8 minute read
21 Révision – Lekcja powtórkowa
4 / Quatrième leçon
4 Exercice 1 – Traduisez
➊ Je m’appelle Loïc. ➋ Et voici mes deux amis. ➌ Êtes-vous parisien ? ➍ Pas du tout ! Je suis breton. ➎ Il est de Nîmes aussi. ***
Exercice 2 – Complétez
➊ Jestem Bretończykiem i ona też jest Bretonką. Je suis . . . . . . et elle est . . . . . . . . . . . . . .
➌ Czy jest pan/i z Nîmes? . . . . . . . . . de Nîmes ?
Quatrième leçon [katrjem lysą]
L’heure 1
1 – Pardon, est-ce que 2 vous‿avez l’heure ?
Wymowa
lyr 1 pardą es ky wuz-awe lyr
Objaśnienia
1 Wiemy, że le i la są rodzajnikami określonymi, odpowiednio, rodzaju
męskiego i żeńskiego. Ale jeśli rzeczownik zaczyna się od samogłoski
lub h, rodzajnik ma postać l’. Widzisz teraz, jak ważne jest uczenie się rodzaju rzeczowników! L’heure (rodzaj żeński) oznacza godzinę. Avezvous l’heure ? Która godzina (Czy ma pan/i godzinę)?
9 • neuf [nyf]
Lekcja czwarta / 4
Klucz do ćwiczenia 1
➊ Nazywam się Loïc. ➋ A to są moi dwaj przyjaciele. ➌ Czy jest pan paryżaninem? ➍ Nie! Jestem Bretończykiem. ➎ On też jest z Nîmes. ***
➍ Mam na imię Sophie. A pan/i? . . . . . . . . . . . Sophie. . . . . . . ?
➎ Jestem teraz przy trzeciej lekcji. . . . . . . maintenant à la . . . . . . . . . leçon.
Klucz do ćwiczenia 2
➊ – breton – bretonne aussi ➋ Nous sommes – ➌ Êtes-vous – ➍ Je m'appelle – Et vous ➎ Je suis – troisième –***
Francja to ogromny kraj – największy w Europie Zachodniej – z niezwykle zróżnicowanymi krajobrazami, od surowych granitowych klifów la Bretagne (Bretanii) po bujne gaje oliwne w południowej Francji. W dalszej części kursu dowiemy się więcej o francuskich regionach. Dziś spotkaliśmy Bretonkę i kobietę z le Midi (południa Francji). (Jeśli przyjeżdżasz pociągiem do stolicy Belgii, Brukseli, możesz zauważyć, że jeden z dwóch głównych dworców w mieście to Bruxelles-Midi. Został tak nazwany, ponieważ znajduje się na południu miasta).
Lekcja czwarta
4
Godzina
Uwagi do wymowy
(1), (3), (4) Końcowe -z w avez i savez jest nieme. Ta sama zasada obowiązuje w rendez w następnym zdaniu.
2 Innym bardzo powszechnym sposobem zadawania pytań jest umieszczenie est-ce que (dosł. czy to jest) przed czasownikiem. Tak więc Avezvous l’heure ? i Est-ce que vous avez l’heure ? znaczy to samo.
[dis] dix
• 10
21 / Vingt et unième leçon
(obiad) lub -ier, le quartier (dzielnica). Obie te końcówki często występują w rzeczownikach oznaczających zawody: un boulanger (piekarz), un banquier (bankier) i tak dalej. Wreszcie rzeczowniki kończące się na -in są zwykle rodzaju męskiego: un jardin (ogród), le matin (poranek). Prawdopodobnie najczęściej spotykanym wyjątkiem jest la fin (koniec). – Większość rzeczowników kończących się na -ion i -té jest rodzaju żeńskiego: une région (region), l’éducation (edukacja), la santé (zdrowie), la liberté (wolność). Dwa wyjątki to le côté (bok) i l’avion (samolot). Podobnie końcowka -ée najczęściej oznacza rodzaj żeński, na przykład la soirée (wieczór), une idée (pojęcie, myśl). Jednym z nielicznych wyjątków jest un musée (muzeum). Kilka innych typowych końcówek poznamy w lekcji 28.
2.2 Przymiotniki
Poznaliśmy podstawowe zasady uzgadniania przymiotników, jednak niektóre z nich mają nieregularną formę żeńską. Oto trzy przykłady: le lait frais (rodzaj męski, świeże mleko) → une fraise fraîche (rodzaj żeński, świeża truskawka) – zwróć uwagę na accent circonflexe (tzw. „daszek”) nad i; le vin blanc (rodzaj męski, białe wino) → une carte blanche (rodzaj żeński, biała karta); un long moment (rodzaj męski, długi czas) → une longue avenue (rodzaj żeński, długa aleja). Aby utworzyć formy liczby mnogiej, po prostu dodaj końcówkę -s. W lekcji 19 zauważyliśmy, że kilka przymiotników występujących przed rzeczownikiem ma dwie formy w rodzaju męskim, używane w zależności od pierwszej litery następującego słowa: samogłoski (lub h niemego) lub spółgłoski. Oprócz beau i nouveau takim przymiotnikiem jest vieux: un vieux monument (stary pomnik), ale un vieil ami (stary przyjaciel). Zwróć uwagę, że bel wymawia się dokładnie tak samo, jak forma żeńska belle: un bel endroit (ładne miejsce). Wreszcie około dwudziestu przymiotników kończących się na -e ma taką samą formę w rodzaju męskim i żeńskim. Oprócz superbe, facile, malade i moderne (lekcja 16), vide (lekcja 18) i honnête (lekcja 20), trzy inne warte poznania to faible, słaby/-a, pauvre, biedny/-a i triste, smutny/-a. Dodajmy jeszcze często używane confortable, wygodny/-a (uwaga na n – w odróżnieniu od polskiego komfortowy), drôle, zabawny/-a i sincère, szczery/-a.
81 • quatre-vingt-un [katrywęę]
3 Dni, miesiące i daty
Lekcja dwudziesta pierwsza / 21
• Dni tygodnia lundi poniedziałek jeudi czwartek mardi wtorek vendredi piątek mercredi środa samedi sobota dimanche niedziela
Ciekawostka: ostatnia sylaba w nazwie większości dni tygodnia, -di, pochodzi od łacińskiego dies, dzień. Jeśli chodzi o weekend, we Francji (i Belgii) powszechnie używa się słowa le week-end (zwróć uwagę na łącznik), natomiast w Kanadzie – wyrażenia la fin de semaine (dosł. koniec tygodnia). • Miesiące janvier styczeń juillet lipiec février luty août sierpień mars marzec septembre wrzesień avril kwiecień octobre październik mai maj novembre listopad juin czerwiec décembre grudzień Wszystkie nazwy miesięcy są rodzaju męskiego. Podając datę po francusku, używamy liczebników głównych, a nie porządkowych jak po polsku, i stawiamy rodzajnik określony rodzaju męskiego przed nazwą dnia: le lundi dix mai, poniedziałek, dziesiątego maja, le jeudi vingt et un août, czwartek, dwudziestego pierwszego sierpnia. Wyjątkiem jest pierwszy dzień miesiąca, który jest wyrażany liczebnikiem porządkowym: le samedi premier juin, sobota, pierwszego czerwca. Opanowanie sposobu podawania daty wymaga praktyki. Przeglądaj kalendarz na biurku lub w telefonie, wypowiadając głośno daty, najpierw powoli, a potem coraz szybciej. Zobaczysz, że w ten sposób szybko się nauczysz.
4 Podawanie godziny
Aby dokładnie podać czas, le temps, będzie nam potrzebny rzeczownik rodzaju żeńskiego l’heure, godzina. Aby zapytać o godzinę, zazwyczaj używa się konstrukcji z inwersją: Quelle heure est-il ?
[katrywędy] quatre-vingt-deux • 82
21 / Vingt et unième leçon
Która (jest) godzina? (Il jest tutaj zaimkiem bezosobowym, którego używamy również w odpowiedzi na to pytanie). – Gdy podajemy pełne godziny, po odpowiednim liczebniku głównym dodajemy słowo heures (heure w przypadku godziny 1.00): Il est une heure, Jest (godzina) pierwsza; Il est quatre heures, Jest (godzina) czwarta. Możemy też dodać słowo pile, dokładnie: Il est douze heures pile, Jest punkt dwunasta. – Jeśli chcemy podać minuty po godzinie, dodajemy odpowiedni liczebnik główny po słowie heure(s): Il est trois heures dix, Jest dziesięć po trzeciej; Il est six heures vingt-cinq, Jest dwadzieścia pięć po szóstej. – Podając minuty przed następną godziną, używamy moins (mniej, minus): Il est une heure moins dix, Jest za dziesięć pierwsza (dosł. pierwsza minus dziesięć), Il est onze heures moins vingt, Jest za dwadzieścia jedenasta. – Gdy chodzi o kwadrans, stosujemy wyrażenia et quart i moins le quart, umieszczone po słowie heure(s): Il est deux heures et quart, Jest kwadrans / piętnaście po drugiej, Il est huit heures moins le quart, Jest za kwadrans / za piętnaście ósma. – Wyrażenie et demie oznacza pół godziny i stawiamy je po określeniu godziny. Demi oznacza połowę, a ponieważ rzeczownik une heure jest rodzaju żeńskiego, dodajemy -e (ale nie -s): Il est neuf heures et demie, Jest wpół do dziesiątej (dosł. dziewiąta i pół). – Słowa oznaczające południe i północ to midi [midi] i minuit [minłi]. – Zauważ, że po francusku zawsze najpierw podajemy godzinę, a dopiero później minuty czy też określenia kwadransa i pół godziny. Trzeba się do tego przyzwyczaić. – W języku francuskim, podobnie jak po polsku, zegar 24-godzinny jest używany nie tylko w sytuacjach formalnych, takich jak służbowe spotkania czy harmonogramy podróży, lecz także w codziennych rozmowach. treize heures trzynasta dix-neuf heures dziewiętnasta quatorze heures czternasta vingt heures dwudziesta quinze heures piętnasta vingt et une
heures
dwudziesta pierwsza seize heures szesnasta vingt-deux heures dwudziesta druga dix-sept heures siedemnasta vingt-trois heures dwudziesta trzecia
dix-huit heures osiemnasta vingt-quatre
heures
dwudziesta czwarta
83 • quatre-vingt-trois [katrywętrła]
Lekcjadwudziesta pierwsza / 21
W systemie 24-godzinnym po godzinie następuje po prostu liczba minut (wtedy et quart, moins le quart i et demie nie są używane): Il est seize heures trente, Jest szesnasta trzydzieści; Il est dix-neuf heures quarante, Jest dziewiętnasta czterdzieści. ***
Dialogue de révision
1 – Je veux descendre du bus à la place de la
Concorde. 2 C’est un bel endroit pour faire une belle photo de ce beau bâtiment et, en face, de cette grande église. 3 – Mais nous n’avons pas beaucoup de temps. 4 – Pourquoi ? Quelle heure est-il maintenant ? 5 – Il est déjà cinq heures et quart, presque cinq heures et demie. 6 – Dix-sept heures quinze ! Ce n’est pas vrai ! 7 Nous devons attendre demain matin, je pense. 8 Nous avons la soirée libre. 9 – Qu’est-ce que vous voulez faire maintenant ? 10 – On peut aller regarder la Tour Eiffel : c’est gratuit !
Tłumaczenie dialogu
1 – Chcę wysiąść z autobusu na placu Zgody. 2 To piękne miejsce, by zrobić piękne zdjęcie tego pięknego budynku i, naprzeciwko, tego dużego kościoła. 3 – Ale nie mamy dużo czasu. 4 – Dlaczego? Która jest teraz godzina? 5 – Jest już piętnaście po piątej, prawie wpół do szóstej. 6 – Siedemnasta piętnaście! Żartujesz! 7 Myślę, że musimy zaczekać do jutra rana. 8 – Mamy wolny wieczór. 9 – Co chcecie teraz robić? 10 – Możemy iść popatrzeć na wieżę Eiffla: to jest za darmo!
Możesz odnieść wrażenie, że w dzisiejszej lekcji powtórkowej jest wiele szczegółów. Jednak w rzeczywistości wracamy do rzeczy, których już się uczyłeś/-aś, i pomagamy ci je uporządkować. Z wyjątkiem rodzajów rzeczowników na razie nie próbuj uczyć się niczego na pamięć. Po prostu baw się dobrze: nie masz przecież żadnych egzaminów do zdania!
[katrywękatr] quatre-vingt-quatre • 84
