Manuscript mijn FC Twente

1) mijnFCTwente

mijnFCTwente1)

2) mijnFCTwente

Foto: overhandiging rapport ‘Sponsoring FC Twente zinvol?’ aan Jan van Halst.

3) mijnFCTwente

mijnFCTwente1)

In 1988 leidde een artikel in het clubblad van SV Markvogels tot het initiatief Hart voor Twente en de plaatsing van een bord langs het voetbalveld van Markvogels met de slogan ‘vandaag bij SV Markvogels, morgen naar FC Twente’.

In dit boekwerkje mijn terugblik op het initiatief Hart voor Twente, gericht op procesbeïnvloeding en realisatie van een nieuw voetbal stadion in de regio Twente. Een stadion als onderdeel van een sport- en recreatie boulevard, Trefpunt Twente.

Contacten met FC Twente leidden vervolgens in de jaren negentig tot een serie oefenwedstrijden van de Twentse voetbaltrots bij SV Markvogels.

Als supporter van FC Twente (al vanaf 1967) wordt verder door mij teruggekeken op bijzondere momenten en op de periode als bestuurslid van De Vriendenkring FC Twente.

Diepenheim, 25 juni 2013

Geert Jan Bittink van DAGDROOM tot WERKELIJKHEID

4) mijnFCTwente

Copyright 2013 Uitgever : stichting SteunJeClub.nl – Diepenheim 1e druk – sept. 2013 : 25 exemplaren 2e druk – okt. 2014

: digitale versie

Niets uit deze uitgave mag, op welke wijze dan ook, vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt worden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Reacties: info@steunjeclub.nl

5) mijnFCTwente

Inhoud mijnFCTwente1) mijnFCTwente1)-lied

blz.

6

Voorwoord mijnFCTwente1)

13

mijnFCTwente1), de Toekomst van Gisteren

14

Hoofdstuk 1: de Druppel holt de Steen (samenvatting)

15

Hoofdstuk 2 : Hoe kwam het tot het stadion initiatief Hart voor Twente?

25

Hoofdstuk 3 : Er moet een NIEUW stadion komen! (1988 – 1991)

37

Hoofdstuk 4 : Komt dat stadion er nu wel of niet ? (1991 – 1998)

45

Hoofdstuk 5 : SV Markvogels en FC Twente, 1988 – 2000

51

Hoofdstuk 6 : Bestuurslid Vriendenkring FC Twente, 1993 – 1997

61

Hoofdstuk 7 : ‘Wie Wint’ en TROTS, 1994 - 1995

67

Hoofdstuk 8 : Af en toe nog contact, periode vanaf 1996

71

Nawoord mijnFCTwente1)

78

Bijlagen 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

mijnFCTwente – 1967 – 2007 : 40 jaar FC Twente supporter SV Markvogels – Hart voor Twente – FC Twente: 1988 – 2010 (data overzicht) ‘Op Verkenning!!...’ blauwdruk voor FC Twente?

Mijn droom van juli 2008 – Heracles, een Griekse halfgod Mijn droom van april 2012 – TROTS, maar ‘Eigen Erf (ego) Eerst’ “Noaberschap”- Reddingsboei (Top)SportTwente!

Het succes van Markvogels Sport Promotion 1989 – 2000 mijnSVMarkvogels1) – in vogelvlucht Geen broodkruimels, maar kiezelsteentjes

81 91 107 111 113 115 119 123 127

6) mijnFCTwente

mijnFCTwente1)-lied (melodie : Twents Volkslied)

Twente dat wordt nu, ja is wat het kan dat weten wij Tukkers al heel erg lang Trots op ’t verleden, de blik vooruit gericht bescheidenheid is goed, maar met ‘moate’

Samen is beter, ja samen geleefd, samen ’t beste, ’t samen beleefd Heel lang al in ons Twente, ’t Twentse Ros symbool voor ’t schone en nijvere Twente Ons schone en nijvere Twente

7) mijnFCTwente

mijnFCTwente1) 2 mei 2010 – FC Twente Landskampioen!

Wij dromen, wij denken, wij durven en wij doen en daarom is Twente nu ook kampioen Wij streven naar het hoogste, wij horen bij de top als Top Team uit Twente gaan wij nu voorop

De Grolsch Veste groter, veel fans in ons home meer Titels naar het Oosten, dat is onze droom ’t Twentse Ros strijdvaardig en altijd met veel flair voor eeuwig verbonden aan Twente Voor eeuwig verbonden aan Twente

8) mijnFCTwente

mijnFCTwente1) 1977, 2001, 2011 – FC Twente Bekerwinnaar!

‘t Rood van de passie, dat kleurt ons intens de Beker weer halen dat is onze wens Opnieuw met z’n allen gaan wij er opuit naar ’t stadion De Kuip in Rotterdam Zuid

Die Kuip ja dat is dan natuurlijk ons domein men kan daar niet wachten tot wij er weer zijn En daar is dan die Beker, ja, ja, die is voor ons historie om nooit te vergeten Historie om nooit te vergeten

1992 – 2000 : FC Twente en SV Markvogels speelden in de jaren negentig acht keer een wedstrijd tegen elkaar op het terrein van SV Markvogels. Op deze foto uit 1992 onder meer de FC Twente spelers Clemens Zwijnenberg, André Paus, Youri Mulder, Marcel Peeper, Sander Boschker, Hans de Koning, Jan Gaasbeek, André Karnebeek, Ronald de Boer en Jan van Halst. Trainer Rob Baan en assistent trainer Fred Rutten.

9) mijnFCTwente

mijnFCTwente1) 2010, 2011 – FC Twente winnaar Johan Cruijff Schaal!

En ook de Arena kleurt dan ’t echte rood de strijd om de Cruijff schaal, dat prachtig kleinood Duizenden Tukkers gaan daar op verhaal in Amsterdam wacht ons dan ook die schaal

Met Tukkers in ‘d Arena gaat ’t dak er pas af de mat voelt zich happy omdat ‘t Twente was Ja, ja want juist ons Twente speelt zoals ’t is bedoeld sportief en aanvallend en zonder schroom Ja Twente valt aan en vervult onze droom

10) mijnFCTwente

mijnFCTwente1) Maar ook als ons cluppie wat minder presteert wij blijven het altijd toch steunen Wij ‘diehards’ van Twente, vak P steeds voorop de sfeer is geweldig, die is steeds weer top

Wij staan en wij springen en ‘dagen’ soms uit wij juichen, wij zingen, wij moedigen aan Ja altijd voor ons Twente, dat zit ons in het bloed supporters van Twente dat zijn wij voor goed Supporter van Twente dat ben ik voorgoed

11) mijnFCTwente

mijnFCTwente1) En soms als ons huis in den vreemde ook staat supporter van Twente voor ‘t leven Een Tukker uit Twente, voor eens en altijd dat kan en dat mag niet verloren gaan

Twente dat is ons zo dierbaar en lief blijft altijd op één staan, bij ons in ‘t gerief Ja ook daar in den vreemde, daar duimen wij altijd voor FC Twente uit Enschede Voor FC Twente uit Enschede

12) mijnFCTwente

mijnFCTwente1) En dan door Europa volgt weer die tournee voor allen, betrokken bij onze FC Frankrijk en Engeland, wij komen eraan voor altijd in vriendschap, dat staat bovenaan

Wij Tukkers ‘on tour’, een prachtig gezicht wij willen wel winnen, dat is ons sportplicht Mocht dat dan niet lukken, dan treuren wij echt niet ’t is goed dat Europa ons Twente ziet ’t Is goed dat Europa ook Twente ziet

13) mijnFCTwente

Voorwoord mijnFCTwente1) Ik heb lang getwijfeld over de titel van mijn boekwerkje. Welke omschrijving past het beste bij mijn terugblik als FC Twente supporter. FC Twente, de toekomst van gisteren? Vandaag bij SV Markvogels, morgen naar FC Twente? FC Twente, meer dan nummer 1?

Na lang wikken en wegen koos ik voor ‘mijnFCTwente1)’ en daarmee voor ‘mijnFCTwente VOETNOOT’. De term voetnoot wordt gebruikt in overdrachtelijke zin. Als iets of iemand ‘een voetnoot in de geschiedenis’ is, dan wordt daarmee bedoeld dat het feit of die persoon niet van doorslaggevend belang was in de loop van die geschiedenis. Maar de bijdrage van dat iets of iemand was dan wel het vermelden waard. Anderen gebruiken de frase ook wel als ‘slechts een voetnoot in de geschiedenis’, wat dan (een vaak op zichzelf betrokken) terughoudendheid of bescheidenheid moet aangeven.

FC Twente is inmiddels een klassieker. De club heeft die status in de loop van de jaren afgedwongen via aansprekende resultaten. Drie keer werd de KNVB beker gewonnen en in competitieverband eindigde FC Twente sedert de oprichting maar liefst 4 keer als 2e en 8 keer als 3e in de eredivisie. In 2010 werd het team voor het eerst in de geschiedenis zelfs landskampioen. Op de eeuwige competitie ranglijst neemt FC Twente de 4e plaats in, achter Ajax, PSV en Feyenoord. Ook in Europees verband was FC Twente succesvol. Eenmaal werd de finale van de UEFA cup gespeeld en verder werd tweemaal de halve finale van Europese toernooien bereikt (UEFA cup en Europacup 2). Ook hier is FC Twente na Ajax, PSV en Feyenoord de meest succesvolle Nederlandse vertegenwoordiger.

Ja, mijnFCTwente is een klassieker. Maar de geschiedenis van FC Twente omvat veel meer dan de sportieve prestaties. FC Twente is van de regio, van al die supporters uit het heden en verleden.

Sportieve prestaties en betekenisvolle zaken rond FC Twente vinden een plek in de geschiedschrijving van de club. En er is een eigen FC Twente museum dat een prachtig en indrukwekkend overzicht toont van de geschiedenis van de club en de historische betekenis daarvan.

Maar verder zijn er die honderdduizenden ‘voetnoten’. Veelal slechts in kleine kring bekend. ‘Voetnoten’ die inhoud geven aan betrokkenheid bij FC Twente. ‘Voetnoten’ die melding maken van ‘support’, in welke vorm dan ook. ‘Voetnoten’ die FC Twente maakten tot wat het is.’Voetnoten’ die bij FC Twente al dan niet bekend zijn, al dan niet gewaardeerd worden, al dan niet een plek in de geschiedschrijving vinden. Kortom, ‘voetnoten’ die recht doen aan ‘het supporter zijn’ van FC Twente, aan de geschiedenis van de club en de groei naar de status van topclub. mijnFCTwente.nl kan een plek worden waar al die ‘voetnoten’ verzameld worden, waar supporters een gezicht krijgen, waar FC Twente een community wordt en waar iedereen zich THUIS voelt: FC Twente, mijnFCTwente1) Diepenheim, 25 juni 2013, Geert Jan Bittink reacties: e-mail: info@bittink.nl mijnFCTwente1) – in ‘vogelvlucht’ – de teksten zijn exact overgenomen van originelen. Overal is de datum toegevoegd zodat een en ander ook gelezen/begrepen wordt vanuit historisch perspectief. Het begint allemaal met een artikel in het clubblad van SV Markvogels, gedateerd 29 januari 1988: ‘Bestuur FC Twente voor krachtproef van formaat’.

14) mijnFCTwente

mijnFCTwente1), de Toekomst van Gisteren 1989 -“risicomijdend gedrag is niet de hoogste vorm van wijsheid” van ‘DagDroom tot Werkelijkheid’

‘Working on a Dream’

‘Euregio stadion’ - 30.000

‘De Grolsch Veste’ - 30.014

‘Trefpunt Twente’

‘FC Twente Village’

‘Junior Fanclub’

‘Kids Club’

‘FC Twente, meer dan nummer een /TROTS’

‘TROTS’

‘van Maatschappelijke Betekenis’

‘Scoren in de Wijk’

traditie SV Markvogels – FC Twente

traditie ATC- FC Twente

‘vandaag bij SV Markvogels, morgen naar FC Twente’. 1992-2000: acht wedstrijden speelde FC Twente in de jaren negentig tegen een streekteam SV Markvogels.

1997 - de 1e plaatselijke FanClub in de regio Twente: supportersvereniging FC Twente- Markelo.

2010/2011-De Grolsch Veste met 30.014 zitplaatsen- “ambitie als hoogste vorm van wijsheid”

mijnFCTwente1) - opgedragen aan bestuur en leden van SV Markvogels die mij destijds inspireerden tot het initiatief Hart voor Twente, aan al die mensen die mij daarbij met raad en daad terzijde stonden (in het bijzonder Gerard Somer en Ad Voortman ), aan mijn medebestuurders van De Vriendenkring FC Twente in de jaren negentig, aan FC Twente, Kees Rijvers/ ‘Spitz’ Kohn, de selectie seizoen 1967/68 e.v. jaren, Eddy Achterberg, Kick van der Vall, Jan van Halst, de FC Twente bestuurders van het eerste uur Cor Hibrink/Henk Olijve/ Henny Iliohan alsmede de voorzitters Hans van den Berg en Cees Anker, en verder aan alle mensen met

15) mijnFCTwente

Hoofdstuk 1: de Druppel holt de Steen Goede wil, maar geen machtspositie! ‘de Druppel holt de Steen’ Al vanaf 1967 voel ik mij FC Twente supporter. Vele honderden thuiswedstrijden bezocht ik en ook regelmatig een uitduel. Samen met velen genoot ik van al die jaren topvoetbal in stadion Het Diekman, van fantastische voetballers, van Epy Drost, ‘IJzeren’ Willem de Vries, Piet Schrijvers, Kick van der Vall, Antal Nagy, Frans Thijssen, Hallvar Thoresen en Jan Sörensen. Ik kan er moeiteloos tientallen noemen waarvoor ik naar het stadion ging. Om ze aan te moedigen, in zekere zin te helpen om ‘de eer van Twente’ te verdedigen. Toen het in de jaren ’80 sportief allemaal wat minder ging en ik de toeschouwersaantallen snel zag teruglopen had ik zoiets van ‘dit kan toch niet waar zijn, dit mag toch niet gebeuren’. Maar hoe het tij te keren? En al helemaal, wat kun je daar als gewone supporter aan doen?

En toen was daar dat bezoek aan een uitwedstrijd van FC Twente tegen PSV in januari 1988. Ik herinner het mij nog heel goed. Het duel waarin FC Twente als eerste in dat seizoen overeind bleef tegen PSV, 2-2. En het werd me duidelijk waarom PSV wel voor volle tribunes speelde. Natuurlijk door de aansprekende sportieve prestaties, maar zeker ook omdat een bezoek aan PSV als een ‘warm bad’ voelde, in een prachtig stadion. Je waande je als het ware in een HUISKAMER. Hele families zag ik aan mij voorbij trekken.

Ik wist het zeker. Zo moet en kan het ook in Enschede worden. Er moet een nieuw stadion komen.

Wat daarna allemaal gebeurd is staat beschreven in mijnFCTwente1). Zoveel werd mij die avond in Eindhoven duidelijk, ik wilde meer dan alleen een toeschouwer zijn, vanaf de tribunes mijn FC Twente aanmoedigen. Maar hoe? Het begon allemaal met een sport beschouwend artikeltje in het clubblad van SV Markvogels: ‘Bestuur FC Twente voor krachtproef van formaat!’ En daarna werd ik uitgedaagd! Wie A zegt, moet ook B zeggen. En ja, ik heb het opgepakt, ongewis wat het mij zou brengen, maar vanuit de opvatting dat het in elk geval ‘leerzaam’ zou zijn en ook wel vanuit het adagium ‘Die niet Waagt, Die niet Wint’.

Als je niet in de positie bent besluitvorming direct richting te geven (een onbekende Twentenaar, geen macht, geen status, geen geld en dus geen acceptatie), dan is beïnvloeding van het proces, gericht op beoogd effect, een tijdrovend, maar toch wel een kansrijk alternatief.

Ik bracht het op omdat ik mij betrokken voel bij (FC)Twente, omdat het mijn inspireerde, uitdaagde na te denken over ambities, over procesbeïnvloeding (bewustwording en gedragsbeïnvloeding), maar ook om er heel veel van te leren, plezier aan te beleven, mensen te ontmoeten, ‘out of the box’ te denken. Daarbij was ik mij terdege bewust van de noodzaak tot dossiervorming, primair als geheugensteun, om de rode draad in aanpak te bewaken en, indien wenselijk/noodzakelijk, ooit tot een vorm van verantwoording te kunnen komen.

Daarvoor kies ik nu, niet zozeer omdat ik daartoe geroepen ben, maar meer om nog eens terug te kijken op alles wat mijn gezichtsveld ( en mijn interpretatie) passeerde. De dossierstukken die ik in de loop van de tijd verzameld heb, gelukkig ook steeds dateerde, zijn daarbij uitgangspunt. Het omvat een serie ‘piketpaaltjes’, (publiekelijk) gemarkeerde standpunten/berichten/ interviews, om de in-

16) mijnFCTwente

houd van dit boek af te bakenen. Dat geldt ook voor de gevoerde correspondentie, besprekingsverslagen en ontvangen reacties.

Dit boekwerkje is bedoeld voor wie het om welke reden dan ook boeit om er kennis van te nemen.

Wat zich aan mijn gezichtsveld onttrok en de betekenis daarvan in het kader van ontwikkelingen bij (FC) Twente kan ik uiteraard niet duiden. Maar mogelijk dat inhoudelijke reacties volgen en interessante aanvullende inzichten geven.

Waarom? – “Case of Support” Als betrokken (FC) Twente supporter stoorde het mij hoe in de jaren ’80 het imago van FC Twente te grabbel werd gegooid. ‘De kampioen der arme clubs’ liet het afweten. Sportief zakte FC Twente door de ondergrens en degradeerde naar de 1e divisie. Gelukkig zagen de beleidsbepalers destijds wel in dat deze ‘schande’ alleen uitgewist kon worden door de kwaliteit van de selectie op pijl te houden, met budgettaire consequenties en risico’s van dien. Het was en bleek de enig juiste keuze van FC Twente.

Onder Fritz Korbach en met een kwalitatief goede selectie (spelers als Billy Ashcroft, Jan Sörensen, Evert Bleuming, Manuel Sanches Torres) werd direct weer promotie bewerkstelligd naar de eredivisie. Vervolgens werd nadrukkelijker weer ingezet op investering in de jeugdopleiding. Met name Kees Rijvers en ook Theo Vonk namen FC Twente bij de hand. De club werkte in sportief opzicht aan herstel van het gedeukte imago al ging dat met horten en stoten, want niet iedereen was gelukkig met de speelstijl.

Maar daar bleef het in zekere zin bij. Af en toe een berichtje dat bestuurders van FC Twente met ‘de pet’ rondgingen bij het bedrijfsleven, maar het had meer van ‘brandjes blussen’ dan de zakelijke problematiek echt aan te pakken, de voorwaarden te creëren om structureel en substantieel meer inkomsten te genereren. Dat was in elk geval zoals ik het destijds als supporter beleefde.

Het was voor mij aanleiding tot een sport beschouwend artikel in de het clubblad van SV Markvogels: ‘Bestuur FC Twente voor krachtproef van formaat!’ Op dat moment geschreven vanuit een opwelling, zeker niet met het oogmerk hieraan een vervolg te geven.

Maar ja, toen volgden de reacties van leden van SV Markvogels met alle gevolgen van dien. Het is elders uitgebreid beschreven, gedocumenteerd en gedateerd, met verwijzing ook naar diverse bijlagen.

Maar wat zou ik kunnen bijdragen?

Er werd door de gemeente Enschede en FC Twente eind jaren tachtig met name gesproken over onderzoek naar de mogelijkheden tot renovatie van stadion Het Diekman en dat vond ik helemaal niks, een topclub en regio onwaardige oplossing.

Naar mijn opvatting was het moment daar om in regionaal verband de discussie te voeren over de realisatie van een multifunctioneel stadion als onderdeel van een (top)sport- en recreatieboulevard en vanuit de overtuiging dat het betaald voetbal bij ontwikkelingen in de regio Twente als katalysator dienst zou kunnen doen.

17) mijnFCTwente

Wat kun je doen? het (meanderend) proces van beïnvloeding.

Voor een uitgebreide toelichting verwijs ik naar hoofdstuk 2 : Hoe kwam het tot het stadion initiatief Hart voor Twente? Hoofdstuk 3: Er moet een NIEUW stadion komen! (1988 – 1991). Hoofdstuk 4: Komt dat stadion er nu wel of niet? (1991 – 1998).

Wat hierna volgt is een toelichting op mijn aanpak om tot (enig) resultaat te komen. Misschien wel vanuit het adagium ‘de Druppel holt de Steen’. De discussie over het initiatief Hart voor Twente en de media aandacht, zo luidde de opvatting, zou bijdragen aan bewustwording en gedragsprocessen.

Wat begon met een aantal sport beschouwende artikelen in het clubblad van SV Markvogels leidde tot het initiatief ‘Hart voor Twente’ en de formulering van een visie alsmede een zo concreet mogelijk plan om in en ten behoeve van de regio Twente een (top)sport- en recreatiecentrum te realiseren, ietwat later in de tijd omschreven als Trefpunt Twente.

Vanaf medio 1988 heb ik mijn ideeën over de toekomst van het betaald voetbal in de regio Twente gaandeweg aan het papier toevertrouwd. Nagedacht ook over ‘hoe vertel ik het’, want dat zou toch de consequentie moeten zijn. Ik had daarvoor klankborden nodig en benaderde mijn oud collega van de Bibliotheekcentrale Overijssel Ad Voortman en oud Go Ahead speler Gerard Somer. Die laatste kende ik uit mijn tijd in de accountancy toen Gerard bij Supply House Rijssen werkte en ik daar controlewerkzaamheden verrichtte. Voor mij was Gerard Somer ook houvast voor contacten in de wereld van het betaalde voetbal en had hij veel meer ervaring in de omgang met de media.

We kozen ervoor om FC Twente voorzitter Hans van den Berg in het voorjaar 1989 al vroegtijdig te informeren over ons initiatief. We wilden een vorm van legitimatie om op enig moment onze ideeën naar buiten te brengen, maar ook wilden we voorkomen dat de belangen van FC Twente geschaad zouden worden.

Gaandeweg informeerden wij vertrouwelijk tal van mensen uit de regio Twente die in het bedrijfsleven, het onderwijs en bij de overheid zodanige posities bekleedden dat zij ons via specifieke kennis en via contacten konden ondersteunen bij de opzet en uiteindelijke presentatie van de plannen.

7 maart 1990 sloegen wij een belangrijke piketpaal. De beleidsnota ‘Op Verkenning!!…’ van 15 september 1989, werd verstuurd naar FC Twente en Sc Heracles, naar de media en verder onder meer naar alle gemeenten in de regio Twente. Tubantia kopte een dag later op de voorpagina “Sport in Twente niet gediend met belangenstrijd. Stichting Hart voor Twente wil discussie over bundeling regionale voorzieningen”. En die discussie kwam op gang. Vanaf dat moment was het ook voor alle bij Hart voor Twente betrokkenen mogelijk het gesprek hierover openlijk te voeren, ideeën aan te dragen, het proces te beïnvloeden.

Pas eind 1990 maakte Hans van den Berg ons kenbaar dat een ‘pas op de plaats’ in het belang van FC Twente zou zijn. Aan dat verzoek hebben wij direct gehoor gegeven. Eind januari 1991 presenteerden FC Twente en de gemeente Enschede het stadionplan Business & Science Park en bereikten daarmee een ‘point of no return’. Voor ons reden om het initiatief Hart voor Twente te beëindigen.

Op dat moment was ten dele sprake van doelcongruentie, namelijk de realisatie van een nieuw stadion, maar het regionaal draagvlak ontbrak helaas.

18) mijnFCTwente

Einde Hart voor Twente, een nieuwe fase : 1992 - 1998 Met het einde van het initiatief Hart voor Twente zagen Gerard Somer en Ad Voortman verder geen rol meer weggelegd. Voor mij lag dat anders, de beleidsnota ‘Op Verkenning!!…’ is nadien steeds richtinggevend geweest voor mijn directe of indirecte betrokkenheid bij FC Twente. Er waren voldoende aanknopingspunten om tal van zaken uit die beleidsnotitie nadien onder de aandacht te brengen en op onderdelen nader uit te werken.

Zoveel was duidelijk: FC Twente zou op enig moment in de jaren negentig stadion Het Diekman verlaten en intrek nemen in een nieuw stadion op het Business & Science Park. Dat op zich zou al leiden tot een eigen dynamiek in belangstelling voor en betrokkenheid bij FC Twente.

Dat ik nadien toch de mogelijkheid kreeg om op bescheiden schaal mijn bijdrage te leveren sprak mij aan. Het bood mij mogelijkheden om eerder geformuleerde ideeën nadrukkelijker onderwerp van bespreking te maken.

SV Markvogels – De Vriendenkring FC Twente – FC Twente: 1988 – 2000 Het kreeg allemaal een vervolg via SV Markvogels en FC Twente. Zeker ook door toedoen van FC Twente administrateur Harrie Leunk, algemeen directeur Jan Kasper (later als bestuurslid) en voorzitter Hans van den Berg. De contacten met hen waren inmiddels zodanig goed dat we in 1992 FC Twente voor het eerst mochten begroeten voor een oefenwedstrijd op het terrein van SV Markvogels. Maar ook met Gerrit Stoker, voorzitter van De Vriendenkring FC Twente, had ik inmiddels een prima contact. Op zijn verzoek volgde ik in 1993 Martin Peters op als secretaris van De Vriendenkring.

En dus ontstonden mogelijkheden om mijn ideeën over de toekomst van FC Twente aan de opvattingen van anderen te toetsen, via hun inbreng te verrijken en ook via piketpaaltjes te verankeren.

Ik kreeg daarbij : •

•

invloed op een en ander via de organisatie van wedstrijden FC Twente bij SV Markvogels. Bij Markvogels was het wederzijds vertrouwen groot en werd mij volop de gelegenheid gegeven om invulling te geven aan initiatieven/activiteiten die ik wenselijke achtte. via mijn positie in het Dagelijks Bestuur van De Vriendenkring de mogelijkheid om een aantal notities voor te leggen en hierover van gedachte te wisselen tijdens periodiek overleg met leden van het Dagelijks Bestuur van FC Twente (Cees Anker, Joop Dekker, Henk Kesler), de TOS (voorzitter Jan Stokkentré) en de Gouden Aktie (voorzitter Jan Bos).

SV Markvogels – FC Twente: 1988-2000 Hoofdstuk 5 geeft nadere details over de samenwerking SV Markvogels – FC Twente , 1988-2000.

In feite startte het allemaal al in december 1988 met de onthulling van een reclamebord met de slogan ‘vandaag bij SV Markvogels, morgen naar FC Twente’. Een vervolg op eerdere brieven die gestuurd werden naar het bestuur van FC Twente en het aansluitende gesprek/interview met algemeen directeur Wim Jesse. Vanaf 1992 t/m 1999 (m.u.v. 1998) organiseerden we jaarlijks een wedstrijd van FC Twente op het terrein van SV Markvogels tegen een amateurselectie met spelers van Markvogels, Sc Markelo en buurtverenigingen.

19) mijnFCTwente

In 1992 kwamen 800 bezoekers naar dat duel en in 1999 bij de laatste van die serie wedstrijden maar liefst 2.100 bezoekers. Via tal van acties rond de wedstrijden is in die jaren ingezet op vergroting van de belangstelling voor FC Twente. Wij deden het op onze manier, naar onze mogelijkheden.

Dat daaruit in 1997 de oprichting van de supportersvereniging FC Twente Markelo voortvloeide is wat mij betreft geen toeval. Goed voorbeeld doet goed volgen. Inmiddels telt FC Twente anno 2013 al 23 supportersverenigingen. In 1999 organiseerden we de verkiezing FC Twente speler & coach van de eeuw. Op 5 januari 2000 vond tijdens een feestelijke bijeenkomst, in aanwezigheid van ruim 800 supporters en 200 relaties, de bekendmaking plaats van de FC Twente speler (Epy Drost) en coach (Kees Rijvers) van de eeuw.

De Vriendenkring FC Twente : 1993 – 1997 In hoofdstuk 6 een uitgebreide toelichting op de periode waarin ik als bestuurslid van De Vriendenkring de mogelijkheid kreeg mee te praten over de toekomst van FC Twente.

De Vriendenkring FC Twente telde in die periode rond de 1.000 leden. De Vriendenkring verzorgde rondleidingen in stadion Het Diekman en de uitgifte van het programmaboekje Twente Thuis. Naast stadion Het Diekman werd in die periode een eigen home gerealiseerd (noodgebouw). De Vriendenkring was verder betrokken bij de Open Dag FC Twente, begin jaren negentig voor het eerst georganiseerd, maar in z’n algemeenheid bleven de inspanningen om supporters aan de club te binden redelijk beperkt. Bij het stadion werden tijdens thuiswedstrijden vanuit een caravan FC Twente fanartikelen verkocht. Naast De Vriendenkring was er inmiddels ook de supportersgroepering Vak P. Bij De Vriendenkring FC Twente werd in die periode de ambitie geformuleerd (‘Veel Vrienden maakt FC Twente sterk’, augustus 1994) om in samenwerking met FC Twente en de geledingen (TOS/Gouden Aktie/Vak P) nieuwe initiatieven te ontwikkelen om meer supporters aan FC Twente te binden. Een van de ideeën daarbij luidde de oprichting van lokale supportersverenigingen, te koppelen aan amateurverenigingen.

FC Twente 1994/1995: het project ‘Wie Wint’ en TROTS Tevens onder verwijzing naar hoofdstuk 7 : projectmedewerker FC Twente Han van der Zeeuw was inmiddels algemeen directeur van FC Twente en aanspreekbaar op het aspect klantenbinding. Ik kreeg de kans een studieproject voor FC Twente te koppelen aan mijn opleiding ‘communicatie/sponsoring/fundraising’ en formuleerde een serie aanbevelingen rond de inzet van de Cotass Clubcard als marketing tool (december ’94, ‘ Vriendschap Loont’). Daarbij putte ik ook uit al eerder in de beleidsnota ‘Op Verkenning!!…’ beschreven ideeën over de opzet van een samenwerking tussen FC Twente en amateurverenigingen in het werkgebied van de betaald voetbal organisatie.

De missie van FC Twente verwoordde ik destijds als volgt: ‘FC Twente is een sterk extern georiënteerde, op professionele basis geleide voetbal organisatie die regionale en (inter)nationale erkenning en waardering nastreeft. FC Twente wil voor de regio Twente van maatschappelijke betekenis zijn.”

De concrete invulling van ‘maatschappelijke betekenis’ was uiteraard aan het bestuur van FC Twente voorbehouden, betaald voetbal het belangrijkste instrument. Het project ‘Scoren in de Wijk’ zag ik op enig moment in de tijd als een logische, vanzelfsprekende stap.

20) mijnFCTwente

Voor het eerst via een brief in mei 1988 aan het bestuur van FC Twente en daarna bij herhaling in de beleidsnota’s ‘Op Verkenning!!…’ , ‘Veel Vrienden maakt FC Twente sterk’ en het rapport over de Cotass Clubcard, heb ik gewezen op het grote belang van de ontwikkeling van een samenwerking tussen de betaald voetbal organisatie en amateurverenigingen, alsmede de koppeling van plaatselijke fanclubs aan deze amateurverenigingen (en dus niet met een café als standplaats zoals dat thans op diverse plaatsen in de regio invulling heeft gekregen).

In alle beleidsnotities kwam het aspect van meer specifieke oriëntatie op te onderscheiden doelgroepen aan de orde. Wat we nu bijvoorbeeld via verschillende leeftijdscategorieën als ‘KidsClub’ of anderszins omschrijven, noemde ik destijds ‘Junior Fanclub’.

De rapportage over de Cotass Clubcard kreeg een vervolg via het couponboekje ‘Wie Wint’ en de McDonald’s voordeelkaart. Een en ander gekoppeld aan het bezit van een FC Twente jaarkaart. Maar belangrijker dan die voordeelcoupons vond ik de mogelijkheid om te kiezen voor een meer fan gerichte, een fan gestuurde vorm van communicatie. Lees het boekje door en tref daar vanuit de typologie diverse accenten aan in de (marketing)communicatie met doelgroepen. Ik citeer hier ter illustratie een stukje tekst uit het boekje : “ FC Twente (en voorheen Enschedese Boy’s en Sportclub Enschede) hebben wat neergezet waar we TROTS op kunnen zijn. Daarop voortbouwen is een dankbare taak. We zijn TROTS op onze alom geroemde jeugdopleiding die regionale talenten de mogelijkheid geeft zich te ontwikkelen tot sporthelden. We vinden het fantastisch wanneer een absoluut regionaal talent daarna de (inter)nationale top haalt. Geniet met ons mee van het ‘schone en nijvere’ (FC)Twente.” Maar bijvoorbeeld ook de mogelijkheid voor jaarkaarthouders om met korting toegangskaarten bij Sc Heracles te krijgen was een signaal gericht op het terugdringen van animositeit, het zoeken naar wat ons bindt, naar een vorm van samenwerking.

Mijn persoonlijke keuze om in 1996 beroepsmatig aan de slag te gaan bij een communicatieadviesbureau en vervolgens in 1997 een eigen adviesbureau ‘communicatie & sponsoring’ te starten (aanvankelijk samen met Gerard Somer en oud wielrenner Hennie Kuiper) waren aanleiding om mijn (vrijwilligers)werkzaamheden voor De Vriendenkring en FC Twente te beëindigen.

Zoals al gemeld werd eind januari 1991 door de gemeente Enschede en FC Twente het voornemen wereldkundig gemaakt tot de bouw van een nieuw voetbalstadion in het Business & Science Park.

Het duurde vervolgens nog jaren voordat het zover was. Pas in het seizoen 1998/1999 werd voor het eerst gespeeld in wat toen het Arke stadion heette. Een stadion met een naar mijn overtuiging veel te kleine toeschouwerscapaciteit (13.500) waardoor FC Twente zichzelf vanuit budgettaire optiek (en daarmee ook vanuit sportieve ambities geredeneerd) tekort deed. In de periode tot aan de officiële in gebruik name van het Arke stadion heeft FC Twente amechtig geprobeerd om sportief aansluiting te houden bij de subtop, bij clubs als FC Utrecht, Vitesse en Sc Heerenveen die eerder al een nieuwe accommodatie realiseerden en budgettair flinke sprongen voorwaarts maakten.

In 1995/1996 formuleerde ik nog een advies onder de benaming ‘OVERcapaciteit en te benutten kansen’. Ik besprak het destijds met de penningmeester Joop Dekker. Het idee was om de laatste jaren in stadion Het Diekman te werken aan klantenbinding en de beschikbare overcapaciteit functioneel te maken aan de noodzakelijke sprong in aantallen fans die gemaakt zou moeten worden naar een vol Arke Stadion.

21) mijnFCTwente

Conclusie rond het jaar 2000 – een eigen dynamiek Wat de feitelijke invloed was van het initiatief Hart voor Twente op het denken over onder meer de stadionproblematiek is ons niet echt bekend. We hebben die effecten nooit kunnen meten, maar het conceptueel denken kreeg in elk geval wel volop media aandacht en werd daarmee toch (al was het maar voor een moment) onderwerp van discussie, van gesprek. Dat gold ook de verspreiding van de beleidsnota ‘Op Verkenning!!…’ Feit is dat vanaf enig moment ook in Enschede alleen nog gesproken werd over nieuwbouw en de optie ‘renovatie Diekman’ van tafel was. De aankondiging van de bouw, eind januari 1991, was een cruciaal moment in de geschiedenis van FC Twente.

Via het aandragen en uitdragen van ideeën heb ik geprobeerd mijn bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van een eigen dynamiek. De maatschappelijke betekenis in het missiestatement, de benoeming van en oriëntatie op doelgroepen, een andere ‘tone of voice’ in de communicatie, weg van die valse bescheidenheid. Spreek uit dat je TROTS bent op je club, bedank spelers en wens ze bij vertrek naar elders veel succes, beloon trouw aan de club, betrek supporters actief bij het wel en wee, haal wat weg van de animositeit tussen FC Twente en Sc Heracles en ga zo maar door.

Via de wedstrijden van FC Twente bij SV Markvogels slaagden we erin de sympathie voor de Enschedese voetbaltrots zodanige impulsen te geven dat dit in 1997 leidde tot de oprichting van de eerste regionale supportersvereniging. En ook dat kende vervolgens een eigen dynamiek. Het was voorspelbaar.

1996 – heden - mijn contacten met FC Twente Voor een toelichting verwijs ik ook naar hoofdstuk 8: Toch af en toe nog contact, periode 1996-2013.

2002/2003: FC Twente stevende af op een faillissement. Uiteindelijk was er een groep invloedrijke Twentenaren onder aanvoering van Joop Munsterman (en aanvankelijk ook Johan Plageman) die de taak op zich nam FC Twente op te stuwen in de vaart der volkeren. Munsterman formuleerde vergezichten (liet zich daarbij inspireren door de in 1963 vermoorde Amerikaanse president John F. Kennedy met zijn uitgesproken ambitie om voor 1970 mensen op de maan te brengen). De tijd was er rijp voor. Munsterman greep zijn kans, bleek het reddinganker voor FC Twente: dromen, denken, durven en doen.

Onder zijn inspirerende leiding vond FC Twente in allerlei opzichten de weg omhoog. Hij was de initiator en aanjager van het dynamische proces, waarvoor eerder al de kiem werd gelegd.

Vanaf 2003 was Jan van Halst jarenlang als vertrouweling van Munsterman aan de slag voor FC Twente. Ik kende Jan uit de periode dat hij met FC Twente bij SV Markvogels speelde en ook via mijn bestuursfunctie bij De Vriendenkring FC Twente. Een uitgelezen kans om opnieuw ideeën voor te leggen. Vanzelfsprekend ook weer mijn stokpaardje ‘zoek het in samenwerking met amateurverenigingen’. Het conceptueel denken en globaal plan van aanpak verwoordde ik in een uitgebreide notitie en overhandigde die aan FC Twente. In hoog tempo werd bij FC Twente ook gewerkt aan de professionalisering van ondersteunende diensten. Er vond een inhaalslag plaats op commercieel gebied, er werden veel nieuwe initiatieven ontwikkeld met als oogmerk de geledingen rondom FC Twente structureel te binden en te werken aan groei van het aantal betrokken bedrijven/sponsors en supporters.

22) mijnFCTwente

Mijn voorstel eind 2003 aan FC Twente om door een studente van de Universiteit Twente via een afstudeerproject antwoord te verkrijgen op de vraag ‘Is sponsoring van FC Twente zinvol?’ werd met enthousiasme ontvangen. Het eindrapport bevatte talrijke aanbevelingen en kreeg via een redactioneel artikel in het FC Twente magazine aandacht van de geledingen rondom FC Twente. Een unieke kans om wederom kansrijke perspectieven te schetsen.

Vervolgens heb ik in 2005 aan Jan van Halst o.m. het idee voorgelegd van een samenwerking met vijfvoudig landskampioen volleybal vrouwen, Arke Pollux uit Oldenzaal. Het rood van FC Twente ook via topvolleybal. Het kwam er niet van. Wat later in de tijd (2009) liet Munsterman in die zin zelf een ballonnetje op. De onstuimige groei van de voetbalorganisatie FC Twente bleek echter tot op heden de bottle neck voor Munsterman om gewekte verwachtingen waar te maken. Maar dat die stap van FC Twente naar omni topsportorganisatie volgt, daarvan ben ik overtuigd.

2005: Volleybal Arke-Pollux (vijfvoudig landskampioen) uit Oldenzaal, onder de paraplu van FC Twente? Het kwam er helaas niet van.

Een van de medewerkers van FC Twente benaderde mij in 2008 met de vraag of ik wat kon betekenen voor FC Twente. Ik heb een concreet voorstel geformuleerd (FC Twente ,Trefpunt Twente –FC Twente betrokken – FC Twente trefzeker). In 2009 werd ik gevraagd voor een gesprek hierover in De Grolsch Veste. Het gesprek begon met de mededeling dat FC Twente voldoende professionals in huis had, dan wel via Wegener daar ‘gratis’ over kon beschikken. Maar waarom dan dit gesprek? Omdat jij concrete ideeën hebt waar we wat mee kunnen. Op hoofdlijnen heb ik in antwoord daarop iets verteld over ‘mijnFCTwente’ als mogelijk project in het kader van FC Twente community-building.

FC Twente onderging in de jaren vanaf de komst van Munsterman een ware metamorfose. De organisatie werd opgetuigd, in bepaalde opzichten afstandelijker en richtte zich kennelijk links en rechts ook op kopiëren van bruikbare ideeën. Op zich niets mis mee, maar omdat we eerder spraken over

23) mijnFCTwente

een vorm van samenwerking heb ik mij die dag in De Grolsch Veste toch afgevraagd of ik in mijn enthousiasme voor (FC) Twente nog langer en kennelijk ‘in eigen doel ‘ wilde trappen.

Via e-mail was er nog een enkele keer contact met Jan van Halst en Joop Munsterman. De laatste kondigde aan dat een uitnodiging van FC Twente zijde zou volgen om eens van gedachte te wisselen.

Het is er tot op heden niet van gekomen. Via een aantal columns verwoordde ik daarna nog wel wat ideeën, onder meer over het ‘voetbalstadion als maatschappelijk kasregister’ (2013).

Goede wil, maar geen machtspositie – waartoe heeft het geleid?

Is uiteindelijk het initiatief Hart voor Twente, verwoord in de beleidsnota ‘Op Verkenning!!…’ een blauwdruk gebleken voor ontwikkelingen bij FC Twente? Daar lijkt het wel op, maar er zijn ook duidelijke verschillen. We verwijzen naar bijlage 3 waarin ik mijn opvatting daarover geef.

Het is mijn overtuiging dat al die initiatieven, zeker niet alleen die van mij!, tezamen hebben bijgedragen aan de eigen dynamiek (acceleratie) die is ontstaan en die heeft bijgedragen tot de realisatie en latere uitbouw van het nieuwe stadion, maar ook het bewustwording proces van maatschappelijke relevantie. De ambitie van Munsterman om in het gebied tussen De Grolsch Veste in Enschede en het FBK Stadion in Hengelo fasegewijs een topsport- en recreatieboulevard te ontwikkelen (hij spreekt over FC Twente Village) is niet veel anders dan Trefpunt Twente uit de dromen van Hart voor Twente. Mijn herinnering gaat terug naar een uitspraak van een naaste medewerker van Munsterman: “Is toch mooi dat je zoveel van jouw ideeën nu terugvindt rondom FC Twente!” Ik heb het uiteraard bevestigend beantwoord.

De jarenlange traditie van de openingswedstrijd tijdens de oefencampagne van FC Twente bij SV Markvogels heeft ertoe geleid dat de belangstelling en betrokkenheid vanuit Markelo (en directe omgeving) toenam. De oprichting van de eerste regionale FC Twente supportersvereniging was daarvan een logisch gevolg en zeker geen toeval. Dat daarna Red Alert uit Delden volgde onder het motto “wat ze in Markelo kunnen, kunnen wij ook” is een logisch gevolg. Weer die eigen dynamiek, waarvoor de kiem werd gelegd, maar uiteraard ook in positieve zin aangejaagd door de sportieve successen van FC Twente.

Niets staat op zichzelf, kent oorzakelijke verbanden, maar ergens werd het eerste vuurtje gestookt.

Wat mijn inzet voor FC Twente betreft door het trio Hilbrink, Iliohan en Olijve, de eerste bestuurders van de fusieclub waarvoor bewust de naam FC Twente werd gekozen en niet FC Enschede.

24) mijnFCTwente

25) mijnFCTwente

Hoofdstuk 2: Hoe kwam het tot het stadion initiatief Hart voor Twente?

Teamfoto FC Twente, seizoen 68/69, het jaar waarin FC Twente o.l.v Kees Rijvers lang mee streed om de landstitel.

Al vanaf 1967 voel ik mij FC Twente supporter. In het seizoen 67/68 was startte al de sportieve doorbraak van de club uit Enschede. Onder leiding van achtereenvolgens Kees Rijvers en Antoine ‘Spitz’ Kohn behaalde FC Twente vanaf dat moment tal van nationale en internationale successen met als absoluut hoogtepunt de UEFA-cup finale tegen Borussia Mönchen Gladbach in 1975 en de winst van de KNVB beker in 1977 tegen PEC Zwolle.

In de jaren tachtig ging het sportief bergafwaarts en degradeerde FC Twente zelfs (1982). Gelukkig werd in het seizoen daaropvolgend gelijk weer promotie afgedwongen naar de eredivisie. Niet alleen sportief maar zeker ook in financieel opzicht kende FC Twente moeilijke jaren, ook al omdat de publieke belangstelling sterk terugliep .

Eind jaren tachtig werd Kees Rijvers teruggehaald en bouwde in ras tempo aan een jeugdig FC Twente dat de weg omhoog snel weer vond. Maar als supporter van FC Twente maakte ik mij toch zorgen.

Het leidde tot een artikel in het clubblad van SV Markvogels: “PSV, kampioen ondanks alles”, zo luidde het artikel dat ik in juni 1987 wijdde aan het kampioenschap van de Eindhovenaren. Een reactie daarop van PSV-fan Hilco Kok kon en mocht natuurlijk niet uitblijven. Als FC Twente supporter (eigenlijk hoort iedere voetballiefhebber in deze regio dat te zijn) reisde ik op zaterdag 16 januari 1988 samen met Hilco en Laura naar de lichtstad. Daar, voor mij ‘in het hol van de leeuw’ kreeg Hilco zijn revanche. Natuurlijk, het zij gezegd, kneep ik ‘m voor de kanonskogels van Koeman, de dribbels van Vaantje, de inzet van Gerets, maar Twente bleef op de been tegen PSV. Als eerste in het seizoen 87/88. En juist het feit dat FC Twente zo verrassend overeind bleef tegen het PSV geweld ontlokte navolgend artikel, in briefvorm.

26) mijnFCTwente

BESTUUR FC TWENTE VOOR KRACHTPROEF VAN FORMAAT Markelo, 29 januari 1988.

Geacht FC Twente bestuur, Zaterdagavond, 16 januari jl. bezocht ik het competitieduel PSV-FC Twente. Ik wil u, de technische en commerciële staf alsmede de spelers complimenteren met wat er bij FC Twente in de afgelopen jaren ten goede wijzigde.

Als vanaf 1968 volg ik de verrichtingen van FC Twente. Jarenlang bezocht ik wekelijks de competitie- , beker- en Europacup wedstrijden. Het hoeft dan ook geen betoog dat ik mij nauw betrokken voel bij het wel en wee van FC Twente. Nu en ook in de toekomst.

Met belangstelling nam ik kennis van het interview met de heer Rijvers in de Twentse Courant van 16 januari jl. De toekomst ziet er rooskleurig uit voor FC Twente. En dat werd die zaterdagavond in Eindhoven bevestigd.

MAAR TOCH…..!!

En nu kom ik tot de kern van mijn relaas, de ‘PRESENTATIE’ van het product ‘BETAALD VOETBAL’ past niet meer in deze tijd. En daarom ook maak ik mij wel degelijk zorgen over de nabije toekomst van het betaald voetbal in het algemeen en ons aller FC Twente in het bijzonder.

Maar al te vaak wordt bij het betaalde voetbal afgegeven op het geleverde product. De spelers missen kwaliteit en mentaliteit, ze verdienen te veel, enz. Een beeld dat ontstaan is in de jaren 70/80, onder meer door invloed van de media. Zonder tot ‘verheerlijking’ van spelers over te willen gaan, durf ik te stellen dat die negatieve beeldvorming ten onrechte is. Dankzij een vakkundige opleiding en begeleiding is een zeer behoorlijk ‘voetbalproduct’ ontstaan.

Meer nog dan in de jaren 60 en 70, zo meen ik, realiseert de huidige voetbalgeneratie zich de verantwoordelijkheid jegens de ‘afnemer’, het voetbalpubliek. Ik durf te beweren dat de kwaliteit van het ‘voetbalproduct’ van zodanig gehalte is, dat het, vanuit de bedrijfsmatige invalshoek bezien, zichzelf kan bedruipen, indien de daartoe noodzakelijke voorwaarden worden geschapen. Mijn aanwezigheid in het Philips stadion heeft mij in deze opvatting gesterkt. Ruim 20.000 toeschouwers kwamen daar af op het duel PSV-FC Twente. Complete families zag ik aan mij voorbij trekken om plaats te nemen in de prachtige voetbal arena van Philips.

De ondernemer (i.c. het betaalde voetbal) of zijn marketing functionarissen hebben voor het product-, prijs-, distributie- en reclame beleid een diepgaande kennis nodig van de markt en de marktomstandigheden.

Wellicht zou een onderzoek door de T.H.-studenten een goed inzicht kunnen geven in wat er leeft onder de potentiële klanten, maar ook op welke wijze verder commerciële belangen van het bedrijfsleven en subsidiegever gebundeld kunnen worden ten nutte van de wel degelijk als volwaardig en levensvatbaar te beschouwen bedrijfstak betaald voetbal. Dat verdient een nadere toelichting.

27) mijnFCTwente

De opbrengsten uit sponsoring, reclameactiviteiten, transfers, maar ook subsidies, ter dekking van de jaarlijkse exploitatiekosten, verdwijnen mijns inziens in een bodemloze put, zeker zolang geen voorwaarden geschapen worden die het rendement van het ‘aan de man’ te brengen product op niveau brengen. De huidige aanwending van voornoemde inkomsten als aanzuivering van de exploitatie zie ik als een vorm van verspilling, fundamenteel onjuist. Op termijn komt de financiële ondersteuning zeker tot een einde tenzij…. maar daarover straks meer.

Amechtig , zo lijkt het in elk geval, rennen we in het betaald voetbal wat betreft commercieel beleid achter maatschappelijke ontwikkelingen en feiten aan. Om daar maar eens een voorbeeld van te geven: het is commercieel gezien anno 1988 toch onwezenlijk dat een promotie en degradatie regeling alleen bepalend is over waar het betaalde voetbal gespeeld wordt en dat daarbij voorbijgegaan wordt aan het belang van een zo groot mogelijke klantenkring. In steden als Leeuwarden, Lelystad, Arnhem en dergelijke moet gewoonweg eredivisievoetbal gespeeld worden en is het bijvoorbeeld onverantwoord in Rotterdam drie eredivisie teams te laten uitkomen.

Bij ontwikkelingen op termijn die opnieuw impulsen aan de verkoop van het voetbalproduct kunnen geven denk ik bijvoorbeeld aan competities in internationaal verband, of aan het verleggen van het competitie gebeuren naar de zomer, enz. Maar terug naar waar ik me in dit schrijven verder toe beperken wil….. FC Twente.

De P van PSV staat voor Philips. Een ijzersterk gerunde multinational die zich onder meer manifesteert via de voetbalclub PSV en daar, dat is mijn stellige overtuiging, niet eens zoveel middelen voor hoeft aan te wenden. Denk alleen maar eens aan de Gullit transfer, opbrengst 17 miljoen gulden; daar kun je wat jaren op teren. PSV, een prima commercieel beleid, volle stadions, een positieve wisselwerking tussen de sportieve prestaties en de belangstelling van het bedrijfsleven voor bijvoorbeeld reclame activiteiten. Het ‘voetbalbedrijf’ PSV rendeert, ter meerdere eer en glorie van Philips.

Maar, zo zult u wellicht reageren, FC Twente mist de “P” van Philips. Dat klopt. Toch denk ik dat FC Twente van het bedrijfsleven in de regio Twente een aanzienlijke steun mag verwachten (en die ook daadwerkelijk al krijgt). Het is de overtuigingskracht van uw bestuur (u hebt inmiddels weer een prima product te bieden en een aanzienlijk klantenpotentieel) alsmede de commerciële interesse vanuit het bedrijfsleven die partijen op één lijn kunnen brengen. Een ‘harmonie’ model is zeker uit te werken, een model gericht op het parallel lopen van belangen. FC Twente staat er wat kansen betreft net zo goed voor als PSV. Ten aanzien van de aanwending van de financiële middelen die FC Twente vanuit het bedrijfsleven ontvangt zou het bestuur zich sterk moeten maken aan voorwaarden scheppende zaken de hoogste prioriteit te geven, om zodoende de oorzaak van de financiële tekorten (het wegblijven van een grote groep wel degelijk geïnteresseerde klanten) weg te nemen. N.b.: Ten aanzien van de voorwaarden scheppende taak ligt er bestuurlijk gezien ook een (mede) verantwoordelijkheid op provinciaal niveau. Daaraan moet u zeker appelleren (recreatieve functie FC Twente in de regio Twente).

De belangrijkste voorwaarde is wel de realisatie van de bouw van een nieuw multifunctioneel Diekman stadion nabij het winkelcentrum Enschede. Een compleet overdekt/te overdekken stadion.

Bouwtechnisch hoeft het geen probleem te zijn de overkapping zo te construeren dat deze bij slecht weer geheel gesloten kan worden. Het stadion kan ook aangewend worden voor het geven van

28) mijnFCTwente

(pop)concerten, hockey interlands, enz. Het stadion moet goed te bereiken zijn, zowel met eigen vervoer alsook openbaar vervoer. Het idee om onder de tribunes allerlei winkels te vestigen is niet nieuw. Voetbal op zaterdagmiddag direct na sluitingstijd van winkels….wat een kans om het potentiele publiek te bereiken.

De ‘PRESENTATIE’ van het voetbalproduct in een modern, overdekt, verwarmd stadion is een ‘must, noodzakelijk: • • •

•

Om recht te doen aan de inspanning van spelers, leiding en (vrijwilligers) bestuursleden van FC Twente; In het belang van alle bij het gebeuren rond FC Twente betrokkenen: bedrijfsleven, gemeenten, provincie!, middenstand, de regio Twente: FC Twente moet Europa weer intrekken; Om adequaat te reageren op het gedrag van de potentiële klanten, afnemers van het product FC Twente (die groep is heel veel groter dan het handjevol toeschouwers dat nu eenmaal per 14 dagen Het Diekman bevolkt); Om het hoofd te bieden aan de toenemende ‘concurrentie’ van bijvoorbeeld de zaalsport (N.b.: in een multifunctioneel stadion zijn ook zaken te combineren).

De belangstelling voor het voetbalgebeuren is nog steeds enorm, getuige ook het feit, dat miljoenen mensen telkens weer aan de buis gekluisterd zijn bij voetbaluitzendingen. En niet alleen bij wedstrijden van ‘de eigen club’.

Een STADION nieuwe stijl zou EEN HUISKAMER moeten zijn. Een huiskamer die als extra te bieden heeft de directe beleving van de sfeer die bij het sportgebeuren hoort. Alleen daar al gaat een geweldige zuigkracht van uit. Bij wijze van voorbeeld moge gelden de enthousiaste verhalen van de schaatsliefhebbers die de overdekte accommodatie van Heerenveen bezochten. Bestuurlijk gezien moet het een uitdaging zijn de kansen voor de nog altijd zo populaire voetbalsport te pakken. WANT met de constatering dat ‘in zeer korte termijn bij FC Twente een ploeg is neergezet die 10 jaar kan meedraaien in de top van de eredivisie’ zijn we er heden ten dage niet.

U hebt als bestuur van FC Twente bewust gekozen voor een professionele aanpak. Het product is al in orde. Maar nu het vervolg. De ‘Randstad Twente’ en het aangrenzende Duitsland bieden een geweldig klanten potentieel (de jaren 70 hebben dat bewezen). Maar zonder een aan de hedendaagse eisen voldoende accommodatie zal slechts zeer incidenteel Het Diekman stadion vollopen. Een team dat nu toch in de subtop van de eredivisie meedraait en dan veelal slechts 6.000 toeschouwers trekt, staat barre tijden te wachten wanneer de prestaties teruglopen. Een daling van de toeschouwersaantallen is dan onvermijdelijk het gevolg en betekent ‘de nekslag’ voor het betaald voetbal in Enschede.

FC Twente staat bestuurlijk gezien voor EEN KRACHTPROEF VAN FORMAAT. Een krachtproef die u zelf hebt opgeroepen door te kiezen voor een professionele aanpak. Voetbal technisch leidde die aanpak al tot resultaat. Er staat weer een waardig FC Twente team. Een team dat vroegere tijden kan doen herleven. Als bestuur hebt u daarmee een belangrijke troef in handen.

Het is geen geringe opdracht, maar wel één die veel voldoening kan geven en bovenal past in de visie van uw illustere voorgangers in het FC Twente bestuur. Laat FC Twente zich voorgoed een plekje veroveren in de top van het Nederlandse voetbal. In sportief en commercieel opzicht.

29) mijnFCTwente

EENMAAL ZULLEN WIJ DE KAMPIOENEN ZIJN ?! Met sportieve groet, Geert Jan Bittink

Het artikel in het clubblad van SV Markvogels leverde nogal wat reacties op. Stuur het toch als brief op naar FC Twente. Gedateerd 14 mei 1988 het artikel als bijlage toegevoegd aan een schrijven gericht aan het bestuur van FC Twente. De brief werd eveneens geplaatst in het clubblad van SV Markvogels en volgt hierna: Aan het bestuur van FC TWENTE ’65 – J.J. van Deinselaan 30 – 7541 PE Enschede Markelo, 14 mei 1988 Geacht bestuur van FC Twente, De berichtgeving in de regionale dagbladen omtrent uw onderzoek naar het realiseren van een nieuw multifunctioneel Diekman stadion heeft mij aangenaam verrast.

In het clubblad van SV Markvogels van februari 1988 heb ik een sport beschouwend artikel gewijd aan onder meer de ‘stadion’ problematiek. Een afschrift van dat artikel voeg ik bij dit schrijven.

In voornoemd artikel attendeer ik op de mogelijkheid om provinciale bestuurders op hun verantwoordelijkheid te wijzen voor wat betreft infrastructurele voorzieningen op recreatief terrein. Een multifunctioneel stadion behoort zeker tot die voorzieningen en derhalve lijkt het mij alleszins verdedigbaar dat jaarlijks een provinciale bijdrage ontvangen wordt. Er zijn vast wel politici te vinden die een goed onderbouwde visie ter zake durven te verdedigen. Politiek gezien zou er immers sprake zijn van een noviteit in den lande en dat spreekt ook politici aan. Wat te denken van een jaarlijkse bijdrage van een gulden per inwoner per jaar in de regio. Dat betekent per jaar zo’n 500.000 gulden. Een

30) mijnFCTwente

ander positief signaal dat ik uit de dagbladen vernam was dat ook u een Europese competitie op termijn als onontkoombaar ziet en dat het uw wens is daaraan FC Twente te laten deelnemen. Terecht zo meen ik, dat is zeker in het belang van de regio Twente. Bronnen van extra inkomsten zullen dan onder meer zijn de ‘verkoop’ van TV-rechten op uitzending aan commerciële TV-stations, meer reclame activiteiten in het stadion, hogere prijzen per strekkende meter reclame, enz.

In één van de volgende clubbladen van SV Markvogels wil ik een artikel wijden aan de binding van FC Twente met de achterban, i.c. de supporters (opmerking: artikel is niet verschenen – ontwikkelingen waren aanleiding de ideeën onderdeel te maken van de beleidsnotitie ‘Op Verkenning!!..’/initiatief Hart voor Twente).

Sportief gaat het fantastisch met Twente. Na wat magere jaren is Twente ‘weer in’, vrijwel dagelijks onderwerp van gesprek, in uiterst positieve zin. Bij velen gaan de gedachten terug naar de periode waarin Twente een begrip was in Europa. De spectaculaire duels in Europees verband tegen onder meer Juventus, Ipswich Town, Borussia Mönchen Gladbach enz. staan velen nog haarscherp bij.

Het klimaat is optimaal nu een Twente VONK, ‘what’s in the name’, over te doen slaan naar een grote groep potentiële supporters. FC TWENTE IS VAN ONS. Het identificatieverschijnsel bij sportgebeurtenissen is evident. Ik zou er voor willen pleiten dat u die zo wenselijke binding met ‘de achterban’ versterkt. Hoe kan dat makkelijker gestalte krijgen dan via de regionale voetbalverenigingen.

Het is mijn stellige overtuiging dat bij elke vereniging wel enthousiastelingen te vinden zijn die de belangen van FC Twente willen behartigen. Belangrijk is uiteraard wel dat u daarbij daadwerkelijk inhoud geeft aan het gevoel FC TWENTE IS VAN ONS ALLEMAAL. Dat kan op verschillende manieren.

Enkele suggesties: 1. Elke vereniging kent een eigen supporters afdeling FC Twente; 2. Deze supporters afdeling wordt zoveel mogelijk door FC Twente ondersteund waar het bijvoorbeeld gaat om het organiseren van spreekbeurten over betaald voetbal, het organiseren van gasttrainingen door Twente spelers, enz.; 3. Meer nog dan voorheen speelt FC Twente demonstratie wedstrijden tegen teams uit de regio, tegen ‘vrienden prijzen’, in de periode 1 april tot 1 oktober; 4. FC Twente zorgt voor een gratis busdienst vanuit de regio naar Het Diekman vice versa; 5. Er vindt prijsdifferentiatie plaats, bijvoorbeeld korting op toegangskaarten voor groepen, gezinskaarten, 65+ tarieven, afwijkende tarieven voor jeugd, enz.

Een andere mogelijkheid om ‘goodwill’ te kweken is het plaatsen van reclameborden bij de regionale amateur verenigingen. Wat te denken van slogans zoals: VANDAAG BIJ SV MARKVOGELS, MORGEN NAAR FC TWENTE OOK FC TWENTE VOOR HET HELE GEZIN FC TWENTE STEUNT DE REGIO, STEUNT U FC TWENTE FC TWENTE IS VAN ONS ALLEMAAL Mag ik vragen tijdens een van uw bestuursvergaderingen eens wat te brainstormen over suggesties mijnerzijds? Mocht u bijvoorbeeld, eventueel op termijn, wel wat zien in het idee om via reclame-

31) mijnFCTwente

borden langs de amateurvelden de aandacht te vestigen op FC Twente, dan is flink wat publiciteit van belang. Plaatst u dan het eerste bord bij SV Markvogels? Kan dat gecombineerd worden met een demonstratiewedstrijd?

Ik wens u veel bestuurlijke wijsheid in het belang van FC Twente, in het belang van de regio Twente, met sportieve groet, Geert Jan Bittink

Foto: FC Twente speler Eddy Achterberg zong het lied ‘EENMAAL ZULLEN WIJ DE KAMPIOENEN ZIJN’

Een reactie blijft uit en is aanleiding om de brief op 11 september 1988 opnieuw naar FC Twente te sturen. Eind september 1988 volgt dan een uitnodiging van FC Twente.

Op 4 november 1988 vindt een gesprek plaats met commercieel manager Wim Jesse van FC Twente.

Namens SV Markvogels zijn aanwezig Jan Vogel en Geert Jan Bittink. Wim Jesse vertelt bij die gelegenheid dat medio november 1988 een werkgroep samengesteld wordt (FC Twente en gemeente Enschede) om de toekomstmogelijkheden van Het Diekman stadion te onderzoeken.

In oktober 1988 vinden al wat eerste oriënterende gesprekken plaats over een idee dat later uitgewerkt wordt via het initiatief Hart voor Twente. Tijdens het interview met Wim Jesse wordt daarover niet gesproken. De opvatting luidt dat dit te zijner tijd aan de voorzitter van FC Twente voorgelegd moet worden.

Youri Mulder, in 1992 bij SV Markvogels – een duel met Bert Schippers

32) mijnFCTwente

Het gehele interview met Wim Jesse is destijds geplaatst in het clubblad van SV Markvogels. Een aantal passages daaruit volgen hierna: Markvogels : “ We zijn hier vanmiddag niet om te discussiëren over de voetbalcapaciteiten van Fred Rutten of Pieter Huistra, maar willen graag wat van gedachten wisselen over beleidsmatige zaken.

Hoe staat het met de plannen voor de bouw van een nieuw stadion? “ FC Twente: “ De gemeente Enschede en FC Twente vormen een werkgroep die de toekomstmogelijkheden van Het Diekman stadion gaan onderzoeken. Dat moet dan hopelijk resulteren in een volledig nieuw stadion of een ingrijpende aanpassing van het huidige complex. De werkgroep komt 15 november voor het eerst bijeen. Het overleg wordt volledig open ingegaan. Alle varianten worden onder de loep genomen. Zelfs de locatie zal ter discussie staan, al ben ik van mening dat de plek van het huidige stadion de voorkeur heeft. Van de gemeente Enschede kunnen we alle ambtelijke steun tegemoet zien”.

Markvogels: “ Maar de gemeente Enschede kan als artikel 12 gemeente in financiële zin toch weinig doen. Ik ben van mening dat het mogelijk moet zijn de regio ‘te mobiliseren’ ten bate van FC Twente en dat het de enige manier is om een multifunctioneel stadion te realiseren. In dat verband zou ik willen vragen of FC Twente gebonden is aan de stad Enschede?”

FC Twente: “Neen, FC Twente is niet zonder meer gebonden aan Enschede, wel aan de regio Twente, aan de ‘Randstad Twente’. Maar ingaan op jouw opmerking over ‘mobiliseren’ van de regio, hoe zie je dat?”

Markvogels: “ Waar het om gaat is mijns inziens dat supporters een stuk herkenning zoeken. Identificatie. Daarom is het ook zo belangrijk dat het Twente beleid erop gericht is spelers uit de regio een kans te geven. Maar ik denk dat een ander aspect speelt wanneer ik beweer dat het mogelijk moet zijn de regio achter Twente te krijgen. Te wijzen daarbij op werkgelegenheid, recreatiemogelijkheden, enz. FC Twente kan via deelname aan de Europese competitie, in welke vorm dan ook, de regio naambekendheid bezorgen. Om burgers, bedrijfsleven, gemeentelijke /provinciale en rijksoverheid te kunnen ‘mobiliseren’ voor (FC) Twente is het noodzakelijk te appelleren aan chauvinisme dat ook bij Twentenaren leeft. Zijn we als regio in staat iets bijzonders tot stand te brengen, iets waarin we ons onderscheiden van anderen, dan wordt dat al snel iets van ‘ons’. Identificatie, ‘wij’ hebben dat dan toch maar gepresteerd. En met elkaar biedt dat mogelijkheden tot recreatie, werkgelegenheid (dat gaat veel verder dan werkgelegenheid voor betaald voetballers alleen!), prestige, enz. “ Tijdens het gesprek met FC Twente worden wat suggesties voorgelegd om de band met amateurverenigingen aan te halen. SV Markvogels wil daarin een voorbeeld stellen.

Markvogels: “Hoe kijkt u aan tegen ons initiatief om op 3 december aanstaande de verbondenheid van SV Markvogels met FC Twente ‘in beeld’ te brengen?”

FC Twente: “Een leuk idee. Eigenlijk zouden we daar als FC Twente bij aanwezig moeten zijn. Het probleem is dat we die dag een uitwedstrijd bij MVV in Maastricht op het programma hebben staan”. einde interview

33) mijnFCTwente

Met regelmaat word ik door leden van Markvogels uitgedaagd zelf een initiatief te ontplooien en een toekomstvisie te ontwikkelen voor het betaalde voetbal in de regio Twente. Al voor het interview met Wim Jesse plaats vond werd een eerste schets gemaakt van een multifunctioneel sportpark annex recreatieboulevard.

Schets van ( 28) oktober 1988.

34) mijnFCTwente

Op 3 december 1988 vindt de onthulling plaats van het bord met de tekst ‘vandaag bij SV Markvogels, morgen naar FC Twente’. Dit bord heeft de bedoeling de verbondenheid aan te tonen tussen het amateurvoetbal en de professionele voetbalsport. Wethouder Piet Hellinga van de gemeente Markelo verwoordt het als volgt: “ FC Twente neemt in de regio een centrale plaats in, al geldt dat in zekere zin ook voor Sc Heracles. Het doel is om FC Twente uit te laten groeien tot een club van internationale allure. Dat is voor de regio van groot belang, zeker gezien het wegvallen van de grenzen binnen de EEG in 1992, waardoor een internationale competitie dichterbij komt dan ooit. Het bord wijst de bezoekers van SV Markvogels duidelijk naar FC Twente, met de bedoeling via een gezamenlijke inspanning in de regio van FC Twente een aansprekende Europese club te maken.” De wethouder wees daarbij op de noodzaak van een goede accommodatie voor FC Twente. Manager Wim Jesse van FC Twente toonde zich desgevraagd verheugd over het naar zijn mening lovenswaardige initiatief: “ Het is een signaal dat de vereniging zich betrokken voelt bij het betaalde voetbal in de regio.

De vereniging is enorm positief bezig. Het is spijtig dat we zaterdag niet aanwezig konden zijn. Dat hield verband met een uitwedstrijd bij MVV in Maastricht. Uit een gesprek onlangs met de Markvogels weet ik dat bij de vereniging ideeën bestaan over de toekomst van het betaalde voetbal in Twente. Maar alleen via een gezamenlijke inspanning is het mogelijk een ploeg op Europees niveau te krijgen. Een positief kritische benadering is een eerste voorwaarde. Wij zijn dat zeker met Markvogels eens”.

Van de onthulling van het bord door wethouder Piet Hellinga in samenwerking met Sinterklaas zijn videobeelden gemaakt en via YouTube – kanaal ‘bittink’ te bekijken. Link: http://youtu.be/g7IBGmecOFw

Ondertussen wordt volop nagedacht over een te formuleren beleidsvisie over de toekomst van FC Twente. Ook zijn inmiddels contacten gelegd met onder meer Gerard Somer, Ad Voortman, Jan Lonink (2e Kamerlid PvdA) , Wim van de Weijer (KPMG) en de heer Borrenbergs (directeur Intergemeentelijk Samenwerkingsverband Twente).

35) mijnFCTwente

Hoofdstuk 3 geeft een overzicht van zaken die speelden ‘onderweg weg naar een nieuw FC Twente stadion’, uiteraard bezien vanuit het waarnemingsveld van de initiatiefnemers stichting Hart voor Twente i/o.

Het beeldmerk ‘Hart voor Twente’ symboliseert de regio(kaart) Twente en wijst de stadscentra aan van Enschede, Hengelo, Almelo en Oldenzaal. De bal uit het logo van S.V. Markvogels verwijst naar de genoemde voorkeurslocatie tussen de Hasseler Es en Het Hulsbeek.

Frans Bijvank uit Markelo had zo zijn eigen visie op de noodzaak en realisatie van een nieuw stadion voor FC Twente (tekening uit clubblad SV Markvogels 1989).

36) mijnFCTwente

37) mijnFCTwente

Hoofdstuk 3: Er moet een NIEUW stadion komen!

Een uitgebreid chronologisch overzicht van de periode 29 januari 1988 tot en met 31 januari 1991 is opgenomen in bijlage 2. Op 31 januari 1991 bereikten de gemeente Enschede en FC Twente de gewenste ‘point of no return’. Interview in stadion Het Diekman: http://youtu.be/XxqWf0egZFg Wie A zegt moet ook B zeggen….. dromen, denken, durven, doen! Ik had inmiddels contact gelegd met Gerard Somer en Ad Voortman. Zij dachten mee bij de ontwikkeling van een toekomstvisie. Onze opvattingen werden getoetst in overleg met diverse personen. Het idee van een topsportpark Twente, tevens recreatiepark, sprak menigeen aan zo werd mij al snel duidelijk. We noemden een voorkeurslocatie, maar meer dan dat wilden we een discussiestuk aanreiken. Ons initiatief gaven we als werktitel mee ‘Hart voor Twente’. Waar het ons om ging was dat een regionaal gericht gemeenschapsbesef zou ontstaan en een marsroute werd uitgezet naar de toekomst. Maar de vraag luidde hoe de regio Twente hierop aan te spreken, hiervoor te interesseren. Een bestuurlijke laag ‘regio Twente’ ontbrak of het zou moeten zijn het Intergemeentelijk Samenwerkingsverband Twente (IST), maar dat kende slechts een beperkte functie.

Onze ideeën verwoordden we in een beleidsnotitie met als titel ‘Op Verkenning!!..’, gedateerd 15 september 1989. We kozen die titel bewust omdat we niet wilden pretenderen de wijsheid in pacht te hebben. In het voorjaar 1989 informeerden wij FC Twente voorzitter Hans van den Berg en de burgemeesters van de gemeenten Enschede, Hengelo, Almelo, Oldenzaal en Weerselo over ons initiatief, over onze toekomstvisie.

38) mijnFCTwente

Hierna volgt een korte samenvatting van de beleidsnota ‘Op Verkenning!!...” van 15 september 1989. Deze is ook thans nog beschikbaar voor geïnteresseerden en aan te vragen via de Overijsselse Bibliotheek Dienst in Nijverdal.

Nationale en internationale ontwikkelingen openen nieuwe perspectieven voor de regio Twente. De zorg voor een kwalitatief hoogwaardige vestigingsplaats zal in toenemende mate de economische, sociaal culturele en wetenschappelijke status van de regio bepalen. Met het realiseren van onder meer kwalitatief hoogwaardige recreatieve voorzieningen op een locatie grenzend aan de stedenband Twente en gesitueerd tussen de steden en het omliggende landelijke gebied wordt een positief effect bewerkstelligd. De mogelijkheden voor de regio Twente moeten in samenhang bezien worden.

Recreatieve voorzieningen zijn daarbij van toenemende betekenis, met een structuurversterkend vermogen. Een voortdurende bezinning op hetgeen in bestuurlijke en commerciële zin als wenselijk en haalbaar wordt beschouwd staat centraal bij de fasegewijze realisatie van de doelstelling van Hart voor Twente. De ingrijpende consequenties bij de realisatie van de doelstelling dienen beschouwd te worden van uit het perspectief dat ontstaat. Een haalbaarheidsonderzoek zal antwoord moeten geven op vele vragen. Welke locatie is de meest optimale. Welke functiesamenstelling kiezen we. Is het project financieel haalbaar, enz.

Over de toekomst van het betaalde voetbal in de regio Twente meldt het rapport als volgt: Het streven naar ‘upgrading’ van de status van het betaalde voetbal in de regio Twente tot commercieel professionalisme krijgt optimaal kans wanneer een (Eu)regionaal draagvlak gerealiseerd wordt.

Samenwerking tussen FC Twente en Sc Heracles met op termijn een fusie is een voorwaarde om kansen optimaal te benutten.

In de bijlagen bij het rapport is nader ingegaan op noodzakelijke investeringen, de financiering en de exploitatie van hoogwaardige, bovenlokale voorzieningen. De realiseerbaarheid neemt toe bij een rationele economische benadering. Het streven naar synergie is voorwaarde: “only the combination is succesfull.”

‘Op Verkenning!!...’ eindigde met een droom: Mijn droom van 15 september 1989 – Euregio stadion.

Ik droomde voor het eerst in 1989, het kondigde zich al aan in 1988. En ik vertrouwde die droom aan papier toe. Mijn droom, “Op Verkenning!!…’ (met Hart voor Twente), eindigde met de opening van het Euregio stadion: “Het is juni 1996.Dertigduizend toeschouwers zijn getuige van de officiële opening van het Euregio stadion door de Commissaris van de Koningin in de provincie Overijssel. Enkele passages uit zijn openingsspeech: 'Twentenaren,.... gefeliciteerd!! Eendrachtig hebt u, overheden, bedrijfsleven en burgers samengewerkt om dit multifunctionele stadion te realiseren. De Europese voetbalkampioen schappen voor jeugd landen teams vormt hier een prachtig vertrekpunt voor vele jaren van sport op hoog niveau in een fantastische accommodatie.

Natuurlijk kostte het verbeeldingskracht en doorzettingsvermogen om de nu gerealiseerde 1e fase van het recreatiepark tot een goed einde te brengen...Natuurlijk ook zijn er nog wensen. Maar toch:

39) mijnFCTwente

u bent OP VERKENNING gegaan en hebt naar mijn stellige overtuiging de juiste MARSROUTE gevolgd......TWENTE BOUWT AAN ZIJN TOEKOMST...Het project heeft zijn uitstraling niet gemist, want door het management van Euregio Stadion BV is juist deze week een uiterst lucratief meerjarig contract gesloten met een multinational, maar daarover zo dadelijk meer.

Met de aftrap van de openingswedstrijd voor het Europees Voetbalkampioenschap voor landenteams tot 18 jaar tussen ons Nederlands elftal en Spanje verklaar ik het stadion officieel geopend.”

EENMAAL ZULLEN WIJ DE KAMPIOENEN ZIJN! Markelo, januari 1988 - 15 september 1989

In het najaar 1989 vindt overleg plaats met ambtenaren van het Ministerie van Economische Zaken.

We worden verwezen naar de Provincie Overijssel. Ook de commissie Wagner die zich in die periode buigt over de vorming van de Dubbelstad (Hengelo/Enschede) informeren wij over onze plannen.

Een cruciaal moment, misschien wel beslissend voor de realisatie van een nieuw FC Twente stadion, is een overleg in november/december 1988 op het Provinciehuis in Zwolle tussen provinciale bestuurders en de gemeente Enschede. Tijdens dat overleg komt ook de beleidsnota ‘Op Verkenning!!....’ ter sprake. Via een aantal kanalen worden wij hierover geïnformeerd en trekken zelf begin 1990 al navolgende conclusie:

40) mijnFCTwente

Burgemeester Wierenga is tot het inzicht gekomen dat nu serieus werk gemaakt moet worden met de plannen tot nieuwbouw en wordt zelf voorzitter van de werkgroep/ stuurgroep gemeente Enschede/FC Twente.

Hart voor Twente realiseert zich dat het ‘rechts wordt gepasseerd’, maar besluit wel om door te gaan en de publiciteit te zoeken. In zekere zin ontstaat doelcongruentie. Renovatie van stadion Het Diekman lijkt niet langer een optie, er moet een nieuw stadion komen. Maar zolang Enschede/FC Twente niet een concreet plan tot bouw van een nieuw stadion naar buiten brengen lijkt ons continuering van het initiatief Hart voor Twente nuttig en noodzakelijk. Hart van Twente zet zich in voor een sportboulevard Twente, een regionaal draagvlak en een samenwerking tussen FC Twente en Sc Heracles die op termijn, op basis van gezond verstand, moet leiden tot een fusie.

De strategie van de gemeente Enschede wordt als volgt ingeschat : • • •

FC Twente moet in Enschede blijven.

‘Point of no return’ bereiken.

Een nieuw stadion is van regionale betekenis (en impliciet: zodra het stadion er staat gaat de hele regio daar wel achter staan en ‘schuift’ Almelo/Sc Heracles wel aan: een misvatting, zo blijkt nadien).

Al in een vroegtijdig stadium heeft overleg plaats gevonden met de gemeente Weerselo over onze voorkeurslocatie. Voor ons is zorgvuldigheid uitgangspunt. Voordat we de publiciteit zoeken worden de inwoners van het gebied tussen de Hasseler Es (Hengelo) en Het Hulsbeek geïnformeerd over het initiatief Hart voor Twente en wordt aan hen de opvatting van de gemeente Weerselo meegedeeld.

Omdat ook FC Twente geen bezwaar maakt tegen publiciteit informeren wij op 7 maart 1990 de media. Waarom niet eerder media aandacht gevraagd? Onze opvatting daarover werd als volgt verwoord: “Wij achtten het zinvol eerst via het informele circuit met diversen mensen van gedachten te wisselen, ook om te peilen of ons initiatief het belang van de regio Twente niet zou schaden. We hebben daarom ruimschoots de gelegenheid geboden tot een reactie, omdat voor ons de belangen van de regio centraal staan. In principe staat alles ter discussie. Waar het om gaat is dat een REGIONAAL GERICHT GEMEENSCHAPSBESEF ontstaat. Onder invloed van (inter)nationale ontwikkelingen is een NIEUW ELAN merkbaar. Laten we dat dienstbaar maken aan de ontwikkeling van de regio. Wat heet ‘ruim politiek denken’, nu we in de afgelopen jaren geconfronteerd zijn met de gevolgen van PERESTROJKA en GLASNOST. Daarbij vergeleken is van LOKAAL naar (EU)REGIONAAL maar een geringe stap. WIJ laten het initiatief niet SLAGEN, maar ook niet MISLUKKEN”.

Donderdag 8 maart 1990 opent dagblad Tubantia op de voorpagina met de kop “Sport in Twente is niet gediend met belangenstrijd”. De stichting Hart voor Twente i/o wil een discussie. Niet de plek maar het bundelen van regionale (topsport) voorzieningen staat centraal.

In de weken daarna wordt zowel in Tubantia alsook de Twentse Courant uitgebreid aandacht besteed aan het initiatief Hart voor Twente. Bij herhaling melden wij dat niet de genoemde voorkeurs-

41) mijnFCTwente

locatie centraal staat, maar het bundelen van de krachten. Bij herhaling ook roepen wij op tot gezamenlijk overleg, het formuleren van criteria op basis waarvan een optimale locatiekeuze kan plaats vinden. Een haalbaarheidsonderzoek is vervolgens aan de orde.

Of en in hoeverre de stuurgroep/werkgroep Enschede het initiatief Hart voor Twente serieus neemt is niet bekend. Feit is dat wij kiezen voor de regionale benadering en dat blijven uitdragen. Dat is ook voor de leden van het Twente Beraad, een groep vooraanstaande Twentenaren die zich tijdens informeel overleg regelmatig buigt over Twentse aangelegenheden en plannen, aanleiding om ons uit te nodigen. Op 21 mei 1990 presenteren wij onze plannen tijdens een bijeenkomst in Carelshaven (foto) nabij Delden. Het initiatief Hart voor Twente wordt positief ontvangen. Aan ons wordt ondersteuning ‘op persoonlijke titel’ toegezegd.

Op 24 augustus 1990 vindt overleg plaats met burgemeester Wierenga van Enschede. Wierenga reageert koeltjes en in termen van ‘FC Twente blijft in Enschede’. Hij verwijst naar de Dienst Sport & Recreatie en adviseert om een gesprek te plannen met de heer Gerard Oude Vrielink. Het gesprek (b)lijkt niet meer dan een ‘beleefdheidsgebaar’ van Wierenga. Wel wordt ons duidelijk dat Enschede koerst op een nieuw stadion in het Business & Science Park.

Inmiddels is door leden van het Twente Beraad contact gelegd met de redactie van Tubantia en wordt een inventariserend artikel toegezegd. Daarin aandacht voor het Enschedese stadionplan en de regionale benadering. Tubantia wil inventariseren hoe tegen deze twee initiatieven wordt aangekeken in de regio. FC Twente voorzitter Hans van den Berg meldt schriftelijk dat de prioriteit van FC Twente ligt bij het eigen initiatief, maar dat FC Twente de verdere reacties op Hart voor Twente ‘met veel belangstelling zal blijven volgen’. Begin december 1990 meldt Tubantia dat waarschijnlijk gekozen wordt voor een Ronde Tafel bijeenkomst rond de kerst 1990. Later volgt de mededeling dat dit

42) mijnFCTwente

niet door gaat omdat burgemeester Wierenga geen medewerking wil verlenen. Tubantia zegt toe alsnog in januari 1991 met een inventariserend artikel te komen.

Een overleg op 3 december 1990 met de heer Gerard Oude Vrielink, secretaris van de Stuurgroep Enschede en waarnemend directeur Sport & Recreatie gemeente Enschede maakt duidelijk dat er flinke vorderingen gemaakt zijn bij de plannen voor een nieuw stadion in Enschede. Wel trekken we bij Hart voor Twente de conclusie dat we de eigen visie niet willen verloochenen. Eerst de stadionproblematiek oplossen en dan streven naar regionaal draagvlak is voor ons absoluut geen optie. De meningen daarover staan diametraal op elkaar zo concluderen wij.

Op 21 december 1990 vraagt Hans van den Berg ons om, gelet op de fase waarin het Enschedese initiatief zich bevindt, met Hart voor Twente ‘pas op de plaats’ te maken. Dat verzoek respecteren wij, omdat we dat als zodanig al in een eerder stadium met Hans van den Berg als uitgangspunt afstemden.

Op 31 januari 1991 meldt Tubantia: “FC Twente, einde aan onzekerheid” (Teun Staal/ Bert Hellegers): nieuw stadion speelklaar seizoen 93/94. In een reactie geeft Hart voor Twente aan met instemming kennis te nemen van het voorstel van B&W, maar plaatst vraagtekens bij de stadioncapaciteit (plan op dat moment 18.500).Ook luidt de vraag of het regionaal draagvlak wel groot genoeg is omdat Sc Heracles buiten de plannen is gehouden. Wel kan een goede aansluiting naar de A35 ook voor Almeloërs het nieuwe stadion gemakkelijk bereikbaar maken.

Enschede heeft het gewenste ‘point of no return’ bereikt. Dat blijkt zeker in de jaren nadien. Daarover meer in een volgende hoofdstuk. Op 31 januari 1991 laten wij het zesde en tevens laatste informatiebulletin uitgaan naar allen die ons met raad en daad terzijde stonden en maken we kenbaar het initiatief Hart voor Twente te beëindigen: Eind 1989 werd ons duidelijk dat ook de gemeente Enschede en FC Twente de aandacht concentreerden op nieuwbouw als hoogste prioriteit en werd ten dele sprake van doelcongruentie.

Begin februari 1991 ontvangen we een aantal schriftelijke reacties: Burgemeester Schelberg van Weerselo, 3 februari 1991: “ Mijne heren, Mag ik u bij het einde van uw activiteiten nogmaals complimenteren met het creatieve initiatief. Er is duidelijk resultaat geboekt mede dankzij uw aanpak. Met vriendelijke groet, W.L.G. Schelberg.”

Gemeente Enschede, dienst Sport en Recreatie, 11 februari 1991:”Geachte initiatiefnemers, Als reactie op uw informatiebulletin no. 6 d.d. 31 januari 1991, waarin u meedeelt het initiatief tot realisatie van een multifunctioneel stadion en dergelijke te beëindigen rest ons u te complimenteren voor gedane inzet en arbeid. Over het gedegen onderzoek en de zorgvuldige omgang met betrokken partijen uwerzijds spreken wij onze waardering uit. Hoogachtend, de directeur, A. Fransen.”

Zelf formuleer ik via een terugblik/evaluatie een en ander als volgt: Als een donderslag bij heldere hemel komt eind januari 1991 een voorlopige ontknoping van de stadion problematiek. Voorlopig, want de financiering van het plan is nog niet rond en bezwaarschriften kunnen de bouw enig oponthoud bezorgen. De goocheltruc waarmee de Enschedese burgemeester Wierenga de regio verrast maakt de tongen zeker los. Bijvoorbeeld bij de Hengelose wethouder

43) mijnFCTwente

Gerard ten Thije, de wethouder die vanuit de portefeuille economische zaken de ‘Dubbelstad’ belangen behartigt. Hij verbaast zich hogelijk over het solistisch optreden van Enschede. Ook anderen reageren, sommigen verbijsterd, sommigen enthousiast.

Wat betekent het Enschedese stadionplan voor de stichting Hart voor Twente? De stichting die in maart 1989 ambitieuze plannen ontvouwt en zich onder meer ten doel stelt de realisatie van een multifunctioneel stadion voor het betaalde voetbal in Twente. Al vanaf einde jaren ’60 wordt in Enschede gediscussieerd over renovatie/nieuwbouw van een voetbal stadion. Verder dan plannen kwam het tot op heden echter niet. De initiatiefgroep Hart voor Twente stelde zich navolgende doelen: 1. Het formuleren van een toekomstvisie op het betaalde voetbal in de regio Twente, geredeneerd vanuit de opvatting dat internationaal voetbal van betekenis is voor de regio Twente.

Via de nota ‘Op Verkenning!!...’ is hieraan invulling gegeven.

2. Het bespreekbaar maken van de visie zoals onder punt 1 genoemd. Tweehonderd nota’s ‘Op Verkenning!!....’ zijn verzonden en in brede kring bediscussieerd. Er zijn veel instemmende reacties ontvangen. Natuurlijk ook met kritische kanttekeningen.

3. Steun aan FC Twente bij het streven naar de realisatie van een belangrijke basisvoorwaarde voor betaald voetbal op internationaal niveau: een aan de internationale eisen voldoende stadionaccommodatie in de regio Twente. Er is in de periode vanaf januari 1988 tot en met januari 1991 heel veel (lobby) werk verzet om tot realisatie van de doelstelling van Hart voor Twente te komen, dan wel anderen te activeren tot de realisatie van een nieuw stadion. Het initiatief Hart voor Twente heeft ongeveer 3.000 uren gevraagd van de initiatiefnemers.

4. Het kiezen van een regionale benadering, mede met het oog op internationale ontwikkelingen. Hoewel op dit punt veel energie is aangewend om te slagen moet geconcludeerd worden dat, alle lobby werk ten spijt, de regionale insteek ontbreekt bij de thans gepresenteerde plannen door de gemeente Enschede. Tactisch gezien mag burgemeester Wierenga dan gescoord hebben. In strategisch opzicht zal in de toekomst nog maar afgewacht moeten worden welk afbreukrisico genomen is in het streven naar SAMEN BETER. Juist de stadionproblematiek en de realisatie van andere hoogwaardige voorzieningen vormen bij uitstek projecten die zich lenen voor samenwerking. In een periode waarin ook de gemeente Almelo signalen afgeeft die erop duiden dat er belangstelling is voor samenwerking met de Dubbelstad wordt het solistisch optreden van Enschede als onverstandig beschouwd. Vanuit Enschedese optiek is enthousiasme begrijpelijk. Het is algemeen bekend dat Enschede al heel lang een NS halte nabij de Universiteit heeft willen realiseren. De bouw van een nieuw stadion zal de pleitnota voor die extra NS halte alleen maar versterken. Ook zal het met commerciële units omgeven stadion aantrekkingskracht hebben op het bedrijfsleven om zich te vestigen op het (nog verder uit te breiden) Business & Science Park.De gemeente Enschede draagt in de exploitatie van het nieuw stadion niet meer bij dan nu in het Diekmancomplex, zo valt op te merken uit de media. Een nieuw stadion, een terrein voor woningbouw (de huidige locatie Diekman), een NS halte, meer bedrijven in het B&S Park, FC Twente binnen de gemeentegrenzen, enz. Een prima Enschedees resultaat. Niet het eerste overigens. Eerder werd al een andere ‘krent’ uit de Dubbelstadpap gehaald. De fusie van de hogescholen: de Hogeschool Enschede. Het muziekcentrum is ook een voorbeeld van een regionale voorziening die in Enschede is gerealiseerd. De Kamer van Koophandel vertrekt richting Enschede en

44) mijnFCTwente

onlangs maakten de media gewag van het gegeven dat het Hengelose Industriemuseum betrokken wordt bij de discussie over een geïntegreerd museum in Twente, locatie: Enschede 5. Voorkomen dat gekozen wordt voor renovatie van stadion Het Diekman, een volstrekt onacceptabele oplossing voor een profclub met internationale ambities. Gedurende de achterliggende periode zijn signalen vanuit het bedrijfsleven mede aanleiding geweest het initiatief Hart voor Twente voort te zetten. De bezorgdheid dat een keuze gemaakt zou worden voor renovatie van Het Diekman was daartoe aanleiding. De renovatie gaat niet door, er komt een nieuw stadion.

6. Het aanreiken van een voor de bevolking van Twente herkenbaar project dat kan dienen als graadmeter voor de feitelijke bereidheid tot samenwerking. Een project is aangereikt, de regionale benadering is gestrand. Direct betrokkenen hebben helaas in het initiatief Hart voor Twente geen aanleiding gezien op z’n minst een poging te ondernemen om invulling te geven aan SAMEN BETER. Op dit punt is de missie van Hart voor Twente niet geslaagd. De beeldspraak van burgemeester Bevers van Hengelo dat sprake is van een ‘weeffout in de samenwerking’ klinkt juist in deze regio wel erg wrang.

Tenslotte: velen hebben de initiatiefnemers van Hart voor Twente geadviseerd om contact te zoeken met projectontwikkelaars, financiers en dergelijke. Daarvoor is bewust niet gekozen.

Naar de opvatting van Hart voor Twente zou dat een taak geweest zijn voor een (regionaal) initiatiefcomité. Dat is er helaas niet gekomen.

De uitgebreide versie van deze terugblik en evaluatie is destijds gepubliceerd in het clubblad van SV Markvogels, juist ook omdat het in januari 1988 allemaal begon met een sport beschouwend artikel bij SV Markvogels: ‘Bestuur FC Twente voor krachtproef van formaat’.

Donderdag 8 maart 1990 – Tubantia:

(vervolg voorpagina) ENSCHEDE – Het stimuleren van een beter klimaat voor sport en recreatie in Twente is de belangrijkste drijfveer voor de stichting ‘Hart voor Twente’, die vandaag naar buiten komt met haar plannen om centraal in de oostelijke regio een groot aantal voorzieningen te creëren als een multifunctioneel voetbalstadion, een ijshal, een zwembad, een bungalowpark en uitgaansgelegenheden. Hoewel de stichting een sterke voorkeur heeft voor het gebied tussen Hengelo en Oldenzaal, zijn ook andere centraal en goed bereikbaar gelegen plaatsen denkbaar. Niet de plek, maar het bundelen van regionale voorzieningen staat centraal.

45) mijnFCTwente

Hoofdstuk 4: Komt dat stadion er nu wel of niet ?

Een uitgebreid chronologisch overzicht van de periode 1 februari 1991 tot en met 1998 is opgenomen in de bijlage 2.

Met het einde van het initiatief Hart voor Twente zagen ook Gerard Somer en Ad Voortman geen rol meer weggelegd. Voor mij lag dat anders, de beleidsnota ‘Op Verkenning!!…’ is nadien steeds richtinggevend geweest voor mijn directe of indirecte betrokkenheid bij FC Twente. Er waren voldoende aanknopingspunten om tal van zaken uit die beleidsnotitie nadien onder de aandacht te brengen en op onderdelen nader uit te werken.

Zoveel was duidelijk: FC Twente zou op enig moment in de jaren negentig stadion Het Diekman verlaten en intrek nemen in een nieuw stadion op het Business & Science Park. Dat op zich zou al leiden tot een eigen dynamiek in belangstelling voor en betrokkenheid bij FC Twente. Dat ik nadien toch de mogelijkheid kreeg om op bescheiden schaal mijn bijdrage te leveren sprak mij aan. Het bood mij mogelijkheden om eerder geformuleerde ideeën nadrukkelijker onderwerp van bespreking te maken.

In de periode na de bekendmaking van het plan tot bouw van een nieuw voetbalstadion op het Business & Science Park Enschede volgden ontwikkelingen over het al dan niet door gaan daarvan elkaar in hoog tempo op. Op 14 juni 1991 meldt Tubantia dat het plan voor een stadion wordt ingetrokken.

Hoewel de initiatiefgroep Hart voor Twente als zodanig niet meer actief is wordt mij toch gevraagd om een reactie: “Hart van Twente hoopt alsnog op een gezamenlijk initiatief en draagvlak voor één multifunctioneel stadion. Dan zullen ook Almelo en Sc Heracles gelijkwaardige gesprekspartners moeten zijn, want een regionaal draagvlak staat voorop”.

Op 6 mei 1992 verschijnt de rapportage naar een haalbaarheidsonderzoek voor de nieuwbouw van het FC Twente stadion. Dat onderzoek is verricht door KMPG Klijnveld Management Consultants.

KPMG onderschrijft de conclusie van het bestuur van FC Twente dat de nieuwbouw een voorwaarde is om betaald voetbal op niveau te kunnen blijven spelen. Over Sc Heracles: “Alhoewel er momenteel geen directe dreiging voor FC Twente uitgaat van Heracles werkt de aanwezigheid van deze club kannibaliserend………” Verder wijst KPMG op het gevaar van ‘een goed presterend Heracles……een dergelijke concurrentieontwikkeling is in niemands belang’. Saillant detail is wel dat KPMG (H. van de Weijer RA) in 1989/90 als adviseur betrokken was bij het initiatief Hart voor Twente.

Heracles en FC Twente spreken zich op momenten uit voor bundeling van de krachten. Wie herinnert zich niet de alleszeggende uitspraak van FC Twente zijde: ‘De tafel staat gedekt in Enschede’. Of Heracles maar wil aanschuiven!

Het wordt 1995 en nog steeds is er geen zicht op nieuwbouw. De vraag dient zich aan waarom FC Twente en de gemeente Enschede eind januari 1991 het stadionplan al presenteerden. Het antwoord lijkt simpelweg: een strategische zet!

46) mijnFCTwente

Mijn droom van mei 1996 – Trefpunt Twente Het wapengekletter over de stadionproblematiek houdt aan. Zelf kom ik bij toeval in gesprek met Karin Fürst van Bouwhof Citadel in Rijssen. Het concept inspireert tot een droom die op schrift wordt gezet. Trefpunt Twente, met een permanente expositieruimte voor het bedrijfsleven en overheden in het stadion. De droom wordt aangereikt aan Cees Anker, inmiddels voorzitter van FC Twente.

Ik heb er ervaring mee. Het begon allemaal met die dagdroom in 1988,uitgewerkt in 1989.In dat jaar 1989 behoorde ik tot de initiatiefnemers van de stichting "Hart voor Twente i/o", een stichting die zich ten doel stelde een multifunctioneel stadion te realiseren, als onderdeel van een groter project, een Twents project. Het initiatief werd ingegeven door betrokkenheid bij de regio Twente. De ideeën werden uitvoerig beschreven, toegelicht en onderbouwd in de beleidsnota" Op Verkenning!!...", gedateerd 15 september 1989. Het motto luidde: "risicomijdend gedrag is niet de hoogste vorm van wijsheid", een uitspraak van de Overijsselse Commissaris der Koningin mr. J.A.M. Hendrikx. " Op Verkenning!!..." eindigde met een Dagdroom, de officiële opening van het Euregio stadion door de Commissaris van de Koningin in….jawel….juni 1996. De media berichtten over het initiatief en over die dagdroom. Diverse organisaties reageerden, sommigen enthousiast, maar er waren er ook die het nog niet zagen of het nog niet wilden zien.

Toen in 1996 op initiatief van Grolsch Bierbrouwerij de discussie over één stadion opnieuw opflakkerde droomde ik verder. In die droom vonden bedrijfsleven, overheid en burgers elkaar en dat leidde alsnog tot de opening van dat ene stadion, het Euregio stadion. Het is mei 1996. Ik geef verder invulling aan die Dagdroom van september 1989. Ik 'zoom' in op de mogelijkheden die ik zie. Mogelijkheden vanuit dat ene multifunctioneel centrum in het Hart van Twente.

47) mijnFCTwente

Ik zie het voor me en speek erover met anderen. Een Business Center Twente, een service instituut, onderdeel van dat ene multifunctionele centrum. Natuurlijk, ik noem het "Trefpunt Twente". Het biedt een fysieke etalage, gelijktijdig een netwerk entree Twente. Het heeft alles van een centrum waar vraag en aanbod elkaar treffen, waar bedrijven en overheden dagelijks zaken doen, waar organisaties in gesprek treden met burgers, kortom waar bedrijven en overheden invulling geven aan relatie marketing, daarbij ondersteund vanuit dat service instituut.

Ik ben gaan nadenken over die droom en heb diverse aspecten nader bekeken. Ik zie vele mogelijkheden. "Trefpunt Twente", elke dag weer een dynamische schakel in communicatieondersteuning, toonaangevend in het werkgebied Oost Nederland en het Duitse grensgebied. "Trefpunt Twente" dat als service instituut (inter)nationaal gekend, erkend en gewaardeerd wordt. "Trefpunt Twente" dat een permanente informatie- en expositieruimte biedt voor bedrijven, organisaties, overheden en onderwijs vanuit de regio. Maar juist ook bedrijven van buiten de regio zullen er dankbaar gebruik van maken.

"Trefpunt Twente", waar lezingen gehouden worden, bedrijfspresentaties plaatsvinden, voorlichtingsavonden georganiseerd worden, mensen samen komen om vervolgens het betaald voetbal te bezoeken, of de APM, het CSI, de Schouwburg Hengelo, het Muziekcentrum Enschede, en wat er al niet meer te realiseren is.

"Trefpunt Twente", 'vertrekpunt' ook voor relatiereizen naar elders.

"Trefpunt Twente" dat zich intern, maar ook extern oriënteert. Dat bedrijven uit andere streken stimuleert en in contact brengt met Twente, met wat Twente te bieden heeft en wat Twente vraagt.

En verder droom ik over al die voormalige Twentenaren die we uitnodigen en die we in de toekomst blijvend betrekken bij Twente. Het wordt me ingegeven door ons Twents volkslied: " en moge ons huis in den vreemde ook staan, ons hart blijft toch altijd in Twente".

Ideeën ontvouwen zich. Raadsleden van Twentse gemeenten wonen wedstrijden van FC Twente bij, samen met de burgers. Voor een middagje voetbal, maar ook om via gesprek de politiek dichter bij de burger te brengen. En diezelfde politici zie ik natuurlijk ook de APM, de Military, het CSI en al die andere evenementen bezoeken. En vervolgens neem ik account managers waar, van bedrijven uit Rotterdam en omgeving. Ik zie ze met eigen relaties het duel FC Twente - Feyenoord bezoeken. Ze hebben een fantastische middag, voorafgegaan door een brunch en af te sluiten met een buffet.

En natuurlijk, ja natuurlijk, ik blijf dromen, over al die mogelijkheden die ontstaan. En na die droom realiseer ik mij dat Twentenaren zelfbewuster worden, steeds minder gehinderd door valse bescheidenheid en andere hinderlijke 'scriptbesluiten' uit het verleden zoals 'de kat uit de boom kijken' en ‘kieken wat 't wordt' en dat verstoppertje spelen achter de zogenaamde Twentse nuchterheid. De oproep klinkt alsmaar krachtiger door in mijn dromen: "Twente, word wat je kunt".

Ik zie een toekomst voor de 'prettig gestoorden'. Voor mensen die de tijd en de moeite nemen contacten te leggen met mensen die in totaal andere (beleving)werelden leven, die vanuit andere regio 's komen. Aan de mensen die zich niet alleen bewegen binnen geïnstitutionaliseerde netwerken.

Natuurlijk zie ik in mijn droom ook de maatschappelijke tendens van een sterkere hechting aan de

48) mijnFCTwente

eigen woonplaats en sociale omgeving als reactie op globalisering, maar ik ervaar des te meer de kracht van diversiteit binnen het netwerk.

De mogelijkheid om greep te houden op wat er gebeurt, om er bij te horen, om zaken te doen. Ik neem waar dat 'Trefpunt Twente" daarin ondersteuning biedt”.

Ik droom en trek verder op met anderen, ik wil die droom tot werkelijkheid maken: En het gebeurt ook. Er wordt een comité van aanbeveling gevormd. Van mensen die altijd al zo sterk betrokken waren bij het wel en wee van ons "schone en nijvere" Twente. Ja, van Twentenaren die er de schouders onder willen zetten en voorgoed afreken met eerdere 'weeffouten' in de beoogde samenwerking. Ik weet ook dat zij in de positie verkeren om met succes de regio voort te helpen.

Het zijn mensen vanuit de politiek en het (gezamenlijk) bedrijfsleven, met hart en ziel bij de regio betrokken, ver verheven boven 'kinne sinne' en het klassieke ’jao jao' gemompel van de groep Tukkers die slechts oog hebben voor eigen belang.

En na deze laatste droom helpen ze mij verder, zoals anderen dat destijds bij die "...Op Verkenning!!” en Dagdroom 1989 al deden. Het zijn de Twentenaren die weten dat er meer is dan het eigen erf en de eigen gemeente, die weten dat de regio snakt naar aansprekende resultaten, naar mogelijkheden tot identificatie. Het zijn de Twentenaren die weten dat via bundeling van krachten veel meer gerealiseerd kan worden. Die ook weten dat de Twentse kwaliteiten en krachten niet optimaal benut worden. Het zijn de Twentenaren die oog hebben voor het belang van volgende generaties, kortom de Twentenaren met een missiedrang!

Twente, word wat je kunt!!! . .. ik droom het en daarom weet ik het zeker: TWENTE WORDT WAT HET KAN !!!

Het is juni 1999: ”Vele genodigden zijn getuige van de officiële opening van "Trefpunt Twente" door de Commissaris van de Koningin in de provincie Twente. Enige zinsneden uit zijn openingsspeech: "Twentenaren ... gefeliciteerd!!! ... Met de officiële opening van dit prachtige Business Center is opnieuw een stap voorwaarts gezet naar de volgende eeuw".

– einde droom1996: Alsnog 1 stadion? Beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald?

Begin juni 1996 meldt Tubantia: “Grolsch zit achter plan voor één Twents stadion.” Niet zo verwonderlijk want eerder al , gedateerd 1 maart 1990, maakte Frans de Groen schriftelijk zijn waardering kenbaar voor het initiatief Hart voor Twente: “Bij dit soort plannen, en dat geldt zeer speciaal in het Oosten van ons land, dienen een aantal enthousiaste en invloedrijke Twentse persoonlijkheden met veel inzet en energie hun schouders er onder te zetten want anders ben ik bang dat het bij schone plannen blijft. De soms gehoorde Twents-Achterhoekse spreuk “Kieken wat ’t wot”, is nog altijd erg actueel……helaas”.

Op 4 juni 1996 schrijft Tubantia dat het plan voor de bouw van een Twents stadion niet nieuw is. De voorzitter van de Kamer van Koophandel, de heer Van Leersum, daarover: “Het is al vijf over twaalf”. En FC Twente voorzitter Cees Anker meldt: “In Twente zweeft al wat langer het gevoel dat we het met z’n allen niet zo goed hebben gedaan met de ontwikkelingen in Enschede, Almelo en

49) mijnFCTwente

Hengelo”. Voorzitter Houben van Sc Heracles: “Als blijkt dat het initiatief dat nu genomen is kan uitmonden in een gezamenlijk project is Heracles nog steeds bereid daarin te participeren”.

Begin juni 1996 faxt Gerard ten Thije (wethouder gemeente Hengelo) mij een bericht van de Kamer van Koophandel over een initiatief van het bedrijfsleven inzake de stadionbouw. Citaat uit dat faxbericht/persbericht van maandag 3 juni 1996: “ Een alsmaar toenemende stroom vragen vanuit het bedrijfsleven inzake de diverse stadionplannen in Twente is reden geweest om zaterdag jl. op ’t Sybrook alle bij de huidige plannen betrokkenen bijeen te roepen. Naast de Commissaris van de Koningin waren de burgemeesters van Enschede, Hengelo en Almelo, de voorzitters van FC Twente en Sc Heracles, alsmede een sterke delegatie uit het bedrijfsleven aanwezig. Hoewel wellicht ‘vijf voor twaalf’, deden de vertegenwoordigers van het bedrijfsleven daarbij een hartstochtelijk beroep op de overheden en de clubs nog een laatste keer mee te willen denken en werken aan de mogelijke realisatie in Twente van één multifunctioneel stadion op topniveau, op een voor allen aanvaardbare locatie. Het moet een stadion worden waar FC Twente en Sc Heracles ieder een succesvolle exploitatie kunnen voeren, maar waar ook atletiek faciliteiten zijn (kans vergroting behoud APM-games), alsmede de mogelijkheid bestaat grote evenementen te houden. In de bijeenkomst van zaterdag jl. werd dit initiatief besproken. In de komende 2 tot 3 maanden moet een door het bedrijfsleven gefinancierde haalbaarheidsanalyse /businessplan gemaakt worden, door een aan te trekken projectdeskundige, zodat uiterlijk 1 september een ‘go/no go’ besluit kan worden genomen. De aanwezigen van Provincie en gemeenten hebben op zich genomen tegelijkertijd na te gaan, wat de noodzakelijke oplossing is voor de reeds gedane investeringen en aangegane verplichtingen. Recente ontwikkelingen in de voetbalsport en grootschalige evenementen lijken de logica te bevestigen, dat één multifunctioneel topstadion meer kansen op succesvolle exploitatie heeft, dan meerdere over Twente versnipperde kleinere faciliteiten. Een dergelijk groot gezamenlijk project heeft de noodzakelijke uitstraling voor Twente, waar immers ‘vernieuwing traditie is’. De aanwezigen erkenden dat het buitengewoon laat is, maar dat het beter is ten halve te keren, dan ten hele te dwalen. Op dit moment wordt al gezocht naar de beoogde projectdeskundige, die met grote voortvarendheid een ‘go/no go’ besluit moet voorbereiden”- drs. A.G. van Leersum, voorzitter Kamer van Koophandel en Fabrieken voor Twente en Salland.

Mijn verbazing over de inhoud van de fax zal waarschijnlijk niet bevreemden. Want juist het initiatief Hart voor Twente maakte zich eerder jarenlang sterk voor bundeling van de krachten en een haalbaarheidsonderzoek naar een optimale locatie, naar de gewenste functiesamenstelling binnen het (top)sport- en recreatiepark, alsmede ook naar de haalbaarheid van de financiering en de exploitatie van een en ander.

Op 29 augustus 1996 meldt Tubantia dat het Plan voor een Twente Arena definitief van de baan is.

Partijen zijn tot de conclusie gekomen dat de ‘point of no return’ is gepasseerd. Op 30 augustus 1996 spreekt Tubantia in een redactioneel commentaar over een gemiste kans: “ Als een onderzoek naar één multifunctioneel sportstadion in Twente enkele jaren geleden al uitgevoerd was, had dat ene stadion voor FC Twente en Sc Heracles werkelijkheid kunnen worden. Wat nu resteert is een versnippering van (sport)faciliteiten en geld over verschillende steden. Jammer, want één ‘Twente Arena’ was goed geweest voor de betrokken gemeenten (Enschede, Hengelo en Almelo), de betrokken clubs (Sc Heracles en FC Twente), het topsportklimaat in deze regio en de uitstraling van Twente in het algemeen”.

50) mijnFCTwente

Commentaar – 30 augustus 1996 – Tubantia:

51) mijnFCTwente

Hoofdstuk 5: SV Markvogels en FC Twente, 1988 - 2000 De relatie SV Markvogels/ FC Twente kende in feite een start op 3 december 1988 met de onthulling van het reclamebord met de slogan ‘vandaag bij SV Markvogels, morgen naar FC Twente’. Dit als uitvloeisel op eerdere brieven die gestuurd werden naar het bestuur van FC Twente met aansluitend een gesprek/interview met commercieel manager Wim Jesse van FC Twente.

Inmiddels was ik, samen met Gerard Somer en Ad Voortman het initiatief Hart voor Twente gestart.

Het was een logisch vervolg op discussies binnen de vereniging van Markvogels. Ik werd in zekere zin uitgedaagd om als fanatieke FC Twente supporter zelf actie te ondernemen ten aanzien van de stadionproblematiek. Verschillende leden van de club dachten actief mee over de te formuleren toekomstvisie. Zonder anderen tekort te willen doen noem ik toch Jan Vogel, Luc en Hilco Kok, Bas Groeneweg, Erik en Gerben Gerrits, maar ook vanuit het bestuur was er actieve betrokkenheid via voorzitter John Kurvers, Frans van Gennep, Gerrit van den Noort , Henk Boers en John Groeneweg. In een ietwat later stadium ook Bert Rödel en Alfons Ganzefles.

Wat vrijwel parallel liep aan de onthulling van het bord met de slogan ‘vandaag bij SV Markvogels, morgen naar FC Twente’ was de vurige wens om de profs uit Enschede ook een keer te mogen begroeten op het veld van SV Markvogels. Financieel werden de risico’s die de organisatie van een dergelijke wedstrijd toch met zich brengt afgedekt via het initiatief Markvogels Sport Promotion – Markelo betrokken, waarover meer in bijlage 7.

FC Twente bleek maar wat graag bereid om naar Markelo te komen. De eerste keer werd gepland in de zomer van 1990, in het kader van 15 jaar SV Markvogels. Die wedstrijd kon geen doorgang vinden omdat FC Twente relatief kort voor de geplande datum een financieel uiterst lucratieve aanbieding kreeg voor deelname aan een internationaal toernooi. Wel regelde FC Twente destijds vervanging. FC Volendam nam de plaats in van de Enschedeërs.

Maar wat in 1990 niet lukte kreeg wel invulling vanaf 1992. De contacten met FC Twente waren inmiddels zodanig goed dat SV Markvogels jaren achtereen de mogelijkheid kreeg om de eerste wedstrijd in de voorbereiding op een nieuw seizoen te organiseren. Tot en met 1999 (m.u.v. 1998) organiseerden we jaarlijks een wedstrijd van FC Twente op het terrein van SV Markvogels tegen een amateurselectie met spelers van Markvogels, Sc Markelo en buurtverenigingen. In 1992 kwamen 800 bezoekers naar dat duel en in 1999 bij de laatste van die serie wedstrijden maar liefst 2.100 bezoekers. Via tal van acties rond de wedstrijden werd in die jaren ingezet op vergroting van de belangstelling voor FC Twente. Wij deden het op onze manier, naar onze mogelijkheden. Dat daaruit in 1997 de oprichting van de supportersvereniging FC Twente Markelo voortvloeide is wat mij betreft geen toeval. Goed voorbeeld doet goed volgen. Inmiddels telt FC Twente anno 2013 al 23 supportersverenigingen. In 1999 organiseerden we de verkiezing FC Twente speler & coach van de eeuw.

Op 5 januari 2000 vond tijdens een feestelijke bijeenkomst, in aanwezigheid van ruim 800 supporters en relaties, de bekendmaking plaats van de FC Twente speler (Epy Drost) en coach (Kees Rijvers) van de eeuw.

Ik wil hier toch een aantal opmerkelijke zaken memoreren uit de periode 1988 – 2000. Mijn betrokkenheid bij SV Markvogels (vanaf 1976) en FC Twente (supporter vanaf 1967) bracht me op het idee een aantal doelen na te streven vanuit de combinatie SV Markvogels & FC Twente:

52) mijnFCTwente

1. Het was mijn droom (en die van enkele andere leden van SV Markvogels) om FC Twente een keer naar Markelo te halen. Het bestuur hikte aan tegen het financieel risico. En dus moest een plan van aanpak geformuleerd worden om de komst van FC Twente naar Markelo financieel mogelijk te maken. Het werd het initiatief Markvogels Sport Promotion.

2. Via associatie van SV Markvogels met FC Twente zag ik mogelijkheden om wat van de animositeit tussen de Markelose voetbalverenigingen weg te nemen. Mede om die reden werden ook Sportclub Markelo spelers betrokken bij de wedstrijden tegen FC Twente. Ook om (op termijn) het pad te effenen voor een eventueel samengaan van de twee sportverenigingen.

3. De slogan ‘vandaag bij SV Markvogels, morgen naar FC Twente’ werd verder ingegeven met het doel de belangstelling voor FC Twente in Markelo en omgeving te stimuleren. Markelo telde eind jaren ‘80 in absolute zin weinig FC Twente supporters, was oorspronkelijk ook meer gericht op Deventer (denk aan het topteam van Go Ahead uit de jaren ’70). Verder telde Markelo veel Ajax-fans, een ‘overblijfsel’ vanuit de gouden jaren van Cruijff c.s.

4. Al snel bleek een traditioneel treffen tussen een Streekteam Markvogels tegen FC Twente financieel mogelijk vooral ook via het financiële vangnet/initiatief Markvogels Sport Promotion. Zonder het expliciet te maken luidde een nieuwe doelstelling: een plaatselijke FC Twente fanclub. Ik was inmiddels bestuurslid, secretaris van De Vriendenkring FC Twente. We bespraken het idee van lokale supportersverenigingen. Niets laat zich dwingen. Het was vooral een kwestie van af en toe dit idee eens los laten onder de leden van SV Markvogels en Sc Markelo in termen van ‘het zou toch fantastisch zijn wanneer we in Markelo de eerste plaatselijke fanclub FC Twente krijgen’. En het kwam ervan. In 1997 werd de eerste supportersvereniging FC Twente buiten Enschede in Markelo opgericht. Overigens had ik eerder al eens in een schrijven d.d. 14 mei 1988 aan het bestuur van FC Twente plaatselijke fanclubs aanbevolen.

53) mijnFCTwente

De wedstrijden van FC Twente bij SV Markvogels ‘in vogelvlucht’.

Acht keer speelde FC Twente een wedstrijd tegen een streekteam. Acht keer won FC Twente uiteraard vrij gemakkelijk. In al die acht wedstrijden scoorde het streekteam één keer via Herbert Broeze.

Dat was in 1993. Herbert wordt er af en toe nog aan herinnerd. De eerste wedstrijd in 1992 trok 800 bezoekers. Dat aantal groeide gestaag in de loop van de jaren. In 1999 trok het duel maar liefst 2.100 toeschouwers.

De wedstrijd in 1992 (12 – 0) stond in het teken van de transfer van linksback Arthur Numan. Zelf wilde Numan naar PSV, maar FC Twente ontving een wel heel lucratief aanbod van Manchester City en zag de speler dus liever naar Engeland vertrekken. De discussie hoe dit zou eindigen was uiteraard ook gespreksonderwerp onder de 800 FC Twente supporters. Arthur Numan zou uiteindelijk toch na veel gedoe naar PSV vertrekken.

Na afloop van het duel in 1993 (8-1) werd aan FC Twente voorzitter Hans van den Berg en bestuurder/vrijwilliger Hendrik Boezewinkel van SV Markvogels een ballonvaart aangeboden. Beiden behaalden het diploma ballonvaren. 1993 was ook het jaar waarin Go Ahead Eagles een oefenwedstrijd speelde bij SV Markvogels. ’s Morgens werd ik gebeld door de burgemeester Van Haersma Buma. Er waren serieuze aanwijzingen vanuit Enschede dat de harde kern van FC Twente en Go Ahead elkaar ’s avonds wilden opzoeken in Markelo. Wat weinigen gemerkt hebben is dat die avond ME-ers en herdershonden een plek vonden in de opslaghal van de gemeente naast het sportcomplex van Markvogels. De verwachte confrontatie bleef gelukkig uit.

1994 startte met een ingelast oefenduel tussen FC Twente en Sc Heracles op het terrein van SV Markvogels. Het werd een memorabele wedstrijd op een regenachtige woensdagmiddag in januari.

Na 20 minuten veldspel was daar plotsklaps ‘Boer Kloots’. Hij betrad het veld en nam de regie in handen, haalde daarmee de regionale en landelijke pers. “Scheids, leg de wedstrijd eens even stil”.

Zijn dringende verzoek, niet mis te verstaan en luidkeels uitgesproken naar de 600 aanwezige toeschouwers herinner ik mij nog ongeveer als volgt: “Dat jullie je kunnen veroorloven om vanmiddag naar een voetbalwedstrijd te kijken, dat is nog daaraan toe. Maar dat mij de doortocht met de gierkar wordt belet kan ik niet waarderen.” Eigenlijk was ‘Boer Kloots’ een beetje boos. Het probleem van ‘Boer Kloots’ werd opgelost, al was dat geen sinecure. Later dat jaar kwam ‘Boer Kloots’ begeleid door de buurt en met de gierkar opnieuw naar het terrein van SV Markvogels. Dit keer om de aftrap te verrichten van de oefenwedstrijd van FC Twente tegen een streekteam SV Markvogels (7-0). Voorafgaande aan de wedstrijd werden alle jeugd- en seniorenteams van SV Markvogels voorzien van een

54) mijnFCTwente

complete nieuwe outfit, inclusief trainingspakken, beschikbaar gesteld door Markvogels Sport Promotion.

1994 was ook het jaar waarin de netto recette van oefenwedstrijden FC Twente en Go Ahead Eagles beschikbaar werd gesteld aan de stichting ‘Markelo helpt Krupitsa’, ter ondersteuning van de bouw van een gezondheidscentrum in het Wit-Russische Krupitsa dat zwaar getroffen werd door de kernramp in Tsjernobyl.

Na afloop van de oefenwedstrijd in 1995 (14 – 0) werd aan FC Twente voorzitter Cees Anker door Thom Thomson van Mc Donald’s een voordeelkaart overhandigd die vervolgens beschikbaar werd gesteld aan alle jaarkaarthouders van FC Twente. Na elke thuiswedstrijd was er voor de trouwe aanhang van FC Twente een gratis Mc Donald’s product te halen bij de filialen in Enschede, Holten of Oldenzaal en daar werd wel heel erg veel en dankbaar gebruik van gemaakt. De voordeelkaart van Mc Donald’s werd uitgebracht in het kader van het project ‘Wie Wint’, waarover meer in hoofdstuk 7. Wethouder Bussink bood als gebaar van vriendschap tussen de gemeente Markelo en FC Twente een herinneringsbord aan.

Voor aanvang van de wedstrijd in 1996 (8-0) was er het verzoek van Arend van der Wel om bij mij thuis even een video te mogen kijken. Samen met hoofdtrainer Hans Meyer en assistent trainer Fred Rutten bekeken we aan de Korthals Alteslaan de beelden van ene Rob McKinnon. Voor mij toen volstrekt onbekend, maar later immens populair bij de FC Twente aanhang. Toch een leuke herinnering.

De wedstrijd in 1997 (4-0) haalt het einde niet. Een fikse onweersbui zorgt voor wat stress rondom het clubgebouw. De wedstrijd wordt niet uitgespeeld. De genodigden worden naar de kelder onder het clubgebouw gedirigeerd en de supporters (zo’n 1.200 in getal) zoeken een veilig heenkomen, krijgen zoveel mogelijk toegang tot het tjokvolle clubgebouw.

1997 is een memorabel jaar. Op 28 februari wordt namelijk de supportersvereniging FC Twente Markelo opgericht met als doel FC Twente fans uit Markelo dichter bij elkaar en FC Twente te brengen.

55) mijnFCTwente

De vereniging kenmerkt zich al direct door de grote mate van saamhorigheid en groepsgevoel. Het is de eerste supportersvereniging van FC Twente buiten Enschede.

Elke thuiswedstrijd van FC Twente wordt met een bus (inmiddels meerdere bussen) bezocht en dat geldt ook regelmatig voor uitwedstrijden. Een heel mooi moment, een logisch gevolg van FC Twente promotie in Markelo.

In 1998 kiest FC Twente voor een oefenprogramma waarbij geen plaats is voor een wedstrijd bij SV Markvogels. Toch is ook 1998 een opmerkelijk jaar voor de FC Twente aanhang uit Markelo. Markelo wordt namelijk door de supportersvereniging Vak P uitgeroepen tot FC Twente-stad. Het is voor het eerst dat dit predicaat wordt verleend.

Het jaar 1999 staat in het teken van 10 jaar Markvogels Sport Promotion en de verkiezing FC Twente speler en coach van de eeuw. Nadat weer overeenstemming is bereikt over een oefenwedstrijd van FC Twente in Markelo richt ik, gedateerd 26 februari 1999, een schrijven aan het bestuur van FC Twente en maak kenbaar dat SV Markvogels graag, in samenwerking met de supportersvereniging FC Twente Markelo, de organisatie ter hand wil nemen van de verkiezing FC Twente speler en coach van de eeuw. Citaat: “ Van harte hopen wij dat u in dit initiatief toestemt. Van onze zijde mag u verwachten dat voldoende organisatorische kwaliteit aanwezig is om de verkiezing tot een succes te maken.

Centraal daarbij staat onze TROTS voor hetgeen FC Twente in de 35 jaar van het bestaan voor de regio en voor de supporters heeft betekend. Uw reactie op ons voorstel zien wij met bijzondere belangstelling tegemoet.�

Op 25 maart 1999 meldt FC Twente bestuurder Rob van Holten telefonisch dat het voorstel met instemming is ontvangen. We kunnen aan de slag. Dat gebeurt in nauwe samenwerking met de supportersvereniging FC Twente Markelo en met Kick van der Vall namens FC Twente.

De geledingen rond FC Twente (Bestuur, TOS, GA, Vak P en De Vriendenkring FC Twente) nomineren elk een 15-tal spelers en 3 coaches. De spelers en coaches die de meeste nominaties verkrijgen doen

56) mijnFCTwente

mee om de titel speler en coach van de eeuw. De genomineerde spelers en coaches worden vervolgens uitgenodigd aanwezig te zijn bij de oefenwedstrijd van FC Twente op 30 juni 1999 in Markelo bij SV Markvogels.

Ruim 2.100 toeschouwers komen af op het bijzondere moment waarop de genomineerden officieel bekend gemaakt worden. In november 1999 ontvangen vervolgens alle jaarkaarthouders en bezoekers van FC Twente, maar ook sportverenigingen in de regio Twente, een invulkaart. De stem van supporters klinkt. Zo’n 1.100 supporters maken hun favoriete speler en coach kenbaar.

Citaat uit de media: Markelo, 30 juni 1999. Het was in Markelo een weerzien met een aantal van die coryfeeën uit 35 jaar FC Twente historie. Maar liefst acht oud FC Twente spelers, genomineerden, waren aanwezig. De vedetten van weleer reageerden bijzonder enthousiast op het initiatief. “Ja natuurlijk kom ik…heel erg leuk dat zoveel jaren nadien je naam nog weer in verband gebracht wordt met de club waaraan ik fijne herinneringen bewaar”, aldus de begaafde middenvelder uit de zeventiger jaren, Arnold Mühren uit Volendam. “Ik beschouw het als een eer om genomineerd te zijn en het is natuurlijk heel erg leuk om een aantal van je oude speelmakkers weer eens te ontmoeten,” voegt Frans Thijssen toe. “Ik ben er zeker bij” aldus de kersverse Ajaxcied Jan van Halst, net terug van vakantie. “Hartstikke leuk zo’n initiatief”. Maar er waren er meer, zoals “IJzeren” Willem de Vries, Theooooooo Pahlplatz, Eddie ‘de Keu’ Achterberg, Fred Rutten en nummer 21, Kick van der Vall: “Je denkt op zo’n moment toch ook terug aan die prachtige tijd, aan wedstrijden tegen Juventus, Mönchen Gladbach en Ipswich Town”. “We speelden destijds ook tegen wat minder aansprekende clubs altijd voor een vrijwel vol Diekman,” herinnert Theo Pahlplatz zich, “een schitterende tijd”.

In december 1999 leg ik een concreet aanbod van oud SV Markvogels speler, beeldend kunstenaar, Norman Burket voor aan FC Twente om van de speler en coach een beeldje te laten vervaardigen en

57) mijnFCTwente

te plaatsen in het Arke Stadion. Het plan is om de beelden te laten gieten in Florence. Helaas vindt FC Twente dit idee te kostbaar om uit te voeren.

Markelo, 5 januari 2000 – “de stem van FC Twente supporters” – uit mijn welkomstwoord : “ Beste mensen, Hartelijk welkom in Markelo, in het bijzonder de genomineerde FC Twente spelers en coaches. Voor ons is het fantastisch dat u in zo grote getale gehoor hebt gegeven aan onze uitnodiging. Op deze eerste woensdag in het nieuwe Millennium wens ik u allen een heel voorspoedig 2000.

5-1-2000.Toen we de datum voor deze feestelijke bijeenkomst vastlegden intrigeerde mij de datum 5-1. Het roept associatie op met die wedstrijd in 1968…u weet het nog wel. Extra tribunes in Het Diekman. In de gestaag neervallende regen. 5-1 tegen Ajax, met Cruijff, Keizer, Swart en al die andere coryfeeën. Michels zou er later van zeggen dat het de wedstrijd was waaruit Ajax de conclusie trok dat er meer voor topprestaties komt kijken dan alleen maar leuk voetballen. Zo zullen er vanavond vele aanknopingspunten zijn om kennis te nemen van gedenkwaardige momenten uit de geschiedenis van ons aller FC Twente. We twijfelen er niet aan dat de gesprekken zullen gaan over helden van weleer, over kleurrijke spelers, over vreugde, over verdriet. Ik heb het er zelf geleerd. Vreugde bij winst en relativeren bij verlies. We bewaren elk onze herinneringen aan de club die in 35 jaar geschiedenis schreef waarop menige club jaloers is. Wij willen nu al FC Twente danken dat ons de gelegenheid werd geboden de verkiezing FC Twente speler en coach van de eeuw te mogen organiseren.

We willen FC Twente met dit eerbetoon danken voor 35 fantastische seizoenen. Eerder in Het Diekman en nu dan in het Arke stadion. Het draaiboek voor vanavond hebt u bij binnenkomst allen ontvangen. Met dank aan Paul Schabbink en Marlies Kruizinga die de presentatie van het programma vanavond verzorgen. Wij wensen u een plezierige avond waaraan u nog vaak zult terugdenken”.

58) mijnFCTwente

En ja, die avond blijkt dat het FC Twente gevoel de positie op de ranglijst overstijgt…FC Twente, meer dan nummer 1… zoals ook in de aankondiging van de bekendmaking FC Twente speler en coach is vermeld.

Zo’n 200 genodigden en 800 supporters zijn vervolgens getuige van de bekendmaking van de FC Twente speler en coach van de eeuw. Maar eerst is er de schijnwerper op het team dat in 1975 de finale van de UEFA cup speelde tegen Borussia Mönchen Gladbach. Daarna volgen op een groot scherm imponerende, historische beelden van alle genomineerde spelers en coaches. En dan is het grote moment daar! De bekendmaking. Epy Drost en trainer coach Kees Rijvers, speler en coach van de eeuw. Een kippenvel moment in Bill’s Bar Dancing. “Epy bedankt” en “ Keesie bedankt” scanderen de supporters massaal. Kees Rijvers wordt spontaan door de oud FC Twente spelers op de schouders genomen. Kees Rijvers en Gerard Drost, de broer van Epy, worden onder meer toegesproken door vice voorzitter Ben van Dijk van FC Twente en Henk Kesler, voorzitter van de KNVB en voormalig FC Twente bestuurder. Heel leuk ook het telefoontje van de genomineerde trainer Hans Meijer: ”Leider kann Ich nicht nach Markelo kommen, aber der Kees Rijvers und Epy Drost verdienen es immer erinnert zu werden.”

En of het nu Manuel Sanches Torres, Johan Zuidema, Eddie ‘de Keu’ Achterberg of Jan van Halst betrof. Allen reageerden ze even enthousiast voor de camera’s van TV Oost dat een prachtige samenvatting van deze avond maakte. Ronduit onder de indruk waren Kees Rijvers ( “Ja,dat doet je toch wel wat. Bij FC Twente is het voor mij allemaal begonnen”) en Gerard Drost ( “Ja, geweldig.. het was een eer om hier deze prijs postuum voor Epy in ontvangst te mogen nemen, al had ik uiteraard zo graag gezien dat hij dit zelf had kunnen doen. En dan die beelden en de roep van de supporters ‘Epy bedankt’…Ja, geweldig”).

Reportage TV Oost : http://youtu.be/Lp7sjk7J5Vw

59) mijnFCTwente

Voor alle bezoekers is er na afloop een zwart/wit poster met daarop het FC Twente team dat in 1968 sportief de doorbraak naar de subtop realiseerde. Het team van de FC Twente speler en coach van de eeuw, Epy Drost en Kees Rijvers, getrouw naast elkaar op die foto van historische betekenis.

Met de organisatie van deze verkiezing komt voor mij een einde aan de periode waarin ik als speler, PR bestuurder SV Markvogels en initiatiefnemer/voorzitter van Markvogels Sport Promotion actief betrokken ben bij SV Markvogels. De voorzittershamer Markvogels Sport Promotion draag ik over aan Hilco Kok. Het Hengelose ATC organiseerde ook al enkele jaren een oefenwedstrijd van FC Twente in de voorbereiding op het nieuwe seizoen. Met voormalig eredivisie scheidsrechter Jan Manuel (mijn vroegere plaatsgenoot uit Diepenheim en destijds tevens lid van voetbalvereniging Diepenheim), initiator van de FC Twente wedstrijden in Hengelo, had ik regelmatig contact over organisatorische en financiële aspecten. Vanaf 2000 nam ATC in zekere zin het stokje over van SV Markvogels en organiseerde nadien jarenlang de eerste oefenwedstrijd van FC Twente in de voorbereiding op een nieuw seizoen.

ATC, de club ook van de huidige voorzitter van FC Twente, Joop Munsterman.

Foto boven: FC Twente in Diepenheim – Jan Manuël (rechts) als scheidsrechter- 1990.

Foto onder: ATC Hengelo– FC Twente in 2010.

Na de officiële beëindiging van het initiatief Hart voor Twente (zie hoofdstuk 1 ) op 31 januari 1991 word ik eind 1992 benaderd door Gerrit Stoker, voorzitter van De Vriendenkring FC Twente. Hij informeert naar mijn eventuele interesse om secretaris Martin Peters op te volgen. Tijdens de algemene ledenvergadering van De Vriendenkring in 1993 wordt dit formeel bekrachtigd. In het volgende hoofdstuk ga ik in op mijn activiteiten als bestuurder van De Vriendenkring. Maar uiteraard kunnen die niet los gezien worden van hetgeen ik in samenwerking met vele vrijwilligers bij SV Markvogels in de jaren negentig organiseerde.

60) mijnFCTwente

Tenslotte: op deze pagina een verslag van de feestelijke bijeenkomst, verkiezing FC Twente speler & coach van de eeuw, zoals werd geplaatst in het magazine van De Vriendenkring FC Twente:

61) mijnFCTwente

Hoofdstuk 6: Bestuurslid Vriendenkring FC Twente, 1993 -1997

In het bestuur van De Vriendenkring FC Twente maakte ik (nader) kennis met Gerrit Stoker, Jacques Hendriksen, Hennie ten Kley, Kees Veenhuizen, Jaap Ensing, Ad Wibier en Jan Wiegerink. Allemaal FC Twente supporters van het eerste uur en met hart en ziel betrokken bij de club. Regelmatig was er ook nog contact met mijn voorganger, Martin Peters.

Als bestuurslid van De Vriendenkring FC Twente kreeg ik de ruimte om mijn ideeën over de wijze waarop we meer mensen zouden kunnen betrekken bij FC Twente onder de aandacht te brengen.

Dat was destijds voor mij ook de belangrijkste overweging om de bestuursfunctie op te pakken. Namens De Vriendenkring nam ik verder ook regelmatig deel aan het overleg van de Federatie voor Supportersverenigingen (FSV). En zo kreeg ik ook zicht op wat zich afspeelde bij clubs als PSV, Ajax en Feyenoord.

De Vriendenkring FC Twente telde in die periode rond de 1.000 leden. De Vriendenkring verzorgde rondleidingen in stadion Het Diekman en de uitgifte van het programmaboekje Twente Thuis. De Vriendenkring was verder betrokken bij de Open Dag FC Twente, begin jaren negentig voor het eerst georganiseerd, maar in z’n algemeenheid bleven de inspanningen om supporters aan de club te binden redelijk beperkt. Bij het stadion werden tijdens thuiswedstrijden vanuit een caravan FC Twente fan artikelen verkocht. Naast De Vriendenkring was er inmiddels ook de supportersgroepering Vak P. Als Vriendenkring wilden we heel graag een eigentijds supporters home, maar vooruitlopend op de nieuwbouw van het Arke stadion was het uiteraard niet verantwoord om te investeren in stadion Het Diekman zelf. Na intensief overleg met FC Twente wordt in 1995 een noodvoorziening geplaatst naast het stadion bij Vak E en kregen we toch het zo vurig gewenste supportershome.

Bij De Vriendenkring FC Twente formuleerden we in die periode de ambitie (beleidsnota ’Veel Vrienden maakt FC Twente sterk’ van augustus 1994) om in samenwerking met FC Twente en de geledingen (TOS/Gouden Aktie/Vak P) nieuwe initiatieven te ontwikkelen om meer supporters aan FC Twente te binden. Een van de ideeën daarbij luidde de oprichting van lokale supportersverenigingen, te koppelen aan amateurverenigingen. Tijdens het periodiek overleg met het dagelijks bestuur van FC Twente (Cees Anker, Henk Kesler en Joop Dekker), de TOS (vz. Jan Stockentré) en de Gouden Aktie (vz. Jan Bos) hadden we de mogelijkheid onze ideeën te toetsen, maar bleek ook dat elk van de geledingen zo z’n eigen besognes kende en in feite de focus met name was gericht op het nieuw te bouwen stadion in het Business & Science Park.

62) mijnFCTwente

Een aantal citaten uit een artikel in het magazine ‘De Supporter’ van de Landelijke Federatie Supportersverenigingen (FSV), medio 1995: “De Vriendenkring FC Twente is volop bezig met de toekomst en formuleerde een meerjarenbeleid, daarbij gesteund door FC Twente voorzitter Cees Anker die zijn opvattingen over de te bewandelen weg op niet mis te verstande wijze duidelijk maakt: “FC Twente is van de supporter en wil een regionale club zijn die een nationale uitstraling kent. De Twentenaar moet zich weer betrokken voelen bij het wel en wee van de Twentse voetbaltrots”. Zoals bij meerdere betaald voetbal organisaties leek de aandacht zich in de jaren tachtig te concentreren op kapitaalkrachtige sponsors en werd de ‘gewone’ supporter in zekere zin vergeten (noot: zelf herinner ik mij nog de uitspraak van een bestuurder dat hij liever een sponsor had van fl. 20.000,= dan 20.000 mensen die elk fl. 1,= inbrengen). Daar komt bij dat in Enschede veel te lang gediscussieerd werd over een nieuw stadion. Dat had toch wel een verlammende uitwerking op noodzakelijke, nieuwe initiatieven.

Via een tweetal beleidsnotities (‘Veel Vrienden maakt FC Twente sterk’ en ‘Vriendschap loont’) zijn door Geert Jan Bittink, secretaris van De Vriendenkring, ideeën aangeleverd over de wijze waarop de binding met de regio nadrukkelijker gestalte kan krijgen. Daarbij wordt onder meer ingespeeld op de mogelijkheden die de Club Card FC Twente als marketing instrument biedt. In overleg met en steun van FC Twente, de Gouden Aktie (240 ondernemers) en de Twentse Ondernemers Sociëteit (170 ondernemers) wordt de uitwerking van de geformuleerde plannen ter hand genomen. De Vriendenkring wil zich actiever bezig houden met ledenwerving, waarbij ook gedacht wordt aan op de oprichting en begeleiding van een Junior Fanclub en verder de opzet van een regionaal netwerk Vriendenkring FC Twente (onder meer om het contact met de amateurverenigingen en klanten van FC Twente gestalte te geven).”

Onze beleidsvisie behelsde een handreiking naar FC Twente. We zagen hoezeer bestuur en ambtelijk apparaat belast werden door operationele zaken en de problematiek rond de gewenste, maar in die dagen toch ook nog wat onzekere, stadionbouw. Maar tijdens de besprekingen met het DB van FC Twente en de geledingen ervoeren we naast enthousiasme ook gereserveerdheid. Het overdragen van (ten dele nog niet eens uitgevoerde) taken lag toch gevoelig, zo merkte ik.

Enkele passages uit de notitie ‘Veel Vrienden maakt FC Twente sterk: 1995- 2000 van augustus 1994: “De bij FC Twente betrokken geleding De Vriendenkring FC Twente wil zich inzetten voor (een bijdrage aan) het individu gericht klantbeleid en de operationalisering daarvan. De Vriendenkring kan en wil daarbij een belangrijker rol spelen en verantwoordelijkheid dragen. De Vriendenkring wil naast professionalisering van de huidige activiteiten zich richten op structuurversterkende activiteiten en denkt daarbij aan de opzet van een regionaal vrienden netwerk (in samenwerking met amateurverenigingen) en de inzet van de FC Twente clubkaart als marketing tool”.

Als projectmedewerker FC Twente krijg ik in 1994/1995 wel de mogelijkheid een eerste aanzet te geven tot de uitwerking van onderdelen van de geformuleerde plannen. Maar daarover meer in hoofdstuk 7.

63) mijnFCTwente

In het najaar 1995 meldt zich een MSV Duisburg supporter bij Het Diekman stadion. Ik zal die eerste ontmoeting met Uwe Spinczyk nooit vergeten. Een bijzonder sympathieke man, een voetbal supporter met een missie: ‘Fanfreundschaft- Völkerverständigung’. Hij komt aangereden in een oud VW golfje, helemaal vol stickers. Dat maakt toch gelijk duidelijk dat we met een echte Duisburg fan van doen hebben. En dat blijkt ook nadien. Maar niet alleen zijn VW Golf, ook zijn spijkerjack verraadt hoe idolaat hij is van MSV Duisburg.

Na die eerste kennismaking worden we in het voorjaar 1996 door de fanclub van MSV Duisburg (de Zebra’s) en het bestuur van Duitse club echt als graag geziene gasten ontvangen. In het Wedaustadion wordt bevestigd wat Uwe Spinczyk ons al vertelde. FC Twente is ook daar een item. Tussen het indrukwekkende wit/blauw van Duisburg treffen we ook verschillende rood-witte FC Twente vlaggen aan. Het verbaast ons, maar meer nog, het verrast ons in aangename zin. Hoe anders de supportersbeleving daar in Duitsland medio jaren negentig dan in Nederland waar relletjes en vandalisme een doel op zich (b)lijken. Niet in Duitsland waar supporters van Duisburg en Dortmund gewoon samen een biertje nuttigen. Er is vanzelfsprekend sprake van rivaliteit, maar wederzijds respect staat toch op één.

En ja, natuurlijk realiseren wij ons bij De Vriendenkring dat er hechte banden zijn tussen Vak P en Schalke ’04 waar ex-Twentespeler Youri Mulder furore maakt. Prachtig toch. Maar dat laat ons inziens onverlet dat FC Twente ook een belang heeft bij contact met supporters van MSV Duisburg en andere clubs uit het Ruhrgebied. We gaan dan ook als Vriendenkring FC Twente vol overtuiging de contacten aan met één van die fantastische fanclubs van Duisburg. Het sterkt mij in de overtuiging dat we ook bij FC Twente met voortvarendheid in moeten zetten op autonome lokale fanclubs, waarbij het mijn persoonlijke voorkeur heeft dat die gekoppeld zijn aan amateurverengingen en niet aan lokale kroegen.

64) mijnFCTwente

De redactie van FSV magazine ‘de Supporter’ vroeg mij in 1996 een artikeltje aan te leveren over de ‘FanFreundSchaft’ MSV Duisburg – FC Twente. De intenties van de fanclubs worden als volgt samengevat: ‘gleiche Ziele, in Freundschaft, ohne Grenzen’. Enkele passages: “Elke echte supporter ziet natuurlijk graag zijn eigen club winnen (gleiche Ziele), zoekt kameraadschappelijk contact met supporters van andere clubs (in Freundschaft). Supporters, ongeacht afkomst of nationaliteit worden gewaardeerd en gerespecteerd ( ohne Grenzen). We ontmoeten daar in Duisburg de Twentenaar in Duitse voetbaldienst, Alfred Nijhuis. MSV Duisburg kent naast de tak betaald voetbal afdelingen handbal, hockey, turnen, volleybal en judo ( omni topsport organisatie MSV Duisburg). De fanclub zet zich in voor ‘krebskranke Kinder’, in samenwerking met MSV Duisburg en de hoofdsponsor. Duisburg heeft de grootste binnenhaven van de wereld. Nog steeds is de steenkolenindustrie van betekenis (nog 5.000 mensen werken in de mijnen), maar de staalindustrie heeft de overhand. Mensen in Duisburg hebben het niet gemakkelijk. Er is sprake van veel werkloosheid………. Bij Schalke 04 is het contact al tot stand gekomen. MSV Duisburg brengt ons ook weer wat verder het Ruhrgebied in en dat zal hopelijk leiden tot ‘Fan Freundschaft’ met nog meer Duitse clubs.

Via het directe contact ontstaat de mogelijkheid elkaar te leren kennen, waarderen en respecteren.

Vooroordelen weg te nemen en een reëel beeld te krijgen van onze beide landen. De gesprekken gaan over voetbal, maar de contacten met de Duitse fans dragen bij tot een beter beeld van Duitsland. Natuurlijk is Duitsland veel meer dan de Duitse autobanen waar BMW en Mercedes het imago van Duitsland lijken te bepalen. De werkelijkheid ontvouwt zich via het directe contact en is niet louter glitter en glamour. Het zijn de alledaagse zaken, de vreugde en ook de zorgen en problemen die mensen willen delen en die hen bindt. Daar ligt de basis om tot ‘Völkerverständigung’ te komen”.

Het bezoek aan een museum in Duisburg waar verteld werd over de mijnbouw in het Ruhrgebied maakte heel veel indruk. 40 jaar mijnbouw stond gegriefd in het gezicht van de Duitse gids die ons vertelde over 800 km gangenstelsel onder het Ruhrgebied, over de tienduizenden Duitsers die daar dagelijks een karig belegde boterham verdienden. En ik wil eerlijk zijn. Ik denk nog vaak in dankbaarheid terug aan die periode. Ja, het heeft wat met mijn beeld over Duitsland en Duitsers gedaan.

Ik schaam me als ik terugdenk aan die druilerige zondagmiddag waarop FC Twente een competitiewedstrijd speelde tegen Sparta. Ruim 50 Duisburg fans waren bij De Vriendenkring te gast. Vanuit vak E volgden we de wedstrijd om na afloop in ons home gezellig samen te zijn, de ‘Fanfreundschaft’ te vieren. Maar dat liep anders. De sfeer was goed totdat enkele supporters uit de harde kern van FC Twente ons home binnen stormden en verbaal en met veel misbaar klip en klaar duidelijk maakten die Duisburg fans ‘niet te pruimen’. Daar stond ik, samen met enkele mede bestuurders van De

65) mijnFCTwente

Vriendenkring, tussen de heet gebakerde FC Twente fans en de Duisburg fans die in elk geval duidelijk maakten de confrontatie niet aan te willen gaan, maar ook niet van plan waren eventueel fysiek geweld onbeantwoord te laten. Namens het bestuur van FC Twente was toevallig de penningmeester aanwezig. Hij praatte in op de FC Twente fans en deed een beroep op ons en de Duisburg fans om het samenzijn te beëindigen, om escalatie te voorkomen. 30 minuten gunde de harde kern ons. De Duisburg fans namen gelaten afscheid en vertrokken. Te triest van woorden. Die dag heb ik mij echt afgevraagd waar we in ’s hemelsnaam mee bezig waren.

Gelukkig heeft het incident de verhoudingen tussen De Vriendenkring en de fanclub van Duisburg geen kwaad gedaan. Zover mij bekend zijn er tot op de dag van vandaag supporters uit Enschede e.o en Duisburg die met elkaar optrekken. Maar de aanvankelijke plannen om bijvoorbeeld met voortvarendheid in te zetten op uitbreiding van de ‘Fanfreundschaft’ in het Ruhrgebiet, maar ook het voornemen om contact tussen kinderen van scholen in Duitsland en Nederland te initiëren, werden helaas opgeschort.

In 1997 nam ik afscheid van het bestuur van De Vriendenkring FC Twente omdat ik inmiddels samen met oud wielrenner Hennie Kuiper en Gerard Somer een eigen adviesbureau ‘communicatie en sponsoring’ was gestart en mij daarop wilde focussen.

Ook in actie tegen SV Markvogels: Jan Vennegoor of Hesselink, Robbie McKinnon, John Bosman, Nico Jan Hoogma, Martijn Abbenhues, Ansar Ajoupov, Bertil ter Avest, Aldo Swager en Youri Petrov.

Tenslotte: de activiteiten bij SV Markvogels, De Vriendenkring FC Twente en de klus die ik mocht oppakken als projectmedewerker bij FC Twente (zie het hoofdstuk hierna) kennen oorzakelijke verbanden. Overigens was steeds weer de geformuleerde toekomstvisie “Op Verkenning!!...” mijn handleiding, mijn inspiratiebron.

66) mijnFCTwente

67) mijnFCTwente

Hoofdstuk 7: ‘Wie Wint’ en TROTS, 1994-1995

Han van der Zeeuw was inmiddels algemeen directeur van FC Twente en aanspreekbaar op het aspect ‘klantenbinding’. Ik kreeg van hem de kans een studieproject voor FC Twente te koppelen aan mijn opleiding ‘communicatie/sponsoring/fundraising’ en formuleerde een serie aanbevelingen rond de inzet van de Cotass Club Service Card als marketing tool (december 1994: “ Vriendschap Loont”).

Daarbij putte ik ook weer uit in de beleidsnota ‘Op Verkenning!!…’ , de beschreven ideeën over de opzet van een samenwerking tussen FC Twente en amateurverenigingen in het werkgebied van de betaald voetbal organisatie.

Enkele passages uit het beleidsadvies: “De missie van FC Twente: ‘FC Twente is een sterk extern georiënteerde, op professionele basis geleide voetbal organisatie die regionale en (inter)nationale erkenning en waardering nastreeft. FC Twente wil voor de regio Twente van maatschappelijke betekenis zijn.” ( De concrete invulling van ‘maatschappelijke betekenis’ was uiteraard aan het bestuur van FC Twente voorbehouden, betaald voetbal het belangrijkste instrument. Het project ‘Scoren in de Wijk’ zag ik op enig moment in de tijd als een logische, vanzelfsprekende stap).

Doorgaans werden begrippen onderscheiden als ‘gewone’ supporter, ‘business’ supporter en ‘incidentele’ supporter. In mijn advies koos ik voor navolgende definitie: de supporter is elk individu of organisatie die vanuit belangstelling voor en betrokkenheid bij FC Twente een bijdrage levert aan het welslagen van de missie en doelrealisatie van FC Twente.

De geformuleerde uitgangspunten: FC Twente is van elke supporter. Elke supporter is FC Twente even lief. Binnen het FC Twente netwerk wordt ‘support’ erkend, gewaardeerd en beloond.

In het rapport de aanbeveling om de Cotass Club Service Card in te zetten als instrument ter ondersteuning van de extern georiënteerde marktbenadering (klantgericht, klant gedacht), als instrument om de binding tussen FC Twente en amateurverenigingen en de supporters ‘een smoel’ te geven. De Club Service Card FC Twente is een relatiekaart met een emotionele waarde omdat het gesierd wordt met de kleuren en het logo van de favoriete club. De Club Service Card is een instrument dat het mogelijk maakt om de (potentiële) klant/bezoeker ‘zichtbaar’ en bereikbaar te maken en via tal van promotionele acties te motiveren en enthousiasmeren voor een stadionbezoek en steun aan FC Twente. De invulling van diverse aan de Club Service Card te verbinden faciliteiten is de belangrijkste bouwsteen en onderscheidende factor van de relatiekaart FC Twente. De faciliteiten worden om-

68) mijnFCTwente

schreven in een separaat uit te geven voordeelgids. Aldus dient deze kaart indirect het stelselmatig bevorderen van het stadionbezoek.

Het advies luidt om de FC Twente Service Card fasegewijs te gaan introduceren bij verschillende doelgroepen. Onder meer bij de leden en donateurs van amateurverenigingen. FC Twente als ‘spin in het web/het regionale netwerk’, een op wederzijds profijt gerichte samenwerking met amateurverenigingen (TWIN-relatie/ lokale FC Twente fanclubs gekoppeld aan amateurverenigingen, intermediairs FC Twente/amateurverenigingen). Te wijzen op een collectieve inkoopfunctie, tal van faciliteiten en voordelen voor de kaarthouders en amateurverenigingen. De Club Service Card als ledenkaart en als donateur kaart en ook met de logo’s van de amateurverenigingen.

Als ‘projectmedewerker FC Twente’ heb ik daarna in nauwe samenwerking met De Vriendenkring FC Twente, de TOS en de Gouden Aktie een eerste aanzet gegeven tot de ontwikkeling van de Club Service Card FC Twente als voordeelkaart en dan met name gericht op de doelgroep jaarkaarthouders.

De rapportage over de Cotass Clubcard kreeg een vervolg via het couponboekje ‘Wie Wint’ en de McDonald’s voordeelkaart. Bij SV Markvogels werd het eerste exemplaar overhandigd aan FC Twente voorzitter Cees Anker. Zoals gezegd, gekoppeld aan het bezit van een FC Twente jaarkaart. Maar belangrijker dan die voordeelcoupons vond ik destijds de mogelijkheid om te kunnen kiezen voor een meer fan gerichte, een fan gestuurde vorm van communicatie. In het boekje tref je vanuit de typologie diverse accenten aan in de (marketing)communicatie met doelgroepen. Ik citeer hier ter illustratie een stukje tekst uit ’Wie Wint’:“ FC Twente (en voorheen Enschedese Boy’s en Sportclub Enschede) hebben wat neergezet waar we TROTS op kunnen zijn. Daarop voortbouwen is een dankbare taak. We zijn TROTS op onze alom geroemde jeugdopleiding die regionale talenten de mogelijkheid geeft zich te ontwikkelen tot sporthelden. We vinden het fantastisch wanneer een absoluut regionaal talent daarna de (inter)nationale top haalt. Geniet met ons mee van het ‘schone en nijvere’ (FC)Twente.” Maar bijvoorbeeld ook de mogelijkheid voor jaarkaarthouders om met korting toegangskaarten bij Sc Heracles te krijgen was een signaal gericht op terugdringen van animositeit, het zoeken naar wat ons bindt, naar een vorm van samenwerking.

18 september 1995: de projectleider van de Cotass ClubCard, Mies van Lansveld, complimenteert FC Twente: “Deze regionale aanvulling geeft de Club Card de gewenste dimensie. De mogelijkheid van een logo van amateurverenigingen op de kaart moet intern besproken worden. Die vraag is nog niet eerder gesteld.”

69) mijnFCTwente

Mijn persoonlijke keuze om in 1996 beroepsmatig aan de slag te gaan bij een communicatie adviesbureau en vervolgens in 1997 een eigen adviesbureau ‘communicatie & sponsoring’ te starten (aanvankelijk samen met Gerard Somer en oud wielrenner Hennie Kuiper) waren aanleiding om mijn (vrijwilligers)werkzaamheden voor De Vriendenkring en FC Twente te beëindigen. Helaas pakte daarna bij FC Twente niemand het project ‘Wie Wint’ op om er een vervolg aan te geven.

70) mijnFCTwente

21 juni 2009- Grand Prix Markelo: een vat olie voor een FC Twente shirt (bron: mijnHerinneringen) Het is een vrijwel jaarlijks terugkerend sportspektakel in Markelo, de Grand Prix, MX-klasse. Ik ben er zelf al jaren bij betrokken. Als sponsorwerver in 1998 en 1999 (Pelgrim Keukens, Iveco Intraga), als hoofdsponsor in 2001 en 2006. In 2006 ook als sponsor van de sportspecial van RTV Oost. En nadien elk jaar wel aanwezig, gewoon omdat het een prachtig Markeloos evenement betreft en het enthousiasme van de vrijwilligers van Ons Genoegen mij aanspreekt. Bijkletsen met Henri en Wilma Sanderman, Marjan Pullen (onze uitvinder en entertainer), met tal van noeste werkers en met heel veel vrijwilligers die het toch elk jaar maar weer plooien.

Maar ook in de VIP-tent is het heel gezellig, met de gebroeders Kromhof, de ontmoeting met Rob van Holten , wethouder Harry Knuiman, Wim van der Pluijm, Richard Pullen, Herman Bronsvoort en dit jaar bijvoorbeeld ook Alex Oude Wesselink van RTV Oost.

En…. ik sprak Jan Manuel. De oud scheidsrechter betaald voetbal en ook jarenlang heel actief als vrijwilliger bij FC Twente. Jan komt uit Diepenheim, ja, ja, het is de vader van André, de cabaretier, en van Wouter, enkele jaren actief als ‘top’ voetballer bij mijnSVMarkvogels. Dat was in de jaren toen FC Twente daar jaarlijks op bezoek kwam.

Het zat Jan zaterdag tijdens de Grand Prix training niet mee. Een motorcrosser raakte uit balans en via de omheining buiten de baan, pakte ‘en passant’ Jan even mee. De schade bleef (gelukkig) beperkt tot gekneusde ribben en een flinke bloeduitstorting. Wel heel pijnlijk.

Met Jan die dag natuurlijk even het actuele FC Twente nieuws doornemen. FC Twente shirts van Nashat Akram verkopen in Irak. “Daar hebben ze geen geld”, is Jan van mening. “Maar wel olie”, zo reageer ik. We besluiten tot de bouw van een opslagloods naast De Grolsch Veste: een vat olie voor een FC Twente shirt. Misschien wil Avia wel meedoen.

Zaterdag a.s. is Jan weer volop in touw voor zijn ATC (de club van voorzitter Joop Munsterman). FC Twente komt op bezoek: “Je mag er wel wat SteunJeClub spandoeken neerhangen”. Een mooi gebaar van de oudDiepenheimer. Hartelijk dank en ….snel herstellen van die pijnlijke kneuzingen!

71) mijnFCTwente

Hoofdstuk 8: Af en toe nog contact, periode vanaf 1996 Zoals al gemeld werd eind januari 1991 door de gemeente Enschede en FC Twente het voornemen wereldkundig gemaakt tot de bouw van een nieuw voetbalstadion in het Business & Science Park.

Het duurde vervolgens nog jaren voor het zover was. Als genodigde was ik op 31 januari 1997 getuige van de eerste bouwhandeling van het nieuwe stadion. In het seizoen 1998/1999 werd voor het eerst gespeeld in wat toen het Arke stadion heette. Een stadion met een naar mijn overtuiging veel te kleine toeschouwerscapaciteit (aanvankelijke plan van 18.000 bezoekers werd bijgesteld naar 13.500) waardoor FC Twente zichzelf vanuit budgettaire optiek (en daarmee ook vanuit sportieve ambities geredeneerd) tekort deed. In de periode tot aan de officiële in gebruik name van het Arke stadion heeft FC Twente amechtig geprobeerd om sportief aansluiting te houden bij de subtop, bij clubs als FC Utrecht, Vitesse en Sc Heerenveen die eerder al een nieuwe accommodatie realiseerden en budgettair flinke sprongen voorwaarts maakten.

Voorafgaande aan de ingebruikname van het Arke stadion formuleerde ik in 1995/1996 nog een advies onder de benaming ‘OVERcapaciteit en te benutten kansen’. Ik besprak het destijds met de penningmeester van FC Twente. Het idee was om in de laatste jaren Diekman te werken aan klantenbinding en de beschikbare overcapaciteit functioneel te maken aan de noodzakelijke sprong in aantallen fans naar een vol Arke Stadion. FC Twente pakte het advies niet op, kennelijk ervan overtuigd dat de zuigkracht van een nieuw stadion wel zodanig zou zijn dat dit zichzelf vulde. En dat gebeurde ook, maakte daarmee direct ook al duidelijk dat het stadion een veel te geringe toeschouwerscapaciteit bezat. Maar goed, de start in de nieuwe voetbaltempel was er.

Met enige weemoed werd in 1998 op indrukwekkende wijze afscheid genomen van Het Diekman stadion. Martijn Abbenhues scoorde tegen Sc Heerenveen een wel heel fraaie laatste treffer. FC Twente won met 3-1. Het nieuwe onderkomen werd ingewijd met een 3-0 zege op PSV. Chris de Witte tekende voor de eerste treffer, maar ook Martijn Abbenhues was in dit duel weer trefzeker.

72) mijnFCTwente

Inmiddels heb ik een eigen adviesbureau ‘communicatie en sponsoring’, KSB adviseurs in sponsoring, samen met oud wielerprof Hennie Kuiper en voormalig Go Ahead speler Gerard Somer. De opgedane ervaring en de ideeën omtrent de opbouw van een netwerk van betaald voetbalclubs met amateurverenigingen binnen hun werkgebied heeft mijn interesse. Ik zie mogelijkheden om daar ook beroepsmatig wat mee te doen. Daarbij kies ik voor een ‘aanvliegroute’ via de KNVB, district Oost. Op 27 november 1997 heb ik mijn ideeën over de Club Service Card als marketing tool en de relatie tussen amateurverenigingen en het betaalde voetbal voorgelegd. Ook sponsorwerving voor de KNVB afdeling is onderwerp van bespreking. In de daarop volgende periode volgen afspraken met het district Oost en de KNVB afdeling amateurvoetbal elkaar op. Zakelijk gezien komt het niet tot een voor beide partijen acceptabele deal. Wel heb ik in 1997 modelmatig een paraplu project ‘Samen Steeds Sterker’ geformuleerd, een project dat erop gericht is vanuit een ‘win-win’-model de samenwerking betaald voetbal/amateursector planmatig en gestructureerd invulling te geven. Op hoofdlijnen werd ‘Samen Steeds Sterker’ destijds wel besproken met de vertegenwoordigers van de KNVB (district Oost).

Het hele plan, dat in oorsprong te herleiden is tot de (bijlagen bij de) beleidsnota “Op Verkenning!!...” van 15 september 1989, is in 2001 bij notariële akte beschreven en toevertrouwd aan notaris Heupink en Verbeek in Markelo. Waarom? Omdat steeds maar weer blijkt dat het usance is om met goede ideeën ‘aan de haal te gaan’.

Mijn droom van april 1998 – De Meerwaarde van Samenwerking Maar het wordt 1998 en ik droom, niet voor het eerst, over samenwerking. Misschien wel ingegeven door de ‘pijn’ uit eerdere dromen, de weerbarstigheid van de materie, het eigen erf……ik hoorde het typeren als ‘de Twentse taaiheid’. We zijn zo trots op onze regio, maar o wee, Eigen Erf Eerst!! En natuurlijk begrijp ik daarom vanuit de historie de animositeit tussen steden onderling. Maar ook die tussen de steden en het platteland, de pijn van de Dubbelstad en ‘Samen Beter’. Maar ik droom en zie ‘de meerwaarde van samenwerking’. En eigenlijk is daarmee niets nieuws onder de zon, want het wordt in meerdere toonzettingen op meerdere plaatsen naar voren gebracht.

En ik blijf dromen, ga terug in de tijd, naar de herinneringen aan pogingen om tot samenwerking te komen, tussen betaald voetbalclubs, tussen handbalverenigingen, tussen honkbalclubs, maar het leidde nauwelijks tot resultaat. En mijn referentiekader en belangstelling gaan uit naar topsportevenementen. Want ik weet dat we ze organiseren omdat we affiniteit hebben tot een tak van sport, omdat we een relatie zien naar zakelijk belang, want anders kan ik niet verklaren waarom zoveel vrijwilligers en zakenlieden zich zo inspannen. We willen topsportevenementen, we willen zaken doen, we willen de jeugd stimuleren tot sportbeoefening, we willen onze club, onze stad, onze regio, onze provincie promoten. Het is alles gestoeld op inzet en enthousiasme, maar worstelt vaak met dezelfde problemen. En in mijn droom pleit ik voor samenwerking en dat pleidooi vertrouw ik aan papier toe, voor allen die het maar lezen willen kan het mij vragen: de meerwaarde van samenwerking. – einde droom-

73) mijnFCTwente

Mijn droom van maart 2000 - NoSkyNoLimit Misschien heeft het iets met het aanstaande voorjaar. Maar in de weken voorafgaande aan de lente raast een voorjaarsstorm door mijn hoofd… ik droom, maar de wind draagt mij nu wel erg ver vooruit in de tijd. Van (virtuele) Dagdroom tot Werkelijkheid… wat weten wij. “ Supporters staan aan de poort, maar welke poort? of is het een ‘portal’, in elk geval 1 op 1 met de club, omdat ze zich betrokken voelen. FC Twente ademt die ontwikkeling, zet in op allemaal regionale fanclubs, een heus netwerk. Ik realiseer mij dat dit de aanzet is tot een FC Twente Portal, het e-commerce traject, aanleiding ook tot herbezinning op het prijsbeleid. De jeugdige supporters binden, ze krijgen gratis toegang tot het stadion.”

En ik droom erover dat al die fanclubs een eigen budget krijgen voor ontplooiing van activiteiten: “Een investeringsmaatschappij onderkent het belang van een opwaardering van het merk FC Twente en stelt de club in staat om in te spelen op de ontwikkelingen op het World Wide Web. Internationaal kiest FC Twente voor een samenwerking met Arsenal, de club die via sponsoring van FC Twente relatief goedkoop een entree verkrijgt op het Europese vaste land en een extra deelname aan de Europese competitie.”

En dan is het zomaar 2005, zo realiseer ik mij. FC Twente is er in geslaagd, dankzij een uitgekiende en doordachte communicatiestrategie, zich als trendsetter via het World Wide Web ook een positie te verwerven in de top van het betaalde voetbal Nederland. Ik droom verder: “Het Arke stadion is in 2010 inmiddels uitgebreid naar 30.000 zitplaatsen en telt naast de 80 in het stadion aanwezige skyboxen inmiddels miljoenen virtuele skyboxen, huiskamers van geregistreerde FC Twente fans. De club biedt zijn product aan via ‘pay per view’, waarbij voor de geregistreerde fans, afnemers binnen het E-commerce traject, speciale faciliteiten van toepassing zijn. Logisch ook dat Miracle Planet al jarenlang hoofdsponsor van FC Twente is en garen spint bij de populariteit en bekendheid van de club, niet meer weg te denken uit de Europese competitie.”

Wat voorbij komt over een daverend succes van een beursgang in 2010 raakt mij, ik ben er als supporter niet blij mee, maar probeer het te begrijpen. Het wordt 2015, de voetbalbegroting loopt tegen de € 200 miljoen, voor 70% het resultaat van E-commerce en merchandise activiteiten.

74) mijnFCTwente

De recettecomponent is vrijwel nihil. De jaarkaarten worden aan de fans beschikbaar gesteld als tegenprestatie voor netwerkcontacten, voor sfeer en entourage. Het zijn de fans die daardoor een substantiële bijdrage leveren aan de succesvolle sponsorwerving. Ik droom verder: “ Over een wereldwijd virtueel FC Twente netwerk met al 20 miljoen geregistreerde huishoudens, over mijn FC Twente als eerste voetbalinstituut dat via een Portal de 1 op 1 relatie met de fans uitwerkte, trendsetter is en tot de koplopers behoort in de virtuele wereld van sport en emotie.”

Ik zie FC Twente al jaren zelf ook als sponsor. Het bedrag daaraan besteed is aanzienlijk en zal de komende jaren exponentieel groeien. De merknaam FC Twente concurreert met die van grote Europese clubs. De netwerkentree brengt FC Twente 10-tallen miljoenen aan extra sponsoring en, zeker zo belangrijk, opent de weg naar een verdere uitbreiding van het aantal fans, klanten op het World Wide Web. Het gaat mijn verbeelding te boven: “Het aantal hits per dag benadert inmiddels de miljoen, de business groeit exponentieel. Met Arke wordt opnieuw overlegd over verdere verhoging van de vergoeding voor de tenaamstelling van het stadion en E-commerce hyperlink”. Mijn gedachten gaan naar het 50-jarig jubileum van FC Twente, gevierd, niet alleen in het ARKE stadion, maar juist ook via het World Wide Web. Ik droom en weet het zeker: “Voor FC Twente geldt thans ‘NoSky NoLimit’ en ik draag die kennis over aan onze voorzitter Herman Wessels.” – einde droomEr volgt van FC Twente zijde geen reactie. Op 1 november 2011 maakt een nieuwsbericht van Sarah Shearman in een marketing magazine het realiteitsgehalte van een deel van mijn droom duidelijk.

Alleen werd het niet door FC Twente uitgewerkt maar door Manchester United: “Manchester United is building its own branded global social network and media outlet with the aim of targeting its international base of an estimated 350m supporters”.

Faillissement. 2002/2003: FC Twente stevende af op een faillissement. Uiteindelijk was er een groep invloedrijke Twentenaren onder aanvoering van Joop Munsterman (en aanvankelijk ook Johan Plageman) die de taak op zich nam FC Twente op te stuwen in de vaart der volkeren. Munsterman formuleerde vergezichten (liet zich daarbij inspireren door de in 1963 vermoorde Amerikaanse president John F. Kennedy met zijn uitgesproken ambitie om voor 1970 mensen op de maan te brengen).

De tijd was er rijp voor. Munsterman greep zijn kans, bleek het reddinganker voor FC Twente: dromen, denken, durven en doen. Onder zijn inspirerende leiding vond FC Twente in allerlei opzichten de weg omhoog. Hij was de initiator en aanjager van het dynamische proces waarvoor eerder al de kiem werd gelegd.

Vanaf 2003 was Jan van Halst jarenlang als vertrouweling van Munsterman aan de slag voor FC Twente. Ik kende Jan uit de periode dat hij met FC Twente bij SV Markvogels speelde en ook via mijn bestuursfunctie bij De Vriendenkring FC Twente. Met Jan van Halst en Eddy van der Ley wisselde ik in 2000 al eens van gedachte over de periode na beëindiging van zijn actieve voetbalcarrière.

De komst van Jan van Halst bij FC Twente zag ik als een mogelijkheid om opnieuw ideeën voor te leggen. Vanzelfsprekend ook weer mijn stokpaardje ‘zoek het in samenwerking met amateurverenigingen’. Tal van notities overhandigde ik aan FC Twente, waaronder voormelde paraplu project ‘Samen Steeds Sterker’. In hoog tempo werd nadien bij FC Twente gewerkt aan de professionalisering van ondersteunende diensten. Er vond een inhaalslag plaats op commercieel gebied, er werden veel nieuwe initiatieven ontwikkeld met als oogmerk de geledingen rondom FC Twente structureel te binden en te werken aan groei van het aantal betrokken bedrijven/sponsors en supporters.

75) mijnFCTwente

Mijn vraag eind 2003 aan FC Twente om door een studente van de Universiteit Twente via een afstudeerproject antwoord te verkrijgen op de vraag ‘Is sponsoring van FC Twente zinvol?’ werd met enthousiasme ontvangen. Het eindrapport bevatte talrijke aanbevelingen en kreeg via een redactioneel artikel in het FC Twente magazine aandacht van de geledingen rondom FC Twente.

Een aantal korte citaten uit dat onderzoek: “Sponsoring is zinvol! Maar liefst 32% van de geënquêteerde bezoekers van FC Twente is bereid om bij de aankoop van producten en diensten het aanbod van de sponsors te betrekken. Nog eens 35 % vindt dit misschien een afwegingspunt. “Via sportsponsoring werk je aan naamsbekendheid en het onderzoek bevestigt dat sponsoring als sympathiek beoordeeld wordt. Maar daar ben je er als sponsor niet mee. Je zult aanvullende, stimulerende maatregelen moeten treffen om de latente belangstelling ook om te zetten in ‘koopgedrag’”, aldus Joanne van ’t Reve van de Universiteit Twente. Wat kunnen FC Twente en de sponsoren van de club nu met de resultaten van het onderzoek? Geert Jan Bittink is daar duidelijk over: “FC Twente en sponsoren kunnen zelf invloed uitoefenen op de effectiviteit van sponsoring. FC Twente bijvoorbeeld door de potentiële bezoekers, inwoners uit de regio, te gaan betrekken bij de club. Een belangrijke aanbeveling in dit verband luidt om de relatie met de amateurverenigingen te intensiveren”. …. Jan van Halst is blij met de geformuleerde aanbevelingen.

“We delen de opvatting dat plaatselijke supportersverenigingen zoals bijvoorbeeld in Markelo, Rijssen en Delden voor ons heel belangrijk zijn. Het is ons ideaal wanneer in elke plaats zo’n initiatief zou ontstaan.” In het rapport van Joanne wordt verder gewezen op de wenselijkheid van een actieve rol van FC Twente als maatschappelijk betrokken organisatie. “FC Twente zou ook zelf sponsoring als communicatie instrument kunnen inzetten. Betaald voetbalclubs die in hun missie statement de maatschappelijke betekenis verwoorden en in zeker zin ‘betaald voetbal’ als (belangrijkste) instrument definiëren creëren nieuwe perspectieven. En dat zal (potentiële) sponsoren niet ontgaan.””

76) mijnFCTwente

Vervolgens heb ik in 2005 aan Jan van Halst o.m. het idee voorgelegd van een samenwerking met vijfvoudig landskampioen volleybal vrouwen, Arke Pollux uit Oldenzaal. Het rood van FC Twente ook via topvolleybal. Ik heb daarbij ook gewezen op het voorbeeld van de omni topsport organisatie MSV Duisburg zoals ik daar eerder kennis van nam. Maar die samenwerking met Pollux kwam er niet. Wat later in de tijd (2009) liet Munsterman in die zin zelf een ballonnetje op, met Fenerbahce als inspiratiebron. Het was aanleiding om vanuit Heutink-Pollux opnieuw in gesprek te treden. Maar er waren meer topsportorganisaties die zich meldden bij FC Twente. De gesprekken liepen voor Pollux uit op een teleurstelling, misschien ook wel omdat (m.i. ten onrechte) de vraag werd voorgelegd tot financiële ondersteuning. Maar ook de onstuimige groei van de voetbalorganisatie FC Twente lijkt tot op heden de bottleneck voor Munsterman om gewekte verwachtingen waar te maken. Die stap van FC Twente naar omni topsport organisatie volgt ooit. Daarvan ben ik overtuigd.

Een van de medewerkers van FC Twente benaderde mij in 2008 met de vraag of ik wat kon betekenen voor FC Twente. Ik heb een voorstel geformuleerd (FC Twente, Trefpunt Twente –FC Twente betrokken – FC Twente trefzeker). In 2009 werd ik gevraagd voor een gesprek hierover in De Grolsch Veste. Het gesprek begon met de mededeling dat FC Twente voldoende professionals in huis had, dan wel via Wegener daar ‘gratis’ over kon beschikken. Maar waarom dan dit gesprek? Omdat jij concrete ideeën hebt waar we wat mee kunnen. Op hoofdlijnen heb ik destijds iets verteld over ‘mijnFCTwente’ als mogelijk project in het kader van community -building.

Over het idee ‘mijnFCTwente’ Groot Supportersboek wil ik nog kort iets kwijt. Het was ter gelegenheid van de voorbereidingen op het 45 jarig jubileum van De Vriendenkring FC Twente dat Martin Peters mij na afloop van een oefenwedstrijd van FC Twente tegen MSV Duisburg vroeg of ik nog wat ideeën had om die viering glans bij te zetten. Ik koppelde mijn idee van het Groot Supportersboek aan ledenwerving voor De Vriendenkring. Tijdens telefonisch contact nadien heb ik globaal daarover iets verteld, ook gezegd dat ik graag bereid was een nadere toelichting te geven, maar ook dat ik zelf wel een actieve rol wilde bij de uitwerking van een en ander. Daar bleef het bij. De Vriendenkring kwam er niet op terug.

77) mijnFCTwente

Een citaat uit een interview met FC Twente voorzitter Joop Munsterman in Voetbal International over de gebiedsontwikkeling rond De Grolsch Veste en richting FBK Stadion in Hengelo: “Wij denken graag bescheiden mee over grote ontwikkelingen in de regio. Als je ziet waar dit plan toe zou kunnen leiden… Zoals wij op de nieuwjaarsreceptie al aangaven: wetenschap, sport, onderwijs, recreatie en health ontmoeten elkaar in een groen gebied, waar je actief en passief voetbal kunt beleven en waar zich hoogwaardige faciliteiten bevinden: een bioscoopcomplex, een hotel, een overdekte ijsbaan, een kartbaan, een evenementenhal, een golfbaan, een spa-health met fitness.

Met een ontsluiting naar Hengelo via een ecologische zone met veel water. Een rollerskatebaan en fietspaden die uitkomen bij het FC Twente/FBK-centre of excellence: een atletiek stadion met een klein voetbalstadion, acht velden en perfecte trainingsfaciliteiten”. Eerder al sprak Joop Munsterman over FC Twente Village. Toeval bestaat niet! Maar was Hart voor Twente daarvoor dan de blauwdruk? Met een voorkeurslocatie tussen de Hasseler Es en Het Hulsbeek? In bijlage 3 daarover mijn opvatting.

Via een aantal columns formuleerde ik in achterliggende jaren nog wat ideeën, onder meer over het ‘voetbalstadion als maatschappelijk kasregister’ (2013), in eerder stadium ook al eens besproken met Jan van Halst. Verder was er via e-mail nog een enkele keer contact met Jan van Halst en Joop Munsterman. De laatste feliciteerde ik op 31 oktober 2011 met de officiële in gebruik name van de nieuwe tribune, waardoor de stadioncapaciteit van De Grolsch Veste is uitgebreid tot 30.014.

Voor mij is daarmee de cirkel rond.

78) mijnFCTwente

Nawoord mijnFCTwente1) E-mail bericht aan de preses van FC Twente, gedateerd 31 oktober 2011: Beste heer Munsterman, goedemorgen Joop, 16 januari 1988: PSV – FC Twente 2-2 …….. 29 oktober 2011: FC Twente – PSV 2-2 ‘Van Dagdroom tot Werkelijkheid’: de cirkel is rond.

Zaterdag jl. 30.000 toeschouwers bij de wedstrijd FC Twente – PSV. Wat een ambiance, wat een fantastisch duel ook! Weer een belangrijke mijlpaal in de ontwikkeling van onze TROTS, FC Twente. Dat PSV tegenstander was op de avond van de officiële in gebruik name van de nieuwe tribune is bijzonder. PSV gold jarenlang toch als houvast, als voorbeeld en inspiratiebron voor FC Twente… Het kan, een topclub in de provincie!

Vanaf 1967 volg ik FC Twente intensief en bezoek vrijwel alle thuiswedstrijden. Na de fantastische voetbaljaren 60/70 dreigde FC Twente in de jaren ’80 weg te kwijnen in stadion Het Diekman. Dat deed mij als fervent FC Twente supporter ‘pijn’, heel veel ‘pijn’. Ik kon het niet laten en maakte mijn ‘pijn’ begin 1988 kenbaar in een schrijven aan het bestuur van FC Twente met als aanhef ‘Bestuur FC Twente voor Krachtproef van Formaat’. Ik droomde over een nieuw multifunctioneel stadion, onderdeel van een recreatieboulevard, Trefpunt Twente. Leden van de Sportvereniging Markvogels daagden mij uit: onderneem zelf actie. Het was aanleiding tot onder meer het initiatief ‘Hart voor Twente’, misschien bekend, maar waarschijnlijk niet!? Het lijkt al weer zo lang geleden.

Ik dacht dat ik de missiedrang van Hilbrink/Iliohan/Olijve had begrepen en droomde over/ ‘bouwde’ een stadion voor FC Twente en Sc Heracles (werktitel: Euregio stadion) met een capaciteit van 30.000 bezoekers, een keuze die werd ingegeven door kennis van het marktpotentieel in de regio Twente/ grensgebied Duitsland op dat moment. In het kader van internationale ontwikkelingen (EG ’92), schaalgrootte (ook de wens om de luchthaven Twente een impuls te geven) en vanuit de stellige overtuiging dat FC Twente een katalysator functie kan vervullen bij de ontwikkeling van de regio.

Intensivering van samenwerking FC Twente/ Sc Heracles zou op termijn tot een fusie moeten leiden, ook om kannibaliserende werking van een tweede betaald voetbal organisaties in de regio te voorkomen. Maar ja, ‘het Twentse erf’…en: een onbekende Twentenaar en ‘het maaiveld’. Het initiatief bleek ‘een brug te ver’.

We zijn nu enkele decennia verder: er zijn overeenkomsten, maar ook verschillen. ‘Van Dagdroom tot Werkelijkheid’ & ‘Working on a Dream’. Zoals heel veel Twentenaren ben ik TROTS op (FC) Twente.

Joop, dankzij jou, uiteraard met medewerking van velen!, worden (Twentse) dromen werkelijkheid.

Allen die daaraan bijdragen, van harte gefeliciteerd! Ambitie als hoogste vorm van wijsheid. FC Twente, op weg in de groei naar volwassenheid, maatschappelijke betrokken, maatschappelijk relevant. Op enig moment in de nabije toekomst ongetwijfeld ook als Omni Topsportorganisaties Twente. ‘Vandaag’ een wedstrijd in de prachtige, sfeervolle, voetbaltempel De Grolsch Veste, om ‘Morgen’ weer vol overgave en energie te werken aan een volgende stap in de ontwikkeling van FC Twente tot absolute topclub. Op naar 44.000 bezoekers, want De Grolsch Veste is altijd te klein.

79) mijnFCTwente

Voor FC Twente geldt inmiddels: ‘NoSkyNo Limit’…… naar een Fan Community Twente met 100.000 leden?! Heel veel succes ! Met vriendelijke groet, Geert Jan Bittink p.s.: Met een groet en felicitatie ook aan de eerdere voorzitters Hans van den Berg en Cees Anker waarvan ik helaas geen e-mail adres beschikbaar heb.

Toegevoegd als bijlage bij dit e-mail bericht: “working on a dream” – Voetbal International – wk 16 – 21 april 2010.

Citaat Joop Munsterman, voorzitter FC Twente: “Weet je, tien jaar geleden ging ik met Theo Pahlplatz wel eens mee kijken naar zijn zoon Boudewijn, die bij PSV speelde. Als ik het PSV Stadion binnenkwam dacht ik: wat een fantastische club, wat een entourage, wat een stadion. Nu denk ik: och, wel aardig.” Wie zegt dat Twentse bravour niet bestaat? Munsterman brandt van ambitie. “van Dagdroom tot Werkelijkheid” - Markelo, 29 januari 1988 – uit de brief ‘Bestuur FC Twente voor Krachtproef van Formaat!’

Geacht FC Twente bestuur, Zaterdagavond, 16 januari jl. bezocht ik het competitieduel PSV – FC Twente. Complete families zag ik aan mij voorbij trekken om plaats te nemen in de prachtige voetbal arena van Philips…. FC Twente staat er wat kansen betreft net zo goed voor als PSV. De belangrijkste voorwaarde is wel de realisatie van een nieuw multifunctioneel Diekman stadion. De ‘presentatie’ van het voetbalproduct in een modern, overdekt, verwarmd stadion is een ‘must’. Een STADION ‘nieuwe stijl’ zou EEN HUISKAMER moeten zijn. Een huiskamer die als extra te bieden heeft de directe beleving van de sfeer die bij het sportgebeuren hoort. Alleen daarvan gaat al een geweldige zuigkracht uit.

FC Twente staat bestuurlijk voor EEN KRACHTPROEF VAN FORMAAT. Het is geen geringe opdracht, maar wel één die veel voldoening kan geven en bovenal past in de visie van uw illustere voorgangers in het FC Twente bestuur. Laat FC Twente zich voorgoed een plekje veroveren in de top van het Nederlands voetbal. In sportief en (noodzakelijkerwijs) commercieel opzicht.

EENMAAL ZULLEN WIJ DE KAMPIOENEN ZIJN?! – Met sportgroeten – Geert Jan Bittink.

80) mijnFCTwente

De uitgave van mijnFCTwente1) is mogelijk dankzij een financiĂŤle bijdrage van de stichting SteunJeClub.nl.

Al vanaf het jaar 2000 helpt SteunJeClub.nl het verenigingsleven, evenementenorganisaties en jeugdige sporttalenten bij het verwerven van inkomsten. Nadere informatie is te vinden op de website SteunJeClub.nl.

Mei 2011- Tess von Piekartz en Susan Stevelink van Heutink Pollux met het SteunJeClub.nl-koffertje, symbool voor de bereidheid van heel veel mensen (30% van de beroepsbevolking) om een verlofdag in te leveren bij de werkgever en de loonwaarde van die dag beschikbaar te stellen aan een vereniging naar eigen keuze.

SteunJeClub.nl pleit al jaren voor een fiscale vrijstelling, om het voor werkgevers simpel te houden in de administratieve verwerking en om mensen te stimuleren tot deelname. Video: http://youtu.be/b69lMfby3uI

e

Foto: In het seizoen 2010/2011 eindigde Pollux Oldenzaal als 2 in de strijd om het Nederlands Kampioenschap.

SteunJeClub.nl was acht seizoenen, 2003/2004 tot en met 2010/2011, sponsor van vijfvoudig landskampioen volleybal Pollux Oldenzaal.

81) mijnFCTwente

Bijlage 1: mijnFCTwente – 1967-2007: 40 jaar FC Twente supporter 26 november 2007 was het 40 jaar geleden dat ik voor het eerst een wedstrijd van FC Twente bezocht. ’t Was de eerste keer, maar ik wist ’t zeker, hier kom ik weer! En ja hoor, ik bezocht daarna vele honderden thuiswedstrijden en af en toe ook uitwedstrijden van FC Twente. Ik voel me nu ruim 40 jaar FC Twente supporter en daarom is FC Twente in al die jaren ook best wel een beetje mijnFCTwente geworden.

Jaren terug liep ik al eens met de gedachte om wat herinneringen aan papier toe te vertrouwen, gewoon leuke herinneringen, anekdotes, een bijzonder doelpunt, de herinnering aan die super enthousiaste ‘buurman Harry’ (toen met baard) uit Vak R. Onlangs zocht ik mijnFCTwente albums van eind jaren ’60 en begin jaren ’70 maar eens op. De herinneringen komen dan boven en ik had zoiets van…….. doen!!…….pak de pen en leg vast die herinneringen, maar ook……

Wat zou het leuk zijn om van andere FC Twente fans eens te horen over al die mooie, spannende en ontroerende herinneringen. Die heel speciale ontmoeting met je eigen idool, de herinnering aan een bijzondere goal, het contact met supporters van andere clubs, ontstane vriendschappen en liefdes voor het leven. Of je betrokkenheid bij de club als vrijwilliger, de verhalen rondom een bijzondere sfeeractie, je wensen en dromen voor de toekomst, jouw mening over de club. Kortom, wat je maar aanspreekt om te vertellen. Wordt het een historisch document?? Ook met bijdragen van (oud) FC Twente spelers? FC Twente is inmiddels een klassieker en dat mag iedereen weten. En waarom niet een website waarop we al die herinneringen gaan vastleggen? Of het groot supportersboek mijnFCTwente. Wie weet komt het er ooit van!?

26 november 1967: als 15-jarige kwam ik voor het eerst in het Diekman. In vak O om precies te zijn.

Op aandringen van mijn ‘neef’ Piet Jager (nu Denekamp). Samen met Piet en mijn Pa naar Enschede.

Heel indrukwekkend die eerste herinneringen aan een volgepakt stadion (27.000 toeschouwers – merendeel staanplaatsen), regenachtig/mistig weer, het schijnsel van de lichtmasten bracht een heel apart sfeertje. MijnFC Twente tegen het grote Feyenoord (van mijn oom Luc). Het werd onder leiding van Sjef Dorpmans 1-2 voor de Rotterdammers. Issy (pak ‘m) ten Donkelaar bracht Twente op 1-0, maar Ove Kindvall en Coen Moulijn scoorden voor Feyenoord. Het was mijn eerste kennismaking met FC Twente, met Eddy (de Keu) Achterberg, Theo Pahlplatz (Theooooooo), Epi (Manolito) Drost en al die andere jongens die jarenlang het gezicht van FC Twente vormden. En wat heb ik aan die groep ongeloooooflijk veel plezier beleefd.

82) mijnFCTwente

Het zat mij als FC Twente supporter ook mee, want wat in die jaren daarna door Kees Rijvers en ‘Spitz’ Kohn samen met de selectie (toen was clubtrouw nog vrij gewoon) werd neergezet is nauwelijks meer denkbaar. De plakboeken uit die tijd, vergeelde, losgelaten knipsels en foto’s uit de Tubantia en het Handelsblad (met een heuse ‘sterrenparade’) brengen heel veel herinneringen boven, vooral ook de intensiteit waarmee ik de wedstrijden beleefde. Van weekend naar weekend, meestal voor meer dan 20.000 bezoekers. Soms zelfs met bijgeplaatste noodtribunes.

Oet Deep’n…..op de fiets Regelmatig op de fiets van Diepenheim naar Enschede. Om 13.00 uur dan met de eerste supporters in het stadion, jarenlang vak Q (wat een sfeertje), later vanaf 1971 in vak R (nr. 114), toen door de FC Twente familie Van Heuven uit Lochem veelal opgehaald. Mijn buurman Harry in Vak R en ‘een bakker’ uit Oldenzaal (ik ben z’n naam helaas vergeten), altijd dikke pret, stijf van de zenuwen, denk maar eens aan die UEFA cup finale tegen Borussia Mönchen Gladbach, een koude douche, dat wel, maar wat waren we trots op onze jongens, een dag toch ook waarop ik wat heb leren relativeren.

MijnFC Twente momenten Die uitwedstrijd in Rotterdam, op 12 maart 1973, mijn eerste bezoek aan het Feyenoord stadion, met de trein vanuit Enschede. Maar, hoezo Kuipvrees voor de spelers? Die staan toch echt met beide benen op de groene grasmat. Als supporter boven in het stadion, dat was van andere orde!!! Maar wel met 3-1 winnen van de Rotterdammers, het blauwe oog dat Rinus Israël onze Piet Schrijvers bezorgde kon daar helemaal niets aan af doen. Lovende kritieken voor de formatie van ‘Spitz’ Kohn.

Memorabel zijn zeker ook de wedstrijden tegen Ipswich Town, in Engeland tegen het Ipswich van Bobby Robson. Ipswich 90 minuten lang dol tikken (Van der Vall/Thijssen en Mühren in een hoofdrol), met extra lange analyses van de BBC, want hoe was het toch in ’s hemelsnaam mogelijk dat een provincieclubje uit Nederland een gerenommeerde Engelse club zo ‘voor schut’ zette in eigen huis.

De landstitel net gemist: in een volgepakte Kuip, op de voorlaatste competitiedag, kon/mocht mijnFC Twente gewoon geen landskampioen worden. De titel ging naar het Feyenoord van Rinus Israël en Theo ‘de tank’ Laseroms. Het werd op 5 mei 1974 in een grimmige, zinderende wedstrijd 32 voor de Rotterdammers. Ik heb de wedstrijd live gevolgd in sporthal Deppenbroek waar een heel groot scherm stond opgesteld.

MijnFCTwente momenten: die ongelooflijke knal van Dick van Dijk tegen Ajax (5-1), de onverzettelijkheid van Piet Schrijvers, dat lobje terug van Epi over Liverpools’ Kevin Keegen heen naar doelman (volgens mij nog) Schrijvers en dan die historische wedstrijden tegen Juventus. Stel je voor, thuis en uit van Juventus winnen, met 3 treffers van Johan Zuidema en FC Twente schrijft geschiedenis in 1975, bereikt de finale van de UEFA Cup. Wat ik nog vergat, dat onvergetelijke moment waarop ik mij seconden lang afvroeg wie er Het Diekman ‘uitgeschopt’ zou worden. De confrontatie zo halverwege tussen de 16 meter en de middenlijn.

Johan ‘De Nees’ van Ajax of onze Piet Schrijvers: een dreun, je wilt het niet weten, maar beiden stonden gewoon weer op, alsof het de gewoonste zaak van de wereld was.

83) mijnFCTwente

MijnFCTwente in Het Diekman: dat is vak Q, vak R en later lange tijd vak E. Dat is ook de herinnering aan mijn achterneef Bennie (Bill) Lammers, ober in het restaurant van stadion Het Diekman. In plaats van lessen Spaans of Psychologie aan de Heao (locatie toen nog Lonnekerbrugstraat) de trainingen bijwonen. Eerst een kop soep en een broodje bij Bill en dan Piet Schrijvers en de knallen van Epi Drost, Rene Notten, Willem de Vries en Jan Jeuring.

Met een DAF33 naar Go Ahead en het ‘klikken’ van voetbalnoppen ‘Neef’ Bill kwam in zijn DAFje 33 elk jaar naar Diepenheim: en dan samen naar de uitwedstrijden bij Go Ahead ( toen nog zonder Eagles, het Go Ahead van dr. Fahrdronc). Het werd een traditie, maar wat een herrie daar in dat stadion aan de Vetkampweg, heel bijzonder. Later via mijn werk had ik nog regelmatig contact met de voormalig libero van Go Ahead, Gerard Somer, nu technisch directeur van Go Ahead.

MijnFCTwente en Het Diekman, dat is ook het ‘klikken’ van de ijzeren noppen van onze jongens, via het asfaltplein voor het stadion naar het trainingsveld vice versa voor een warming up en dan die speciale geur van massageolie of weet ik veel wat die jongens allemaal opgestreken kregen; het hoorde er helemaal bij en werd al snel door de amateurwereld overgenomen!! Dat gaf toch iets extra’s.

Billy Ashcroft en keien over bobo-bolides Eind jaren ’70 werd het sportief allemaal wat minder, begin jaren ’80 de degradatie. Dat was best wel slikken, maar wat Billy Ashcroft en Jan Sörensen brachten tijdens het jaar eerste divisie, dat blijft toch ook gegrift in het geheugen. Later in de tijd Piet Keur, Wim Balm, Pieter Huistra, Theo Snelders en natuurlijk publiekslieveling Manuel Sanches Torres.

84) mijnFCTwente

De herinneringen ook aan de confrontaties tussen supportersgroepen. Rennen over het Diekmanplein, tussen verbouwereerde agenten (te paard) door. Ik zie ook de keien nog over de bobo-bolides zeilen die voor stadion Het Diekman geparkeerd stonden. Angstige momenten na het bereiken van een UEFA cup plaats: de eigen supporters (er was meen ik geen vat bier geregeld??) die zich tegen de club keerden en de TOS ruimte bekogelden.

25 jaar FC Twente – 1990 – EEP, altijd in voor een dolletje Het werd gevierd in Het Diekman Stadion. Ook met een wedstrijd van oudgedienden. Ik maakte er wat kiekjes, waarvan die ene met Epi Drost (tegenover Jaap Bos- zie foto hierna) toch bijzondere herinneringen oproept – Epi-‘Manolito’-Drost, altijd in voor een grap. Of zoals Kick van der Vall eens vertelde: “ Meneer Rijvers had zo’n vermoeden dat we waren stappen. En dan kwam hij ‘posten’. Ik weet nog dat Epi z’n auto wegzette om Rijvers uren voor nop te laten wachten wanneer we terug zouden komen. Want ja, de auto van EEP was er niet.” De andere dag op de training: “En jongens, op tijd naar bed gegaan?” en dan EEP: “Jazeker, om negen uur al onder de wol.” En dan zag je Rijvers denken.

Lothar Mattheus : “ja,ja….für dein Sohn!!??”

MijnFCTwente in Het Diekman, dat is ook de gezinstribune (vak U) waar mijn vrouw en kinderen zaten en waar onze harde kern bij tijd en wijle voorbij kwam rennen, op weg naar ‘de vijand’. Het contact met Duitse voetbalfans van Schalke (via Harrie Kip), MSV Duisburg (via Alfred Nijhuis) en Dortmund, weg van de Duitse autobanen met BMW, Porsche en Mercedes. De ontmoeting met gewone Duitse supporters en de unieke beleving van de voetbalsport in het Ruhrgebied. Contact ook met mensen die zo lang in de mijnen werkten, indrukwekkend hoor. Zoon Willem Jan als mascotte bij een Bundesliga wedstrijd, mijn betrokkenheid als bestuurder bij De Vriendenkring FC Twente, zeker niet te vergeten Henny ten Kley (echt een FC Twente kanjer!!), zoon Bas als mascotte bij FC Twente – Sc Cambuur, het hartstochtelijk meeleven van de echtgenote van Rob Baan (achter mij op de tribune), maar ook mijn vraag aan Lothar Mattheus van Bayern München om ‘een handtekening voor mijn zoon’ en dan die veelzeggende glimlach en knipoog…..‘ja, ja,…..für dein Sohn!!??’

85) mijnFCTwente

Olympisch stadion, Prince Polley en een nat pak MijnFCTwente en de uitwedstrijden. Ik noemde de Kuipvrees al, maar wat me in het oude Olympisch stadion van Amsterdam overkwam, dat slaat echt alles. Met een aantal ras Amsterdammers naar Ajax – FC Twente (je moet maar lef hebben hè? Twente had er nog nooit gewonnen), een plekje op de overdekte hoofdtribune (zo lek als een vergiet). De wedstrijd waarin Prince Polley scoort, dan juich je toch?, vergeet op zo’n moment even dat je in Amsterdam bent, maar tegelijkertijd door een gigantische dauw van een Ajaxcied vier rijen lager beland tussen verbaasde Ajax VIP’s. De boosdoener werd overigens wel direct door stewards afgevoerd. Het kon mij de pret (met nat pak) die avond in Amsterdam niet drukken, 1-0 winst. Later in de tijd ‘verpestte’ Jan Vennegoor of Hesselink nog eens een feestavondje in de Amsterdam Arena ter gelegenheid van 100 jaar Ajax. Mooi dat het wel 1-0 winst bracht voor FC Twente.

Markelo, SV Markvogels en FC Twente Vanuit ’t Stedeke Diepenheim naar Markelo, waar ik in 1976 mijn vrouw leerde kennen. Ik wilde wel voetballen, maar zondags moest ik naar FC Twente. “Dan ga je toch bij SV Markvogels, de zaterdagclub hier”, adviseerde mijn schoonpa. Zo gezegd, zo gedaan. Markelo, zo merkte ik, kende toen nogal wat Go Ahead en Ajax supporters met een enkele FC Twente supporter. Dus ja……daar doe je dan wat aan!

MijnFCTwente , dat werd in de jaren negentig acht keer FC Twente in Markelo tegen SV Markvogels /Streekteam (ook het 2e elftal en de jeugd van FC Twente kwamen in de jaren negentig naar Markvogels). Met dank aan de directie van Eternit (de heren Doevelaar en Karst), die dit allemaal mede mogelijk maakte, in het bijzonder ook Johan Stemerding (geheel rechts op foto naast Cees Doevelaar) met wie ik samen heel wat wedstrijden van FC Twente bezocht.

86) mijnFCTwente

“Scheids…….stop d’r es effen mee”….

Heel speciaal die ene keer, in januari 1994, guur/regenachtig weer, een telefoontje van Rob Baan: “Is het mogelijk om bij jullie een oefenwedstrijd te komen spelen? We kunnen nergens terecht.” Het veld van Markvogels (op bosgrond) was bespeelbaar en dus, op een kille, druilerige woensdagmiddag een oefen pot tussen FC Twente en Heracles. Geen entree, geen verkeersmaatregelen, want wie komt er nu naar zo’n oefen pot. Toch wel, zo’n 600 bezoekers, auto’s links en rechts van de weg geparkeerd en geen doorgang voor de giertank van boer Kloots. Die nam toen zelf maar het heft in eigen hand en betrad de ‘voetbalarena’: “Scheids……stop d’r es effen mee….” En wat daarna als ‘donderspeach’ nog volgde, ook richting publiek. Ik zie het verbouwereerde gezicht van Jan van Halst en de schaterende Nico Jan Hoogma nog voor me. En de pers die ‘t helemaal ‘te gek’ vond. Het haalde destijds de voorpagina van de kranten. Begin er met (Nico) Jan maar eens weer over. Later datzelfde jaar kwam boer Kloots opnieuw met giertank naar het Markvogels veld. Dit keer om de aftrap te verrichten van de oefenwedstrijd tussen FC Twente en Markvogels.

“Vluchten” voor onweer, ook dat was een keer aan de orde. De wedstrijd Markvogels – FC Twente werd halverwege afgelast. De deuren van de VIP ruimte snel geopend voor iedereen. En van al die wedstrijden blijven de herinneringen bij, een album vol met foto’s en tal van krantenberichten.

Rellen in Markelo (bleven gelukkig uit) En dan was er nog die ochtend waarop ’s avonds Go Ahead Eagles in Markelo zou oefenen. Een telefoontje van burgemeester Van Haersma Buma van Markelo: “De politie Enschede heeft mij kenbaar gemaakt dat er plannen zijn van de harde kern van Go Ahead en FC Twente om vanavond rellen te schoppen”. ’s Avonds in de gemeenteloods naast het speelveld (blaffende) politiehonden en ME-ers.

Gelukkig gebeurde er niets, misschien wel omdat het verschrikkelijk slecht weer was, het hoosde die avond werkelijk.

De FC Twente voorzitters Hans van den Berg en Cees Anker Heel leuk ook de plezierige contacten met de voorzitters Hans van den Berg en Cees Anker. Beiden kwamen een aantal keren naar de wedstrijd van FC Twente in Markelo. Ik heb dat toch ook wel ervaren als ‘een blijk van waardering’ voor het initiatief Hart voor Twente, mijnFC Twente droom: MijnFCTwente, dat is mijn droom uit 1989 over een nieuw te bouwen Euregio-stadion waar FC Twente en Sc Heracles samen onderdak vinden, in een multifunctioneel stadion, als onderdeel van een recreatieboulevard, mijn initiatief Hart voor Twente. Aangereikt aan FC Twente en Sc Heracles in een periode dat in Enschede werd gesproken over renovatie van stadion Het Diekman, FC Twente gemiddeld zo’n 6.000 toeschouwers trok en Heracles aan de Bornsestraat speelde voor 1.000 tot 1.500 bezoekers. Hét moment om serieus in overweging te nemen tot één sterke betaald voetbalorganisatie te komen. Ik heb mappen vol met correspondentie, beschouwingen, besprekingsverslagen en krantenartikelen. Een manuscript ‘mijnFCTwente, de Toekomst van Gisteren’ is onderhanden. Het begon allemaal met een sport beschouwend artikeltje in het clubblad van SV Markvogels, “bestuur FC Twente voor krachtproef van formaat!”

Vervolgens werd ik door de leden van Markvogels uitgedaagd om als FC Twente supporter zelf maar eens initiatief te tonen. Het werd een aardig tijdverdrijf! Leuk, boeiend/spannend en leerzaam om te doen, maar ook ‘teleurstellend’, de confrontatie met ‘de eigen erf’ cultuur in de regio, ‘weeffouten’

87) mijnFCTwente

in de samenwerking: het klinkt allemaal wat wrang, juist hier in de regio die ooit floreerde dankzij de textielindustrie.

Ik schreef een beleidsnotitie: “Op Verkenning!!....”, zonder de pretentie al een antwoord te kunnen geven op alle vragen die opdoemen, maar met het doel een bovenlokaal, regionaal gericht gemeenschapsbesef te stimuleren, een MARSROUTE uit te zetten naar de toekomst……met Hart voor Twente. Het betaald voetbal als katalysator ten bate van de ontwikkeling van de regio. Het motto: risicomijdend gedrag is niet de hoogste vorm van wijsheid, met dank aan de Overijssels CvdK mr. J.A.M Hendrikx. Het initiatief Hart voor Twente kreeg invulling in de periode 1988 t/m 31 januari 1991. Op 31 januari 1991 maakten de gemeente Enschede en FC Twente bekend dat in het Business & Science park een nieuw stadion zou verrijzen.

Hans Meijer en Robbie McKinnon en speler/coach van de Eeuw En dan Hans Meijer, Arend van der Wel en Fred Rutten die voorafgaande aan een wedstrijd tussen Markvogels en FC Twente bij mij thuis nog even een videoband bekijken met beelden van ene Robbie McKinnon.

In 2005, het jaar van de fusie tussen mijnSVMarkvogels en Sc. Markelo, heb ik nog met Jan van Halst besproken of een wedstrijd tegen FC Twente haalbaar was….ter afsluiting van een fantastische periode ‘vandaag bij SV Markvogels, morgen naar FC Twente’. Helaas liet dat de overvolle agenda van FC Twente niet toe. Even dacht ik nog ‘het groen en zwart van SV Markvogels en Sc Markelo, de parallel met Sc. Enschede en Enschedese Boy’s …en dan die prachtige kleur ROOD voor de ‘fusie’-club FC Markelo...maar het kwam er niet van!...het blijft ‘zwart/wit’ in Markelo.

MijnFCTwente, dat is ook mijn initiatief tot de organisatie FC Twente speler & coach van de eeuw.

En natuurlijk hebben we daarbij de supportersvereniging FC Twente-Markelo betrokken. Ruim 1.100 stemmen werden uitgebracht door FC Twente fans uit de hele regio en van alle leeftijden. Kees Rijvers als coach en Epi Drost als speler van de eeuw. Leuk ook het enthousiaste telefoontje van Hans Meijer daarover: ”Leider kann Ich nicht nach Markelo kommen, aber der Kees Rijvers und Epi Drost verdienen es immer erinnert zu werden” (als het Epi Drost stadion dan een brug te ver is, misschien ooit een Epi Drost en Kees Rijvers tribune??). De ontmoeting met mijn helden uit de jaren ’70 in Bill’s Bar Markelo op 5 januari 2000, om nooit te vergeten: Johan Zuidema, Arnold Mühren, Piet Schrijvers, Benno Huve, Frans Thijssen, Kick van der Vall, Theo Pahlplatz, Jan Jeuring en ga zo maar door.

5-1(-2000): die 5-1 doet me altijd weer denken aan het meest legendarische duel van FC Twente in de 20e eeuw, tegen het ongenaakbare Ajax van Johan Cruijff: 5-1 voor FC Twente. Ik vroeg FC Twente destijds om een beeltenis van Epi Drost en Kees Rijvers in het Arke Stadion te plaatsen. Markvogels’ beeldend kunstenaar Normann Burket deed een mooi voorstel. Het was toen ‘een brug te ver’, financieel niet haalbaar. Later in de tijd gelukkig alsnog de hommage aan Epi Drost, hopelijk volgt ook een dergelijk eerbetoon aan die kleine, grote man, Kees Rijvers.

MijnFCTwente, herinneringen aan Cor Hilbrink cs en Ferdinand Fransen, Epi Drost en zijn maatjes uit de jaren ‘60/70, Kees Rijvers/Spitz Kohn/Jan Morsing, Hans Meijer en Fred Rutten, regionale talenten die kansen krijgen en pakken, tal van anekdotes, emotionele momenten, mooie momenten, pijnlijke momenten, soms wat vervaagd door het verloop van de tijd, thans misschien wat minder intensief

88) mijnFCTwente

beleefd, maar altijd blijft dat gevoel….. mijnFCTwente, meer dan een nummer 1: gisteren ….vandaag ….morgen ….mijnFCTwente….

MijnFCTwente. Dat is ook mijn periode als secretaris van het bestuur van De Vriendenkring FC Twente (periode ’93 t/m ’97, destijds als opvolger van Martin Peters), mijn betrokkenheid bij FC Twente als projectmedewerker/vrijwilliger (inzet Cotass Clubcard als marketing tool), het initiatief Hart voor Twente, al die wedstrijden van FC Twente die we organiseerden in Markelo en Goor (met de allereerste live uitzending via TV Oost), gevraagde/ongevraagde adviezen aan FC Twente, onder meer over de opzet van een Junior fanclub, een 55+ fanclub, de FC Twente clubkaart als marketinginstrument, over de samenwerking met amateurverenigingen/TWIN-relatie, de meerwaarde van samenwerking met topsportorganisaties in Twente, het FC Twente stadion en omgeving als TREFPUNT TWENTE, met ook een permanente expositieruimte voor o.m. het bedrijfsleven.

MijnFCTwente, ’NoSky,NoLimit’ (2000)….MijnFCTwente ‘de Toekomst van Gisteren’…. Het komt er ooit van, met bijzonder foto- en beeldmateriaal uit MijnFCTwente-‘archief’. O ja, dan was er nog die toevallige ontmoeting met ‘De Keu’ (in Duitse Mercedes, hij was al in dienst bij Schalke 04) tussen de hoog opgeschoten maïsvelden rondom Markelo.

EENMAAL ZULLEN WIJ DE KAMPIOENEN ZIJN – zeker weten!

Markelo, 26 november 2007 – Geert Jan Bittink

Diepenheim, juli 2011 - aanvulling Vandaag bij Markvogels, Morgen naar FC Twente.

Bovenstaande herinneringen zijn nu toch aanleiding tot een korte aanvulling. SV Markvogels, 1976, ik weet het nog goed, ik had net verkering in Markelo. “Kom je nu in Markelo voetballen? “ vroeg mijn schoonvader. Mijn reactie was helder: “Dat kan niet, want ik moet zondags naar FC Twente (toen was een eredivisiewedstrijd, 14.30 uur, op de zondagmiddag nog heel gewoon).” “Dan ga je toch bij Markvogels spelen” volgde de reactie. De zaterdagvereniging bestond net 1 jaar. De oprichting, 28

89) mijnFCTwente

april 1975, was niet bij iedereen in Markelo goed gevallen, dat merkte ik al snel. Daar kwam nog bij dat SV Markvogels die eerste jaren op het sportcomplex van Sc Markelo speelde en dat vonden sommige Sportclub leden maar niets.

Waarom die toevoeging aan mijn herinneringen? Simpelweg omdat juist mijn eigen afweging om naar SV Markvogels te gaan ten grondslag lag aan de slogan ‘vandaag bij SV Markvogels, morgen naar FC Twente’. Overigens niet meer, niet minder, want zelf had ik nou bepaald niet de illusie dat ik deze slogan ook in overdrachtelijke zin ooit zou kunnen waarmaken, want hogeschool voetbal was aan mijn fysiek, technisch en tactisch vermogen niet besteed…. zelfs verre van dat ….

Waarom niet bij FC Twente aan de slag? Ik weet nog goed dat o.m. mijnFCTwente ‘maat’ Johan Stemerding meerdere keren zei: ‘Waarom ga je niet aan de slag bij FC Twente?’ En eerlijk gezegd, het werd op enig moment best wel deel van mijnFCTwente droom, maar ‘daarvoor werd je dan wel gevraagd’, zo luidde mijn opvatting. Niet dus. Eind jaren 90 toch maar eens een sollicitatie poging ondernomen. Frans van Dommelen was toen algemeen directeur, maar ik kreeg de functie commerciële zaken niet.

Veel later in de tijd nog eens gesproken met Jan van Halst. Dat was in 2005. Toen ook wat ideeën aangereikt over samenwerking en vervolgens het UT studieproject ‘effecten sponsoring rond FC Twente’ begeleid. Wat later in de tijd werd ik door een collega van Jan van Halst benaderd: “Zou je niet wat voor ons kunnen betekenen? Je hebt zoveel goede ideeën.” Ik heb toen een voorstel geformuleerd vanuit mijn adviesbureau. Ik werd uitgenodigd voor een vervolggesprek, eigenlijk alleen maar om te melden dat “FC Twente wel wat extra mensen van Wegener zou inzetten om werkzaamheden te verrichten” en de opmerking “maar als je nog goede ideeën hebt, dan horen we dat natuurlijk graag” en verder “frustreert het je niet dat je allerhande ontwikkelingen ziet bij FC Twente die jij al voorzag?” Mijn antwoord: “Nee, dat frustreert niet, omdat ik mij FC Twente supporter voel, maar ik had graag meer concreet mijn steentje bijgedragen aan de ontwikkeling van de club”.

In 1997 in het kader van 90 jaar GFC Goor een wedstrijd tussen FC Twente en Go Ahead Eagles – de eerste wedstrijd die live werd uitgezonden door TV Oost – sponsoring Eternit, Markvogels Sport Promotion en KSB (Kuiper/ Somer/Bittink).

90) mijnFCTwente

Kortste Column van Twente – bron: Twentesport.com – 9 september 2012 JA, ik STEM Ik stem voor FC Twente als aanjager van de breedtesport, talentontwikkeling en topsport in Euregio, voor ‘meer dan voetbal alleen’.

Ik stem voor samenwerking en solidariteit, voor welzijn en duurzaamheid, voor herstel van consumentenvertrouwen in plaats van de botte bezuinigingsbijl.

Ik stem voor begrotingsevenwicht vanuit economische groei en daarna de vorming van een conjunctuur egalisatiefonds.

En ik stem voor een fiscale vrijstelling bij het verzilveren van verlofdagen ten bate van amateurverenigingen!

Tenslotte: Ik stem tegen €go’s die als €melten onze Europese en lokale speelvelden aantasten.

Geert Jan Bittink

Epy Drost , speler van de eeuw

N’Kufo – topscorer FC Twente aller tijden

91) mijnFCTwente

Bijlage 2: SV Markvogels – Hart voor Twente – FC Twente: 1988 – 2010 (data overzicht) 29 jan. 1988: “Bestuur FC Twente voor krachtproef van formaat” Als betrokken FC Twente supporter maakte ik mij zorgen over de toekomst van ‘mijn’ FC Twente. Dat was aanleiding tot een sport beschouwend artikel in het clubblad van SV Markvogels, een ‘uitdaging’ aan het adres van het FC Twente bestuur: realiseer een nieuw stadion, een absolute ‘must’ om (weer) aansluiting te verkrijgen bij de (sub)top en internationaal voetbal te kunnen spelen. Het artikel leverde nogal wat reacties op, ook in termen van “waarom neem je zelf niet het initiatief, formuleer een toekomstvisie en probeer daar draagvlak voor te vinden”. ‘t Ja, wie A zegt….. De ideeën ontvouwden zich. Voor mij als supporter was (en is) FC Twente een inspiratiebron. Ik dacht dat ik de missiedrang van de eerste bestuurders van FC Twente (Hilbrink, Olijve en Iliohan) begreep. Ik droomde en wist dat het kon:‘ van Dagdroom tot Werkelijkheid’. Op verschillende momenten in de tijd ‘droomde’ ik weer. Hart voor Twente: dromen, denken, durven en doen. Een terugblik.

Ik heb het opgepakt. Het initiatief kreeg de aanduiding “Hart voor Twente”, de toekomstvisie werd verwoord in de beleidsnota “Op Verkenning!!...”, gedateerd 15 september 1989. “Op Verkenning!!...” omdat ik het als discussiestuk wilde aanreiken. Waar het om ging was dat een regionaal gericht gemeenschapsbesef zou ontstaan en een MARSROUTE zou worden uitgezet naar de toekomst. Het rapport werd op 7 maart 1990 aangeboden bij de media en verstuurd naar alle gemeenten in de regio Twente.

15 september 2009 is het 20 jaar geleden dat de beleidsnotitie “Op Verkenning!!…” verscheen. Een beleidsnotitie waarin aandacht werd gevraagd voor de betekenis van het betaald voetbal als katalysator in de ontwikkeling van de regio Twente. Er werd een pleidooi gehouden voor de realisatie van één multifunctioneel stadion in de regio Twente, gekoppeld aan een recreatieboulevard. Voorkeurslocatie: het gebied tussen de Hasseler Es en het Hulsbeek. Er werden tal van ideeën aangereikt ten aanzien van de exploitatie. Gewezen werd op het belang van een intensieve samenwerking met de amateurverenigingen in het Euregio gebied.

Nu, 20 jaar later, heb ik alle dossierstukken en krantenartikelen nog eens gerangschikt en de belangrijkste zaken op een rij gezet. Een overzicht van gebeurtenissen in de periode vanaf 1988 t/m 1997, met een enkele aanvulling uit de jaren daarna.

Het motto van het initiatief Hart voor Twente : Risicomijdend gedrag is niet de hoogste vorm van wijsheid (een uitspraak van CvdK Overijssel, mr. J.A.M. Hendrikx).

Het initiatief werd ondermeer mede (uit)gedragen door navolgende sympathisanten, op persoonlijke titel: De heren: J.H. Lonink, A. Hulshof, G.G. Vermeulen, H.W. van den Weijer, Prof. H.H. van den Kroonenberg, F. de Groen, Prof. P.B. Boorsma, H.J. Borrenbergs, H.J. Schartman, G.A. Reudink, J.L.N. Niers, A. Leferink, R. Kerkhoven, Prof. J .Kreiken, F.B.G.A Roeloffzen, G. Boers, M. Jansen, J. Bakker , A. Leferink en vele anderen.

92) mijnFCTwente

Een samenvatting van de beleidsnotitie “Op Verkenning!!... van de stichting Hart voor Twente i/o: 1. Hart voor Twente: Voorwoord en essentie, een Twents multifunctioneel topsport- & recreatiepark.

2. Een algemene toekomstverkenning Nationale en internationale ontwikkelingen openen nieuwe perspectieven voor de ontwikkeling van de regio Twente. De zorg voor een kwalitatief hoogwaardige vestigingsplaats zal in toenemende mate de economische, sociaal culturele en wetenschappelijke status van de regio bepalen.

3. Een toekomstverkenning voor de regio Twente Met het realiseren van onder meer kwalitatief hoogwaardige recreatieve voorzieningen op een locatie grenzend aan de stedenband Twente en gesitueerd tussen de steden en het omliggende landelijke gebied wordt een positief effect bewerkstelligd op de ontwikkeling van de regio.

4. De regio Twente nader beschouwd De ontwikkelingsmogelijkheden voor de regio Twente moeten in samenhang bezien worden. Recreatieve voorzieningen zijn daarbij van toenemende betekenis, met een structuurversterkend vermogen.

5. De doelstelling nader beschouwd Een voortdurende bezinning op hetgeen in bestuurlijke en commerciële zin als wenselijk en haalbaar wordt beschouwd staat centraal bij de fasegewijze realisatie van de doelstelling van Hart voor Twente.

6. Een perspectief of bedreiging De ingrijpende consequenties bij de realisatie van de doelstelling dienen beschouwd te worden van uit het perspectief dat ontstaat.

7. Een haalbaarheidsonderzoek Een haalbaarheidsonderzoek zal antwoord moeten geven op vele vragen. Welke locatie is de meest optimale. Welke functiesamenstelling kiezen we. Is het project financieel haalbaar, enz.

Bijlage: De toekomst van het betaalde voetbal in de regio Twente.

Het streven naar een ‘upgrading’ van de status van het betaalde voetbal in de regio Twente tot commercieel professionalisme krijgt optimaal kans wanneer een (eu)regionaal draagvlak gerealiseerd wordt. Een ‘ingroei’ model voor FC Twente en Sc. Heracles is voorwaarde om de kansen optimaal te benutten.

Bijlagen, onder meer: Investeringen, financiering en exploitatie van hoogwaardige, bovenlokale voorzieningen. De realiseerbaarheid van hoogwaardige, bovenlokale, voorzieningen neemt toe bij een rationele economische benadering. Het streven naar synergie is voorwaarde: “only the combination is succesfull.”

93) mijnFCTwente

FC Twente en ‘de Toekomst van Gisteren’. Brieven/besprekingsverslagen (ook van hierna genoemde telefoongesprekken), artikelen uit kranten, artikelen in clubbladen, enzovoort, allemaal opgenomen in het dossier Hart voor Twente.

De weg naar een nieuw FC Twente stadion, een historisch overzicht.

29 jan. 1988: Bestuur FC Twente voor krachtproef van formaat. Een artikel in het clubblad van SV Markvogels. Om aansluiting te verkrijgen bij de (sub)top en internationaal voetbal te kunnen spelen is een nieuw stadion voor FC Twente een ‘must’.

14 mei 1988: Brief + artikel van januari ’88 als bijlage naar het bestuur van FC Twente gestuurd. Er volgt geen reactie en daarom op 11 sept. 1988 opnieuw een schrijven naar FC Twente. Eind september 1988 volgt een uitnodiging van FC Twente zijde. Op 4 november 1988 vindt een gesprek plaats met manager Wim Jesse die o.m. vertelt dat medio november 1988 een werkgroep wordt samengesteld (FC Twente + gem. Enschede) om de toekomstmogelijkheden van Het Diekman stadion te onderzoeken (interview voor het clubblad SV Markvogels). Tijdens het interview met Wim Jesse is niet gesproken over het idee zoals in een archiefstuk van 28 okt. 1988 terug te vinden is en waarin melding plaats vindt van het idee om een multifunctioneel stadion voor FC Twente en Sc Heracles te realiseren, als onderdeel van een recreatiepark, voorkeurslocatie: het gebied tussen De Hasseler Es en Het Hulsbeek, in het Hart van Twente. Bij dat archiefstuk ook een eerste schets van het idee, zoals later ook uitgewerkt in de nota “Op Verkenning!!...” (definitieve versie gedateerd op 15 sept. 1989).

3 dec. 1988: Onthulling van het reclamebord ‘vandaag bij SV Markvogels, morgen naar FC Twente’.

Videobeelden zijn beschikbaar. SV Markvogels wil mensen de weg wijzen naar FC Twente en maakt via een persbericht de betekenis duidelijk van het betaald voetbal voor de regio Twente, (inter)nationaal gericht.

17 jan. 1989: Tubantia: Sinds november ’88 onderzoekt een werkgroep (FC Twente/gem. Enschede) de toekomstmogelijkheden van stadion Het Diekman, een ingrijpende aanpassing of een volledige nieuwbouw.

21 jan. 1989: 1econcept notitie inzake plannen oprichting stichting Hart voor Twente. De plannen voor een multifunctioneel stadion zijn wat verder uitgewerkt alsmede een toelichting op de voorkeurslocatie tussen de Hasseler Es- Hengelo en Het Hulsbeek.

Eind maart 1989 – Voetbal International – nr. 13/1989: voorzitter Frans Hartman FC Twente: “We willen ook met Den Haag en Brussel praten over de nationale en internationale visie bij al die ontwikkelingen die wij dus als vertrekpunt hebben gekozen voor de toekomst van FC Twente. We zitten nu pas op gemeentelijk niveau, waarbij we ook initiatieven van de bevolking verwachten. We zijn nu in een verkennende fase aan het praten. “ 6 april 1989: Gesprek met de heer H.J. Borrenbergs, directeur van het Intergemeentelijk Samenwerkingsverband Twente (IST), over plan van aanpak initiatief Hart voor Twente.

10 april 1989: Telefonisch overleg met PvdA politicus, 2e Kamerlid, de heer Jan Lonink. Hij heeft medio april ‘89 burgemeester Wierenga van Enschede geïnformeerd over het plan Hart voor Twente.

94) mijnFCTwente

14 april 1989: Bericht Twentse courant over de realisatie van een uniek recreatief ontmoetingscentrum met diverse moderne (sport)voorzieningen, o.m. een moderne voetbalaccommodatie (bijlage C4, nota “Op Verkenning!!... d.d. 15 september 1989) – een vernieuwd voetbalstadion.

Uit een aantal bewaarde krantenberichten 1989 blijkt dat FC Twente zich richt op verbouwing van stadion Het Diekman. Tijdens een sportcafé Radio Oost meldt vice voorzitter Henk Kesler dat nieuwbouw niet haalbaar is.

29 april 1989: Tubantia: De Dubbelstad – door Jan Haverkate: “ Het clubchauvinisme was destijds op plaatselijk niveau (Sportclub/Enschedese Boy’s) al nauwelijks te doorbreken, laat staan op regionaal niveau. Daardoor is FC Twente altijd een beetje een Enschedese club gebleven….” Over de bouw van een nieuw stadion voor FC Twente: “Natuurlijk kan men kiezen voor de huidige locatie (Diekman), maar dan verandert er in feite niets en blijft FC Twente een Enschedese club. Juist de locatiekeuze van een nieuw stadion kan een onderdeel zijn van een nieuwe marktstrategie. Voor het betaalde voetbal wijst die, zoals ingewijden al veel langer weten, naar één profclub met een draagvlak in de hele regio. “ 29 april 1989: Een schrijven van Hart voor Twente gericht aan de burgemeesters van Enschede, Oldenzaal, Weerselo, Almelo en Hengelo. Brieven + bijlage zijn via het Inter Gemeentelijk Samenwerkingsverband (IST/de heer Borrenbergs) beschikbaar gesteld aan de gemeenten. Op 8 mei ’89 is burgemeester Bevers van Hengelo door de heer Borrenbergs geïnformeerd.

10 mei 1989: Borrenbergs van IST informeert ook de voorzitter van FC Twente, Hans van den Berg, over het initiatief Hart voor Twente.

11 mei 1989: Een schrijven van Hart voor Twente naar Hans van den Berg met een uitleg van de plannen.

18 mei 1989: Tubantia: Rob Kerkhoven van de gemeente Hengelo zoekt naar wegen om het bestaande FBK-stadion te commercialiseren, denkt aan een nieuw stadion zoals het Utrechtse Galgenwaard, maar het plan moet dan onderdeel vormen van de Dubbelstad, de ontwikkeling van het knooppunt Hengelo-Enschede. Vice voorzitter Henk Kesler van FC Twente wil een verhuizing naar Hengelo niet uitsluiten, temeer omdat de politiek in Enschede de bouw van een nieuw stadion niet wil steunen.

20 mei 1989: Rob Kerkhoven van de gemeente Hengelo laat ‘een proefballon’ op over een nieuw stadion gekoppeld aan het FBK stadion (art. Tubantia: Berg Hellegers). Of en in hoeverre deze proefballon mede is ingegeven door bekendheid bij de gemeente Hengelo met het initiatief Hart voor Twente is onbekend, maar niet uitgesloten.

25 mei 1989: Een gesprek met wethouder H.J. Kemperman van de gemeente Weerselo. Hart voor Twente heeft een voorkeur uitgesproken voor een locatie op gemeentegrond Weerselo. De heer Kemperman en burgemeester Schelberg zijn geïnteresseerd en zullen één en ander intern bespreken, verwachten daar echter nogal wat weerstand.

6 juli 1989: Telefonisch contact met de heer Hans van den Berg, inmiddels voorzitter FC Twente, opvolger van Frans Hartman. Wij geven een toelichting op het initiatief Hart voor Twente.

95) mijnFCTwente

7 juli 1989: Schrijven gericht aan voormalig FC Twente voorzitter, de heer Ferdinand Fransen (foto: afscheidsbijeenkomst bij Pollux/ rechts voorzitter Wim Hulleman van Pollux). Als geen ander is hij in de positie om een visie te geven op bundeling van krachten. Informatie over het plan Hart voor Twente en een situatieschets van de voorkeurslocatie zijn toegevoegd aan de brief.

Augustus 1989: Tubantia: Ander stadion volgens ‘Masterplan’. De plannen voor een stadion op de plek van het huidige stadion Het Diekman zijn inmiddels weer veranderd. Het aanvankelijke MVVmodel (terrein halve slag draaien) is onhaalbaar gebleken. In het voorjaar 1990 wordt een ‘Masterplan’ gepresenteerd, aldus voorzitter Van den Berg. Het wordt een project dat in bepaalde fasen wordt uitgewerkt. In het seizoen 89/90 werkt FC Twente met een begroting van 3,8 miljoen gulden.

15 sept. 1989: De datum waarop de 1e concept nota “Op verkenning!!….” beschikbaar is. De nota wordt opgestuurd naar de burgemeesters in Almelo, Hengelo en Enschede alsmede naar de Provincie Overijssel.

24 sept. 1989: Opnieuw een schrijven gericht aan Ferdinand F. Fransen. Hij is ondanks herhaalde pogingen telefonisch niet bereikbaar. Opnieuw gevraagd om een reactie op het initiatief. Helaas nooit ontvangen. Pas in 1996 geeft de heer Fransen een interview aan Tubantia en krijgen wij alsnog antwoord op onze vraag: zie hierna bij april 1996.

3 november 1989: Gesprek met Ton ten Vergert van Kamer van Koophandel: ‘project Hart voor Twente’ te zwaar voor regio. Het heeft voor KvK geen zin een haalbaarheidsonderzoek (functiesamenstelling, locatiekeuze enz.) te laten verrichten. Opmerkelijk bericht 28/11/89: Tubantia meldt dat KvK vindt dat provinciaal bestuur medewerking moet verlenen aan plan om in het recreatiegebied Het Hulsbeek een bungalowpark te vestigen.

Najaar 1989: Gesprek met ambtenaren van het Ministerie van Economische Zaken. We worden verwezen naar de Provincie Overijssel. Verder de Commissie Wagner geïnformeerd over initiatief. Inmiddels ondersteuning initiatief Hart voor Twente door KPMG (H. van de Weijer RA).

14 dec. 1989: Telefonisch gesproken met de heer Rob Oosterman van de Provincie Overijssel: ” 2 à 3 weken geleden heeft overleg plaats gevonden tussen de CvdK Hendrikx, gedeputeerde J. Dijkema en burgemeester Wierenga van Enschede. Daarbij is de nota “Op Verkenning!!...” van Hart voor Twente ter sprake geweest. Er is een voorstel geopperd tot het formeren van een werkgroep. De Provincie zal daarin vertegenwoordigd worden door de heer Eleveld (afd. Welzijn)”.

96) mijnFCTwente

14 dec. 1989: Schrijven gericht aan voorzitter Hans van den Berg van FC Twente en hem geïnformeerd over ons contact met de Provincie. Ook nog eens benadrukt dat de locatie die ons voor ogen staat slechts een voorkeurslocatie betreft.

22 dec. 1989: Borrenbergs van Intergemeentelijk Samenwerkingsverband Twente heeft door Hans van den Berg telefonisch bevestigd gekregen dat er een overleg is geweest tussen CvdK Hendrikx, burgemeester Wierenga en gedeputeerde Dijkema.

23 december 1989: Tubantia : FC Twente wil nieuw stadion als jubileumcadeau (Wim Rijkeboer). De bouw van een nieuw voetbalstadion Het Diekman: het huidige speelveld over dwars, de sintelbaan weg, het nieuwe hoofdgebouw aan de kant van de Van Deinselaan. Zo luidt het plan van de werkgroep FC Twente/gemeente Enschede, opgesteld in samenwerking met projectontwikkelaar Ballast Nedam. Capaciteit 16.000 zitplaatsen. Adjunct-directeur Oude Vrielink van de gemeentelijke dienst sport & recreatie: “Een deel van de tribunes zou gevuld kunnen worden door bedrijven of detailhandel in volumineuze artikelen. In 1990,het zilveren jubileum jaar van FC Twente, hopen we dit plan afgerond te hebben. Ja, het hotelplan aan de zuidkant leeft ook nog steeds, maar het stadion heeft prioriteit.”

Eind december 1989: Tubantia: Hengelo lonkt met stadion naar Twente. Rob Kerkhoven opperde in mei het voorstel van een nieuw stadion in Hengelo bij het huidige FBK-stadion. Voorzitter Hans van den Berg van FC Twente: “We zijn in overleg met de gemeente Enschede, dat staat voorop. Maar als men in Hengelo iets concreets te bieden heeft, dan wil ik die kwestie best in heroverweging nemen”.

4 jan. 1990: Telefonisch contact met de heer Eleveld van de Provincie Overijssel. Gedeputeerde Jaap Dijkstra heeft hem meegedeeld dat hij namens de Provincie eventueel zitting neemt in een werkgroep die zich ten doel stelt een nieuw stadion voor FC Twente te realiseren.

Begin januari 1990. De initiatiefgroep Hart voor Twente concludeert dat burgemeester Wierenga tot inzicht is gekomen dat nu serieus werk gemaakt moet worden met de plannen tot nieuwbouw. Wierenga wordt zelf voorzitter van de werkgroep/ stuurgroep.

Hart voor Twente realiseert zich dat het ‘rechts wordt gepasseerd’, maar besluit wel om door te gaan en de publiciteit te zoeken. In zekere zin ontstaat doelcongruentie. Renovatie van Het Diekman lijkt niet langer een optie, er moet een nieuw stadion komen. Maar zolang Enschede/FC Twente niet een concreet plan tot bouw van een nieuw stadion naar buiten brengen lijkt ons doorgaan met het initiatief Hart voor Twente nuttig/noodzakelijk. Hart van Twente zet zich in voor een sportboulevard Twente, een regionaal draagvlak en een samenwerking van FC Twente/Sc Heracles.

Strategie van de gemeente Enschede wordt als volgt ingeschat : 1. FC Twente moet in Enschede blijven.

2. ‘Point of no return’ bereiken (zie hierna :eind januari 1991).

3. Een nieuw stadion is van regionale betekenis. Zodra het stadion er staat gaat de hele regio daar wel achter staan en ‘schuift’ Almelo/Sc Heracles wel aan. Een misvatting, zo blijkt nadien.

97) mijnFCTwente

6 jan. 1990: Telefonisch contact met mr. G.G. Vermeulen (voorzitter Regionaal Ondernemers Contact, business club Heracles): “ Initiatief Hart voor Twente is een visie voor de 21e eeuw. Perfect moment om hiermee te komen”. Ger Vermeulen zal bestuurslid Gerard Assen van Sc Heracles informeren. Brief Hart voor Twente d.d. 8 febr. 1990 naar de heer Assen gestuurd.

Medio februari 1990: Aangekondigd dat Hart voor Twente publiciteit gaat zoeken. Schriftelijk toestemming gevraagd om namen van sympathisanten op een lijst van geïnformeerde personen te mogen plaatsen. Ook FC Twente geïnformeerd. Er wordt geen bezwaar tegen publiciteit aangetekend door FC Twente.

28 februari 1990: Brief ontvangen van de gemeente Weerselo met een afwijzend standpunt ten aanzien van de voorkeurslocatie zoals door Hart voor Twente genoemd. Met de gemeente Weerselo wordt de publiciteit afgestemd. Er gaat eerst een brief van de gemeente Weerselo naar alle inwoners in het gebied tussen de Hasseler Es en Het Hulsbeek. Daarna pas treedt Hart van Twente met de plannen in de openbaarheid.

Woensdag 7 maart 1990, 12.30 uur: Informatiepakket Hart voor Twente om 12 uur afgeleverd bij Jan Biesemaat - Goor (redacteur Tubantia). Jan Biesemaat belt om 11 uur, heeft van een collega uit Deventer gehoord over een stadioninitiatief vanuit Markelo. ”Jan, ik heb het pakketje informatie voor je klaar liggen en kom het nu brengen.” De verbazing is groot dat het initiatief Hart voor Twente, toch al bekend bij zo velen, 1,5 jaar buiten de publiciteit is gebleven.

In het dossier Hart voor Twente een toelichting op de tot op dat moment gevolgde strategie. Antwoord op bijvoorbeeld ‘Waarom wordt nu pas gekozen voor publiciteit?’: “Wij achtten het zinvol eerst via het informele circuit met diversen mensen van gedachten te wisselen, ook te peilen of ons initiatief het belang van de regio Twente zou schaden. We hebben daarom ruimschoots de gelegenheid geboden tot een reactie, omdat voor ons de belangen van de regio centraal staan. In principe staat alles ter discussie. Waar het om gaat is dat een REGIONAAL GERICHT GEMEENSCHAPSBESEF ontstaat. Onder invloed van (inter)nationale ontwikkelingen is een NIEUW ELAN merkbaar. Laten we dat dienstbaar maken aan de ontwikkeling van de regio. Wat heet ‘ruim politiek denken’, nu we in de afgelopen jaren geconfronteerd zijn met de gevolgen van PERESTROJKA en GLASNOST. Daarbij vergeleken is van LOKAAL naar (EU)REGIONAAL maar een geringe stap. WIJ laten het initiatief niet SLAGEN, maar ook niet MISLUKKEN”.

Donderdag 8 maart 1990: (Dolf Ruesink) Voorpagina Tubantia opent met de kop “Sport in Twente is niet gediend met belangenstrijd”. Stichting Hart voor Twente i/o wil discussie over bundeling regionale voorzieningen. Niet de plek maar het bundelen van regionale voorzieningen staat centraal. In de weken daarna in de dagbladen Tubantia en de Twentse Courant uitgebreide reportages over het initiatief Hart voor Twente.

Eind maart 1990: Ad Zonderland meldt in Voetbal International namens Heracles dat er 2 plannen zijn voor een multifunctioneel stadion. Een stadion zoals Galgewaard Utrecht aan de Bornsestraat en het plan Hart voor Twente. Bij de voorkeurslocatie (Weerselo) van de initiatiefnemers plaatst Zonderland een kanttekening: “Weerselo, totaal in een uithoek van Twente. Als de locatie bereikbaar was, bijvoorbeeld ergens tussen Enschede en Almelo in, zou er over te denken zijn.”

98) mijnFCTwente

Mei 1990: Interview met Geert Jan Bittink in het Diekman stadion (video: http://youtu.be/XxqWf0egZFg : “ Het is vijf voor twaalf voor FC Twente, dat nieuwe stadion moet er komen.” Er is inmiddels sprake van doelcongruentie, de bouw van een nieuw stadion, maar Hart voor Twente zet zich in voor een regionaal draagvlak.

Ontwikkelingen in de periode daarna. Het dossier Hart voor Twente meldt positieve reacties van tal van gemeenten en diverse personen. Verder is er, op instigatie van de Provincie Overijssel, ook contact met onder meer de initiatiefnemers Aqua Duro ( mevr. Rasker). De inzet is gericht op de realisatie van onder meer een overdekte 400 meter ijsbaan in Twente.

4 mei 1990: Gesprek met de heren Rob Kerkhoven en Fedde Zwanenburg van de gemeente Hengelo.

Gemeente Hengelo heeft belangstelling en ziet mogelijkheden rondom het FBK stadion of op het terrein Westermaat aan de A1.

21 mei 1990: Bij Carelshaven Delden vindt een gedachtewisseling plaats met de leden van het zogenaamde Twente Beraad, een groep vooraanstaande Twentenaren die zich tijdens informeel overleg regelmatig buigen over Twentse aangelegenheden en plannen. Het initiatief Hart voor Twente wordt positief ontvangen en tevens wordt ondersteuning op persoonlijke titel toegezegd.

Juli 1990: In het kader van het 15-jarig bestaan van SV Markvogels wordt in Markelo e.o. huis aan huis een speciale krant bezorgd: daarin een uitgebreide samenvatting over de visie van de stichting Hart voor Twente i/o. Realisatie van een multifunctioneel sportcomplex, waartoe behoort een multifunctioneel stadion voor FC Twente en Sc Heracles met een capaciteit van 30.000 plaatsen (een ingroeimodel voor de betaald voetbal organisaties, met op termijn een fusie).

24 augustus 1990: Hart voor Twente in gesprek met burgemeester Ko Wierenga van Enschede.

Wierenga komt 15 minuten te laat voor het overleg. Kondigt aan dat hij slechts 20 minuten heeft.

Reageert koeltjes en in termen van ‘FC Twente blijft in Enschede’. Verwijst naar de Dienst Sport & Recreatie en adviseert om een gesprek te plannen met de heer Gerard Oude Vrielink. Het gesprek (b)lijkt niet meer dan een ‘beleefdheidsgebaar’ van Wierenga.

11 sept. 1999: Op advies van en via bemiddeling door leden van het Twente Beraad vindt overleg plaats met de redactie van dagblad Tubantia (Dolf Ruesink). Tubantia zegt toe dat het met een inventariserend artikel komt: welke stadion initiatieven in de regio, hoe verhouden zich die ten opzichte van elkaar, hoe ervaart men in de regio Twente deze alternatieven.

11 sept. 1999: Een brief naar Hans van den Berg waarin Hart van Twente meldt dat er een inventariserend artikel geplaatst wordt in Tubantia.

14 sept. 1990: Een brief naar Dolf Ruesink/Tubantia met een overzicht van namen van personen die op de hoogte zijn van de plannen Hart voor Twente en benaderd kunnen worden om een mening te geven.

2 oktober 1990: Hans van den Berg meldt nogmaals (schriftelijk) dat de prioriteit van FC Twente ligt bij het eigen initiatief, maar dat de verdere reacties op het initiatief Hart voor Twente met veel belangstelling gevolgd worden.

99) mijnFCTwente

26 november 1990: Tubantia (Albert Geesing) : Profvoetbal in Twente staat op een tweesprong: evident daarbij is de beslissing of er een nieuw stadion wordt gebouwd en zo ja, waar? Gaat Enschede op de solotoer of betrekt het Almelo in de plannen?

3 december 1990: Overleg met Gerard Oude Vrielink, waarnemend directeur Sport & Recreatie gemeente Enschede en secretaris van de Stuurgroep in Enschede die het FC Twente stadionplan ontwikkelt. We spreken af elkaar te informeren over ontwikkelingen.

6 t/m 8 december 1990: Hart voor Twente overlegt (telefonisch) met achtereenvolgens wethouder Gerard ten Tije van de gem. Hengelo, Borrenbergs (IST), Dolf Ruessink Tubantia, Rob Kerkhoven van de gem. Hengelo, Ger Vermeulen (business club Heracles) en 2e kamerlid Jan Lonink. Hart voor Twente trekt navolgende conclusie: ‘eigen visie niet verloochenen’, eerst de stadionproblematiek oplossen en dan streven naar een regionaal draagvlak is voor Hart voor Twente absoluut geen optie.

7 december 1990: Telefonisch meldt Dolf Ruesink dat Tubantia waarschijnlijk kiest voor een discussie tijdens een Ronde Tafel bijeenkomst rond de Kerst 1990. Wat later in de tijd volgt de mededeling dat dit niet door gaat omdat burgemeester Wierenga geen medewerking wil verlenen. Tubantia wil nu in januari 1991 alsnog een inventariserend artikel schrijven en daarvoor diverse mensen benaderen.

14 december 1990: In een interview met Tubantia meldt manager Ad Zonderland van Sc Heracles dat één stadion in beginsel bespreekbaar is voor Almelose club.

21 december 1990: Telefonisch: gelet op de fase waarin het Enschedese initiatief zich bevindt acht FC Twente voorzitter Hans van den Berg het beter dat Hart van Twente ‘pas op de plaats’ maakt. Hart van Twente meldt zich te bezinnen op ‘hoe nu verder’. In elk geval is het verschil van inzicht in doelrealisatie (naar een regionaal draagvlak) heel expliciet geworden. De persinformatie zoals zich in het dossier Hart voor Twente bevindt is op verzoek van de voorzitter van FC Twente niet uitgegaan.

24 december 1990: Een artikel in Tubantia meldt dat burgemeester Wierenga de kans op een nieuw stadion nabij de Universiteit steeds kleiner acht. Afleidingsmanoeuvre?

Rond de Kerst 1990 worden Han Wolthuis (algemeen directeur FC Twente) en Hans van den Berg geïnterviewd bij de RONO over een stadion nabij de UT (niet gehoord).

31 januari 1991: Tubantia meldt “FC Twente, einde aan onzekerheid” (Teun Staal/ Bert Hellegers): nieuw stadion speelklaar seizoen 93/94. In een reactie meldt Hart voor Twente met instemming kennis te nemen van het voorstel van B&W, maar plaatst vraagtekens bij de stadioncapaciteit (plan op dat moment 18.500). Ook luidt de vraag of het regionaal draagvlak wel groot genoeg is omdat Sc Heracles buiten de plannen is gehouden. Wel kan een goede aansluiting naar de A35 ook voor Almeloërs het nieuwe stadion gemakkelijk bereikbaar maken.

FC Twente stadionlocatie - Enschede heeft het gewenste ‘point of no return’ bereikt.

31 januari 1991: Telefonisch: Tubantia meldt dat een interviewronde over de verschillende stadion initiatieven achterhaald is door ontwikkelingen en ziet daar vanaf.

100) mijnFCTwente

31 januari 1991: Hart voor Twente laat informatie bulletin nr. 6 uitgaan en maakt kenbaar het eigen initiatief te beëindigen: “Eind 1989 werd ons duidelijk dat ook de gemeente Enschede en FC Twente de aandacht concentreerden op nieuwbouw als hoogste prioriteit en werd ten dele sprake van doelcongruentie”.

2 februari 1991: Tubantia meldt het einde van het initiatief Hart voor Twente.

11 februari 1991: Hart voor Twente ontvangt een notitie van burgemeester Schelberg van Weerselo en een brief van de gemeente Enschede: Burgemeester Schelberg van Weerselo, 3 februari 1991: “Mijne heren, Mag ik u bij het einde van uw activiteiten nogmaals complimenteren met het creatieve initiatief. Er is duidelijk resultaat geboekt mede dankzij uw aanpak. Met vriendelijke groet, W.L.G. Schelberg.”

Gemeente Enschede, dienst Sport en Recreatie, 11 februari 1991: ”Geachte initiatiefnemers, Als reactie op uw informatiebulletin no. 6 d.d. 31 januari 1991, waarin u meedeelt het initiatief tot realisatie van een multifunctioneel stadion en dergelijke te beëindigen rest ons u te complimenteren voor gedane inzet en arbeid. Over het gedegen onderzoek en de zorgvuldige omgang met betrokken partijen uwerzijds spreken wij onze waardering uit. Hoogachtend, de directeur, A. Fransen.”

9 februari 1991: Tubantia: Kantoorgebouwen met een kuip in ’t midden (Bert Hellegers). Burgemeester Wierenga reageert op kritiek vanuit Hengelo (‘weeffout’ in de samenwerking). Volgens Wierenga vond tijdens gezamenlijk overleg op 11 september 1990 en 22 januari 1991 een toelichting plaats op de Enschedese plannen: “Er is voorts nog gesproken over een gezamenlijk onderzoek naar een combinatie van het FBK-stadion, een voetbalstadion en een ijsbaan. Maar na wat heen en weer gepraat hebben we besloten dat niet te doen omdat wij in Enschede met onze plannen al redelijk ver gevorderd waren”.

Evaluatie Hart voor Twente . Zelf formuleer ik in februari 1991 een notitie waarin het initiatief Hart voor Twente wordt geëvalueerd. Slotconclusie, punt 6: “ Het aanreiken van een voor de bevolking van Twente herkenbaar project dat kan dienen als graadmeter voor de feitelijke bereidheid tot samenwerking. Een project is aangereikt, de regionale benadering is gestrand. Direct betrokkenen hebben helaas in het initiatief Hart voor Twente geen aanleiding gezien op z’n minst een poging te ondernemen om invulling te geven aan SAMEN BETER. Op dit punt is de missie van Hart voor Twente niet geslaagd. De beeldspraak van burgemeester Bevers van Hengelo dat sprake is van een ‘weeffout in de samenwerking’ klinkt juist in deze regio wel erg wrang. Tenslotte: velen hebben de initiatiefnemers van Hart voor Twente geadviseerd om contact te zoeken met projectontwikkelaars, financiers en dergelijke. Daarvoor is bewust niet gekozen. Naar de opvatting van Hart voor Twente zou dat een taak geweest zijn voor een (regionaal) initiatiefcomité. Dat is er helaas niet gekomen”.

In de periode daarna volgen nog tal van ontwikkelingen over ‘wel of niet’ een nieuw stadion op het Business & Science terrein.

14 juni 1991 meldt Tubantia: Plan voor stadion ingetrokken. De (voormalige) initiatiefgroep Hart voor Twente wordt hierop een reactie gevraagd: Hart van Twente hoopt alsnog op een gezamenlijk initiatief/draagvlak voor één multifunctioneel stadion, een gezamenlijke keuze voor de locatie van het nieuwe stadion. Alleen dan is een regionaal draagvlak te realiseren.

101) mijnFCTwente

6 mei 1992: Rapportage haalbaarheidsonderzoek nieuwbouw FC Twente stadion door KPMG Klijnveld Management Consultants. KPMG onderschrijft de conclusie van het bestuur van FC Twente dat de nieuwbouw een voorwaarde is om betaald voetbal op niveau te kunnen blijven spelen. Over Sc Heracles: “Alhoewel er momenteel geen directe dreiging voor FC Twente uitgaat van Heracles werkt de aanwezigheid van deze club kannibaliserend………” Verder wijst KPMG op het gevaar van ‘een goed presterend Heracles……een dergelijke concurrentieontwikkeling is in niemands belang’. KPMG (H.van de Weijer RA) was in 1989/90 als adviseur betrokken bij Hart voor Twente i/o.

24 december 1992 : Gerard Assen herhaalt namens Sc Heracles nog eens (Tubantia) dat een locatie dicht bij de A35, ter hoogte van de afslag Borne-Oldenzaal, bespreekbaar is.

7 januari 1993: Tubantia meldt: “Twente wil krachten bundelen.”

FC Twente voorzitter Hans van den Berg pleit voor een diepgaande samenwerking dan wel fusie. …..Het initiatief voor een gesprek moet van Sc Heracles komen…..”De tafel staat in Enschede gedekt…..” : Commentaar Hart voor Twente: de Enschedese strategie werd ons al duidelijk tijdens het overleg met burgemeester Wierenga (aug. ’90) en later Gerard Oude Vrielink (dec. 1990): ‘point of no return’ bereiken en dan een ‘handreiking’ naar Sc Heracles, maar zo werkt dat natuurlijk niet!

13 juli 1994: De stadioncapaciteit wordt teruggebracht van het oorspronkelijk geplande aantal van 18.000 naar 13.500 plaatsen.

22 december 1994: Beleidsnotitie Clubservice Card FC Twente ‘Vriendschap loont’ – de inzet van de Cotass-ClubServiceCard als marketingtool door G.J. Bittink (inmiddels secretaris van De Vriendenkring FC Twente). De missie van FC Twente als volgt geformuleerd: ‘FC Twente is een sterk extern georiënteerde, op professionele basis geleide voetbal organisatie die regionale en (inter)nationale erkenning en waardering nastreeft. FC Twente wil voor de regio Twente van maatschappelijke betekenis zijn’.

1995: Het nieuwe stadion staat er nog steeds niet, dat kan nog jaren duren. De vraag dient zich aan waarom FC Twente/gemeente Enschede eind januari 1991 het stadionplan al presenteerden. Een strategische zet?!

Beter ten halve gekeerd dan te hele gedwaald?

25 januari 1995: Een nieuw stadion in het Business & Science-park is de eerste optie. Volgens voorzitter Cees Anker is het ondenkbaar dat FC Twente uit Enschede vertrekt naar bijvoorbeeld het industrieterrein Westermaat/Hengelo: “De achterban zal een verhuizing niet accepteren”( Tubantia: Wim Rijkeboer in gesprek met Cees Anker).

25 maart 1995 : Eén stadion voor FC Twente en Sc Heracles in Hengelo, dat is logica. (Tubantia: Albert Geesing in gesprek met scheidend FC Twente bestuurslid Jan Kasper).

31 maart 1995: Een grootschalig sportcomplex geef de regio Twente een enorme meerwaarde (Tubantia: Albert Geesing). FC Twente, Almelo en Hengelo zijn voor, maar wat beslist Enschede? Wethouder Pingen van Almelo wijst op de locatie ‘naast het Expocenter’, aan de andere kant van het spoor en vlak bij de plek waar A1 en A35 bij elkaar komen. Logica is dat ‘samen sterk maakt’. Zeven van de acht founders van FC Twente zijn enthousiast, het getreuzel in Enschede beu.

102) mijnFCTwente

27 mei 1995: Twee nieuwe stadions, onzinnig toch (Tubantia: Albert Geesing). Cees Anker en Gerard Tusveld (voorzitter Heracles) over één nieuw stadion in de regio Twente. “Als nu Enschede, Hengelo en Almelo gaan onderzoeken om, waar dan ook in Twente, voor de hele regio een goede sportaccommodatie neer te zetten, dan kunnen we het land laten zien dat er echt een regio Twente bestaat.

Er wordt alleen met de mond beleden dat dit een regio is. In praktijk blijkt daar niets van………….”

7 juni 1995: Strategisch Plan FC Twente, door de heren Van Uffelen en Hesselink van de Universiteit Twente. Uitgebreid onderzoek leidt o.m. tot de aanbeveling van nieuwbouw centraal in Twente/gem.

Hengelo, bij voorkeur voor FC Twente en Sc Heracles samen: ‘gedeelte van concurrentiekracht naar elkaar omzetten in samenwerkingsverbanden met waarschijnlijk synergetische effecten’.

6 januari 1996: FC Twente bestuurder Henk Kesler: “Het zou wijzer zijn geweest dat het plan was onderzocht voor één stadion, voor Sc Heracles en FC Twente, in Hengelo. FC Twente moest van de gemeente Enschede met alle geweld in Enschede blijven.”

17 februari 1996: De top 4 voor FC Twente verleden tijd (Tubantia: Albert Geesing). Over het Bosman arrest en het uitblijven van de realisatie van een nieuw stadion zegt voorzitter Cees Anker: ”De achterban zal er wellicht toch aan moeten wennen dat de rol die Twente in de jaren zeventig en tachtig heeft gespeeld niet meer voor de club is weggelegd.”

18 maart 1996: Sc Heracles en de Griekse mythologie. Via een korte notitie verwoord ik de mogelijkheden om vanuit thema communicatie invulling te geven aan citymarketing, te koppelen aan een nieuw stadion voor Sc Heracles, de Heracles Arena. In dat nieuwe stadion beeltenissen van de 12 grote werken van Heracles alsmede een educatief centrum. Wat later in de tijd is dit ook besproken met voorzitter Gerard Tusveld. Bij de opening van het Polman stadion is wel uiting gegeven aan de relatie Heracles-Griekse mythologie, maar er wordt geen brug geslagen naar citymarketing.

6 april 1996: Ferdinand Fransen, oud voorzitter FC Twente: “De sport in Twente moet de krachten bundelen…..er kunnen geen twee betaalde voetbalclubs zijn….Het zal mij echter een zorg zijn of het Arke-stadion in Enschede of in Hengelo staat. Als de sport in Twente ermee gediend is dat het stadion op Hengelose grond staat, nou, dan mogen ze van mij de grens verleggen. Dan staat het stadion in Hengelo, nou en? Een gemeentegrens zegt toch niks, dat is een formaliteit.” De klok is echter niet terug te draaien, zo weet Fransen.

16 april 1996: Als secretaris van De Vriendenkring FC Twente overhandig ik penningmeester Joop Dekker van FC Twente een voorstel ten aanzien van de overgangsperiode naar het nieuwe FC Twente stadion. Maatschappelijke betrokkenheid en een ‘say thank you’ voor 30 jaar Diekman staan centraal in de notitie “OVERcapaciteit en te benutten kansen.” Het idee wordt niet opgepakt.

Mei 1996: van Dagdroom tot Werkelijkheid. De notitie Trefpunt Twente wordt bij FC Twente aangereikt aan Cees Anker. Een toelichting op de realisatie van onder meer een permanente expositie ruimte in het stadion voor het bedrijfsleven/overheid.

31 mei 1996: Telefonisch contact met wethouder Gerard ten Thij uit Hengelo (een oud collega uit periode Klijnveld Kraaijenhoff, met wie ik tijdens het initiatief Hart voor Twente regelmatig contact had). Ten Thij vertelt dat op 1 juni 1996 overleg plaats vindt tussen de burgemeesters van Almelo/Hengelo/Enschede, de voorzitters van FC Twente en Sc Heracles, de CvdK en de founders van FC

103) mijnFCTwente

Twente. De CvdK Overijssel komt met geld. Burgemeester Lemstra Hengelo met tekeningen. Een multifunctioneel stadion, locatie Westermaat. Enkele founders, aldus Gerard ten Thij, zijn niet tevreden met de locatie in Enschede en 2 of 3 stadions in de regio Twente. Gerard vraagt om mijn opvatting. Ik heb mijn reactie gefaxt. Met het plan om een stadion te bouwen met een capaciteit van 13.500 bezoekers legt FC Twente zich budgettair zodanige beperkingen op dat een klassering tussen plaats 6 en 12 meer regel dan uitzondering zal zijn.

6 juni 1996: De gemeente Hengelo faxt een bericht van de KvK over ‘initiatief bedrijfsleven inzake stadionbouw’ en de bespreking daaromtrent op 1 juni 1996. Tubantia meldt: “Grolsch zit achter plan voor één Twents stadion.” Eerder al, gedateerd 1 maart 1990, maakte Frans de Groen schriftelijk zijn waardering kenbaar voor het initiatief Hart voor Twente: “Bij dit soort plannen, en dat geldt zeer speciaal in het Oosten van ons land, dienen een aantal enthousiaste en invloedrijke Twentse persoonlijkheden met veel inzet en energie hun schouders er onder te zetten want anders ben ik bang dat het bij schone plannen blijft. De soms gehoorde Twents-Achterhoekse spreuk “Kieken wat ’t wot”, is nog altijd erg actueel……helaas.”

4 juni 1996: De Tubantia meldt: “Plan voor bouw Twents stadion niet nieuw. Bedrijfsleven gul bij één stadion.” De voorzitter van de Kamer van Koophandel, de heer Van Leersum: “Het is al vijf over twaalf”. FC Twente voorzitter Cees Anker : “In Twente zweeft al wat langer het gevoel dat we het met z’n allen niet zo goed hebben gedaan met de ontwikkelingen in Enschede, Almelo en Hengelo”.

Voorzitter Houben van Heracles is duidelijk in zijn opvatting: “Als blijkt dat het initiatief dat nu genomen is kan uitmonden in een gezamenlijk project is Heracles nog steeds bereid daarin te participeren”.

25 juni 1996: Tijdens de Adriaan Paulen Memorial (waar ik ben op uitnodiging van de NMB Bank), gesproken over de stadionproblematiek met Gerard ten Tije, Bram Hulshof (ABNAmro/Twente Beraad) en Henk Kesler (waarnemende voorzitter FC Twente).

10 augustus 1996: Tubantia meldt dat de Twentse ondernemers één stadion willen. KPMG onderzoekt een en ander.

29 augustus 1996: Tubantia (Bert Hellegers) meldt: “Plan Twente Arena van de baan”. Zowel Sc Heracles alsook FC Twente (gemeente Enschede) gaan ondertussen door met planontwikkeling eigen stadions. Uiteindelijk komen alle partijen tot de conclusie dat de ‘point of no return’ al bereikt is.

30 augustus 1996: Tubantia: ‘Twente Arena’ is niet gestrand op onwil in Almelo. Voorzitter Houben van Heracles was bereid naar Hengelo te verhuizen.

30 augustus 1996: Tubantia, rubriek commentaar : “Vijf over twaalf.” Tubantia spreekt over een gemiste kans. Als een onderzoek naar één multifunctioneel sportstadion in Twente enkele jaren geleden al uitgevoerd was, had dat ene stadion voor FC Twente en Sc Heracles werkelijkheid kunnen worden. Wat nu resteert is een versnippering van (sport)faciliteiten en geld over verschillende steden. Jammer, want één ‘Twente Arena’ was goed geweest voor de betrokken gemeenten (Enschede, Hengelo en Almelo), de betrokken clubs (Sc Heracles en FC Twente), het topsportklimaat in deze regio en de uitstraling van Twente in het algemeen. Juist dat was eerder aanleiding tot het initiatief Hart voor Twente: zie Tubantia van 8 maart 1990.

104) mijnFCTwente

22 november 1996: Tubantia: De stuitbevalling van het Arke Stadion. FC Twente definitief naar een nieuw, een ‘uitgekleed stadion’. Albert Geesing blikt terug. FC Twente verhuist in maart 1998 naar het Arke Stadion.

1997 (helaas heb ik geen datum bij het artikel vermeld): De Provincie Overijssel maakt een luxer stadion mogelijk via een bijdrage van 7,5 miljoen gulden. Tubantia, Bert Hellegers: De Provincie Overijssel (groot aandeelhouder) bepaalt in overleg met de gemeenten de bestemming van de IJsselmij gelden. Een voorwaarde van toekenning betreft instemming van de gemeenten Hengelo en Enschede met het opwaarderen van het bouwplan Arke stadion (o.m. de palen onder de tribunes weg/betere zichtlijnen) en een regionaal oefencomplex in Hengelo bij het FBK-stadion.

1997: Tubantia (Engelbert Heideman): Bestuurder Gerard Assen neemt afscheid van Sc Heracles.

Over één stadion in Twente zegt Gerard Assen: “Op oudejaarsavond 1996 hebben we toen met Cees Anker bij de Broeierd gezeten. We waren er snel uit: één stadion was dé optie. We waren het op alle punten eens, de enige vraag was: waar gaan we voetballen. Voor mij was dat duidelijk: in Hengelo achter het Expo Center. Maar burg. Mans van Enschede riep wat over miljoenen aan aanloopkosten die al gemaakt waren voor het Arke stadion”.

Najaar 1997: Notitie voor de KNVB-regio Oost, in 1999 aangepast en in 2001 notarieel ‘in depot’, in 2005 aan Jan van Halst van FC Twente afgegeven. Mede gebaseerd op de nota “Op Verkenning!!...” van 1989. Hierin onder meer uitgewerkt ‘Betaald Voetbal Organisatie’ als netwerk ’spin’ in een web met omliggende amateurverenigingen, collectieve inkoop, plaatselijke fanclubs, enzovoort. De relatie matrix is uitgewerkt. Eerder al werd het bestuur van FC Twente (1995) geadviseerd in samenwerking met De Vriendenkring in te zetten op doelgroep benadering, onder meer een Junior Fanclub en een 55+ Fanclub.

Najaar 1997: Samen met oud wielrenner Hennie Kuiper en voormalig semi-prof voetballer Gerard Somer van Go Ahead start ik een adviesbureau communicatie & sponsoring.

Mei 1998: Magazine Sponsoring & Fondsenwerving. Een artikel over adviesbureau KSB (Kuiper Somer Bittink), daarin wordt onder meer gesproken over ‘de kunst van het onderscheiden’ en gewezen op de mogelijkheden van thema communicatie voor Go Ahead Eagles/Engeland en Heracles /Griekse mythologie.

Mei 1998: Magazine Twente Visie: een uitgebreide reportage over het nieuwe onderkomen van FC Twente, het Arke Stadion in Enschede.

Wk 34, eind augustus 1998- Voetbal International: Cees Anker, voorzitter FC Twente, wil fuseren met Sc Heracles. Jan Smit, voorzitter van Sc Heracles: die fusie komt er niet! (Peter Wekking). Cees Anker houdt een pleidooi voor een fusie FC Twente/Sc Heracles en spelen in het Arke stadion. Anker voorspelt de komst van een Europese Superliga. Jan Smit, net voorzitter van Sc Heracles, ziet een fusie niet zitten: “ Heracles is een gevoel, een cultuur, een club met een duidelijke, eigen plaats in de samenleving die een uitstraling voor Almelo heeft. Hier valt verdomme wat van te maken en dat gaan we doen ook! Ik ben namelijk een winnaar”. In het artikel wordt verder verwezen naar een onderzoek uit 1996 van de Kamer van Koophandel Overijssel waarin geconcludeerd werd dat een door FC Twente en Sc Heracles gezamenlijk bespeeld multifunctioneel stadion economisch uitstekende voor-

105) mijnFCTwente

uitzichten zou hebben. Verder wordt gerefereerd aan het initiatief 1989 van Gerard Somer, Geert Jan Bittink en Ad Voortman voor een gemeenschappelijk Twents stadion.

5 december 1998 : Tubantia (Albert Geesing in gesprek met Cees Anker). Er komt een nieuw stadion voor Sc Heracles en dus komt er geen fusie FC Twente/Sc Heracles. Volgens Cees Anker is het onverstandig dat het zover is gekomen. Twee van dit soort accommodaties op pakweg 25 km van elkaar.

Het betaalde voetbal had er beter voorgestaan als we de handen ineen hadden geslagen, in één accommodatie.

FC Twente en Sc Heracles bouwen elk een nieuw stadion, komen niet verder dan besluitvorming vanuit sub optimalisatie. De b.v.o.’s accepteren daarmee de kannibaliserende werking over en weer. Het FBK stadion wordt ingrijpend gerenoveerd. Een voorwaarde voor de verdeling van de IJsselmij gelden is aanleiding tot het trainingscentrum voor FC Twente in Hengelo, gesitueerd naast het FBK stadion. Het draagt zeker bij aan de redding van “FC Twente fanbeleving” in 2/3 van de regio. In 2008 is het stadion van FC Twente in Enschede uitgebreid tot 24.000 zitplaatsen. De plannen voor 2010 en de jaren daarna: naar 32.000 bezoekers en op termijn mogelijk zelfs ruim 40.000 (mede afhankelijk van al dan niet doorgaan organisatie WK voetbal door Nederland en België). FC Twente spreekt zich al uit in termen van FC Twente Village. Sc Heracles wil op korte termijn alweer een nieuw stadion bouwen. Capaciteit 15.000. De recreatieboulevard in Enschede krijgt steeds meer gestalte.

Van Miracle Planet naar Go Planet. En in 2008 is de overdekte 400 meter IJsbaan opgeleverd.

Wat later in de tijd, maar toch.

2000- FC Twente : “NoSkyNoLimit” In een korte notitie leg ik wat ideeën vast over de toekomst van FC Twente. De notitie wordt door Hennie Ardesch overhandigd aan voorzitter Herman Wessels. Er volgt geen reactie.

9 juni 2005 en 26 juli 2005: Uit besprekingsverslagen met Jan van Halst. Tal van onderwerpen passeren de revue, o.m. mijn voorstel ten aanzien van een samenwerking FC Twente – Pollux Oldenzaal, ideeën die ik formuleerde in het kader van het stadion initiatief 1989 en een notitie over samenwerking betaald voetbalorganisaties met amateurverenigingen. Kopieën van een en ander bij FC Twente achtergelaten.

21 oktober 2006: Interview met Geert Jan Bittink in de bijlage Twente Vandaag van De Telegraaf (Jan Pieter Borgmeijer), o.m. over het initiatief Hart voor Twente: “Ik vond dat ik de missie van de oprichters Hilbrink, Olijve en Iliohan had begrepen. Voetbal kan ook als geweldige katalysator werken voor de regio. De glans van het podium. Sc Heracles trok destijds (1989) duizend man, FC Twente vierduizend. De insteek was om dertigduizend bezoekers te trekken”.

12 september 2009: Gesprek met Edwin van Lenthe, pr-manager Sc Heracles: o.m. over de ambitie van Sc Heracles tot uitbreiding van het Polman stadion of zelfs nieuwbouw. De notitie van 18 maart 1996 voorgelegd alsmede de tekst ‘van Dagdroom tot Werkelijkheid’ met daarin de passage over Jan Smit als Griekse halfgod, op weg naar realisatie van 12 grote werken (city marketing).

15 september 2009: FC Twente passeert in 2010 of 2011 op eigen kracht de 30.000 bezoekers grens in De Grolsch Veste, niet in de laatste plaats dankzij de dadendrang van voorzitter Joop Munsterman.

De man die de kans pakte om een vrijwel failliet FC Twente (aanvankelijk ook i.s.m. oud Coberco

106) mijnFCTwente

topman, Johan Plageman) via een ambitieuze, doordachte aanpak weer in de sportieve steigers te zetten. Vooral dankzij de verbeeldingskracht en doelgerichte aanpak van Joop Munsterman is FC Twente er in geslaagd om in sportief opzicht weer aansluiting te vinden bij de nationale (sub)top en plaatst het zich ook voor Europese deelname. Joop Munsterman ‘droomt, denkt, durft en doet’ en spreekt zonder aarzeling over ‘FC Twente Village’, durft de keuze voor een afdeling ‘damesvoetbal’ aan en geeft te kennen ook de ambitie te hebben om te zijner tijd FC Twente te binden aan topsporten zoals volleybal (Pollux) en basketbal (Jumpers).

De vraag die thans rest is slechts of en in hoeverre de kannibaliserende werking van Sc Heracles blijvend is (of komt er ooit een fusie?), maar ook of en in hoeverre de groeiambities van clubs zoals FC Utrecht, FC Groningen en FC Den Haag op termijn een afbreukrisico vormen voor de positionering van FC Twente!?

De toekomst zal dat uitwijzen. De ‘weeffout in de samenwerking’ ten spijt, het is natuurlijk wel fantastisch wat FC Twente de laatste jaren heeft neergezet (met dank aan Joop Munsterman c.s.), van maatschappelijke relevantie, want juist daaraan ontleent de club het bestaansrecht!!!, sterker nog, dat is de ‘zelf ontbrander’ gebleken bij het versterken het imago en daarmee het genereren van extra inkomsten met als eindresultaat betere sportieve resultaten.

De volgende fase binnen de organisatieontwikkeling van FC Twente zal noodzakelijker wijs die zijn van verdere concretisering van maatschappelijke ‘pay-back’. Een fase waarin FC Twente als topsportorganisatie kan groeien naar volwassenheid.

Nu, 20 jaar na dato, geeft het historisch overzicht een verhelderend beeld van de gebeurtenissen rond de nieuwbouwplannen voor een FC Twente stadion. Met name alle interviews na 31 jan. 1991 waarin vol overtuiging gepleit wordt voor een fusie van de betaald voetbal organisaties en één stadion hebben iets hypocriets, ‘wapengekletter’ zonder betekenis. De uitspraken werden gedaan op een moment waarop Enschede het ‘point of no return’ ruimschoots was gepasseerd.

Voor die tijd bleef het opvallend stil, bleek de muur rondom ‘het Eigen Enschedese Erf’ niet te slechten.

Een nieuw stadion is zeker van regionale betekenis. Naar onze opvatting luidde de strategie vanuit Enschede: ‘Daarna volgt de annexatie van Sc Heracles vanzelf of kwijnt de club uit Almelo wel weg.’

De werkelijkheid is van andere orde gebleken! Sc Heracles herrees uit de as, met alle consequenties van dien, zeker op termijn wanneer Sc Heracles erin slaagt continuïteit te realiseren in eredivisie verblijf. De jeugdige Almelose supporters van vandaag, de ondernemers van morgen, emotioneel (en dan ook zakelijk) betrokken bij de Almelose club, waar voorzitter Jan Smit aan de vanuit het Arke stadion in Enschede bezongen ‘Calimero’-positionering een bijzondere ‘drive’ ontleende: ’Dat zullen we nog wel eens zien!’ Jan Smit, als Griekse halfgod.. en er volgen er meer!.. met als 12e grote werk?

Markelo, 20 jaar na dato, 15 september 2009, Geert Jan Bittink.

107) mijnFCTwente

Bijlage 3: ‘Op Verkenning!!...’ blauwdruk voor FC Twente?

April 2010 Ruim 20 jaar geleden formuleerde de initiatiefgroep Hart voor Twente een blauwdruk voor FC Twente Village zoals zich thans ontwikkelt in het gebied vanaf De Grolsch Veste in Enschede tot en met het FBK stadion en trainingscomplex in Hengelo. De overeenkomsten zijn opmerkelijk, maar er zijn ook wezenlijke verschillen.

Het initiatief Hart voor Twente richtte zich op de realisatie van een multifunctionele sport & recreatie boulevard. Daarbij werd een voorkeurslocatie genoemd, het gebied tussen de Hasseler Es en Het Hulsbeek. De beleidsnotitie “Op Verkenning!!..” (met een blauw kaft.. toeval?) schetst een marsroute voor (FC) Twente naar de 21e eeuw, beargumenteert de voorkeurslocatie en speelt in op belangrijke ontwikkelingen, onder meer in Europees verband (EG 1992).

“De directe aanleiding was de noodzaak van een nieuw stadion voor FC Twente. Er werd ten tijde van de start van ons initiatief in 1988 gesproken over renovatie van stadion Het Diekman. Een gedachte waarmee wij als supporters niet konden leven. Onze inzet richtte zich op een regionaal gericht gemeenschapsbesef, op de toekomst en met oog voor de betekenis van accentverschuivingen in schaalgrootte,” vertelt Geert Jan Bittink, destijds de initiatiefnemer van Hart voor Twente, “vanuit de stellige opvatting dat het betaald voetbal een katalysator functie kan vervullen in de ontwikkeling van een regio.” Bittink, zelf al vanaf 1967 supporter van FC Twente, dacht dat hij de missiedrang van de FC Twente bestuurders van het eerste uur (Hilbrink, Olijve en Iliohan) had begrepen. “Op termijn 1 topclub in Twente en daarom nu kiezen voor 1 nieuw stadion, dat was de insteek. Maar dan wel samen selectiecriteria formuleren op basis waarvan de locatie bepaald zou worden. FC Twente trok

108) mijnFCTwente e

in het Diekman destijds zo’n 6.000 bezoekers en Sc Heracles (1 divisie) aan de Bornsestraat minder dan 2.000. Wij wilden 1 nieuw stadion, het kreeg als werktitel de benaming Euregio stadion. We baseerden de toeschouwerscapaciteit (volgens het plan 30.000) op een voorzichtige schatting van het klantenpotentieel. We wilden, naar voorbeeld van Inter en AC Milan, FC Twente en Sc Heracles beiden in het stadion laten spelen. We hadden daarbij voor ogen dat samenwerking tot kostenbesparing zou leiden, dat partijen elkaar gaandeweg beter leerden kennen en waarderen en dat op termijn sportieve ambities en ‘gezond verstand’ zouden leiden tot een fusie. Daarmee zou ook de (budgettaire) groei naar een absolute topclub Twente gerealiseerd kunnen worden, om zich vervolgens vrijwel jaarlijks te kunnen mengen in de strijd om de landstitel. Een andere keuze dan 1 stadion, 1 topclub Twente, zou een keuze zijn voor sub optimalisatie,” zo luidde en luidt de opvatting van Bittink.

Wie de beleidsnota van Hart voor Twente leest treft veel overeenkomsten met de ontwikkelingen zoals zich thans voordoen bij FC Twente en in het gebied tussen De Grolsch Veste en het FBK stadion.

“Je vindt in ons plan inderdaad veel terug van wat nu in het gebied tussen Hengelo en Enschede wordt gerealiseerd. Daarbij denk ik wel eens dat het de gemeente Enschede in zekere zin allemaal wat overkomt. De verdeling van de IJsselmij gelden is naar mijn mening een reddinganker geweest om nader te komen tot de gemeente Hengelo en in elk geval 2/3 van de regio Twente achter FC Twente te scharen. Maar een essentieel verschil met ons concept is dat vanuit Enschede nooit een serieuze poging is ondernomen om een regionaal draagvlak te creëren. De gedacht was blijkbaar ‘we bouwen het stadion en dan zien we wel verder’. Misschien ook wel ‘dan schuift Sc Heracles wel aan’.

Ik herinner mij nog goed de uitspraak ‘de tafel staat gedekt in Enschede’. Sommigen zullen daar anders over denken, maar de discussie in de jaren negentig over samenwerking, eventueel een fusie met Sc Heracles heb ik nooit serieus genomen. Via de planvorming in Enschede rond het FC Twente stadion (Arke stadion, nu De Grolsch Veste), de NS-halte en het Business & Science park werd begin 1991 een ‘point of no return’ bereikt. Wij hebben ons initiatief toen ook maar beëindigd. In de jaren daarna was het wel heel makkelijk om te roepen dat een samenwerking en fusie met Sc Heracles zinvol zou zijn. Wat mij betreft ‘wapengekletter’ zonder enige betekenis. Sc Heracles volgt (nog steeds) z’n eigen koers, is herrezen uit de as’, bouwt een groter stadion (een Griekse Arena?, met beeltenissen van de 12 grote werken van Heracles, op weg naar de status van onsterfelijkheid, met een relatie naar citymarketing?), met alle consequenties van dien, ook voor de groeiambities en sportieve reikwijdte van FC Twente.”

Maar er is nog een wezenlijk verschil. Hart voor Twente nam ook de infrastructurele ontwikkeling en ontsluiting van de regio Twente mede in ogenschouw. “De ontwikkeling van de luchthaven, een voorsprong en een stevige concurrentiepositie ten opzichte van Munster, speelde destijds als een van de belangrijke overwegingen om te kiezen voor genoemde voorkeurslocatie. Bij de planvorming hielden wij ook rekening met de realisatie van een bungalowpark nabij Het Hulsbeek met voor de verschillende sport en recreatieve voorzieningen een belangrijk klantenpotentieel.”

Toch is Bittink blij met de ontwikkelingen rond FC Twente: “Ja, natuurlijk. Er zijn flinke stappen voorwaarts gezet. Er is een nieuw stadion gekomen in plaats van de renovatie van Het Diekman en FC Twente realiseert zich inmiddels terdege dat het bestaansrecht vooral ook wordt ontleend aan een maatschappelijke functie. Via verschillende initiatieven wordt daaraan ook invulling gegeven, bijvoorbeeld het project ‘scoren in de wijk’.”

109) mijnFCTwente

Maar dat is volgens Bittink nog maar het begin. “Dat denk ik wel. We wezen destijds in onze nota al op de relatie betaald voetbal en amateurverenigingen. Daar is nog een wereld te winnen. Een FC Twente community met meer dan 100.000 fans behoort zeker tot de mogelijkheden en dat kan voor zowel het betaald voetbal als de amateursector van grote betekenis zijn.” Toch blijft hij het jammer vinden dat FC Twente en Sc Heracles elkaar (nog) niet gevonden hebben in het streven om 1 absolute topclub Twente te realiseren. “Joop Munsterman is voor FC Twente ‘een geschenk uit de hemel’. Hij droomt, hij denkt, hij durft en hij doet. Dankzij de verbeeldingskracht en tomeloze inzet van Munsterman is FC Twente bezig met een inhaalslag, komen we ook een heel eind, maar of het toereikend is om blijvend mee te kunnen doen om de toppositie? PSV komt in beeld, maar Ajax en Feyenoord (dat ziet Munsterman heel goed) zullen uiteindelijk budgettair toch een brug te ver blijken, tenzij….., maar dan val ik in herhaling.”

110) mijnFCTwente

Foto : midden Ton van Dalen

De Insider – 12 maart 1990 – de Twentse Courant DOORGAAN

Ambitieuze plannen maken is in ons land een riskante zaak. De initiatiefnemers met de, denkend aan Heracles, weinig originele naam ‘Hart voor Twente’ kunnen erover meepraten. Amper hadden zij de discussie over bundeling van een aantal voorzieningen in de sportieve- en recreatieve sector ergens midden in Twente op gang gebracht, of de eerste afwijzende commentaren waren al vanuit allerlei hoeken te horen. Waarbij vooral de plannen met betrekking tot de bouw van een ultra modern voetbalstadion het moesten ontgelden.

De gemeente Weerselo, volgens ‘Hart voor Twente’ de meest geschikte locatie, bleek te vrezen voor haar landschap. De gemeente Enschede zei FC Twente niet kwijt te willen en een prominent bestuurslid van Heracles kon zich niet voorstellen dat de Almelose voetballiefhebber genoegen zou nemen met een reis van tien à vijftien minuten om de plaatselijk trots in actie te kunnen zien.

Ik moest, bij het lezen van alle commentaren, meteen terugdenken aan 1964, toen in Enschede een fusie tussen de betaalde afdelingen van Sportclub Enschede en Enschedese Boys werd voorbereid. ‘Geen schijn van kans’ werd overal geroepen, maar 1965 was het toch zover dat FC Twente van start kon gaan en een kwart eeuw later kan er toch moeilijk worden beweerd dat er destijds een verkeerd besluit werd genomen.

Ik vind dan ook dat Gerard Somer en z’n medestrijders best enige waardering verdienen. En dat hun idee het waard is om nader bestudeerd en uitgewerkt te worden. De tijden zijn veranderd en het is allang niet meer noodzakelijk, dat een stadion te voet of per fiets bereikbaar moet zijn. Een accommodatie voorzien van alle comfort, omgeven door voldoende parkeerruimte en gemakkelijk te bereiken per bus of trein zou het bij de geachte clientèle wel eens veel beter kunnen doen dan een opgeknapte arena middenin een drukke wijk.

FC Twente heeft altijd- en terecht- de nadruk gevestigd op haar regionale functie. Onderzoeken hebben in het verleden uitgewezen dat ongeveer de helft van de bezoekers van buiten Enschede komt. Zo plaatsgebonden is de club dus niet. Ik kan me ook niet voorstellen dat er met het vooruitstrevende bestuur van de club niet over een verhuizing zou zijn te praten, ook al omdat het vandalisme veel beter kan worden beteugeld wanneer opstandig supporters ver van de stadcentra verwijderd kunnen worden gehouden.

Ik vind dan ook dat Gerard Somer cum suis nog maar even moeten doorgaan met het uitwerken van hun plannen!

Ton van Dalen

111) mijnFCTwente

Bijlage 4: Mijn droom van juli 2008 – Heracles, een Griekse halfgod Het is 22 juli 2008, voor mij een droom, maar nooit een nachtmerrie: Ik werkte Trefpunt Twente uit, bood het aan bij partijen, maar ja, het kwam er niet van. En ook dat ene Euregio stadion niet om over ‘NoSkyNoLimit’ maar te zwijgen. Zijn dromen dan toch bedrog?

Hoe dan ook, het waren dromen die inspireerden.

We zijn nu vele jaren verder. FC Twente heeft een nieuw stadion en dat geldt ook voor Heracles.

Heracles is uit de as herrezen. Ik droomde er al eens over, maar verdrong het telkens weer. Het mocht mijn plek van die dagdroom uit 1989 niet verdringen. En toch, het kwam telkens maar weer terug. Wat er in Almelo gebeurt is helemaal niet zo bijzonder!! Eigenlijk was het voorspelbaar voor wie zich een moment verdiept in de Griekse mythologie.“ Toen kwam daar ene Jan Smit. Ik realiseerde het mij aanvankelijk niet zo, maar hij is in het heden de personificatie van Heracles, de Griekse halfgod. De halfgod die streeft naar de status van onsterfelijkheid. En ik wist het. Almelo heeft ‘t in ‘eigen huis’. Een halfgod met een missie, een streven naar de status van onsterfelijkheid, via 12 grote werken en tal van kleinere”.

En de droom ging over 12 grote werken, maar ik raakte verstrikt en kwam niet verder dan drie:“ Dat zijn toch die twee landstitels, maar misschien ook de bouw van het nieuwe stadion. Maar dat is toch één van de kleinere werken van Heracles, of in elk geval nog niet af!? Want het had toch een arena moeten zijn!?, met beeltenissen van de 12 grote werken. De Griekse halfgod Heracles als inspiratiebron voor Almelo, voor de regio, voor de provincie. En steeds is er die link naar de 12 grote werken, naar uitingen via kunst, naar educatie, naar entertainment, naar mythologie, naar…bedenk het maar.

En Jan Smit? Die zet zich in voor zijn club, en hoe? Met passie, vol overgave, zonder zich bewust te zijn (!?), maar gestart aan het vierde grote werk!? Natuurlijk samen met anderen, ook met Nijverdal ten Cate. En ja, samen rollen ze die kunststof grasmat uit over de ‘hele’ wereld. En Almelo en omgeving zijn aanvankelijk sceptisch en verbaasd. En Almelo en omgeving zijn vervolgens trots. En Jan Smit geniet en Heracles geniet en de Heracliden volgen in steeds grotere aantallen hun halfgod.”

Daarna droomde ik verder en weet het uit de Griekse mythologie….“Heracles zal die status van onsterfelijkheid ooit bereiken. En na Jan Smit zullen er andere personificaties van Heracles verschijnen.

En het duurt nog eeuwen, maar heeft iets van een missie als een vrijwel onuitputtelijke inspiratiebron, een bron van ongekende mogelijkheden die zoveel energie geeft.” En wie weet komen mijn dromen uit het verleden ooit tot leven, de meerwaarde van samenwerking, in een wereld waarin het eigen erf een andere dimensie zal kennen. Maar ik droom slechts, en dromen zijn vrij, sneller dan het licht, en soms zijn dromen bedrog, maar veelal toch een inspiratiebron.

Maar gelukkig, ook mijnFCTwente heeft het nu in eigen huis. Iemand die droomt, die denkt, die durft en die doet. Joop Munsterman, over ‘zijn’ FC Twente Village, over uitbreiding van het stadion, want dat is ‘een must’. En Joop vindt velen aan zijn zijde, steeds zelfbewuster en vol overtuiging van eigen kunnen en Twents belang. En ik droom weer. Beelden komen bij flarden terug uit die eerdere dromen en ik herken de ambities, anders, maar toch, ik zie het uitgerold, die recreatieboulevard uit het plan Hart voor Twente, noem het maar FC Twente Village, het Euregiostadion met commerciële inslag omgedoopt tot De Grolsch Veste, gekoppeld aan Go Planet en eindelijk dan die lang gekoesterde

112) mijnFCTwente

wens, een Twentse 400 meter IJsbaan. FC Twente Village, anders, maar toch, mijn TrefpuntTwente uit eerdere dromen. En er blijven wensen.

En dat beeld doemt weer op van de opening in 1996, van dat Euregio stadion met 30.000 plaatsen, maar het wordt 2010, misschien wel 2011, maar wat maakt het uit, het komt er, omdat Twentenaren ambitie en lef (nu) combineren, omdat het ‘eigen erf’ langzaam wordt overstegen, omdat? ja, ik droom erover, ’eenmaal zullen wij de kampioenen zijn’. Ik droom het en ik weet het zeker:

(FC)Twente wordt wat het kan!

113) mijnFCTwente

Bijlage 5: Mijn droom van april 2012 – TROTS, maar ‘Eigen Erf Eerst’ Het begon allemaal met die droom in 1989, kreeg een vervolg in 1996 – 1998 – 2000 – 2008 – en nu dan april 2012. ’t Is een tijdje goed gegaan, ik heb weinig gedroomd en al helemaal geen nachtmerries meer. Maar deze week was het dan toch weer raak. En hoe. ‘t Zal wel komen omdat Sc Heracles zondag de bekerfinale speelt, misschien ook omdat een journalist van Tubantia mij vroeg ‘hoe kan het toch dat, behoudens betaald voetbal, topsport in Twente het zo moeilijk heeft’ en ‘hebben we de grenzen aan de groei bereikt?’ Ik heb ‘t hem beloofd, ik zal erover nadenken.

Het spookte deze week door mijn hoofd. Wat is dat toch in onze regio? Die Twente paradox, ik schreef er al eens over. Zo TROTS, maar ‘Eigen Erf (ego) Eerst’. Ik moet en zal de DNA streng vinden die ons Tukkers bindt. Terug naar een verborgen verleden, dat wat we delen OM NU TE ZIJN. Ik droom erover, aanvankelijk is ‘t een afgrijselijke nachtmerrie. Ik haal van alles overhoop, krijg er geen vat op, hutsel ‘t door elkaar. Het jaagt mij op, geselt mijn brein, verstoort ruw mijn nachtrust: “ Ik word bekogeld met Heracles bierblikjes, nota bene door Grolsch beschikbaar gesteld. Dat kan toch niet waar zijn? Het schuim van het gerstenat vliegt mij om het hoofd en mij niet alleen. En dan klinken die indringende stemmen: ‘Wat, wij Calimero?, wij zijn Heracles, wij zijn Almelo.’ Ik hoor het roepen. Ik probeer het te bevatten en uit te leggen. Het gaat om eigenwaarde, om identiteit en over imago, het eigen erf en Twents noaberschap. En hoe verhoudt het zich tot elkaar. Dan is daar plotsklaps die Engelsman, Steve Mc Claren. Wat moet die in ’s hemelsnaam in Almelo? Maar misschien is het Ron Dellow, maar die is al oud (97 jaar), maar wel heel wijs. Hoe dan ook, ik hoor ’t fluisteren ‘find out your way to victory’. Het ademen gaat me moeilijk af, emotie heeft mij in een houdgreep…. pfffffffff….identiteit –micro, macro en meso….Ik hutsel het Engels wat door elkaar en versta toch echt ‘find out your way to history’, ‘victory, history, victory, history…..history, history”.

En dan, na uren woelen, mijn gevecht met de Twente paradox, volgt een diepe, diepe slaap, gevolg van totale uitputting. Maar dan ook vallen stukjes van die weerbarstige puzzel in elkaar. Tegen de ochtend, het voorjaarslicht breekt buiten al door, droom ik opnieuw, ditmaal fijntjes, maar de boodschap is glashelder: “Twente, bol van tradities, rituelen, symbolen, helden, idolen en iconen, het Nedersaksisch als voertaal, het Twentse Ros waaraan we zoveel te danken hebben, onze Twentse/Nedersaksische afkomst en TROTS, de stipeltekens, de vele havezaten. Ja ik moet terug in onze geschiedenis, onze historie, dat is waar de sleutel ligt, daar krijg ik toegang tot het DNA dat wij delen, waarom wij TROTS zijn op Enschede, op Almelo, op Twente.“ En dan realiseer ik het mij. FC Twente eigende zich in 1965 die symboolfunctie toe. Het was brutaal, maar een weloverwogen keuze van wijze Twentse mannen. Ik droomde er eerder al over en dacht de missie van Hilbrink c.s. te begrijpen: “Het Twentse Ros (strijdvaardig/onverzettelijk), dat witte Ros, steigerend afgebeeld in onze rode Twentse vlag. De associatie met de regio, met de kernwaarden ‘schoon en nijver’ uit ons Twentse Volkslied. Ik weet het zeker, de voetbalclub FC Twente draagt het uit: ‘wij zijn Twente’, ‘wij zijn Religie’, De Grolsch Veste is ons ‘Huis’, onze ‘Kathedraal’, om daar te vieren, om daar te bezinnen. Sponsors als ‘gegoede Adel, graven en hertogen, binnen sterke, hechte netwerken’, onze voorzitter als ‘Bisschop van Twente’. Onze Grolsch Veste, eigentijdse ‘Kathedraal’, met eigen toegangspoort ook, als symbool voor wat ons bindt, ’t Twentse Noaberschap”.

114) mijnFCTwente

Ik droom en het zij gezegd: ”‘Lef Loont’. Maar ook: ‘Adel Verplicht’”. En langzaam maar zeker zie ik ook in mijn droom nu het licht. Nog domineren de grijs/witte nevelflarden de opkomende zon, maar het voorheen zo diffuus beeld maakt toch plaats voor (mijn) ‘Verlichting’. Ja, ik droom en het voelt goed: “Wij, gewone Twentenaren (horigen–supporters/vrijwilligers anno 2012) samen met het bedrijfsleven (de moderne ‘adel’) dragen (bij aan) onze ‘Voetbaltempel’, daar waar iconen als Epy Drost, N’kufo en andere beeltenissen ons herinneren aan de immateriële rijkdom van weleer, waar trofeeën, bekers en schalen getuigen van onze passie, onze strijd en heldendom. Gelukkig maar, onze ‘Bisschop’ en ‘Adel’ realiseren zich als van oudsher dat bestendiging en herbevestiging van de eigen onaantastbaarheid ‘offers’ vraagt, ooit via ‘Kranken und Seelensorge’, nu via projecten als ‘Scoren in de Wijk’, maar ook dat dit nog maar het begin is van verder groei naar volwassenheid. Zeker ook nu de dienaren van de Bisschop, onze aanbeden voetbalprofs, zich in toenemende mate rijkelijk beloond zien.”

En dan schrik ik wakker. Het is zover, ik realiseer mij dat FC Twente inmiddels ook werkelijk symbool staat voor Twente, voor de Twentenaar, voor wie we (willen) zijn, voor wat we kunnen, voor identificatie en heldendom, voor normen en waarden, voor educatie, voor preventie en gezondheid, voor integratie, voor wijken en veiligheid, voor innovatie, voor solidariteit, voor…….de Twentse ‘tradities, rituelen en symbolen, helden/idolen/iconen, de grote en kleine werken, de stipeltekens, de havezaten, de sagen en legenden’.

We zijn een TROTSE REGIO, TROTS op Twente, op Enschede, maar ook op Almelo en op Diepenheim, TROTS op wie we zijn, TROTS op wat we (gezamenlijk) kunnen (bereiken). En de Bisschoppen van FC Twente en Heracles Almelo realiseren zich dat ‘delen en winnen’ samen gaat, kennen de geschiedenis. En JA, ik herken nu de DNA-streng die beide Bisdommen bindt, Hercules Enschede (1898: waar het voor FC Twente ooit begon) en Heracles Almelo (1903)…. (Nog) elk afzonderlijk, maar eigenlijk ook als (Twentse) eenheid, streven ze naar onsterfelijkheid, via 12 grote werken. De Griekse mythologie leert het ons, Hercules is Heracles, een halfgod met een missie. Een missie als onuitputtelijke inspiratiebron. Hercules/Heracles Twente, als zekere DNA-streng, uit de tijd van één van de groots(t)e Twentse werken, waaraan we met veel RESPECT en TROTS terugdenken, ons gezamenlijk textielverleden, met textielbaronnen en thuiswevers, heel veel thuiswevers in al die Twentse dorpen en buurtschappen: ZIJ, die met zo velen SAMEN een Twents wonder verrichtten. WIJ ZIJN TWENTE en DELEN OM SAMEN TE WINNEN, dat realiseren zich ook onze ‘Bisschoppen en Adel’ anno 2012 daarom des te meer.

Even nog dommel ik weer weg voordat het klokje in ons voormalig gemeentehuis van Diepenheim mij wekt: “ Ik ontwaar het Twentse Ros, zo even nog door wit/grijze nevelflarden omhuld, nu gekoesterd door de verwarmende gloed van een opkomende zon, een nieuwe dag, een stralenkrans, een ring van licht, een aureool, weer een dag, een mooie dag, een dag die toekomst biedt……Mc Claren en Ron Dellow glimlachen en fluisteren mij toe: ‘find out your way, enjoy the journey.’ “ Ik weet het zeker, de klanken van de Twentse klokken in stad en dorp dragen dat uit, elke dag weer,

………………

elk uur weer

‘in Twente you’ll never walk alone!’

115) mijnFCTwente

Bijlage 6 : “Noaberschap” - Reddingsboei (Top)SportTwente!

Durf te Delen - Win Samen.

Diepenheim , april 2012 FC Twente, de regionale voetbal TROTS, en Sc. Heracles hebben sportief en financieel de wind in de zeilen. Via een doordachte, planmatige aanpak voor een belangrijk deel zelf afgedwongen… Chapeau voor de ‘visionairs’ Joop Munsterman en Jan Smit c.s.! Maar elders in de regio Twente verkeren gerenommeerde topsportorganisaties en topsportevenementen financieel in zwaar weer. Pollux heeft met de grootst mogelijke moeite en een sterk gereduceerd budget vorig jaar nog een doorstart gemaakt, maar voor hoelang? Jumpers basketbal verdwijnt van het topsporttoneel bij gebrek aan financiën. Twente Visie kent de nodige zorgen, evenals Text Town Tigers en nu geldt ook code rood voor de FBK Games. Wie verder nog eens navraag doet hoort in de amateursector steeds meer klaagzang. Zo trekken de hoofdklassers in het voetbal bij lange na niet meer de aantallen toeschouwers van een aantal jaren terug. Dat daarbij Eredivisie Live en de successen van FC Twente en Sc Heracles een rol spelen lijkt evident.

De financiële problemen stapelen zich op. Hoe kon het allemaal zover komen? De meningen daarover lopen uiteen. De recessie speelt zeker een rol, gebrek aan zakelijk instinct, naar ook de ‘sponsormagneten’ FC Twente en Sc Heracles worden genoemd. Logisch, want het bedrijfsleven schuift nu eenmaal graag aan bij succes. Eerder al stelden we in Tubantia ons de vraag “Is er rondom De Grolsch Veste nog ruimte voor topsport ?” Via een ingezonden brief werden we door een lezer al eens gewezen op het gevaar van ‘ Sportsponsoring en monocultuur’. En dat laatste is niet denkbeeldig, want

116) mijnFCTwente

als het aan Cupfighter Sc Heracles ligt zal ook de Almelose voetbalclub de komende jaren met de realisatie van een nieuwe, grotere voetbal Arena aanspraak willen maken op extra (Twentse) budgetten. De vraag is daarom uiterst actueel wat dit allemaal betekent voor het toekomstig aanbod van (top)sportevenementen in Twente. Moeten we keuzes maken? Luidt de slogan ‘Topsport, meer dan voetbal alleen’ of kiezen we voor (verdere) verschraling van het aanbod?

De grenzen aan de Twentse (budgettaire) groei voor (top)sport lijken bereikt. Maar daar denkt Geert Jan Bittink, initiatiefnemer van het project SteunJeClub.nl, toch anders over: “ Nee hoor, absoluut niet. En ik word daarin gesterkt door signalen uit de regio Twente die wijzen op nut en noodzaak en de wil tot samenwerking in z’n algemeenheid. Peter den Oudsten, bestuursvoorzitter van de regio Twente en burgemeester van Enschede startte onlangs de discussie over intensivering van samenwerking met op termijn mogelijk een fusie van de Twentse steden. De Enschedese wethouder Ed Wallinga spreekt binnenkort tijdens een symposium van NOC*NSF over ‘NOABERSCHAP: traditie in de (Enschedese) sport’. Joop Munsterman had het in 2009 al over “het rood van FC Twente ook via andere takken van sport, dat zou geweldig zijn” en gaf daarmee een duidelijk signaal. De verdere invulling van een recreatie/topsport boulevard FC Twente Village, trefpunt Twente tussen Hengelo en Enschede, lijkt nog slechts een kwestie van tijd”.

‘Noaberschap’ als reddingsboei voor de Twentse (top)sport! Maar hoe vertaal je ‘Noaberschap’ dan in extra financiële middelen? Bittink heeft daarover wel ideeën, maar reageert toch ook wat gereserveerd: “Vooropgesteld natuurlijk dat elke topsport organisatie een eigen verantwoordelijkheid heeft voor exploitatie en continuïteit. Via samenwerking zijn wel kostenbesparingen te realiseren en ontstaan ook kansen extra inkomsten te verwerven. Dat vraagt om creativiteit en wat verbeeldingskracht. De wil moet er zijn om met elkaar in gesprek te treden, de mogelijkheden te verkennen. Een reactie in termen van ‘zoek het zelf uit’ of ‘waar bemoei jij je mee’ helpt ons als (top)sportregio Twente niet vooruit, want dan geldt (vooralsnog) de wetmatigheid ‘het recht van de sterkste’.”

En dat recht is hier in de regio voorbehouden aan FC Twente en in wat minder mate Sc Heracles. “Ja, maar die clubs beseffen heel goed dat ze bestaan bij de gratie van de samenleving, de supporters.

Belangstelling vanuit het bedrijfsleven is daarvan het gevolg! en niet andersom. Elke ‘gewone’ bezoeker in de eredivisie is op jaarbasis goed voor een effect op overige inkomsten (sponsoring, catering, mediarechten, merchandising) van zo’n € 1.000. Als de fans het massaal af laten weten is er geen sfeer in de stadions en dan haakt op termijn ook het bedrijfsleven af. Het is ook niet toevallig dat projecten zoals ‘scoren in de wijk’ geweldig gewaardeerd worden. Het geeft de verankering van clubs in de regio een extra dimensie. Vanaf medio jaren negentig steeds nadrukkelijker ook als het ware ‘de zelfontbrander’ bij het versterken van het imago en daardoor het genereren van extra inkomsten voor de betaald voetbal organisaties.”

Maar de concrete vraag is nu hoe je relatief makkelijk geld kunt verdienen met elkaar? “Bij wijze van voorbeeld, want het is van toepassing voor elke club. Via een uitverkochte Grolsch Veste. Stel dat FC Twente bereid zou zijn eenmaal per jaar, bijvoorbeeld ter afsluiting van de voorbereiding op het nieuwe seizoen, een (extra) oefenwedstrijd te spelen tegen een gerenommeerde tegenstander, bijvoorbeeld Schalke 04 (eventueel bij toerbeurt in Enschede en Gelsenkirchen).

117) mijnFCTwente

Zie dan De Grolsch Veste ( bij toerbeurt met de Arena ‘Auf Schalke’) als een soort maatschappelijk kasregister ten bate van de (top)sport. Het stadion heeft een capaciteit van 30.000 zitplaatsen. De plaatsen op de hoofdtribune, zo’n 5.000, dan te verkopen aan sponsors om de variabele kosten van de wedstrijd te dekken. De andere 25.000 kaarten voor verkoop beschikbaar stellen aan amateurverenigingen en topsportorganisaties in het verzorgingsgebied van de club. Een ‘fundraising event’ dat al snel enkele tonnen kan opleveren. Een simpel concept, een geweldig gebaar, de betaald voetbal organisatie als maatschappelijk betrokken met een ‘Say Thank You’ ook naar de amateursector, daar waar het allemaal begint, vanwaar talent en supporters de weg vinden naar het betaald voetbal. En ik denk dat ook de sponsors van FC Twente een dergelijk initiatief wel weten te waarderen, in het belang van de Twentse (top)sport.”

Dat is een mooi voorbeeld maar zie je meer kansen? “ Je zou kunnen denken aan kostenbesparingen via een ‘inkoopcombinatie’ waarbij FC Twente en Sc Heracles het voortouw nemen en via ‘mantelcontracten’ tot afspraken komen met leveranciers en amateurverenigingen”. Je riep ooit al eens dat ‘De Grolsch Veste altijd te klein is’. Wat bedoel je daarmee in dit verband? “Kijk eens naar het klantenpotentieel van FC Twente. 65% van de mannelijke bevolking is geïnteresseerd in de voetbalsport en de belangstelling onder vrouwen neemt toe. Dat klantenpotentieel bereik je via amateurverenigingen en topsportorganisaties. Werk aan een ‘win-win’ model. De ‘inkoopcombinatie’ is nog maar het begin. Verleg de verkoopinspanning van seizoenkaarten mede naar amateurverenigingen en topsportorganisaties. Beloon ze daarvoor ruimhartig. Vriendschap loont. Een TWIN-relatie betaald voetbal/ amateurverenigingen, ook in de sfeer van fan artikelen. Koppel in toenemende mate (ook in het belang van de sponsors) tal van ‘community’-voordelen aan de seizoen club card, aan het lidmaat-

118) mijnFCTwente

schap van de supportersverenigingen en amateurverenigingen. Een Fan Community Twente van 100.000 leden hoort tot de mogelijkheden. Het stadion zal altijd te klein blijken. Elke 1.000 toeschouwers gemiddeld meer per wedstrijd levert een betaald voetbalclub in de eredivisie ongeveer € 1.000.000 extra op aan inkomsten uit tv-rechten, sponsoring, merchandising, recette en horeca.

Durf te delen (maatschappelijke ‘pay back’) en win (samen). De grenzen aan de groei zijn naar mijn stellige overtuiging nog lang niet bereikt. Er liggen (al heel lang overigens, maar de tijd lijkt nu meer dan ooit rijp) kansen een ‘win win’- model te ontwikkelen dat voorziet in structuurversterkende maatregelen ten bate van amateurverenigingen (meer dan voetbal alleen!) en talentontwikkeling, resulterend in diverse takken van Twentse topsport, met een voorbeeldfunctie, als inspiratiebron voor de Twentse jeugd, als bijdrage aan een kwalitatief hoogwaardig woon-, werk-, leef- en (daarmee) ondernemersklimaat. Naar mijn mening als herkenbaar en inspirerend voorbeeld ook waartoe samenwerking kan leiden.”

Wat Bittink betreft is het een kwestie van verder uitwerken: “Het gaat erom wat we willen, daarna pas of het kan. Voer de discussie, sta open voor ideeën, geef invulling aan ‘Twents Noaberschap’. De betaald voetbalorganisatie kan nog nadrukkelijker een voorbeeldfunctie krijgen en katalysator zijn in de ontwikkeling van de regio Twente”. Als het aan Bittink ligt gaan we verder ‘Op Verkenning’, zetten een MARSROUTE uit naar de toekomst waarbij over (Top) Sport in Twente gediscussieerd wordt in termen van kansen in plaats van bedreigingen. Een toekomst waarin ‘de sterken’, FC Twente en Sc Heracles, het voortouw nemen om impulsen te geven, vanuit de overtuiging ‘Together Each Achieves More’.

“Mc Claren zegt het zo mooi: ‘we have to find our way out to victory…..it’s a journey, enjoy it’. Het streekeigene van Twents Noaberschap biedt mijns inziens de sleutel voor diversiteit, kwaliteit en continuïteit van (top)sport: in Twente ‘You ‘ll never walk alone’”

De Poort van Noaberschap als symbool, ‘wij zijn Twente’

119) mijnFCTwente

Bijlage 7: Het succes van Markvogels Sport Promotion 1989-2000

Fotovideo – FC Twente – SV Markvogels – Hart voor Twente – Markvogels Sport Promotion : http://youtu.be/XxqWf0egZFg In de tweede helft jaren negentig heb ik heel wat vragen moeten beantwoorden waarom het initiatief Markvogels Sport Promotion zo succesvol was. Daarom in deze bijlage een korte toelichting op werkwijze en resultaten.

Begin jaren negentig ging het gerucht in Markelo dat SV Markvogels vrijwel failliet was. Wat vrijwel niemand wist was dat Markvogels Sport Promotion meer dan fl. 30.000 in kas had en er ook bij de vereniging zelf absoluut geen sprake was van liquiditeitsproblemen. Ten dele voerde ik het gerucht terug op ‘kinne sinne’, maar de bron van het kwaad was niet te traceren. Naast het banksaldo beschikte Markvogels Sport Promotion over een bestand aan meerjarige sponsorcontracten, allemaal afgesloten nadat duidelijk werd dat SV Markvogels serieus werk maakte van de jaarlijkse organisatie van wedstrijden tegen betaald voetbal clubs. Fotovideo: SV Markvogels en FC Twente: In totaliteit organiseerde SV Markvogels 18 wedstrijden met betrokkenheid van betaald voetbalclubs. Naast de wedstrijden van FC Twente was Markvogels ook gastheer van FC Volendam, Roda JC, meerdere keren Sc Heracles en Go Ahead Eagles, Halmstad BK uit Zweden en Club Brugge (wedstrijd in Rijssen op het terrein van Excelsior).

Bij al die wedstrijden lag het financieel risico bij Markvogels Sport Promotion. En bij alle wedstrijden was per saldo sprake van een positieve exploitatie. Alleen al voor SV Markvogels zelf via de netto kantine opbrengsten. Gemiddeld zo’n fl. 1500,= per georganiseerde wedstrijd.

Maar hoe startte Markvogels Sport Promotion? Het concept was simpel en even uitdagend voor bedrijven om te participeren. Een tiental bedrijven stortten eenmalig een bedrag in een risicofonds.

120) mijnFCTwente

Eternit Goor werd hoofdsponsor. We starten met een fonds van bijna fl. 10.000,= binnen 3 weken bijeen gehaald. Simpelweg omdat de bedrijven geloofden in het concept en er sprake was van vertrouwen in de fondsbeheerders van Markvogels Sport Promotion.

De middelen in het fonds vormden een vangnet voor tekorten bij de bijzondere evenementen die we organiseerden. De belangen liepen parallel. Wij als organisatie deden er alles aan om jaarlijks minimaal quitte te spelen. En dat was ook het belang van de bedrijven die participeerden.

‘SV Markvogels, meer dan voetbal alleen’. Die slogan begrepen we deksels goed bij Sport Promotion, maar wij voegden daar een dimensie aan toe: Markvogels Sport Promotion – Markelo betrokken. Het was onze manier betrokkenheid te tonen bij wat verder in Markelo gebeurde. Aanvankelijk op wat bescheiden schaal, maar later wat meer substantieel, kozen wij voor sponsoring van zaken waarvan in eerste aanleg wellicht het vermoeden zou bestaan dat SV Markvogels daar geen enkele baat bij zou hebben. Toch wel, want de bedrijven die wij in de jaren negentig benaderden voor sponsoring zagen dat we verder keken dan het Eigen Erf en waardeerden die aanpak.

En omdat we de wedstrijden met betaald voetbalclubs organiseerden hadden we potentiële sponsors toch wat meer te bieden dan alleen een logo of bedrijfsnaam op een shirt. De bedrijven die aanvankelijk kozen voor participatie in het risicofonds zagen ook de effecten in positieve zin en zo kon het gebeuren dat deze 10 partijen vrijwel allen ook jaarlijks wat extra deden. Of het dan ging om het aanbieden van wedstrijdballen of afname van extra VIP-kaarten of het sponsoren van een actie voor de jeugd, het liep al met al behoorlijk op. Het start met ambitie en vervolgens blijkt dat ‘Lef Loont’, zoveel werd duidelijk. Maar cruciaal was dat we de gemaakte afspraken met sponsors meer dan waar maakten. We deden altijd wat extra. Daar werd veel tijd en energie voor aangewend. Via –Markelo betrokken ging het profijt van die inspanningen verder dan alleen SV Markvogels. Maar uiteraard lag wel het accent in financiële ondersteuning bij onze eigen club. Zo bekostigde Markvogels Sport Promotion in 1993 een geheel nieuwe outfit voor alle jeugdleden, senioren, trainers en elftalleiders, een investering van ruim 30.000 (toen nog) gulden. Vanaf 1996 werd Markvogels Sport Promotion vervolgens zelf hoofdsponsor van SV Markvogels. De jaarlijkse bijdrage bedroeg enkele duizenden guldens.

De organisatie van de verkiezing FC Twente speler en coach van de eeuw kostte in totaliteit zo’n fl.

20.000 en kwam ten laste van Markvogels Sport Promotion. FC Twente droeg fl. 5.000 bij en ook Eternit Goor (hoofdsponsor van Sport Promotion) droeg substantieel bij in de exploitatie van dat wel heel bijzondere evenement. Neemt niet weg dat Markvogels Sport Promotion zelf voor het eerst een redelijk fors bedrag heeft toegelegd, maar dat was een bewuste keuze in het kader van 10 jaar Markvogels Sport Promotion, 25 jaar SV Markvogels en als EERBETOON AAN FC TWENTE. De verkiezing speler en coach van de eeuw werd een activiteit waaraan velen voor altijd dierbare herinneringen zullen bewaren.

121) mijnFCTwente

Verder sponsorde Markvogels Sport Promotion – Markelo betrokken, diverse andere activiteiten in Markelo en omgeving, in bescheiden omvang, maar toch: • • • • • • • • • • • • •

Motocross wedstrijden in Markelo (Grand Prix wedstrijden en Dutch Open NK) Badmintonteam Markelo Jazz dansgroep van Sandra Bakker in Markelo Een financiële bijdrage aan de bouw van een gezondheidscentrum in Krupitsa-Wit-Rusland Jubileum concert 90 jaar Harmonie Diepenheim Wedstrijd FC Twente – Go Ahead ter gelegenheid van 90 jarig-jubileum GFC Goor Wedstrijd Club Brugge – Excelsior in Rijssen De jaarlijkse fietsweek in Markelo Schaaktoernooien in Markelo en Goor De verkiezing sportman/-vrouw/-team gemeente Hof van Twente Supportersvereniging FC Twente Markelo (spandoeken) Een aantal sponsorlopen – in speciaal aangeschafte FC Twente shirts De Triatlon Holten/eenmalig

In 1989 – 15 jaar SV Markvogels – speelden de 1e elftallen van SV Markvogels en Sc Markelo voor het eerst een volledige wedstrijd tegen elkaar. De einduitslag 1-1.

122) mijnFCTwente

Pareinkoeken & heel veel voetbalplezier (2009) (bron: mijnHerinneringen) Al vanaf 1967 ben ik een trouwe FC Twente supporter. Tijdens mijn schooltijd op de Havo in Lochem ontmoette ik in Ad van Heuven en familie wel heel fanatieke medestanders.

Ik hoefde niet langer op de fiets van Diepenheim naar stadion Het Diekman vice versa, maar werd jarenlang opgehaald. Een luxe Audi reed voor, de claxon ging en op naar FC Twente. Pa van Heuven wist echt alles over FC Twente en over Ferdinand Fransen (hij zat op de tribune naast/nabij de latere voorzitter van FC Twente…).

Pa van Heuven was vertegenwoordiger bij Parein uit België. En dat hebben we geweten. Op gezette tijden stopte de Audi aan de Dr. Quantstraat….’Wacht even’…. Van Heuven de auto uit….de achterklep open….’Voor je ma’…….En dan kreeg ik weer een hoeveelheid Parein koeken mee waar we weken mee verder konden. Ik zie die koeken ook nu anno 2009 nog in de schappen liggen….een prima product dus.

Wat later in de tijd waren Ad en ik als dienstplichtig militair in opleiding in Middelburg, de Generaal Majoor Berghuijs kazerne. Op zeker dinsdag meldde Ad zich ziek thuis. Daar was ook alle aanleiding toe, want ….woensdagavond, Europacupavond….en dus moest Ad naar FC Twente. We hebben het serieus geprobeerd.

Stadion Het Diekman tijdens de wedstrijd gebeld…hemel en aarde bewogen een oproep te doen ‘wil militair Ad van Heuven direct contact opnemen met de commandant van het OCMA (opleidingscentrum militaire administratie)’….. maar de stunt lukte niet, we kwamen helaas ‘niet door’.

Foto’s en artikelen in mijnFCTwente plakboeken, periode 68-74, herinneren aan de prachtige jaren, aan Epi Drost en zijn maatjes, aan Kees Rijvers/Spitz Kohn(foto)/Jan Morsing, aan regionale talenten die kansen kregen en pakten, aan tal van anekdotes, mooie momenten, soms wat vervaagd door het verloop van de tijd, thans anno 2013 misschien wat minder intensief beleefd, maar altijd blijft dat gevoel……………………………….... mijnFCTwente, meer dan een nummer 1: gisteren ….vandaag ….morgen ….mijnFCTwente….

123) mijnFCTwente

Bijlage 8: mijnSVMarkvogels1) – in vogelvlucht

Teamfoto SV Markvogels 1977/78 v.l.n.r : Geert Jan Bittink, Herman Zweverink (elftalleider), Jaap Docter, Norman Burket, Vincent ten Broeke, Wim Ruiterkamp, Han Tuller, Jan Koebrugge, Nico Heijmer, Jan Buursink, Jan Haar, Jan van Herksen, Cees de Looze (trainer-coach). Ontbreken op deze foto: Albert Kiestra, Jan Heimerink, Bertus Oosterveen en Gerard Oosterlaken.

In mijnFCTwente1) mag een korte terugblik op mijn actieve periode bij SV Markvogels (1976-2000) niet ontbreken. In 1976 werd ik lid van de zaterdagvereniging SV Markvogels (opgericht 28 april 1975). We speelden onze wedstrijden aanvankelijk op de velden van Sportclub Markelo en trainden bij de (voormalige) sportzaal aan het Beukenlaantje.

De oprichting van SV Markvogels werd vanuit het Sportclub kamp destijds met de nodige scepsis gevolgd, was naar de opvatting van het bestuur van de zondagvereniging absoluut niet noodzakelijk.

De initiatiefnemers van SV Markvogels wilden echter in verband met een door de KNVB opgelegde deadline niet langer wachten op ‘groen licht’ van Sportclub voor een zaterdagafdeling en besloten daarom tot oprichting van een eigen vereniging. Het bestuur van SV Markvogels maakte zich sterk voor een eigen accommodatie nabij de sportzaal, het zwembad, de tennisbanen en de manege, mede met het oog ook op de nieuwbouwwijk ‘de Koekoek’. De gemeente Markelo voelde daar weinig voor en koos voor de aanleg van een voetbalveld en de bouw van kleedkamers aan de Endemansdijk, naast de velden van Sc Markelo.

Een aantal seizoenen kwam ik zelf actief uit voor SV Markvogels. Voor het eerst in het seizoen 76/77.

Een heel mooie periode. We speelden aanvankelijk in de Gelderse Voetbalbond. Ik herinner mij nog de ‘thuiswedstrijden ‘ van Markvogels die we ‘uit’ speelden tegen gedetineerden op het voetbalveld van het gevangeniscomplex Zutphen. Al snel volgde voor SV Markvogels aansluiting bij de Twentse Voetbalbond en hoefden we minder ver te reizen. Na beëindiging van mijn actieve voetbalcarrière ben ik 4 jaar elftalleider geweest.

Door zelfwerkzaamheid (vele vrije avonduren en ook snipperdagen werden benut om een bijdrage te leveren) werd in 1978 het clubgebouw voor SV Markvogels gerealiseerd. Samen met Rein Compagner organiseerde ik de uitgifte van een renteloze obligatielening onder leden, donateurs en sympathisanten.

124) mijnFCTwente

Jan Biesemaat

SV Markvogels – als elftalleider bij het team begin jaren ‘80

Toen aan mij de vraag werd voorgelegd of ik in bestuurlijke zin wat wilde doen voor Markvogels was ik daarin duidelijk: “In elk geval niet als penningmeester, ik ben hele dagen al bezig met (controle van) administraties”. Ik voelde meer voor pr-taken. Het begon allemaal met het schrijven van wat wedstrijdverslagen voor Nieuws van de Week. Het was wel even wennen om te doen. Ik weet het nog goed. Artikeltje in het klad, potje Tipp-ex voorhanden, ‘blunderlak’ noemde ik dat, om de fouten te corrigeren. Elke zondagavond op de fiets naar Goor om het verslagje in te leveren bij Jan Biesemaat (correspondent Tubantia en redacteur Nieuws van de Week). Het leek me wel handig om eerst eens kennis te maken met Jan en dat in de vorm van een interview voor ons clubblad. Jan leerde mij wat ‘nieuws’ is (het opmerkelijke) en hoe ‘krantenkoppen’ gekozen worden. Eenmaal vertrouwd met het schrijven van de artikeltjes werd het voor mij een uitdaging de teksten zo te formuleren dat de ‘koppen’ boven de artikeltjes voorspelbaar waren. En dat lukte ook af en toe. Vergeelde knipsels uit die tijd herinneren mij daar nog aan, zoals ‘de kop’ “Hitch”- Ko(c )k regisseur bij een artikeltje over Hilco Kok als nieuwe elftalleider: “What’s in the name? Het verloop van de eerste serie competitiewedstrijden, waarbij spanning en sensatie tot op heden een bepalend element zijn geweest, doet haast vermoeden dat juist zijn inbreng het Hitch Kock achtig karakter van de duels teweeg heeft gebracht. Gaan we daarvan uit, dan zal de seizoenthriller ‘89/90 wellicht een goed einde kennen.” En dan het incident met Gerben Gerrits, die een vraag van de scheidsrechter naar zijn naam beantwoordde met ‘Johan Cruijff’ en dat viel verkeerd, een rode kaart volgde. Het elftal gedupeerd en daarom maar de bijhorende tekst ‘waarop Johan Druijff’ het veld verliet.

125) mijnFCTwente

SV Markvogels, ‘een jas’ die mij paste. Het voelde goed, ik kreeg er alle vrijheid en het vertrouwen om initiatieven te ontplooien die mij zinvol leken en vooral heel leuk waren om te doen. Zo’n vijftien seizoenen heb ik wedstrijdverslagen en nieuwsberichten geschreven. Tien jaar lang daarvan als bestuurslid (portefeuille pr en sponsoring), eerst onder voorzitter Cees de Looze en vervolgens Johan Kok en tenslotte John Kurvers.

Vrouwen in actie bij SV Markvogels, tijdens het 15-jarig jubileumfeest en op het voetbalveld. Sponsor Klumpers Roggebrood.

In het kader van 15 jaar SV Markvogels nam ik in 1989 het initiatief tot Markvogels Sport Promotion waarover elders meer. SV Markvogels was een heel actieve, energieke, inspirerende vereniging, in zekere zin ook wel trendsettend in Markelo (clubgebouw, gediplomeerde jeugdtrainer en ‘meer dan voetbal alleen’). Naast het senioren en jeugdvoetbal kenden we ook het vrouwenvoetbal. Verder verzorgden we jaarlijks tal van voetbaltoernooien (o.m. de Markvogelcup voor standaardteams en het jaarlijkse jeugd zaalvoetbaltoernooi in sporthal De Haverkamp), schaak cursussen, de open Markelose schaakkampioenschappen, de Markelose Fietsweek en wat later in de tijd werd de Jeux-deBoules afdeling toegevoegd. Begin jaren ’80 kende SV Markvogels ook een eigen wielertoerclub die deelnam aan tochten in binnen- en buitenland. Verder was de club actief om extra inkomsten te verwerven voor de jeugdopleiding. De jaarlijkse oliebollenactie droeg daaraan zeker bij.

126) mijnFCTwente

Zoals al beschreven eindigde mijn actieve betrokkenheid bij SV Markvogels en Markvogels Sport Promotion op 5 januari 2000 met de feestelijke bijeenkomst en bekendmaking van de verkiezing FC Twente speler en coach van de eeuw.

Ik ben allen bij SV Markvogels heel dankbaar dat mij zoveel speelruimte werd geboden om activiteiten te ontplooien, ervaring op te doen en mensen te ontmoeten. Mijn lidmaatschap bij De Harmonie Diepenheim (1963 – 1987, met enkele jaren onderbreking) en vervolgens mijn actieve periode bij SV Markvogels (1976 – 2000) inspireerden mij tot het initiatief stichting SteunJeClub.nl, van waaruit ik mij vanaf medio 1999 tot op heden richt op ondersteuning van het amateur verenigingsleven en evenementenorganisaties bij het verwerven van extra inkomsten.

Ik wil mijnFCTwente1) afsluiten met een cartoon van Frans Bijvank. Frans tekende geheel belangeloos honderden prachtige cartoons voor het clubblad van SV Markvogels, regelmatig ook cartoons met ‘een maatschappelijke of persoonlijke knipoog’.

127) mijnFCTwente

Bijlage 9: Geen broodkruimels, maar kiezelsteentjes Bronvermelding • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

Brieven aan het bestuur van FC Twente/ januari en mei 1988.

Interview met commercieel manager FC Twente, Wim Jesse/ november 1988.

Onthulling reclamebord ‘vandaag bij SV Markvogels, morgen naar FC Twente’/dec. 1988.

Informatie bulletins Hart voor Twente i/o: 1989/1990/1991.

Beleidsnota ‘Op Verkenning…’/sept. 1989 (o.m. naar alle gemeenten in Twente/maart 1990).

Wedstrijden FC Twente bij SV Markvogels/ 1992 t/m 5 jan. 2000.

Studieproject FC Twente: adviesrapport Cotass Clubcard als marketing tool/dec.1994.

Uitgave voordeelboekje ‘Wie Wint’/ 1994/1995 (TROTS).

Oprichting supportersvereniging FC Twente-Markelo/ 1997.

Bestuursfunctie Vriendenkring FC Twente ’93- ’97 – beleidsnotitie ‘Veel Vrienden maakt FC Twente sterk’(1994) – 25 sept. ‘94 voorgelegd tijdens overleg met DB FC Twente.

Organisatie verkiezing FC Twente speler & coach van de eeuw: juli 1999 – 5 jan 2000.

Depotakte 2000 bij Notaris Heupink-Verbeek : daarin o.m. notitie over de bvo als ‘spin’ in een netwerk met amateurverenigingen (1997).

Afstudeeropdracht ‘Sponsoring zinvol? + publicatie in magazine FC Twente/2004.

2004 e.v. jaren – contacten/ e-mail uitwisseling met Jan van Halst/ Jan Morsink.

Team Heutink Pollux /Businessmeeting Twente: flyer - 2010.

E-mail uitwisseling d.d. 31 okt./14 nov. 2011 met Joop Munsterman. ‘van Dagdroom tot Werkelijkheid’- periode 1989 – 2012.

Ingezonden brief 21/3/2012, geplaatst in Tubantia.

Plan ‘mijnFCTwente’ (community building)/ e-mail UT, Willem Pfeiffer/2012,2013

En verder gepubliceerde redactionele artikelen in (meerdere) uitgaven van • • • • • • • • • • • •

Tubantia/Twentsche courant (tal van artikelen)/1988, 1990 Magazine Federatie voor Supportersverenigingen (2*)/ medio 1995 en 1996 Sponsormagazine (2*)/april ’95 en najaar ‘98 Twenthe Thuis/meermaals Voetbal International (2*)/najaar ’97 en ‘98 Twente Visie/ jan. 2000 Twente Vandaag / Telegraaf: 21 okt. 2006 Clubblad SV Markvogels /meermaals Twee huis aan huis kranten uitgegeven door Markvogels Sport Promotion: 1990/1992 Nieuws van de Week en andere huis aan huis bladen omgeving Markelo Column website Sport in Twente / SteunJeClub.nl (Wordpress versie) Magazine Sportief Twente (column) – 2013 –stadion als maatschappelijk kasregister

Uitgaande en inkomende brieven in dossier Hart voor Twente, inclusief tal van besprekingsverslagen.

Beeldmateriaal – video mei 1990 in stadion Het Diekman en heel veel eigen fotomateriaal .

128) mijnFCTwente

mijnFCTwente1)

In 1988 leidde een artikel in het clubblad van SV Markvogels tot het initiatief Hart voor Twente en de plaatsing van een bord langs het voetbalveld van Markvogels met de slogan ‘vandaag bij SV Markvogels, morgen naar FC Twente’.

In dit boekwerkje mijn terugblik op het initiatief Hart voor Twente, gericht op procesbeïnvloeding en realisatie van een nieuw voetbal stadion in de regio Twente. Een stadion als onderdeel van een sport- en recreatie boulevard, Trefpunt Twente.

Contacten met FC Twente leidden vervolgens in de jaren negentig tot een serie oefenwedstrijden van de Twentse voetbaltrots bij SV Markvogels.

Als supporter van FC Twente (al vanaf 1967) wordt verder door mij teruggekeken op bijzondere momenten en op de periode als bestuurslid van De Vriendenkring FC Twente.

25 juni 2013 – Geert Jan Bittink

van DAGDROOM tot WERKELIJKHEID