Teresa od Jezusa by Wydawnictwo Karmelitów Bosych

Crisógono de Jesús Sacramentado OCD

Teresa od Jezusa Tłumaczenie i przypisy

Piotr Linka OCD

Wydawnictwo Karmelitów Bosych Kraków 2014

Tytuł oryginału Vida de Santa Teresa © Copyright by Editorial de Espiritualidad, Madrid 2005 © Copyright for the Polish edition by Wydawnictwo Karmelitów Bosych, Kraków 2014 Przekład Piotr Linka OCD Redakcja i korekta Katarzyna Dudek Okładka, design & prepress Paweł Matyjewicz Fotograﬁe wewnątrz książki Piotr Hensel OCD Imprimi potest Tadeusz Florek OCD, prowincjał Kraków, 10 lipca 2014 r. nr 339/2014 Wydawnictwo Karmelitów Bosych 31-222 Kraków, ul. Z. Glogera 5 tel.: 12-416-85-00, 12-416-85-01 fax: 12-416-85-02 www.wkb-krakow.pl www.karmel.pl e-mail: wydawnictwo@wkb.krakow.pl

ISBN 978-83-7604-324-1 Druk i oprawa: Zakład Graﬁczny Colonel S.A.

Rozdział I

Awili był zimny poranek 28 marca 1515 roku. Słońce jeszcze nie wzeszło. Miasto cicho spało, zamknięte w obrębie granitowych murów zwieńczonych ponad dwoma tysiącami blanków3. Spokojne i białe od szronu ulice pozostawały zatopione w samotności nocy i spowite klasztorną ciszą. W wąskich i podłużnych okienkach pojawiały się ledwie dostrzegalne światełka i dochodziły stamtąd jakieś odgłosy.

W południowej części tegoż miasta, w obrębie jego murów, można było dostrzec budynek z granitowych kamieni wraz z położonym za nim niewielkim ogrodem. Nad drzwiami wejściowymi umieszczono kamienną tarczę herbową. Był to dom Alonsa Sancheza de Cepedy i Beatriz de Ahumady. 3

Blanki – zakończenia murów obronnych i baszt średniowiecznych w kształcie szeregu zębatych, prostokątnych występów z prześwitami.

Obraz przedstawiający narodziny św. Teresy, muzeum św. Teresy w klasztorze „La Santa” w Awili

 11 

Posiadał obszerne pokoje o szlacheckim wystroju. Na ścianach wisiały rycerskie miecze, ostrogi, kopie i kusze, różnego typu tarcze, złote pasy i błyszczące hełmy. W skrzyniach schowano holenderskie tkaniny, złote koszule, ubrania z Walencji i tuniki z Damaszku. Na półkach ustawiono książki religijne i historyczne, żywoty świętych, dzieła Cycerona i Seneki, wiersze Juana de Mena i Wergiliusza, Ewangelie. Na stole błyszczały krzyże, ozdobione złotymi i srebrnymi łańcuszkami, stały poświęcone świece oraz leżała szachownica z figurami wykonanymi z kości słoniowej. Z pokoi i z korytarzy dobiegał gwar piątki rodzeństwa oraz kilku krewnych. Mieszkająca tutaj rodzina cieszyła się z przyjścia na świat uroczej dziewczynki. Jej narodzinom nie towarzyszyło nic nadzwyczajnego. Nie pojawiły się znaki na niebie. Nie było żadnego proroczego snu, który wskazywałby na chwalebną przyszłość dziecka. Wyczuwało się jednak coś, czego nikt nie potrafił wyrazić. Jakiś rodzaj instynktu kazał dostrzec w maleństwie stworzenie, które zostanie przeznaczone do wielkich rzeczy. ***

 12 

Po kilku dniach przed szerokimi i pięknie przyozdobionymi drzwiami pałacyku Núñeza Veli, stojącego w pobliżu domu rodziny Cepedów, zebrali się ludzie. Miało to miejsce około 4 kwietnia. W ogromnych oknach, przez które widać było jedną z bram miejskich, zawieszono adamaszkowe zasłony, haftowane złotymi i jedwabnymi nićmi. W kościele św. Jana rozdzwoniły się dzwony. Grupa ubranych odświętnie ludzi udawała się do kościoła parafialnego. Po prawej stronie minęli pałacyk de Superunda i weszli w wąską, krętą uliczkę prowadzącą przed wejściowe drzwi do świątyni. Na czele kroczył don Francisco Núñez Vela, ubrany po szlachecku w pelerynę, ze szpadą przy boku, i doña María del Aguila, córka radcy miejskiego. Nieśli owiniętą w białą szatę córeczkę don Alonsa Sáncheza de Cepedy, która miała zostać chrześcijanką. Przy chrzcielnicy, w przestronnej nawie bocznej, wypowiedziano nad dzieckiem imię Teresa. Po wyjściu z parafialnego kościoła radosny orszak powrócił do domu Francisca Núñeza. Z północnej strony miasta dobiegał do uszu miły dźwięk klasztornego dzwonu. Przypominał, że w klasztorze Wcielenia rozpoczęto życie zakonne. W jego progi w przyszłości miała zostać przyjęta ochrzczona przed chwilą dziewczynka. Cały

 13 

świat miał o nim mówić dzięki Teresie. Można powiedzieć, że ten dzwon już wówczas ją wzywał i słał pozdrowienia z wysokości klasztornej wieży. *** Minęło sześć lat. Lampka oliwna paliła się na środku stołu. Z jednej strony stołu siedziała doña Beatriz de Ahumada i coś szyła. Z drugiej strony znajdował się don Alonso, spisujący wydatki i zyski, które przyniósł mu dzień dobiegający końca. Teresa i jej brat Rodrigo, z główkami pochylonymi nad stołem, oglądali ryciny na pożółkłych stronach jakiejś książki i sylabizowali zapisane w niej słowa. Były to żywoty świętych, z których dowiedzieli się o pustelniku, który żył samotnie przez długie lata, mając za towarzyszy jedynie dzikie zwierzęta. Następnie przeczytali o pewnej ubranej na biało dziewicy z twarzą dziewczynki, która poruszała się po ziemi, ledwie dotykając jej stopami. Potem dowiedzieli się o męczenniku, którego okrutny człowiek uwięził za przyznanie się do Chrystusa. Byli także kaci, którzy innemu męczennikowi ścięli głowę. Było niebo z aniołami, liśćmi palmowymi i aureolami. Oczy Teresy błyszczały oczarowane: „Chwała na zawsze, na zawsze, na zawsze” – powtarzały w zachwycie

 14 

dzieci, podczas gdy rodzice, widząc to, milcząco spoglądali na siebie. Następnego dnia w domu nie można było odnaleźć ani Teresy, ani Rodriga. Szukano ich w ogrodzie, w pałacyku ojca chrzestnego Núñeza Veli, który znajdował się nieopodal. Poszukiwano ich na ulicach miasta. Na próżno. Dzieci przepadły jak kamień w wodę. Rodzice byli mocno zaniepokojeni losem obojga rodzeństwa. Snuli podejrzenia, że dla zabawy wyszli z miasta, zgubili się. Albo może jakiś niewolnik, albo jakiś Żyd... Po kilku godzinach niepokoju zapukał do drzwi Francisco de Cepeda, brat don Alonsa. Przyjechał konno, przywożąc Teresę wraz z Rodrigiem. Spotkał ich za rzeką Adaja, w sporej odległości od murów Awili, niedaleko kapliczki Cuatro postes. Mieli zamiar udać się do miejsca, gdzie mieszkają Maurowie, aby tam, jak prawdziwym męczennikom przystało, ścięto im głowy. Tym sposobem mogliby natychmiast znaleźć się w niebie między aniołami, widzieć aureole i słuchać niebieskich pieśni. Dzieci wracały smutne. Były już tak blisko ziemi zamieszkałej przez Maurów, gdzie chciały zdobyć chwałę niewielkim kosztem, za sprawą męczeństwa. Przez stryja ich marzenie prysło. Straciło urok tak, jak traci go

 15 

piękny kwiat, rosnący nad brzegiem rzeki Adaja i spoglądający na mury Awili. *** Teresa jednak się nie zniechęciła. Uleciała jedna iluzja, pojawiła się nowa, jeszcze silniejsza. Skoro nie mogą być męczennikami, będą pustelnikami. Będą tacy, jak ci, o których czytali w żywotach świętych. Pomysł natychmiast został wprowadzony w życie. Teresa i Rodrigo codziennie wychodzili do ogrodu, który był otoczony kamiennym ogrodzeniem. Ich zabawa odbywała się wśród śpiewu i kurzu. Rodrigo szukał w ogrodzie małych kamieni, fragmentów cegieł i znosił je Teresie. Ta, siedząc na ziemi, troszczyła się o to, aby ułożyć je w taki sposób, by powstały ściany i okna. Dzieci bawiły się w pustelników, budując pustelnię. Gdy już była gotowa, zadowoleni ze swego dzieła, podskakiwali z radości, klaszcząc przy tym w dłonie. Potem czytali i odmawiali modlitwy z rączkami złożonymi na piersiach i oczami skierowanymi ku niebu. Och, gdyby jeszcze zjawiły się zwierzęta pokornie leżące między nimi tak, jak o tym czytali w żywotach pustelników! Nazajutrz powrócili do ogrodu, aby kontynuować wysiłki i żyć życiem pustelniczym. Lecz...

 16 

Co za nieszczęście! Wszystko runęło. Dzieci ze smutkiem spojrzały na siebie. W nocy pojawił się wiatr i nieoczekiwanie zburzył domek wzniesiony ubiegłego dnia z gliny i kamieni.

S Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wstęp wydawcy hiszpańskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5 7

RozdziaŁ I Zacna kastylijska rodzina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

RozdziaŁ II Powieści rycerskie i kobiece wdzięki . . . . . . . . . . . . . 17 RozdziaŁ III Do klasztoru Wcielenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 RozdziaŁ IV Zakonnica w białym płaszczu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 RozdziaŁ V Śmierć ojca Teresy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 RozdziaŁ VI Fundatorka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 RozdziaŁ VII Klasztor św. Józefa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 RozdziaŁ VIII Życie karmelitanek bosych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69

 134 

RozdziaŁ IX Pierwsze podróże fundacyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

RozdziaŁ X Troska o nowe klasztory . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91 RozdziaŁ XI Nad brzegami Gwadalkiwiru . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103 RozdziaŁ XII Ostatnie podróże . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113 RozdziaŁ XIII Odpoczynek nad rzeką Tormes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121

Wszystkim, dla których poza treścią liczy się także estetyka, polecamy dzieła mistyków karmelitańskich w ekskluzywnej, pięknej oprawie. Perełki do własnej biblioteki albo też znakomity prezent – w kolekcji lub osobno. Złota kolekcja obejmuje dzieła: św. Jana od Krzyża, św. Teresy od Jezusa, św. Teresy od Dzieciątka Jezus, św. Teresy Benedykty od Krzyża.

Ceny promocyjne – zobacz na: