Het wetenschappelijk onderzoek naar Tuina in de periode 2010-2014. Een literatuuronderzoek. by Wouter Groen

HET WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK NAAR TUINA IN DE PERIODE 2010-2014. Een literatuuronderzoek.

Auteur: Wouter Groen. Eindscriptie Bo Yi: Tuina Therapie. Datum: augustus 2014.

! ! !

INHOUDSOPGAVE

Inleiding

blz.

Hoofstuk 1: Vraagstelling 1.1 Kanttekeningen 1.2 Achterliggende ideeën

blz. blz. blz.

4-5 4 4-5

Hoofdstuk 2: Onderzoeksmethode 2.1 Definitie ‘wetenschappelijk artikel’ 2.2 Definitie ‘Tuina’ 2.3 Selectie van artikelen op vorm, onderwerp & taal 2.4 Selectie tref -of zoekwoorden 2.5 Selectie van de databases 2.6 Overzicht artikelen 2.7 Overzicht databases

blz. blz. blz. blz. blz. blz. blz. blz.

6-10 6-7 7 7-8 8 9 9 9-10

Hoofstuk 3: Bespreking resultaten 3.1 De artikelen 3.1.1 Algemeen 3.1.2 Tuina: ongunstige effecten/complicaties 3.1.3 Tuina: een totaaloverzicht 3.1.4 Tuina en zijn versies en manipulaties 3.1.5 De fysiologische werking van Tuina 3.2 Sub-gezondheid/‘Sub-health’ 3.3 De wetenschappelijke waarde van de onderzoeken 3.3.1 Meta-analyse of ‘systematic review’ 3.4 De databases

blz. blz. blz. blz. blz. blz. blz. blz. blz. blz. blz.

11-20 11 11 11-12 12-13 13-14 14 14-16 16-17 18 18-20

Hoofdstuk 4: Conclusies 4.1 De artikelen 4.2 De databases

blz. blz. blz.

21-23 20-22 23

blz.

24-25

blz.

26-27

blz. blz.

28-49 50-51

! !

! Hoofdstuk 5: Samenvatting ! Hoofdstuk 6: Bronnenlijst !

Bijlage 1: Overzicht selectie artikelen Bijlage 2: Overzicht van databases

! ! ! ! ! !

W. Groen

2014

Wetenschappelijk onderzoek naar Tuina

INLEIDING

Het idee voor het onderwerp van deze scriptie heeft een voorgeschiedenis. Afgelopen jaar heb ik voor mijn opleiding tot voetreflextherapeut een afstudeerscriptie geschreven met eenzelfde onderwerp: ‘Het wetenschappelijk onderzoek naar voetreflexmassage in de periode 2010-2013’. Een onderwerp dat voortkwam uit persoonlijke belangstelling, maar ook ingegeven was door een duidelijke behoefte vanuit dit vakgebied in Nederland. Ik was benieuwd naar de resultaten van dit onderzoek en tegelijk ontbrak er op dat moment in Nederland een goed overzicht van dit onderzoek. Een overzicht dat het begin kan zijn van het opzetten van een Nederlandse database voor dit onderwerp. Vanwege deze voorgeschiedenis lag het enigszins voor de hand dat ik voor deze eindscriptie eenzelfde onderwerp zou kiezen. Dit keer met een ander, nieuw vakgebied, Tuina therapie, waarbij ik opnieuw was geïnteresseerd in de resultaten. Of ik ditmaal ook voldeed aan een behoefte binnen het vakgebied zelf is mij na het nemen van een steekproef vooraf niet duidelijk geworden. Mijn inzet achter deze scriptie was echter dezelfde: een begin maken met een goed overzicht dat eventueel de start kan zijn van een Nederlandse database. Een database voor zowel mijn vakgenoten als voor de geïnteresseerde buitenstaander. Een belangrijk achterliggend motief voor mijn scriptie over voetreflexmassage was ingegeven door een in mijn ogen nauwelijks aanwezige erkenning van deze alternatieve geneeswijze in Nederland. De belangrijkste reden hiervoor leek de betrekkelijke onbekendheid van deze geneeswijze te zijn, of, zoals het Nederlandse spreekwoord treffend verwoordt: ‘Onbekend maakt onbemind’. Mijn gedachte hierbij was: als uit mijn scriptie blijkt dat er sprake is van een wetenschappelijke acceptatie van dit vakgebied, vertaald in concrete, positieve resultaten, dan zou dit wellicht kunnen bijdragen aan meer erkenning van de voetreflexmassage in Nederland. Of het momenteel ook schort aan erkenning van Tuina in Nederland durf ik niet te zeggen, maar ik heb uit eigen ervaring wel de indruk gekregen dat deze therapeutische massagevorm ook hier nog betrekkelijk onbekend is bij het grote publiek. Mocht dit zo zijn dan hoop ik dat deze scriptie er toe kan bijdragen dat hierin verandering komt. Dit kan niet alleen de scepsis wegnemen die er eventueel bij ditzelfde publiek kan bestaan, maar kan er mogelijk ook toe leiden dat er meer samenwerking komt tussen Tuina therapeuten en de reguliere gezondheidszorg. Als zodanig kan Tuina, behalve als alternatieve geneeswijze, ook een rol gaan vervullen als complementaire geneeswijze. Positieve, concrete wetenschappelijke onderzoeksresultaten zouden hier een bijdrage aan kunnen leveren, of op zijn minst hier een aanzet toe kunnen geven. Tenslotte is het uitwerken van deze scriptie opnieuw een mentaal avontuur geworden, iets dat ik van tevoren niet in deze mate had verwacht. Ondanks het feit dat ik met mijn vorige scriptie al enigszins vertrouwd was met de werkwijzen en bronnen die horen bij een dergelijk onderwerp, heeft het mij onderweg geheel nieuwe, onverwachte uitdagingen opgeleverd. Als zodanig bleek opnieuw dat wetenschappelijk onderzoek niet per se ‘saai’ hoeft te zijn, een connotatie die het nu eenmaal vaak heeft. Ik hoop dat ik de lezer hiervan ook deelgenoot kan maken.

! !

W. Groen

2014

Wetenschappelijk onderzoek naar Tuina

HOOFDSTUK 1: VRAAGSTELLING

Mijn vraagstelling luidt: waaruit bestaat het wetenschappelijk onderzoek naar Tuina in de periode 2010–2014 zoals dit nu op internet in wetenschappelijke artikelen te vinden is?

De keuzes voor deze periode, het internet als zoekmedium en de wetenschappelijke artikelen als publicatievorm waren ingegeven door mijn wens om het onderwerp zodanig af te bakenen dat het onderzoek niet te grootschalig en te arbeidsintensief werd.

1.1 Kanttekeningen

Bij deze vraagstelling horen de volgende algemene kanttekeningen: de periode beslaat feitelijk in totaal geen vijf jaar, maar vierenhalf jaar, want ik heb het onderzoek in juli 2014 afgesloten; het internet is in mijn ogen anno 2014 het geëigende zoekmedium naar het meest recente, actuele onderzoek, aangezien wetenschappelijke artikelen tegenwoordig worden opgeslagen in digitale databases; wetenschappelijke artikelen die zijn verschenen in wetenschappelijke tijdschriften zijn bij uitstek het medium van wetenschappelijk onderzoek.

1.2 Achterliggende ideeën

a) Ik wilde met deze periode het meest recente en actuele onderzoek in kaart brengen vanuit de verwachting dat dit wetenschappelijk onderzoek weinig of geen last meer heeft van allerlei kinderziektes; uit mijn steekproef was namelijk gebleken dat een aantal onderzoeken niet zou voldoen aan de hoogste wetenschappelijke criteria waardoor de conclusies maar tot op zekere hoogte valide zijn. b) Ik wilde dat deze scriptie een overzicht aan artikelen uit deze periode zal opleveren waaruit blijkt welke concrete wetenschappelijke resultaten er momenteel bestaan aangaande Tuina; een overzicht dat eventueel gebruikt gaat worden voor het oprichten van een Nederlandse databank die vakgenoten of geïnteresseerde buitenstaanders kunnen raadplegen, al dan niet voor toekomstig onderzoek. c) Dit onderzoek vormde tevens een toetssteen als het gaat om een belangrijke conclusie uit mijn vorige scriptie, waaruit bleek dat menig wetenschappelijk onderzoek naar voetreflexmassage niet zou voldoen aan de hoogste wetenschappelijke onderzoekscriteria.1 Als zodanig kan de

waarde van de onderzoeksconclusies op z’n minst discutabel zijn. Ik was benieuwd of deze conclusie ‘een incident’ was of ook betrekking heeft op het wetenschappelijk onderzoek naar Tuina.

1 Groen [ongepubliceerd], 2013: p. 27 W. Groen

2014

Wetenschappelijk onderzoek naar Tuina

d) Ik hoopte dat dit onderzoek ook een licht zou schijnen op de vraag waar Tuina precies staat in het huidige wetenschappelijk onderzoek of anders gesteld: hoe staat het momenteel met de wetenschappelijke erkenning en acceptatie van Tuina? e) Tenslotte hoopte ik dat een aantal artikelen conclusies bevatten die kunnen bijdragen aan de vraag hoe Tuina precies werkt in het menselijk lichaam. Onderzoek dat betrekking heeft op de biologische wetenschap van de fysiologie. Antwoorden hierop kunnen direct of indirect wellicht verklaren waarom het bij bepaalde fysieke en/of geestelijke aandoeningen resultaten geeft, al dan niet positief. Dit laatste is niet eigenlijke onderwerp van deze scriptie, maar ik hoop dat dit

literatuuronderzoek desondanks hiertoe kan bijdragen.

W. Groen

2014

Wetenschappelijk onderzoek naar Tuina

HOOFDSTUK 2: ONDERZOEKSMETHODE

Voor het opstellen van een degelijke onderzoeksopzet heb ik de volgende subvragen m.b.t. de vraagstelling beantwoord: 1) wat wordt hier verstaan onder een wetenschappelijk artikel? 2) wat wordt hier verstaan onder Tuina? 3) hoe zijn de artikelen geselecteerd als het gaat om de vorm, het onderwerp en de taal waarin zij zijn geschreven? 4) welke tref -of zoekwoorden zijn in de zoekmethode gebruikt? 5) hoe zijn de vindplaatsen (databases) geselecteerd? 6) hoe zijn de artikelen en de vindplaatsen (databases) verwerkt in de scriptie?

2.1 Definitie ‘wetenschappelijk artikel’ Om tot een bruikbare definitie van een wetenschappelijk artikel te komen ben ik te rade gegaan bij een van de meest geraadpleegde internetencyclopedieën ter wereld, de Wikipedia. Hierin wordt de gestandaardiseerde structuur van het wetenschappelijk artikel als volgt beschreven:

“A scientific article has a standardized structure, which varies only slightly in different subjects. Ultimately, it is not the format that is important, but what lies behind it - the content. However, several key formatting requirements need to be met: 1) The title attracts readers' attention and informs them about the contents of the article.Titles are distinguished into three main types: declarative titles (state the main conclusion), descriptive titles (describe a paper's content), and interrogative titles (challenge readers with a question that is answered in the text). Some journals indicate, in their instructions to authors, the type (and length) of permitted titles. 2) The names and affiliations of all authors are given. In the wake of some scientific misconduct cases, publishers often require that all co-authors know and agree on the content of the article. 3) An abstract summarises the work (in a single paragraph or in several short paragraphs) and is intended to represent the article in bibliographic databases and to furnish subject metadata for indexing services. 4) The content should be presented in the context of previous scientific investigations, by citation of relevant documents in the existing literature, usually in a section called an ‘Introduction’. 5) Empirical techniques, laid out in a section usually called ‘Materials and Methods’, should be described in such a way that a subsequent scientist, with appropriate knowledge of and experience in the relevant field, should be able to repeat the observations and know whether he or she has obtained the same result. This naturally varies between subjects, and does not apply to mathematics and related subjects.

W. Groen

2014

Wetenschappelijk onderzoek naar Tuina

6) Similarly, the results of the investigation, in a section usually called ‘Results’, data should be presented in tabular or graphic form (image, chart, schematic, diagram or drawing).These display elements should be accompanied by a caption and discussed in the text of the article. 7) Interpretation of the meaning of the results is usually addressed in a ‘Discussion’ or ‘Conclusion’ section.The conclusions drawn should be based on the new empirical results while taking into consideration prior knowledge, in such a way that any reader with knowledge of the field can follow the argument and confirm that the conclusions are sound. That is, acceptance of the conclusions must not depend on personal authority, rhetorical skill, or faith. 8) Finally, a ‘References' or ‘Literature Cited’ section lists the sources cited by the authors in the format required by the journal.”2

Ik heb in mijn onderzoek bovenstaande criteria voor een wetenschappelijk artikel aangehouden.

2.2 Definitie ‘Tuina’ Ik ben uitgegaan van alle vormen van Chinese Tuina massagetherapie. De belangrijkste reden is dat ik op basis van mijn steekproef al wist dat in de samenvattingen van de artikelen (het uitgangspunt bij de artikelen, zie onder 2.3), niet te achterhalen is welke vorm van Tuina is toegepast. Wel worden hierin bepaalde versies van Tuina benoemd, zoals bijv. ‘Santong Tuina’, ‘Three -or Five Step Tuina’ of ‘Quick Impact Tuina Method’. Verder wordt er in de samenvattingen niet altijd een duidelijk onderscheid gemaakt tussen Tuina massage en therapie, maar in deze gevallen suggereert de inhoud meestal wel dat het om massagetherapie gaat. Om beide redenen heb ik in deze scriptie consequent het woord ‘Tuina’ als verzamelnaam aangehouden.

2.3 Selectie van artikelen op vorm, onderwerp & taal

Vorm Ik ben op zoek gegaan naar de samenvattingen van de artikelen en niet de volledige artikelen. De praktische reden hiervoor is dat ik op basis van mijn voorkennis al wist dat menig artikel niet in zijn volledige versie te vinden is zonder betaling en/of lidmaatschap van een database. In mijn zoektocht heb ik een aantal volledige artikelen kunnen raadplegen zonder te voldoen aan deze voorwaarden, waarvan ik er ook een aantal heb gebruikt in de bespreking van mijn resultaten (zie hoofdstuk 3). Mocht de lezer naar aanleiding van de samenvatting het volledige artikel willen raadplegen, dan is het aan te bevelen om deze op titel via Google en/of de betreffende database op te zoeken (in bijlage 1 wordt bij het betreffende artikel de betreffende database vermeld).

Onderwerp De samenvattingen van de artikelen zijn op basis van de volgende criteria geselecteerd:

2 Wikipedia, (n.d.), “Structure of a Scientific Paper”, para. 5 W. Groen

2014

Wetenschappelijk onderzoek naar Tuina

a) Tuina is in relatie tot een fysieke of geestelijke aandoening het onderwerp van het onderzoek; bij de benoeming van deze aandoeningen is veelal gebruikt van de westerse, medische diagnostiek en gaat het slechts in een beperkt aantal gevallen om Chinese TCG-diagnostiek; het zijn tevens artikelen waarin veelal de therapeutische werking van Tuina is onderzocht; onder Traditionele Chinese Geneeskunde (TCG) of ‘TCM’ (‘Traditional Chinese Medicine’) wordt verstaan: “Traditional Chinese medicine is a broad range of medicine practices sharing common concepts which have been developed in China and are based on a tradition of more than 2,000 years, including various forms of herbal medicine, acupuncture, massage (Tui na), exercise (qigong), and dietary therapy.”3;

b) Het woord ‘Tuina’ keert terug in de titel of de samenvatting van het artikel; c) Tuina is onderzocht als een zelfstandige massagetherapie, met inbegrip van aanvullende, complementaire methoden als moxa, cuppen of guasha zoals ik deze ook heb geleerd in de Bo Yi opleiding; onderzoek waarin Tuina wordt gecombineerd met de TCG-praktijken acupunctuur, Chinese kruiden of Qigong, vallen buiten de selectie; de achterliggende, persoonlijke vraag hierbij was: wat kunnen de resultaten van een Tuina therapeut bij bepaalde aandoeningen zijn zonder kennis en/of gebruikmaking van deze overige TCG-praktijken?; als consequentie hiervan zijn ook alle onderzoeken waarin Tuina in combinatie met westerse medicijnen, aanvullende geneeswijzen of trainingen werd onderzocht, eruit gefilterd; ook hierachter was de gedachte dat de werkelijke therapeutische waarde van Tuina niet helder kan worden vastgesteld als het in combinatie wordt onderzocht; d) Onderzoeken waarin dierproeven zijn gebruikt zijn eveneens buitengesloten, omdat ik hier

principieel op tegen ben.

Speciale categorieën binnen de geselecteerde artikelen zijn de onderzoeken die vallen onder de kopjes ‘Sub-gezondheid/’Sub-health’ en ’Revalidatie’ en de zogenaamde meta-analyses of ‘systematic reviews’. Hoewel de naamgeving misschien anders doet vermoeden, is in deze onderzoeken eveneens de therapeutische werking van Tuina onderzocht, via concrete onderzoeken of de literatuur. ‘Sub-gezondheid/‘Sub-health’ vormt hierop een speciale uitzondering. Hierop kom ik later in deze scriptie terug. Tenslotte geldt voor alle gescreende samenvattingen, dat bij het ontbreken van een ‘doel’/‘objective’ en/of ‘conclusie’/‘conclusion’, deze ook buiten de selectie zijn gevallen. Deze samenvattingen waren niet volledig.

Taal Ik ben uitgegaan van alle samenvattingen die in het Engels zijn gepubliceerd of vertaald.

2.4 Selectie tref -of zoekwoorden De Engelstalige trefwoorden die ik systematisch heb gebruikt zijn: ‘tuina’, ‘tuina therapy’, ‘tuina massage’, ‘chinese massage’ en ‘massage therapy’. Deze trefwoorden bleken het meest effectief te zijn. Dit bleek uit de proef die ik in het begin van het onderzoek heb gedaan. 3 Wikipedia (n.d.), “Traditional Chinese Medicine”, para. 1 W. Groen

2014

Wetenschappelijk onderzoek naar Tuina

2.5 Selectie van de databases Op basis van mijn voorkennis heb ik gekozen voor het doorzoeken van een aantal van de bekendste en grootste wetenschappelijke digitale databases, waarin wetenschappelijke artikelen zijn vastgelegd. Deze zijn onder te verdelen in westerse en Chinese databases. De westerse zijn: Pubmed, Springer, Cochrane en de Chinese zijn CNKI, Wanfang en VIP. Deze keuze is mede ingegeven door het feit dat deze databases vrij toegankelijk zijn als het gaat om het vinden van Engelstalige samenvattingen van de artikelen. Voor het raadplegen van volledige artikelen moet bij de meeste databases worden betaald en/of moet men lid worden, waarvoor speciale voorwaarden gelden. Tevens bleek uit de meta-analyses of ‘systematic reviews’ (literatuuronderzoeken) die ik tijdens dit onderzoek heb geraadpleegd, dat bovenstaande databases vaak de norm zijn in dit type onderzoek. Dit onderzoek wordt gezien als de kwalitatief beste & meest kritische vorm van wetenschappelijk onderzoek (zie afbeelding op het titelblad) en is als zodanig een betrouwbare graadmeter. Voor de selectie van de Chinese databases heb ik ook gebruik gemaakt van een handig overzicht dat terug te vinden is op de Engelstalige website van de ‘Nationale Bibliotheek van China/ Nationale Digitale Bibliotheek van China’.4

2.6 Overzicht artikelen Ik heb ervoor gekozen om alle artikelen op onderwerp te rangschikken om tot een helder overzicht te kunnen komen. Daarbij heb ik een chronologische volgorde op jaar aangehouden (vanaf 2010 tot en met halverwege 2014). Voor het vermelden van ieder artikel heb ik de methode overgenomen zoals die wordt gebruikt in de samenvatting of ‘abstract’ van een wetenschappelijke artikel. Hierbij vermeld ik bij ieder artikel respectievelijk de auteurs, de titel, de naam van het tijdschrift waarin het is verschenen, het publicatiejaar, het tijdschriftnummer, de bladzijden en het doel en de conclusies van het onderzoek. In het geval deze gegevens niet allemaal beschikbaar waren, zoals bij de artikelen uit de Chinese database CNKI, ontbreken deze gegevens. Tevens geldt voor deze laatste artikelen, dat de Engelse vertalingen niet altijd correct zijn waardoor bijv. ‘het doel’ en/of ‘de conclusie’ van het onderzoek niet altijd helder zijn geformuleerd. In het algemeen geldt hier: als een van de bovenstaande artikelgegevens ontbreekt betekent dit dat ik deze niet heb kunnen vinden. In de noten bij het artikelen zelf (zie bijlage 1) heb ik vermeld in welke database de artikelen zijn te vinden en eventueel bijzonderheden bij het artikel.

2.7 Overzicht databases De databases die ik tijdens dit onderzoek heb geraadpleegd zijn ook terug te vinden in een overzicht. Dit overzicht is te vinden in bijlage 2, waarbij ik de naam, het adres van de database 4 National Library of China/National Digital Library of China (n.d.), “Periodicals”! W. Groen

2014

Wetenschappelijk onderzoek naar Tuina

(URL) en een korte, inhoudelijke omschrijving van de database geef (in originele Engelstalige bewoordingen). In een noot vermeld ik eventueel bijzonderheden.

! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

W. Groen

2014

Wetenschappelijk onderzoek naar Tuina

!10

Hoofdstuk 3. BESPREKING RESULTATEN

De resultaten die hier worden besproken zijn de geselecteerde artikelen en de databases waarin de artikelen zijn gevonden. Beide overzichten van de resultaten zijn te vinden in de twee bijlagen achterin de scriptie.

3.1 De artikelen Het is ondoenlijk om in het bestek van deze scriptie alle artikelen in detail te bespreken. Ik heb ervoor gekozen om alleen de in mijn ogen meest opvallende resultaten te bespreken die ook relevant genoeg zijn voor dit specifieke onderzoek. Hierbij geldt dat ik dit afwisselend heb gedaan op basis van de samenvattingen van de artikelen en/of op basis van de volledige artikelen. In de bespreking zijn ook artikelen gebruikt die niet in de bijlagen worden genoemd (als zijnde niet relevant). Deze worden vermeld in een voetnoot en zijn terug te vinden in de bronnenlijst.

3.1.1. Algemeen Allereerst heb ik alle resultaten geturfd. Het zijn in totaal 78 artikelen. Alle artikelen zijn van Chinese oorsprong (verschenen in een TCG-georiënteerd tijdschrift) en/of hebben Chinese auteurs. Ik heb de artikelen onderverdeeld naar een lichaamsdeel (een verzamelnaam in dit geval van medische aandoeningen die betrekking hebben op dit lichaamsdeel), de medische naam van een aandoening zelf of een soortnaam. Achter de onderwerpen wordt het aantal geselecteerde artikelen vermeld. Dit overzicht ziet er alfabetisch als volgt uit: Borstkas (1), Chronisch vermoeidheidssyndroom/CVS (7), Computer syndroom (1), Enkel (1), Essentiële hypertensie (1), Gegeneraliseerde angststoornis/GAS (1), Hematurie (1), Kaak (1), Knie (9), Mastitis (1), Nek (18), Niet-alcoholische vetleverziekte (1), Pediatrische Tuina (12), Revalidatie (1), Rug (14), Schouder (2) en Subgezondheid/‘Sub-health’ (6). Een van de meest in het oog springende zaken is dat bijna alle onderzoeksconclusies, waarin de therapeutische waarde van Tuina is onderzocht, positief zijn. ‘Positief’ in de zin dat zij, hoe voorzichtig gesteld soms ook, aantonen dat het gebruik van Tuina bij mensen met de betreffende medische aandoening een positieve werking zou kunnen hebben. Hierbij kan een onderscheid worden gemaakt tussen ‘voorzichtig positief’, ‘gematigd positief’ of ‘zeer positief’. Dit lijkt een bijzonder goed eindresultaat, maar over de waarde hiervan kom ik later in dit hoofdstuk nog terug.

3.1.2 Tuina: ongunstige effecten/complicaties Twee artikelen zijn opmerkelijk vanwege het onderwerp. Het zijn artikelen waarin de ongunstige therapeutische effecten of complicaties die een Tuina behandeling kan geven, worden besproken.

W. Groen

2014

Wetenschappelijk onderzoek naar Tuina

!11

Dit is opmerkelijk omdat, zoals de auteurs in een van de artikelen ook melden, “The complications of tuina are seldom reported in the literature.”5

In dit artikel vormt een ‘case study’, waarin het gaat om orthopedische Tuina (een aparte tak binnen Tuina), de aanleiding tot een literatuuronderzoek naar meer ongunstige effecten of complicaties na een Tuina behandeling. Hierin wordt geconcludeerd dat beide zelden voorkomen, een zeer positieve conclusie dus.6 Voorbeelden zijn een beschadigde huid, bloeduitstortingen (de

meest voorkomende) en bloedingen. Zeer zelden voorkomende effecten zijn flauwvallen of breuken.7 Aantallen worden niet genoemd. Tevens ontbreekt in het artikel over welke periode dit

onderzoek is gedaan, maar uit de literatuurlijst valt op te maken dat het eerste geval dateert uit 1971 en het laatste geval, de ‘case study’ zelf, uit 2009, een periode van bijna 40 jaar. In het geval van de meer serieuze complicaties worden twaalf voorbeelden geciteerd, waarbij de kanttekening moet worden gemaakt dat het in één voorbeeld gaat om in totaal 87 mensen. Mocht dit literatuuronderzoek sluitend zijn, dan is dit desalniettemin een uitstekend eindresultaat. Tenslotte blijft echter de vraag hoeveel ongunstige effecten of complicaties in de praktijk zijn voorgekomen zonder dat deze de literatuur hebben gehaald. Het tweede artikel, getiteld ‘Mistakes in application of tuina therapy for stroke rehabilitation’, is eveneens een literatuurstudie en richt zich op het gebruik van Tuina binnen de revalidatieprogramma’s. In dit geval gaat het om de revalidatie na een beroerte. ‘Fouten’ blijken op verschillende terreinen te zijn gemaakt en alles bij elkaar opgeteld kan niet anders worden geconcludeerd dat Tuina hier een inhaalslag heeft te maken.8

Uiteindelijk is het een verdienste van de auteurs van beide artikelen, dat zij binnen het wetenschappelijk onderzoek naar Tuina ook aandacht hebben besteed aan dit onderwerp. Een onderwerp dat toch eerder een taboe is dan dat het op deze manier ‘publiekelijk’ wordt belicht.

3.1.3 Tuina: een totaaloverzicht In 2010 is een artikel verschenen over Tuina, getiteld ‘Study of a List of Modern Diseases Treated by Tuina Therapy in China’. Op basis van een uitgebreid literatuuronderzoek in de periode 1978-2008 (in totaal 20931 artikelen!) is hierin een inventarisatie gemaakt van het aantal ziekten en syndromen die klinisch door Tuina therapie in China zijn behandeld. Het aantal resultaten is bijzonder te noemen: “The list of diseases for Tuina Therapy included 365 kinds of 16 classifications, including 255 Western medicine diseases, 57 symptoms of Western medicine and 53 traditional Chinese medicine (TCM) syndromes.”9 Een kanttekening die hierbij moet worden

gemaakt is dat ook de artikelen zijn meegenomen waarin Tuina als complementaire therapie naast

5 Xiao-Ming Ying et al., 2011 6 Xiao-Ming Ying et al., 2011 7 Xiao-Ming Ying et al., 2011 8 Qingyun et al, 2011 9 XU Yan-long et al., 2010, p. 62 W. Groen

2014

Wetenschappelijk onderzoek naar Tuina

!12

een andere therapie is gebruikt. Een onderdeel dat juist bewust ontbreekt in deze scriptie. Desalniettemin lijkt de conclusie van het artikel gerechtvaardigd, dat Tuina zowel een effectieve als wijdverbreide klinisch gebruikte Chinese therapie is.10 Hierop kom ik later in dit hoofdstuk nog

terug. Een aantal resultaten uit dit artikel komen overeen met mijn eigen onderzoeksresultaten. Een voorbeeld zijn de musculoskeletale aandoeningen (MSA) die hierin het hoogst scoren (86 in totaal).11 Dit komt overeen met het aantal geselecteerde artikelen in mijn onderzoek die hoog

scoren: de nek (18), rug (14) en knie (9). Deze gegevens kunnen worden opgevat als een indicatie dat Tuina vooral geschikt is voor de behandeling van dergelijke aandoeningen. De hoge aanwezigheid van pediatrische Tuina (12 artikelen) in mijn onderzoek wordt eveneens bevestigd in dit artikel. “In the process of the literature analysis, the author found that at least 40% of data relating to tuina therapy were for children.”12 Het feit dat pediatrische Tuina een

zelfstandige, eigen tak binnen Tuina is zou hiermee te maken kunnen hebben. Of, zoals in een ander literatuuronderzoek naar de klinische indicaties voor pediatrische Tuina wordt opgemerkt: “As a distinctive part of Chinese medicine tuina, pediatric tuina has its unique theoretical system and special manipulation.”13 De conclusie in dit artikel is dat er voor pediatrische Tuina in totaal 75

klinische indicaties bestaan waarbij het onderzoek naar de behandeling van ‘diarree’ het meest frequent voorkomt.14 In het merendeel van de artikelen in deze scriptie m.b.t. pediatrische Tuina is

eveneens onderzoek gedaan naar ‘diarree’. Dit onderzoeksresultaat kan eveneens worden opgevat als een indicatie dat pediatrische Tuina vooral geschikt is voor de behandeling van deze aandoening.

3.1.4 Tuina en zijn versies en manipulaties Een andere opvallende bevinding uit mijn onderzoek is dat in menig artikel onderzoek is gedaan naar verschillende versies van Tuina, zoals bijvoorbeeld ‘Three –of Five-Step Tuina’, ‘Five linesfive zones-thirteen point Tuina’ of ‘Santong Tuina’. Versies die nogal eens zijn afgezet tegen de traditionele Tuina. In al deze gevallen blijkt dat de versies een beter therapeutisch effect hebben dan de traditionele Tuina. Dit gebruik van versies lijkt eveneens een ontwikkeling in China weer te geven, dat hier wordt geëxperimenteerd met Tuina om de meest optimale behandeling te verkrijgen. Hetzelfde geldt voor de verschillende manipulaties die onderwerp zijn van een onderzoek, zoals bijvoorbeeld ‘Ding’s rolling technique’, ‘micro-regulating with lying traction’ of ‘dexterous pressing’.

10 XU Yan-long et al., 2010, p. 62 11 Xu Yan-Long et al., 2010, p. 66 12 XU Yan-long et al., 2010, p. 66 13 Yuan Yao & Yi Zhao, 2012, p. 181 14 Yuan Yao & Yi Zhao, 2012, p. 182 W. Groen

2014

Wetenschappelijk onderzoek naar Tuina

!13

De samenvattingen van de artikelen geven geen informatie over deze versies of manipulaties, terwijl dit wel het geval is in een aantal volledige artikelen. Hoewel de uitleg van zowel de verschillende versies als de verschillende gebruikte manipulaties geen deel uitmaakt van deze scriptie, heb ik wel ter bevrediging van mijn eigen nieuwsgierigheid een korte steekproef via Google gedaan. Dit heeft echter nauwelijks informatie opgeleverd.

3.1.5 De fysiologische werking van Tuina Een andere, eveneens opvallende bevinding uit mijn onderzoek is dat er in totaal zestien artikelen zijn waarin onderzoek is gedaan naar de fysiologische werking van Tuina met behulp van medische technologie. Een voorbeeld is het analyseren van de biomechanische effecten van Tuina. In feite zijn dit pogingen om erachter te komen hoe Tuina precies werkt in het menselijk lichaam en waarom het bepaalde therapeutische effecten kan hebben.

3.2 Sub-gezondheid/’Sub-health’ Een geheel ander, specifiek onderzoeksresultaat zijn de artikelen die vallen onder het kopje ‘SubGezondheid/Sub-health’. De hedendaagse interpretatie en toepassing van dit unieke, van oorsprong Chinese concept is niet alleen het vermelden waard, maar ook essentieel voor een beter begrip van de geselecteerde artikelen. Afgaande op de twee Engelstalige benamingen van dit concept, ‘sub(-)health’ of ‘sub(-)optimal health’, duidt het een subcategorie van ‘health’ aan. Opvallend genoeg lijkt de WHO (World Health Organization), een internationale autoriteit op dit gebied, niet over een meer precieze definitie van het concept te beschikken. Deze heb ik in ieder geval niet kunnen vinden. Dit in weerwil van websites op het internet waarin het tegendeel wordt beweerd. Wel blijkt uit een bezoek aan hun website, dat de term terugkomt in verschillende documenten en zij het concept in ieder geval wel hanteren.15 The Chinese Association of Chinese Medicine (CACM) daarentegen heeft de volgende

definitie: “It is characterised by a decline in vitality, in physiological function and in the capacity for adaptation.”16

Een mogelijke verklaring dat deze Chinese associatie wel beschikt over een definitie is dat het concept zijn oorsprong heeft in de TCG/TCM. In een onderzoek, waarin een poging is gedaan tot een definitie van de term, wordt hierover het volgende gezegd: “Since the ancient time, TCM has been identifying a physical status between health and disease which we coined as SHS [Suboptimal Health Status].”17 Dit verklaart tevens waarom het in met name China een veelgebruikt

concept zou zijn.18 Vervolgens wordt in ditzelfde artikel ook een meer precieze definitie

geformuleerd: “SHS is a physical state between health and disease and is characterized (1) by the perception of health complaints, general weakness and low energy within a period of 3 months; 15 http://www.who.int/en/ 16 Jianlu Bu et al., 2014 17 Wei Wang et al., 2014 18 Wikipedia (n.d.), “Sub-optimal health”, para. 1 W. Groen

2014

Wetenschappelijk onderzoek naar Tuina

!14

and (2) as a subclinical, reversible [nadruk toegevoegd] stage of chronic disease.”19 Deze definitie

geeft indirect aan dat ‘preventie’ een rol kan spelen in de aanpak van sub-gezondheid. Dit wordt bevestigd in een andere, recente studie. Hierin is onderzoek gedaan naar een van de belangrijkste oorzaken van sub-gezondheid, ‘lifestyle’. De conclusie is: “Health status is significantly positively correlated with lifestyle. Poor lifestyle is a risk factor for SHS [Suboptimal Health Status]. Conversely, adopting a healthier lifestyle [nadruk toegevoegd] can improve SHS.”20

Hoewel ik geen statistische gegevens heb gevonden over het huidige bestaan van subgezondheid op globaal of nationaal niveau, valt uit de hier geraadpleegde onderzoeken wel af te leiden dat het in China om hoge aantallen zou gaan. Of, zoals er in een artikel wordt opgemerkt: “The incidence of SHS is high”.21 Ook wordt in een ander artikel vanwege de hoge aantallen de

urgentie van een aanpak bepleit: “Both the health care sector and the public should pay more attention to subhealth. Lifestyle modifications and/or psychological interventions are needed to ameliorate these conditions.”22 De reden hiervoor zou zijn: “Subhealthy individuals are at high risk

of developing disease if not treated in time.”23

Men heeft in dit laatstgenoemde onderzoek ook een oplossing gevonden voor een kwestie waarvan in 2010 al melding is gemaakt: “Discrepancy exists between the theoretical and practical studies of sub-health. And detailed description is needed to articulate the problems respectively on specific and non-specific sub-health.”24 De oplossing was het bedenken van een concreet,

fysiologisch onderzoeksmodel, dat als volgt wordt gedefinieerd: “According to the definition of subhealth, subjects with mental subhealth, overweight, prehypertension, pre-diabetes, serum blood lipids (triglycerides or total cholesterol) above the borderline high level, renal subhealth, hepatic subhealth or TBARS ≥ 5.09 µmol/L (based on the reference range of 95%) were categorized as subhealthy.”25 Een ander, recent voorbeeld dat concreet onderzoek naar ‘sub-gezondheid’ nu

mogelijk maakt is het opzetten van een geschikte en tot dusver succesvol geteste vragenlijst, waar zowel de principes van de westerse als de Chinese geneeskunde aan ten grondslag liggen.26

Aangezien TCG aan de oorsprong ligt van het sub-gezondheid concept, is het niet vreemd om te veronderstellen dat de TCG-praktijken, zoals Tuina, bij uitstek ook geschikt zouden kunnen zijn voor de behandeling hiervan. Op basis van de geselecteerde artikelen (zie bijlage 1) bestaat hier echter in eerste instantie onduidelijkheid over. In een literatuuronderzoek uit 2010, getiteld ‘Systematic evaluation on treatment of sub-health with acupuncture-moxibustion and Tuina in 19 Wei Wang et al., 2014 20 Jianlu Bu et al., 2014 21 Jianlu Bu et al., 2014 22 Guolin Li et al., 2013 23 Guolin Li et al., 2013 24 Yang ZM et al., 2010 25 Guolin Li et al., 2013 26 Wei Wang et al., 2014 W. Groen

2014

Wetenschappelijk onderzoek naar Tuina

!15

clinical researches’, luidt de conclusie dat er niet genoeg bewijs zou zijn dat zowel acupunctuur en moxa als Tuina meer effectief zouden zijn dan andere therapieën.27 De oorzaak hiervan is echter

niet de kwaliteit van beide TCG-therapieën, maar het ontbreken van kwalitatief goede onderzoeken.28 In de volgende vier artikelen, waarin het therapeutische effect van Tuina voor

diverse symptomen van sub-gezondheid is onderzocht, wordt echter geconcludeerd dat Tuina wel degelijk bruikbaar is. In het meest recente artikel uit 2014, opnieuw een literatuuronderzoek, wordt dit bevestigd. Juist de holistische aanpak van Tuina zou het meest effectief zijn. Hierbij wordt zelfs het volgende gesteld: “Tuina therapy (massage) in TCM is one of the effective methods to regulate and treat subhealth and has currently been the first choice for prevention and healthcare and for the regulation and treatment of subhealth.”29

3.3. De wetenschappelijke waarde van de onderzoeken Een terugkerend thema in mijn onderzoek was de vraag: hoeveel wetenschappelijke waarde hebben de conclusies van de onderzoeken? Een vraag die teruggebracht kan worden tot de kernvraag: voldoen de onderzoeken aan de hoogst haalbare wetenschappelijke eisen die men aan zulke onderzoeken stelt? Een vraag die in de conclusie van een aantal geselecteerde onderzoeken - zoals al eerder bleek uit deze scriptie - ontkennend wordt beantwoord. Hierop kom ik later in de scriptie terug. Hoe relevant deze vraag kan zijn blijkt uit het eerder besproken artikel ‘Study of a List of Modern Diseases Treated by Tuina Therapy in China’, dat eindigt met de volgende conclusie: “Tuina is an effective and widely used therapy in the clinic.”30 Zonder veel te willen afdoen aan dit indrukkende

en waardevolle onderzoek, wil ik wel een vraagteken zetten bij het woord ‘effective’ dat in de conclusie wordt gebruikt. Dit impliceert dat de auteurs in dit artikel ook een inventarisatie hebben gemaakt van de positieve en negatieve therapeutische onderzoeksresultaten en deze eveneens hebben geëvalueerd. Dit wordt echter nergens expliciet genoemd. Tevens maken zij de volgende opmerking waardoor mijn vraagteken waarschijnlijk gerechtvaardigd is: “Additionally, many papers appeared with unofficial disease names and the quality was poor, which indicated that the quality of tuina doctors and researchers need to be improved.”31 Om hoeveel artikelen het hier precies

gaat wordt niet vermeld, maar ‘many’ betekent niets anders dan ‘veel’. Als dit het werkelijk het geval is, roept dit vervolgens de vraag of de auteurs niet op z’n minst voorzichtig zouden moeten zijn in hun conclusie dat Tuina een ‘effectieve therapie’ zou zijn? Is het niet zo dat als het wetenschappelijk onderzoek methodologisch een lage kwaliteit heeft, er ook terecht getwijfeld kan worden aan de validiteit van de conclusies uit deze onderzoeken?

27 Tang HL et al., 2010 28 Tang HL. et al., 2010 29 Long-ming Lei et al., 2014 30 XU Yan-long et al., 2010 31 Xu Yang-long et al, 2010 W. Groen

2014

Wetenschappelijk onderzoek naar Tuina

!16

Het is het niet verrassend dat dit thema als vraag terugkeerde in dit onderzoek. Dit was ook het geval in mijn scriptie over voetreflexmassage. Het bestaan van ‘peer review’ voorkomt dit blijkbaar niet altijd. ‘Peer review’ wordt in deze scriptie als volgt omschreven: “Een kwaliteitscontrole van het artikel voor publicatie door een of meerdere mensen die beschikken over dezelfde competenties (‘peers’) als de auteurs/onderzoekers van het artikel.”32 Ook heb ik in deze scriptie een mogelijke

verklaring gegeven voor het schijnbaar ontbreken van ‘peer review’. De komst van digitale bibliotheken zou in de hand hebben gewerkt dat ongecontroleerde versies van een artikel voor publicatie in roulatie zijn op het internet.33 Bij nader inzien is deze verklaring niet afdoende en

onvolledig. Het verklaart namelijk alleen het ontbreken van ‘peer review’, niet het eventueel falen ervan. Een mogelijke verklaring hiervoor is in niet mis te verstane bewoordingen in 2000 al gegeven door een editor van het Britse medische tijdschrift ‘The Lancet’. Dit tijdschrift is een van de oudste, bekendste en meest prestigieuze medisch-wetenschappelijke tijdschriften en zeer bekend met ‘peer review’. “Editors and scientists alike insist on the pivotal importance of peer review. We portray peer review to the public as a quasi-sacred process that helps to make science our most objective truth teller. But we know that the system of peer review is biased, unjust, unaccountable, incomplete, easily fixed, often insulting, usually ignorant, occasionally foolish, and frequently wrong.”34

Als het bestaan van ‘collegiale toetsing’ of ‘peer review’ allerminst een garantie is dat gepubliceerd wetenschappelijk onderzoek ook voldoet aan de hoogste kwaliteitscriteria, dan roept dit de vraag op of dit ook geldt ook voor de methodologisch, betere wetenschappelijke onderzoeken. Een bekend voorbeeld is het ‘randomised control trial’ (RCT), ook wel ’the gold standard for a clinial trial’ genoemd.35 Een type onderzoek dat ook terug te vinden is in deze scriptie. Hieronder wordt

verstaan: “RCTs are often used to test the efficacy or effectiveness of various types of medical intervention within a patient population.”36 Kenmerkend voor de RCT’s is: “The key distinguishing

feature of the usual RCT is that study subjects, after assessment of eligibility and recruitment, but before the intervention to be studied begins, are randomly allocated to receive one or other of the alternative treatments under study.”37 In een recente studie, waarin onderzoek is gedaan naar

RCT’s met betrekking tot TCG-praktijken waaronder Tuina, luidt de slotconclusie: “However, selective outcome reporting is widespread and similar to conventional medicine and therefore study conclusions should be interpreted with caution.”38

32 Groen [ongepubliceerd manuscript], 2013: p. 17 33 Groen [ongepubliceerd manuscript], 2013: p. 18 34 Wikipedia (n.d.), “Criticism of peer review”, para. 2 35 Wikipedia (n.d.), “Randomised controlled trial”, para. 1 36 Wikipedia (n.d.), “Randomised controlled trial”, para. 1 37 Wikipedia (n.d.), “Randomised controlled trial”, para. 2 38 Jian-Ping Liu et al., 2013 W. Groen

2014

Wetenschappelijk onderzoek naar Tuina

!17

3.3.1 Meta-analyse of ‘systematic review’ Als de verschillende typen van wetenschappelijk onderzoek zouden worden weergegeven in een hiërarchische pyramide (zie de afbeelding op de cover) dan staan de meta-analyses of ‘systematic reviews’ aan de top, met als goede tweede de eerder besproken RCT’s. “A systematic review is a literature review focused on a research question that tries to identify, appraise, select and synthesise all high quality research evidence relevant to that question. Systematic reviews of highquality randomized controlled trials are crucial to evidence-based medicine.”39 De ‘systematic

review’ kan worden gezien als een extra wetenschappelijke check bovenop de ‘peer review’, maar dan van toepassing op een aantal onderzoeken tezamen in een bepaalde periode. Dit scriptie-overzicht (zie bijlage 1) bevat in totaal drie meta-analyses betreffende de volgende medische aandoeningen: essentiele hypertensie, nekpijn en lage rugpijn. De eerste meta-analyse van essentiële hypertensie richt zich volledig op de therapeutische waarde van Tuina. In de tweede van nekpijn wordt Tuina ook afgezet tegen zogenaamde ‘inactive therapies’. In het derde artikel over lage rugpijn zijn naast Tuina ook acupunctuur, Chinese kruiden, het gebruik van moxa en een heet kompres meegenomen in het onderzoek. De drie onderzoeken zijn ‘voorzichtig positief’ als het gaat om de therapeutische waarde van Tuina ten aanzien van de aandoeningen. Het gebruik van woorden als ‘might’ gevolgd door ‘although’ (de kanttekening) spreken voor zich. Ook zijn de onderzoeken bijna eenduidig als het gaat om de oorzaak hiervan. De onderzoeken zouden de toets der kritiek methodologisch niet kunnen doorstaan. Zinsneden als een ‘lage methodologische kwaliteit’, ‘een povere methodologische kwaliteit’ of ‘geen valide lijnen van bewijs’ spreken in dit geval voor zich. Dergelijke conclusies staan in schril contrast met de conclusies uit de individuele onderzoeken naar nekpijn en lage rugpijn. Van nekpijn zijn 16 van de 18 onderzoeken qua conclusies positief; bij lage rugpijn zijn 13 van de 14 onderzoeken qua conclusies positief. Hierbij moet wel worden meegenomen dat de meta-analyse over lage rugpijn in 2012 is verschenen, terwijl een aantal individuele onderzoeken na de meta-analyse zijn verschenen. Dit betekent dat de conclusie van de meta-analyse niet van toepassing kan zijn op deze onderzoeken. Daarnaast is het vanzelfsprekend de vraag of alle hier geselecteerde individuele onderzoeken ook zijn meegenomen in de meta-analyse. Dit laatste geldt ook voor de meta-analyse over de nekpijn. Tenslotte eindigen de drie meta-analyses met een aanbeveling of oproep voor verbeterde, toekomstige onderzoeken.

3.4 De databases Wat betreft de resultaten aangaande de databases is er een aantal opmerkingen te maken. Alle geselecteerde artikelen zijn afkomstig uit drie van de zes geraadpleegde databases: de Chinese database CNKI (47) en de westerse databases PubMed (17) en Springer (14). Daarnaast is menig artikel op titel terug te vinden in Google. Tevens leverde vooral Google allerlei verwijzingen op naar hetzelfde artikel of andere, relevante artikelen die soms ook bruikbaar waren. 39 Wikipedia (n.d.), “Systematic review”, para.1!

W. Groen

2014

Wetenschappelijk onderzoek naar Tuina

!18

Als extra check heb ik ook de databases en websites uit mijn scriptie over voetreflexmassage geraadpleegd, omdat het onderwerp verwant is aan Tuina. Hierin heb ik echter geen nieuwe, relevante artikelen weten te vinden, waardoor deze databases en websites ook niet mee zijn gegaan in het overzicht van de databases (zie bijlage 2). Tijdens het onderzoek voor mijn eerdergenoemde scriptie over voetreflexmassage had ik voor het eerst kennisgemaakt met twee Chinese databases, CNKI en Wanfang. Een kennismaking die op zijn zachtst gezegd stroef verliep, vanwege het aantal beperkingen die deze databases opleverde voor een westerse bezoeker zonder kennis van de Chinese taal. Het aantal gevonden artikelen hieruit was in deze scriptie ook gering. Voor deze nieuwe scriptie was ik bijna verplicht om mij meer toegang te verschaffen tot deze Chinese databases. De reden is dat Tuina, zo bleek vooraf uit mijn steekproef, een typisch Chinees onderzoeksonderwerp leek te zijn. Dit werd na het literatuuronderzoek bevestigd. Alle geselecteerde artikelen zijn niet alleen verschenen in een TCG-georiënteerd wetenschappelijk tijdschrift en/of hebben zij Chinese auteurs, maar het merendeel (47) is afkomstig uit de Chinese database CNKI. Om deze reden heb ik, voordat ik aan het bronnenonderzoek begon, het volgende artikel geraadpleegd: “Five large Chinese biomedical bibliographic databases: accessibility and coverage.” Het dateert weliswaar uit 2008, maar veel van de bevindingen hieruit bleken nog actueel te zijn. De overige twee grote Chinese databases die hierin worden genoemd, CBM en CMCC, bleken geen Engelstalige toegang te hebben en vielen hierom af. In mijn vorige scriptie was er sprake van een duidelijke overlap tussen de verschillende databases als het ging om de vindbaarheid van de artikelen. Nu bleek dat het merendeel van de gevonden artikelen in de Chinese databases, met name die in CNKI, niet terug te vinden te zijn in de westerse databases. Een mogelijke verklaring hiervoor is te vinden in een conclusie uit het bovengenoemde artikel: “Less than 6% of the 2500 journals in the five [Chinese] databases were listed as being indexed for MEDLINE.”40 De conclusie heeft hier betrekking op PubMed, de

belangrijkste door mij geraadpleegde westerse database, dat als portaal toegang verschaft tot ‘Medline'. Zowel de Chinese databases Wanfang als VIP bleken ook een Engelstalige ingang te hebben. In het geval van Wanfang bleek er zelfs een geheel Engelstalige, aparte website te zijn, maar deze leverde geen nieuwe artikelen op. Deze website beperkt zich echter wel tot artikelen tot en met 2012. Het ‘openen’ van de Engelstalige ingang tot CNKI resulteerde in zoekexperimenten waarbij ik ook heb gezocht op de Chinese equivalenten van het woord ‘Tuina'. Naar aanleiding van het eerder besproken artikel, ‘Study of a list of modern diseases treated by tuina therapy in China’, heb ik bijvoorbeeld hierin ook gezocht op de trefwoorden ‘anmo’ en ‘nieji’, twee verwante, Engelstalige varianten op Tuina, maar dit leverde niets op. De westerse database van Springer heeft verrassend genoeg betrekkelijk veel artikelen opgeleverd. Dit heeft als reden dat het blad ‘Journal of Acupuncture and Tuina’, waar de betreffende artikelen uit afkomstig zijn, mede door Springer, dat tevens een uitgeversconcern is, 40 Xia J. et al, 2008 W. Groen

2014

Wetenschappelijk onderzoek naar Tuina

!19

wordt gepubliceerd. Bij wijze van verkoopstrategie levert de database bij veel artikelen ook de mogelijkheid om de eerste twee bladzijden te lezen, waarna de lezer de volledige artikelen tegen betaling kan aanschaffen. Deze ‘inkijkjes’ heb ik soms ook gebruikt om meer info over het artikel te verkrijgen. Tenslotte is hier in algemene zin nog relevant om op te merken dat de Chinese database Wanfang beschikt over een grafiek waarin de trend in het aantal gepubliceerde artikelen over Tuina wordt weergegeven. Hieruit blijkt dat het onderzoek naar Tuina sinds 2010 t/m 2013 duidelijk een dalende trend laat zien.41 Een verklaring hiervoor ontbreekt. Uit mijn geselecteerde overzicht valt

deze trend in ieder geval niet duidelijk af te leiden.

! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

41 Wanfang Data (n.d.), “Knowledge Trend Analysis Service” W. Groen

2014

Wetenschappelijk onderzoek naar Tuina

!20

Hoofdstuk 4: CONCLUSIES

Waaruit bestaat het wetenschappelijk onderzoek naar Tuina in de periode 2010 – 2014 zoals dit nu op internet in wetenschappelijke artikelen te vinden is? Dit was de vraagstelling van deze scriptie.

Allereerst de algemene opmerking dat ik met dit onderzoek niet pretendeer volledig te zijn. Hoewel ik systematisch te werk ben gegaan kan het zijn dat ik een of meerdere artikelen heb gemist. Tevens heb ik zelf vooraf bepaalde keuzes gemaakt, zoals bijv. mijn principiële weigering om onderzoek met dierproeven mee te nemen, waardoor mijn selectie niet compleet kan zijn. Mijn selectie van artikelen over Tuina kan voor sommige lezers misschien discutabel zijn, maar niet zodanig dat deze niet zou voldoen. Ditzelfde geldt ook voor mijn categorische indeling van de artikelen. Tevens is mijn bespreking van de resultaten selectief en daarmee subjectief. De belangrijkste doelstelling van deze scriptie is behaald. De selectie aan artikelen biedt niet alleen een breed en divers overzicht uit de periode 2010-2014, maar samen met de databases bieden zij ook de mogelijkheid om in Nederland het begin te maken met een databank. Het overzicht van de databases biedt daarbij eveneens de mogelijkheid om de artikelen van voor 2010 te verzamelen en in kaart te brengen. Als zodanig vormt deze scriptie een goed vertrekpunt voor vervolgstudies. Uiteindelijk kan een dergelijke databank er wellicht toe bijdragen - mocht dit nodig zijn - dat Tuina als massagetherapie in Nederland meer bekendheid krijgt. Dit kan niet alleen tot gevolg hebben dat meer mensen kunnen profiteren van deze massagetherapie, maar ook dat er meer samenwerking komt tussen de reguliere gezondheidszorg en Tuina therapeuten.

4.1 De artikelen Mijn conclusies met betrekking tot de gevonden artikelen luiden als volgt:

a) de totaalscore van alle geselecteerde artikelen is 78; alle artikelen zijn van Chinese oorsprong (verschenen in een TCG georiënteerd tijdschrift) en/of hebben Chinese auteurs; de gevonden resultaten/conclusies uit de onderzoeken, waarin de therapeutische effecten van Tuina bij bepaalde medische aandoeningen zijn onderzocht, zijn bijna allemaal positief. Positief in de betekenis dat zij aantonen dat het gebruik van Tuina een positieve werking zou kunnen hebben bij mensen met een bepaalde medische aandoening; hierbij is belangrijk te vermelden dat er een onderscheid kan worden gemaakt in de mate van positiviteit; b) twee artikelen zijn opvallend, omdat hierin verrassend genoeg de mogelijke ongunstige effecten of complicaties van een Tuina behandeling zijn onderzocht; hierbij blijkt dat deze – voorzover bekend uit de literatuur - slechts in beperkte mate zouden voorkomen; c) er is een aantal onderwerpen waar opvallend veel onderzoek naar is geweest, zoals de artikelen die betrekking hebben op musculoskeletale aandoeningen betreffende de nek, de rug of de knie of ‘diarree’ binnen de pediatrische tak van Tuina; resultaten die hun bevestiging hebben gekregen in andere literatuuronderzoeken en mogelijk een indicatie zijn dat W. Groen

2014

Wetenschappelijk onderzoek naar Tuina

!21

respectievelijk Tuina en pediatrische Tuina bij uitstek geschikt zijn voor de behandeling van deze aandoeningen; d) er is een aantal geselecteerde artikelen te vinden waarin ook onderzoek is gedaan naar de fysiologische werking van Tuina en als zodanig heeft de scriptie ook een bijdrage geleverd aan de vraag hoe Tuina precies werkt in het menselijke lichaam hoewel dit geen onderzoeksvraag was; e) in het merendeel van de onderzoeken is onderzoek gedaan naar zowel verschillende versies als verschillende technieken/manipulaties van Tuina; opvallend daarbij is dat in beide gevallen de conclusies laten zien, dat deze versies en technieken/manipulaties een verbetering zijn op de traditionele Tuina; tevens lijkt het een ontwikkeling weer te geven in China dat men experimenteert met Tuina om tot de meest optimale behandeling te komen; aangezien de uitleg van deze versies en technieken/manipulaties geen deel uitmaakte van deze scriptie, is dit onderwerp zeker een vervolgstudie waard, al was het maar om hieraan in Nederland meer bekendheid te gaan geven; f)

de artikelen die betrekking hebben op ‘Sub-gezondheid/’Sub-health’ zijn om verschillende redenen interessant; de oorsprong van het concept blijkt gelegen te zijn in de TCG/TCM, er blijkt ondertussen een werkbare definitie van dit concept te zijn waarmee in de praktijk concreet onderzoek kan worden gedaan, zowel op het niveau van registratie als op klinisch niveau; hoewel hier sprake zou zijn van een tussenfase tussen gezondheid en ziekte, zou het wel degelijk serieuze, medische aandacht verdienen, met ‘preventie’ als sleutelwoord en een ‘ongezonde leefstijl’ als een van de belangrijkste oorzaken; tenslotte zijn er aanwijzingen dat Tuina als holistische, therapeutische massagevorm zowel op het gebied van preventie als bij de behandeling van klinische symptomen van sub-gezondheid geschikt zou kunnen zijn;

g) een aantal artikelen, bestaande uit zowel achtergrondliteratuur als deel uitmakend van de selectie, geven aanleiding tot de oproep om als lezer kritisch en voorzichtig om te gaan met de onderzoeksconclusies uit de individuele onderzoeken; ondanks het wetenschappelijke karakter van de onderzoeken en de tijdschriften, het bestaan van collegiale toetsing of ‘peer review’ en het bestaan van zowel ‘randomised control trials’ als ‘systematic reviews’, hoeft niet ieder onderzoek te voldoen aan de hoogst haalbare wetenschappelijke onderzoekseisen; hierdoor kan de validiteit van de conclusies op z’n minst discutabel zijn of zelfs ontbreken; als zodanig vormt dit onderzoek een bevestiging van een identieke conclusie uit mijn vorige scriptie over voetreflexmassage en laat het zien dat het geen ‘incident’ was; de oproep tot methodologisch, kwalitatief betere onderzoeken in brede zin lijkt dan ook gerechtvaardigd; h) ondanks de vraagtekens die kunnen worden gezet bij de conclusies van menig onderzoek naar Tuina, is duidelijk geworden dat Tuina op basis van de vele wetenschappelijke artikelen, ook voor 2010, de publicatie ervan in wetenschappelijke tijdschriften en de opname ervan in gerespecteerde medisch-wetenschappelijke databases een eigen plaats heeft verworven in het bastion van wetenschappelijk onderzoek; als de onderzoekers de aanbevelingen tot het opzetten van betere wetenschappelijke onderzoeken ter harte nemen dan zal het in de

toekomst met de wetenschappelijke reputatie van Tuina ongetwijfeld goed komen.

W. Groen

2014

Wetenschappelijk onderzoek naar Tuina

!22

4.2 De databases

! Mijn conclusies met betrekking tot de gevonden databases luiden als volgt: ! a) Alle geselecteerde artikelen zijn afkomstig uit drie van de zes geraadpleegde databases: de Chinese database CNKI en de westerse databases PubMed en Springer waarbij CNKI eruit springt; daarnaast is menig artikel op titel terug te vinden in Google; b) ten aanzien van de Chinese databases geldt dat ik, in vergelijking tot mijn vorige scriptie over voetreflexmassage, mij beter toegang heb weten te verschaffen tot deze databases dat betrekkelijk veel ‘Chinese’ resultaten heeft opgeleverd; ook voor de westerse, Engelstalige onderzoeker, die niet beschikt over kennis van de Chinese taal, zijn de drie gebruikte Chinese databases toegankelijk genoeg gebleken; desalniettemin zal de onderzoeker met kennis van de Chinese taal ongetwijfeld nog meer resultaten kunnen boeken; c) opvallend is dat er nauwelijks een overlapping is tussen de westerse en Chinese databases als het gaat om het vinden van artikelen; het verdient daarom aanbeveling om bij mogelijke vervolgstudies op het gebied van Tuina, ook van beide gebruik te blijven maken om op deze manier tot een zo compleet mogelijk resultaat te komen; d) de westerse database van Springer heeft ook veel artikelen opgeleverd, omdat dit uitgeversconcern mede het blad ‘Journal of Acupuncture and Tuina’ publiceert, waaruit deze artikelen afkomstig zijn; e) de opzet in dit onderzoek was om alle onderzoeken te vinden waarin Tuina als zelfstandige massagevorm of therapie is getest of onderzocht, er zijn echter, afgaande op mijn onderzoekservaringen, vele andere artikelen te vinden waarin Tuina in combinatie met andere, TCG-gerelateerde praktijken of westerse therapieën of medicijnen is onderzocht; deze

! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

artikelen zijn vanzelfsprekend ook vervolgstudies waard.

W. Groen

2014

Wetenschappelijk onderzoek naar Tuina

!23

HOOFDSTUK 5: Samenvatting

Titel: Het wetenschappelijk onderzoek naar Tuina in de periode 2010-2014. Een literatuuronderzoek.

Achtergrond: Een begin maken met een overzicht van wetenschappelijke artikelen/onderzoeken naar Tuina massagetherapie dat eventueel de start vormt van een Nederlandse database voor zowel vakgenoten als geïnteresseerde buitenstaanders; een overzicht dat - mocht dit nodig zijn eventueel ook een bijdrage levert aan meer bekendheid en gebruik van Tuina en samenwerking met de reguliere gezondheidszorg in Nederland; een andere vraag was hoe het gesteld is met de kwaliteit van dit wetenschappelijk onderzoek, een soort lakmoesproef maar wel gebaseerd op (wetenschappelijke) literatuur; en tenslotte eventueel artikelen bieden die meer inzicht kunnen geven op de vraag hoe Tuina precies werkt in het menselijk lichaam.

Doel: een overzicht verkrijgen van de wetenschappelijke artikelen/onderzoeken die over Tuina zijn verschenen in de periode 2010-2014, gevolgd door een selectieve, inhoudelijke bespreking van de meest in het oog springende resultaten.

Databronnen & studieselectie: zes grote en bekende medisch-wetenschappelijke digitale databases, zowel westers als Chinees, zijn doorzocht op de Engelstalige samenvattingen van de artikelen waarin Tuina (als verzamelnaam) is onderzocht op zijn therapeutische effecten als zelfstandige massage/therapievorm, met inbegrip van moxa, cuppen en guasha, maar niet in combinatie met de overige TCG-praktijken (acupunctuur, Chinese kruiden of Qigong) of westerse medicijnen, therapieën of trainingen; ook buitengesloten is het onderzoek waarin dierproeven zijn gebruikt; samenvattingen waarin een duidelijk geformuleerd doel of conclusie ontbrak zijn eveneens afgevallen; de onderzoeksperiode beslaat begin 2010 tot halverwege 2014.

Data extractie: aan de hand van de Engelstalige trefwoorden ‘tuina’, ‘tuina therapy’, ‘tuina massage’, ‘chinese massage’ en ‘massage therapy’ zijn de zes databases (de westerse PubMed, Cochrane en Springer; de Chinese CNKI, Wanfang en VIP) onderzocht; eveneens is geëxperimenteerd met de Chinese equivalent van Tuina als zoekterm; tevens was Google een terugkerend referentiepunt; de drie Chinese databases bleken een Engelstalige ingang te hebben.

Resultaten: in totaal 78 relevante artikelen in drie van de zes databases waarvan het merendeel van Chinese origine is; alle onderzoeksconclusies zijn in minder of meerdere mate positief; kwantitatief springen de onderzoeken naar musculoskeletale aandoeningen (nek, rug en knie) en ‘diarree’ in pediatrische Tuina eruit, resultaten die overeenkomen met de resultaten uit andere literatuuronderzoeken; in menig artikel is onderzoek gedaan naar nieuwe versies van Tuina en diverse Tuina-technieken/manipulaties die effectiever bleken te zijn dan de ‘traditionele Tuina’; in W. Groen

2014

Wetenschappelijk onderzoek naar Tuina

!24

zestien artikelen is onderzoek gedaan naar de fysiologische werking van Tuina; een aantal artikelen onder ‘Subgezondheid/‘Sub-health’ getuigen van een concept dat zijn oorsprong vindt in TCG, inmiddels concreet onderzocht kan worden op het gebied van registratie en klinisch onderzoek, is ‘preventie’ het sleutelwoord in de aanpak, zou een ongezonde levenswijze een van de belangrijkste oorzaken zijn en wordt de roep om aandacht vanuit de gezondheidszorg groter waarbij Tuina als holistische massagetherapie een instrument kan zijn; zowel de conclusies van een aantal samenvattingen, een literatuurstudie naar ‘randomised control trials’ (RCT’s) als een aantal meta-analyses/‘systematic reviews’ geven aanleiding om achter de validiteit van menige onderzoeksconclusie tenminste een vraagteken te plaatsen.

Conclusies: het onderzoek heeft geresulteerd in een breed en divers overzicht van het wetenschappelijk onderzoek naar Tuina in de periode 2010-2014, een overzicht dat de aanleiding kan zijn voor diverse vervolgstudies; op basis van het onderzoek naar de wetenschappelijke waarde van de onderzoeken verdient het aanbeveling om als lezer kritisch en voorzichtig om te gaan met de onderzoeksconclusies; desondanks heeft Tuina binnen het bastion van wetenschappelijk onderzoek een eigen plaats verworven, zo lijkt het, maar is het een vereiste dat er in de toekomst methodologisch gezien beter opgezette & uitgewerkte wetenschappelijke onderzoeken komen wil het ook een uitstekende wetenschappelijke reputatie krijgen.

! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

W. Groen

2014

Wetenschappelijk onderzoek naar Tuina

!25

HOOFDSTUK 6: BRONNENLIJST

Mijn bronnenlijst beperkt zich hier tot de verwijzingen in de voetnoten die ik in de tekst van de scriptie heb gebruikt. Voor het opstellen van deze lijst heb ik - waar mogelijk - de richtlijnen van de APA aangehouden.42 De geselecteerde artikelen in bijlage 1 hebben hier geen bronvermelding

gekregen, behalve als zij specifiek en in meer detail zijn besproken.

• Guolin Li, Fuxia Xie, Siyu Yan, Xiaofei Hu, Bo Jin, Jun Wang, (...) Qingji Xie (2013), Subhealth: definition, criteria for diagnosis and potential prevalence in the central region of China. BMC Public Health, 13:446.

Geraadpleegd van http://www.biomedcentral.com/1471-2458/13/446

• Groen, W. (2013), Het wetenschappelijk onderzoek naar voetreflexmassage in de periode 2010-2013

[ongepubliceerd]. Te raadplegen op http://issuu.com/windstil/docs/scriptie

• Jianlu Bi, Ying Huang, Ya Xiao, Jingru Cheng, Fei Li, Tian Wang, (…) Xiaoshan Zhao (2012), Association of lifestyle factors and suboptimal health status: a cross-sectional study of Chinese students. BMJ Open,

4(6). Geraadpleegd van http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4067885/

• Jian-Ping Liu, Mei Han, Xin-Xue Li, Yu-Jie Mu, George Lewith, Yu-Yi Wang, (...), Christian Gluud (2013), Prospective registration, bias risk and outcome-reporting bias in randomised clinical trials of traditional Chinese medicine: an empirical methodological study. BMJ Open., 3(7). Geraadpleegd van http://

www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3717464/

• Long-ming Lei, Gui-fen Wu, Shi-yuan Qiu (2014), Literature analysis of tuina in regulating subhealth status in recent 10 years. Journal of Acupuncture and Tuina Science, 12(1), 60-66. Geraadpleegd van http://

link.springer.com/article/10.1007%2Fs11726-014-0749- y#page-1

• National Library of China/National Digital Library of China (n.d.), “Periodicals”. Geraadpleegd op 30 juni

2014, van http://www.nlc.gov.cn/newen/periodicals/

• Qingyun Zeng, Yanming Xie, Xiaolan Cao, Yongyan Wang, Xiaoqin Ye, Min Wang (2011), Mistakes in application of tuina therapy for stroke rehabilitation. Journal of Acupuncture and Tuina Science, 9(1), 51-54.

Geraadpleegd van http://link.springer.com/article/10.1007%2Fs11726-011-0470-z

• Tang HL, Pang J, Gao LF, Yang Y, Lei LM, Gan W. (2010), Systematic evaluation on treatment of subhealth with acupuncture-moxibustion and Tuina in clinical researches. Zhongguo Zhen Jiu, 30(8), 699-704.

Geraadpleegd van http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20942292

• Wanfang Data (n.d.), “Knowledge Trend Analysis Service”. Geraadpleegd op 30 juni 2014 van http://

trend.wanfangdata.com.cn/vein?wd=tuina

42 http://drcwww.uvt.nl/its/voorlichting/handleidingen/bibliotheek/apa.pdf W. Groen

2014

Wetenschappelijk onderzoek naar Tuina

!26

• Wei Wang, Alyce Russell, Yuxiang Yan (2014), Traditional Chinese medicine and new concepts of predictive, preventive and personalized medicine in diagnosis and treatment of suboptimal health. EPMA

Journal, 5(4). Geraadpleegd van http://www.epmajournal.com/content/5/1/4

• Wikipedia (n.d.), “Criticism of peer review”, para. 2. Geraadpleegd op 30 juni 2014 van https://

en.wikipedia.org/wiki/Peer_review

• Wikipedia (n.d.), “Randomised controlled trial”, para. 1 & 2. Geraadpleegd op 30 juni 2014 van https://

en.wikipedia.org/wiki/Randomised_controlled_trial

• Wikipedia (n.d.), “Sub-optimal health”, para. 1. Geraadpleegd op 30 juni 2014 van https://en.wikipedia.org/

wiki/Sub-optimal_health

• Wikipedia (n.d.). “Structure of a Scientific article”, para. 5. Geraadpleegd op 30 juni 2014 van

https://en.wikipedia.org/wiki/Scientific_literature

• Wikipedia (n.d.), “Systematic review”, para.1. Geraadpleegd op 30 juni 2014 van https://en.wikipedia.org/

wiki/Systematic_review

• Wikipedia (n.d.), “Traditional Chinese Medicine”, para. 1. Geraadpleegd op 30 juni 2014, van https://

en.wikipedia.org/wiki/Traditional_Chinese_medicine

• Xia J, Wright J, Adams CE. (2008), Five large Chinese biomedical bibliographic databases: accessibility and coverage. Health Info Libr J, 25(1):55-61. Geraadpleegd van http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/

j.1471-1842.2007.00734.x/full

• Xiao-Ming Ying, Peng Wang, Ben-Shun Yao, Hai-Yang Gu, and Quan-Zhen Xu (2011), Hematuria after Orthopedic Tuina: A Case Report and Brief Review of Literature. Evid Based Complement Alternat Med.,

953686. Geraadpleegd van http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3092737/

• XU Yan-long, XU Xiu-mei, DU Yuan-hao (2010), Study of a List of Modern Diseases Treated by Tuina Therapy in China. Journal of Acupuncture and Tuina Science, 8 (1), 62-66. Geraadpleegd van http://

www.scribd.com/doc/203320727/Study-of-a-list-of-modern-diseases-treated-by-tuina-therapy-in-China-pdf

• Yang ZM, Yang XB, Huang L. (2010), A literature review on the conceptual framework of sub-health. Zhongguo Zhong Xi Yi Jie He Za Zhi. 30(7), 757-63. Geraadpleegd van http://www.ncbi.nlm.nih.gov/

pubmed/20929139

• Yuan Yao, Yi Zhao (2012), Diseases spectrum study on pediatric tuina in recent 10 years. Journal of Acupuncture and Tuina Science,10(3), 181-184. Geraadpleegd van http://link.springer.com/article/10.1007/

! ! !

s11726-012-0599-4

W. Groen

2014

Wetenschappelijk onderzoek naar Tuina

!27

BIJLAGE 1: OVERZICHT SELECTIE ARTIKELEN

Dit overzicht bevat het aantal geselecteerde artikelen, onderverdeeld op onderwerp. Achter het onderwerp worden het aantal artikelen vermeld. Het zijn in totaal 78 artikelen. De noot bij ieder artikel vermeld in welke database het is gevonden en eventueel bijzonderheden.

! BORSTKAS (1) !

1) Tuina is superior to electroacupuncture in treating thoracic facet joint disorder Wei-dong Li, Hua-qun Xu, Hai-song Qiu. Journal of Acupuncture and Tuina Science, December 2013, 11(6), 375-379. Objective: To observe the clinical efficacy of tuina in treating thoracic facet joint disorder, and compare it to the efficacy of electroacupuncture (EA). Conclusion: Compared to EA, tuina is more efficient and effective in treating thoracic facet joint disorder and has obvious analgesic effect. Noot: in Springer

! CHRONISCH VERMOEIDHEIDSSYNDROOM (7) ! 1) Effect of Tuina on oxygen free radicals metabolism in patients with chronic fatigue syndrome Liu CZ, Lei B. Zhongguo Zhen Jiu., 2010 Nov; 30(11), 946-8. Objective: To explore the mechanism of Tuina for treatment of chronic fatigue syndrome. Conclusion: The therapeutic effect of the Tuina group is superior to that of the Taijiquan group and the Fluoxetine group. Tuina can regulate oxygen free radicals metabolism and clean superfluous oxygen free radicals to alleviate fatigue, which may be one of the mechanisms of Tuina in treating chronic fatigue syndrome. Noot: in PubMed

2) Study on the characteristics of quality of life and fatigue in patients with chronic fatigue syndrome and the therapeutic effect of tuina of traditional Chinese medicine DAI Dechun, FANG Min, JIANG Shuyun, et al. Chinese Journal of Rehabilitation Medicine, Editorial E-mail, 2010(08) Objective: To explore the characteristics of quality of life (QOL) and fatigue in patients with chronic fatigue syndrome (CFS) and the therapeutic effect of tuina of traditional Chinese medicine. Conclusion: CFS patients had the features of decreasing QOL and subjective fatigue. Tuina therapy showed identified therapeutic effects in improving QOL and relieving fatigue symptoms. Noot: in CNKI

W. Groen

2014

Wetenschappelijk onderzoek naar Tuina

!28

3) A study of median frequencies of skeletal muscle undergoing Tuina intervention in patients with chronic fatigue syndrome Liu KP, Fang M, Dai DC, Jiang SY, Zuo YZ. Zhong Xi Yi Jie He Xue Bao. 2011 Oct; 9(10):1083-7. Objective: To study the changes in median frequency (MF) from a surface electromyogram of skeletal muscles and functional assessment of chronic illness therapy (FACIT) figure scale scores for patients with chronic fatigue syndrome (CFS) before and after Tuina treatment. Conclusion: Tuina can improve the symptom of patients with CFS. Noot: in PubMed

4) Effects of tuina on the mechanical properties of skeletal muscles of four limbs in patients with chronic fatigue syndrome Liu KP, Fang M, Jiang SY. Zhongguo Zhong Xi Yi Jie He Za Zhi. 2012 May, 32(5), 599-602. Objective: To study the effects of tuina on the mechanical properties of skeletal muscles of four limbs in patients with chronic fatigue syndrome (CFS). Conclusions: CFS patients have lowered mechanical properties of four limbs. Tuina therapy can improve the biomechanical properties of limb skeletal muscle and reduce the overall degree of fatigue in patients. The changes of limb skeletal muscle and mechanical properties can provide objective reference for the clinical diagnosis and assessment of CFS. Noot: in PubMed

5) Clinical study on tuina and moxibustion for chronic fatigue syndrome Rui Zeng, Jun-liang Tang Journal of Acupuncture and Tuina Science, October 2012, 10(5), 296-299. Objective: To observe the effect of tuina plus moxibustion in treating chronic fatigue syndrome (CFS). Conclusion: The treatment of tuina and thunder-fire moxibustion has better therapeutic effect than the ordinary acupuncture in treating CFS. Noot: in Springer

6) Channel Points Massageâ&#x20AC;&#x2122;s Effects on FS-14 and FAI Evaluation for Chronic Fatigue Syndrome YAO Fei, FANG Min, ZHU Gao-feng, JIANG Shu-yun, JI Qing Journal of Nanjing University of Traditional Chinese Medicine, Editorial E-mail, 2012(03) Objective: To observe Channel Points Massageâ&#x20AC;&#x2122;s clinical effects treating Chronic Fatigue Syndrome (CFS) and to explore simple and practical standardized program for Tuina treating CFS. Conclusion: Channel points massage can positively treat CFS with good application prospects. Noot: in CNKI

W. Groen

2014

Wetenschappelijk onderzoek naar Tuina

!29

7) Clinical effect observation of Chinese meridian point tuina on the sleep quality of chronic fatigue syndrome YAO Fei, FANG Min, JIANG Shu-yun, ZHU Qing-guang, LIU Kun-peng China Journal of Traditional Chinese Medicine and Pharmacy, Editorial E-mail, 2013(02) Objective: To observe the effects of the meridian point tuina on the sleep quality of chronic fatigue syndrome. Conclusion: Meridian Point tuina improved the sleep and life qualities of the CFS. Noot: in CNKI

! COMPUTERSYNDROOM (1) ! 1) Clinical Observation on 30 Cases of Computer Syndrome Treated with Massage Wang Yongcheng Chinese Medicine Modern Distance Education of China, Editorial E-mail, 2013(01) Objective: Observation Tuina treatment Computer Syndrome clinical curative effect and explore the mechanism. Conclusion: Manipulative treatment Computer Syndrome to have the remarkable clinical curative effect. Noot: in CNKI

! ENKEL (1) !

1) Clinical observation on Tuina manipulation for ankle sprain in Wushu athletes CHEN Bo, WANG Xiang, GAO Ning-yang, LIN Xun, CHEN Yuan-chuan, LI Ling-hui, (â&#x20AC;Ś) SHI Yinyu Shanghai Journal of Traditional Chinese Medicine, Editorial E-mail, 2012(08) Objective: To observe the clinical efficacy of Tuina manipulation for ankle sprain in Wushu athletes. Conclusion: Tuina can improve the clinical symptoms of ankle sprain effectively. Noot: in CNKI

! ESSENTIELE HYPERTENSIE (1) ! 1) Chinese massage (Tuina) for the treatment of essential hypertension: A systematic review and meta-analysis Yang X, Zhao H, Wang J. Complement Ther Med. 2014 Jun, 22(3), 541-548. Epub 2014 Apr 1. Background: Chinese massage, named Tuina, is commonly used in China and potentially effective for essential hypertension (EH). However, there is no critically appraised evidence such as systematic reviews or meta-analyses on the effectiveness and safety of Tuina for EH. Conclusions: The findings from our review suggest that Tuina might be a beneficial adjuvant for patients with EH, although the results are of limited value due to the clinical heterogeneity and low W. Groen

2014

Wetenschappelijk onderzoek naar Tuina

!30

methodological quality of the included studies. Future studies should adhere to high-quality RCTs with long follow-up for demonstrating the effectiveness of Tuina for inpatients with EH. Noot: in PubMed; een literatuurstudie

! GEGENERALISEERDE ANGSTSTOORNIS/GAS (1) ! 1) Clinical Observation of Abdominal Tuina for 40 Cases of Generalized Anxiety Disorder FANG Wei, WANG Jingui, SUN Qing, XIAO Zhenxia Journal of Traditional Chinese Medicine, Editorial E-mail, 2013(02) Objective: To observe the therapeutic effect and mechanism of abdominal tuina therapy for generalized anxiety disorder (GAD). Conclusion: The abdominal tuina therapy is as effective as Paroxetine Hydrochloride Tablets for GAD with liver depression and qi stagnation syndrome. The abdominal tuina therapy has a better long-term effect and fewer side effects and its mechanism may be related to reducing 5-HT. Noot: in CNKI

! HEMATURIE (1) ! 1) Hematuria after orthopedic tuina: a case report and brief review of literature Xiao-Ming Ying, Peng Wang, Ben-Shun Yao, Hai-Yang Gu, and Quan-Zhen Xu Evid Based Complement Alternat Med. 2011, 2011: 953686. Published online Mar 15, 2011. Objective: The paper describes a patient with lumbar disc herniation, who experienced hematuria after orthopedic tuina. In order to learn the adverse effects of tuina, a comprehensive literature search was performed on Medline, Embase, and CNKI (China), with adverse events, complication, safety, tuina, and massage as search terms. Conclusion: In summary, there are various complications of tuina despite of lower incidence, and a few complications are severe, even destructive. The masseur should avoid complications with various methods; for instance, choosing the different power, range, and techniques according to condition of patients. Noot: in PubMed; ook is hier het volledige artikel te vinden

! KAAK (1) !

1) Efficacy evaluation of tuina manipulation on relief of pain in temporomandibular disorders SU Xing-yu, WEI Lin, GAO Yu, LI Shi-jun Beijing Journal of Traditional Chinese Medicine, Editorial E-mail, 2013(12) Objective: To observe the analgesic effect and safety of tuina manipulation on temporomandibular disorders with syndrome of obstruction of wind-cold-dampness. Conclusion: The tuina manipulation could safely and effectively relieve the pain in the face and head that is caused by temporomandibular disorders. W. Groen

2014

Wetenschappelijk onderzoek naar Tuina

!31

Noot: in CNKI

! KNIE (9) !

1) Clinical Study on Tuina Plus Yijinjing Exercise in Treating Knee Osteoarthritis LI Jian-hua, GONG Li, HU Wei-min, FANG Min Liaoning Journal of Traditional Chinese Medicine, Editorial E-mail, 2010(09) Objective: To compare the clinical efficacy between Tuina plus Yijinjing and Tuina therapies for knee osteoarthritis ( KOA). Conclusion: Tuina plus Yijinjing and Tuina are quite effective for KOA, but Tuina plus Yijinjing works better than Tuina. Noot: in CNKI; ondanks de titel wordt Tuina hier als een zelfstandige therapie getest

2) Clinical Study on Tuina Therapy for Knee Osteoarthritis Patients Musculus Quadriceps Fexoris Strength Fan Yuanzhi, Pang Min, Yan Juntao, Gong Li, Sun Wuquan, Wu Yaochi China Journal of Chinese Medicine, Editorial E-mail, 2010(05) Objective: To observe the effect of Chinese Tuina manipulation therapy in treating Knee Osteoarthritis, and analyse the changing of musculus quadriceps fexoris strength. Conclusion: Tuina manipulation therapy and celebrex treatment had same curative efficiency in short term. Tuina manipulation therapy is better than celebrex in improving the musculus quadriceps fexoris strength. Noot: in CNKI

3) Effects of Tuina therapy on musculus quadriceps fexoris function in knee osteoarthritis patients FAN Yuan-zhi, GONG Li, YAN Jun-tao, FANG Min, SUN Wu-quan, WU Yao-chi Shanghai Journal of Traditional Chinese Medicine, Editorial E-mail, 2010(10) Objective: To observe the clinical efficacy of Tuina therapy in treating knee osteoarthritis and its effects on musculus quadriceps fexoris function. Conclusion: Tuina therapy is effective to improve the knee osteoarthritis patientsâ&#x20AC;&#x2122; clinical symptoms and increase their musculus quadriceps fexoris strength and power. Noot: in CNKI

4) Effects of tuina on muscular tension of flexor and extensor in patients with knee osteoarthritis Li JH, Gong L, Fang M, Wu Z, Li Y. Zhongguo Gu Shang. 2011 Jul, 24(7), 575-7. Objectieve: To study the effects of Tuina on muscular tension of flexor and extensor in patients with knee osteoarthritis (KOA).

W. Groen

2014

Wetenschappelijk onderzoek naar Tuina

!32

Conclusion: Tuina can improve muscular tension of flexor and extensor in patients with knee osteoarthritis, thus can improve the therapeutic effects. Noot: in PubMed; alternatieve titel in CNKI verschenen in een ander tijdschrift: ‘To study the effects of Tuina on muscular tension of flexor and extensor in patients with knee osteoarthritis (KOA)’.

5) Clinical Study of Tuina Manipulation on Flexors and Extensors in Patients with Knee Osteoarthritis GONG Li, FANG Min, YAN Juntao, SUN Wuquan, FAN Yuanzhi Chinese Journal of Traditional Medical Traumatology & Orthopedics, Editorial E-mail, 2011(02) Objective: To observe the effect of Chinese Tuina manipulation therapy in treating knee osteoarthritis and analyze the changes of knee joint flexors and extensors. Conclusion: Tuina manipulation therapy and fenbid treatment both may reduce knee pain. They have the same curative efficiency in short term. Tuina manipulation therapy is better than fenbid in improving the strength, total work and average power of knee joint flexors and extensors. Noot: in CNKI

6) Clinical Research on Dynamic and Static Combination Tuina of Knee Osteoarthritis KOU Suo-tang, WU Yao-chi Chinese Archives of Traditional Chinese Medicine, Editorial E-mail, 2012(10) Objective: The study intended to investigate more effective therapy by expectant treatment on knee osteoarthritis. Conclusion: Dynamic and Static Combination Tuina has more advantages of effect on knee osteoarthritis than Difene. Noot: in CNKI

7) Curative Effect Observation on Chondromalacia Patellae Treatment with Improved Tuina Manipulation Zhou Hongjun; Yang Shu’an; Meng Jianguo Modernization of Traditional Chinese Medicine and Materia Medica (World Science and Technology), Editorial E-mail, 2013(04) Objective: This study was aimed to observe technical improvements of the approach II (to mainly improve the patella bone plate under pressure to stimulate) in the treatment of chondromalacia patella. Conclusion: It was concluded that the technical improved approach II treatment of chondromalacia patella have a good effect. The cure rate is obviously better than the control group. Noot: in CNKI

8) Therapeutic Observation of Heat-sensitive Moxibustion plus Tuina for Knee Osteoarthritis GONG Xu-fang, SHEN Zhi-fang, SHEN Qing-he, JIN Yue-qin, GE Jian Shanghai Journal of Acupuncture and Moxibustion, Editorial E-mail, 2014(03)

W. Groen

2014

Wetenschappelijk onderzoek naar Tuina

!33

Objective: To observe the clinical efficacy of heat-sensitive moxibustion plus tuina in treating knee osteoarthritis (KOA). Conclusion: Heat-sensitive moxibustion plus tuina is an effective method in treating KOA, and itâ&#x20AC;&#x2122;s better than single tuina treatment in improving pain and activities of daily living. Noot: in CNKI

9) Therapeutic efficacy of tuina in treating 48 cases with knee osteoarthritis Jian-min Yang, Kai-yong Zhang, Bi-meng Zhang Journal of Acupuncture and Tuina Science, June 2014, 12(3), 190-193 Objective: To observe the clinical efficacy of tuina in treating knee osteoarthritis (KOA). Conclusion: The therapeutic efficacy of tuina in treating KOA was reliable. Noot: in Springer

! MASTITIS (1) !

1) Clinical Observation on Acupoint-Tuina Treatment for Beginning of Acute Mastitis ZHENG Juanjuan, QU Xiaoyi, SHEN Xueyong, LU Ping, ZHAO Yi Liaoning Journal of Traditional Chinese Medicine, Editorial E-mail, 2014(03) Objective: To observe the clinical effect of Acupoint-Tuina Treatment for the beginning of postpartum mastitis. Conclusion: The Five Step Tuina Method can reduce the pain of the beginning of acute mastitis apparently. Noot: in CNKI

! NEK (18) !

1) The Influence of Traction and Obligue Extention Tui na Method on the Plasma ET in Cervical Spondylosis Patients WANG Dao-quan, HE Yan-ling, JING Fu-jie, WANG Hai-quan, LI Jing, WANG Jin, (â&#x20AC;Ś), HU Yuanfeng Chinese Archives of Traditional Chinese Medicine, Editorial E-mail, 2010(09) Objective: To study the influence of traction and obligue extention tui na method on the plasma ET in Cervical Spondylosis Patients and explore the mechanism. Conclusion: Decreasing the level of the plasma ET may be one of the mechanisms of treating Cervical Spondylosis Patients with the method of traction and obligue extention tui na. Noot: in CNKI

2) Clinical research on standardized tuina treatment for congenital muscular torticollis SUI Kangmin Chinese Journal of Rehabilitation Medicine, Editorial E-mail, 2010(06)

W. Groen

2014

Wetenschappelijk onderzoek naar Tuina

!34

Objective: To discuss the efficacy of standardized tuina treatment on congenital muscular torticollis (CMT) so as to provide support for the establishment of standard operation rule and clinical promotion. Conclusion: The total effective rate of standardized tuina treatment in treating CMT is obviously higher than that of traditional tuina treatment. Noot: in CNKI

3) Clinical Observation on 64 Cases of Cervical Spondylosis of Vertebral Artery Type Treated by Self-innovated Tuina Manipulation DING Quanmao, YAN Mingru, ZHOU Ji, YANG Lu, GUO Jiang, WANG Jun, SHI Zhiyong Journal of Traditional Chinese Medicine, Editorial E-mail, 2010(03) Objective: To observe the therapeutic effect of self-innovated Tuina manipulation on the cervical spondylosis of vertebral artery type. Conclusion: The self-innovated manipulation can improve the clinical symptoms of vertebral artery type cervical spondylosis, but is not able to change the pathological structural basis of the neck. The rheoencephalogram after treatment is not significantly improved. Noot: in CNKI

4) Clinical observation on tuina treatment for cervical intervertebral disc herniation Jian-guo Ye Journal of Acupuncture and Tuina Science, December 2010, 8(6), 371-374 Objective: To observe the clinical effect of tuina for cervical intervertebral disc herniation. Conclusion: Despite the equivalent effects in the treatment of cervical intervertebral disc herniation, tuina is superior to combined traction and medium-frequency impulse in terms of a faster effect and shorter course of treatment. Noot: in Springer

5) Clinical observation on 50 cases of strained neck treated with tuina manipulations WANG Xi-you Journal of Beijing University of Traditional Chinese Medicine Clinical Medicine, Editorial E-mail, 2010(05) Objective: To observe the curative effect of routine manipulations of tuina combined with pointpressing on Xinlaozhen point on strained neck. Conclusion: The routine manipulations of tuina combined with point-pressing on Xinlaozhen point has a better curative effect on strained neck. Noot: in CNKI

6) Clinical Observation on 120 Cases of Cervical Vertigo Treated by Three-step Tuina Manipulation Fan Binghua, Wang Xinhua, Wang Peng, et al. Journal of Zhejiang Chinese Medical University, Editorial E-mail, 2011(04) W. Groen

2014

Wetenschappelijk onderzoek naar Tuina

!35

Objective: To observe the clinical effect of cervical vertigo treated by three-step Tuina manipulation. Conclusion: The three-step Tuina manipulation performs better on the treatment of the cervical vertigo compared with routine Tuina method in the respects of the vertigo severity degree, the dizzy duration, the clinical symptoms and the clinical comprehensive effectiveness. Noot: in CNKI

7) Therapeutic efficacy observation on tuina therapy for cervical spondylotic radiculopathy in adolescence: A randomized controlled trial Jiafu Zhang, Qiang Lin, Jie Yuan Journal of Acupuncture and Tuina Science, August 2011, 9(4), 249-252 Objective: To investigate the short-term and long-term effects of manipulation for cervical spondylotic radiculopathy in adolescence. Conclusion: Manipulation can obtain good short-term and long-term effect for cervical spondylotic radiculopathy in adolescence. Noot: in Springer

8) The Summary of The Treatment of Cervical Spondylopathy with Tuina Therapy LI Gui-hua Liaoning Journal of Traditional Chinese Medicine, Editorial E-mail, 2011(05) Objective: This text has collected and classified documents for nearly a decade about the treatment of CS with Tuina. Conclusion: It was summarized and found that in clinical practice, Tuina therapy was applied alone or with Chinese medicine acupuncture and moxibustion and other kinds of cures for the cervical spondylosis with the neck type. Massage technique plays an important role and has notable curative effect and less side effect in the treatment of cervical-type cervical syndrome whether it is used alone or together, which has good prospect in application. Noot: in CNKI; een literatuurstudie

9) Biomechanics effect of Tuina manipulation treating cervical spondylosis in Jingjin mechanism ZHU Qing-guang, FANG Min, SHEN Guo-quan, JIANG Shu-yun, CHENG Ying-wu, ZHOU Nan China Journal of Traditional Chinese Medicine and Pharmacy, Editorial E-mail, 2011(08) Objective: To reveal biomechanics effect of Tuina manipulation treating cervical spondylosis in Jingjin mechanism. Conclusion: Tuina manipulation may improve contraction forces and work efficiency of neck muscle, improve coordination ability of flexors and extensors muscles, increase firing rate of neck muscle, and then improve biomechanical properties of Jingjin for the patients with cervical spondylosis. Noot: in CNKI

W. Groen

2014

Wetenschappelijk onderzoek naar Tuina

!36

10) Value of multi-slice spiral CT imaging and reformation in evaluating the clinical efficacy of tuina therapy in cervical spondylotic radiculopathy ZHAN Songhua, ZHAO Xi, TAN Wenli, et al. Chinese Imaging Journal of Integrated Traditional and Western Medicine, Editorial E-mail, 2011(06) Objective: To analyze the clinical efficacy of tuina therapy in the cervical spondylotic radiculopathy by multi-slice spiral CT imaging and reformation. Conclusion: Tuina therapy is effective for cervical spondylotic radiculopathy by improving the cervical curvature, foraminal size and the relationship of facet joint position. Multi-slice CT imaging and reformation have an important referential value in the evaluation of clinical efficacy of tuina therapy in cervical spondylotic radiculopathy. Noot: in CNKI; hetzelfde artikel is eveneens onder een andere titel gepubliceerd in een ander Chinees tijdschrift in 2012 : ‘MSCT Evaluation of Cervical Spondylotic Radiculopathy under Tuina Therapy’ (eveneens in CNKI)

11) Therapeutic Effect of Tuina Manipulation on Gucuofeng of Cervical Spondylosis ZHU Qingguang, FANG Min, PAN Lei, GU Lixu, SHEN Guoquan, CHENG Yingwu, Lü Qiang Journal of Traditional Chinese Medicine, Editorial E-mail, 2012(02) Objective: To discuss the effect and mechanism of Tuina manipulation for Gucuofeng (a joint derangement caused by violence or chronic strain and mainly manifested as pain and dysfunction of joints) of cervical spondylosis. Conclusion: Lijin manipulation plus Litiao manipulation on cervical vertebrae is effective in regulating the three-dimensional space location and improving the functions of cervical vertebrae. This is possibly one of its functional mechanisms for treating Gucuofeng of cervical spondylosis. Noot: in CNKI

12) Clinical effects of innovative tuina manipulations on treating cervical spondylosis of vertebral artery type and changes in cerebral blood flow Ding Q, Yan M, Zhou J, Yang L, Guo J, Wang J, (…) , Zhao H. J Tradit Chin Med., 2012 Sep, 32(3), 388-92 Objective: To determine the clinical effect, treatment times, and rheoencephalogram changes in vertebral artery type cervical spondylosis patients treated with innovative Tuina manipulations. Conclusion: Both innovative Tuina manipulations and routine Tuina manipulations produced satisfactory therapeutic results in vertebral artery type cervical spondylosis patients. However, the innovative manipulation was more effective in improving the functional symptoms, although there were no changes in the cerebral blood flow. Noot: in PubMed

13) Effects of tuina manipulation on the three-dimensional space of cervical vertebral segments of cervical spondylosis patients Zhu QG, Fang M, Pan L. Zhongguo Zhong Xi Yi Jie He Za Zhi., 2012 Jul, 32(7), 922-5 W. Groen

2014

Wetenschappelijk onderzoek naar Tuina

!37

Objective: To study the mechanisms of tuina manipulation for treating the dislocation of bone in cervical spondylosis (CS) patients by observing the effects of tuina manipulation on the threedimensional (3D) angles. Conclusion: The relaxing manipulation combined with joint regulation significantly improved the 3D angles of C2, C3, and C4 in CS patients. The mechanism of tuina manipulation for treating the dislocation of bone in CS patients might lie in adjusting the 3D space of the cervical spine, and improving its functions. Noot: in PubMed

14) Observation on the clinical effect of treating cervicogenic headache by the tuina of micro-regulating with lying traction DING Hai-tao, TANG Xue-zhang China Journal of Traditional Chinese Medicine and Pharmacy, Editorial E-mail, 2013(06) Objective: To observe and compare the clinical effect of treating cervicogenic headache by the method of micro-regulating with lying traction and traditional tuina method. Conclusion: The clinical effect of treating CEH by the the method of microregulating with lying traction and traditional tuina method was good, and the method of micro-regulating with lying traction was much better than the method of traditional tuina method. Noot: in CNKI

15) Dian’an-Weitiao (Dexterous Pressing) Tuina Manipulation for Cervical Radiculopathy YU Zu-nian, LI Dan-yi, WU Wei-han, DENG You-zhang Journal of Clinical Acupuncture and Moxibustion, Editorial E-mail, 2013(03) Objective: To observe the effect of Tuina method with preponderance of Dian’an-Weitiao (Dexterous Pressing) manipulation at fixed point of patients with sitting position in the treatment of cervical radiculopathy. Conclusion: It manifests that Tuina method with preponderance of Dian'an-Weitiao (Dexterous Pressing) manipulation at fixed point of patients with sitting position is more effective than traditional Tuina method. Besides, it's more secure and acceptable for the patients. Noot: in CNKI

16) Test and Verify about Clinical Effects of the Tuina Method of Five Lines, Five Areas and Thirteen Points Treating Muscle Rigidity of Cervical Spondylopathy Wang Peng; Fan Binhua; Cong Deyu Journal of Zhejiang Chinese Medical University, Editorial E-mail, 2013(11) Objective: To confirm the clinical effect of ‘neck Bi Syndrome’ treated by ‘five lines-five zonesthirteen points’ Tuina manipulation. Conclusion: ‘Five lines-five zones-thirteen points’ Tuina manipulation is reliable and shows stable effects in follow-up visits. Noot: in CNKI

W. Groen

2014

Wetenschappelijk onderzoek naar Tuina

!38

17) Clinical observation on tuina therapy for congenital muscular torticollis Qian Wang, Zhi-wei Chen Journal of Acupuncture and Tuina Science, October 2013, 11(5), 303-307 Objective: To observe the clinical effect of spleen-strengthening and kidney-benefiting tuina therapy for congenital muscular torticollis. Conclusion: Combining local tuina with spleen-strengthening and kidney-benefiting tuina manipulation could obtain better effect in congenital muscular torticollis than local tuina alone. Noot: in Springer

18) Efficacy of massage therapy on pain and dysfunction in patients with neck pain: a systematic review and meta-analysis Yong Hong Cheng and Gui Cheng Huang Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, Volume 2014 (2014), Article ID 204360, 13 pages Objective: To systematically evaluate the evidence of whether massage therapy (MT) is effective for neck pain. Conclusions: This systematic review found moderate evidence of MT on improving pain in patients with neck pain compared with inactive therapies and limited evidence compared with traditional Chinese medicine. There were no valid lines of evidence of MT on improving dysfunction. High quality RCTs are urgently needed to confirm these results and continue to compare MT with other active therapies for neck pain. Noot: in PubMed; een literatuurstudie

! NIET-ALCOHOLISCHE VETLEVERZIEKTE (1) ! 1) Effect of Tuina on Abdomen on Adiponectin and TNF-α in Case with Nonalcoholic Fatty Liver CHEN Jian-quan, LIU Jian-ping LIU, Yan-ling, et al. Journal of Hebei Traditional Chinese Medicine and Pharmacology, Editorial E-mail, 2011(04) Objective: to study the relationship of plasma adiponectin level and TNF-α and nonalcoholic fatty liver, and to discuss the effect of Tuina on abdomen on adiponectin and TNF-αcontent. Conclusion: Tuina on abdomen is effective in treatment of nonalcoholic fatty liver by way of heightening adiponectin level and lowering TNF-α content. Noot: in CNKI

! PEDIATRISCHE TUINA (12) ! 1) A model and treatment for autism at the convergence of Chinese medicine and Western science: First 130 cases Silva LM1, Schalock M, Ayres R. Chin J Integr Med., 2011 Jun, 17(6), 421-9. Epub 2011 Jun 10. W. Groen

2014

Wetenschappelijk onderzoek naar Tuina

!39

Objective: To present a model for autism showing that impairment of sensory and self-regulation is the core deficit that underlies delays in social/language skills and abnormal behavior in autism; and to demonstrate the efficacy of a treatment for autism based on Chinese medicine. Conclusions: Sensory and self-regulatory impairment is a main factor in the development and severity of autism. Treatment of young children with autism with Kai Qiao Tuina resulted in a decrease in sensory and self-regulatory impairment and a reduction in severity of measures of autism. Noot: in PubMed

2) Acute infantile diarrhea treated with infantile Tuina: a multicentre randomized controlled trial Peng Y, Leng L, Chen Z, Zhang J, Wang DH, Ge YF, Wang HY. Zhongguo Zhen Jiu., 2011 Dec, 31(12), 1116-20. Objective: To generalize the application of Tuina in treating infantile diseases and evaluate the validity and safety of Tuina. Conclusion: Infantile Tuina has a better therapeutic effect in the treatment of acute infantile diarrhea than oral administration of Smecta. Noot: in PubMed

3) Primary massage using one-finger twining manipulation for treatment of infantile muscular torticollis Kang Y, Lu S, Li J, Meng F, Chang H. J Altern Complement Med., 2011 Mar, 17(3), 231-7. Epub 2011 Mar 7. Objectives: The study objectives were to observe the clinical efficacy of primary massage of twining manipulation with one finger (PMTMOF) versus conventional tuina manipulation for treating muscular torticollis. Conclusions: PMTMOF produced more obvious curative treatment effects in infantile muscular torticollis than conventional tuina manipulation and could effectively shorten treatment time and avoid sequelae due to delayed healing. Noot: in PubMed

4) Clinical Study on Tuina in Treating Infantile Indigestion Diarrhea Caused by Improper Diet XU Shan, WANG Shou-chuan, LI Jiang-quan, CHEN Xiu-zhen Journal of Nanjing University of Traditional Chinese Medicine, Editorial E-mail, 2011(03) Objective: To objectively evaluate the effectiveness of tuina in treating infantile diarrhea caused by improper diet. Conclusion: Compared with western medicine (Bifico and Smectite), tuina therapy based on syndrome differentiation has better therapeutic effects on treating infantile diarrhea induced by improper diet, so it is worth being popularized and applied in clinic. Noot: in CNKI

W. Groen

2014

Wetenschappelijk onderzoek naar Tuina

!40

5) Quick-impact Tuina for 38 cases of pediatric muscular torticollis WANG Hua-lan, HUANG Wei World Journal of Acupuncture-Moxibustion, Editorial E-mail, 2012(03) Objective: To observe the therapeutic effect of quick-impact Tuina method on treatment of pediatric muscular torticollis. Conclusion: The combined method treating pediatric muscular torticollis regulated tendons and relieved blood stasis, improved muscular spasm, and dispersed mass, so as to enhance and restore the regular neck function with significant therapeutic effect. Noot: in CNKI

6) Technical Characteristics of Infantile Massage in the Treatment of 240 Infants with Acute Diarrhea Peng Yu; Leng Li, Sun Haipeng, Yang Jianhui, Wang Huirao, Peng Yue Modernization of Traditional Chinese Medicine and Materia Medica (World Science and Technology), Editorial E-mail, 2013(04) Objective: This study was aimed to objectively evaluate the validity and safety of normalized Tuina massage therapy on the treatment of 240 infants with acute diarrhea, thus disseminate and promote the application of infantile Tuina massage therapy. Conclusion: It was concluded that the infantile massage technique is an effective therapy for the treatment of acute diarrhea. Meanwhile, it is a safe and stable therapy and is worth popularizing. Noot: in CNKI

7) Tuina therapy for treating infant damp-heat diarrhea LI Kui-jiu, XIE Ying Journal of Beijing University of Traditional Chinese Medicine(Clinical Medicine), Editorial E-mail, 2013(05) Objective: To observe the curative effect of tuina therapy on infant damp-heat diarrhea. Conclusion: Tuina therapy has good curative effect on infant damp-heat diarrhea. Noot: in CNKI

8) Curative Effect observation on tuina therapy for spleen-deficiency infantile diarrhea Yi-jing Shen, Zhi-wei Chen, Yi-cheng Jin Journal of Acupuncture and Tuina Science, February 2013, 11(1), pp 26-30 Objective: To observe the clinical effect of tuina for spleen deficiency infantile diarrhea. Conclusion: Tuina is effective for infantile diarrhea due to spleen deficiency. Noot: in Springer

9) Clinical observation on three-character-scripture school pediatric tuina for infants with night crying: A report of 60 cases Jian-qing Bi, Yu-zhen Li, Ni-ni Dai Journal of Acupuncture and Tuina Science, February 2013, 11(1), 22-25 W. Groen

2014

Wetenschappelijk onderzoek naar Tuina

!41

Objective: To observe the clinical efficacy of Three-character-scripture School pediatric tuina for infants with night crying. Conclusion: Three-character-scripture School pediatric tuina is effective for night crying of infants. It should be spread and applied due to its manipulation with less acupoints, simple operation and no pain for infants. Noot: in Springer

10) Research on children’s diarrhea with food damage syndrome based on survival analysis XU Shan, WANG Shou-chuan, LI Jiang-quan, CHEN Xiu-zhen, XU Ling, BAI Ling-jun China Journal of Traditional Chinese Medicine and Pharmacy, Editorial E-mail, 2013(01) Objective: To evaluate curative effect of tuina treatment objectively on children with diarrhea due to food damage. Conclusion: Tuina therapy is effective for children’s diarrhea with food damage syndrome, which is better and has earlier effect than western medicine (Smectite and Bifico) and should be popularized in clinic. Noot: in CNKI, is niet te vinden op eigen titel(?), maar wel bijv. op ‘food damage syndrome based on survival analysis’

11) Clinical Observation on 500 Cases of Syndrome Differentiation of Infantile Diarrhea Treated by Massage LIU Xiaofeng, SONG Yanxi Journal of Practical Traditional Chinese Internal Medicine, Editorial E-mail, 2014(03) Objective: To observe the curative effect of Tuina therapy with syndrome differentiation of infantile diarrhea. Conclusion: Syndrome massage in treatment of infantile diarrhea effect is significant, worthy of promotion. Noot: in CNKI

12) Clinical observation on fuzhong (supporting the middle-jiao) manipulation of tuina for infantile anorexia Wang YY, Liu XY Zhongguo Zhen Jiu., 2014 Jan, 34(1), 67-70 Objective: To observe clinical therapeutic effect of fuzhong (supporting the middle-jiao) manipulation of tuina for infantile anorexia. Conclusion: The fuzhong manipulation of tuina has quick onset time and satisfied clinical therapeutic effect, which could obviously improve symptoms and is fit for different patterns of infantile anorexia. Noot: in PubMed

! REVALIDATIE (1) ! W. Groen

2014

Wetenschappelijk onderzoek naar Tuina

!42

1) Mistakes in application of tuina therapy for stroke rehabilitation Qingyun Zeng, Yanming Xie, Xiaolan Cao, Yongyan Wang, Xiaoqin Ye, Min Wang Journal of Acupuncture and Tuina Science, February 2011, 9(1), 51-54 Objective: To analyze the mistakes in the application of tuina therapy in the rehabilitation of stroke, in order to elevate the clinical effects in the treatment of stroke by tuina. Conclusion: In the tuina treatment of stroke, it is advisable to start treatment in the early stages, use the manual techniques in different phases, to cooperate with rehabilitation at the proper time and to emphasize health education, in order to avoid or reduce the occurrence of misuse syndrome, and eliminate the appearance of disuse syndrome, for displaying the unique advantage of tuina therapy fully and promoting the innovation and development of TCM rehabilitative techniques. Noot: in Springer; een literatuurstudie.

! RUG (14) !

1) Clinical study on combined tuina with Qi Zheng Qing Peng paste for herniation of the lumbar intervertebral disc Li-tong Wang, Suo-tang Kou, Hong-sheng Zhan, Wei-min Zhu Journal of Acupuncture and Tuina Science, June 2010, 8(3), 191-195 Objective: To observe the clinical efficacy of combined tuina manipulations with Qi Zheng Qing Peng paste for herniation of the lumbar intervertebral disc. Conclusion: Combined tuina manipulations with Qi Zheng Qing Peng paste works well for herniation of the lumbar intervertebral disc. Noot: in Springer; ondanks de titel wordt Tuina als zelfstandige therapievorm getest

2) Clinical observation on tuina treatment for cervical intervertebral disc herniation Jian-guo Ye Journal of Acupuncture and Tuina Science, December 2010, 8(6), 371-374 Objective: To observe the clinical effect of tuina for cervical intervertebral disc herniation. Conclusion: Despite the equivalent effects in the treatment of cervical intervertebral disc herniation, tuina is superior to combined traction and medium-frequency impulse in terms of a faster effect and shorter course of treatment. Noot: in Springer

3) Observation of the clinical effects of DING’s rolling technique for acute lumbar sprains Jian-xing Ye Journal of Acupuncture and Tuina Science, April 2010, 8(2), 119-122 Objective: To observe the clinical effects of DING’s Rolling Technique for acute lumbar sprain. Conclusion: the tuina method, DING’s Rolling Technique has good clinical effects on acute lumbar sprain with easy manipulation. Noot: in Springer W. Groen

2014

Wetenschappelijk onderzoek naar Tuina

!43

! 4) Clinical Research on the Therapeutic Effect of Wen Du Tong Ren Tuina on the Patients Suffered from Lumbar Vertebrae Intervertebral Disk Hernia of Deficiency of the Liver and Kidney TAN Tao, WANG Jin-gui, ZHAO Hong-yi Journal of Liaoning University of Traditional Chinese Medicine, Editorial E-mail ,2010(04) Objective: To observe the therapeutic effect of Wen Du Tong Ren Tuina on the patients suffered from lumbar vertebrae intervertebral disk hernia of deficiency of the liver and kidney. Conclusion: We concluded that, Wen Du Tong Ren Tuina has good effect on patients suffered from lumbar vertebrae intervertebral disk hernia of deficiency of the liver and kidney,which based on the principle of theory of TCM that is the conception of holism and Bianzheng Lunzhi. It also brought a new TCM method to improve the effect of patients suffered from lumbar vertebrae intervertebral disk hernia of deficiency of the liver and kidney. Noot: in CNKI

5) Lumbar intervertebral disc protrusion treated with Santong tuina therapy: a multi-central randomized controlled trial Lei LM, Huang JJ, Lin GQ, Chen JS, Pang YH, He YF, (â&#x20AC;Ś), Gang W. Zhongguo Zhen Jiu., 2011 Mar, 31(3), 253-7 Objective: To observe the difference in the efficacy on lumbar intervertebral disc protrusion (LIDP) between Santong tuina therapy and conventional tuina therapy. Conclusion: In the treatment of LIDP, Santong tuina therapy achieves much better clinical efficacy as compared with conventional tuina therapy. Noot: in PubMed

6) Tuina treatment of 150 cases with lumbar intervertebral disc herniation Longming Lei, Jinjun Huang, Yufeng He, Wenkui Duan, Hongliang Tang, Wei Gan Journal of Acupuncture and Tuina Science, April 2011, 9(2), 123-126 Objective: To observe the clinical efficacy of tuina treatment for lumbar intervertebral disc herniation. Conclusion: Tuina is effective for lumbar intervertebral disc herniation. Noot: in Springer

7) Multicenter Controlled Study on Once-TuiNa-bone-setting Treatment of PLID SONG Hong-quan, LI Zheng-xiang, YE Zheng-mao, WANG Jing, XU Yong-gang, WEI Hui Chinese Archives of Traditional Chinese Medicine, Editorial E-mail, 2011(11) Objective: To observe the therapeutic effect of Once-TuiNa-bone-setting on PLID. Conclusion: Once-TuiNa-bone-setting has better short-term and long term therapeutic effects with short therapeutic course. Noot: in CNKI

W. Groen

2014

Wetenschappelijk onderzoek naar Tuina

!44

8) Comparative Study of Orthopedic Tuina in Treating Staggered Sacroiliac Joints LI Shi-gang, CHENG Ting, YE Guang-qiang Journal of Liaoning University of Traditional Chinese Medicine, Editorial E-mail, 2011(09) Objective: Does orthopedic tuina have advantages in treating staggered sacroiliac joints? Conclusions: The efficacy of orthopedic tuina is certainly in treating staggered sacroiliac joints with an irreplaceable role. Noot: in CNKI

9) Tuina-focused integrative chinese medical therapies for inpatients with low back pain: a systematic review and meta-analysis Kong LJ, Fang M, Zhan HS, Yuan WA, Pu JH, Cheng YW, Chen B. Evid Based Complement Alternat Med., 2012, 2012:578305. Epub 2012 Dec 26. Objective: To evaluate the effectiveness of Tuina-focused integrative Chinese medical therapies (TICMT) on inpatients with low back pain (LBP). Conclusions: The preliminary evidence from current studies suggests that TICMT might be effective complementary and alternative treatments for in-patients with LBP. However, the poor methodological quality of the included RCTs means that high-quality RCTs with long follow-up are warranted. Noot: in PubMed; een literatuurstudie

10) Biomechanical evaluation of waist back muscle for Tuina manipulation treating lumbar intervertebral disc protrusion ZHOU Nan, FANG Min, ZHU Qing-guang, SHEN Guo-quan, JIANG Shu-yun, CHENG Ying-wu, LIU Kun-peng China Journal of Traditional Chinese Medicine and Pharmacy, Editorial E-mail, 2012(03) Objective: To observe biomechanics influence of waist back extensor in Tuina manipulation treating Lumbar Intervertebral Disc Protrusion, to reveal mechanism of it. Conclusion: Tuina manipulation may improve contraction forces and work efficiency of waist back muscle, improve co-ordination ability of flexors and extensors muscles, increase firing rate of waist back extensor, release fatigue of waist back extensor, and improve imbalance of waist back extensor, to resume biomechanical properties of waist back extensor for the patients with Lumbar Intervertebral Disc Protrusion. Noot: in CNKI

11) Observation on the clinical effect of treating lumbar disc herniation by three postures and eight steps layer by layer Tuina method TANG Xue-zhang, DING Hai-tao, YANG Fan, CHEN Jian China Journal of Traditional Chinese Medicine and Pharmacy, Editorial E-mail, 2012(05) Objective: To observe and compare the clinical effect of treating lumbar disc herniation by three postures and eight steps layer by layer Tuina method.

W. Groen

2014

Wetenschappelijk onderzoek naar Tuina

!45

Conclusion: The clinical effect of treating lumbar disc herniation by three postures and eight steps layer by layer Tuina method is very good, and much better than the method of traction. Noot: in CNKI

12) Two-Step Six-Method Tuina Manipulation for 30 Cases of Lumbar Disc Herniation GUO Jiang, WANG Dezhi, DING Quanmao Journal of Traditional Chinese Medicine, Editorial E-mail, 2012(17) Objective: To observe the therapeutic effect of two-step six-method Tuina manipulation for lumbar disc herniation. Conclusion: Two-step six-method Tuina manipulation for lumbar disc herniation is effective, and is superior to the manipulation recorded in the textbook. Noot: in CNKI

13) Finite element analysis of Tuina manipulation on three-dimensional displacement of lumbar intervertebral disc protrusion ZHOU Nan, LV Qiang, FANG Zhou, GU Li-xu, LU Wen-long, SUN Wu-quan, (â&#x20AC;Ś), FANG Min Journal of Medical Biomechanics, Editorial E-mail, 2013(03) Objective:To study the mechanisms of vertebrae semi-dislocation of Tuina manipulation for treating patients with lumbar intervertebral disc protrusion (LIDP) by observing the three-dimensional (3D) displacement of lumbar before and after Tuina manipulation. Conclusions: Compared with relaxing manipulation, adjusting manipulation played a more obvious adjusting role in instability and degenerative lumbar vertebra, especially for angular displacements in X-axis, and displacements in X-axis and Y-axis. Namely,the mechanisms of vertebrae semidislocation of adjusting manipulation were to make horizontal and rotational displacements at lumbar vertebra other than upper and lower displacement. The effect of relaxing manipulation was not so obvious on lumbar structure of LIDP patients. Noot: in CNKI

14) Study on the clinical effect of treating lumbar disc herniation by the tuina method of pressing microregulating DING Hai-tao, TANG Xue-zhang, CHEN Jian Journal of China-Japan Friendship Hospital, Editorial E-mail, 2014(01) Objective: To study the clinical effect of treating lumbar disc herniation by the tuina method of pressing micro-regulating. Conclusion: The clinical effect of treating lumbar disc herniation by traditional tuina and the method of pressing micro-regulating is good, and the method of pressing micro-regulating is much better than the traditional method. Noot: in CNKI

! ! !

W. Groen

2014

Wetenschappelijk onderzoek naar Tuina

!46

SCHOUDER (2)

1) Randomized controlled observation on clinical effect of tuina manipulation on periarthritis of shoulder LI Zhong-long, LIANG Jun China Journal of Traditional Chinese Medicine and Pharmacy, Editorial E-mail, 2011(12) Objective: To study and discuss the clinical effect of tuina manipulation on periarthritis of shoulder. Conclusion: Tuina manipulation has obvious therapeutic effect on periarthritis of shoulder, with effects of analgesia, improving functional activity therapeutic effect. Noot: in CNKI

2) Clinical Study of Tuina Combined with Exercise Therapy in Treatment of Periarthritis of Shoulder in Adhesion Period PENG Cheng, WANG Yan-fei Chinese Archives of Traditional Chinese Medicine, Editorial E-mail, 2012(12) Objective: To study the curative effect and the functional mechanism of treating periarthritis scapulohumeralis by Tuina and therapeutic exercise. Conclusion: Clinical study shows that Tuina combined with therapeutic exercise has a remarkable curative effect. Combined with local anatomy, physiology, pathology and modern research, the functional mechanism may include: releasing muscle and dredging meridians, promoting the circulation of qi and blood, removing spasm and reducing pain. Also, therapeutic exercise can restore the flexibility of interrelated muscles, and plays a role of self adjustment. Two methods complement each other, reflecting the Chinese holism concepts and treating disease roots, making an active role in the curative effect and recurrence for periarthritis scapulohumeralis. Noot: in CNKI; ondanks de titel en de conclusie wordt in dit onderzoek Tuina ook als zelfstandige massagevorm getest

! SUB-GEZONDHEID/â&#x20AC;&#x2122;SUB-HEALTHâ&#x20AC;&#x2122; (6) ! 1) Systematic evaluation on treatment of sub-health with acupuncture-moxibustion and Tuina in clinical researches Tang HL, Pang J, Gao LF, Yang Y, Lei LM, Gan W. Zhongguo Zhen Jiu., 2010 Aug, 30(8), 699-704. Objective: To evaluate the therapeutic effect of acupuncture-moxibustion and Tuina massage for treatment of sub-health. Conclusion: There are not enough evidences to approve that the effect of acupuncture-moxibustion and Tuina massage on sub-health is better than that of other therapies. Therefore, more high quality randomized controlled trials with strict and scientific designation are necessary for obtaining more and better evidences. Noot: in PubMed; literatuuronderzoek

W. Groen

2014

Wetenschappelijk onderzoek naar Tuina

!47

2) Randomized controlled trial on effect of Tuina for treatment of sub-health people of somatic pain Pang J, Tang HL, Gao LF, Wang KL, Lei LM, Liu ZW, (â&#x20AC;Ś), Zhang QM. Zhongguo Zhen Jiu., 2010 Jan, 30(1), 55-9. Objective: To evaluate the clinical effect and safety of Tuina for treatment of somatic pain of subhealth. Conclusion: Massage is an effective therapy for treatment of somatic pain of sub-health without adverse reactions and it should be generalized to application. Noot: in PubMed

3) Effect of Tuina-massage along the Meridians on 39 Cases of Back on Psychological Subhealthy Patients LEI Longming, ZENG Xiangling, LUN Shifang, PANG Jun, HUANG Jinjun, ZHOU Haifeng, SU Ciming Journal of Traditional Chinese Medicine, Editorial E-mail, 2010(02) Objective: To observe the effect of Tuina-massage along the meridians on the back on psychological sub-healthy state. Conclusion: Tuina-massage along the meridians on the back functions to improve the main symptoms of the psychological sub-healthy state. Noot: in CNKI

4) Clinical Study into the Pain Degree of Sub-health People with Somatalgia Improved by TCM Tuina TANG Hong-liang, PANG Jun, LI Jian-min, WANG Kai-long, LIU Zhen-wei, LI Jiang-shan, ZHANG Quan-ming Journal of Nanjing University of Traditional Chinese Medicine, Editorial E-mail, 2012(02) Objective: To evaluate the effectiveness and safety of Tuina treatment of sub-health people with somatalgia. Conclusion: The effectiveness of tuina for treating sub-health somatalgia is for sure without adverse reactions, thus deserves further promotion. Noot: in CNKI

5) Clinical Research on Improving the Physical Symptoms in Sub-Health by Linggui Bafa Tuina WANG Ji-hong, LIU Jia-ai, HUANG Lin Chinese Archives of Traditional Chinese Medicine, Editorial E-mail, 2012(08) Objective: To observe the clinical effects of treating the physical symptoms in sub-health by Linggui Bafa Tuina. Conclusions: Linggui Bafa Tuina can adjust the physical symptoms in the sub-health. It is an external treatment of Chinese Medicine, which is worthy of researching deeply and extending in clinic. W. Groen

2014

Wetenschappelijk onderzoek naar Tuina

!48

Noot: in CNKI

6) Literature analysis of tuina in regulating subhealth status in recent 10 years Long-ming Lei, Gui-fen Wu, Shi-yuan Qiu Journal of Acupuncture and Tuina Science, February 2014, 12(1), 60-66 Objective: The literatures of the recent ten years about tuina (massage) therapy in traditional Chinese medicine (TCM) for regulating and treating the subhealth status were searched and analyzed to understand the current thought and methods for the regulation and treatment of subhealth status by tuina. Conclusion: Without pain from the needles and suffering in taking drugs, tuina has a better psychological regulatory effect, therefore it has a better prospect for popular application. But, the basic study on the explanation of its functional mechanism by modern medical theory and means needs to be intensified. Noot: in Springer; literatuurstudie

! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

W. Groen

2014

Wetenschappelijk onderzoek naar Tuina

!49

BIJLAGE 2: OVERZICHT VAN DATABASES

! Dit overzicht bevat het aantal gebruikte databases en hun URL’s (‘Uniform Resource Locators’). ! THE COCHRANE LIBRARY About: The Cochrane Library is a collection of six databases that contain different types of highquality, independent evidence. The Cochrane Database of Systematic Reviews (CDSR) is the leading resource for systematic reviews in health care. URL: http://www.thecochranelibrary.com/view/0/index.html

PUBMED About: PubMed comprises more than 23 million citations for biomedical literature from MEDLINE, life science journals, and online books. Citations may include links to full-text content from PubMed Central and publisher web sites. URL: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/

SPRINGER About: In 2013 Springer published more than 2,200 English-language journals and over 8,400 books, including those published by our other highly regarded imprints and publishing houses, including Adis, Apress and BioMed Central, to name a few. URL: http://www.springer.com/?SGWID=5-102-0-0-0

CNKI About: It is a selective collection of professional periodicals in science, engineering, agriculture, philosophy, medical science, humanities and other various subjects. As of June 2011, it has collected over 32 million papers in 7,778 titles of domestic periodicals. Among of them, about 4,600 titles of periodicals are collected since its first issue. There are 9707 titles, 1425847 issues of journals, and 48685494 articles in all in the database. URL’s: http://www.cnki.net/ (Chinese ingang), http://oversea.cnki.net/kns55/default.aspx (Engelstalige ingang)

WANFANG About: Being the leading information contents provider in China, Wanfang Data has been a task force of the Institute of Scientific & Technological Information of China (ISTIC), the Chinese Ministry of Science & Technology, since 1950s. It focuses on digital resources, such as journals, dissertations, conference proceedings, patents, standards, Chinese companies, etc, providing information on Chinese studies (arts/humanities/social sciences), TCM (Traditional Chinese Medicine), Chinese Business, Law, Government, Defense, Military, Science, and Technology. URL’s: http://www.wanfangdata.com.cn/ (Chinese ingang), http://www.wanfangdata.com/ (Engelstalige ingang maar met lidmaatschap)

W. Groen

2014

Wetenschappelijk onderzoek naar Tuina

!50

Wanfang Med Online (aparte Engelstalige ingang) About: Wanfang Med Online (English version) is a window through which Wanfang Data introduces Chinese medical journals to the world and a convenient channel through which medical colleges and research institutes in different countries learn the developments of medical research in China. At present the English version displays about 200 selected Chinese medical journals, including top 115 medical journals of Chinese Medical Association and a number of other excellent Chinese medical journals. The basic information of those journals can be obtained in the English version. URL: http://eng.med.wanfangdata.com.cn/Index.aspx

VIP About: Chongqing VIP Information Co., Ltd., formerly known as Database Research Center under Chongqing Branch of Institute of Scientific & Technical Information of China (CB-ISTIC) , is China's first Chinese journal database research institution. In 2000, Chongqing VIP Information Co., Ltd. established VIP Information Network (www.cqvip.com), and moved CHINA SCIENCE AND TECHNOLOGY JOURNAL DATABASE (CSTJ)onto the Internet in order to serve a larger crowd. In 2005, VIP Information Network established a strategic partnership with the world's biggest search engine provider - Google, then it becomes an important cooperative partner of Google Scholar Database Channel (scholar.google.com) in China, and Google Scholar Database Channelâ&#x20AC;&#x2122;s largest Chinese content provider. URLâ&#x20AC;&#x2122;s: http://en.cqvip.com/ (Engelstalige ingang), http://lib.cqvip.com/ (Chinese ingang)

W. Groen

2014

Wetenschappelijk onderzoek naar Tuina

!51