TEN OORLOG
Zeventig jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog trekt Arnout Hauben met zijn vrienden Mikhael Cops en Jonas Van Thielen door Europa. In het spoor van de Amerikaanse troepen landen ze op de stranden van NormandiĂŤ, volgen de bevrijdingsroute door Frankrijk, BelgiĂŤ en Luxemburg en eindigen in het Duitse Torgau aan de Elbe, waar de Amerikanen in oog in oog kwamen te staan met het Rode Leger. Het tweede deel van hun tocht begint in het vroegere Stalingrad. Met het Sovjetleger
cover RECTO.indd 1-5
De bevrijding van Europa tijdens WOII doorkruisen ze Rusland, OekraĂŻne, Wit-Rusland en Polen, en ‘bevrijden’ op hun geheel eigen manier Berlijn. Aanvankelijk klinkt het westelijke verhaal nog bekend, maar eens in het oosten ontdekken ze een ‘nieuwe’ geschiedenis. Voor het eerst vertellen de intussen hoogbejaarde getuigen hun herinneringen. Vaak zijn die verrassend en altijd aangrijpend. Ten oorlog laat de kijker ĂŠn de lezer een onbekend, erg persoonlijk portret van Europa zien.
De bevrijding van Europa tijdens WO II
foto Š Koen Broos
Arnout Hauben
( ) is regisseur en reporter. Hij werkte mee aan Man bijt hond, de documentaire serie Meneer Doktoor en maakte de achtdelige reeks Weg naar Compostela. Hij is medeoprichter van productiehuis de chinezen.
TEN OORLOG
Arnout Hauben | Johanna Spaey
TEN OORLOG
De bevrijding
van Europa tijdens WO II Voor het tweede boek van Ten oorlog werkte Arnout Hauben opnieuw samen met schrijfster Johanna Spaey. Zij is de auteur van onder andere de bekroonde en alom bejubelde roman Dood van een soldaat ( ) en van de beeldroman Gewonde stad ( ), die zij samen met kunstenaar Gerolf Van de Perre maakte. Ten oorlog is een tiendelige televisiereeks op ĂŠĂŠn. Arnout Hauben, Jonas Van Thielen en Mikhael Cops volgen in tien afleveringen de route van de bevrijding van Europa tijdens de Tweede Wereldoorlog. Eerst volgen ze de Amerikaanse troepen vanuit Londen en daarna het Rode leger vanuit Volgograd (Stalingrad), met als einddoel Berlijn.
www.manteau.be
2/09/15 18:24
BELGIE
BELGIE
Belgie
in de oorlogsjaren België heeft er ten tijde van de Slag om de Ardennen al meer dan vier jaar Duitse bezetting op zitten. Wanneer de Duitsers op 10 mei 1940 België, Nederland en Luxemburg onverwacht binnenvallen, verloopt dat helemaal anders dan op 4 augustus 1914. Het Belgische leger wordt veel sneller overrompeld dan vorige keer, al wordt er rond de Leie toch stevig weerwerk geleverd. Na achttien dagen capituleert koning Leopold III, ondanks felle kritiek van zijn eigen regering (en vooral van de Fransen). Op dat ogenblik zijn er al 6000 Belgische soldaten en ongeveer evenveel burgers omgekomen. Van de 600 000 Belgische soldaten die bij de inval van de Duitsers zijn gemobiliseerd, zijn er 225 000 in krijgsgevangenschap in Duitsland. Opvallend: de Vlaamse soldaten mogen vaak al na een paar maanden naar huis, de Waalse soldaten worden samen met de Belgische officieren en onderofficieren de hele oorlog lang krijgsgevangen gehouden.
Bezet België ziet er in de Tweede Wereldoorlog helemaal anders uit dan in de Groote Oorlog. De actieve collaboratie (‘zwarten’) is groter, maar ook het verzet laat veel duidelijker van zich horen. De verschillende verzetsbewegingen (‘witten’) reageren tegen de verplichte tewerkstelling in Duitsland en tegen de deportatie van Joden of andersgezinden. Ze plegen sabotage, helpen Britse en Amerikaanse piloten die zijn neergestort en leveren informatie aan de geallieerden. Net als in Luxemburg worden er ook in België soldaten door het Duitse leger gerekruteerd. Sommigen nemen vrijwillig dienst, anderen worden verplicht zoals de Luxemburgers. 10 000 Vlamingen en ongeveer evenveel Walen trekken om ideologische redenen vrijwillig naar het oostfront. In de Oostkantons gaat het er echter anders aan toe. De inwoners zijn pas na de Eerste Wereldoorlog Belg geworden. De Oostkantons werden aan België gehecht als compensatie
België in de oorlogsjaren 133
Belgie
in de oorlogsjaren België heeft er ten tijde van de Slag om de Ardennen al meer dan vier jaar Duitse bezetting op zitten. Wanneer de Duitsers op 10 mei 1940 België, Nederland en Luxemburg onverwacht binnenvallen, verloopt dat helemaal anders dan op 4 augustus 1914. Het Belgische leger wordt veel sneller overrompeld dan vorige keer, al wordt er rond de Leie toch stevig weerwerk geleverd. Na achttien dagen capituleert koning Leopold III, ondanks felle kritiek van zijn eigen regering (en vooral van de Fransen). Op dat ogenblik zijn er al 6000 Belgische soldaten en ongeveer evenveel burgers omgekomen. Van de 600 000 Belgische soldaten die bij de inval van de Duitsers zijn gemobiliseerd, zijn er 225 000 in krijgsgevangenschap in Duitsland. Opvallend: de Vlaamse soldaten mogen vaak al na een paar maanden naar huis, de Waalse soldaten worden samen met de Belgische officieren en onderofficieren de hele oorlog lang krijgsgevangen gehouden.
Bezet België ziet er in de Tweede Wereldoorlog helemaal anders uit dan in de Groote Oorlog. De actieve collaboratie (‘zwarten’) is groter, maar ook het verzet laat veel duidelijker van zich horen. De verschillende verzetsbewegingen (‘witten’) reageren tegen de verplichte tewerkstelling in Duitsland en tegen de deportatie van Joden of andersgezinden. Ze plegen sabotage, helpen Britse en Amerikaanse piloten die zijn neergestort en leveren informatie aan de geallieerden. Net als in Luxemburg worden er ook in België soldaten door het Duitse leger gerekruteerd. Sommigen nemen vrijwillig dienst, anderen worden verplicht zoals de Luxemburgers. 10 000 Vlamingen en ongeveer evenveel Walen trekken om ideologische redenen vrijwillig naar het oostfront. In de Oostkantons gaat het er echter anders aan toe. De inwoners zijn pas na de Eerste Wereldoorlog Belg geworden. De Oostkantons werden aan België gehecht als compensatie
België in de oorlogsjaren 133
Amerikaanse soldaten op weg naar Bastogne.
voor de door België geleden oorlogs schade tijdens de Eerste Wereldoorlog. Na de inval van de Duitsers in 1940 worden de Oostkantons onmiddellijk al door Duitsland geannexeerd. In het begin zijn de mensen nog enthousiast, want het Duitse sprookje van welvaart en werk voor iedereen slaat ook bij hen aan. Tot de mannen worden opgeroepen voor het Duitse leger en ze daar als minderwaardig kanonnenvoer worden ingezet. Van de 8700 soldaten uit de Oostkantons komen er 2000 om en nog eens 1600 worden invalide.
134
België
De relatie tussen de Belgen in de Oostkantons en hun vaderland België is door hun ambigue positie in de beide oorlogen altijd complex gebleven. Bovendien merken de geallieerden dat ze hier in 1944 minder hartelijk worden ontvangen dan in de rest van bevrijd België. Sommigen denken dat ze zich al op Duits grondgebied bevinden. Ook dat kleurt het ‘Duitsgezinde’ imago van de laatst bijgekomen Belgen. Vreemd genoeg worden ze anno 2015 vaak tot de meest vaderlandslievende Belgen gerekend.
Amerikaanse soldaten op weg naar Bastogne.
voor de door België geleden oorlogs schade tijdens de Eerste Wereldoorlog. Na de inval van de Duitsers in 1940 worden de Oostkantons onmiddellijk al door Duitsland geannexeerd. In het begin zijn de mensen nog enthousiast, want het Duitse sprookje van welvaart en werk voor iedereen slaat ook bij hen aan. Tot de mannen worden opgeroepen voor het Duitse leger en ze daar als minderwaardig kanonnenvoer worden ingezet. Van de 8700 soldaten uit de Oostkantons komen er 2000 om en nog eens 1600 worden invalide.
134
België
De relatie tussen de Belgen in de Oostkantons en hun vaderland België is door hun ambigue positie in de beide oorlogen altijd complex gebleven. Bovendien merken de geallieerden dat ze hier in 1944 minder hartelijk worden ontvangen dan in de rest van bevrijd België. Sommigen denken dat ze zich al op Duits grondgebied bevinden. Ook dat kleurt het ‘Duitsgezinde’ imago van de laatst bijgekomen Belgen. Vreemd genoeg worden ze anno 2015 vaak tot de meest vaderlandslievende Belgen gerekend.