10
Il-Leħen INTERNAZZJONALI
Il-Ħadd 25 ta’ Awwissu 2019
IL-VATIKAN
Il-Papa Franġisku jbierek 6,000 kuruna tar-Rużarju għall-poplu Sirjan Servizz tal-Aid to the Church in Need (Malta) info@acnmalta.org
Fil-15 t’Awwissu, is-Solennità tat-Tlugħ fis-Sema tal-Verġni Marija, ilPapa Franġisku bierek waqt l-Angelus fi Pjazza San Pietru 6,000 kuruna tar-Rużarju li se jingħataw lill-poplu ta’ Alla fis-Sirja.
kollha jinsabu qrib tagħhom, jitolbu għalihom, spalla ma’ spalla magħhom. Dan hu sors kbir ta’ faraġ.”
jingħata faraġ u appoġġ spiritwali. F’laqgħa qabel mal-Papa f’Santa Marta attendew il-President Eżekuttiv tal-ACN Dra Thomas Heine-Geldern li fir-ritratt jidher fit-tieqa mal-Papa waqt t-tberik tal-kuruni tar-Rużarju kif ukoll diversi diretturi tal-uffiċċji nazzjonali Ewropej tal-ACN. Fludjenza, il-Papa Franġisku faħħar il-ħidma tal-ACN u din l-inizjattiva ekumenika. Hu rringrazzja lill-ACN għal dak kollu li tagħmel. “Meta nitolbu man-nies fis-Sirja, nersqu eqreb lejhom”, irrimarka l-Papa. Il-President tal-ACN HeineGeldern qal li kien imqanqal ħafna mill-appoġġ tal-Papa għal din il-kampanja ta’ talb. Hu qal li “f’bosta okkażjonijiet il-Papa esprima l-appoġġ u l-approvazzjoni tiegħu għall-impenn tagħna fis-Sirja u fil-Lvant Nofsani. U
Ritratt: Servizio Fotografico, Vatican Media
Dawn se jingħataw lil dawk li l-membri tal-familja tagħhom inħatfu jew inqatlu matul il-gwerra ċivili tas-Sirja. Din kienet parti minn inizjattiva ekumenika tal-Aid to the Church in Need (ACN) flimkien ma’ knejjes Kattoliċi u Ortodossi fis-Sirja. Il-Papa Franġisku qal li l-kuruni tar-Rużarju, li saru bl-inizjattiva tal-ACN, huma sinjal tal-qrubija tiegħu ma’ ħutna fis-Sirja. Hu żied li “aħna nkomplu nirreċitaw ir-Rużarju Mqaddes għall-paċi filLvant Nofsani u madwar id-dinja”. Il-pjan hu li fil-15 ta’ Settembru jitqassmu l-kuruni tar-Rużarju fost numru ta’ komunitajiet Kristjani differenti fis-Sirja. It-tema talinizjattiva ekumenika hi “Farrġu, farrġu l-poplu tiegħi” (Is. 40, 1) u l-iskop tagħha hu li jitfakkru l-vittmi tal-gwerra ċivili riċenti u
hekk reġa’ għamel illum. Għallfamilji tal-vittmi tal-gwerra dawn il-kuruni tar-Rużarju mbierka huma sinjal li l-Papa u l-Knisja
IL-KOSTA TAL-AVORJU
Tinqatel Segretarja Parrokkjali
F’Jum il-festa tat-Tlugħ fis-Sema tal-Verġni Marija, il-Papa Franġisku bierek 6,000 Kuruna tar-Rużarju b’appoġġ għallKampanja ta’ Talb tal-ACN b’risq is-Sirja.
Segretarja Parrokkjali nqatlet minn xi ħadd mhux magħruf fl-uffiċċju tagħha fil-Knisja Kattolika San Ċeċilju, f’Abidjan, fil-Kosta tal-Avorju. Is-Sinjura Faustine Brou ġiet attakkata fl-uffiċċju tagħha minn raġel li b’mod vjolenti niffidha diversi drabi b’sikkina. Hi nstabet ħajja fl-uffiċċju tagħha tard filgħaxija u ttieħdet l-isptar għall-kura. Hi mietet kmieni l-għada filgħodu fl-isptar kawża tal-ġrieħi serji li ġarrbet. Il-parruċċani qalu li s-Sinjura Brou kienet magħrufa għaddisponibbiltà u l-impenn spiritwali u għas-servizz tagħha fil-parroċċa.
It-22 t’Awwissu
Il-Jum Internazzjonali li jfakkar il-vittmi ta’ atti ta’ vjolenza minħabba reliġjon jew twemmin
Biex takkwista Kuruna tar-Rużarju u tissieħeb f’din il-Kampanja ta’ Talb, jekk jogħġbok ibgħat ismek u kunjomok, l-indirizz postali, in-numru tat-telefon, l-email u d-dettalji tiegħek fl-indirizz t’hawn taħt. Donazzjoni tkun apprezzata. Isem u Kunjom:
Indirizz Postali:
Numru tat-telefon:
Email:
Aid to the Church in Need (Malta), 39b, Triq l-Imdina, Ħ’Attard, ATD 9038 Ċempel 21487818
@acn_malta
Aid to the Church in Need Malta
acn_malta
www.acnmalta.org Aid to the Church in Need hija Fondazzjoni Pontifiċja fi ħdan il-Knisja Kattolika u rreġistrata f’Malta Reg. No. LPF-212, bħala Fondazzjoni taħt it-tieni skeda tal-Kodiċi Ċivili (Kap. 16) tal-Liġijiet ta’ Malta. 38 - ACN (Malta) Rosary Beads Advert (Lehen).indd 1
20/08/2019 16:11
It-22 t’Awwissu, kull sena, ġie rikonoxxut uffiċjalment minNazzjonijiet Magħquda bħala l-Jum Internazzjonali li jfakkar il-vittmi ta’ atti ta’ vjolenza minħabba reliġjon jew twemmin. Dan wara r-riżoluzzjoni li għaddiet f’Mejju li għadda. Ir-riżoluzzjoni tressqet mill-Polonja blappoġġ tal-Istati Uniti tal-Amerka, Il-Kanada, Il-Brażil, L-Eġittu, L-Iraq, Il-Ġordan, In-Niġerja u l-Pakistan. L-Aid to the Church in Need (ACN), Fondazzjoni Internazzjonali Pontifiċja Kattolika ta’ karità, ilha aktar minn 70 sena tgħin lill-Kristjani li jbatu u li jiġu ppersegwitati. Hi tilqa’ din ir-riżoluzzjoni bħala l-ewwel pass biex il-fenomenu tat-traġedja tal-persekuzzjoni reliġjuża jingħata aktar attenzjoni partikolarment il-vjolenza kontra l-Kristjani li sal-lum hu l-akbar grupp reliġjuż li jiffaċċja persekuzzjoni. Dan jidher l-aktar fl-isfond tar-realtà traġika u hu konfermat minn riċerki li ħarġu f’rapporti internazzjonali dwar il-libertà reliġjuża bħal dawk ippubblikati mill-United States Commission on International Religious Freedom (USCIRF), il-Pew Research Center u l-ACN. Fihom insibu żieda bla preċedent fil-vjolenza kontra l-fidili ta’ kważi kull reliġjon, f’kull kontinent, bil-Kristjani jsofru l-akbar persekuzzjoni.
OPINJONI Il-Leħen
Il-Ħadd 25 ta’ Awwissu 2019
Il-Leħen
Gazzetta ta’ ispirazzjoni Kattolika maħruġa nhar ta’ Ħadd mill-Azzjoni Kattolika Maltija
Editur Michael Caruana Istitut Kattoliku, Il-Furjana FRN 1441 Telefon 2703 2961 Fax 2122 5563 E-mail: editur-illehen@akmalta.org
13
Stampatur Progress Press Co. Ltd. Distributuri Abbonamenti Maltapost plc tel: 2122 4421 Ħwienet Allied Malta Newspapers Ltd. tel: 2276 4443
L-editorjal
Il-Jum Internazzjonali li jfakkar il-vittmi ta’ atti ta’ vjolenza minħabba reliġjon u twemmin Il-Ħamis li għadda ġie ċċelebrat għallewwel darba l-jum internazzjonali li jfakkar ilvittmi ta’ atti ta’ vjolenza minħabba reliġjon jew twemmin wara li dan ġie rikonoxxut uffiċjalment mill-Assemblea Ġenerali tanNazzjonijiet Magħquda f’Mejju li għadda. F’intervista fuq Radju 103FM dan l-aħħar, l-Isqof Awżiljarju Joseph Galea-Curmi tkellem dwar l-importanza ta’ dan il-jum internazzjonali li għandu jkabbar l-għarfien dwar il-qagħda ta’ dawk in-nies li huma ppersegwitati madwar id-dinja. “Importanti”, qal l-Isqof Galea Curmi, “li aħna nkunu nafu kemm nies ibatu minħabba r-reliġjon u t-twemmin tagħhom u wkoll kemm Insara, kemm Kristjani, ibatu u jiġu ppersegwitati. Fil-fatt, bħalma tispjega l-Aid
to the Church in Need (ACN), Fondazzjoni Internazzjonali Pontifiċja Kattolika li ilha iktar minn 70 sena tgħin lill-Kristjani li jbatu u jiġu ppersegwitati, il-vjolenza kontra l-Kristjani llum hi partikolarment preżenti f’diversi postijiet. Sal-lum hu l-ikbar grupp reliġjuż li jaffaċċja persekuzzjoni”, sostna l-Isqof GaleaCurmi. Hu għalhekk importanti li dan il-jum internazzjonali joħloq kuxjenza u għarfien dwar x’qed jiġri madwar id-dinja matul is-sena kollha u mhux dakinhar biss li ġie ċċelebrat. “Li toħloq kuxjenza hu l-ewwel pass biex din l-persekuzzjoni tispiċċa, biex tonqos, u anki biex jittieħdu l-miżuri neċessarji ħalli tkun ta’ għajnuna għal dawk il-Kristjani li jsofru l-persekuzzjoni. Dan hu l-jum li jgħinna
proprju għalhekk. Nagħmlu tajjeb, bħalma tħeġġiġna l-ACN, li nkomplu nkunu konxji biex jikber l-għarfien fuq il-qagħda ta’ dawk in-nies li huma ppersegwitati madwar id-dinja u naraw b’liema mod nistgħu nagħtuhom appoġġ biex jissaħħu fil-fidi u biex f’sitwazzjonijiet bħal dawn ikomplu jgħixu b’tama. U kif ikkummenta tant tajjeb Mark Riedemann, id-Direttur tal-Affarijiet Pubbliċi u l-Libertà Reliġjuża għall-ACN, irrikonoxximent min-Nazzjonijiet Magħquda ta’ dan il-jum internazzjonali hu pass importanti iżda hu biss l-ewwel pass u l-bidu ta’ proċess lejn azzjoni biex tintemm il-persekuzzjoni reliġjuża. Ara wkoll paġna 10
Is-sinjali taż-żminijiet J. M. Bonnici
F’intervista li saret ftit żmien ilu u li għaliha saret riferenza f’il-Mument tal-11 t’Awwissu, Dr Lawrence Gonzi ġie kkwotat li qal li fil-kwistjoni tad-divorzju l-Oppożizzjoni Nazzjonalista ma qratx tajjeb is-sinjali tażżminijiet. Naħseb li dan il-punt hu diskutibbli ħafna. Għax is-sinjali taż-żminijiet u l-qari tajjeb tagħhom ma jfissirx li dak li hu ħażin u li tħoss filkuxjenza li hu ta’ ħsara għan-nies isir tajjeb jew jagħmel il-ġid. Għal min jemmen u jara kollox fid-dawl tal-Vanġelu, l-atteġġjament ta’ Dr Gonzi u ta’ disa’ deputati oħra li vvutaw kontra d-divorzju kien profetiku għax taw xhieda ta’ dak li jemmnu fih. Għax is-sinjali tażżminijiet ma jfissirx li wieħed iċedi għal kulma jkun jixtieq il-poplu. Dak hu atteġġjament populista. Il-politiku għandu l-missjoni nobbli li jisma’ lin-nies, li jkun qrib tagħhom, imbagħad li jiddixxerni fid-dawl tal-prinċipji tiegħu x’inhu ta’ ġid għall-poplu. Id-divorzju Alessandro Manzoni, il-kittieb Taljan awtur tar-rumanz I promessi sposi, kiteb poeżija fuq il-mewt ta’ Napuljun u jispiċċa “Fu vera gloria? Ai posteri l’ardua sentenza” (Kienet glorja vera? Għal ta’ warajna l-ġudizzju tqil). Naħseb jista’ jingħad l-istess għal-liġi taddivorzju f’pajjiżna. Biex isir ġudizzju jekk il-liġi tad-divorzju għamlitx ġid jew ħsara lill-poplu Malti jrid jgħaddi ż-żmien. Mhux veru kif jgħidu b’mod superfiċjali l-apoloġisti taddivorzju li għaddiet il-liġi u ma ġara xejn minn dak li kienu jbassru dawk li kienu kontra d-divorzju. Għax il-
liġijiet jgħinu biex jitfasslu s-sinjali taż-żminijiet. U, min hu oġġettiv u jagħmilha man-nies, jinduna li l-liġi tad-divorzju dgħajfet iżjed il-valur tal-permanenza fiż-żwieġ, ħolqot iżjed problemi għat-tfal li jsibu ruħhom vittmi f’dawn issitwazzjonijiet u f’dawk li qegħdin iħejju ruħhom għaż-żwieġ tnisslet l-idea li ż-żwieġ jista’ jinħall malewwel diffikultà. Kienet daqqa oħra fil-qerda talvaluri sbieħ tal-familja Maltija li kienu ta’ ġieħ għall-poplu tagħna. Allaħares! Allaħares naċċettaw is-sinjali taż-żminijiet bħala regola tattajjeb u l-ħażin. F’pajjiżna beda d-diskors fuq l-abort li hu wieħed mis-sinjali taż-żminijiet taddinja tal-lum. S’issa l-partiti – nispera b’konvinzjoni u mhux b’konvenjenza politika – jistqarru li huma kontra tiegħu. Minn taħt bdiet il-kampanja favur. Għandna nitolbu u naħdmu biex pajjiżna jkun fidil għallprinċipju tat-tajjeb u l-ħażin. S’issa dawn huma s-sinjali taż-żminijiet: li l-poplu Malti hu bi ħġaru kontra. Id-dmir tagħna hu li nkomplu naħdmu biex dan jibqa’ s-sinjal taż-żmien għalina l-Maltin. Dmirna lkoll li nagħtu sehemna għat-tisħiħ tal-kultura favur ilħajja. U, jiġri x’jiġri fil-mentalità
Il-liġi tad-divorzju dgħajfet iżjed il-valur tal-permanenza fiż-żwieġ
popolari, irridu nibqgħu nsostnu dak li hu tajjeb u ta’ ġid għall-poplu tagħna. Irridu ngħassu għax mhux dejjem il-poplu jiġi ppreżentat bl-implikazzjonijiet ta’ dak li jiġi propost. Ministru tal-Gvern ftaħret f’forum internazzjonali li kieku l-poplu kollu fehem l-implikazzjoni ta’ ċerta proposta, maġġoranza kbira kienet tkun kontra imma dan ma seħħx. Impenn Is-sinjali taż-żminijiet joffru sfida. Irridu naqrawhom tajjeb imma dan ma jfissirx li naċċettawhom u naqblu magħhom. Irridu nagħtu sehemna biex ninfluwenzawhom. Bħalissa f’pajjiżna, is-sinjali taż-żminijiet jinkwetaw żgur lil min ġenwinament irid il-ġid tal-poplu. Għax huma sinjali li jwasslu għall-qerda ta’ dak kollu li l-poplu Malti kien jgħożż u li tant kien jagħnih. It-tkissir talfamilji, il-permissività bla ebda rażan, il-bachelor’s parties b’rapporti
xokkanti bħalma dehru f’l-Orizzont u t-Times f’dawn il-ġranet, ilmassage parlours mibdula f’postijiet ta’ abbużi sesswali, it-tixrid talmard sesswali li fih Malta saret it-tielet fid-dinja, l-isfruttament tal-ħaddiema f’kundizzjonijiet ta’ xogħol li ma jixirqux lid-dinjità tal-bniedem: dawn huma ftit sinjali taż-żminijiet ta’ Malta tal-lum. Għall-grazzja ta’ Alla – u allaħares le – huma sinjal pożittiv bħall-ħidma taż-żgħażagħ filvolontarjat, is-sensibbiltà iżjed għall-problemi tal-ambjent, ix-xewqa ta’ iżjed parteċipazzjoni tan-nies fid-deċiżjonijiet dwar ħajjithom li huma wkoll sinjali li jeħtieġu qari tajjeb biex jiġu interpretati, apprezzati u inkuraġġiti. Imma ’l bogħod millpolitika fqira partiġjana hemm bżonn impenn ta’ kulmin iħobb lil pajjiżna biex is-sinjali taż-żminijiet jgħinu għall-bini ta’ Malta aħjar li fiha l-bniedem ikun fiċ-ċentru u megħjun biex jgħix id-dinjità vera tiegħu ta’ wild Alla.