ΑΓΓΕΛΟΣ ΓΑΒΡΙΗΛ
Μέθοδος Κλασικής Κιθάρας Άγγελος Γαβριήλ © 2016, Fagottobooks Νίκος Θερμός ISMN: 979-0-801151-80-6
Fagottobooks Κεντρικό: Βαλτετσίου 15, 10680 Αθήνα Τηλ.: 210-3645147, Fax: 210-3645149 Υποκατάστημα: Ζακύνθου 7, 311 00 Λευκάδα Τηλ./Fax: 26450-21095 e-mail: info@fagottobooks.gr www.fagottobooks.gr
Στη μνήμη του πατέρα μου και της Μ.
Π Ρ ΟΛ Ο ΓΟΣ Το βιβλίο αυτό δημιουργήθηκε από τις ασκήσεις και σπουδές που έγραφα για τους μαθητές μου, καθώς και από επιλεγμένες συνθέσεις του ρεπερτορίου της κιθάρας, προκειμένου να τους εισάγω με τρόπο ομαλό και ευχάριστο στις βασικές τεχνικές του οργάνου. Ελπίζω η μέθοδος αυτή να φανεί χρήσιμη τόσο στους νέους κιθαριστές, όσο και στους δασκάλους τους.
Γ ΙΑ ΤΟΝ ΤΡΟΠΟ ΧΡΗΣΗΣ ΑΥΤΟΥ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ • Το βιβλίο αυτό αποτελείται από επτά κεφάλαια. Με εξαίρεση το πρώτο από αυτά, που εισάγει τον μαθητή στις βασικές θεωρητικές γνώσεις, τα υπόλοιπα πρέπει να διδάσκονται παράλληλα.
• Μετά την ολοκλήρωση του δεύτερου κεφαλαίου, το τρίτο και τέταρτο θα πρέπει να διδάσκονται παράλληλα. Τα δύο αυτά κεφάλαια ξεκινάνε από απλές ασκήσεις σε ανοιχτές χορδές για την κατανόηση της κάθε τεχνικής. Στη συνέχεια, και αφού έχει εξοικειωθεί ο σπουδαστής με τις κινήσεις του αριστερού χεριού, ακολουθούν οι ίδιες κινήσεις αλλά με τη συμμετοχή πλέον και του δεξιού χεριού.
• Το τρίτο κεφάλαιο εισάγει το μαθητή στα αρπίσματα, τις σκάλες και τις συγχορδίες. Oι ασκήσεις και οι σπουδές συνδυάζονται με κλίμακες και τρίφωνες συγχορδίες στους πιο εύκολους τόνους.
• Το τέταρτο κεφάλαιο ασχολείται με το ταυτόχρονο χτύπημα αντίχειρα-δείκτη, αντίχειρα-μέσου, αντίχειρα-παράμεσου. Η τεχνική που χρησιμοποιείται σε αυτό, είναι μόνο το tirando.
• Έτσι λοιπόν οι ασκήσεις του πρώτου μαθήματος του τρίτου κεφαλαίου μπορούν να διδάσκονται παράλληλα με τις ασκήσεις του πρώτου μαθήματος του τέταρτου κεφαλαίου. Το ίδιο ισχύει και με τις ασκήσεις των μαθημάτων δύο και τρία των προαναφερθέντων κεφαλαίων.
• Το πέμπτο κεφάλαιο αποτελείται από οκτώ μελωδικές- πρωτότυπες- σπουδές σε διαφορετικά στυλ, που είναι βασισμένες στις τεχνικές των κεφαλαίων τρία και τέσσερα, προκειμένου ο μαθητής να συμπληρώσει και να εξελίξει τις τεχνικές που έχει ήδη διδαχθεί.
• Το έκτο κεφάλαιο περιλαμβάνει εννέα εύκολα κομμάτια από το ρεπερτόριο της κιθάρας. Ο δάσκαλος θα αποφασίσει πότε πρέπει να μελετηθεί το κάθε ένα από αυτά.
• Τέλος, το έβδομο κεφάλαιο του βιβλίου περιλαμβάνει μια συλλογή από τα κομμάτια του πρώτου κεφαλαίου επεξεργασμένα αντιστικτικά για δύο και τρεις κιθάρες. Σκοπός αυτών των κιθαριστικών συνόλων είναι η εισαγωγή του σπουδαστή από τα πρώτα του βήματα στη μουσική δωματίου, με όλα τα οφέλη που έχει να αποκομίσει από μία τέτοια διαδικασία.
• Από το δέκατο έβδομο μάθημα και μετά ο μαθητής πρέπει να είναι έτοιμος να ενταχθεί σε αυτά τα σύνολα.
Αθήνα 2016 | Άγγελος Γαβριήλ
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
1
ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ
2
Οι νότες στην πρώτη θέση
15
3
ΣΥΓΧΟΡΔΊΕΣ, ΑΡΠΙΣΜΟΊ,ΚΛΊΜΑΚΕΣ
41
4
ΣΎΓΧΡΟΝΟ ΧΤΎΠΗΜΑ ΑΝΤΊΧΕΙΡΑ ΜΕ ΔΕΊΚΤΗ, ΜΈΣΟ, ΠΑΡΆΜΕΣΟ
57
5
ΟΚΤΏ ΕΎΚΟΛΕΣ ΣΠΟΥΔΈΣ
63
6
ΡΕΠΕΡΤΌΡΙΟ
73
7
ΜΟΥΣΙΚΉ ΔΩΜΑΤΊΟΥ ΓΙΑ ΔΎΟ ΚΑΙ ΤΡΕΊΣ ΚΙΘΆΡΕΣ
79
7
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Ο ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ Στο κεφάλαιο αυτό αναφέρονται, με απλό τρόπο, οι βασικές θεωρητικές γνώσεις που θα χρειαστεί ο αρχάριος κιθαριστής, ούτως ώστε να ξεκινήσει την ανάγνωση απλών μουσικών κειμένων όπως αυτά των πρώτων μαθημάτων της κιθάρας. Κατά την εξέλιξη των μαθημάτων αυτών κάθε νέο στοιχείο όπως: όγδοα, δέκατα έκτα, παρεστιγμένα, συζεύξεις, αλλοιώσεις κλπ, επεξηγούνται επιτόπου. Ούτως ή άλλως, το μάθημα της θεωρίας θα δώσει στον σπουδαστή όλες τις απαραίτητες γνώσεις που χρειάζονται για την ολοκληρωμένη μουσική του κατάρτιση. Λαμβάνοντας πάντα υπ'όψιν πως το μάθημα εξατομικεύεται ανάλογα με την ηλικία του μαθητή, την ικανότητα αφομοίωσης κλπ, ο δάσκαλος μπορεί να προσθέσει ασκήσεις παραδείγματα, και οτιδήποτε άλλο πιστεύει πως θα βοηθήσει στην καλύτερη κατανόηση των βασικών αυτών θεωρητικών.
Ούτως ή άλλως, το μάθημα της θεωρίας θα δώσει στον σπουδαστή όλες τις γνώσεις που χρειάζονται για την ολοκληρωμένη μουσική του κατάρτιση. Λαμβάνοντας πάντα υπόψιν πως το μάθημα εξατομικεύεται ανάλογα με την μαθητή, την ικανότητα αφομοίωσης κλπ, ο δάσκαλος μπορεί να προσθέσει παραδείγματα, και οτιδήποτε άλλο πιστεύει πως θα βοηθήσει στην καλύτερ των βασικών αυτών θεωρητικών.
1.Το πεντάγραμμο
Το πεντάγραμμο αποτελείται από πέντε γραμμές και τέσσερα διαστήματα
ΤΟ ΠΕΝΤΑΓΡΑΜΜΟ
&
1
2 1
2
3
3
44
5
1 2 3 4 3 4 1 2 3 4 2 Το πεντάγραμμο αποτελείται από πέντε γραμμές και τέσσερα διαστήματα 1
&
• Οι νότες
2
1
&w w
Οι νότες στις γραμμές
& w &
w
1
2
3
5
4
3
w
4
w
Οι νότες στα διαστήματα
w
w
w
ΑΞΙΕΣ ΟΙ ΝΟΤΕΣ ΣΤΙΣ ΓΡΑΜΜΕΣ
w
Η νότες μπορούν να έχουν διάφορες χρονικές διάρκειες -αξίες- οι οποίες έχουν συγκεκριw w μένα ονόματα. Θα ξεκινήσουμε & με τις τρείς πρώτεςwαπό αυτές.
w
• ΟΙ ΝΟΤΕΣ ΣΤΙΣ ΒΟΗΘΗΤΙΚΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ ΜΙ αποτελείταιΣΟΛ Το ολόκληρο αποτελείται Το μισό
ΣΙ
ΡΕ
Το τέταρτο αποτελείται
ΦΑ
Για να συνεχίσουμε να γράφουμε νότες κάτω και πάνω από το πεντάγραμμο, τις τοποθετούμε σε από τέσσερεις χρόνους από δύο χρόνους από ένα χρόνο βοηθητικές γραμμές.
&w & 1 w
2
w
3
4
w
˙
&
w 2 w ΦΑ
1
˙
ΟΙ ΝΟΤΕΣ ΣΤΑ ΔΙΑΣΤΗΜΑΤΑ 4w
3w
œ w
1
ΛΑ
w
œ
2
wœ w 3
œw
w
4
ΝΤΟ
ΜΙ
ΤΟ ΚΛΕΙΔΙ ΤΟΥ ΣΟΛ
ΠΑΥΣΕΙΣ
Οι παύσεις είναι σύμβολα πουΤομας δείχνουν για πόσο χρόνοστην ο ήχος παύει ακούγεται. κλειδί του σολ γράφεται αρχή τουναπενταγράμμου. Οι πάυσεις έχουν και αυτές αξίες αντίστοιχες αυτές οτων νοτών. του ξεκινάει από την δεύτερη γραμμ Ονομάζεται έτσιμεεπειδή σχεδιασμός
• Το κλειδί του σολ
γράφεται, δηλαδή, η νότα σολ. Παύσεις τετάρτων
Παύση ολοκλήρου Το κλειδί του σολ γράφεται στηνΠαύσεις αρχή τουμισού πενταγράμμου. Ονομάζεται έτσι επειδή ο σχεδιασμός του ξεκινάει από την δεύτερη γραμμή, εκεί που γράφεται, η νότα σολ.
&
∑
1
2
Ó
3
4
• ΔΙΑΣΤΟΛΕΣ - ΜΕΤΡΑ
Ó
1
2
3
4
Œ& 1
Œ
2
wΠ8
3
Π4
ΔΙΑΣΤΟΛΕΣ - ΜΕΤΡΑ
Οι κάθετες γραμμές στο πεντάγραμμο ονομάζονται διαστολές. Ο ενδιάμεσος χώρος ονομάζεται μουσικό μέτρο. Στο τέλος του κάθε κομματιού τοποθετούμε διπλή διαστολή. Οι κάθετες γραμμές στο πεντάγραμμο ονομάζονται διαστολές. Ο ενδιάμεσος χώρος ονομάζεται
μουσικό μέτρο. Στο τέλος του κάθε κομματιού τοποθετούμε διπλή διαστολή.
&
1 μέτρο 1ο μέτρο o
μέτρο 2ο2μέτρο o
μέτρο 3ο3 μέτρο o
Διαστολές Διαστολές
μέτρο 4ο4μέτρο o
Στο τέλος του κομματιού Διπλή διαστολή βάζουμε διπλή διαστολή.
ΟΙ ΝΟΤΕΣ ΣΤΙΣ ΒΟΗΘΗΤΙΚΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ Για να συνεχίσουμε να γράφουμε νότες κάτω και πάνω από το πεντάγραμμο, τις τοποθετούμε σε βοηθητικές γραμμές.
w
7
2.ΑΞΙΕΣ Οι νότες μπορούν να έχουν διάφορες χρονικές διάρκειες -αξίες- οι οποίες έχουν συγκεκριμένα ονόματα. Θα ξεκινήσουμε με τις τρεις πρώτες από αυτές.
& &
Το ολόκληρο αποτελείται από τέσσερεις χρόνους
1 1
2 2
w w
3 3
4 4
Το μισό αποτελείται από δύο χρόνους
1 1
2 2
3 3
4 4
Το τέταρτο αποτελείται από ένα χρόνο
1 1
2 2
3 3
4 4
• παυσεισ Οι παύσεις είναι σύμβολα που μας δείχνουν για πόσο χρόνο ο ήχος παύει να ακούγεται. Οι παύσεις έχουν και αυτές αξίες αντίστοιχες με αυτές των νοτών. Παύση ολοκλήρου
1 1
2 2
3 3
4 4
Παύσεις μισού
1 1
2 2
3 3
Παύσεις τετάρτων
4 4
1 1
2 2
3 3
4 4
• ιΣΟΔΥΝΑΜΕΣ ΑΞΙΕΣ
& &
& &w w
8
w w σχ. 1: Ολόκληρο w w Μισό Τέταρτο
w w
w w
w w
w w σχ. w 2: Παύσηwολοκλήρου Παύση μισού Παύση τετάρτου
w w
3.ΜΕΤΡΑ Η αρίθμηση στην αρχή κάθε κομματιού, μας δείχνει πόσες αξίες χωράει το κάθε μέτρο. Ο αριθμητής μας δείχνει πόσους χρόνους έχει το κάθε μέτρο. Ο παρονομαστής μας δείχνει τι αξία έχει κάθε μέρος του μέτρου.
Άσκηση (ρυθμικό σολφέζ) Ο μαθητής να απαγγείλει τις επόμενες ασκήσεις κρατώντας το χρόνο με χτύπημα των χεριών
Ασκ. 1
Ασκ. 2
Ασκ. 3
Ασκ. 4
Ασκ. 5
Ασκ. 6
• ΑΠΛΑ ΚΑΙ ΣΥΝΘΕΤΑ ΜΕΤΡΑ Τα απλά μέτρα είναι το 2/4 και το 3/4. Το 4/4 είναι σύνθετο μέτρο γιατί αποτελείται από δύο μέτρα των δύο τετάρτων (2/4+2/4=4/4). Το μέτρο 4/4 συμβολίζεται πολλές φορές με το C. Υπάρχουν και άλλα απλά και σύνθετα μέτρα. Αυτά όμως αρκούν για να ξεκινήσουμε.
• ΙΣΧΥΡΟ ΚΑΙ ΑΣΘΕΝΕΣ ΜΕΡΟΣ ΤΟΥ ΜΈΤΡΟΥ Στο μέτρο 2/4 ο πρώτος χρόνος (η αρχή του μέτρου δηλαδή) ονομάζεται ισχυρός (θέση). Ο δεύτερος χρόνος ονομάζεται ασθενής (άρση). Στο 3/4 ο πρώτος χρόνος είναι ισχυρός, ο δεύτερος λιγότερο ισχυρός και ο τρίτος ασθενής. Στο 4/4 ο πρώτος χρόνος είναι ισχυρός, ο δεύτερος ασθενής, ο τρίτος λιγότερο ισχυρός και ο τέταρτος ασθενής.
Άσκηση Να εκτελεστούν ξανά οι προηγούμενες ασκήσεις, τονίζοντας όμως τώρα 1) τους ισχυρούς χρόνους και 2) τους ασθενείς χρόνους.
9
4.ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΟΙ δυναμικηΣ, ταχυτηταΣ & χρωματισμΩΝ Παρακάτω αναφέρονται τα κυριότερα σημεία χαρακτηρισμού της κίνησης, της δυναμικής, της αυξομειώσεως της ταχύτητας, του χρωματισμού και τα σημεία επανάληψης και παραπομπής, που αποτελούν έναν κατάλογο στον οποίον ο μαθητής μπορεί να ανατρέχει κάθε φορά που θα τα συναντάει στη συνέχεια του βιβλίου.
• ΣΗΜΕΙΑ ΔΥΝΑΜΙΚΗΣ Συντομογραφίες και συμβολισμοί
� p P F f �
pianissimo
πολύ σιγά
piano
σιγά
mezzopiano
μέτρια σιγά
mezzoforte
μέτρια δυνατά
forte
δυνατά
fortissimo
πολύ δυνατά
crescendo
σταδιακή αύξηση της έντασης
decrescendo
σταδιακή μείωση της έντασης
• ΟΡΟΙ ΑΥΞΟΜΕΙΩΣΕΩΣ ΤΗΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ Rall. Rit.
accel.
> .
ralletando
μεγάλη επιβράδυνση
ritenuto
επιβράδυνση
accelerando
σταδιακή επιτάχυνση
a tempo
επιστροφή στην αρχική ταχύτητα
• ΣΗΜΕΙΑ ΧΡΩΜΑΤΙΣΜΟΥ
marcatto
απότομο, δυνατό κτύπημα
staccato
οι νότες παίζονται χωρισμένες
legatto
οι νότες παίζονται δεμένες
• ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ
10
Largo
πολύ αργά
Moderato μέτρια
Lento
αργά
Allegro
γρήγορα
Andante
μέτρια αργά
Presto
πολύ γρήγορα
5.ΣΗΜΕΙΑ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ & ΠΑΡΑΠΟΜΠΗΣ ΣΗΜΕΙΑ ΣΗΜΕΙΑ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΚΑΙ ΠΑΡΑΠΟΜΠΗΣ ΠΑΡΑΠΟΜΠΗΣ ΣΗΜΕΙΑ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΠΟΜΠΗΣ ΣΗΜΕΙΑ ΣΗΜΕΙΑ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΚΑΙ ΠΑΡΑΠΟΜΠΗΣ ΠΑΡΑΠΟΜΠΗΣ
• Η επανάληψη Η επανάληψη
Η επανάληψη Η επανάληψη 4 Η & 4 επανάληψη
... .. .
44 & & &4
... .. .
Τα τέσσερα μέτραμέτρα που περικλείονται ανάμεσα στις δύο γραμμές με τιςμε τελείες επαναλαμβάνοΤα τέσσερα που περικλείονται ανάμεσα στιςδιπλές δύο διπλές γραμμές τις τελείες Τα τέσσερα μέτρα που περικλείονται ανάμεσα στις δύο διπλές γραμμές με τις τελείες νται. Τα επαναλαμβάνονται. τέσσερα μέτρα που περικλείονται ανάμεσα στις δύο διπλές γραμμές με τις τελείες
επαναλαμβάνονται. Τα τέσσερα μέτρα που περικλείονται ανάμεσα στις δύο διπλές γραμμές με τις τελείες επαναλαμβάνονται. επαναλαμβάνονται.
• Το Da Capo
Το da capo Το da capo Το Το4da da capo capo
44 & & & & 44
Τα αρχικά D.C είναι συντομογραφία του Da Capo που σημαίνει από την αρχή. Τα αρχικά D.C είναι συντομογραφία του Da Capo που σημαίνει από την αρχή. Τα αρχικά D.C είναι συντομογραφία του Da Capo που σημαίνει από την αρχή.
Τα αρχικά D.C είναι του Daτου Capo από την αρχή. Τα αρχικά D.C συντομογραφία είναι συντομογραφία Da που Capoσημαίνει που σημαίνει από την αρχή.
D.C. D.C. D.C. D.C.
senio • ΤοΤο senio Το senio Το44 senio & & 4 & & 44 Το senio
% % % %
% % % %
Το μέρος που περικλείεται ανάμεσα σε δύο σύμβολα senio επαναλαμβάνεται.
Το μέρος που περικλείεται ανάμεσα δύο σύμβολα επαναλαμβάνεται. Το μέρος που περικλείεται ανάμεσα σε δύοσε senio senio επαναλαμβάνεται. Το μέρος που περικλείεται ανάμεσα σεσύμβολα δύο σύμβολα senio επαναλαμβάνεται. Το μέρος που περικλείεται ανάμεσα σε δύο σύμβολα senio επαναλαμβάνεται.
Η Coda • Η Coda Η Coda Η Coda 4 Η 4 & Coda
& 44 & &4
από επανάληψη, όταν δούμε το σύμβολο coda, μεταφερόμαστε εκείτοπου το συναντάμε Μετά Μετά από επανάληψη, όταν δούμε το σύμβολο coda, μεταφερόμαστε εκεί που συναντάμε για για Μετά από επανάληψη, όταν δούμε το σύμβολο coda, μεταφερόμαστε εκεί που το συναντάμε για δεύτερη φορά. Μετά από επανάληψη, όταν δούμε το σύμβολο coda, μεταφερόμαστε εκεί που το συναντάμε για δεύτερη φορά. δεύτερη φορά. Μετά από επανάληψη, όταν δούμε το σύμβολο coda, μεταφερόμαστε εκεί που το συναντάμε για δεύτερη φορά. δεύτερη φορά.
1η και 2η volta 1η 1η4 και και 2η 2η volta volta
• 1η 1η καικαι 2η 2η volta volta
1. 1. 1. 1.
& 44 & & 44 &
... ... .
2. 2. 2. 2.
Μετά από επανάληψη, παραλείπουμε το μέτρο 1 και συνεχίζουμε στο 2. Μετά από επανάληψη, παραλείπουμε το μέτρο 1 και συνεχίζουμε στο 2. από επανάληψη, παραλείπουμε το μέτρο και συνεχίζουμε 2. ΜετάΜετά από επανάληψη, παραλείπουμε το μέτρο 1 και 1 στο 2στο . Μετά από επανάληψη, παραλείπουμε το μέτρο 1συνεχίζουμε και συνεχίζουμε στο 2.
12 12 12 12
11