Αφιερώνεται: Στους μαθητές μας, που μαζί πειραματιζόμαστε, παίζουμε μουσική και ταξιδεύουμε. Σε όσους πιστεύουν ότι η μουσική χρωματίζει τη ζωή μας.
Παιχνίδια με τους μουσικούς σωλήνες Boomwhackers Ελισσάβετ Περακάκη & Μαρίνα Μίντζα Επιμέλεια μουσικών κειμένων: Χαράλαμπος Τσάτσος, Εκπαιδευτικός Μουσικής ISBN: 978-960-6685-74-3 © 2018 Εκδόσεις Fagottobooks - Νίκος Θερμός Fagottobooks Κεντρικό: Βαλτετσίου 15, 10680 Αθήνα τηλ. 210-3645147, fax: 210-3645149 Υποκατάστημα: Ζακύνθου 7, 31100 Λευκάδα τηλ./fax: 26450-21095 info@fagottobooks.gr www.fagottobooks.gr
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Πρόλογος.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 Προλογικό Σημείωμα.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 Εισαγωγικά.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 Τι είναι οι μουσικοί σωλήνες Boomwhackers;.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Η ομαδοσυνεργατική διδασκαλία και ο ρόλος της στη διδασκαλία της μουσικής με τη χρήση των Boomwhackers. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Οργάνωση και διαχείριση της τάξης ή της ομάδας.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Σημειογραφία για Boomwhackers. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
Μ ΟΥ Σ Ι Κ A Π Α Ι Χ Ν I Δ Ι Α ΕΝΟΤΗΤΑ 1 | Συστήνοντας τους χρωματιστούς σωλήνες Boomwhackers . . . . . . 23 Μουσικό Παιχνίδι 1: Ανακαλύπτω τον ήχο του μουσικού σωλήνα.. . . . . . . . . . . . . . . 23 Μουσικό Παιχνίδι 2: Οι χρωματιστοί σωλήνες στη σειρά. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 Μουσικό Παιχνίδι 3: Οι σωλήνες στη σειρά «τραγουδούν». . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 Μουσικό Παιχνίδι 4: Ηχοϊστορία: «Μια αγκαλιά από μουσικούς σωλήνες». . . . . . 26 ΕΝΟΤΗΤΑ 2 | Ανακαλύπτοντας τις ρυθμικές αξίες και το ρυθμό.. . . . . . . . . . . . . . . 36 Μουσικό Παιχνίδι 5: To σωλήνα μου κρατώ, στη σωστή στιγμή χτυπώ. . . . . . . . . 36 Μουσικό Παιχνίδι 6: Φτιάχνω μουσική με body percussion και Boomwhackers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 Μουσικό Παιχνίδι 7: Αναγνωρίζω το ρυθμό, το σωλήνα μου χτυπώ. . . . . . . . . . . . . 39 Μουσικό Παιχνίδι 8: Βάζω ήχο στο ρυθμό. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 Μουσικό Παιχνίδι 9: Δημιουργούμε και εκτελούμε ρυθμικά σχήματα .. . . . . . . . . . 41 Μουσικό παιχνίδι 10: Εκτελώ ρυθμικές καρτέλες με τους χρωματιστούς σωλήνες.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 Μουσικό Παιχνίδι 11: Ρίχνω ζάρι στο λεπτό, το ρυθμό μου εκτελώ! .. . . . . . . . . . . . 42
ΕΝΟΤΗΤΑ 3 | Προσεγγίζοντας τις παρτιτούρες των Boomwhackers.. . . . . . . . . . 44 Μουσικό Παιχνίδι 12: Συνδυάζοντας τους σωλήνες. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 Μουσικό Παιχνίδι 13: Διαβάζω, δημιουργώ και εκτελώ μία γραφική παρτιτούρα για Boomwhackers. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 ΕΝΟΤΗΤΑ 4 | Φτιάχνω μελωδίες με χρώματα .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 Μουσικό Παιχνίδι 14: Αναγνωρίζω μια μελωδία με βοηθό τους μουσικούς σωλήνες .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 Μουσικό Παιχνίδι 15: Παίζοντας με τις ρυθμικές αξίες φτιάχνω νέες μελωδίες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 Μουσικό Παιχνίδι 16: A) Δημιουργώ τη δική μου μελωδία . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 B) Τρεις νότες μία μελωδία .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 Μουσικό παιχνίδι 17: Συνοδεύοντας ένα τραγούδι με bordun και ostinato .. . . . 55 ΕΝΟΤΗΤΑ 5 | Αρμονική συνοδεία με τους χρωματιστούς σωλήνες .. . . . . . . . . . . 60 Μουσικό Παιχνίδι 18: Δημιουργώντας συνηχήσεις.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 Μουσικό Παιχνίδι 19: Συνηχήσεις σε ρυθμό . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 Μουσικό Παιχνίδι 20: Εξασκώντας την αρμονία μέσα από ένα τραγούδι .. . . . . . 63 ΕΝΟΤΗΤΑ 6 | Μουσική ακρόαση και Boomwhackers.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66 Μουσικό Παιχνίδι 21: Βροχή (Το Χαμόγελο της Τζοκόντας, Μάνος Χατζιδάκις) .67 Μουσικό Παιχνίδι 22: Carmen (Overture, G. Bizet).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70 Μουσικό Παιχνίδι 23: Ο χορός των ιπποτών (Romeo and Juliet, S. Prokofiev). . . . 74 Μουσικό Παιχνίδι 24: Dindirindin (Αναγεννησιακό τραγούδι, Ανώνυμου).. . . . . . 79 ΕΝΟΤΗΤΑ 7 | Τραγουδάω και παίζω με τους χρωματιστούς σωλήνες Boomwhackers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 Μουσικό Παιχνίδι 25: Θαλασσάκι μου (Παραδοσιακό τραγούδι της Καλύμνου) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84 Μουσικό Παιχνίδι 26: Μενεξέδες και ζουμπούλια (Πολίτικο αστικό τραγούδι) .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91
Μουσικό Παιχνίδι 27: Βλέπω καράβια κι έρχονται (Παραδοσιακό τραγούδι της Σκιάθου) .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99 Μουσικό Παιχνίδι 28: Chiri biri bim (Παραδοσιακό εβραϊκό τραγούδι).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104 Μουσικό Παιχνίδι 29: Siyahamba (Παραδοσιακό τραγούδι της Αφρικής). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111 Προτεινόμενα τραγούδια από τα σχολικά εγχειρίδια Μουσικής, Δημοτικού και Γυμνασίου.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119 Βιβλιογραφία. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Οι χρωματιστοί μουσικοί σωλήνες Βoomwhackers έχουν αρχίσει να εντάσσονται στην ελληνική μουσική εκπαίδευση τα τελευταία χρόνια. Ολοένα και περισσότεροι εκπαιδευτικοί μουσικής τους εντάσσουν στην καθημερινή διδακτική πράξη, ενώ παράλληλα τα βίντεο που ανεβαίνουν στο διαδίκτυο αναδεικνύουν το αυξανόμενο ενδιαφέρον. Στόχος του παρόντος βιβλίου είναι η παρουσίαση δραστηριοτήτων με τη μορφή μουσικών παιχνιδιών, προκειμένου να εξοικειωθούν εκπαιδευτικοί και μαθητές με τους μουσικούς σωλήνες και παράλληλα να εμπλουτίσουν με νέες ιδέες τις δράσεις τους. Για την καλύτερη προσέγγιση του θέματος, το περιεχόμενο του βιβλίου χωρίζεται στο θεωρητικό και στο πρακτικό μέρος. Στο πρώτο μέρος συστήνονται οι χρωματιστοί μουσικοί σωλήνες Βoomwhackers και η συνηθέστερη χρησιμοποιούμενη σημειογραφία, καθώς και θέματα που θα πρέπει να λάβει υπόψη του ο εκπαιδευτικός πριν και κατά τη διάρκεια μιας δραστηριότητας που θα περιλαμβάνει τους μουσικούς σωλήνες, όπως η οργάνωση και η διαχείριση της τάξης/ομάδας, ο ρόλος της ομαδοσυνεργατικής διδασκαλίας και η χρήση των σωλήνων. Τα 29 προτεινόμενα μουσικά παιχνίδια που παρουσιάζονται στο δεύτερο μέρος, έχουν εφαρμοστεί στην πράξη και μπορούν να προσαρμοστούν στις δυνατότητες της κάθε τάξης/ομάδας. Ξεδιπλώνονται σταδιακά, από το πρώτο βήμα που είναι η στοχοθεσία, ως την τελική εκτέλεση. Αναλυτικά παρουσιάζεται τόσο η μεθοδολογία διδασκαλίας, όσο και πρακτικά ζητήματα, όπως ο τρόπος και ο χρόνος που θα διανεμηθούν οι σωλήνες, απαραίτητες προηγούμενες γνώσεις των μαθητών, εναλλακτικές προτάσεις για τον εμπλουτισμό της διδασκαλίας σε περίπτωση που δεν επαρκούν οι σωλήνες.
8
ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΜΟΥΣΙΚΟΥΣ ΣΩΛΗΝΕΣ BOOMWHACKERS
Ρυθμικά, μελωδικά και αρμονικά στοιχεία διδάσκονται με τη συνδρομή των χρωματιστών σωλήνων Βoomwhackers βιωματικά και γίνονται τα μουσικά εργαλεία στα χέρια μαθητών και εκπαιδευτικών προκειμένου να συνοδεύσουν ένα τραγούδι ή ένα μουσικό έργο και να οδηγηθούν στην αισθητική απόλαυση της μουσικής. Τα μουσικά έργα και τα τραγούδια έχουν επιλεγεί με κριτήριο τη δυνατότητα προσαρμογής τους στις ικανότητες κάθε ομάδας/τάξης, αλλά και τη διατήρηση του ύφους των πρωτότυπων έργων και των τραγουδιών. Όλα τα μουσικά παιχνίδια έχουν διαφορετική προσέγγιση διδασκαλίας ώστε να αποτελέσουν για τον εκπαιδευτικό πηγή έμπνευσης για νέες δραστηριότητες. Η τελική εκτέλεση των μουσικών παιχνιδιών μπορεί να ενταχθεί στο μουσικό αρχείο της τάξης/ωδείου ή/και σε μία πολιτιστική εκδήλωση ως μουσικό δρώμενο. Ευελπιστούμε το βιβλίο αυτό να ταξιδέψει εκπαιδευτικούς και μαθητές στον υπέροχο χρωματιστό κόσμο των μουσικών σωλήνων Βoomwhackers.
Καλές και δημιουργικές ιδέες Ε. Περακάκη - Μ. Μίντζα
ΠΡΟΛΟΓΙΚO ΣΗΜΕIΩΜΑ
Η ενασχόληση με τη Μουσική αποτελεί σημαντικό χαρακτηριστικό της ανθρώπινης ύπαρξης, γεγονος που καθιστά τη διδασκαλία της απαραίτητη και αναντικατάστατη στην υποχρεωτική εκπαίδευση. Σε όλες τις ηλικίες η Μουσική διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο, τόσο για την ανάπτυξη και ωρίμανση του ατόμου (αισθητική, κοινωνική, συναισθηματική), όσο και για την καλλιέργεια δεξιοτήτων σκέψης και την εξέλιξη και καλλιέργεια της νοημοσύνης του. Έρευνες σχετικά με τις μουσικές ικανότητες έχουν καταδείξει ότι όλοι οι άνθρωποι διαθέτουν εγγενώς την ικανότητα μουσικής ανάπτυξης. Η μουσική ενεργοποιεί την ανάπτυξη των δομών του εγκεφάλου και των συνδέσεων ανάμεσα σε περιοχές του εγκεφάλου (Gruhn, 2005). O ερευνητής Robert Zattore ισχυρίστηκε ότι η μουσική περιλαμβάνει ένα πολύ ενδιαφέρον μείγμα όλων σχεδόν των ανθρώπινων γνωστικών λειτουργιών (στο Collins 2014) και επομένως, αποτελεί έναν μοναδικό τρόπο για να αποκρυπτογραφήσουμε τη λειτουργία του εγκεφάλου και την ανάπτυξή του. Ταυτόχρονα, είναι αδιαμφισβήτητη η αξία της ενασχόλησης με τη μουσική στην κοινωνική και συναισθηματική εξέλιξη του ατόμου, εφόσον η μουσική προσφέρει (περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη τέχνη) άμεση πρόσβαση στα συναισθήματα. Η διδασκαλία της μουσικής σε όλο το εύρος της υποχρεωτικής εκπαίδευσης -από την προσχολική έως τη δευτεροβάθμια- αποτελεί μια δυναμική διαδικασία η οποία εξελίσσεται διαρκώς και ενημερώνεται από τις σύγχρονες προσεγγίσεις της παιδαγωγικής και της διδακτικής. Κυρίαρχος στόχος είναι η αποτελεσματικότερη διδασκαλία και μάθηση της μουσικής και η δημιουργία μουσικά καλλιεργημένων ανθρώπων, οι οποίοι θα έχουν τη δυνατότητα να αναπτύξουν στο έπακρο τις δυνατότητές τους μέσα σε ένα περιβάλλον και μέλλον αβέβαιο και γεμάτο προκλήσεις. Ο εκπαιδευτικός μουσικής καλείται να μετασχηματίσει το αναλυτικό πρόγραμμα σε διδακτική πράξη, να αξιοποιήσει τις γνώσεις και τις δυνατότητές του, να επιλέξει μέσα, δραστηριότητες, εργαλεία, μεθόδους, στρατηγικές και διδακτικές προσεγγίσεις ώστε να επιτευχθούν οι παραπάνω στόχοι για κάθε έναν από τους μαθητές του. Η σύγχρονη διδακτική επιστήμη, αξιοποιώντας ερευνητικά δεδομένα συναφών επιστημονικών χώρων, μεταξύ άλλων οι νευροεπιστήμες και η ψυχολογία, υπογραμμίζει
10
ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΜΟΥΣΙΚΟΥΣ ΣΩΛΗΝΕΣ BOOMWHACKERS
τη σημασία προσεγγίσεων και στρατηγικών, όπως είναι η βιωματική και ενεργητική διδασκαλία, η ομαδοσυνεργατική προσέγγιση, η εμπλοκή του σώματος στη διαδικασία μάθησης και η παιγνιώδης μορφή διδασκαλίας. Η Μουσική Παιδαγωγική έχει υιοθετήσει και ενσωματώσει τις προσεγγίσεις αυτές, τόσο στα αναλυτικά προγράμματα, όσο και στις σύγχρονες πρακτικές για αποτελεσματικότερη και ουσιαστικότερη μαθηση. Εξάλλου, η μουσική διδασκαλία και μάθηση είναι εκ φύσεως πρακτική διαδικασία. Η εκτέλεση, η ακρόαση, η μουσική δημιουργία -μέσω της σύνθεσης και του αυτοσχεδιασμού- αποτελούν τις απαραίτητες μουσικές δραστηριότητες και τα μέσα για τη διδασκαλία της μουσικής. Οι χρωματιστοί μουσικοί σωλήνες (Boomwhackers) είναι ένα διδακτικό εργαλείο που προσφέρει πολλές δυνατότητες και μπορεί να αξιοποιηθεί στο πλαίσιο όλων των σύγχρονων διδακτικών προσεγγίσεων της μουσικής που έχουν ήδη αναφερθεί. Μπορεί να αποτελέσει μέσο για μουσική δημιουργία, πειραματισμό και εκτέλεση, να προσφέρει εργαλείο αξιολόγησης της κατανόησης μουσικών εννοιών, να ενεργοποιήσει την κιναισθητική μάθηση, να αξιοποιηθεί σε ομαδοσυνεργατικές δράσεις και μουσικές διεργασίες. Όπως, όμως, όλα τα διδακτικά εργαλεία έτσι και οι χρωματιστοί μουσικοί σωλήνες απαιτούν την ύπαρξη ενός εκπαιδευτικού μουσικής που διαθέτει γνώσεις, δεξιότητες και στόχους. Ο/Η εκπαιδευτικός μουσικής είναι ο καταλύτης που θα φέρει το αποτέλεσμα. Το βιβλίο αυτό, γραμμένο από δύο συγγραφείς/εκπαιδευτικούς μουσικής με γνώσεις, εμπειρία και ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη μουσική διδασκαλία και μάθηση, προσφέρει την καθοδήγηση που απαιτείται ώστε το εργαλείο αυτό να μπορεί να αξιοποιηθεί μέσα στην σχολική τάξη. Στο πρώτο μέρος καλύπτει συνοπτικά όλα όσα πρέπει να γνωρίζει ο εκπαιδευτικός που θέλει να χρησιμοποιήσει τους μουσικούς σωλήνες στην τάξη του, ενώ στο δεύτερο μέρος προσφέρονται πολλά παραδείγματα, με τη μορφή των μουσικών παιχνιδιών, οργανωμένα με αποτελεσματικό τρόπο ώστε να είναι άμεσα αξιοποιήσιμα. Αποτελεί έναν εύχρηστο οδηγό από τον οποίο θα μπορούσε να επωφεληθεί τόσο ο έμπειρος όσο και ο νεώτερος εκπαιδευτικός που θέλει να εκμεταλλευθεί τις πολλαπλές δυνατότητες των χρωματιστών μουσικών σωλήνων στη διδασκαλία του, εντός και εκτός σχολικής τάξης, σε ωδειακό πλαίσιο ή σε άλλα περιβάλλοντα τυπικής ή άτυπης μάθησης και ενασχόλησης με τη μουσική. Σμαράγδα Χρυσοστόμου Καθηγήτρια Μουσικής Παιδαγωγίας και Διδακτικής Τμήμα Μουσικών Σπουδών Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Βιβλιογραφία Collins, A. (2014). Music Education and the Brain: What Does It Take to Make a Change? Update, Vol. 32(2), 4 –10 Gruhn, W. (2005). Children need music. International Journal of Music Education. Vol 23(2), 99-101
ΦΤ Ι Α Χ Ν Ω Μ Ε Λ Ω Δ Ι Ε Σ Μ Ε Χ Ρ Ω Μ ΑΤΑ
και τώρα παίζουν τη μελωδία που προκύπτει:
• H
υπόλοιπη τάξη τραγουδάει και καταγράφει τη νέα μελωδία.
• Ο εκπαιδευτικός τοποθετεί τις καρτέλες με διαφορετική σειρά ώστε να προκύψει
μια νέα ρυθμική φράση. Αντιστοιχεί άλλο σωλήνα για κάθε καρτέλα, επιλέγει μια νέα ομάδα μαθητών και δημιουργείται έτσι διαφορετική μελωδία. • Τ ο
παιχνίδι ξεκινά από την αρχή και συνεχίζεται όσο διατηρείται το ενδιαφέρον
της τάξης.
ΜΟΥΣΙΚO ΠΑΙΧΝIΔΙ
16
Με την ακόλουθη δραστηριότητα ο εκπαιδευτικός της μουσικής στοχεύει στη βιωματική διδασκαλία συγκεκριμένων νοτών. Για την επίτευξη του στόχου αυτού προτείνεται οι μαθητές: α) να δημιουργήσουν τη δική τους μελωδία και β) να εκτελέσουν με τους σωλήνες μία μελωδία που έχει δημιουργήσει ο εκπαιδευτικός και αποτελείται από τις διδαγμένες νότες.
ΜΟΥΣΙΚO ΠΑΙΧΝIΔΙ
16α
Δημιουργώ τη δική μου μελωδία Βαθμός δυσκολίας: 3 Υλικά: Βoomwhackers (2-3 διατονικά/πεντατονικά σετ), καρτελάκια με φθογγόσημα, μεταλλόφωνο Oι μαθητές χωρίζονται σε μικρές ομάδες και σε κάθε μία μοιράζονται καρτελάκια με διδαγμένες ρυθμικές αξίες. • Η κάθε ομάδα τοποθετεί τα καρτελάκια στη σειρά, για να σχηματίσει ένα δίμετρο
2/4 ή 4/4. • Ε κτελούν • Ο
τα φθογγόσημα ρυθμικά με κρουστά.
εκπαιδευτικός μοιράζει στους μαθητές τους σωλήνες με τις νότες που έχει
διδάξει. • Ο ι
μαθητές επιλέγουν ποια νότα θα έχει κάθε ρυθμική αξία.
53
54
ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΜΟΥΣΙΚΟΥΣ ΣΩΛΗΝΕΣ BOOMWHACKERS
• Ε κτελούν
μελωδικά το δίμετρο με τους σωλήνες ή σε ένα μεταλλόφωνο
Βoomwhackers και τραγουδούν τη σύνθεσή τους (μελωδικό solfége). • Σ ημειώνουν
τη μουσική σημειογραφία στο πεντάγραμμο.
• Π αρουσιάζουν
τη σύνθεση στην ολομέλεια.
ΜΟΥΣΙΚO ΠΑΙΧΝIΔΙ
16β
Τρεις νότες μία μελωδία Βαθμός δυσκολίας: 3 Υλικά: Βoomwhackers (1 διατονικό/πεντατονικό σετ), ρυθμικά ή/και μελωδικά κρουστά Οι μαθητές έχουν διδαχθεί από προηγούμενο μάθημα τις νότες π.χ. μι, σολ και λα (γνωρίζουν να τις τραγουδούν, τη θέση τους στο πεντάγραμμο, τις αναγνωρίζουν με τη χειρονομική Kodály κ.λπ.) και ο εκπαιδευτικός δημιουργεί μια απλή μελωδία με τις νότες αυτές. Ενδεικτικά αναφέρεται:
• O ι
μαθητές μαθαίνουν να τραγουδούν τη μελωδία με βοήθεια της χειρονομικής
Kodály ή με solfége. • Μ οιράζονται οι χρωματιστοί σωλήνες (νότα/σωλήνας και μαθητής) σε μία ομάδα
που εκτελεί την παρακάτω μελωδία με τους μουσικούς σωλήνες. Δοκιμάζουν όλοι οι μαθητές να παίξουν τη μελωδία με τους μουσικούς σωλήνες.
παλαμάκι
• Ο
παλαμάκι
εκπαιδευτικός, σε συνεργασία με τους μαθητές, μπορεί να δημιουργήσει μια
χορογραφία, που να αναδεικνύει τη μελωδία.
ΦΤ Ι Α Χ Ν Ω Μ Ε Λ Ω Δ Ι Ε Σ Μ Ε Χ Ρ Ω Μ ΑΤΑ
Χορογραφία
D C
Οι μαθητές στέκονται στη σειρά, ο ένας πίσω από τον άλλον. 1ο – 2ο μέτρο: τρία βήματα μπροστά, παλαμάκι στον τέταρτο χρόνο, 3ο μέτρο: βήμα μπροστά, παλαμάκι δεξιά, βήμα μπροστά, παλαμάκι αριστερά, 4ο μέτρο: κάθισμα επιτόπου με ρυθμική κίνηση του σώματος (λυγίζουν τα πόδια τους και κινούν τα χέρια τους στο ρυθμό των ογδόων, ενώ στο ήμισυ κάθονται επιτόπου). • Χ ωρίζονται σε τρεις ομάδες: της εκτέλεσης της μελωδίας, του τραγουδιού και της
κίνησης. • Ό λες
οι ομάδες εκτελούν ταυτόχρονα τη δοσμένη μελωδία (μουσική – κίνηση).
Η δραστηριότητα μπορεί να βιντεοσκοπηθεί για το αρχείο της τάξης. Παραλλαγή: Οι μαθητές μπορούν να δημιουργήσουν δικούς τους στίχους για τη μελωδία και να τους τραγουδήσουν.
ΜΟΥΣΙΚO ΠΑΙΧΝIΔΙ
17
Συνοδεύοντας ένα τραγούδι με bordun και ostinato Βαθμός δυσκολίας: 3 Υλικά: Βoomwhackers (3 διατονικά σετ ή 2 διατονικά και 1 πεντατονικό), καπάκια ή μπάσο Βoomwhackers, μεταλλόφωνο/μελωδικό όργανο Στην ακόλουθη δραστηριότητα οι μαθητές θα διδαχθούν πώς να συνοδεύουν με απλό τρόπο μια μελωδία (με bordun και μελωδικό ostinato). Ο εκπαιδευτικός μπορεί να επιλέξει ένα διαφορετικό τραγούδι και να προσαρμόσει τον τρόπο συνοδείας του στην ηλικία και τις δυνατότητες των μαθητών του. •
Διδάσκονται η μελωδία και οι στίχοι του τραγουδιού.
55