W ILLY VANDERSTEEN
De Beestige Brug
Standaard Uitgeverij SW_DeBeestigeBrug_REG_v2.indd 1
25/11/14 10:51
W ILLY VANDERSTEEN
Scenario: PETER VAN GUCHT Tekeningen: STUDIO VANDERSTEEN
de beestige brug
De beestige brug is een initiatief van Departement Leefmilieu, Natuur en Energie - www.lne.be Agentschap Wegen en Verkeer - www.wegenenverkeer.be Provincie Antwerpen - www.provincieantwerpen.be Agentschap voor Natuur en Bos - www.natuurenbos.be Regionaal Landschap de Voorkempen - www.rldevoorkempen.be
Standaard Uitgeverij
SW_De_Beestige_Brug_BW.indd 1
25/11/14 14:09
Educatieve pagina’s Teksten, redactie en vormgeving: Afdeling Milieu-Integratie en -subsidiëringen, Departement Leefmilieu, Natuur en Energie - redactie Jan Van den Bossche Beeldmateriaal: Vilda Photo -Shutterstock - Departement Leefmilieu, Natuur en Energie - Provincie Antwerpen - Agentschap Wegen en Verkeer
© 2014 Standaard Uitgeverij / WPG Uitgevers België nv Mechelsesteenweg 203, B-2018 Antwerpen Alle rechten van reproductie, vertaling en aanpassing zijn uitdrukkelijk voorbehouden voor alle landen.
SW_De_Beestige_Brug_BW.indd 2
25/11/14 09:33
SW_De_Beestige_Brug_BW.indd 3
24/11/14 10:57
SW_De_Beestige_Brug_BW.indd 4
24/11/14 10:57
SW_De_Beestige_Brug_BW.indd 5
24/11/14 10:57
SW_De_Beestige_Brug_BW.indd 6
24/11/14 10:57
SW_De_Beestige_Brug_BW.indd 7
24/11/14 10:57
SW_De_Beestige_Brug_BW.indd 8
24/11/14 10:57
SW_De_Beestige_Brug_BW.indd 9
24/11/14 10:57
SW_De_Beestige_Brug_BW.indd 10
24/11/14 10:57
SW_De_Beestige_Brug_BW.indd 11
24/11/14 10:57
SW_De_Beestige_Brug_BW.indd 12
24/11/14 10:57
SW_De_Beestige_Brug_BW.indd 13
24/11/14 10:57
SW_De_Beestige_Brug_BW.indd 14
24/11/14 10:57
SW_De_Beestige_Brug_BW.indd 15
24/11/14 10:57
SW_De_Beestige_Brug_BW.indd 16
24/11/14 10:57
SW_De_Beestige_Brug_BW.indd 17
24/11/14 10:57
SW_De_Beestige_Brug_BW.indd 18
24/11/14 10:57
SW_De_Beestige_Brug_BW.indd 19
24/11/14 10:57
SW_De_Beestige_Brug_BW.indd 20
24/11/14 10:57
SW_De_Beestige_Brug_BW.indd 21
24/11/14 10:57
SW_De_Beestige_Brug_BW.indd 22
24/11/14 10:57
SW_De_Beestige_Brug_BW.indd 23
24/11/14 10:57
SW_De_Beestige_Brug_BW.indd 24
24/11/14 10:57
Brugbeesten en tunneldieren Een ecoduct is een natuurbrug voor dieren. Net als mensen hebben dieren een brug nodig om een drukke weg veilig over te steken. Het lijkt dan alsof hun leefomgeving over zo’n brug gewoon doorloopt. Een afsluiting leidt hen naar het ecoduct zodat ze niet op de drukke weg terecht komen.
Ondergrondse burchten en tunnels Jonge onervaren dassen dolen soms tientallen kilometers rond op zoek naar een eigen stek. Het zijn schuwe nachtdieren. Je krijgt ze bijna nooit levend te zien. Ze leven met hun familie in ingewikkelde ondergrondse burchten die ze regelmatig met extra kamers uitbreiden. Soms delen ze hun burcht met marters, vossen of konijnen.
Wist je dat... jonge dieren op zoek naar een eigen leefgebied in Vlaanderen gemiddeld om de 300 meter een weg moeten oversteken?
Waar vele dassen leven, vind je soms een ‘dassentunnel’ onder een drukke weg.
Overstekend wild Niet alleen reeën en everzwijnen lopen gevaar als ze een weg oversteken. Ook voor de automobilist is het gevaarlijk om zo’n groot dier aan te rijden of er plots voor uit te wijken. Een ecoduct is dus niet alleen goed voor dieren, ook weggebruikers hebben er baat bij. Scan de QR-code om meer te weten te komen over ecoducten en de verschillende dieren. Je krijgt ook telkens een leuke quizvraag.
definitieve opmaak.indd 1
24/11/2014 15:57:12
info en quizje
definitieve opmaak.indd 2
24/11/2014 15:57:14
Slimme schuilplaatsen Naast grote natuurgebieden vind je tussen akkers, weiden en bebouwing kleinere eilandjes natuur: hagen, bomenrijen, bosjes, struiken, vijvers, grachtjes, beken en bloemrijke bermen. In deze ‘kleine landschapselementen’ wonen en schuilen vele dieren zoals dassen,, padden, egels, vlinders, reeĂŤn, uilen en vleermuizen.. Op de tekening zie je waar elk dier graag vertoeft. Deze stukjes natuur helpen hen ook om veilig van het ene gebied naar het andere te komen. Vind je de onmisbare kleine landschapselementen op de tekening?
definitieve opmaak.indd 3
24/11/2014 15:57:16
Groen netwerk Bermen vol kleur en geur De bermen die je vanuit je auto ziet, staan vol bloemen. Het zijn bijna kleine natuurgebiedjes langs de weg. Ze zien er kleurrijk uit omdat er maar ĂŠĂŠn of twee keer per jaar gemaaid wordt en het gras meteen wordt opgeruimd.
Plant eens een boom Veel dieren verstoppen zich in brede hagen, bomenrijen en struiken. Vroeger waren deze kleine landschapselementen ook voor mensen belangrijk. Rijen populieren braken de wind, brede heggen met stekels dienden als afscheiding voor het vee. Knotwilgen langs beken hielden akkers en weiden droog en de takken gebruikte men als brandhout of om manden mee te vlechten. Helaas verloor men hun voordelen uit het oog en verdwenen ze geleidelijk. We moeten ze dus terug naar waarde leren schatten, beschermen en heraanplanten!
definitieve opmaak.indd 4
Een uiltje knappen Bomen zoals knotwilgen zijn belangrijk voor heel wat dieren. Omdat ze vroeger bloeien dan de meeste andere planten, zijn ze een onmisbare voedselbron voor bijen en hommels. Oude, holle knotwilgen zijn een geliefde nestplaats voor vleermuizen, uilen en kleine zoogdieren.
24/11/2014 15:57:23
Beestig verkeer! Trage kruipers Padden leggen in de lente hun eieren in poeltjes en grachten vol planten. Ze moeten er dikwijls honderden meters voor afleggen en drukke wegen voor oversteken. Voor een trage kruiper een gevaarlijke onderneming, met vele platte padden tot gevolg. Dankzij een muurtje of scherm dat hen naar een paddentunnel leidt, geraken ze wel veilig de weg over. Waar (nog) geen paddentunnel is, kan je de padden met overzetacties een pootje toesteken. Kijk eens op www.paddenoverzet.be.
info en quizje
Vlinders op de eekhoornbrug Eekhoorns zijn vooral in de herfst druk aan het hamsteren om de winter door te komen. Ook als ze in de lente vlinders in de buik krijgen, letten ze minder goed op. Dat is gevaarlijk als het eten, vriendje of vriendinnetje aan de andere kant van de weg op hen wacht. Op een eekhoornbrug dartelen eekhoorns veilig boven de voortrazende wagens.
Vlaamse Top Tien Om zich tegen natuurlijke vijanden als de vos te beschermen, vond de egel een ingenieuze oplossing. Bij gevaar rolt hij zich op tot een onhandelbaar pijnlijke stekelbol. Op aanstormende voertuigen maakt die reflex helaas weinig indruk. Daardoor prijkt de egel op nummer 1 van de Vlaamse top 10 van verkeersslachtoffers. Via www.dierenonderdewielen.be kan je zelf verkeersslachtoffers melden. Zo wordt het duidelijk waar er problemen zijn en zoek je mee naar een oplossing.
definitieve opmaak.indd 5
24/11/2014 15:57:28
Paradijs voor dieren Een kleine stadstuin of een grote tuin op het platteland, zowat alle tuinen kan je diervriendelijk maken. Je vindt op het internet heel wat informatie over ecologisch tuinieren. Hier alvast wat tips. Zoek de tips ook in de tekening van de tuin hiernaast.
Welkom waterdieren Een ondiep vijvertje zonder vissen werkt als een magneet voor dieren zoals waterkevers en libellen. Je kan enkele inheemse waterplanten aanplanten voor een snelle start, maar meestal komen ze ook gewoon vanzelf. Kies een zonnige plek en maak de oevers niet te steil. Heel wat planten kunnen hier groeien en salamanders en kikkers klimmen moeiteloos uit het water.
Rommel mag Laat je tuin een beetje ‘verwilderen’. Maak een composthoop, laat de bladeren liggen, laat het gras maar groeien … Als je ouders van een ‘nette tuin’ houden, vraag hen dan of je een hoekje zelf mag inrichten. Maak er een paradijs voor wilde dieren van.
Dood hout brengt leven Je kan een muur van snoeihout of een ‘takkenril’ tussen paaltjes maken die je elk jaar aanvult. Of stapel dikke takken tot een muurtje en laat ze gewoon vergaan.
Zomers gezoem Een stukje bloemenweide is een kleurrijk paradijs voor vlinders, wilde bijtjes en andere zoemers. Eén of twee keer per jaar maaien is genoeg. Laat in de winter ook een hoekje ongemaaid staan. Vele insecten zoals rupsen en poppen van vlinders hebben lange stengels nodig om te overwinteren.
info en quizje
definitieve opmaak.indd 6
24/11/2014 15:57:34
Gat in het hek Egels eten allerlei kriebelgespuis en houden van rommelhoekjes en struiken. Zorg ervoor dat ze de straat niet op moeten. Maak een gat in de afsluiting zodat ze veilig van de ene naar de andere tuin kunnen kuieren. Gras op je dak Een groendak vergroot je tuin. Binnen brengt het koelte in de zomer en het houdt regenwater vast. Een groendak zit vol leven en ziet er prachtig uit.
Smullen maar Plant in je tuin allerlei lekkers zoals kruiden, bosaardbeien, hazelaar, bessenstruiken of fruitbomen. Maak er zo een trekpleister voor zoogdieren, vogels en insecten van. Meesmullen mag!
definitieve opmaak.indd 7
24/11/2014 15:57:35
Vistrappen en plasbermen Radeloze reeĂŤn Grote zoogdieren kunnen verrassend goed zwemmen. Daarom zijn rivieren voor hen geen hindernis. Maar als er door de scheepvaart geen natuurlijke oevers meer zijn, kunnen reeĂŤn niet meer uit het water. Ze zwemmen hulpeloos heen en weer om uiteindelijk door uitputting te verdrinken.
Voor gladde jongens Palingen trekken naar de zee om eitjes te leggen. De jonge palingen keren terug naar Europa. Tijdens hun reis komen deze gladde jongens heel wat onneembare hindernissen tegen zoals dammen en sluizen. Ook andere soorten vissen reizen. Daarom worden aan de hindernissen vistrappen gemaakt. De vissen springen op de trappen makkelijk naar boven.
In steile oevers worden trappen gebouwd zodat zwemmende dieren uit het water kunnen klimmen.
Kraamkamers Plasbermen dienen niet om je blaas te legen. Het zijn ondiepe zones met weinig stroming waar waterplanten groeien en vissen hun eitjes afzetten. Druk bevaren rivieren en kanalen
hebben namelijk meestal steile oevers waar geen planten kunnen groeien.
info en quizje
definitieve opmaak.indd 8
24/11/2014 15:57:39
Dierbare dieren! Altijd al willen weten hoe het is om een dier te zijn? Het overkomt Suske en Wiske in dit spannende avontuur.
Ec
od
uc
t K ik be ek M ech
He el s e
id
e
Ons landje is niet groot. Mensen en dieren moeten de ruimte delen. Maar wij mensen zijn met veel en nemen veel plaats in. We bouwen dorpen en steden, gebruiken het land voor landbouw en fabrieken en bouwen wegen om ons snel te verplaatsen. De natuur raakt hoe langer hoe meer versnipperd in kleine lapjes groen. Hierdoor zitten dieren gevangen op eilandjes en kunnen ze zich niet meer makkelijk en veilig verplaatsen. Suske en Wiske ondervinden het in dit verhaal aan den lijve. De overheid spant zich in om die groene snippers met elkaar te verbinden zodat dieren vrijer en veiliger kunnen rondhuppelen. Heb je ooit al een eekhoornbrug gezien? Wist je dat vissen soms de trap nemen? Dat er over snelwegen groene bruggen voor dieren liggen? En dat er voor padden en kikkers tunnels worden gegraven? Allemaal uitvindingen die het voor dieren opnieuw leefbaar moeten maken. Ook jij kan een pootje toesteken. Wat je kan doen en hoe je dat doet, ontdek je in ‘De Beestige Brug’. Veel plezier!
K l ei n
e vi st ra p
Zoek de verschillende QR-codes, ontdek allerlei leuke weetjes en doe de quiz!
www.beestigebrug.be www.wegenennatuur.be
© 2014 Standaard Uitgeverij / WPG Uitgevers België nv
definitieve opmaak.indd 9
8/12/2014 16:18:27