Wrocław 2016 - broszura kandydat PL

W ROC Ł AW Przestrzenie dla piękna

W ROC Ł AW Przestrzenie dla piękna

Spis Treści

P r z e d m o wa

P r z e d m o wa 3

In t y m n o ś ć p i ę k n a 3 3

W r o c ł aw w y m aw i a s i ę V r o t s L o v e 7

P i ę k n o c y b e r p r z e s t r z e n i 3 6

N a s z e d i a g n o z y 9

S i ł a n at u r y – p o t ę g a k u lt u r y 39

N a s z e p o w o dy 13

O t w i e r a n i e p r z e s t r z e n i 4 2

M y ś l p r z e w o d n i a i h a s ł o 19

N o w e p r z e s t r z e n i e d l a p i ę k n a 4 3

Idea Europejskiej Stolicy Kultury zrodziła się w roku 1985; autorami tej idei

W r o c ł aw: l a b o r at o r i u m w i e l u k u lt u r 2 0

A kc j o n a r i at y 4 4

E u r o pa z r ó ż n i c o wa n i a , m o ż l i w o ś c i i o d p o w i e -

N a s z r e g i o n pa r t n e r s k i 4 5

byli ówczesna minister kultury Grecji Melina Mercouri i Jack Lang, minister

d z i a ln o ś c i 21

H o n o r o w i pat r o n i k u lt u r y W r o c ł aw i a 4 6

kultury Francji. Europejska Stolica Kultury jest programem kulturalnym Unii

N a s z p r o g r a m 23

D r a m at u r g i a o b c h o d ó w i i c h d ł u g o ś ć 47

Europejskiej o największym zasięgu; jest on także najszerzej znany wśród

O t w i e r a n i e p r z e s t r z e n i 2 7

C o W r o c ł aw z y s k a d z i ę k i ESK 49

P i ę k n o w p o l u w i d z e n i a 3 0

K a l e n d a r i u m w y d a r z e ń 5 0

obywateli Europy. Z biegiem czasu tytuł Europejskiej Stolicy Kultury zyskał na znaczeniu do tego stopnia, że stał się przedmiotem regulacji Komisji Europejskiej. Sukces tego programu, porównywany do powodzenia, jakim się cieszy wymiana studentów i uczonych w ramach programu Erasmus, jest tak wielki, że znajduje on obecnie naśladownictwo na innych kontynentach globu.

Idea Europejskiej Stolicy Kultury rychło

stały Europejskimi Stolicami Kultury, na

Pierwszy etap naszych starań przyniósł

wszystko unikatowa sposobność pobu-

daje gwarancję bezpieczeństwa przy or-

przeobraziła się w przedsięwzięcie daleko

trwałe i w sposób znaczny zwiększyli swój

znaczący sukces. Wstępny wniosek aplika-

dzenia życia obywatelskiego w naszym

ganizacji dużych imprez gospodarczych,

wykraczające poza mury instytucji kul-

udział w wydarzeniach kulturalnych. Po-

cyjny Wrocławia oraz prezentacja przygo-

regionie. Rozwój kultury i jej upowszech-

naukowych, politycznych i kulturalnych.

tury. Większość miast, które dotychczas

wstawało wiele nowych gmachów, świą-

towana przez wrocławski zespół, zyskały

nienie jest warunkiem postępu gospodar-

Stabilność ekonomiczna i polityczna sto-

uzyskały ten prestiżowy tytuł, traktowała

tyń kultury; poprawie ulegał wygląd i in-

duże uznanie międzynarodowego komitetu

ki kreatywnej, której znaczenie w dzisiej-

licy Dolnego Śląska przyniosły naszemu

go nie tylko jako całoroczny, wielki festi-

frastruktura miasta, w sposób znaczący

selekcyjnego. Dzięki temu Wrocław znalazł

szym świecie jest coraz większe.

miastu markę niezawodnego partnera.

wal festiwali i wydarzeń kulturalnych.

zwiększało się zatrudnienie, na trwałe

się w decydującej fazie tego konkursu.

Program ten był dla nich nade wszystko

wzmagał się ruch turystyczny.

Minione dwadzieścia lat transfor-

Choć Wrocław jest często odwiedza-

Przechodząc do drugiej rundy tej ry-

macji Polski przyniosło naszemu miastu

ny przez znawców sztuki, nie jest ważkim

pretekstem do całościowego przeobra-

Najważniejsze jednak jest zazwyczaj

walizacji, nasze miasto otrzymało niepo-

gospodarczą dojrzałość. Wrocław jest

celem podróży wakacyjnych turystów eu-

żenia samych siebie, do wzbogacenia in-

to, że znaczna większość mieszkańców

wtarzalną szansę. Tytuł ten jest bowiem

stabilnym ośrodkiem przemysłu i in-

ropejskich. Wspaniała tradycja wrocław-

frastruktury kulturalnej i miejskiej, do

miast będących Europejskimi Stolicami

okazją nie tylko do intensyfikacji rozwoju

nowacji, odpowiedzialnym partnerem

skich instytucji kulturalnych nie idzie

uobecnienia kultury i dzieł sztuki w prze-

Kultury przeobrażała się w obdarzonych

kulturalnego Wrocławia i Dolnego Śląska

w stosunkach z podmiotami gospodar-

w parze z powszechnym udziałem miesz-

strzeni miejskiej oraz w życiu swoich oby-

podmiotowością i głębszą świadomością

oraz znaczne zwiększenie uczestnictwa

czymi i politycznymi z całego świata. Doj-

kańców w życiu kulturalnym miasta. Pra-

wateli.

obywateli, same miasta zaś na trwałe

mieszkańców naszego miasta i regionu

rzałość kulturowa i społeczna Wrocławia

gniemy, aby nasze miasto zostało Euro-

W 2010 roku minęło ćwierćwiecze od

wrastały w świadomość narodów Europy,

w wydarzeniach kulturalnych. Pragniemy,

idzie w parze z energią i młodzieńczością

pejską Stolicą Kultury, ponieważ chcemy,

momentu ustanowienia programu Euro-

na nowo definiując lub redefiniując swoją

by rozwój oferty kulturalnej, budowa no-

jego mieszkańców. Nasze miasto konse-

aby rozwojowi w sferze urbanistycznej

pejska Stolica Kultury. Skutki przepro-

tożsamość.

wych instytucji kultury oraz zwiększenie

kwentnie realizuje długofalową strategię

i ekonomicznej towarzyszył także rozwój

wadzenia tego wielkiego przedsięwzięcia

Mając na uwadze ten właśnie cel, Wro-

atrakcyjności turystycznej naszego regio-

zdobycia dla siebie znaczącego miejsca

w sferze najważniejszej, kulturowej. Nasz

w każdej dotychczasowej Europejskiej Sto-

cław, polskie miasto o wyjątkowo skompli-

nu przełożyło się na wzrost liczby miejsc

na mapie Europy. Wrocław wielokrotnie

potencjał stanowi gwarancję, że organiza-

licy Kultury były jednoznacznie pozytyw-

kowanej historii, w którym poszukiwanie

pracy i wzrost poziomu życia mieszkań-

pokazał, że potrafi sprostać poważnym

cja obchodów Europejskiej Stolicy Kultury

ne i dalekosiężne. W większości wypad-

tożsamości ma znaczenie szczególnie,

ców Wrocławia i Dolnego Śląska, a także

wyzwaniom i wyciągać wnioski z pora-

we Wrocławiu w 2016 roku byłaby sukce-

ków przekraczały one znacznie wstępne

podjął decyzję o ubieganiu się o tytuł Eu-

na wzrost liczby studentów na uczelniach

żek; mimo zdobytych doświadczeń nadal

sem i świadectwem pełnej, europejskiej

oczekiwania. Obywatele miast, które zo-

ropejskiej Stolicy Kultury.

wrocławskich i dolnośląskich. Jest to nade

chętnie się uczymy. Dojrzałość Wrocławia

dojrzałości naszego miasta.

6

7

Władze miasta Wrocławia są z pełni zdeterminowane, aby pozyskać dla naszego miasta i regionu Dolnego Śląska prestiżowy tytuł Stolicy Kultury Europejskiej. Realizacja tego celu nie będzie

W r o c ł aw w y m aw i a s i ę v r o ts l o v e

możliwa bez aktywnego współudziału, zaangażowania i pomocy ze strony samorządów, przedsiębiorców, uczelni, organizacji pozarządowych, artystów i wszystkich mieszkańców. Poparcie naszej inicjatywy ze strony wszystkich tych podmiotów będzie miało kluczowe znaczenie dla naszych starań; jest ono w istocie

Wrocław, miasto polskie o kosmopolitycznej historii, to miniaturowy model

warunkiem niezbędnym powodzenia w tej rywalizacji.

Działając razem, możemy zyskać nową szansę pobudzenia

Europy, w którym zgromadziło się maksimum różnorodności. Otwartość była

rozwoju Dolnego Śląska i stolicy naszego regionu. W przypadku powodzenia rok 2016 stanie się dla naszego miasta niepowta-

konstytutywną cechą naszego miasta przez całą jego historię. Wrocław to

rzalną okazją, by zaprezentować Europie swoje życie kulturalne.

także laboratorium kulturowe, w którym toczy się nieustanny proces wzajem-

Okres ten wypełniony zostanie festiwalami, koncertami, konfe-

nych metamorfoz licznych kultur, spotykających się tu w przeszłości i obecnie.

rencjami i innymi przedsięwzięciami artystyczno-kulturalnymi, które na stolicy Dolnego Śląska skupią uwagę nie tylko mieszkańców miasta, regionu i kraju, ale także całego kontynentu.

Adam Chmielewski Profesor, Dyrektor Instytucji Kultury Wrocław 2016

8

w r o c ł aw t o. . .

W e W r o c ł aw i u…

…1010 lat historii;

…działał Jerzy Grotowski i jego Teatr Laboratorium;

…25 wysp utworzonych przez ponad 20 rzek;

…mieszka i tworzy Tadeusz Różewicz;

…200 mostów i kładek;

…powstał gołąbek pokoju narysowany przez Pabla Picassa

…636350 mieszkańców, w tym 150 krasnoludków;

na serwetce hotelowej restauracji;

…34 miasto Unii Europejskiej pod względem ilości miesz-

n a s z e d i ag n o z y

…pracowało 10 laureatów nagrody Nobla;

kańców;

…w 1948 roku odbył się Światowy Kongres Intelektualistów

…pierwsze miasto Europy pod względem zamieszkałych na

w Obronie Pokoju;

stałe krasnali;

...odbędzie się Europejski Kongres Kultury w ramach polskiej prezydencji w Unii Europejskiej;

W e W r o c ł aw i u z n a j d u j e s i ę …

z przynależności Polski do Unii Europejskiej, z powrotu do wspólnoty narodów

…współorganizuje piłkarskie mistrzostwa Europy EURO

Europy, od której oddzielały nas trudne do przekroczenia bariery jeszcze dwie

2012;

dują się cztery świątynie: prawosławny sobór, rzymskokatolicki

...zajął II miejsce w staraniach o Europejski Instytut Techno-

kościół, ewangelicko-augsburski kościół oraz synagoga;

logiczny oraz dwukrotnie starał się o organizację EXPO;

…Hala Stulecia, wpisana na listę światowego dziedzictwa

…to miasto festiwali Wratislavia Cantans, Era Nowe Hory-

UNESCO;

zonty, Jazz nad Odrą i wielu innych;

…czynna fosa miejska;

…co roku gromadzi gitarzystów, którzy wspólnie grają na

…1710 metrów kwadratowych Panoramy Racławickiej,

rynku hit Jimi Hendriksa Hey Joe; w 2009 roku utwór ten grało

największego obrazu w Polsce;

6346 muzyków, co odnotowane zostało w księgach rekordów Guinnessa; …nazywano ponad pięćdziesięcioma nazwami; …wymawia się VrotsLove.

10

ską Stolicą Kultury. Nasze pragnienie wypływa z wielu źródeł. Cieszymy się

W r o c ł aw. . .

…jeden z największych i najstarszych rynków w Europie; …Dzielnica Tolerancji, gdzie na niewielkiej przestrzeni znaj-

My, wrocławianie, chcemy, aby w 2016 roku nasze miasto zostało Europej-

dekady temu. Raduje nas zacieranie granic, jeszcze niedawno trudnych do pokonania dla większości z nas. Unia Europejska to sfera pokoju różnorodnych kultur, języków, religii; to przestrzeń dobrostanu. Cieszą nas płynące z niej inspiracje i impulsy, które pobudzają nasz kraj do rozwoju; dzięki nim Polska i nasze miasto ulegają długo oczekiwanej metamorfozie.

Wrocławianie, obywatele miasta o ko-

od dotychczasowych sukcesów jest dla nas

Integracja społeczeństwa polskiego

szego regionu Europy, pełnych postko-

euro; Czesi – 700 euro; Słowacy – 400

smopolitycznej historii, przyjaznego wo-

pytanie o to, jaki Wrocław będzie w przy-

z narodami Europy w wymiarze gospo-

munistycznych betonowych bloków oraz

euro. Budżet państwa finansuje kulturę

bec przybyszów z innych części świata,

szłości nieodległej i dalszej.

darczym i politycznym w Polsce znacząco

mentalności bardziej przystosowawczej

w Polsce jedynie na poziomie 0,36 % PKB.

niż kreatywnej.

pragną dążyć do zbliżania narodów eu-

Rezerwy, które były źródłem naszego

wyprzedza integrację kulturalną. Kultu-

ropejskich w sferze kultury. Nasze mia-

dotychczasowego rozwoju, zostały w du-

ra Polaków, z powodu niższego poziomu

Wrocławskie przygotowania do rywa-

kwencje dla rozwoju kultury w całym

Zjawiska te mają negatywne konse-

sto o wielonarodowej i wielokulturowej

żym stopniu wyczerpane. Aby miasto

życia, historycznej separacji oraz niedo-

lizacji o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury

kraju i w naszym regionie. Pragniemy

przeszłości, czuje się predestynowane, by

mogło rozwijać się nadal, należy wyzwo-

statecznej znajomości języków obcych,

toczą się w okresie globalnych zaburzeń

wykorzystać sposobność, jaką daje tytuł

działać na rzecz głębszej integracji kul-

lić aktywność obywatelską, społeczną,

pozostaje w znacznej mierze kulturą

ekonomicznych, które nastąpiły po deka-

Europejskiej Stolicy Kultury do tego, aby

turowej mieszkańców Europy. Motywu-

zawodową i twórczą jego mieszkańców.

narodową. Sukces ekonomiczny niesie

dach globalnej ekspansji kapitalizmu. Glo-

uprzytomnić społeczności polskiej i euro-

je nas także poczucie obowiązku wobec

Liczymy na wzrost udziału mieszkańców

ze sobą również zjawiska dobrze znane

balna ekspansja gospodarki oraz nie mniej

pejskiej, jak wielkie znaczenie ma kultura

historycznego i współczesnego dorobku

w kulturze i przez nią chcemy budować

w miastach Europy Zachodniej: napływ

globalne zaburzenia jej rozwoju wystawiły

w życiu każdego człowieka. Nasza decyzja

kulturalnego Wrocławia oraz jego twór-

kapitał zaufania społecznego.

imigrantów, a wraz z nimi większe różni-

wiele krajów świata na głęboką destabili-

o przystąpieniu do tej rywalizacji została

ców, reprezentujących wiele narodów.

Zabiegamy o tytuł Europejskiej Stoli-

ce obyczajowe, narodowe i religijne. Przez

zację życia społecznego. Zaburzenia te są

podjęta w przeświadczeniu, że kultura nie

Pragniemy, aby Europejczycy poznali

cy Kultury, ponieważ sądzimy, że dzięki

stymulowanie rozwoju kultury inkluzyw-

odczuwane szczególnie mocno w relatyw-

może być traktowana wyłącznie jako uzu-

i docenili wkład dawnych i obecnych wro-

temu wyzwolimy nowe myślenie o mie-

nej chcemy ubiec kształtowanie się postaw

nie uboższym regionie Europy Środkowej

pełnienie materialnych wymiarów życia

cławian w życie duchowe naszego konty-

ście, ujawnimy niezgodę na jego braki es-

nietolerancji.

i Wschodniej.

jednostek i grup społecznych, bez którego

nentu i świata.

tetyczne, stworzymy nowe przestrzenie

Doświadczenie historyczne Wrocła-

W strukturze budżetów polskich go-

Wrocław to miasto intensywnego roz-

dla bezinteresownej aktywności ludzi.

wia zbliża nasze miasto do wielu miast

spodarstw domowe wydatki na kulturę są

woju cywilizacyjnego. Jesteśmy dumni

W kulturalnej aktywizacji społeczeństwa

o podobnej przeszłości, miast ulegających

znikome i wynoszą równowartość około

Oceniając z zadowoleniem liczne

z dokonań Wrocławia w ciągu minionych

Wrocławia chcemy szukać remediów na

przyspieszonym, nie zawsze korzystnym

300 euro rocznie na osobę. Pod tym wzglę-

aspekty dwóch dekad transformacji po-

dwudziestu lat, z jego coraz mocniejszej

ucieczkę od obywatelskiego zaangażowa-

przeobrażeniom. Wierzymy, że pozytyw-

dem Polska sytuuje się na przedostatnim

litycznej, społecznej i gospodarczej kra-

pozycji na gospodarczej i kulturalnej ma-

nia i roszczeniowość łączącą się z bierno-

na odpowiedź Wrocławia może znaleźć

miejscu wśród krajów Unii Europejskiej.

ju, dostrzegamy nierówności w podziale

pie Polski. Jednakże znacznie ważniejsze

ścią.

naśladownictwo w innych miastach na-

Sąsiednie Niemcy wydają przeciętnie 1500

bogactwa tworzonego przez wrocławian.

12

13

mogą się one obywać bez znaczącej szkody dla jakości swojego istnienia.

Wskutek tego wielu mieszkańców naszego miasta, stanowiących

autoteliczne, nieredukowalne do innych. Wierzymy, że wysoka

największy kapitał Wrocławia, jest wykluczonych z uczestnictwa

kultura i prawdziwie wielkie dzieła sztuki mogą powstawać tylko

w kulturze. Przystępujemy do konkursu o tytuł Europejskiej Sto-

wtedy, gdy są tworzone w warunkach autentycznej wolności od

licy Kultury z wiarą, że uda się nam to zmienić. Sądzimy bowiem,

presji gospodarczych, politycznych i światopoglądowych.

że życie pozbawione obcowania z dziełami autentycznej sztuki

n a s z e p o w o dy

Wrocławski program Europejskiej Stolicy Kultury jest projek-

jest życiem zubożonym i niepełnym.

towane jako święto i dialog kultur narodów Europy, które w 2016

Przeszłość naszego miasta przyniosła rozlegle zniszczenia

roku pragniemy zaprosić do Wrocławia. Wierzymy, że Wrocław

tkanki miejskiej oraz postawiła silne bariery powstrzymujące jego

może udzielić odpowiedzi na pytanie o Europę jutra, o Europę

Kultura nie jest jedynie uzupełnieniem materialnych aspektów życia jednostek

rozwój na długie dziesięciolecia. W ciągu minionego dwudziesto-

wielu kultur, Europę aktywnych obywateli.

i grup społecznych, bez którego mogą się one obywać bez znaczącej szkody dla

lecia Wrocław podjął starania o uzupełnienie najdotkliwszych strat i braków w mocno zaburzonej infrastrukturze kulturalnej

jakości swojego istnienia. Poczuwając się do obowiązku wobec historycznego

miasta. Mimo wielu sukcesów, praca ta jest jeszcze daleka od za-

i współczesnego dorobku kulturalnego, a także wobec jego minionych oraz

kończenia. Naszą rywalizację o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury

obecnych twórców, reprezentujących wiele narodów, oraz chcąc wesprzeć

traktujemy również jako bodziec motywujący do przeobrażenia

proces kulturowej integracji społeczeństwa polskiego z narodami Europy, po-

naszego miasta w obszarze infrastruktury służącej kulturze.

Zabiegając o status Europejskiej Stolicy Kultury chcemy się

zostający w tyle za integracją gospodarczą i polityczną, formułujemy nasze

przeciwstawić instrumentalizacji dóbr kultury i sztuki oraz zaprzęganiu ich w służbę innych celów, zwłaszcza ekonomicznych.

powody. Oto dziewięć powodów, dla których Wrocław ubiega się o tytuł Eu-

Mając pełną świadomość związków między ekonomią i kulturą,

ropejskiej Stolicy Kultury.

a także tego, że kultura może funkcjonować jako czynnik sprzyjający rozwojowi gospodarki, jesteśmy zarazem głęboko przekonani, że dzieła kultury i sztuki mogą odgrywać taką mobilizującą i rozwojową rolę wyłącznie wtedy, gdy są traktowane jako dobra 14

Powód pierwszy: Tk anina na sze j historii

W swojej ponad tysiącletniej historii Wrocław był miejscem spotkań różnych narodów i postaci. Ze spotkań tych utkała się wyjąt-

Powód drugi:

kowo skomplikowana historia. O tych spotkaniach wrocławianie

Toż samość wielokrotna

Historia postawiła współczesnym mieszkańcom Wrocławia

pragną opowiedzieć Europie.

szczególnie trudne zadanie: zasiedlając to miasto 65 lat temu,

Powód trzeci:

musieliśmy poradzić sobie z jego wielonarodową przeszłością.

K w i at i s z m a r a g d E u r o p y

Musieliśmy również znaleźć nasz własny sposób na stawienie

Nasze miasto chce być ambasadorem Dolnego Śląska, regionu,

czoła przeszłości. Te dwa wyzwania zbudowały naszą wyjątko-

któremu zawdzięcza metropolitalną pozycję. Polscy wrocławia-

wą „wielokrotną tożsamość”: przeobraziliśmy obce miasto we

nie i Dolnoślązacy chcą zademonstrować swe osiągnięcia na polu

P r z e z w yc i ę ż e n i e e n i g m at yc z n o ś c i

własne, sami ulegając metamorfozie. Chcemy podzielić się z Eu-

troski o dziedzictwo dolnośląskiej architektury. Pragniemy także

Wrocławianie ubiegają się o status Europejskiej Stolicy Kultury,

ropą swoim doświadczeniem w wypełnianiu postawionego przed

zwrócić uwagę opinii publicznej Europy na to, że znaczna część

ponieważ dostrzegają w tych staraniach niepowtarzalną sposob-

nami przez historię trudnego zadania, jakim było budowanie od

tego europejskiego dziedzictwa jest zagrożona bezpowrotną

ność do przezwyciężenia enigmatyczności swego miasta. Polscy

nowa tożsamości miasta i swojej własnej.

utratą i pilnie wymaga ocalenia.

mieszkańcy polisemiotycznego Wrocławia pragną, aby ich mia-

Powód czwarty:

sto na trwałe zakorzeniło się we współczesnej świadomości europejskiej jako Wrocław – miasto polskie i europejskie.

16

17

Powód piąty: K u lt u r a p r z e c i w w y k l u c z e n i o m

Chcemy zaproponować trwałe rozwiązania służące zwiększeniu uczestnictwa w kulturze różnych grup społecznych, które obec-

Powód szósty:

nie są z niej wykluczone. Należą do nich ludzie młodzi, bezrobot-

P r z e c i w ko m o dy f i k a c j i k u lt u r y

ni, rodziny wielodzietne, seniorzy i niepełnosprawni. Wskutek

Dostęp do sztuki uważamy za prawo każdego człowieka i za nie-

rozmaitych upośledzeń nie mają oni możliwości uczestnictwa

zbędny warunek budowania podmiotowości ludzkich jednostek.

Powód siódmy:

w kulturze, co obniża jakość ich życia.

Wrocław pragnie budować powszechnie dostępne przestrze-

K u lt u r a p r z e c i w a g o r a f o b i i p u b l i c z n e j

nie publiczne, które będą sprzyjać obcowaniu wszystkich ludzi

Wrocław pragnie budować przyjazne przestrzenie miejskie, któ-

z dziełami autentycznej sztuki i czerpaniu radości z ich pozna-

re będą służyły wszystkim jego obywatelom. Chcemy, aby dzięki

wania.

nim wszyscy wrocławianie ponownie poczuli się u siebie we wła-

K u lt u r a p r z e c i w i n t e r pa s y w n o ś c i

snym mieście. Mieszkańcom Wrocławia stworzymy możliwość

Urządzenia stworzone w oparciu o najnowsze technologie speł-

aktywnego kształtowania i budowana takich przestrzeni – dla

niają w życiu publicznym i osobistym coraz większą rolę; ak-

siebie.

tywnie korzystamy z nich na co dzień, sprzyjamy ich rozwojowi

Powód ósmy:

i upowszechnieniu. Chcemy zarazem upowszechniać świadomość, że choć urządzenia te mogą wspomagać wolną twórczość artystyczną, to jej nie zastąpią. Cyberprzestrzeń pojmujemy jako ważne miejsce ekspozycji dzieł sztuki i kultury, ich poznawania i upowszechniania; pragniemy jednak podkreślić, że nie zastąpi ona namacalnej obecności piękna w realnych przestrzeniach ludzkiego życia.

18

19

Myśl pr zewodnia i ha sło

Powód dziewiąty: E ko - e s t e t y k a w o b r o n i e n at u r y

Wrocław znajduje się w awangardzie przemian modernizacyjnych Polski, przoduje także w innowacyjności. Chcemy uprzy-

M e ta m o r f o z y k u lt u r

paradoksalnie – prowadzi do podziałów i alienacji spo-

tomnić obywatelom Polski i innych krajów Europy obowiązki

Starania Wrocławia o tytuł Europejskiej Stolicy Kultu-

łecznej (zjawisko interpasywności i agorafobii publicz-

człowieka wobec przyrody. Sądzimy, że autentyczne innowacje

ry w 2016 roku wyraża myśl przewodnia Metamorfozy

nej).

muszą być przyjazne dla środowiska naturalnego. Wytwarzane

kultur. Myśl ta ujmuje realne procesy, które toczą się we

przez człowieka zanieczyszczenia, przenikając do środowiska

wszystkich tych obszarach, które nadawały kształt całej

Przestrzenie dl a piękna

naturalnego, nie przestrzegają granic państwowych. Fakt ten

Europie w przeszłości; obejmuje również współczesne

Jako hasło wrocławskich obchodów Europejskiej Stolicy

winien stać się podstawą do budowy ogólnoludzkiego porozu-

procesy przemian kulturowych, szczególnie intensyw-

Kultury proponujemy ideę: Przestrzenie dla piękna. Za

mienia na rzecz ochrony środowiska naturalnego. Chcemy, aby

ne w krajach Unii Europejskiej: (1) tradycyjne wzorce

cel stawiamy sobie tworzenie otwartych, dynamicznych

stał się on również inspiracją do krytycznej refleksji na temat

kulturowe i obyczaje podlegają dynamicznym przemia-

i przyjaznych przestrzeni, służących zaspokajaniu ludz-

tradycyjnego rozgraniczenia między światem kultury i natury.

nom wskutek procesów globalizacji; (2) wielki wpływ na

kiego pragnienia obcowania z dziełami sztuki i kultury.

współczesne zjawiska kulturowe w Europie ma imigracja

Przyświeca nam pragnienie uobecniania tego, co pięk-

rozmaitych grup etnicznych i wyznawców różnych reli-

ne w życiu społecznym i osobistym. Chcemy budować

gii; (3) kultury europejskie ulegają metamorfozom także

przestrzenie, w których możliwe będzie przywracanie

wskutek terytorialnego rozszerzenia Unii Europejskiej

obecności piękna w życiu publicznym i w codziennych

o nowe kraje; (4) rosnąca rola internetu oraz komunikacji

obyczajach.

cyfrowej sprawia, że przepływ informacji nabiera olbrzymich prędkości. Zjawisko to prowadzi do gwałtownego zmniejszenia dystansu informacyjnego, lecz zarazem –

20

21

W r o c ł aw: L a b o r at o r i u m w i e l u k u lt u r

E u r o pa Z r ó ż n i c o wa n i a , Możliwości i Odpowiedzialności

Z r ó ż n i c o wa n i e

Chcemy, aby akceptacja różnic kulturowych łączyła ludy

Problemem kultury europejskiej jest zagadnienie współ-

europejskie we wspólnotę ponadnarodową, aby pozwa-

czesnych migracji wielkich grup ludzi, zmuszonych

Wierzymy, że europejska jedność kulturowa wynika

lała się im rozumieć i ze sobą współpracować w pokoju.

opuszczać swe rodzinne strony i szukać nowych domów

z uznania i akceptacji wielości i rozmaitości kultur, punk-

Chcemy pracować na rzecz inkluzywnej kultury europej-

w obcych krajach. Problem ten ma w Europie ważki wy-

tów widzenia i światopoglądów, nie zaś z hegemonicznej

skiej.

miar historyczny, jest zarazem bardzo współczesny.

pozycji któregokolwiek z nich. Tak rozumiana jedność

Z jednej strony bowiem Europa została ukształtowana

nie zamazuje różnorodności mieszkańców, lecz ją w peł-

Możliwości

przez wielowiekowe wędrówki ludów, z drugiej zaś, mi-

ni akceptuje; sądzimy, że siły rozwoju Europy tkwią w jej

Chcemy, aby obecna Europa skutecznie stawiła czoła wy-

gracje kształtują jej oblicze w dalszym ciągu i z coraz

zdolności do uznawania różnorodności, nie zaś w ich

zwaniom globalizacji i stała się kontynentem zapewniają-

większym nasileniem.

tłumieniu. Jako członkowie Unii Europejskiej chcemy na

cym możliwości rozwoju wszystkim swoim obywatelom.

Wrocławianom losy migrantów są szczególnie bliskie.

Jesteśmy bowiem potomkami narodu, który utraciwszy prawo do zamieszkiwania rodzinnych stron, uczynił obce miasto i region swoim nowym domem. Zadomowiwszy

równych prawach wziąć udział w kształtowaniu nowej tożsamości Europy.

O d p o w i e d z i a ln o ś ć

Naszym marzeniem jest Europa, która przyjmie odpo-

Naszą Eutopię rozumiemy jako Europę zbudowaną na

wiedzialność nie tylko za dobrobyt swoich obywateli.

ideach zróżnicowania, możliwości i odpowiedzialności.

się, niektórzy spośród nas ponownie zostali zmuszeni

Chcemy bowiem, aby nowa Europa nie pogrążała się we

do podjęcia nowych wędrówek. Polski Wrocław był i jest

własnym egoizmie i wzięła na siebie odpowiedzialność

miejscem nieustannej fuzji odmiennych horyzontów kul-

za losy narodów świata, którym zawdzięcza swoje dawne

turowych: laboratorium wielu kultur.

i obecne powodzenie.

23

Plan wrocławskich obchodów Europejskiej Stolicy

Na sz progr am

Kultury, wyrażony w myśli wiodącej Metamorfozy kultur i w haśle Przestrzeni dla piękna, jest ustrukturyzowany na kilku poziomach.

Są to: [1] wątki tematyczne; [2] programy wiodące; [3] projekty; [4] wydarzenia.

Poniżej zostały omówione nasze propozycje wątków tematycznych i programów wiodących.

25

Progr amy wiodące Wąt k i t e m at yc z n e

Wyróżnione wątki tematyczne są nazwami interdyscyplinarnych i ponadsektoro-

Wątki tematyczne wrocławskiej propozycji mają charakter reakcji na rozmaite

wych programów artystycznych i społeczno-kulturalnych. Do każdego spośród

problemy społeczne, które stawały się przedmiotem refleksji artystycznej i znaj-

pięciu wątków tematycznych opracowaliśmy cztery programy.

dowały krytyczne odbicie w dziełach sztuki i kultury. Każdy z tych wątków ma na celu otwarcie przestrzeni dla dyskursu artystycznego, służącego podejmowaniu

Ot w i e r a n i e p r z e st r z e n i

problemów ludzkiego życia, jakie pojawiają się w sześciu przestrzeniach ludzkiego

Inkulturator

życia – w przestrzeni naturalnej, społecznej, publicznej, prywatnej i intymnej,

Obligacja Kulturalna

a także w cyberprzestrzeni. Wrocławska oferta obchodów Europejskiej Stolicy

Europejski Paszport Kultury

Kultury w 2016 roku zostanie zbudowana wokół co najmniej pięciu wątków tema-

Kościół: piękno i kicz

Int ymność piękna

Dom dla sztuki – sztuka dla domu Cielesność: artefakt-ekonomia-polityka Kultura rodzicielstwa Kultura stołu i wina

tycznych. Są to: Otwieranie przestrzeni

Piękno w polu widznenia

Piękno w polu widzenia

Beton i zieleń

Intymność piękna Piękno w cyberprzestrzeni Siły natury – potęga kultury

P i ę k n o w c y b e r p r z e st r z e n i

Wrocławski Pawilon Muzealny

Postacie miasta

Kultuba

Sztuka w przestrzeni

LiveArtNet

Obecność formy

CyberArchiwum Sztuki

Wymienionym wątkom tematycznym towarzyszą projekty mające na celu rewita-

S i ł a n at u ry – p o t ę ga k u lt u ry

lizację licznych wrocławskich obiektów służących kulturze oraz plany budowy

Miasto parków i ogrodów

nowych obiektów. Owe projekty to:

Ludzkie potrzeby – prawa zwierząt

Odzyskiwanie piękna

Rzeka kultury

Nowe przestrzenie dla piękna

Recyrkulacje energii

26

27

Projek t y i w ydarzenia

Kategorią leżącą u podłoża wątku Ot w i e r a n i e

Idee zawarte w powyższych wątkach tematycznych i programach wiodących będą stanowiły inspirację do samodzielnych poszukiwań artystycznych przez podmioty kultury zaangażowane w kształtowanie, budowę i realizację obchodów Europejskiej Stolicy Kultury we Wrocławiu i na Dolnym Śląsku. Będą one stanowiły tak-

Ot w i e r a n i e p r z e st r z e n i

p r z e st r z e n i jest demokratyzacja piękna. Wierzymy, że powszechna dostępność dóbr kultury i poszerzanie społecznego dostępu do sztuki pobu-

że płaszczyznę poszukiwania porozumienia między wrocławskimi i dolnośląskimi

dzi podmiotowość sprawczą jednostek. Dokonując

instytucjami kultury oraz partnerami zagranicznymi, zwłaszcza hiszpańskimi,

demokratyzacji piękna, chcemy przywrócić piękno

w przygotowywaniu oferty kulturalnej na rok 2016. Idee te będą także stanowiły

samej demokracji. Dlatego wątek ten obejmuje kilka

kryterium selekcji inicjatyw zgłoszonych przez Wrocławski Akcjonariat Kultury

programów o charakterze edukacyjnym, które Wro-

oraz Dziecięcy Akcjonariat Kultury.

cław pragnie zrealizować także w celu poszerzenia dostępu do kultury ludzi wykluczonych.

Idea tematyczna Ot w i e r a n i e p r z e st r z e n i zostanie zrealizowana za pomocą następujących programów wiodących:

/ Obligacja Kulturalna; / Inkulturator; / Europejski Paszport Kultury (Dolnośląski Paszport Kultury); / Kościół: piękno i kicz.

28

29

Obligacja kulturalna

stawie oceny dorobku przedstawionego przez aplikujących

będzie upoważnieniem do zakupu biletu wstępu ze znaczną

cza poziom estetyczny powstających budowli sakralnych,

artystów, rada programowa Inkulturatora będzie przyznawa-

zniżką. Temu programowi edukacji kulturalnej młodzieży

wystrój ich wnętrz oraz wartość literacka śpiewanych pieśni.

Wrocław podejmie działania zmierzające do usunięcia ba-

ła wnioskodawcom stypendia lub subsydia, umożliwiające im

będą towarzyszyć starania na rzecz intensyfikacji turysty-

Chcemy dokonać krytycznej refleksji nad ikonosferą współ-

rier ekonomicznych, fizycznych, jak i mentalnych, utrudnia-

realizację ich dobrze zdefiniowanych zamierzeń artystycz-

ki kulturalnej wśród młodzieży przy wykorzystaniu dotacji

czesnej sztuki kościelnej, zastanowić się, jakie wartości sym-

jących uczestnictwo w wydarzeniach kulturalnych ludziom

nych. Siedziba Inkulturatora stanie się centrum interdyscy-

z ministerstwa edukacji i funduszy unijnych; idea ta wpisuje

boliczne są przenoszone przez obecne dzieła religijne.

wykluczonym (m.in. młodzieży i rodzinom wielodzietnym,

plinarnych poszukiwań twórczych. Do dyspozycji Inkultura-

się w politykę Unii Europejskiej w zakresie wspierania tury-

bezrobotnym, seniorom) oraz dotkniętym różnymi formami

tora oddane zostaną budynki wyposażone w profesjonalne

styki.

niepełnosprawności. Służyć temu będzie program Obligacja

studia nagrań, przestrzenie wystawiennicze i pracownie ar-

Dolnośląski Paszport Kultury to program pilotażowy Eu-

szukiwania artystyczne motywowane potrzebami religijny-

Kulturalna, analogiczny do programu obligacji miejskich,

tystyczne. W ten sposób początkujący wrocławscy artyści,

ropejskiego Paszportu Kultury w skali regionalnej. Jego celem

mi. Program ten będzie realizowany we współpracy także

emitowanych przez Wrocław w celu pobudzenia rozwoju

ale także spontaniczne zrywy nastoletnich twórców, będą

jest zbudowanie mechanizmu zachęcającego młode pokole-

z innymi kościołami chrześcijańskimi oraz gminą żydowską

gospodarczego. Celem Obligacji Kulturalnej jest ożywienie

mogły znaleźć wsparcie w zakresie udostępnienia środków

nia do poznawania dziedzictwa kulturalnego Dolnego Śląska.

i muzułmańską. W 2016 roku planujemy również kontynuację

nie mniej istotnego dla życia ludzi rozwoju kulturalnego.

artystycznego wyrazu i przestrzeni ekspozycji.

Dolnośląski Paszport Kultury będzie wspomagał edukację

corocznych festiwali kultury żydowskiej i muzułmańskiej.

Obligacja Kulturalna będzie wyrazem zobowiązania miasta

uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych w dziedzinie

Wrocławia do pracy na rzecz jakości życia nieuprzywilejo-

sztuk plastycznych.

wanych grup społecznych.tów kulturowych: laboratorium

Europejski Paszport Kultury

wielu kultur.

Idea tego programu polega na stworzeniu mechanizmu moty-

Kościół: piękno i kicz

wacyjnego dla uczniów szkół podstawowych i średnich, któ-

Inkulturator

ry skłoni ich do indywidualnego lub grupowego zwiedzania

Kościół rzymsko-katolicki odgrywa olbrzymią rolę w życiu

muzeów w całej Europie. Program przewiduje zaopatrzenie

politycznym, moralnym i duchowym społeczeństwa polskie-

Inkulturator będzie instytucją zainteresowaną przede

każdego ucznia w książeczkę o formacie paszportu, zindywi-

go. Często jednak obecne oddziaływanie estetyki kościelnej

wszystkim społecznym wymiarem sztuki, przychylnie uspo-

dualizowanego za pomocą zdjęcia i podpisu ucznia. Okazanie

jest oceniane krytycznie, a nawet zdecydowanie negatywnie.

sobioną wobec kultury alternatywnej i popularnej. Na pod-

Europejskiego Paszportu Kultury przy wejściu do muzeum

Przedmiotem ocen zdecydowanie negatywnych jest zwłasz-

W roku 2016 chcemy uruchomić program, którego celem będzie otwarcie przestrzeni kościelnych na nowoczesne po-

Beton i zieleń

Postacie miasta

w przestrzeni miejskiej. Ich celem będzie odkrywa-

Znaczne obszary Wrocławia są zabudowane blokami miesz-

Działania wojenne pozbawiły Wrocław licznych rzeźb i po-

nie, ujawnianie i przywracanie piękna w urbanistycz-

kalnymi wzniesionymi techniką wielkiej płyty. W wielu kra-

mników, które w przeszłości wypełniały przestrzeń miasta.

nej przestrzeni Wrocławia.

jach Europy Środkowej, stanowiły one ważki element polityki

Okres realnego socjalizmu przyniósł dalsze zniszczenia

Wątek tematyczny P i ę k n o w p o l u w i d z e n i a obej-

Piękno w polu widzenia

muje programy mające na celu uobecnianie piękna

modernizacyjnej państw realnego socjalizmu. Jak w innych

i zaniedbania. W ramach programu „Artists in Residence”

P i ę k n o w p o l u w i d z e n i a obejmuje następujące

miastach naszego regionu, wielkopłytowe wrocławskie osie-

Instytucja Kultury Wrocław 2016 zwróci się do artystów

programy wiodące:

dla mieszkalne są stereotypowe, niefunkcjonalne i mało es-

wrocławskich, krajowych i zagranicznych, aby zechcieli dla

tetyczne.

naszego miasta zaprojektować rzeźby, które staną się ele-

/ / / /

Beton i zieleń; Postacie miasta; Sztuka w przestrzeni; Obecność formy.

Program Beton i zieleń ma na celu zmianę estetyki bu-

mentem przestrzeni miejskiej oraz stanowić będą trwały

downictwa wielkopłytowego oraz bezpośredniego otoczenia

wkład obecnych mieszkańców Wrocławia do wyglądu mia-

budynków mieszkalnych. Przy współudziale mieszkańców

sta.

zamienimy je w tereny zielone. Projekt przewiduje m.in. nasadzenia drzew i krzewów, które stanowić będą odpowiednio skomponowane i przyjazne miejsca spotkań i zabaw. Elemen-

Sztuka w przestrzeni

tem tego programu będzie również nadanie anonimowym i zdehumanizowanym przestrzeniom cech indywidualności.

Część tego programu ma na celu m.in. popularyzację ma-

Jeden z wzorców indywidualizacji bloków na osiedlach wiel-

larstwa współczesnych wrocławskich mistrzów pędzla za

kopłytowych polegać będzie na umieszczaniu na ich ścianach

pomocą umieszczania wielkoformatowych reprodukcji wy-

realistycznych obrazów odmiennych gatunków drzew, które

selekcjonowanych dzieł w codziennym polu widzenia miesz-

zostaną zaopatrzone w podpisy w języku łacińskim oraz w ofi-

kańców. Urząd miasta wskazał około 120 takich ścian, któ-

cjalnych językach narodów Unii Europejskiej.

re będą służyły eksponowaniu prac malarzy wrocławskich.

Kilka rocznie będzie przeznaczonych na prace dyplomowe

32

Wątek tematyczny I n t y m n o ś ć p i ę k n a ma na celu re-

absolwentów wrocławskiej Akademii Sztuk Pięknych. Znacz-

Za jego pomocą pragniemy zbudować silną potrzebę obecno-

na liczba ścian o podobnym charakterze znajduje się poza

ści – w życiu prywatnym i publicznym – przedmiotów łączą-

centrum miasta. Są one często obiektem zainteresowania

cych funkcjonalność z estetyką. Program ten będzie służył

domorosłych artystów i wandali. Pragniemy oddać te płasz-

kształtowaniu codziennego popytu na piękno. We współpracy

czyzny ścienne artystom nowatorskiej sztuki ulicznej z kraju

z funkcjonującą we Wrocławiu od 20 lat galerią artystyczną

w przestrzeniach publicznych, ale także w prze-

i zagranicy. Chcemy uzyskać efekt zmiany estetyki zaniedba-

Design, będziemy promować nowoczesne wzornictwo, aby

strzeni jemu najbliższej, a mianowicie w przestrzeni

nych przedmieść i podwórek Wrocławia, a zarazem, angażu-

przyczynić się do pobudzania innowacyjności polskiego i eu-

prywatności.

jąc lokalne społeczności w proces tworzenia tych dzieł sztuki

ropejskiego przemysłu oraz kreować bodźce do rozwoju go-

ulicznej – murali – w ich bezpośrednim otoczeniu, kształto-

spodarki miasta.

Int ymność Piękna

alizację programów, dzięki którym człowiek zamieszkujący współczesne społeczeństwo będzie mógł czerpać radość z bliskiej obecności sztuki nie tylko

Ten wątek tematyczny obejmie także zbiór wydarzeń

wać w nich zainteresowanie dla sztuki oraz budzić w nich

i działań zorientowanych na pobudzanie refleksji

potrzebę dbałości o swoje miejsce zamieszkania.

na temat obecności ludzkiej cielesności w rozmaitych formach wypowiedzi artystycznej oraz w życiu codziennym. Jednym z zadań tego programu będzie

Obecność formy

zwrócenie uwagi na wielką kulturową rolę ludzkiej cielesności i jej rozmaitych aspektów.

Wzornictwo przemysłowe odgrywa istotną rolę w kształtowaniu kultury materialnej społeczeństwa, jest też wiodącą

Idea tematyczna I n t y m n o ś ć p i ę k n a zostanie zre-

formą innowacyjności. Wzornictwo przemysłowe, oparte

alizowana za pomocą programów wiodących:

na nowych technologiach, rozwiązaniach ergonomicznych i nowoczesnych, ekologicznych materiałach owocuje innowacyjnością produktów.

Program Obecność formy będzie miał na celu promocję nowoczesnego i innowacyjnego wzornictwa przemysłowego.

/ / / /

Dom dla sztuki – sztuka dla domu; Cielesność: artefakt-ekonomia-polityka; Kultura stołu i wina; Kultura rodzicielstwa.

35

Dom dla sztuki – sztuka dla domu

Cielesność: artefakt-ekonomia-polityka

Kultura rodzicielstwa

Kultura wina i stołu

Przestrzeń naszego domu nosi nasze znamiona i wzajemnie

Wzorce piękna są kształtowane, wzmacniane i kontrolowa-

W programie Kultura rodzicielstwa chcemy podjąć problem

Program Kultura wina to próba zmiany polskiej obyczajo-

kształtuje nas samych. Celem programu Sztuka w domu jest

ne, standaryzowane i różnicowane, a nade wszystko eksplo-

demografii Europy jako rezultatu zmian determinowanych

wości spożywania alkoholu. Jego celem jest promocja spo-

otwarcie przestrzeni naszych domów – przestrzeni zwy-

atowane przez modę, przemysł kosmetyczny, rozrywkowy

w sporej mierze przez kulturę jej mieszkańców. Celem nasze-

żywania wina zamiast innych alkoholi. Wino bowiem to nie

czajnej, intymnej i codziennej – na piękno sztuki. Pierwszy

i pornograficzny. Dzięki mediom audiowizualnym ideały

go programu jest tworzenie klimatu kulturowego sprzyjają-

tylko alkohol: zawiera ogromne bogactwo smaku, jest trun-

wymiar tego programu, Dom jako dzieło sztuki, ma na celu

piękna są także wykorzystywane w przemyśle reklamowym

cego podejmowaniu świadomych decyzji o posiadaniu dzieci

kiem spożywanym podczas jedzenia, wpływa zarówno na

przeobrażanie mieszkań w miejsca piękne za pomocą sztuki

i zaprzęgane do pracy na rzecz różnych gałęzi produkcji prze-

przez młodych Europejczyków oraz budowanie wsparcia kul-

urozmaicenie diety smaków, jak i na kulturę samego picia.

artystycznej aranżacji wnętrz oraz upowszechniania wzorów

mysłowej. Działania mające na celu eksponowanie i okrywa-

turowego dla odpowiedzialnego rodzicielstwa.

W przeciwieństwie do alkoholi spirytusowych, niejednokrot-

funkcjonalności i piękna. Ideę tę chcemy zrealizować przy

nie ludzkiego ciała przeobraziły się w samoistne dziedziny

Chcemy uczestniczyć w kształtowaniu wzorców współ-

nie wywołujących agresję, spotkania przy winie rozwijają

współudziale Polskiego Związku Artystów Plastyków oraz

sztuki, rzemiosła i przemysłu. Różne aspekty ludzkiej ciele-

czesnego rodzicielstwa, zwracając uwagę na takie zagadnie-

także kulturę dialogu. Większa naturalność i swoboda społe-

Polskiego Stowarzyszenia Projektantów Wnętrz. Służyć temu

sności – kolor skóry, ozdoby, fryzura, sposób ubierania się

nia, jak (1) zwiększenie roli ojca w podejmowaniu obowiązków

czeństw śródziemnomorskich jest nie tylko sprawą klimatu,

będzie cykl otwartych warsztatów z zakresu projektowania

– są także dotkliwie aktualnymi problemami politycznym

wynikających z posiadania dzieci; (2) macierzyństwo mło-

ale także wpływu wina łagodzącego obyczaje.

wnętrz. Drugi wymiar tego programu, Dom: pinakoteka, ma

w Europie, zwłaszcza w relacji do społeczności imigrantów.

docianych Europejek; (3) nowe metody decydowania o ro-

Rok 2016, który połączy Hiszpanię i Polskę, będzie stano-

na celu przełamanie elitarności obyczaju jakim jest kolekcjo-

Sfera ludzkiej cielesności, w tym seksualności, jest w naszym

dzicielstwie i zmiana priorytetów w podejmowaniu decyzji

wił znakomitą okazję do tego, by nauczyć się od Hiszpanów

nowanie sztuki. Będzie miał on na celu budowanie zachęt do

kraju otoczona rozmaitymi tabu; jest ona także przedmio-

o rodzicielstwie; (4) nowe formy relacji między dziećmi i ro-

kultury produkcji i spożycia wina. Wrocław i Dolny Śląsk

zapełniania prywatnych wnętrz dziełami sztuki (np. pracami

tem represyjnych regulacji politycznych i moralnych. Zada-

dzicami w rodzinach europejskich; (5) metody umożliwiające

chciałyby realizować program promujący zdrowe, odpowie-

lokalnych artystów).

niem tego projektu będzie otwarcie przestrzeni publicznej

rodzicom łączenie aktywności zawodowej z jednoczesnym

dzialne spożywanie wina i kulturę jego picia. Wrocławski

do dyskusji na temat ludzkiej cielesności w sztuce i w życiu

posiadaniem dzieci.

Festiwal Wina będzie okazją do zaproszenia hiszpańskich

publicznym.

producentów i znawców wina, by podzielili się z Dolnoślązakami swoimi osiągnięciami. Będzie także sprzyjał zbliżeniu geograficznie odległych kultur Polski i Hiszpanii oraz wspólnym, hiszpańsko-polskim dialogom – przy winie.

Wątek tematyczny P i ę k n o w c y b e r p r z e st r z e n i

Piękno w c y b e r p r z est r z e n i

Wrocławski Pawilon Muzealny

ma na celu wykorzystanie najnowszych technologii,

przy odpowiednim wsparciu ma on szansę powtórzyć sukces platformy YouTube. Program Kultuba będzie służył ekspozy-

w tym Internetu i komputerów, odgrywających w ży-

Program Wrocławski Pawilon Muzealny to nazwa dla wielo-

cji dzieł tworzonych przez młodych artystów amatorów i zo-

ciu młodych ludzi szczególnie dużą rolę, do edukacji

funkcyjnego obiektu architektonicznego zaprojektowanego

stał zaprojektowany jako nieustający konkurs na nowatorskie

w sztuce i upowszechniania kultury.

według wskazań Instytucji Kultury Wrocław 2016. Obiekt

dzieła sztuki powstającej dzięki nowym mediom.

ten zostanie usytuowany w jednym z centralnych miejsc Zostanie on zrealizowany za pomocą czterech pro-

wrocławskiego Starego Miasta. Projektowany Pawilon został

gramów wiodących:

zamierzony jako próba zdecydowanej ingerencji nowocze-

LiveArtNet

snej sztuki architektonicznej i projektanckiej w przestrzeń

/ Wrocławski Pawilon Muzealny; / Kultuba; / LiveArtNet; / CyberArchiwum Sztuki.

miejską Wrocławia. Został on jednak zaprojektowany z myślą

LiveArtNet to nazwa dla internetowej sieci służącej do bez-

o realizacji szeregu zadań kulturowych, edukacyjnych i pro-

pośredniej transmisji wydarzeń artystycznych, odbywają-

mocyjnych.

cych się w czasie obchodów Europejskiej Stolicy Kultury we Wrocławiu i na Dolnym Śląsku w 2016 roku. Każde z wydarzeń, odbywających się zarówno w obiektach zamkniętych,

Kultuba/Cultube

jak i przestrzeniach plenerowych, będzie transmitowane w czasie rzeczywistym przez system kamer internetowych.

38

Program Kultuba został zaprojektowany jako sieć interneto-

Za pomocą kamer usytuowanych w centralnych punktach

wych przestrzeni, mających na celu upowszechnianie, po-

miasta i regionu, gromadzących najwięcej mieszkańców

znawanie dzieł sztuki i kultury oraz zachęcających do samo-

i odwiedzających, będziemy prezentować nie tylko obraz wy-

dzielnego ich tworzenia. Projekt ten ma stanowić artystyczne

darzeń artystycznych naszego miasta, ale także piękno jego

uzupełnienie dla powszechnie dostępnej platformy YouTube.

codziennego życia. Kamery systemu LiveArtNet będą usytu-

Elementem tego programu będzie jego wersja cool pod na-

owane w taki sposób, aby umożliwiać przekazywanie obra-

zwą Kooltuba/Cooltube.. Zasięg projektu jest nieograniczony;

zów codziennego życia wrocławian i Dolnoślązaków w czasie

Ogrody i liczne obszary zielone we Wrocławiu świad-

obchodów Europejskiej Stolicy Kultury. Za pomocą ich usytuowania będziemy także zachęcać artystów do spontanicznych prezentacji improwizowanych w przestrzeni miejskiej.

Dzięki temu LiveArtNet będzie instrumentem nieskrępowanej ekspresji artystycznej.

S i ł a n at u ry – p o t ę ga k u lt u ry

czą o znaczeniu, jakie wrocławianie przywiązują do środowiska naturalnego. Rok Europejskiej Stolicy Kultury we Wrocławiu chcielibyśmy wykorzystać do realizacji działań ekologicznych i programów edukacyjnych w obszarze środowiska naturalnego.

CyberArchiwum Sztuki

Świadomość obowiązków człowieka wobec świata

CyberArchiwum Sztuki to program budowy Miejskiego Ar-

jących programów:

przyrody chcemy upowszechniać za pomocą następu-

chiwum Elektronicznego. Zadaniem tego programu będzie archiwizacja dorobku kulturalnego i wydarzeń artystycznych, które odbędą się we Wrocławiu w 2016 roku. Pragniemy zarejestrować w formie elektronicznej wrocławskie wydarzenia kulturalne oraz udostępnić je dla przyszłych badaczy

/ / / /

Miasto parków i ogrodów; Ludzkie potrzeby – prawa zwierząt; Rzeka kultury; Recyrkulacje energii.

i artystów. Rejestracja wrocławskich wydarzeń kulturalnych w roku 2016 będzie nie tylko formą dokumentacji zrealizowanych projektów, ale także główną formą dbałości o spadek pozostawiony przez artystów zaproszonych do naszego miasta. Archiwum to będzie dostępne także dla użytkowników Internetu, stając się w ten sposób wspólnym dziedzictwem kultury europejskiej.

41

Miasto parków i ogrodów

Ludzkie potrzeby – prawa zwierząt

Rzeka kultury

Recyrkulacje energii

Program Miasto parków i ogrodów to nasz sposób na reali-

Stosunek do świata zwierząt jest ważkim świadectwem kul-

Rzeka Odra odgrywa w życiu Wrocławia rolę dominującą. Na

Celem programu Recyrkulacje energii jest uruchomienie

zację wskazań European Landscape Convention, znanej jako

tury człowieka. Zagadnienie to jest przedmiotem intensyw-

unikatową obecność rzeki w naszym mieście chcemy zwró-

twórczej energii na rzecz rozwoju świadomości ekologicznej

Konwencja Florencka, przyjętej przez Radę Europy 20 paź-

nych debat współczesnych filozofów moralności i polityki;

cić uwagę za pomocą szeregu wydarzeń artystycznych, za-

i dbałości o najbliższe otoczenie. Światowy deficyt energii

dziernika 2000 roku. Wrocław podejmie działania na rzecz

jest też przedmiotem rozmaitych regulacji prawnych w róż-

projektowanych na brzegach rzeki i jej wyspach. W głównym

ponownie rozbudził debaty na temat naturalnych źródeł

rozwoju, wzbogacenia, regeneracji oraz rekultywacji wro-

nych krajach. Program Ludzkie potrzeby – prawa zwierząt

nurcie jednej z odnóg Odry zamierzamy usytuować obiekt

energii naturalnej. Problemy energetyczne budzą w Europie

cławskich lasów, parków, ogrodów i innych obszarów zielo-

ma na celu eksplorację problemów moralnych powstających

o postaci kuli obracającej się pod wpływem nurtu rzecznego,

spory polityczne i gospodarcze; skłoniły one Polskę do planu

nych, by w ten sposób podnieść jakość życia mieszkańców

na styku ludzkiej przestrzeni społecznej oraz świata fauny.

stylistycznie nawiązujący do Wrocławskiego Pawilonu Muze-

budowy elektrowni atomowej. Mimo to zielone miejsca pracy,

naszego miasta. Przywracając ład przyrodniczy w mieście,

Temat ten pragniemy podjąć dlatego, że stosunek niektórych

alnego. Kula ta będzie służyła jako instrument przyciągania

odnawialna energia czy budownictwo ekologiczne nadal nie

pragniemy ponownie połączyć odizolowane od siebie obsza-

Polaków do zwierząt niejednokrotnie budził kontrowersje.

uwagi publicznej mieszkańców miasta i przyjezdnych. Służyć

są w Polsce popularne. Jednym z naszych celów będzie m.in.

ry zielone siecią ekologicznych korytarzy (ścieżki rowerowe

Program ten, który zostanie zrealizowany z udziałem wro-

będzie również jako narzędzie symbolicznego informowania

zmiana ekologicznej świadomości polskich przedsiębiorców.

i piesze, aleje spacerowe). W ramach tego programu zapro-

cławskiego Ogrodu Zoologicznego, ma na celu m.in. otwar-

mieszkańców o najważniejszych wydarzeniach w mieście.

Służyć temu będzie między innymi wystawa Eco-ECoC, zor-

szeni specjaliści wrocławskiego Uniwersytetu Przyrodnicze-

cie przestrzeni dla poszukiwań artystycznych, których ce-

Podobny cel realizować będzie budowa Galerii na wodzie,

ganizowana we wnętrzach pływającej galerii na rzece

go oraz pracownicy Uniwersyteckiego Ogrodu Botanicznego

lem będzie promocja właściwego stosunku moralnego wobec

usytuowanej w jednym z kanałów Odry w centralnym punk-

sformułują projekty mające na celu wzbogacenie i urozma-

zwierząt.

cie miasta. Będzie ona służyła ekspozycjom sztuki eko-este-

icenie obecności natury w przestrzeni miejskiej Wrocławia.

tycznej. Jej celem będzie również ukazywanie długiej historii

Realizacja tego programu będzie powiązana z innymi działa-

trudnego współżycia wrocławian z rzeka Odrą.

niami na rzecz eko-edukacji, zmianą estetyki oraz wizerunku miasta, w tym z ideą tematyczną Piękno w polu widzenia (program: Beton i zieleń).

W ramach programu O d z y s k i wa n i e p i ę k n a Wro-

O d z y s k i wa n i e p r z e st r z e n i

cław zamierza kontynuować podjęte działania zmierzające do odnowienia licznych zabytków w mieście.

Wiodącymi projektami o charakterze rekonstrukcyjnym, które Wrocław pragnie zrealizować jako kandydat do Europejskiej Stolicy Kultury, są działania

W okresie poprzedzającym rok 2016 Wrocław zreali-

Nowe pr zest r z e n i e d l a piękna

zuje także nowe projekty mające na celu uzupełnienie pod wieloma względami niekompletnej infrastruktury kulturalnej miasta. Projekty te stanowią materialną część wrocławskiej idei wiodącej, polegającej na budowie P r z e st r z e n i d l a p i ę k n a . W ra-

zmierzające do przywrócenia funkcji publicznych

mach przygotowań do obchodów Europejskiej Stolicy

i kulturalnych szeregu wielkich osiągnięć architek-

Kultury, miasto pragnie sfinalizować między innymi

tury z przeszłości.

następujące inwestycje w kulturalnej przestrzeni miejskiej: Muzeum Współczesne Wrocław, Narodowe Forum Muzyki, Teatr Muzyczny Capitol…i inne.

44

45

A kc j o n a r i at y

N a s z r e g i o n pa r t n e r s k i D z i e c i ę c y A kc j o n a r i at K u lt u r y

G ŁO G Ó W

W ramach Dziecięcego Akcjonariatu Kultury Akcjonariu-

LUBIN

W r o c ł aw s k i A kc j o n a r i at K u lt u r y

szami będą mogły zostać także dzieci. Jest bowiem jasne,

Obszarem geograficznym zaangażowanym w obchody

Wrocławski Akcjonariat Kultury to przestrzeń akcji i ak-

że już w niedługiej przyszłości to właśnie one stanowić

Europejskiej Stolicy Kultury we Wrocławiu w 2016 roku

tywizacji. Jest to także platforma dialogu i wymiany my-

będą o kondycji naszej kultury; od ich kreatywności,

jest region Dolnego Śląska oraz historycznie z nim powią-

śli niezależnych środowisk kulturalnych, artystów oraz

otwartości i aktywności zależeć będzie przyszły udział

zane miasta czeskie Hradec Králové i wschodnioniemiec-

wszystkich wrocławian. Akcjonariuszem Kultury Wro-

kultury w życiu Wrocławia. Dlatego też na ich wizji mia-

kie Görlitz.

cławia może zostać każdy, kto pragnie aktywnie współ-

sta zależy nam tak bardzo. Liczymy na dziecięcą spon-

ŚWID N IC A

tworzyć kulturę Wrocławia i chce promować kandydatu-

taniczność i śmiałość młodych mieszkańców naszego

WAŁBRZY C H

rę naszego miasta do Europejskiej Stolicy Kultury na rok

miasta, mamy jednak zaraz na uwadze czysto praktyczny

2016. Akcjonariuszem Kultury Wrocławia mogą zostać

efekt dydaktyczno-społeczny tego projektu.

GÖRLITZ

B O L E S Ł A WIE C

LE G N IC A

WRO CŁ A W J E L E N I A GÓ RA

także autorzy nowatorskich pomysłów na inicjatywę kulturalną, na niekonwencjonalną obecność sztuki w prze-

H R AD E C KRÁLO V É

strzeni miasta, na wizję piękna nie tylko w centrum miasta, ale także na jego przedmieściach i w regionie Dolnego Śląska.

46

47

H o n o r o w i Pat r o n i K u lt u ry W r o c ł aw i a

D r a m at u r g i a o b c h o d ó w I ich długość

Punk t y węzłowe w r o c ł aw s k i e g o ś w i ę ta k u lt u r y

/ ii Światowy Kongres Intelektualistów – moment wręczenia nagrody imienia Meliny Mercouri; Tadeusz Różewicz

/ Wystawa dzieł Pabla Picassa;

H o r s d ’o e u v r e

Urszula Kozioł.

Budowę atmosfery towarzyszącej wrocławskim obcho-

Václav Havel

dom Europejskiej Stolicy Kultury chcielibyśmy rozpocząć

Norman Davies

w 2015 roku. W tym roku odbędą się obchody Regionalnej

Andrzej Wajda

Stolicy Kultury na Dolnym Śląsku.

/ Przekazanie figurki wrocławskiego Delegata hiszpańskiej Europejskiej Stolicy Kultury; / Olimpiada Teatralna (Wrocław uzyskał akredytację Komitetu Olimpiady Teatralnej do zorganizowania w 2016 Olimpiady Teatralnej, która trwać będzie 5 miesięcy we Wro-

Władysław Bartoszewski P o c z ąt e k

cławiu, Legnicy, Świdnicy oraz Wałbrzychu i stanowić bę-

Sylwester Chęciński

Obchody chcielibyśmy rozpocząć w noc sylwestrową

dzie prezentację wszystkich nurtów teatru współczesnego);

Kurt Masur

roku 2015. Każdego roku 31 grudnia przestrzeń miejska

Henryk Gulbinowicz

Wrocławia ożywa bowiem koncertami gwiazd muzyki

Lech Wałęsa

/ Olimpiada Literacka, której organizatorem będzie Wrocławskie Biuro Literackie; / Otwarcie wrocławskiego Muzeum Sztuki Współ-

popularnej, atmosferą wspólnej zabawy, oczekiwania

czesnej;

na zbliżający się Nowy Rok i tysiącami fajerwerków. Do

48

noworocznej inauguracji obchodów Stolicy Kultury we

/ Kongres Międzynarodowego Stowarzyszenia Bi-

Wrocławiu w 2016 roku zaprosilibyśmy gości z obu Euro-

bliotekarzy, zaplanowany na 2016 przez The Interna-

pejskich Stolic Kultury, czeskiej i belgijskiej, by w oficjal-

tional Federation of Library Associations and Institu-

ny sposób podziękować im za ich kulturalną aktywność

tions, organizację zrzeszającą 1700 członków w ponad

w roku 2015.

150 krajach.

49

Wiele wiodących elementów zaproponowanego przez

C o W r o c ł aw z y s k a d z i ę k i E S K?

Wrocław programu kulturalnego ma charakter ciągły.

Dotyczy to zarówno programów związanych z rozwojem infrastruktury kulturalnej miasta, jak i programów

1|

edukacyjnych oraz aktywizujących społeczność i kręgi osób wykluczonych. W ramy programu Przestrzeni dla piękna zostaną również ujęte dotychczasowe wrocławskie festiwale i wydarzenia artystyczne, które pozwolą mieszkańcom i gościom Wrocławia uczestniczyć w przeżyciach

Miasta noszące tytuł ESK przez rok są kulturalnymi centrami Europy. Czas ten wypełniony

jest festiwalami, koncertami, konfe-

2|

Tytuł ESK jest szansą na realizację wielu projektów i przedsięwzięć, które inaczej

nie miałyby szansy zaistnieć.

3|

Miasto będące ESK zyskuje wspaniałą okazję do promocji i kreowania swojego

wizerunku w oczach Europy, co wiąże

artystycznych i różnorodności kultur. Pozwolą im odkryć

rencjami i innymi przedsięwzięciami

się z rozwojem różnych form turystyki

czasoprzestrzenie dla piękna, znaleźć radość w obcowa-

artystyczno-kulturalnymi oraz spo-

– przede wszystkim turystyki kultural-

niu ze sztuką w przestrzeni intymnej i cyberprzestrzeni,

łecznymi, które skupiają uwagę nie tyl-

nej - w regionie zwycięskiego miasta.

otworzyć się na przestrzeń natury.

ko mieszkańców miasta, regionu i kraju,

To z kolei wiąże się z poprawą sytuacji

ale również całego kontynentu.

gospodarczej i szeregiem korzyści wymiernych, jak np.: nowe miejsca pracy, wzmożony ruch turystyczny, nowe in-

Z a ko ń c z e n i e

Noc sylwestrowa 2016/2017 byłaby znakomitą okazją

westycje infrastrukturalne, itp.

do zamknięcia obchodów. Zaprosilibyśmy reprezentantów duńskiej i cypryjskiej Stolicy Kultury w 2017 roku, by uroczyście przekazać im tytuł.

50

51

K a l e n da r i u m w y da r z e ń

grudzień 2008

13 pa ź d z i e r n i k a 2 010

2 0 -21 c z e r w c a 2 011

Rada Miejska Wrocławia decyduje

Panel jurorów pod przewodnictwem

Finał konkursu w Warszawie.

o starcie Wrocławia w konkursie na

doktora Manfreda Gaulhofera ogła-

Europejską Stolicę Kultury 2016.

sza awans Wrocławia do finału kon-

II k wa r ta ł 2 012

kursu wraz z Gdańskiem, Warszawą

Oficjalna nominacja Europejskiej Sto-

l u t y 2 010

Katowicami i Lublinem.

Decyzją Rady Miejskiej Wrocławia

licy Kultury 2016 w oparciu o rekomendację Parlamentu Europejskiego.

powołana zostaje instytucja kultury

16 m a ja 2 011

Wrocław 2016.

Termin dostarczenia drugiej, finałowej aplikacji konkursowej.

2 7 s i e r pn i a 2 010

Po 7 miesiącach intensywnych prac

c z e r w i e c 2 011

aplikacja konkursowa trafia do

Wizyta reprezentacji panelu jurorów

Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa

we Wrocławiu.

Narodowego.

52

54

Czy Wrocław zostanie

Europejską Stolicą Kultury?

To zależy.

Od Ciebie!

Masz sugestie? Pisz: kultura@wro2016.pl Popierasz nas? Głosuj: www.candidatecities.com Chcesz wiedzieć więcej? Zajrzyj: www.wro2016.pl Interesuje Cię życie kulturalne Wrocławia?

Odwiedź: www.kreatywnywroclaw.pl

I n st y t u c j a K u lt u r y W r o c ł aw 2 016 Rynek-Ratusz 7/9 · 50-101 Wrocław tel.: +48 71 777 87 38 · fax: +48 71 777 87 39