Wrocław / Breslau 2016 Kulturhauptstadt Europas by ECoC Wrocław 2016

WROCﾅ、W 2016 Europejska Stolica Kultury Kulturhauptstadt Europas

Szanowni Państwo! Kultura to dla współczesnego świata jedno z najważniejszych źródeł tworzenia kapitału społecznego, który jest niezbędny przy powstawaniu ukierunkowanej na rozwój społeczności lokalnej. W 2016 roku Wrocław będzie reprezentować Polskę w jednym z najistotniejszych programów Unii Europejskiej — projekcie Europejska Stolica Kultury. Spośród wielu miast zaszczyt reprezentowania naszego kraju przypadł Wrocławiowi ze względu na jego osiągnięcia w dziedzinie kultury, wagę, jaką przykłada do roli kultury jako niezbędnego czynnika rozwoju współczesnego społeczeństwa, a także potencjał jako miasta niezwykle dynamicznie rozwijającego się i, co ważne, o wysokich aspiracjach. Wrocław w Europie to jedno z 50 miast o podobnej skali pod względem liczby ludności i poziomu rozwoju gospodarczego. Nie należymy jeszcze do grupy liderów, ale proces tworzenia nowych wartości zainicjowany uzyskaniem tytułu Europejskiej Stolicy Kultury z pewnością spowoduje wzrost znaczenia miasta w każdej dziedzinie. Niezwykłą wagę przykładamy do budowania wrocławskiej tożsamości, związania mieszkańców z ich miastem. Miastem o szczególnej przeszłości, gdzie po II wojnie światowej nastąpiła całkowita wymiana ludności. Tę tożsamość budujemy codziennie. Chcemy stać się modelowym przykładem dla tej części Europy, części na nowo budującej obywatelską odpowiedzialność za miejsce, w którym żyje. Wszak wolność, tak istotna dla tworzenia przestrzeni kultury, to również odpowiedzialność za własne otoczenie. Wrocław stanie się przestrzenią,

Sehr verehrte Damen und Herren, w której wykreujemy nową jakość życia poprzez wytworzenie potrzeby uczestnictwa w kulturze. W każdym mieście, również we Wrocławiu, żyją ludzie, którzy z uczestnictwa w kulturze są wykluczeni, bądź też wykluczają się sami. Ludziom tym poświęcamy najwięcej miejsca w naszym myśleniu. Wierzymy, że uczestnictwo w kulturze to wzbudzanie empatii społecznej, poczucie odpowiedzialności za tych, z którymi współżyjemy, za świat, który nas otacza. To głównie z tego powodu budujemy przestrzenie dla piękna. Dzięki programowi Stolic Kultury Unia Europejska daje nam szansę efektywnego kumulowania energii wrocławian i zbudowania Dobrego Miasta. Promujemy nasz sukces jako sukces Polski. Wrocław jako Europejska Stolica Kultury został ambasadorem Polski, my wszyscy staliśmy się jej ambasadorami. Rafał Dutkiewicz, Prezydent Wrocławia

Für die zeitgenössische Welt stellt die Kultur eine der wichtigsten Quellen für die Schaffung eines sozialen Kapitals dar, das für die Etablierung entwicklungsorientierter Lokalgemeinschaften unentbehrlich ist. 2016 wird Polen in einem der wichtigsten Programme der Europäischen Union — dem Projekt Europäische Kulturhauptstadt — durch Stadt Wrocław vertreten werden. Unter vielen Städten, die die Ehre haben könnten, unser Land zu vertreten, wurde Wrocław wegen seiner Errungenschaften im Kulturbereich, wegen der Bedeutung, die der Rolle der Kultur als einem unentbehrlichen Entwicklungsfaktor einer modernen Gesellschaft beigemessen wird sowie wegen des Potenzials der Stadt, die sich so dynamisch entwickelt und — was auch wichtig ist — so ehrgeizig ist, gewählt. Wrocław ist eine der 50 Städte in Europa mit einer ähnlichen Einwohnerzahl und einem vergleichbaren Wirtschaftsentwicklungsniveau. Der Wertschöpfungsprozess, durch die Verleihung des Titels einer Europäischen Kulturhauptstadt angesetzt, wird sicherlich zur Steigerung der Bedeutung unserer Stadt in jeder Hinsicht beitragen. Einen besonderen Wert messen wir dem Aufbau der Identität von Wrocław bei, um die EinwohnerInnen mit ihrer Stadt zu binden. Wrocław zeichnet sich durch eine ganz besondere Vergangenheit, wo nach dem 2. Weltkrieg ein totaler Einwohneraustausch stattfand. Diese Identität wird Tag für Tag kontinuierlich aufgebaut. Wir wollen zu einem Musterbeispiel für diesen

Teil Europas werden, in dem die Verantwortung seiner BürgerInnen für die Gegend, wo sie leben, neu aufgebaut wird. Die Freiheit, die für die Schaffung der Kulturräume so wesentlich ist, heißt auch Verantwortung für die eigene Umgebung. Wrocław wird zu einem Raum werden, in dem wir durch die Schaffung eines Kulturbeteiligungsbedarfs eine neue Lebensqualität kreieren werden. In Wrocław leben wie in jeder anderen Stadt Leute, die von der Beteiligung an der Kultur ausgegrenzt sind bzw. sich selber ausgrenzen lassen. Diesen Menschen widmen wir den größten Raum in unserem Denken. Wir glauben daran, dass die Beteiligung an der Kultur bedeutet, eine soziale Empathie und das Verantwortungsgefühl für diejenigen, mit denen wir mitleben und für die umliegende Welt zu erwecken. Es ist der wichtigste Grund, warum wir Räume für die Schönheit entwickeln. Das EU-Programm Europäische Kulturhauptstadt gibt uns eine Chance, die Energie der EinwohnerInnen von Wrocław zu kumulieren und eine Gute Stadt aufzubauen. Wir fördern unseren Erfolg als Erfolg für Polen. Wrocław wurde als eine Europäische Kulturhauptstadt zum Botschafter Polens, alle von uns sind Polens Botschafter. Rafał Dutkiewicz, Der Stadtpräsident von Wrocław 3

Zaproszenie do Wrocławia

Historia na styku kultur

Wrocław, stolica Dolnego Śląska, czwarte co do wielkości miasto w Polsce, jest nie tylko prężnym ośrodkiem gospodarczym, ale także jednym z najpiękniejszych miast w Polsce, którego oferta kulturalna może konkurować z innymi metropoliami Europy. Wspaniały rynek oraz ciągnące się wzdłuż Odry bulwary zachęcają do spacerów zarówno za dnia, jak i w nocy — gdy dech zapiera iluminacja mostów i licznych nadodrzańskich zabytków. O otwartości i gościnności wrocławian najlepiej świadczą rzesze turystów, coraz liczniej i chętniej odwiedzających nasze miasto.

Usytuowany na skrzyżowaniu dróg łączących wschód z zachodem i północ z południem Europy Wrocław w swojej 1000-letniej historii kilkakrotnie zmieniał przynależność państwową, z rąk królów czeskich przechodząc pod berło austriackie, a następnie pruskie, by po II wojnie światowej znaleźć się w granicach państwa polskiego. Fenomen Wrocławia polega jednak na tym, że — mimo całkowitej wymiany ludności w 1945 roku — jego obecne oblicze wciąż odzwierciedla dorobek i tradycje wielu narodów, których przedstawiciele znaleźli tu swój dom.

W 2016 roku Wrocław, wraz z hiszpańskim miastem Donostia -San Sebastián, będzie nosił zaszczytny tytuł Europejskiej Stolicy Kultury. To najbardziej rozpoznawalna inicjatywa Unii Europejskiej w dziedzinie kultury — przyznanie tego tytułu jest uznawane za wyjątkowe wyróżnienie.

Die Einladung nach Wrocław Wrocław, die Hauptstadt Niederschlesiens und die viertgrößte Stadt Polens, ist nicht nur ein dynamisches Wirtschaftszentrum, sondern auch eine der schönsten Städte polenweit, deren Kulturangebot mit dem der übrigen europäischen Metropolen konkurrieren kann. Ein prachtvoller Marktplatz und die Boulevards an der Oder locken zu Spaziergängen an, auch nachts, wenn glänzende Illuminationen an den Brücken und zahlreichen historischen Baudenkmälern an der Oder den Atem berauben. Von der Aufgeschlossenheit und Gastfreundlichkeit der EinwohnerInnen von Wrocław zeugen große Mengen von Gästen, die unsere Stadt immer zahlreicher und lieber besuchen.

Legende: Entfernung: 350 Km nach Wrocław

Die Geschichte an der Berührungsstelle der Kulturen

Flugreise: 2.5 Std. nach Wrocław

Das an der Kreuzung der den Osten mit dem Westen und den Norden mit dem Süden Europas verbindenden Straßen gelegene Wrocław wechselte seine Staatsangehörigkeit in seiner 1000jährigen Geschichte mehrmals. Von der Hoheit böhmischer Könige überging es unter den österreichischen und anschließend preußischen Zepter und seit dem Ende des 2. Weltkrieges befindet es sich in den Grenzen Polens. Das Phänomen Wrocław besteht jedoch darin, dass trotz eines totalen Einwohneraustausches im Jahre 1945 widerspiegelt sein Antlitz immerhin die Errungenschaften und Traditionen vieler Völker, deren Vertreter ihr Zuhause gerade hier fanden.

2016 wird Wrocław gemeinsam mit der spanischen Stadt Donostia-San Sebastián den ehrenvollen Titel einer Europäischen Kulturhauptstadt tragen. Es ist die bekannteste Initiative der Europäischen Union im Bereich der Kultur — die Verleihung dieses Titels wird als eine besondere Auszeichnung angesehen.

Metropolia nad Odrą

Eine Metropole an der Oder

Zielone płuca miasta

Die grünen Lungen der Stadt

Położenie na 12 wyspach nad drugą co do wielkości rzeką w Polsce i jej dopływami sprawia, że Wrocław często nazywany jest Wenecją Północy. Z ponad 120 mostów łączących wyspy najbardziej znany jest wiszący most Grunwaldzki o niepowtarzalnej konstrukcji, dzięki której na zawsze zapisał się na kartach historii techniki. Mosty stały się swoistymi symbolami tożsamości Wrocławia, która łączy tradycję z nowoczesnością metropolii XXI wieku.

Wrocław ist auf 12 Inseln an dem zweitgrößtem polnischen Fluss und seinen Zuflüssen gelegen, weswegen es häufig als Venedig des Nordens bezeichnet wird. Unter über 120 Brücken, mit denen die Inseln verbunden sind, ist die Kaiserbrücke (Most Grunwaldzki) — eine Hängebrücke mit einer einmaligen Konstruktion, dank der sie in der Geschichte der Technik für ewig bleiben wird, am berühmtesten. Die Brücken wurden zu einem gewissen Identitätssymbol von Wrocław, durch die die Geschichte mit der Gegenwart einer Metropole des 21. Jh. verbunden wird.

Wrocław szczyci się swymi parkami i bulwarami nadodrzańskimi. Praktycznie nie ma tu dzielnicy czy osiedla, które nie oferowałoby mieszkańcom i turystom wypoczynku na łonie natury. W samym sercu miasta kuszą spacerowiczów ciągnąca się wzdłuż fosy Promenada Staromiejska oraz położony na Ostrowie Tumskim wspaniały Ogród Botaniczny. Nadrzeczne zielone bulwary można też podziwiać z pokładów statków wycieczkowych i gondoli, będących jedną z licznych atrakcji turystycznych Wrocławia. Do tych ostatnich należą też z pewnością fantastyczne multimedialne pokazy fontanny w parku Szczytnickim.

Wrocław ist auf seine Parks und Boulevards an der Oder besonders stolz. Es gibt hier praktisch keinen einzigen Stadtteil, in dem es keine Erholungsangebote in der Natur gäbe. Im Herzen der Stadt werden die Besucher durch die entlang des ehemaligen Festungsgrabens führende Altstadtpromenade und den auf der Dominsel gelegene prachtvolle Botanische Garten angelockt. Die grünen Oderboulevards können auch von den Decks der Ausflugsschiffe und Gondeln bewundert werden, die eine der zahlreichen Sehenswürdigkeiten von Wrocław darstellen. Zu denen gehören auch sicherlich phantastische multimediale Springbrunnenshows in dem Scheitniger Park (Park Szczytnicki).

Centrum nauki, biznesu i innowacji

Große Veranstaltungen Wrocław ist auf große internationale Veranstaltungen stolz — diese gastfreundliche Stadt wird nicht nur durch gekrönte Häupter und Staatsleute besucht, hier finden auch zahlreiche Sportveranstaltungen und Kongresse von großem Rang europa- und weltweit. Zu den wichtigsten Veranstaltungen gehören zweifellos:

Od kilku lat Wrocław potwierdza swoją wysoką pozycję wśród miast o klimacie najbardziej sprzyjającym przedsiębiorcom. Przychylność władz i przedsiębiorczość mieszkańców oraz doskonale wykształcona młoda kadra pozwoliły na stworzenie we Wrocławiu i w aglomeracji korzystnych warunków dla inwestycji. Sprzyja temu również dobre skomunikowanie z partnerami biznesowymi z zagranicy — Wrocławski Port Lotniczy stale zwiększa liczbę połączeń i komfort obsługi, bezpośrednie połączenia z miastami Czech, Niemiec i Ukrainy oferuje także kolej. Korzystne położenie na skrzyżowaniu europejskich dróg oraz atrakcyjna infrastruktura zachęcają do organizowania we Wrocławiu konferencji, kongresów naukowych i biznesowych.

Ein Zentrum für Wissenschaft, Business und Innovationen Seit mehreren Jahren bestätigt Wrocław seine hohe Position unter den Städten mit einem unternehmerfreundlichen Klima. Die Hilfsbereitschaft der Stadtbehörden, der Unternehmergeist der EinwohnerInnen und sehr gut ausgebildete, junge Arbeitskräfte trugen zur Entwicklung in Wrocław und in dem gesamten Ballungsgebiet von günstigen Bedingungen für neue Wirtschaftsvorhaben bei. Für ausländische Geschäftspartner sind auch gute Verkehrsverhältnisse von Bedeutung — im Flughafen von Wrocław steigen die Zahl der Verbindungen und das Bedienungskomfort kontinuierlich, Direktverbindungen mit Städten in der Tschechischen Republik, Deutschland und der Ukraine bietet auch die Eisenbahn an. Eine günstige Lage an der Kreuzung europäischer Verkehrsstraßen und eine attraktive Infrastruktur, regen zur Organisation in Wrocław von Konferenzen, Wissenschafts- und Businesskongressen an.

Weltkongress der Intellektuellen für Frieden (1948), 46. Internationaler Eucharistie-Kongress (1997), Milleniumsfeier (2000), Gipfeltreffen des Weimarer Dreiecks (2003), Europäisches Gipfeltreffen der Regionen und Städte (2005), Internationales Unternehmerforum Futurallia (2006), Eurobasket (2009), Sportakrobatik Weltmeisterschaften (2010), Global Forum (regelmäßig seit 2010), Europäischer Kulturkongress (2011), Fußball-Europameisterschaften (2012), Volleyball Weltmeisterschaften (2014), Europäische Kulturhauptstadt (2016), The World Games (2017).

Wielkie wydarzenia Wrocław szczyci się wielkimi wydarzeniami na międzynarodową skalę — gościnne miasto odwiedzają nie tylko koronowane głowy i przywódcy wielu państw, ale także odbywają się tu liczne imprezy sportowe oraz kongresy o randze europejskiej i światowej. Do najważniejszych wydarzeń należą niewątpliwie: Światowy Kongres Intelektualistów w Obronie Pokoju (1948), 46. Międzynarodowy Kongres Eucharystyczny (1997), obchody Millennium Wrocławia (2000), szczyt Trójkąta Weimarskiego (2003), Europejski Szczyt Regionów i Miast (2005), Międzynarodowe Forum Przedsiębiorców Futurallia (2006), Eurobasket (2009), Mistrzostwa Świata w Akrobatyce Sportowej (2010), Global Forum (cyklicznie od 2010), Europejski Kongres Kultury (2011), Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej (2012), Mistrzostwa Świata w Piłce Siatkowej (2014), piastowanie tytułu Europejskiej Stolicy Kultury (2016), Światowe Igrzyska Sportowe The World Games (2017). 11

Die Stadt des Theaters, Films, der Musik und Kunst Das Kulturangebot von Wrocław umfasst fast 70 Festivals in solchen Bereichen, wie Musik, Film, Theater und Berührungsstellen von Künsten — darunter riesengroße Vorführungen des Opersommerfestivals, klassische Konzerte Wratislavia Cantans oder klimatische Konzerte Jazz an der Oder, sowie des Internationalen Theaterfestivals Dialog-Wrocław und T-Mobile Neue Horizonte. Eines der jüngeren Festivals, in dem aber die Kultur der Bühne mit der des Tisches erfolgreich verbunden wird, ist das kulinarische Festival Europa auf der Gabel, in dem kulinarische und musikalische Traditionen der Regionen in der Europäischen Union präsentiert werden. Auf LiebhaberInnen der bildenden Künste warten prachtvolle Räumlichkeiten zahlreicher Museen und Galerien. Eine der interessantesten Expositionen ist das Panorama von Racławice, ein riesiges Panoramabild der Schlacht bei Racławice (1794), für das ein spezielles Ausstellungsgebäude errichtet werden musste.

Miasto teatru, filmu, muzyki i sztuki Oferta kulturalna Wrocławia to blisko 70 festiwali — muzycznych, filmowych, teatralnych oraz na styku sztuk — w tym megawidowiska Letniego Festiwalu Operowego, klasyczne koncerty Wratislavii Cantans czy klimatyczne Jazzu nad Odrą oraz spektakle Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego Dialog-Wrocław i seanse T-Mobile Nowych Horyzontów. Jednym z młodszych festiwali, za to z powodzeniem łączącym kulturę sceny i stołu, jest festiwal kulinarny Europa na Widelcu, prezentujący tradycje kulinarne i muzyczne krajów Unii Europejskiej. Miłośników sztuk plastycznych zapraszają wspaniałe wnętrza licznych muzeów i galerii. Niewątpliwie jedną z najbardziej niezwykłych ekspozycji jest Panorama Racławicka — ogromne dzieło o tematyce batalistycznej, dla którego trzeba było wybudować specjalną rotundę. 12

Sehenswert Ähnlich wie in den anderen europäischen Metropolen, deren christliche Wurzeln auf das 10. Jh. zurückzuführen sind, finden hier LiebhaberInnen sakraler Kunst und Architektur viele interessante Objekte und Werke, insbesondere im Herzen des Erzbistums auf der Dominsel. Wodurch sich aber Wrocław vor dem Hintergrund anderer Städte auszeichnet, ist der in der Stadtmitte gelegene Stadtbezirk von Vier Konfessionen, wo christliche Tempel dicht an einer Synagoge stehen. Es ist ein magischer Ort, in dem das Geistes- und Kulturleben pulsiert. Zu den Sehenswürdigkeiten, auf die man beim Besuch in Wrocław nicht verzichten darf, gehören: die Jahrhunderthalle mit dem berühmten Japanischen und Zoologischen Garten und die Figuren von den kleinsten Stadteinwohnern — den Zwergen von Wrocław — dem Stolz der EinwohnernInnen, die bereits über 150 Zwergfiguren aufgestellt haben.

To trzeba zobaczyć Podobnie jak w innych europejskich metropoliach, których chrześcijańskie korzenie sięgają X wieku, miłośnicy architektury i sztuki sakralnej znajdą tu wiele ciekawych obiektów i dzieł, zwłaszcza w sercu stolicy arcybiskupstwa — na Ostrowie Tumskim. Jednak tym, co wyróżnia Wrocław na tle innych miast, jest położona w centrum miasta Dzielnica Czterech Wyznań, gdzie świątynie chrześcijańskie wznoszą się tuż obok synagogi. To magiczne miejsce, tętniące życiem duchowym i kulturalnym. Do atrakcji, których nie można pominąć, odwiedzając Wrocław, należą: Hala Stulecia, a przy niej słynne ogrody — Japoński i Zoologiczny, oraz pomniki najmniejszych mieszkańców miasta — wrocławskich krasnali, dumy wrocławian, którzy postawili im już ponad 150 statuetek. 14

Co to jest Europejska Stolica Kultury? Europejska Stolica Kultury to jedna z najważniejszych marek stworzonych w ramach programów Unii Europejskiej. Idea zrodziła się w 1985 roku, a przedstawiła ją podczas spotkania Rady Unii Europejskiej grecka minister kultury Melina Mercouri. Tytuł nadawany jest rokrocznie dwóm miastom wybranym przez ekspertów Unii Europejskiej, które w ciągu jednego roku mogą zaprezentować życie kulturalne miasta, całego regionu i państwa. W 2009 roku do wyścigu o tytuł Europejskiej Stolicy

Was ist eine Europäische Kulturhauptstadt? Die Europäische Kulturhauptstadt ist eine der wichtigsten Marken, die im Rahmen der EU-Programme geschaffen wurde. Die Idee wurde 1985 geboren und während einer Tagung des Europäischen Rates von der griechischen Kulturministerin Melina Mercouri dargestellt. Der Titel wird Jahr für Jahr an die jeweils durch die EU-Experten gewählten zwei Städte verliehen, die das Kulturleben der Stadt, der Region und des Landes über das ganze Jahr präsentieren können. 2009 bewarben sich um den

Kultury stanęło jedenaście polskich miast. Tę prestiżową rywalizację wygrał Wrocław, który w 2016 roku stanie się Europejską Stolicą Kultury wraz z hiszpańskim miastem Donostia-San Sebastián. Rok 2016 będzie świętem Wrocławia w Polsce i Europie oraz Polski i Europy we Wrocławiu. Czasem doświadczania kultury i sztuki dla każdego, ale także wolności tworzenia i przeżywania sztuki. Organizacja wydarzeń w Europejskiej Stolicy Kultury to jedno z największych przedsięwzięć kulturalnych i społecznych w najnowszej historii Polski.

Titel einer Kulturhauptstadt elf polnische Städte. In diesem prestigevollen Wettbewerb siegte Wrocław, das 2016 gemeinsam mit der spanischen Stadt Donostia-San Sebastián Europäische Kulturhauptstädte werden. Das Jahr 2016 wird ein Fest von Wrocław in Polen und Europa und Polens und Europas in Wrocław sein. Eine Zeit für das Empfinden der Kultur und Kunst für jedermann, aber auch der Schöpfungsfreiheit und des Erlebens der Kunst. Die Organisation der Veranstaltungen in der Europäischen Kulturhauptstadt ist eines der größten kulturellen und gesellschaftlichen Vorhaben in der neusten Geschichte Polens.

Przygotowania, a potem wspólna realizacja projektów dadzą wrocławianom możliwość konstruowania ich tożsamości na wielu poziomach — zredefiniowania i uwypuklenia unikatowej roli, jaką miasto odegrało w kulturze wspólnej Europy. Tytuł Europejskiej Stolicy Kultury na trwałe zmieni Wrocław i Dolny Śląsk, pozwoli umocnić pozycję Polski jako kraju stawiającego na rozwój poprzez kulturę.

Die Vorbereitungen und anschließend eine gemeinsame Umsetzung der Projekte werden den EinwohnerInnen von Wrocław eine Möglichkeit geben, ihre Identität auf mehreren Ebenen zu konstruieren — die einzigmalige Rolle, die diese Stadt in der Kultur gemeinsamen Europas gespielt hatte, neu zu definieren und zu betonen. Europäische Kulturhauptstadt wird Wrocław und Niederschlesien nachhaltig ändern und die Stellung Polens als eines auf die Entwicklung durch die Kultur orientierten Landes stärken.

Nasze cele Wrocław, starając się o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2016, podał cele, które pragnie zrealizować dzięki temu programowi.

1. Wrocławianie pragną opowiedzieć Europie o spotkaniach, jakie miały miejsce w ponadtysiącletniej historii miasta. 2. Wrocławianie chcą podzielić się swoim doświadczeniem w budowaniu nowej tożsamości miasta, pokazać, jak przeobrazili obce miasto we własne, sami ulegając metamorfozie.

3. Wrocław will Botschafter Niederschlesiens sein — einer Region, der es seine Metropolenposition zu verdanken hat.

8. Wrocław sprzeciwia się interpasywności — jest miastem spotkań, w którym liczy się aktywne, oparte na osobistym kontakcie, bezpośrednie i świadome współdziałanie z innymi ludźmi.

4. Wrocław will in dem zeitgenössischen europäischen Bewusstsein als eine polnische und europäische Stadt verwurzelt sein.

Przygotowany przez nas program pozwoli nie tylko zrealizować te ambitne cele, ale i na trwałe przemienić miasto i region.

5. Die StadtbürgerInnen wollen den Status einer Europäischen Kulturhauptstadt zu einer Auseinandersetzung mit der kulturellen Ausgrenzung nutzen, nachhaltige Lösungen zur Erweiterung der Beteiligung an der Kultur von verschiedenen Sozialgruppen anbieten.

3. Wrocław chce być ambasadorem Dolnego Śląska — regionu, któremu zawdzięcza metropolitalną pozycję.

Unsere Ziele

6. Wrocław will allgemein verfügbare Räume schaffen, die den Umgang mit der Kunst in ihren diversen Formen begünstigen.

4. Wrocław chce na trwałe zakorzenić się we współczesnej świadomości europejskiej jako miasto polskie i europejskie.

Bei der Bewerbung um den Titel einer Europäischen Kulturhauptstadt setzte Wrocław Ziele fest, die dank diesem Programm umzusetzen sind.

7. Wrocław will menschenfreundliche städtische Räume entwickeln und sich die StadtbürgerInnen an ihrer Gestaltung aktiv mitbeteiligen lassen.

5. Wrocławianie pragną wykorzystać status Europejskiej Stolicy Kultury do walki z wykluczeniem z kultury, chcą zaproponować trwałe rozwiązania służące zwiększeniu uczestnictwa w kulturze różnych grup społecznych.

1. Die StadtbürgerInnen wollen Europa über Begegnungen erzählen, die in der über 1000jährigen Geschichte der Stadt stattfanden.

8. Wrocław setzt sich gegen die Interpasivität ein — es ist eine Begegnungsstadt, in der ein aktives, auf persönliche Kontakte gestütztes, direktes und bewusstes Mitwirken mit anderen Menschen zählt.

6. Wrocław pragnie tworzyć powszechnie dostępne przestrzenie sprzyjające obcowaniu ze sztuką w różnych jej formach.

7. Wrocław chce budować przyjazne przestrzenie miejskie i chce, aby wrocławianie włączyli się w aktywne ich kształtowanie.

2. Sie wollen ihre Erfahrung beim Aufbau einer neuen Identität der Stadt austauschen und zeigen, wie sie eine fremde Stadt in ihre eigene umwandelten, indem sie selber eine Metamorphose erlebten.

Das von uns entwickelte Programm lässt nicht nur diese ehrgeizigen Ziele verfolgen, sondern auch die Stadt und die Region nachhaltig ändern.

Kultura w mieście spotkań Wrocław jest miastem innowacyjnym, które dostrzega wagę inwestycji w infrastrukturę kulturalną oraz programy mające na celu pobudzanie kreatywności mieszkańców. Od lat wydatki na kulturę we Wrocławiu stanowią znaczną część budżetu miasta — wyjątkowo wysoką w skali naszego kraju — co przekłada się na poprawę jakości życia mieszkańców oraz wzrost atrakcyjności Wrocławia jako miasta, w którym dobrze się żyje. Mamy nadzieję, że w roku 2016 Wrocław, który określa się mianem „miasta spotkań”, stanie się miejscem prawdziwie twórczych i artystycznych spotkań mieszkańców Starego Kontynentu.

Kultur in der Begegnungsstätte Wrocław ist eine innovative Stadt, die die Bedeutung von Investitionen in die Kulturinfrastruktur und Programme zur Anregung der Einwohneraktivität zu schätzen weiß. Seit Jahren stellen Ausgaben für die Kultur in Wrocław einen bedeutenden — landesweit bezogen einen besonders hohen — Bestandteil des Stadthaushaltes dar, was sich in der Verbesserung der Lebensqualität der StadtbürgerInnen umsetzt und zur Steigerung der Attraktivität von Wrocław als einer Stadt, in der man gut leben kann, beiträgt. Wir hoffen, dass Wrocław, das als eine „Stadt der Begegnung“ bezeichnet wird, 2016 zu einer tatsächlichen schöpferischen und künstlerischen Begegnungsstätte von EinwohnerInnen des Alten Kontinents wird.

Kultura zrównoważona

Ausgewogene Kultur

Przy tworzeniu programu na rok 2016 pragniemy zachować równowagę pomiędzy wydarzeniami z nurtu kultury wysokiej i popularnej, budować współpracę między uznanymi wrocławskimi instytucjami kultury i sceną alternatywną, a także aktywizować do działań artystycznych wszystkich mieszkańców. Duże wydarzenia kulturalne prezentowane będą nie tylko na wrocławskim rynku, ale także na przedmieściach i w rewitalizowanych dzielnicach naszego miasta. Zadbamy o wysoką jakość artystyczną propozycji programowych, ale i o równowagę między projektami na wielką skalę i małymi, lokalnymi inicjatywami.

Bei der Programmentwicklung für das Jahr 2016 wollen wir zwischen Veranstaltungen der Hoch- und Popkultur das Gleichgewicht aufrechterhalten, Kooperationen zwischen angesehenen Kultureinrichtungen und der Alternativszene aufbauen, sowie alle StadtbürgerInnen künstlerisch aktiv werden lassen. Große Kulturveranstaltungen werden nicht nur auf dem Marktplatz von Wrocław, sondern auch in den Vororten und revitalisierten Stadtteilen präsentiert werden. Wir werden uns um eine hohe künstlerische Qualität von Programmangeboten und das Gleichgewicht zwischen großen Projekten und kleinen Lokalinitiativen kümmern.

Wybrane projekty infrastrukturalne realizowane w ramach programu Europejskiej Stolicy Kultury 2016 Gewählte infrastrukturelle Projekte, die im Rahmen des Programms der Europäischen Kulturhauptstadt 2016 umgesetzt werden

Osiedle Europejskiej Stolicy Kultury „Nowe Żerniki“

Europejska Stolica Kultury 2016 a marka kultury polskiej

Europäische Kulturhauptstadt 2016 und die Marke polnischer Kultur

Tytuł Europejskiej Stolicy Kultury to szansa na wzmocnienie rozpoznawalności marki kultury polskiej w świadomości Europejczyków. Dziś, kiedy kultura staje się jednym z najistotniejszych elementów rozwoju społecznego i gospodarki opartej na innowacyjności i kreatywności, wypracowanie swoistego „znaku jakości” wydaje się coraz bardziej palącą potrzebą. Rok 2016 stanowi niebywałą okazję, by ugruntować pozycję polskiej kultury wśród kultur innych narodów Europy.

Der Titel einer Europäischen Kulturhauptstadt ist eine Chance für die Stärkung der Erkennbarkeit der Marke polnischer Kultur im Bewusstsein der EuropäerInnen. Heutzutage, wenn die Kultur zu einem der wichtigsten Elementen der Sozialentwicklung und der auf Innovativität und Kreativität gestützten Wirtschaft wird, stellt die Erarbeitung eines gewissen „Qualitätszeichens“ ein immer dringenderes Bedürfnis dar. Das Jahr 2016 stellt eine außergewöhnliche Gelegenheit dar, die Stellung polnischer Kultur unter den Kulturen anderer Völker Europas zu festigen.

„Nowe Żerniki” to osiedle modelowe projektowane przez najlepszych wrocławskich architektów. Odpowiadać ma potrzebom mieszkańców nowoczesnego miasta, ułatwiać budowanie więzi społecznych, sprostać normom budownictwa ekologicznego, a także stać się architektoniczną wizytówką Europejskiej Stolicy Kultury w 2016 roku. Inspiracją dla twórców „Nowych Żernik” było osiedle wybudowane w ramach wystawy mieszkaniowej WuWA (niem. Wohnung und Werkraum Ausstellung), która odbyła się w roku 1929 i uznawana jest za jeden z najciekawszych na świecie eksperymentów architektonicznych modernizmu.

modernen Stadt entsprechen, den Aufbau von Sozialbindungen erleichtern, den Normen für den Öko-Bau Stand halten und zu einem architektonischen Wahrzeichen der Europäischen Kulturhauptstadt Europas 2016 werden. Die Architekten ließen sich durch die im Rahmen der WuWA 1929 (Wohnung und Werkraum Ausstellung) gebaute Werkbundsiedlung inspirieren, die als eines der interessantesten Architekturexperimente der Moderne angesehen wird.

Kino Nowe Horyzonty

Kino Neue Horizonte Eines der europaweit größten nicht kommerziellen Kinos, wo über Filme von außerhalb der Hauptströmung auch Übertragungen von Opern- und Theatervorführungen, Konzerten und Ausstellungen präsentiert werden. Das Kino setzt Programme für Filmkunstbildung um, organisiert Filmtreffen für Eltern und Senioren. Ein mannigfaltiges Repertoire und zahlreiche Ermäßigungen haben zur Folge, dass das Kino für alle, ohne Rücksicht auf den sozialen Status bzw. die Kulturkompetenz, offen steht. Das Kino ist auch Sitz des Internationalen Filmfestivals T-Mobile Neue Horizonte und des American Film Festivals.

Bar Barbara

Wohnsiedlung der Europäischen Kulturhauptstadt „Nowe Żerniki“ (Neu-Neukirch) „Nowe Żerniki“ ist eine Mustersiedlung, die von den besten Architekten von Wrocław entworfen wurde. Sie hat den Bedürfnissen der EinwohnerInnen einer

Realizuje programy edukacji filmowej, organizuje filmowe spotkania dla rodziców i seniorów. Zróżnicowany repertuar i liczne zniżki sprawiają, że kino jest otwarte dla wszystkich, bez względu na status społeczny czy kompetencje kulturowe. Kino jest również siedzibą Międzynarodowego Festiwalu Filmowego T-Mobile Nowe Horyzonty oraz American Film Festival.

Jedno z największych w Europie kin niekomercyjnych, oprócz filmów spoza głównego nurtu prezentuje transmisje oper, spektakli, koncertów i wystaw.

Bar Barbara zlokalizowany przy ulicy Świdnickiej, w przeszłości kultowe miejsce spotkań, stanie się nową siedzibą biura festiwalowego Europejskiej Stolicy Kultury. Radykalnie przeobrażona przestrzeń będzie miejscem otwartym i przyjaznym wrocławianom. 25

Przebudowane zostanie także przejście podziemne pod ulicą Świdnicką, dzięki czemu zmieni się jego funkcja: stanie się miejscem ekspozycji sztuki i działań artystycznych.

Barbara-Bar Die Barbara-Bar wird an der ŚwidnickaStraße untergebracht sein. Diese ehemalige Kult-Begegnungsstätte wird zu einem neuen Sitz des Festivalbüros der Europäischen Kulturhauptstadt werden. Ein radikal umgestalteter Raum wird eine offene und einwohnerfreundliche Stätte sein. Auch eine Unterführung unter der Świdnicka-Straße wird umgebaut werden, wodurch sie eine neue Funktion verliehen bekommen wird: sie wird zu einem Ausstellungsraum für Kunst und künstlerische Maßnahmen werden.

Narodowe Forum Muzyki

stanie się niezwykle ważnym punktem na kulturalnej mapie Wrocławia i Dolnego Śląska — to tu organizowane będą, między innymi: Wratislavia Cantans, Musica Polonica Nova, Musica Electronica Nova, Leo Festiwal, Forum Musicum, Jazztopad.

Nationales Musikforum Das Nationale Musikforum ist ein modernes Architekturobjekt in der Stadtmitte von Wrocław mit akustischen Lösungen von Weltniveau. Auf der kulturellen Landkarte von Wrocław und Niederschlesien wird das Musikforum zu einem außergewöhnlich wichtigen Punkt werden — hier werden u. a. solche Festspiele stattfinden, wie: Wratislavia Cantans, Musica Polonica Nova, Musica Electronica Nova, Leo Festival, Forum Musicum, Jazztopad (Jazzvember).

masowych strajków organizowanych przez Solidarność, jako symbol oporu przeciwko reżimowi komunistycznemu, stanowić będzie swoiste repozytorium pamięci wrocławian, ich rozumienia wolności i historii.

„Zajezdnia“-Zentrum Das ehemalige Straßenbahndepot an der Grabiszyńska-Straße wird zu einer Stätte für moderne Ausstellungen, Bildungsprojekte und Veranstaltungen werden, die mit der Geschichte unserer Stadt und Region verbunden sind. Dieser historische Ort, wegen der durch die „Solidarność“-Gewerkschaft organisierten Massenstreiks als Symbol des Widerstands gegen das kommunistische Regime angesehen, wird ein gewisses Repositorium von Erinnerungen der StadteinwohnerInnen, von ihrem Verständnis der Freiheit und der Geschichte sein.

Ruska-Straße 46 Dieser postindustrielle Raum im Zentrum des Stadtteiles von Vier Konfessionen soll nach der Revitalisierung zu einer offenen Werkstätte für Künstler und Handwerker werden. Bereits heute sind dort diverse Nichtregierungsorganisationen und Stiftungen ansässig. RuskaStraße 46 wird in Zukunft ein gewisses Zentrum für Alternativkultur, eine Begegnungsstätte von Ideen und Kulturaktivitätsformen sein, die gewöhnlich am Rande der Kulturhauptströmung liegen.

Nowe muzea we Wrocławiu

Centrum „Zajezdnia”

pis poematu Adama Mickiewicza i inne ekspozycje nawiązujące tematycznie do literatury, historii i kultury polskiej. Wrocław zyska także Muzeum Teatralne im. Henryka Tomaszewskiego.

Neue Museen in Wrocław Die Verleihung des Titels einer Europäischen Kulturhauptstadt deckt sich zeitlich mit Erweiterungsplänen für das Museumsangebot in Wrocław zusammen. In einem ehemaligen Luftschutzraum wurde 2011 das Zeitgenössische Museum eröffnet, wo sich Räume für vorläufige Ausstellungen, ein Archiv, ein Raum für Stadtaktivität und ein „Lebendiges Museum“ — vorläufige Ausstellungen junger Künstler — befinden. 2016 wird das „Pan Tadeusz“ -Museum eröffnet werden, wo die Handschrift des Versepos von Adam Mickiewicz und andere Expositionen, die mit polnischer Literatur, Geschichte und Kultur verbunden sind, präsentiert werden. In Wrocław wird auch das Henryk-Tomaszewski-Theatermuseum entstehen.

Ruska 46

Narodowe Forum Muzyki jest nowoczesnym obiektem architektonicznym zlokalizowanym w ścisłym centrum Wrocławia, z rozwiązaniami akustycznymi na światowym poziomie. Forum 26

Była zajezdnia tramwajowa przy ul. Grabiszyńskiej stanie się miejscem nowoczesnych wystaw, projektów edukacyjnych i wydarzeń związanych z historią naszego miasta i regionu. To historyczne miejsce

Ta poprzemysłowa przestrzeń znajdująca się w centrum Dzielnicy Czterech Wyznań po rewitalizacji ma stać się otwartą pracownią warsztatową dla artystów oraz rzemieślników. Już dziś jest miejscem, gdzie swoje siedziby znalazły różne organizacje pozarządowe i fundacje. Ruska 46 w przyszłości stanie się swoistym centrum kultury alternatywnej, będzie miejscem spotkań idei i form aktywności kulturalnych, które zazwyczaj znajdują się na marginesie głównego nurtu kultury.

Uzyskanie tytułu Europejskiej Stolicy Kultury zbiegło się w czasie z planami poszerzenia oferty muzealnej Wrocławia. W dawnym schronie przeciwlotniczym w 2011 roku otwarto Muzeum Współczesne, gdzie znajdują się przestrzenie wystaw czasowych, archiwum, przestrzeń aktywności miejskiej i „żywe muzeum”, czyli czasowe aranżacje prac młodych artystów. W roku 2016 zostanie uruchomione Muzeum „Pana Tadeusza”, w którym będzie prezentowany ręko-

Nowe centra kultury

We Wrocławiu realizowane są modelowe projekty rewitalizacji, między innymi poprzez działania o charakterze kulturalnym i prospołecznym. Jeszcze kilkanaście lat temu dzielnica Nadodrze była miejscem, które borykało się z różnymi problemami społecznymi oraz urbanistycznymi. Dziś działają tu artyści, powstały liczne galerie sztuki, nowe place, zrewitalizowano park miejski. Swoją siedzibę ma tutaj Infopunkt „Łokietka 5”, którego celem jest praca ze społecznością lokalną i jej aktywizacja. Kolejną dzielnicą, która zyska nowy blask będzie Psie Pole, gdzie dawne kino „Fama” ustąpi miejsca centrum biblioteczno -kulturalnemu, z nowoczesną mediateką, a także salą widowiskową i pracowniami artystycznymi.

Neue Kulturzentren In Wrocław werden Revitalisierungsmusterprojekte, u. a. durch Maßnahmen mit einem kulturellen und sozialfördernden Charakter, umgesetzt. Noch vor über Dutzend Jahren war der Stadtteil Nadodrze ein Ort, der mit diversen sozialen und städtebaulichen Problemen zu tun hatte. Heute sind hier Künstler tätig, etablierten sich zahlreiche Kunstgalerien, neue Plätze, es wurde der Stadtpark revitalisiert. Seien Sitz hat hier ein Infopunkt „Łokietka 5“, dessen Ziel die Arbeit mit der lokalen Gemeinschaft und ihre Aktivierung ist. Ein weiterer Stadtteil, der einen neuen Glanz verliehen bekommen wird, ist das Psie Pole — Hundefeld, wo das ehemalige Kino „Fama“ zu einem Kultur- und Bibliothekzentrum mit einer modernen Mediathek, einem Veranstaltungssaal und Künstlerateliers werden wird. 27

Założenia programu głównego

Opera / Oper

Program główny współtworzy ośmiu kuratorów, koordynujących działania ujęte w osiem linii tematycznych, będących ideowym rozwinięciem wątków zawartych w aplikacji Wrocławia o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2016. Założenia aplikacyjne skonfrontowano z wrażliwością i doświadczeniem kuratorów, a także zmieniającymi się potrzebami i oczekiwaniami odbiorców kultury. W pracy programowej kuratorzy skupiają się równie intensywnie na odświętności i niecodzienności wydarzeń, jak i na długoletnich programach edukacyjnych, działaniach wzmacniających sektor kultury, a także na podkreśleniu istniejącego potencjału artystycznego Wrocławia. Pragną tworzyć nową jakość w kulturze europejskiej poprzez nacisk na synergię sztuk.

Grundsätze des Hauptprogramms Das Hauptprogramm wird durch acht KuratorInnen mitgestaltet, die die Maßnahmen in acht Themenlinien als inhaltliche Weiterentwicklung von den in dem Antrag von Wrocław auf den Titel einer Europäischen Kulturhauptstadt 2016 beinhalteten Ansätzen koordinieren. Die Grundsätze im Antrag wurden mit der Sensibilität und Erfahrung der KuratorInnen, sowie mit den wechselhaften Bedürfnissen und Erwartungen der KulturempfängerInnen konfrontiert. In ihrer Programmtätigkeit konzentrieren sich die KuratorInnen intensiv auf die Festlichkeit und Ungewöhnlichkeit der Ereignisse, sowie auf langjährige Bildungsprogramme, Maßnahmen, die den Kultursektor verstärken und auf die Betonung des bestehenden künstlerischen Potenzials von Wrocław. Sie sind bemüht, eine neue Qualität in europäischer Kultur durch den Druck auf die Synergie der Künste zu schaffen. 28

Ewa Michnik, dyrektor Opery Wrocławskiej, dyrygentka i organizatorka megawidowisk operowych, będzie odpowiadać za część operową programu. W roku 2016 pod jej kuratelą przygotowane zostanie megawidowisko Zarzuela. Ewa Michnik, die Leiterin der Oper Wrocław, Dirigentin und Organisatorin von riesigen Opernvorführungen, wird für den Opernteil des Programms zuständig sein. 2016 wird unter ihrer Leitung eine Megashow Zarzuela vorbereitet werden.

Teatr / Theater

Działania teatralne koordynuje Jarosław Fret, aktor i reżyser, założyciel Teatru ZAR, dyrektor Instytutu im. Jerzego Grotow-

skiego. W programie wydarzeń ESK odpowiada m.in. za Międzynarodową Olimpiadę Teatralną.

Sztuki wizualne / Bildende Künste

Die Maßnahmen im Theaterbereich werden von Jarosław Fret, Schauspieler und Regisseur, dem Gründer des ZAR-Theaters und Leiter des Jerzy-Grotowski-Instituts, koordiniert. Im Kulturveranstaltungskalender der Europäischen Kulturhauptstadt ist er u. a. für die Internationale Theaterolympiade zuständig.

Muzyka / Musik

Agnieszka Franków-Żelazny, dyrektor Chóru Narodowego Forum Muzyki, pomysłodawczyni i dyrektor artystyczna Polskiego Narodowego Chóru Młodzieżowego, koordynuje działania związane z muzyką. Wśród projektów na rok 2016 ma np. Singing Europe. Agnieszka Franków-Żelazny, Chorleiterin des Nationalen Musikforums, Ideengeberin und künstlerische Leiterin des Polnischen Nationalen Jugendchors, koordiniert Maßnahmen im Bereich der Musik. Unter den Projekten für 2016 hat sie z. B. „Singing Europe“.

Za program sztuk plastycznych odpowiada Michał Bieniek, artysta i kurator, dyrektor Przeglądu Sztuki Survival, który w programie głównym przygotowuje m.in. projekt „Wrocław — wejście od podwórza”.

Gutek Film, twórca i dyrektor Międzynarodowego Festiwalu Filmowego T-Mobile Nowe Horyzonty i American Film Festival. W ramach jego programu we Wrocławiu w 2016 roku odbędzie się wręczenie Europejskich Nagród Filmowych. Das Filmprojekt wird von Roman Gutek, dem Gründer des Gutek Films, Ideengeber und Leiter des Internationalen Filmfestivals T-Mobile Neue Horizonte und American Film Festival, geleitet. Im Rahmen seines Programms gibt es in Wrocław die Verleihung des Europäischen Filmpreises.

Literatura i czytelnictwo / Literatur und Lesen

Für das Programm der bildenden Künste ist Michał Bieniek — Künstler und Kurator, der Leiter des Kunstreviews Survival, zuständig, der u. a. das Projekt „Wrocław — Eingang vom Hof“ im Hauptprogramm vorbereitet.

Film / Kino Za literaturę i czytelnictwo odpowiada Irek Grin, pisarz, wydawca, dyrektor Międzynarodowego Festiwalu Kryminału i Bruno Schulz. Festiwal. Pod jego auspicjami Wrocław w 2016 roku rozpocznie swoją kadencję jako Światowa Stolica Książki UNESCO.

Projekt filmowy prowadzi Roman Gutek, założyciel

Festivals und Bruno- Schulz-Festiwals, zuständig. Unter seiner Schirmherrschaft wird 2016 die Amtszeit von Wrocław als UNESCO-Weltbuchhauptstadt anfangen.

Architektura / Architektur

Performance

Architekturę, w tym działania związane z osiedlem „Nowe Żerniki”, koordynuje Zbigniew Maćków, architekt i przewodniczący Okręgowej Dolnośląskiej Izby Architektów. Za performance odpowiada Chris Baldwin, reżyser, pedagog, pisarz, twórca „teatro de creaciòn”, słynący z realizacji dużych plenerowych produkcji teatralnych i kulturalnych, który przygotowuje m.in. widowisko inaugurujące wydarzenia w Europejskiej Stolicy Kultury.

Die Architektur, darunter Maßnahmen im Zusammenhang mit der Siedlung „Nowe Żerniki“, werden von Zbigniew Maćków, Architekten und dem Vorsitzenden der Niederschlesischen Architektenkammer koordiniert.

Für Performance ist Chris Baldwin, Regisseur, Pädagoge, Schriftsteller, der Gründer des „teatro de creaciòn” zuständig, durch Realisationen von großen Theater- und Kulturfreilichtproduktionen bekannt, der u. a. eine Vorführung vorbereitet, die die gesamte Veranstaltungsreihe in der Europäischen Kulturhauptstadt eröffnen wird.

Für Literatur und Lesen ist Irek Grin, Schriftsteller, Verleger, der Leiter des Internationalen Krimi29

W czerwcu 2016 Opera Wrocławska wystawi na Stadionie Miejskim we Wrocławiu wielkie widowisko muzyczne — inscenizację opartą na hiszpańskiej zarzueli. Zarzuela to niezwykle popularny w krajach hiszpańskojęzycznych gatunek muzyki, zbliżony do tradycyjnej operetki i współczesnego musicalu. Kilkusetosobowy zespół profesjonalnych artystów pochodzących z Wrocławia, Madrytu i San Sebastián przybliży mieszkańcom naszego miasta hiszpańską muzykę, pieśni i tradycyjne tańce, między innymi flamenco. Im Juni 2016 wird die Oper Wrocław auf dem Stadtstadion Wrocław eine große Musikshow vorführen — eine Inszenierung auf Motive spanischer Zarzuela gestützt. Die Zarzuela ist eine in den spanischsprachigen Ländern besonders beliebte Musikgattung, die einige Ähnlichkeit mit der traditionellen Operette und dem zeitgenössischen Musical hat. Ein Ensemble von einigen Hundert professionelle Künstler aus Wrocław, Madrid und San Sebastián wird den EinwohnerInnen unserer Stadt spanische Musik, Lieder und traditionelle Tänze, u. a. Flamenco, näher bringen. Ewa Michnik

OPERA oper

TEATR Theater

Tytuł Europejskiej Stolicy Kultury pozwoli podkreślić wyjątkowość życia teatralnego Wrocławia i Dolnego Śląska, których historia pisana była wielkimi ideami i dziełami, które w sposób trwały zmieniły europejski i światowy teatr. Społeczność, która zbudowała podstawy dla tak radykalnej przemiany w sztuce, jaka dokonała się sprawą Jerzego Grotowskiego czy Henryka Tomaszewskiego, sama zasługuje na szczególne przyjrzenie się fenomenowi jej otwartości. Pragniemy, by w 2016 roku Wrocław stał się nie tylko europejskim, ale i światowym centrum pogłębionej i wielowątkowej refleksji na temat tożsamości historii, a także współczesności, wskazując tym samym perspektywy dla rozwoju sztuki teatru. Der Titel einer Europäischen Kulturhauptstadt wird die Außergewöhnlichkeit des Theaterlebens von Wrocław und Niederschlesien betonen lassen, deren Geschichte mit großen Ideen und Werken niederschrieben wurde, durch die das Theater europa- und weltweit dauerhaft verändert wurde. Eine Gemeinschaft, die die Grundlagen für eine so radikale Umwandlung in der Kunst geschaffen hat, die durch das Werk von Jerzy Grotowski und Henryk Tomaszewski erfolgt ist, hat sich selber verdient, das Phänomen ihrer Aufgeschlossenheit genauer zu betrachten. Wir wollen Wrocław 2016 zum Zentrum einer vertieften und mehrschichtigen Reflexion über die Identität der Geschichte und der Gegenwart nicht nur europa-, sondern auch weltweit werden lassen und dadurch Entwicklungsperspektiven der Theaterkunst zeigen. Jarosław Fret

MUZYKA MUSIK

Europejska Stolica Kultury to dla Wrocławia szansa. Szansa nie tylko na to, by zbudować ciekawy program kulturalny i zrealizować szereg ważnych wydarzeń z udziałem międzynarodowych i polskich artystów — tych uznanych, o światowej renomie, i tych debiutujących. To przede wszystkim okazja, by zaangażować szerokie rzesze mieszkańców miasta i regionu w życie kulturalne, a także, by z użyciem narzędzi, które oferuje współczesna sztuka, budować obywatelską świadomość, poczucie współodpowiedzialności za otoczenie i posiadania wpływu na charakter miejsca, w którym się żyje.

W roku 2016 będziemy pokazywać w sposób niezwykle bogaty i intensywny wrocławską muzykę Europie i światu. Będziemy gościć wielkich artystów, których na co dzień nie możemy usłyszeć i zobaczyć. Będą zamówienia kompozytorskie, specjalne wydawnictwa nutowe i płytowe, specjalne edycje festiwali, kameralne cykle koncertowe oraz wydarzenia masowe. Będziemy prezentować nasze najlepsze — wrocławskie i polskie — propozycje muzyczne, które pokażą jak bogaty, różnorodny i kolorowy jest Wrocław i jak wiele mają do zaoferowania jego mieszkańcy. 2016 werden wir Europa und der Welt die Musik von Wrocław auf eine ungewöhnlich reiche und intensive Art und Weise zeigen. Wir werden hervorragende KünstlerInnen zu Gast haben, die wir nicht jeden Tag sehen und hören können. Es wird Kompositionsaufträge, Sonderausgaben von Noten und Aufzeichnungen, Festivals, Kammermusik-Konzertreihen und Massenveranstaltungen geben. Wir werden unsere — wrocław- und polenweit — besten Musikangebote präsentieren, die zeigen werden, wie reich, unterschiedlich und bunt Wrocław ist und wie viel seine EinwohnerInnen anzubieten haben. Agnieszka Franków-Żelazny

SZTUKI WIZUALNE Bildende Künste

Europäische Kulturhauptstadt ist für Wrocław eine Chance — nicht nur ein interessantes Kulturprogramm aufzubauen und eine Reihe von wichtigen Veranstaltungen mit Teilnahme von internationalen und polnischen KünstlerInnen — diesen anerkannten, von Weltruhm und diesen debütierenden — zu realisieren. Es ist vor allem eine Gelegenheit, möglichst viele EinwohnerInnen der Stadt und Region in das Kulturleben zu engagieren und mit Hilfe von den durch die zeitgenössische Kunst angebotenen Instrumenten ein Bürgerbewusstsein, das Gefühl der Mitverantwortung für die Umgebung und des Innehabens des Einflusses auf den Charakter des Ortes, wo man lebt, aufzubauen. Michał Bieniek

Rozumiem pojęcie stolicy w sposób literalny. Chciałbym, żeby w 2016 roku wszystkie „centralne urzędy kultury” miały swoją siedzibę we Wrocławiu. By Wrocław stał się rzeczywistym centrum życia literackiego i czytelniczego. Aby reprezentował polską literaturę za granicą w sposób dobitny i unikatowy, jednocześnie poszerzając dostęp polskiego czytelnika do europejskiego i światowego dziedzictwa kultury. By, korzystając z szansy, jaką jest tytuł Europejskiej Stolicy Kultury, stworzył instrumenty, z których będzie można skutecznie korzystać w następnych latach. Chciałbym wykreować nowe warunki i reguły „gry w literaturę”. Takie, do których się aspiruje, które są modne i bezpretensjonalne, ale i takie, które nie rezygnują z refleksji i głębokiego przeżycia, jakie ofiarowuje nam obcowanie ze sztuką.

Najważniejszym, według mnie, celem Europejskiej Stolicy Kultury jest wypromowanie Wrocławia w świecie jako miasta rozumiejącego znaczenie kultury i sztuki dla jego mieszkańców. Będę szczęśliwy, jeżeli po roku 2016 mieszkańcy Wrocławia zaczną częściej chodzić do kina i będą wybierać przede wszystkim filmy europejskie.

FILM KINO

Das für mich wichtigste Ziel der Europäischen Kulturhauptstadt ist die Förderung von Wrocław in der Welt als einer Stadt, die die Bedeutung der Kunst und Kultur für ihre EinwohnerInnen versteht. Ich werde glücklich sein, wenn die StadtbürgerInnen nach 2016 anfangen werden, Kinos häufiger zu besuchen und vor allem europäische Filme zu wählen. Roman Gutek

LITERATURA LITERATUR

Den Begriff Hauptstadt verstehe ich buchstäblich. Ich möchte, dass alle „zentralen Kulturbehörden“ ihren Sitz 2016 in Wrocław haben, dass Wrocław ein tatsächliches Zentrum des Literatur- und Leserlebens ist. Dass es polnische Literatur im Ausland betont und einzigartig vertritt und die Verfügbarkeit des europäischen und Weltkulturerbes für den polnischen Leser gleichzeitig erweitert. Dass es in Beanspruchung der Chance, die der Titel einer Europäischen Kulturhauptstadt darstellt, Instrumente schafft, die man auch in Folgejahren erfolgreich einsetzen kann. Ich möchte neue Bedingungen und Regeln des „Literaturspieles“ kreieren, nach denen man strebt, die modisch und natürlich sind, die aber auch auf eine Reflexion und ein tiefes Erleben nicht verzichten, die uns der Umgang mit der Kunst verleiht. Irek Grin

PERFORMANCE

Moje projekty mają na celu zainicjowanie dialogu na temat przeszłości i przyszłości Wrocławia. Bardzo zależy mi na podkreśleniu europejskiego wymiaru tego miasta oraz włączeniu do wydarzeń artystycznych diaspor, które bezpośrednio łączą się z jego historią, czyli ukraińskiej, izraelskiej, niemieckiej i czeskiej. Historia Wrocławia nie tylko odzwierciedla jego międzynarodową naturę, ale skłania również do refleksji nad tym, co dalej, nad tym, co przyniesie przyszłość.

Europejska Stolica Kultury będzie okazją do podjęcia dyskusji na temat kondycji współczesnej architektury, zasad kształtowania przestrzeni przyjaznej mieszkańcom, a także możliwości partycypacji społecznej w procesie jej konstruowania. Planowane działania mają również na celu rozszerzenie świadomości i kompetencji mieszkańców w zakresie architektury oraz przybliżenie historycznego i współczesnego rozwoju Wrocławia. Europejska Stolica Kultury to również „Nowe Żerniki” — modelowy kawałek miasta i eksperymentalne osiedle na miarę XXI wieku.

Meine Projekte haben zum Ziel, einen Dialog über die Vergangenheit und Zukunft von Wrocław zu initiieren. Es liegt mir sehr daran, das europäische Ausmaß dieser Stadt zu unterstreichen und die künstlerischen Diaspora, die mit ihrer Geschichte unmittelbar verbunden sind, also die ukrainische, israelische, deutsche und tschechische Diaspora, in die Veranstaltungen einzubeziehen. In der Geschichte von Wrocław spiegelt sich nicht nur seine internationale Natur wider, sie lässt auch darüber zu reflektieren, was weiter, was die Zukunft bringen wird.

Europäische Kulturhauptstadt wird eine Gelegenheit sein, eine Diskussion über die Beschaffenheit zeitgenössischer Architektur zu eröffnen, über die Grundsätze für die Gestaltung von einwohnerfreundlichen Räumen und die Beteiligungsmöglichkeit der Gesellschaft am Aufbauprozess. Eingeplante Maßnahmen sind auch auf die Erweiterung des Bewusstseins und der Kompetenzen der StadtbürgerInnen im Bereich der Architektur sowie die Erläuterung der historischen und zeitgenössischen Entwicklung von Wrocław gezielt. Europäische Kulturhauptstadt heißt auch „Neue Żerniki“ — ein Musterstück der Stadt und eine Versuchssiedlung des 21. Jh.

Chris Baldwin

Zbigniew Maćków

ARCHITEKTURA ARCHITEKTUR

Wrocław sercem Europy…

Wrocław — das Herz Europas…

… i oknem na Wschód

… und ein Fenster nach Osten

Położenie geograficzne i historyczne ulokowanie na skrzyżowaniu kultur predestynują Wrocław do bycia centrum nowej, integrującej się Europy. W swoim myśleniu o programie na rok 2016 kładziemy nacisk na to, co Europejczyków łączy i co stanowi esencję tożsamości europejskiej, między innymi różnorodność kulturową, otwartość, tolerancję, szacunek dla drugiego człowieka. Święto kultury, jakim niewątpliwie będzie dla Wrocławia rok 2016, to nie tylko okazja do wspólnej fiesty. Chcielibyśmy, aby Polska wniosła swój wkład do ogólnoeuropejskiej debaty na temat kondycji kultury i tożsamości europejskiej.

Die geografische Lage und eine historische Plazierung an der Schnittstelle der Kulturen lassen Wrocław ein Zentrum des neuen, sich integrierenden Europas sein. In unserem Denken an das Programm für das Jahr 2016 legen wir einen Druck darauf, was EuropäerInnen verbindet und was die Essenz europäischer Identität darstellt, u. a. kulturelle Mannigfaltigkeit, Aufgeschlossenheit, Toleranz, Respekt für den anderen Menschen. Ein Fest der Kultur, was das Jahr 2016 für Wrocław ohne Zweifel sein wird, ist nicht nur ein Anlass zu einer gemeinsamen Fiesta. Wir möchten, dass Polen zu einer europaweiten Debatte über die Beschaffenheit der Kultur und europäische Identität beiträgt.

Związek Wrocławia i Lwowa jest szczególny. W wyniku powojennych migracji intelektualne dziedzictwo Lwowa, swoiste genius loci miasta, zakorzeniło się w stolicy Dolnego Śląska — wielu powojennych mieszkańców Wrocławia to mieszkańcy niegdyś polskiego Lwowa. Wrocław, zapraszając do programu Europejskiej Stolicy Kultury miasto Lwów, proponuje jedyny w swoim rodzaju program pilotażowy, którego priorytetem jest budowanie platformy wymiany doświadczeń pomiędzy twórcami kultury z dwóch stron granicy Schengen — polskimi i ukraińskimi oraz powielanie dobrych praktyk współdziałania w obszarze kultury. W ten sposób Europejska Stolica Kultury odpowiada na szerszą potrzebę udziału w obchodach krajów będących administracyjnie poza granicami Uni Europejskiej, ale aspirujących do współpracy ze Wspólnotą.

Der Zusammenhang zwischen Wrocław und Lwiw ist ganz einmalig. In Folge der Migrationen in den Nachkriegsjahren verwurzelte sich das intellektuelle Erbe Lwiws, ein besonderes Genius loci der Stadt, in der Hauptstadt Niederschlesiens — viele StadtbürgerInnen von Wrocław waren nach dem 2. Weltkrieg ehemalige EinwohnerInnen von Lwiw gewesen. Wrocław lädt zum Programm der Europäischen Kulturhauptstadt Lwiw ein und schlägt ein einmaliges Pilotprogramm vor, dessen Priorität der Aufbau einer Erfahrungsaustauschplattform zwischen den Kulturschöpfern von zwei Seiten der Schengen-Grenze ist — den polnischen und den ukrainischen und die Multiplizierung von Good Practices des Zusammenwirkens im Kulturbereich. Auf diese Art und Weise antwortet Europäische Kulturhauptstadt auf ein breiteres Bedürfnis der Teilnahme an den Feierlichkeiten von Ländern, die administrativ außerhalb der EU-Grenzen bleiben, die aber nach der Zusammenarbeit mit der Gemeinschaft streben.

Współpraca ogólnopolska Starania o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury wzbudziły w Polsce wiele pozytywnych emocji i duże zainteresowanie mediów i mieszkańców miast kandydujących. Energia, którą wyzwolił sam proces ubiegania się o tytuł, była czymś bez precedensu. Mając świadomość, że rok 2016 będzie szczególną próbą nie tylko dla Wrocławia, ale i dla całej Polski, zaprosiliśmy do współtworzenia programu pozostałe miasta-kandydatów, by oddać ducha i różnorodność polskiej kultury. Wrocławianie pragną, aby fakt noszenia przez ich miasto zaszczytnego miana Europejskiej Stolicy Kultury przysłużył się wszystkim mieszkańcom naszego kraju.

Polenweite Zusammenarbeit

Wrocław i Donostia-San Sebastián

Wrocław und Donostia-San Sebastián

W 2016 roku tytuł Europejskiej Stolicy Kultury będą nosić równocześnie dwa miasta: Wrocław oraz Donostia-San Sebastián. Z tego względu współpraca z Hiszpanią będzie dla nas szczególnie istotna. Przebiegać będzie ona na kilku płaszczyznach: symbolicznej, artystycznej, organizacyjnej oraz emocjonalnej. Realizowany jest wspólny program rezydencji artystycznych. We Wrocławiu odbywa się projekt Otwartej Pracowni Kultury Baskijskiej BASK, w Polsce zagości Tamborrada — tradycyjna fiesta z Kraju Basków. W San Sebastián natomiast planowane są retrospektywy mistrzów polskiego kina, koncerty i wystawy polskich artystów.

Den Titel einer Europäischen Kulturhauptstadt werden 2016 zwei Städte tragen: Wrocław und Donostia-San Sebastián. Aus diesem Grunde wird die Kooperation mit Spanien für uns von einer besonderen Bedeutung sein. Sie wird auf mehreren Ebenen verlaufen: einer symbolischen, künstlerischen, organisatorischen und emotionellen. Es wird ein gemeinsames Programm von künstlerischen Residenzen umgesetzt werden. In Wrocław findet das Projekt Offenes Atelier für Baskische Kultur BASK statt — in Polen wird Tamborrada veranstaltet sein — eine traditionelle Fiesta aus dem Baskenland. In San Sebastián werden dagegen Retrospektiven der Meister polnischen Kinos, Konzerte und Ausstellungen polnischer KünstlerInnen geplant.

Die Bemühungen um den Titel einer Europäischen Kulturhauptstadt erweckten in Polen viele positive Emotionen und ein großes Interesse von Medien und EinwohnerInnen der Kandidatenstädte. Selbst die Energie, die durch den Bewerbungsprozess um diesen Titel ausgelöst wurde, war etwas Beispielsloses. Mit dem Bewusstsein, dass das Jahr 2016 nicht nur für Wrocław, sondern für ganz Polen eine besondere Erfahrung sein wird, haben wir die übrigen Kandidatenstädte zur Mitgestaltung des Programms eingeladen, um den Geist und die Mannigfaltigkeit polnischer Kultur wiedergeben zu können. Die StadtbürgerInnen von Wrocław möchten, dass die Tatsache, dass ihre Stadt den ehrenvollen Titel einer Europäischen Kulturhauptstadt trägt, für alle polnischen StaatsbürgerInnen von Nutzen sein wird.

Współpraca z regionem 28 W 2016 roku Wrocław będzie miastem skupiającym na sobie uwagę całej Europy. Czując odpowiedzialność społeczną oraz historyczną szansę na niebywałą promocję i rozwój, Wrocław pragnie podzielić się tytułem Europejskiej Stolicy Kultury z całym Dolnym Śląskiem. Chcemy włączyć wszystkich mieszkańców regionu do aktywnego udziału w całorocznych obchodach tego święta kultury. Współpraca podjęta z samorządowymi instytucjami kultury, organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami prywatnymi z regionu przyczyni się także do zwiększenia uczestnictwa mieszkańców Dolnego Śląska w kulturze, jakościowej zmiany w zarządzaniu kulturą i promocji całego tego obszaru.

Kooperation mit der Region Wrocław wird 2016 die Aufmerksamkeit von ganz Europa auf sich konzentrieren. Im Gefühl der gesellschaftlichen Verantwortung und einer historischen Chance für eine außergewöhnliche Förderung und Entwicklung will Wrocław den Titel einer Europäischen Kulturhauptstadt mit dem gesamten Niederschlesien teilen. Wir möchten, dass sich alle EinwohnerInnen der Region den Feierlichkeiten im Rahmen dieses Kulturfestes über das ganze Jahr aktiv anschließen. Die Kooperation mit den lokalen Kultureinrichtungen, Nichtregierungsorganisationen und freien Trägern aus der Region wird auch zur Erweiterung der Beteiligung von NiederschlesierInnen an der Kultur, zu einer qualitativen Änderung in der Kulturverwaltung und zur Förderung des gesamten Gebiets beitragen. 41

Mosty

Punktem wyjścia do programu Mosty jest założenie, iż opowieść o Wrocławiu jako mieście wraz z jego skomplikowaną tkanką urbanistyczną i tożsamościową to przede wszystkim opowieść o dwunastu wyspach połączonych około 120 mostami. Celem programu jest realizacja projektów polegających na znalezieniu ciekawej historii, która stanie się inspiracją do przejęcia i zaadoptowania wrocławskiego mostu przez grupy młodych ludzi i stworzeniu kulturalno-artystycznego wydarzenia, które zostanie zrealizowane na wybranym moście w czerwcu 2015 roku. Finał projektu zbiegnie się z momentem ogłoszenia całościowego programu wydarzeń w Europejskiej Stolicy Kultury w 2016 roku.

Brücken Die Voraussetzung, dass die Historie über Wrocław als eine Stadt mit ihrem komplizierten städtebaulichen und Identitätsgewebe vor allem eine Sage über zwölf Inseln ist, die durch 120 Brücken 42

verbunden sind, ist Ausgangspunkt des Programms „Brücken“. Der Zweck des Programms ist die Umsetzung von Projekten, die darin bestehen, dass jeweils eine interessante Geschichte zu finden ist, die eine Anregung zur Übernahme und Adoptierung einer Brücke in Wrocław durch eine Gruppe von jungen Menschen sein wird und dort eine kulturell-künstlerische Veranstaltung zu schaffen, die auf dieser Brücke im Juni 2015 umgesetzt werden wird. Das Final des Projekts wird mit dem Zeitpunkt der Veröffentlichung des gesamten Veranstaltungsprogramms der Europäischen Kulturhauptstadt in Wrocław 2016 zusammenkommen.

mikroGRANTY ESK 2016 Główną ideą programu współpracy mikroGRANTY ESK 2016 jest włączenie aktywnych mieszkańców Wrocławia — osób fizycznych, nieformalnych grup, organizacji pozarządowych, spółdzielni socjalnych, wspólnot mieszkaniowych, kościołów i związków wyznaniowych — w proces tworzenia programu towarzy-

szącego wydarzeniom w Europejskiej Stolicy Kultury. To sposób, by wyjść naprzeciw oddolnym inicjatywom, by wspomóc artystów, animatorów i mieszkańców w ich kulturalnej działalności w mikroskali. Przekucie olbrzymiego potencjału obywatelskiego na realne działania wymaga wsparcia w postaci profesjonalnej administracji oraz koordynacji działań, jak również niewielkiego, ale stabilnego źródła finansowania, które zapewnia biuro Europejskiej Stolicy Kultury.

mikroGRANTS ESK 2016 Die Grundidee des Kooperationsprogramms mikroGRANTS ESK 2016 ist die Einschaltung von aktiven EinwohnerInnen von Wrocław — natürlichen Personen, informellen Gruppen, Nichtregierungsorganisationen, Sozialgenossenschaften, Wohngemeinschaften, Kirchen und Konfessionsgemeinden — in den Gestaltungsprozess des Begleitungsprogramms der Europäischen Kulturhauptstadt. Es ist eine Gelegenheit, den von unten kommenden Initiativen entgegenzukommen, Künstler, Animateure und EinwohnerInnen in ihrer Kulturtätigkeit in Mikroskala zu fördern. Die Verwandlung eines riesigen Bürgerpotenzials in tatsächliche Maßnahmen benötigt Unterstützung in Form einer professionellen Administration und Koordination der Handlungen sowie auch eine nicht zu große aber stabile Finanzierungsquelle, die durch das Büro der Europäischen Kulturhauptstadt gewährleistet wird.

Kalendarium imprez kulturalnych Kultur veranstaltungskalender ZIMA / WINTER • Wrocławski Sylwester Wielki sylwestrowy koncert na rynku. Wrocławer Silvesterabend Ein großes Silvesterkonzert auf dem Marktplatz. www.wroclaw.pl

WIOSNA / Frühling • Jazz nad Odrą Jeden z większych festiwali jazzowych w Europie Środkowej. Jazz an der Oder Eines der größeren Jazzfestivals in Mitteleuropa. www.jazznadodra.pl • KAN Festiwal Kina Amatorskiego i Niezależnego. KAN Festival des Amateur- und Unabhängigen Kinos. www.kan.art.pl

• Szanty we Wrocławiu Spotkania z piosenką żeglarską i muzyką folkową. Shantys in Wrocław Eine Begegnung mit Seemannsliedern und Folkmusik. www.szanty.com.pl

• Port Literacki Wrocław Jeden z największych festiwali literackich w Polsce. Literaturhafen Wrocław Eines der größten Literaturfestivals in Polen. www.portliteracki.pl

• Przegląd Piosenki Aktorskiej Piosenki w wykonaniu aktorów filmowych i teatralnych. Schauspieler-Liederfestival Lieder in Ausführungen von Film- und TheaterschauspielerInnen. www.ppa.art.pl

• Musica Polonica Nova Festiwal polskiej muzyki współczesnej. Musica Polonica Nova Festival polnischer zeitgenössischer Musik. www.musicapolonicanova.pl

• Clarimania Międzynarodowy Festiwal Klarnetowy. Clarimania Internationales Klarinettefestival. www.clarimania.pl • Thanks Jimi Festival Gitarowy rekord Guinnessa. Thanks Jimi Festival Gitarre-Guinness-Rekord. www.heyjoe.pl • Asymmetry Festival Przegląd młodych alternatywnych zespołów rockowych. Asymmetry Festival Festival von jungen alternativen Rockbands. www.asymmetryfestival.pl • Wroclove Design Międzynarodowy Festiwal Dobrych Projektów. Wroclove Design Internationales Festival von Gutem Disigne. www.wroclovedesign.pl • Musica Electronica Nova Współczesna muzyka elektroakustyczna. Musica Electronica Nova Zeitgenössische elektroakustische Musik. www.musicaelectronicanova.pl 43

• WRO Międzynarodowe Biennale Sztuk Nowych Mediów. WRO Internationale Neue-Medien-Kunstbiennale. www.wrocenter.pl • Maj z Muzyką Dawną Oryginalne prezentacje muzyki dawnej. Mai mit Alter Musik Originalpräsentationen von Alter Musik. www.askwagant.org.pl

• Międzynarodowy Festiwal Kryminału Prezentacja literatury sensacyjnej i kryminalnej. Internationales Krimi-Festival Eine Präsentation der Kriminal- und Sensationsliteratur. www.festiwal.portalkryminalny.pl • Dobre Strony Targi Książki dla Dzieci i Młodzieży. Gute Seiten Buchmesse für Kinder und Jugendliche. www.wpdk.pl

• Międzynarodowe Spotkania Szkół Teatralnych Spotkanie studentów i pedagogów Wydziałów Lalkarskich. Internationale Begegnungen der Theaterschulen Eine Begegnung von Studierenden und Pädagogen von Puppenspielfakultäten.

• Festiwal Wysokich Temperatur Sztuka na gorąco. Festival von Hohen Temperaturen Kunst auf eine heiße Art serviert. www.festiwalwysokichtemperatur.pl

www.pwst.wroc.pl • Noc Muzeów Nocne zwiedzanie placówek kulturalnych miasta.

• Leo Festiwal Interdyscyplinarny festiwal Wrocławskiej Orkiestry Kameralnej Leopoldinum.

Museennacht Nachbesichtigungen der Kultureinrichtungen der Stadt.

Leo Festival Interdisziplinärfestival des Leopoldinum-Kammerorchesters Wrocław.

www.nocmuzeow.pl

www.leofestiwal.pl

• Simcha Festiwal Kultury Żydowskiej. Simcha Festival Jüdischer Kultur. www.simcha.art.pl • Europa na Widelcu Festiwal kulinarny na wrocławskim rynku. Europa auf der Gabel Kulinarisches Festival auf dem Marktplatz in Wrocław. www.smakiwroclawia.pl • Dni kultury muzułmańskiej Promocja kultury muzułmańskiej. Islamische Kulturtage Promotion islamischer Kultur. www.dnikultury.pl • Podwodny Wrocław Festiwal kultury alternatywnej. Wrocław unter dem Wasser Festival der Alternativkultur.

• Letni Festiwal Operowy Superprodukcje operowe wystawiane na wyspach położonych na Odrze. Sommer-Opernfestival Opern-Superproduktionen auf Inseln an der Oder. www.opera.wroclaw.pl • Survival Przegląd młodej sztuki w warunkach ekstremalnych. Survival Präsentation junger Kunst unter Extermbedingungen. www.survival.art.pl

lato / Sommer • Święto Wrocławia Celebracja dnia św. Jana Chrzciciela — patrona Wrocławia. Das Fest von Wrocław Feierlichkeiten zum Johannes der Täufer-Tag — Stadtpatron von Wrocław. www.wroclaw.pl • Wieczory w Arsenale Prezentacje muzyki kameralnej na dziedzińcu wrocławskiego Arsenału. Abende im Arsenal Kammermusikpräsentationen auf dem Hof des Arsenals. www.wieczorywarsenale.pl • Międzynarodowy Festiwal „Non Sola Scripta” Wrocławskie Lato Organowe. Internationales Festival „Non Sola Scripta“ Orgelsommer Wrocław. www.impart.art.pl

www.industrialart.eu • Kalejdoskop Kultur Festiwal mniejszości narodowych i etnicznych. Kulturkaleidoskop Festival von ethnischen und Nationalminderheiten.

• Brave Festival Głos przeciw wypędzeniom z kultury.

• T-Mobile Nowe Horyzonty Międzynarodowy Festiwal Filmowy. T-Mobile Neue Horizonte Internationales Filmfestival. www.nowehoryzonty.pl • Światowy Festiwal Kontrabasowy Muzycy z całego świata grają na kontrabasie. Kontrabass-Weltfestival Musiker aus der ganzen Welt spielen Kontrabaß. www.worldbassfestival.pl • Forum Musicum Festiwal poświęcony muzyce dawnej. Forum Musicum Festival Alter Musik. www.forummusicum.wroclaw.pl • Międzynarodowy Festiwal Wratislavia Cantans Najstarszy i najbardziej znany we Wrocławiu festiwal poświęcony muzyce wokalnej, chóralnej oraz tradycji oratoryjnej.

Brave Festival Eine Stimme gegen Vertreibungen aus der Kultur.

Internationales Festival Wratislavia Cantans Das älteste und berühmteste Festival in Wrocław für Gesang, Chor und Oratoriumsmusiktradition.

www.bravefestival.pl

www.wratislaviacantans.pl

www.kalejdoskopkultur.pl

• Wrocławski Festiwal Krasnoludków Święto małych i dużych wrocławian.

• Międzynarodowy Festiwal Opowiadania Święto krótkiej formy literackiej.

Zwerg-Festival Wrocław Ein Fest für Groß und Klein.

Internationales Erzählungsfestival Ein Fest der kurzen Literaturform.

www.festiwal.krasnale.pl

www.opowiadanie.org • Dolnośląski Festiwal Nauki Impreza popularnonaukowa dla zainteresowanych w każdym wieku.

• Avant Art Festival Muzyka we wszystkich stanach skupienia, formach i kontekstach.

Niederschlesisches Wissenschaftsfestival Eine Wissenschaftsveranstaltung für jedermann.

Avant Art Festival Musik in allen Aggregatzuständen, Formen und Kontexten.

www.festiwal.wroc.pl

www.avantart.pl

• Festiwal Opery Współczesnej Najodważniejsze spektakle operowe. Festival ZEITGENÖSSISCHER Oper Die kühnsten Opernvorführungen. www.opera.wroclaw.pl • wROCK for Freedom Legendy polskiego rocka we Wrocławiu. wROCK for Freedom Polnische Rock-Legenden in Wrocław.

jesień / Herbst • Międzynarodowy Festiwal Muzyki „Pax et bonum per musicam” Muzyczne spotkania kultur. Internationales Musikfestival „Pax et bonum per musicam“ Musikalische Kulturbegegnungen. www.paxetbonum.pl • BRUNO SCHULZ. FESTIWAL Międzynarodowy festiwal sztuki i literatury. BRUNO SCHULZ. FESTIVAL Internationales Kunst- und Literaturfestival. www.dybook.pl • Międzynarodowy Festiwal Teatralny Dialog-Wrocław Najbardziej interesujące spektakle polskiego i europejskiego teatru. Internationales Theaterfestival Dialog-Wrocław Die interessantesten polnischen und europäischen Theatervorführungen. www.dialogfestival.pl

www.pamieciprzyszlosc.pl • Gitara+ Wrocławski Festiwal Gitarowy.

• Wrocławskie Spotkania Teatrów Jednego Aktora Monodramy najlepszych artystów polskiej sceny teatralnej. Ein-Mann-Theater-Begegnungen Wrocław Monodramen der besten KünstlerInnen polnischer Theaterbühne. www.wrostja.art.pl • American Film Festival Festiwal kina amerykańskiego. American Film Festival Amerikanisches Filmfestival. www.americanfilmfestival.pl • Wrocław Industrial Festival Święto miłośników muzyki industrialnej. Wrocław Industrial Festival Ein Fest der Industrialmusik. www.industrialart.eu • Jazztopad Jeden z najważniejszych festiwali muzyki jazzowej w Polsce Jazztopad (Jazzvember) Eines der wichtigsten Jazzmusikfestivals in Polen. www.jazztopad.pl

• One Love Sound Fest Największy halowy festiwal muzyki reggae w Europie. One Love Sound Fest Das größte Hallen-Reggaefestival in Europa.

• Wrocek Międzynarodowy Festiwal Kabaretowy. Wrocek Internationales Kabarett-Festival. www.wrocek.art.pl

www.onelove.pl • Międzynarodowy Festiwal Ambientalny Wydarzenie wychodzące naprzeciw powierzchowności sztuki. Internationales Ambientfestival Eine Veranstaltung gegen die Oberflächigkeit der Kunst. www.ambientalny.pl • Ethno Jazz Festival Wielcy artyści, niesamowite koncerty przez cały rok. Ethno Jazz Festival Große KünstlerInnen, unheimliche Konzerte über das ganze Jahr. www.ethnojazz.pl • WROCŁAWSKIE TARGI DOBRYCH KSIĄŻEK Przedświąteczne Targi Książki. Gute Bücher MESSE Wrocław Weihnachts-Buchmesse. www.wpdk.pl

Gitarre+ Gitarre-Festival Wrocław. www.gitaraplus.pl 46

Projekt / Grafische Gestaltung: Joanna Jopkiewicz, Łukasz Paluch

Fotografie / Fotos: Aleksandra Błędowska, Archiwum ck agora , Justyna Fedec, Francesco Galli, M. Grotowski, Grzegorz Gołębiowski, Just, Maciej Kulczyński, Stanisław Kilmek, Marcin Jasiński, Wiesław Jurewicz, Peter Kreibich, Grzegorz Maryniec, Katarzyna Pałetko, Archiwum Port Literacki, Stanisław Sielicki, Krzysztof Szymoniak, Piotr Świeszkowski, Mateusz Wajda, Marcin Wiktorski, Dorota Ostrowska Zdjęcia ze stron 20, 22, 23, 33 zostały użyte dzięki uprzejmości BWA Wrocław / Fotos auf Seiten 20, 22, 23, 33 mit freundlicher Genehmigung des BWA Wrocław.

Biuro Promocji Miasta Przejście Żelaźnicze 1 50-107 Wrocław www.wroclaw.pl

Biuro Festiwalowe IMPART 2016 ul. Komuny Paryskiej 39-41 50-451 Wrocław E-Mail: sekretariat@impart.art.pl Tel.: +48 71 343 29 62 Fax: +48 71 729 87 82