Kwestie van konijnen: waarom offeren we een uur slaap op in de zomer?

huh?

VOOR DOLLY

kwestie van konijnen verrassende verklaringen voor alledaagse gebruiken Laure Messiaen, Emmie Segers en Liesbet Depauw

huh?

VOOR DOLLY

kwestie van konijnen verrassende verklaringen voor alledaagse gebruiken Laure Messiaen, Emmie Segers en Liesbet Depauw

waa rom

waa rom

62

63

W25

WAAROM OFFEREN WE EEN UUR SLAAP OP IN DE ZOMER?

Niks zo ingewikkeld als de tijd. Voor het eind van de negentiende eeuw was de tijd niet zo klokvast: hele streken vertrouwden op de klok van de grootste stad in de buurt. Die klokken liepen niet allemaal gelijk. Mensen gebruikten dus een soort van gemiddelde tijd. Met de uitbouw van het spoorwegennet werd dat problematisch. Een treinschema houdt immers geen rekening met al die verschillende tijdzones. Daarom werd in 1892 een universele tijd ingevoerd, verdeeld in 24 tijdzones. Volgens die verdeling ligt België in de zone van de meridiaan van Greenwich. Aanvankelijk nam ons land die tijd aan, die de Wereldtijd wordt genoemd. Tot Duitsland in 1914 ons land bezette en iedereen verplichtte de klok een uur vooruit te draaien. Duitsland gebruikte immers de Midden-Europese tijd en de bezette gebieden moesten volgen.

Twee jaar later had Duitsland de oorlog nog steeds niet gewonnen. Wat een strijd van maximaal zes weken moest worden, sleepte eindeloos aan. Daar was Duitsland niet op voorzien: de energievoorraden slonken zienderogen. In een poging de energiefactuur naar beneden te halen voerden ze een idee in dat al een tijdje circuleerde in wetenschappelijke kringen: de zomertijd. Het idee achter de zomertijd is eenvoudig, maar erg omstreden.

Door een uur vroeger op te staan zouden mensen beter gebruik maken van het aanwezige zonlicht. Gevolg: de energie­

factuur zou drastisch dalen. Experts trekken die redenering in twijfel. Of de zomertijd daadwerkelijk een invloed heeft op het energieverbruik, is lang niet zeker.

Na de Eerste Wereldoorlog draaide de Belgische overheid de klok weer terug, om gelijk te lopen met de Wereldtijd. Maar de omstreden zomertijd schafte ze niet af. In de zomer liep onze tijd dus een uur voor op die van Londen, in de winter liep onze tijd gelijk. Lang duurde die tijdsrekening niet. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd België opnieuw bezet door de Duitsers, die net als de vorige keer hun tijd invoerden - inclusief het systeem van de zomertijd.

In 1946 stond de Belgische overheid dus wederom voor de keuze: Wereldtijd of Midden-Europese Tijd? En wat te doen met het uurverschil in de zomer? Anders dan in 1919 schaften ze de zomertijd deze keer wel af. Maar ze bleven wel bij de Midden-Europese tijdsindeling. Tot op vandaag lopen wij een uur voor op Londen.

De zomertijd werd pas terug van onder het stof gehaald in de jaren 1970, toen de oliecrisis hard toesloeg. In 1977 werd hij opnieuw ingevoerd in de hoop energie te besparen. Momenteel wordt de zomertijd nog in ongeveer zeventig landen toegepast, al groeit de tegenstand. In veel landen bestaan fanatieke groepjes tegenstanders, zoals de Belgische Vereniging tegen het Zomeruur. Om nog maar te zwijgen van alle ouders die zuchtend het verstoorde bioritme van hun kinderen ondergaan.

62

63

W25

WAAROM OFFEREN WE EEN UUR SLAAP OP IN DE ZOMER?

Niks zo ingewikkeld als de tijd. Voor het eind van de negentiende eeuw was de tijd niet zo klokvast: hele streken vertrouwden op de klok van de grootste stad in de buurt. Die klokken liepen niet allemaal gelijk. Mensen gebruikten dus een soort van gemiddelde tijd. Met de uitbouw van het spoorwegennet werd dat problematisch. Een treinschema houdt immers geen rekening met al die verschillende tijdzones. Daarom werd in 1892 een universele tijd ingevoerd, verdeeld in 24 tijdzones. Volgens die verdeling ligt België in de zone van de meridiaan van Greenwich. Aanvankelijk nam ons land die tijd aan, die de Wereldtijd wordt genoemd. Tot Duitsland in 1914 ons land bezette en iedereen verplichtte de klok een uur vooruit te draaien. Duitsland gebruikte immers de Midden-Europese tijd en de bezette gebieden moesten volgen.

Twee jaar later had Duitsland de oorlog nog steeds niet gewonnen. Wat een strijd van maximaal zes weken moest worden, sleepte eindeloos aan. Daar was Duitsland niet op voorzien: de energievoorraden slonken zienderogen. In een poging de energiefactuur naar beneden te halen voerden ze een idee in dat al een tijdje circuleerde in wetenschappelijke kringen: de zomertijd. Het idee achter de zomertijd is eenvoudig, maar erg omstreden.

Door een uur vroeger op te staan zouden mensen beter gebruik maken van het aanwezige zonlicht. Gevolg: de energie­

factuur zou drastisch dalen. Experts trekken die redenering in twijfel. Of de zomertijd daadwerkelijk een invloed heeft op het energieverbruik, is lang niet zeker.

Na de Eerste Wereldoorlog draaide de Belgische overheid de klok weer terug, om gelijk te lopen met de Wereldtijd. Maar de omstreden zomertijd schafte ze niet af. In de zomer liep onze tijd dus een uur voor op die van Londen, in de winter liep onze tijd gelijk. Lang duurde die tijdsrekening niet. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd België opnieuw bezet door de Duitsers, die net als de vorige keer hun tijd invoerden - inclusief het systeem van de zomertijd.

In 1946 stond de Belgische overheid dus wederom voor de keuze: Wereldtijd of Midden-Europese Tijd? En wat te doen met het uurverschil in de zomer? Anders dan in 1919 schaften ze de zomertijd deze keer wel af. Maar ze bleven wel bij de Midden-Europese tijdsindeling. Tot op vandaag lopen wij een uur voor op Londen.

De zomertijd werd pas terug van onder het stof gehaald in de jaren 1970, toen de oliecrisis hard toesloeg. In 1977 werd hij opnieuw ingevoerd in de hoop energie te besparen. Momenteel wordt de zomertijd nog in ongeveer zeventig landen toegepast, al groeit de tegenstand. In veel landen bestaan fanatieke groepjes tegenstanders, zoals de Belgische Vereniging tegen het Zomeruur. Om nog maar te zwijgen van alle ouders die zuchtend het verstoorde bioritme van hun kinderen ondergaan.