Powodzenie tej pozycji tkwi w ekologicznym podejściu do płodności i wysokiej niezawodności (99,8%) metody Rötzera, zarówno w planowaniu jak i unikaniu poczęcia dziecka. Naturalna metoda rozpoznawania płodności wpływa na pogłębienie wzajemnej miłości i szacunku. Wśród małżeństw żyjących zgodnie z prawami natury nie ma prawie wcale rozwodów (wg badań prof. Josefa Rötzera).
Elżbieta Wójcik
NATURALNE PLANOWANIE RODZINY ISBN 978-83-88947-17-8
Metoda objawowo-termiczna według prof. dra med. J. Rötzera okl_NPR2 Cover4.indd 1
2012-01-31 22:39:28
npr_styczen_2012.indd 4
2012-01-31 21:39:54
lek. med. Elżbieta Wójcik
Naturalne Planowanie Rodziny
Metoda objawowo-termiczna według prof. dra med. J. Rötzera
npr_styczen_2012.indd 1
2012-01-31 21:39:37
npr_styczen_2012.indd 4
2012-01-31 21:39:54
SPIS TREŚCI 6 9 10 15 20 24
I. Uwagi ogólne Fizjologia cyklu miesiączkowego Faza dojrzewania pęcherzyka Jajeczkowanie Faza ciałka żółtego (po jajeczkowaniu) Działanie hormonów w cyklu miesiączkowym
26 27 33 34 35 37 41 43 45
II. Podstawowe reguły metody objawowo-termicznej według prof. dra n. med. Josefa Rötzera Karta obserwacji Okres niepłodności przed jajeczkowaniem Wskazówki dla kobiet początkujących Wskazówki dla kobiet doświadczonych Objawy okresu płodności Określanie początku okresu niepłodności po jajeczkowaniu Interpretacja wykresów nietypowych Wskazówki uzupełniające
58
III. Okres po porodzie przy niepełnym karmieniu dziecka piersią
59
IV. Okres po porodzie przy pełnym karmieniu dziecka piersią
62
V. W okresie przejściowym (premenopauzy)
63
VI. Cykle nieregularne
65
VII. Po odstawieniu pigułki hormonalnej
66
VIII. Po usunięciu spirali wewnątrzmacicznej
68
Prof. dr n. med. Josef Rötzer (sylwetka)
npr_styczen_2012.indd 5
2012-01-31 21:39:54
I. UWAGI
OGÓLNE
FAZA CIAŁKA ŻÓŁTEGO (PO JAJECZKOWANIU)
Faza ciałka żółtego zaczyna się po jajeczkowaniu i trwa do ostatniego dnia przed wystąpieniem miesiączki. Długość jej jest raczej stała i wynosi średnio 12–16 dni (czasem 10–17 dni). W miejscu pękniętego pęcherzyka, z którego wydostała się dojrzała komórka jajowa, tworzy się ciałko żółte, które produkuje progesteron (oraz mniejszą ilość estrogenów). Progesteron jest hormonem drugiej fazy cyklu. Jego działanie jest następujące: • Wpływa na dalszy rozwój i rozpulchnienie błony śluzowej jamy macicy po to, aby dziecko mogło się w niej zagnieździć.
20
npr_styczen_2012.indd 20
2012-01-31 21:40:11
• Blokuje dojrzewanie następnego pęcherzyka, dlatego w jednym cyklu nie ma nigdy drugiego jajeczkowania.
• Temperatura ciała kobiety podnosi się o parę kresek (czyli parę dziesiątych °C) i obniża się dopiero tuż przed wystąpieniem miesiączki (niekiedy dopiero w czasie miesiączki). Jeżeli nastąpi poczęcie, wyższa temperatura utrzyma się dłużej, gdyż potrzebna jest dla rozwoju dziecka.
• Szyjka macicy zamyka się, twardnieje i przemieszcza się ku dołowi.
NATURALNE
npr_styczen_2012.indd 21
PLANOWANIE
RODZINY
21
2012-01-31 21:40:12
I. UWAGI
OGÓLNE
DZIAŁANIE HORMONÓW W CYKLU MIESIĄCZKOWYM W PIERWSZEJ FAZIE CYKLU A B C D E F G
Hormon przysadkowy FSH powoduje wzrost pęcherzyka i dojrzewanie w nim komórki jajowej. Wzrastający pęcherzyk wytwarza hormony estrogeny, które powodują: stopniową odbudowę złuszczonej błony macicy, wydzielanie i zmianę śluzu szyjkowego z gęstego, mętnego, lepkiego na rozciągliwy, przejrzysty, śliski, zmiany w szyjce macicy, która początkowo jest zamknięta, twarda i nisko położona, a wraz ze wzrostem poziomu estrogenów staje się miękka, otwiera się i unosi ku górze, estrogeny nie wpływają na podstawową temperaturę ciała (PTC). Utrzymuje się ona na niższym poziomie, zmianę nastroju i zachowania kobiety, która w tym czasie często staje się sprawniejsza fizycznie i psychicznie, ma dobre samopoczucie.
Estrogeny określa się jako „hormony kobiecości”. Dojrzały pęcherzyk Graafa (2 cm średnicy) pęka pod wpływem hormonu LH z przysadki mózgowej i następuje jajeczkowanie (owulacja). W DRUGIEJ FAZIE CYKLU A B C D E F G H
24
W ściance pękniętego pęcherzyka Graafa rozwija się ciałko żółte. Ciałko żółte wytwarza hormon progesteron (i nieco estrogenów), które powodują: rozpulchnienie błony śluzowej macicy (przygotowanie jej do przyjęcia zarodka) zaniknięcie śluzu szyjkowego obniżenie, stwardnienie i zamknięcie szyjki macicy twardym czopem śluzowym (nieprzenikliwym dla plemników), wzrost i utrzymywanie się podstawowej temperatury ciała (PTC) na wyższym poziomie, zmianę nastroju kobiety, która staje się bardziej, drażliwa, płaczliwa, potrzebuje opiekuńczości i czułości, obrzmienie i wrażliwość gruczołów piersiowych.
Progesteron zapobiega dojrzewaniu następnego pęcherzyka. Progesteron nazywany jest niekiedy „hormonem macierzyństwa”.
npr_styczen_2012.indd 24
2012-01-31 21:40:19
I Faza
II Faza
A
B
C
D
E
F
NATURALNE
npr_styczen_2012.indd 25
PLANOWANIE
RODZINY
25
2012-01-31 21:40:19
II. Podstawowe reguły metody objawowo-termicznej (według
prof. dra med. Josefa Rötzera, Austria)
Metody naturalnego planowania poczęć opierają się na naukowo zbadanych i potwierdzonych zasadach: • poczęcie dziecka jest możliwe tylko w okresie okołoowulacyjnym, • okresowi jajeczkowania to wa rzyszą charakterystyczne, dające się zaobserwować objawy. Połączenie obserwacji tych objawów daje dużą pewność, a ponadto pozwala kobiecie na lepszą orientację i poznanie własnego rytmu płodności. Poniżej przedstawione zostaną zasady stosowania metody objawowo-termicznej.
26
Skuteczność reguł określa się wskaźni kiem Pe ar la. Wskaź nik Pe ar la (Pearl Index, w skrócie PI) wskazuje, ile będzie nieplanowanych poczęć, jeżeli 100 kobiet stosuje daną metodę w ciągu 1 roku (12 miesięcy czyli około 12 cykli). Jeżeli np. PI = 0,2, to znaczy, że wśród 100 kobiet będzie 0,2 niezamierzonych poczęć, czyli wśród 500 kobiet przy stosowaniu danej metody przez 1 rok może wystąpić 1 niezamierzone poczęcie.
npr_styczen_2012.indd 26
2012-01-31 21:40:24
KARTA OBSERWACJI Karta do zapisywania wyników obserwacji znajduje się na końcu książeczki. Można ją kserować, narysować w zeszycie kratkowanym lub zamówić zeszyt z kartami obserwacji w Instytucie Naturalnego Planowania Rodziny*. Jedna karta przeznaczona jest dla jednego cyklu miesiączkowego. Każdy zaczynający się cykl zapisujemy na nowej karcie. Dni krwawienia miesiączkowego zaznacza się w górze po lewej stronie wykresu. Stosunki małżeńskie zaznacza się znakiem X. Dobrze jest zaznaczać wszystkie akty współżycia małżeńskiego; konieczne jest zapisanie przynajmniej ostatniego w okresie przed jajeczkowaniem i pierwszego po szczycie objawu śluzu. Na górze notuje się liczbę obserwowanych dotychczas cyklów, długość najkrótszego cyklu i najwcześniejszy dzień pierwszej wyższej temperatury po szczycie. Jest to ważne dla wyznaczenia długości okresu niepłodności przed jajeczkowaniem. Po lewej stronie karty należy podać sposób i godzinę mierzenia temperatury porannej: w odbycie (rektalnie), w pochwie (waginalnie) lub w ustach (oralnie). Zacznij wpisywać od pierwszego dnia miesiączki
•
Tu zaznacz miesiączkę
•
Zaznaczanie symbolami obserwacji śluzu
•
Pomiary temperatury
•
Godzina i miejsce mierzenia
•
* Instytut Naturalnego Planowania Rodziny ul. Nowogrodzka 49, 00-695 Warszawa, tel. (0 22) 629 06 89
NATURALNE
npr_styczen_2012.indd 27
PLANOWANIE
RODZINY
27
2012-01-31 21:40:25
Powodzenie tej pozycji tkwi w ekologicznym podejściu do płodności i wysokiej niezawodności (99,8%) metody Rötzera, zarówno w planowaniu jak i unikaniu poczęcia dziecka. Naturalna metoda rozpoznawania płodności wpływa na pogłębienie wzajemnej miłości i szacunku. Wśród małżeństw żyjących zgodnie z prawami natury nie ma prawie wcale rozwodów (wg badań prof. Josefa Rötzera).
Elżbieta Wójcik
NATURALNE PLANOWANIE RODZINY ISBN 978-83-88947-17-8
Metoda objawowo-termiczna według prof. dra med. J. Rötzera okl_NPR2 Cover4.indd 1
2012-01-31 22:39:28