22 Réfléchissez, choisissez, jouez

22

Vingt-deuxième leçon

Réfléchissez, choisissez, jouez

1 – Je n’aime pas les jeux 1 de hasard, parce qu’ils sont tous 2 risqués. Et vous ? 2 – Je suis comme vous. Mais il y a un jeu que j’aime bien. 3 – Vraiment ? Lequel ? Les machines à sous ? 4 – Mais non ! 3 Ce sont les courses de chevaux 1 . 5 Je regarde tous les journaux spécialisés, surtout un journal intitulé Mille gagnants, 6 et j’établis 4 une petite liste. 7 Je réfléchis 4 pendant quelques secondes, et quand je suis prêt,

Wymowa

refleszise szłazise żłe 1 … ży dy azar … tus riske … 3 … lykel … maszinasu 4 … kurs dyszywo 5 ... rygard tu … spesjalize siurtu … żurnal ątitule mil ganją 6 żetabli … list 7 … refleszi pądą … sygąd …

Objaśnienia

1 Większość rzeczowników kończących się na -eu w liczbie mnogiej przyjmuje końcówkę -x: un jeu, des jeux (gra, gry), un feu, des feux (ogień, ognie). W rzeczownikach, które kończą się na -al, w liczbie mnogiej końcówkę tę zastępujemy przez -aux: un cheval, des chevaux (koń, konie), un journal, des journaux (gazeta, gazety). Później poznasz jeszcze kilka

takich nieregularnych form liczby mnogiej.

2 Tous jest formą rodzaju męskiego liczby mnogiej zaimka tout, wszyst-

ko. Przed rzeczownikiem z rodzajnikiem jest wymawiany [tu], podobnie

jak forma liczby pojedynczej (tous les jeux, wszystkie gry [tu le ży]). Ale jeśli tous występuje po czasowniku, znaczy wszyscy i jest wymawiane

85 • quatre-vingt-cinq [katrywęsęk]

Lekcja dwudziesta druga

Zastanówcie się, wybierzcie, grajcie

1 – Nie lubię gier hazardowych, bo wszystkie są ryzykowne. A pan? 2 – Jestem jak pan. Lecz jest gra, którą lubię. 3 – Naprawdę? Która? Automaty do gry? 4 – Ależ nie! To wyścigi konne. 5 Przeglądam (patrzę na) wszystkie specjalistyczne gazety, zwłaszcza gazetę zatytułowaną „Tysiąc wygranych”, 6 i układam krótką (małą) listę. 7 Zastanawiam się przez kilka sekund, a gdy jestem gotów,

22

[tus]: Je les aime tous, lubię ich wszystkich (lub je wszystkie, jeśli mówi-

my o zwierzętach czy przedmiotach) [żylez-em tus]. Zanim wymówisz

tous, zastanów się, z jakim słowem się łączy! Formy rodzaju żeńskiego to toute i toutes. 3 Mais non ! (dosł. Ale(ż) nie!) jest stanowczym zaprzeczeniem, które może znaczyć Oczywiście, że nie! albo Wcale nie! Vous êtes malade ? –

Mais non, je vais très bien ! Jesteś chory? – Wcale nie, czuję się bardzo

dobrze! Innym często spotykanym wykrzyknieniem jest użyte w wer-

sach 9 i 13 Au fait (dosł. w fakcie). Umieszczone na początku zdania, oznacza przy okazji. Au fait, quel est votre nom ? Przy okazji, jak się

pan nazywa?

4 Etablis jest formą pierwszej osoby liczby pojedynczej czasownika établir, sporządzać należącego do drugiej grupy czasowników, które kończą się na -ir, a odmieniają następująco: j’établis, tu établis, il / elle établit, nous établissons, vous établissez, ils / elles établissent. Inne często używane czasowniki z tej grupy to choisir, wybierać, finir, kończyć, remplir, wypełniać i réfléchir, zastanawiać się (patrz lekcja 23

i powtórka – 28).

[katrywęsis] quatre-vingt-six • 86

22 / Vingt-deuxième leçon

8 je choisis 4 le cheval qui a une bonne chance de finir 4 en premier. 9 Puis je remplis 4 la grille de jeu… et je croise les doigts. 10 – Au fait 9, comment est-ce que vous choisissez 5 vos chevaux ? 11 Qu’est-ce que vous‿espérez ? 12 – Je suis comme tous 2 les joueurs ; nous‿avons tous 2 la même idée : 13 gagner 6 beaucoup d’argent et devenir très riche. 14 Au fait 9, est-ce que vous pouvez me prêter cinquante euros ? 15 Je n’ai pas un sou 7 . *

Wymowa

8 … szłazi … szywal … sząs ….finir … prymje 9 … rąpli … grij … krłaz … dła 10 o fet … 11 … espere 12 … tu … żłyr … tus … 13 ganje … dywynir … risz 14 … prete sękąt yro 15 … pa ęsu

Objaśnienia

5 Choisissez jest formą drugiej osoby liczby mnogiej i formą grzecznościową czasownika choisir (patrz wyżej). Zwróć uwagę na wymowę: [szłazise]. 6 Gagner znaczy wygrywać: Elle gagne toujours quand elle joue, Zawsze wygrywa, kiedy gra. Oznacza to też zarabiać (pieniądze): Il gagne cinq mille euros par mois, Zarabia pięć tysięcy euro miesięcznie. Zwróć uwa-

gę na kontekst za każdym razem, gdy napotkasz ten często używany

czasownik. Un/e gagnant/e, zwycięzca/zwyciężczyni. 7 Un sou to nazwa starej francuskiej monety, która już nie istnieje, ale słowo pozostało w popularnych zwrotach – Je n’ai pas un sou, Nie mam ***

Exercice 1 – Traduisez

➊ Vous devez réfléchir avant de choisir. ➋ Je sais que tous les jeux de hasard sont risqués. ➌ Ils ont tous la même idée : devenir riche. ➍ Désolé, je ne peux pas vous prêter trente euros. ➎ Je suis comme vous, je n’ai pas un sou.

87 • quatre-vingt-sept [katrywęset]

Lekcja dwudziesta druga / 22

8 wybieram konia, który ma szansę, by skończyć [wyścig] jako pierwszy. 9 Później wypełniam kupon (do gry) i trzymam kciuki. 10 – Przy okazji, jak wybiera pan konie? 11 Na co ma pan nadzieję? 12 – Jestem jak wszyscy gracze; wszyscy mamy tę samą myśl: 13 Zarobić dużo pieniędzy i stać się bogatym. 14 Przy okazji, czy może mi pan pożyczyć pięćdziesiąt euro? 15 Nie mam [ani] grosza.

Uwagi do wymowy

(8) Podwójne l wymawia się na kilka sposobów. Ciąg -ill poprzedzony spółgłoską zwykle wymawia się [ij]: znasz już fille [fij] i Bastille [bastij]. Ta sama zasada dotyczy grille [grij]. Ale są wyjątki: mille w wersie 5 to [mil], a znane ci już ville – [vil]. Prowadź listę zasad wymowy (i wyjątków), aby się

nie pomylić.

ani grosza; Il est sans le sou, Jest bez grosza (przy duszy) – jak również w wyrażeniu une machine à sous, automat do gry. (Zwróć uwagę na kontekst: sous jest również przyimkiem oznaczającym pod). ***

Klucz do ćwiczenia 1

➊ Musicie się zastanowić, zanim wybierzecie. ➋ Wiem, że wszystkie gry hazardowe są ryzykowne. ➌ Oni wszyscy mają jedną myśl: zostać bogatym. ➍ Przykro mi, nie mogę panu pożyczyć trzydziestu euro. ➎ Jestem jak pan, nie mam ani grosza.

[katrywęłit] quatre-vingt-huit • 88