Wprowadzenie
Jego słowa wydawały się być przeniknięte światłem z nieba – twierdzili niektórzy uczniowie o. Jana od Krzyża. Dla innych były niczym pikantna przyprawa, która pobudza apetyt na miłość Bożą. Niewątpliwie miały dla jemu współczesnych coś ponadprzeciętnego. Zresztą jest w tym racja, skoro jeszcze dzisiaj, w tak różnym i odległym kontekście kulturowym i odmiennym środowisku pod względem mentalności i poglądów, św. Jan od Krzyża wciąż wzbudza ciekawość i zainteresowanie, i wciąż jest ukazywany jako klasyczny mistrz myśli i ducha. Nieprzerwanie trwa rytm wydawania jego pism, jak również badania jego kunsztu i doktryny. Wyjaśnienia nie powinno się poszukiwać w jego radykalnych postawach, nawet jeśli mogą one fascynować dzisiejszego człowieka, ponieważ Jan od Krzyża nie był ani nigdy nie chciał być osobą budzącą zastrzeżenia czy kontrowersje, jak gdyby miał okazać się sam w sobie mało wyrazisty i pozbawiony uroku. Jan nadal pociąga naśladowców z innych względów. Przede wszystkim swą wiernością i rzetelnością intelektualną. Lubi nazywać rzeczywistość po imieniu, bez znieczulenia czy niedomówień, bez oszukiwania kogokolwiek przez ukazywanie w różowych kolorach trudnych Wprowadzenie 5
celów albo przedstawiając jako łatwe to, co w rzeczywistości wymaga wysiłku i wytrzymałości. Jest prosty, jasny, szczery, wierny. Do tego należy dodać inną jego cechę: radykalizm. Ucieka zawsze przed kompromisem i przed połowicznymi rozwiązaniami. Nie posługuje się tym, co jest materialne i płytkie, aby pociągnąć nowo nawróconych, ale dotyka bezpośrednio istoty, tego, co jest ważne, a co nigdy nie traci na wartości. Sam oświadcza, że pozostawia innym mistrzom to, co jest „bardzo etyczne i wyśmienite”, lecz nie jest zakorzenione w chrześcijaństwie i w Ewangelii. Dlaczego zadowalać się tym, co małe, kiedy można otrzymać więcej? Dlaczego się ociągać, jeśli można przyspieszyć i cel osiągnąć szybko? Tymi przesłankami kieruje się Jan od Krzyża, kiedy proponuje swoją drogę duchową. Żadnej przeciętności. Wymaga dużo, ponieważ to, co oferuje, jest warte wiele więcej. Lecz z jaką pewnością! Stąd niewątpliwie bierze się posłuch, jakim cieszy się nasz mistyk ze strony nam współczesnych. Z intelektualnego punktu widzenia rozumowanie Jana jest logiczne i ostateczne. Może przekonywać, nie stwarzając większych trudności doktrynalnych. Jednak siła jego atrakcyjności nie tkwi w umiejętnościach dialektycznych czy też w głębi myśli i pięknie literackim. Kryje się bowiem w wiarygodności, z jaką mistyk opisuje rzeczywistości wymagające zaangażowania i inspirujące. Nie obawia się, że będzie zakwestionowany albo przyłapany na przesadzie; tym mniej – na błędzie czy oszustwie. 6 Wprowadzenie
Mówi i zapisuje to, czego doświadczył, co przeżył, stąd też pewność tego, czego naucza, pochodzi bardziej z doświadczenia niż z wiedzy, nawet jeśli obie łączy i harmonizuje w sposób zadziwiający. Jednak wraz ze zdobywaniem pewności i wpływu na innych, staje się wiarygodnym świadkiem tego, co głosi, a opierając się na tym, czego doświadczył osobiście, potrafi odważnie stawić czoła komuś, kto usiłuje mu zaprzeczać. Pewność przesłania sanjuanistycznego opiera się więc na życiu, a nie na teoriach czy na racjach abstrakcyjnych, a to przekonuje i porywa: zgodność słów i czynów. Jednak w praktyce św. Jan od Krzyża stosuje metodę szczególną i bardzo osobistą. Kiedy naucza albo radzi, używa formy „ja” swobodnie i bez fałszywej pokory; natomiast kiedy zapuszcza się w świat własnego doświadczenia, unika konsekwentnie wypowiedzi w pierwszej osobie. Potrafi w sposób bezosobowy przekazywać doświadczenia o wyraźnym zabarwieniu osobistym. To niezwyczajny sposób dzielenia się intymnością swego ducha bez odnoszenia się do kogokolwiek. Z drugiej strony bogactwo treści i głębia introspekcji psychologicznej są takie, że każdy czytelnik jest w stanie odkryć, bez jakiegoś wysiłku, że Jan od Krzyża mówi o sobie, nawet jeśli tego nie wyznaje. Jest to kolejny atut przesłania sanjuanistycznego. Jeśli dzisiaj autentyczność mierzy się świadectwem życia, to jednocześnie ceniona jest dyskrecja i skromność. Chodzi tu o przyjęcie pokornej roli pośrednika i umieszczenie każdej rzeczy na właściwym miejscu: Bóg – dawca każdej łaski i charyzmatu; człowiek – narzędzie i pośrednik. Wprowadzenie 7
Rzeczywiście nic nie jest tak przeciwne sanjuanistycznemu sposobowi bycia jak postawa narcystyczna. Wszystko, czego o. Jan od Krzyża dotyka, otwiera na transcendentny świat ducha. On o nic innego się nie troszczy, co wcale nie oznacza, że nie uznaje czy nie docenia innych wartości. Wszedłszy na szczyt Góry Doskonałości i poznawszy przeszkody na tej drodze, czuje się na siłach, by ukierunkowywać innych i prowadzić ich drogami ducha. Nie zajmuje się tymi, którzy nie są zdecydowani, by osiągnąć cel. Dąży do wytrenowania prawdziwych atletów, a nie statecznych i biernych obserwatorów programu ewangelicznego. Jaki jest sens życia? Jan od tego rozpoczyna. Jeśli życie ma przeznaczenie boskie, trzeba osiągnąć je za wszelką cenę. Wybór jest decydujący: akceptuje się to albo odrzuca, angażując miłość we wszystko i grając o wszystko. Jan nie przestaje powtarzać, że żyje się dla tego, co się kocha, że miłość zrównuje i utożsamia kochającego z przedmiotem miłości, co uskrzydla albo poniża. Tylko dobro absolutne może w pełni nasycić ludzką zdolność kochania. Każda inna rzecz, którą by się z nim porównało, jest to „nic i mniej niż nic”. Nie ma prawdziwej miłości bez odwzajemnienia czy zgody. Zatem także bez prób i wymogów. Pierwszym jest wierność. Aby dojść do wzajemnej miłości Bożej, trzeba usunąć wszystko, co tej miłości się sprzeciwia, to znaczy wyrzec się uczuć nie do pogodzenia z nią. Pozostawić „nic dla wszystkiego” to logiczny ruch, który daje impuls całe8 Wprowadzenie
mu nauczaniu Jana od Krzyża. Aby wypełnić serce Bogiem, trzeba opróżnić je ze wszystkiego, co Bogiem nie jest; trzeba oczyścić się z wszelkich uczuć, które nie idą w parze z Jego świętością i czystością. Nie oznacza to wcale pogardy dla rzeczy, wartości, piękna kosmosu czy całego dzieła samego Boga. To nie tyle bycie pozbawionym rzeczy oczyszcza, jak Święty powtarza z naciskiem, ale oderwanie od nich. Należy posługiwać się nimi i miłować je, respektując ich właściwy i ostateczny cel, a także porządek ustanowiony w nich przez Boga. Walka z naturalną skłonnością do czynienia osi egzystencji z radości i posiadania jest podejmowaniem trudnego i długofalowego oczyszczenia, wręcz niemożliwego, chyba że z interwencją łaski Bożej. Wszystko to wystawia na próbę radykalizm wiary. Jej ostateczne uzasadnienia siłą rzeczy pozostawiają w ciemności światło rozumu ludzkiego. Stąd też trzeba kroczyć nocą w ciemnym świetle wiary. Jest to faza swoistego katharsis, wyraźnie obecna u Jana od Krzyża. Jednak u kresu czeka nas promieniejące światło, zwycięska meta. Po drodze nie zgubiło się nic ważnego, a tam ponownie pojawia się wszystko odzyskane i przemienione. Jeśli można by mieć jakieś potwierdzenie, zanim podejmie się tak męczącą drogę, nie byłoby nikogo, kto by odmówił wspinaczki. Jan czuje się rozgoryczony, ponieważ mało jest odważnych. Chciałby zagwarantować, że każde wyrzeczenie jest samo przez się nieistotne w porównaniu z owocami, jakie przynosi. Wie to z doświadczenia, że nie Wprowadzenie 9
prosi o nic arbitralnie ani darmowo, lecz przeciwnie, za niewielką cenę zostaje zaoferowane nieporównywalne szczęście: radosne święto ducha. Na spuściznę literacką i dziedzictwo duchowe Jana od Krzyża składają się poezje, wiązanka sentencji duchowych i cztery pokaźne traktaty. Dwa spośród tych dzieł, Droga na Górę Karmel i Noc ciemna, proponują zdobycie wymagającego bieguna itinerarium duchowego; natomiast dwa pozostałe, Pieśń duchowa i Żywy płomień miłości, opisują aspekt ujmujący i radosny. Są to dwie strony tego samego medalu; nie można przyjąć jednej, odrzucając drugą. Do tej antologii zaczerpnięto teksty ze wszystkich pism św. Jana od Krzyża. Mając na uwadze ryzyko, jakie niesie wyodrębnienie zdań czy fragmentów z ich kontekstu i struktury literackiej, starano się zachować porządek zgodny z głównymi rysami myśli autora. Niniejszy zbiór pozwala zapoznać się z ideami i tematami najbardziej reprezentatywnymi dla Doktora Mistycznego, zachęcając do całościowej lektury jego dzieł. Eulogio Pacho OCD tłum. Grzegorz Firszt OCD
10 Wprowadzenie
BÓG MIŁOŚĆ UDZIELA SIĘ W MIŁOŚCI
MIŁOŚĆ
Żyje się dla tego co się kocha i tym co się kocha. To powszechne prawo życia. Miłość utożsamia kochającego z tym, co kocha. Dlatego albo go poniża albo go wywyższa, wyzwala go albo zniewala. Miłość jest celem wszystkiego w życiu. Jest więc czymś oczywistym, że sąd ostateczny będzie z miłości.
JEST CELEM DLA SAMEGO SIEBIE
Bóg jak nie kocha niczego poza sobą, tak samo również kocha wszystko nie inaczej jak samego siebie. Wszystko bowiem kocha dla siebie, zaś miłość ma rację celu. Bóg więc nie kocha stworzeń dla nich samych, tylko dla siebie. Gdy więc kocha duszę, tym samym wprowadza ją niejako w siebie, równa ją z sobą, czyli kocha ją w sobie samym tą samą miłością, jaką kocha siebie. Dlatego dusza w każdym czynie, jako że spełnia go w Bogu, zasługuje na miłość Boga. Postawiona w takiej wzniosłości i łasce, w każdym czynie jest godna samego Boga. Pieśń duchowa 32, 6
Miłość 15
JESTEŚ TYM, CO KOCHASZ
Należy zauważyć, że skłonność uczuciowa i przylgnięcie duszy do stworzenia równa ją z tym stworzeniem, a im mocniejsza jest ta skłonność, tym więcej równa ją i czyni podobną do niego, gdyż miłość upodabnia kochającego do kochanego. (...) Kto więc miłuje stworzenie, stanie tak nisko jak to stworzenie, a pod pewnym względem jeszcze niżej, bo miłość nie tylko równa, ale poddaje kochającego kochanemu. Z tego więc powodu dusza, kochająca coś poza Bogiem, czyni się niezdolną do przeobrażenia i czystego zjednoczenia z Nim. A ponieważ o wiele większa jest przepaść między stworzeniem a Stwórcą niż pomiędzy mrokami a światłem, dlatego wszystkie stworzenia ziemi i niebios w porównaniu z Bogiem są niczym. Droga na Górę Karmel I, 4, 3
16 Bóg Miłość udziela się w miłości
WSZYSTKO JEST MIŁOŚCIĄ
Należy zaznaczyć, że gdy dusza dochodzi do tego stanu, wszystkie czynności części duchowej i części zmysłowej czy w działaniu, czy w cierpieniu, jakiekolwiek by były, zawsze powiększają jej miłość i upodobanie w Bogu. Także i sama praktyka modlitwy oraz obcowanie z Bogiem, które przedtem zwykła przeprowadzać w innych rozważaniach i innymi sposobami, jest już wszystko praktyką miłości. I to do tego stopnia, że zarówno w sprawach doczesnych, jak i duchowych taka dusza zawsze może powiedzieć, że zajęciem moim jest słodycz kochania. Szczęśliwe to życie i szczęśliwy stan, i szczęśliwa dusza, która go osiągnie! Wszystko tu bowiem staje się już istotą miłości, rozkoszą i radością zaślubin. Pieśń duchowa 28, 9–10
Miłość 17
EGZAMIN KOŃCOWY – EGZAMIN Z MIŁOŚCI
Pod wieczór [życia] będą cię sądzić z miłości. Staraj się miłować Boga, jak On chce być miłowany, i zapomnij o sobie samym. Słowa światła i miłości 59
18 Bóg Miłość udziela się w miłości
Spis treści
Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5
BÓG MIŁOŚĆ UDZIELA SIĘ W MIŁOŚCI MIŁOŚĆ
Jest celem dla samego siebie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Jesteś tym, co kochasz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wszystko jest miłością . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Egzamin końcowy – egzamin z miłości . . . . . . . . . . .
15 16 17 18
WSZYSTKO ALBO NIC – RADYKALNY WYBÓR
Byt i niebyt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Stworzyciel i stworzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Światło i ciemność . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Szczęście i gorycz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Prawdziwa radość lub smutek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Co przeszkadza rozeznaniu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Nie wystarczy bystry rozum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Stwórca i stworzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ślepota wobec światła . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
21 22 23 24 25 26 27 28 29
BÓG
Zatroskany Ojciec . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 Kochająca matka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 Spis treści 231
Działanie właściwe tylko Bogu . . . . . . . . . . . . . . . . Ponad zmysłowość . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Poza pojęciami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Nie zatrzymuj się nad tym, co pojmujesz . . . . . . . .
36 37 38 40
ŚLADY BOGA
Stworzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przejście Boga przez świat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Na obraz Słowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Szukanie Boga za pomocą śladów . . . . . . . . . . . . . .
43 44 46 48
CZŁOWIEK STWORZONY NA OBRAZ BOGA
Bóg mieszka w tobie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bardzo blisko ciebie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . W ukryciu duszy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Szukaj Go z wiara i miłością . . . . . . . . . . . . . . . . . . Jest obecny i ukryty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
51 52 53 54 55
CHRYSTUS, DOSKONAŁY OBRAZ BOGA
Słowo Ojca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Odpowiedź całkowita . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Słowo jedyne i ostateczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zamieszkanie Bóstwa w ciele . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wielkie pokłady skarbów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Prawdziwa mądrość . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mało znany . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
59 60 63 64 65 67 68
DUCH ŚWIĘTY, DZIAŁAJĄCA MIŁOŚĆ BOGA
Oświecenie w wierze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mieszkaniec dusz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ogień oczyszczający . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Żywy płomień . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232 Spis treści
71 72 73 75
Święto w głębi duszy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Maryja – najczystszym obrazem Boga . . . . . . . . . . . . Zacieniona przez Ducha Świętego . . . . . . . . . . . . . . .
77 78 79
KOŚCIÓŁ – SOLIDARNY I POŚREDNICZĄCY
Strażnik słowa i wiary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Widzialny przewodnik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bóg obecny w kierownictwie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Weryfikacja charyzmatów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Miłość i służba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Posłuszeństwo i współpraca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wspólnota wzmacnia i chroni . . . . . . . . . . . . . . . . . .
83 85 86 87 88 90 91
ŻYCIE W BOGU PRZEZ CHRYSTUSA W DUCHU ŚWIĘTYM DROGA DUSZY KU BOGU
Szukanie woli i chwały Boga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Duch mocny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Umartwienie we wszystkich rzeczach . . . . . . . . . . . . Odrzucić własną drogę, aby osiągnąć cel . . . . . . . . . . Głód i pragnienie samego Boga . . . . . . . . . . . . . . . . . Nie pragnąć niczego innego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Doskonały program . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
97 98 99 100 101 102 103
DROGA CHRYSTUSA
Radykalizm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ogołocone serce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zaparcie się siebie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Krzyż . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
111 112 113 115
Spis treści 233
WIARA, TOWARZYSZKA W DRODZE
Krystaliczne źródło . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Złote naczynie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Oślepiające światło . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wierna przewodniczka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zaciemnienie rozumu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Światło Ducha Świętego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Teologalne przebranie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pewna przewodniczka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
119 120 121 122 123 124 125 126
WĘDRÓWKA PRZEZ NOC CIEMNĄ
Noc duszy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Nieuniknione wymaganie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Trzy noce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ciemność i noc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Noc wiary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Światło ciemnej wiary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bezpieczna pośród ciemności . . . . . . . . . . . . . . . . . Przez większe światło . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przez żarliwą miłość . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
129 130 131 132 133 134 135 136 138
RADYKALNE UBÓSTWO
Rzeczy nie są zagrożeniem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Dobro najwyższe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zbieranie skarbów w miłości . . . . . . . . . . . . . . . . . . Błogosławione nic . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pragnienie ubóstwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Oderwanie się od wspomnień . . . . . . . . . . . . . . . . . Poskromienie pragnień . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Szczęśliwe ubóstwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bogactwo miłości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234 Spis treści
141 142 143 144 145 146 148 149 150
CAŁKOWITA CZYSTOŚĆ
Jasna i czysta jak Bóg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Nawet najmniejsze pożądanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . Żadnych habitualnych niedoskonałości . . . . . . . . . . . Iskierka rozżarza ogień . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Aby lepiej poznać i miłować Boga . . . . . . . . . . . . . . . Wszystko ukierunkowane na Boga . . . . . . . . . . . . . . Boże działanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
153 154 155 156 158 159 160
PEŁNA WOLNOŚĆ
Zniewolenie albo wolność . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zawsze w drodze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wolność ducha . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wolność serca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wolność od zmysłów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wyzwolenie od wrogów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wyzwolenie od siebie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wolność od smutków i utrapień . . . . . . . . . . . . . . . . . Zerwać także cienką nić . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
163 164 165 166 168 169 170 172 173
MODLITWA
Ani własne upodobanie ani wytchnienie . . . . . . . . . Oddaj Bogu swe serce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Miłosna uwaga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . W żywej świątyni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Jak Jezus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . W duchu i prawdzie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . W szczególnych miejscach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Skupienie wewnętrzne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zawsze się modlić . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Modlić się z prostotą . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pobożne formułki i praktyki . . . . . . . . . . . . . . . . . .
177 178 179 180 181 183 184 187 188 189 190
Spis treści 235
Z czystą intencją . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Z umysłem zanurzonym w Bogu . . . . . . . . . . . . . . . Wymagania dostosowane do dojrzałości duchowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
192 193 194
SAMOTNOŚĆ
Święta samotność . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wyciszenie naturalnych zdolności . . . . . . . . . . . . . . Milczenie i praktyka cnoty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wejść w głębiny skupienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ku samotności, uciszeniu i wolności ducha . . . . . . Gniazdo na pustyni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bóg obdarza wielkimi łaskami . . . . . . . . . . . . . . . . . Bóg jedynym przewodnikiem . . . . . . . . . . . . . . . . . Muzyka przepojona ciszą . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rozśpiewana samotność . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Uczta, która pokrzepia i powiększa miłość . . . . . . .
197 198 199 200 202 204 205 207 208 209 210
PEŁNIA ŻYCIA
Nieustanne święto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Smak życia wiecznego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Cienie przymiotów Boga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Słodkie spotkanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Błogosławiony żar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tylko Bóg potrafi tak kochać . . . . . . . . . . . . . . . . . Przyjaciółka śmierć . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Spotkanie słodkie i delikatne . . . . . . . . . . . . . . . . . .
215 216 217 218 219 221 222 223
PRZEGLĄDAJMY SIĘ W JEGO PIĘKNOŚCI
Wszystko jest pięknością . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wszystko jest moje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
227 229
Polecamy! Wszystkie książki można zakupić w Wydawnictwie Karmelitów Bosych 31-222 Kraków • ul. Z. Glogera 5 • tel. 12-416-85-00; 12-416-85-01 e-mail: wydawnictwo@wkb.krakow.pl lub przez sklep internetowy: www.wkb-krakow.pl
Św. Jan od Krzyża DZIEŁA Nowe wydanie Dzieł świętego Jana od Krzyża zawiera wszystkie jego pisma w jednym tomie: Drogę na Górę Karmel, Noc ciemną, Pieśń duchową, Żywy płomień miłości oraz pisma mniejsze. Traktaty i poezje Mistrza Nocy ciemnej uznawane są nie tylko za fundamentalne źródło tradycji karmelitańskiej oraz cenne świadectwo mistyczne, lecz także za perłę literatury hiszpańskiej. Ukazują cały proces przemiany wewnętrznej, dając pełny obraz zarówno drogi oczyszczenia duchowego, jak i dynamizmu miłości Bożej. Tradycyjny przekład Dzieł św. Jana dokonany przez Bernarda Smyraka OCD został poprawiony i uzupełniony dzięki porównaniu poprzednich wydań polskich z oryginałem. Nadało to tekstowi nowego blasku, by przesłanie hiszpańskiego mistyka i znawcy dusz ludzkich mogło zabrzmieć z całą świeżością także dla osób poszukujących odpowiedzi, w jaki sposób wśród wyzwań, niesionych przez współczesną kulturę i konsumpcyjny styl życia, rozwiązywać swoje kryzysy duchowe i odnajdywać drogę do pełni życia w Bogu. format 12,5 × 19,5 cm, s. 1064, papier biblijny, oprawa twarda, cena – 65 zł
TRAKTATY ŚW. JANA OD KRZYŻA W WYDANIU KIESZONKOWYM Droga na Górę Karmel • s. 536, oprawa miękka, szyta, cena – 20,00 zł Noc ciemna • s. 232, oprawa miękka, szyta, cena – 14,50 zł Pieśń duchowa • s. 384, oprawa miękka, szyta, cena – 18,00 zł Żywy płomień miłości • s. 192, oprawa miękka, szyta, cena – 14,50 zł książki w formacie 11×16 cm
Św. Jan od Krzyża SŁOWA ŚWIATŁA I MIŁOŚCI. PRZESTROGI Zasady miłości św. Jan zapisywał na bilecikach i przekazywał siostrom, aby łatwiej mogły stosować je w praktyce. Krótkie, lecz bardzo celne powiedzenia św. Jana olśniewają umysł i przenikają głęboko do serca. format 12,5 × 19,5 cm, s. 111 • oprawa miękka, cena – 5,00 zł
Iain Matthew OCD • POCHWYCONY PRZEZ BOGA Aktualność przesłania św. Jana od Krzyża Dla niektórych św. Jan od Krzyża wydaje się zbyt surowy i skomplikowany; dla innych zbyt panteistyczny, za mało chrystocentryczny. Iain Matthew doskonale ukazuje prawdziwego Jana, mocno skupionego na Jezusie, zakochanego w Nim; Jana, który poprzez całe swoje życie i nauczanie wskazuje drogę do wewnętrznego wyzwolenia i zjednoczenia z Bogiem. Książka ta pomoże wielu postawić Boga, Jezusa, a zatem miłość, w centrum swojego życia. format 14,5 × 20,5 cm, s. 240 • oprawa miękka, cena – 34,00 zł
Maximiliano Herráiz OCD • DROGA DOŚWIADCZENIA Przewodnik rekolekcyjny jest zaproszeniem na drogę wewnętrznego doświadczenia, żywego i przemieniającego. Książka stanowi pomoc w pokonywaniu kolejnych etapów rozwoju duchowego oraz sposobów ich rozpoznawania. Autor przedstawia rozważania poranne i wieczorne na cały miesiąc, przewidując także korzystanie z książki według indywidualnych potrzeb czytelnika lub animatora rekolekcji. format 14,5 × 20,5 cm, s. 320 • oprawa miękka, cena – 29,50 zł
Thomas Merton • WSPINACZKA KU PRAWDZIE „Głównym tematem książki jest doktryna karmelitańskiego teologa, św. Jana od Krzyża – określenie natury przeżycia kontemplacyjnego, zasygnalizowanie koniecznych elementów ascezy wewnętrznej, która do niego prowadzi i naszkicowanie obrazu pełnej, dojrzałej kontemplacji” Thomas Merton. format 12,5 × 19,5 cm, s. 365 • oprawa miękka, cena – 26,90 zł