Mleczne Agro Nr 1/2018 by Wydawnictwo Skryba

NR 1(5)/2017

MARZEC 2018

CORIOLI CS BORGI CS

BELUGI CS

LAKTI CS

DONREMI CS

NKA

CZENIE NA

PRZE Z

MONLERI CS

KIS

BATISTI CS

HERKULI CS

SIRIANI CS

AKTUALNOŚCI W NUMERZE

str. 4-6

Mlekpol podsumowuje 2017 r. Jak dbać o użytki zielone

Przegląd kiszonkowych odmian

kukurydzy

Jak długo zaszuszać krowy

Nabór wniosków na modernizacje

str. 6 str. 8 str. 10-20 str. 22

gospodartsw

str. 24 str. 24 Efektywne żywienie bydła str. 26 Jak uzyskać więcej kazeiny w mleku str. 28 Nie daj się owinąć – str. 30 Ciekawostki z rynku maszyn str. 32 Motoryzacja str. 34 i 35 Gastroskopia przez nos str. 36 Krzyżówka z nagrodami str. 37 Rozrywka str. 30 Wycinanie własnych drzew

Zdjęcie na okładce: Wiesława i Robert Szabrańscy z synem Krzysztofem z Łojek k.Grajewa Fot. Barbara Klem

Morawiecki na Podlasiu Od wizyty na Podlasiu rozpoczął swoje rządy premier Mateusz Morawiecki. Pierwszą wizytę złożył 12 stycznia właśnie naszym rolnikom. Morawiecki ocenił, że Polska staje się potęgą w produkcji rolno-spożywczej. Zapewniał, że obok rozwijania wysokich technologii czy branży elektronicznej, produkcja rolno-spożywcza jest dla niego absolutnie kluczowa i może również być bardzo dochodowa. Zapewniał też, że będzie kładł nacisk na mądre zabieganie o interesy polskich rolników w UE. Przypominamy, wnioski przez Internet

Od 2018 r. wszystkie wnioski o dopłaty bezpośrednie czy wnioski o dotacje z PROW związane z powierzchnią gospodarstwa muszą być składane na elektronicznym formularzu geoprzestrzennego wniosku (GSAA). Taki jest wymóg Komisji Europejskiej. W praktyce oznacza to, że niemal każdy rolnik będzie musiał wypełnić wniosek do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa za pośrednictwem Internetu.

Bądźcie bezpieczni Do końca marca można zgłaszać się do udziału w XVI edycji Ogólnokrajowego Konkursu „Bezpieczne Gospodarstwo Rolne”. Właściciele zgłaszanych gospodarstw mają okazję do zaprezentowania warsztatów pracy i osiągnięć zawodowych, zdobycia cennych nagród, a także poddania gospodarstwa profesjonalnemu audytowi bezpieczeństwa pracy, który przeprowadzą komisje konkursowe. Zachęcamy... Warto. zebr.

ul. Bema 11, lok. 80, 15-369 Białystok, tel. 85 745-42-72 Redaktor naczelny: Barbara Klem, klem@skryba.media.pl Redakcja: Marzena Bęcłowicz, Szymon Martysz DTP:

Jan Kitszel

Kierownik Biura Reklamy: Sebastian Rutkowski 503-039-455 Reklama: Magdalena Pietraszko 533-379-533, Andrzej Niczyporuk 501-303-181 Wydawca: Wydawnictwo Skryba Druk:

Bieldruk Białystok

Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam. Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i redagowania nadesłanych tekstów.

MLECZNE AGRO

Niech radość Wielkanocy napełni Wasze serca nadzieją i obfitością łask od Chrystusa Zmartwychwstałego. Życzenia spokojnych Świąt Wielkiej Nocy wypełnionych nadzieją, pogodą w sercu i radością. Smacznego Święconego w gronie najbliższych składa Redakcja „Mlecznego Agro”

AKTUALNOŚCI

– Dojenie stada zajmuje po dwie godziny. Jeśli dodać pozostałe prace, to można cały dzień nie

Z wizytą w gospodarstwie Wiesławy i Roberta Szabrańskich w Łojkach k.Grajewa

Mleczna stabilizacja

wychodzić z obory – mówi pół żartem, pół serio gospodarz. – Żeby żona tylko jedzenie donosiła (uśmiech).

Pewność odbioru mleka i gwarancja bezpieczeństwa finansowego – to zalety spółdzielczości, jakie doceniają Wiesława i Robert Szabrańscy, producenci mleka z miejscowości Łojki pod Grajewem. Mimo codziennych problemów z uśmiechem snują plany rozwoju gospodarstwa.

JAŁOWICE

KROWY PIERWIASTKI

Nasza oferta:

www.phkonrad.pl

Duży wybór zwierząt krajowych i importowanych następujących ras: -holsztyńsko - fryzyjska

JAŁOWICE

-jersey -duńska czerwona -krzyżówki ras: ProCross, GoldenCross

Doradztwo doświadczonych selekcjonerów bydła Zwierzęta wolne od IBR i BVD Bezpłatny transport na terenie całego kraju Możliwość wyjazdu hodowcy na selekcje Atrakcyjne warunki kredytowania W celu poznania szczegółów oferty skontaktuj się z wybranym oddziałem: Oddział Borki

Oddział Łomża

Państwo Szabrańscy „oddają” mleko do Spółdzielni Mleczarskiej „Mlekpol” do Grajewa. – Współpraca układa się bardzo dobrze – zaczyna gospodarz. – Dla nas ważne jest bezpieczeństwo finansowe – uzupełnia żona. – Wiemy, że zawsze tego dziesiętego pieniądze będą na koncie. Może nie najwyższe, jeśli weźmiemy pod uwagę cały rynek łącznie z firmami prywatnymi. Spółki prywatne kuszą ceną, ale nie gwarantują jej stabilności. Co gorsze, w każdej chwili mogą odmówić skupu surowca. A przy takiej skali produkcji jak nasza, nie możemy sobie pozwolić. – A poza tym ceny Mlekpolu nie są najniższe – kontynuuje pan Robert. – Oczywiście, każdy ma apetyty na więcej, ale obserwując rynek wiem, że nie powinniśmy narzekać. Ubiegły rok był bardzo dobry. Od rozmowy na temat finansów zaczęliśmy wizytę w Łojkach. Bo to najważniejsze, mówią rolnicy. Gwarancja ceny za mleko pozwala czuć się spokojniej i planować przyszłe inwestycje w gospodarstwie. Ale ale... powinniśmy zacząć od przedstawienia rodziny. Więc, czyńmy powinność (uśmiech). Wiesława i Robert Szabrańscy to doświadczeni hodowcy, którzy mają trzech dorosłych synów: Norberta, Krzysztofa i Tomasza. Na „gospodarce” zostanie 24-letni Krzysztof. Skończył technikum weterynaryjne w Łomży, nie boi się wyzwań i ciężkiej pracy. Gospodarze samodzielnie produkcją mleka zajmują się od 27 lat, od kiedy pan Robert z nowo poślubioną małżonką przejęli majątek po jego rodzicach. Było to wtedy 56 ha. Dziś Szabrańscy gospodarzą na 140 ha, niemal w całości własnych. 90 ha przeznaczają na użytki zielone, kolejne 40 ha – na uprawę kukurydzy. Wszystko po to, by zapewnić samowytarczalność wyżywienia stada liczącego ogółem ponad 300 sztuk. Średnia wydajność przekracza już 9 tys. litrów.

Oddział Szepietowo

(81) 85-74-800

(86) 215-11-15 w. 22

(86) 476-28-34

borki@phkonrad.pl

sekretariat@phkonrad.pl

szepietowo@phkonrad.pl

C.D. NA STR. 6

MLECZNE AGRO

REKLAMA

MLECZNE AGRO

AKTUALNOŚCI C.D. ZE STR. 4

Krowy utyrzymywane z dwóch budynkach. Oddzieodziczona po rodzicach obora uwięziowa została rozbudowana i zmodernizowana i obecnie mieści jałówki i opasy. W 2014 r. gospodarze podjęli decyzję o budowie nowej obory – tym razem wolnostanowiskowej. Jak oceniają – był to wymóg czasów i szansa na rozwój gospodarstwa. Obora poprawiła warunki dobrostanu i ułatwiła prace przy obsłudze stadzie. Działa już trzeci rok, w niej utrzymywanych jest 140 sztuk dojnych. Udój realizuje hala typu bok w bok na 20 stanowisk udojowych (2x10) firmy DeLaval. Ciekawostką jest, że dojarnia znajduje się na środku obory. – Hala... no cóż dziś chcielibyśmy, aby była większa, choć o cztery stanowiska – mówią z uśmiechem. – Skróciłby się czas doju. I tu pojawiają się problemy. Problem jest bowiem znalezienie osób do pracy w gospodarstwie. Bo, mimo że w pracach uczestniczy syn Krzysztof – planowany następca – trudno we trójkę wszystkiemu podołać. Ubiegły sezon był trudny dla rolników. Deszczowa jesień utrudniła zbiory kukurydzy, rośliny miały za mało białka, a kto odwekał żniwa, to miał zagrzybione plantacje. U rodziny Szabrańskich większość pół to lekkie gleby, dlatego kukurydza w ich areale wydała solidny plon. Na koniec zimowej wizyty w Łojkach snujemy plany. – Chcemy jeszcze wykorzystać pieniądze unijne na zmodernizowanie gospodarstwa – mówi pan Robert. – Potrzebujemy trochę sprzętu, chcemy zbudować silosy, bo do tej pory składujemy pasze na pryzmach. Pomysłów mamy dużo.

Tekst i Fot. Barbara Klem

Wiesława i Robert Szabrańscy mają trzech dorosłych synów: Norberta, Krzysztofa i Tomasza. Na „gospodarce” zostanie 24-letni Krzysztof – na zdjęciu.

Kolejny rekordowy – Rok 2017 zamykamy spektakularną cyfrą 1,77 mld litrów skupionego mleka od własnych dostawców, co jest rekordem w historii polskiego mleczarstwa. Rok zakończyliśmy również najwyższą w historii wartością eksportu – ponad 30% więcej w porównaniu do roku ubiegłego – ocenia Edmund Borawski, prezes zarządu SM Mlekpol. Nieustannie udoskonalamy nasze wyroby. Monitorujemy trendy na rynku spożywczym i pracujemy nad dostosowaniem ich do oczekiwań i potrzeb konsumentów. Dlatego przed nami kolejne wyzwanie – przejście na pasze bez GMO. W minionym roku odnotowaliśmy wzrost cen mleka w skupie, co wpłynęło na poprawę finansów gospodarstw rolnych. Pozwala 6

to nam komfortowo realizować inwestycje i myśleć o dalszym rozwoju. Kluczową inwestycją jest budowa najnowocześniejszej w Polsce i Europie proszkowni mleka w Mrągowie. Będzie przerabiać 3 mln litrów mleka i serwatki na dobę. Zatrudnienie znajdzie tu ponad sto osób. Rok 2017 przyniósł nam kolejne prestiżowe nagrody. Nie pracujemy dla nagród ale nie ukrywam, że przynoszą satysfakcję. Przyznano nam blisko 30 wyróżnień i tytułów. Doceniono nas jako liczące się gospodarczo przedsiębiorstwo, uznano za jedną z najmocniejszych marek regionu w kategorii dużych firm. Przede wszystkim jednak

nagradzano nasze wyroby, m.in.: powtórnie przyznanym tytułem Hit Handlu dla mleka UHT łaciatego 2% i sera w plastrach gouda, tytułem Najwyższej smakowitości, przyznany przez Polski Instytut Badań Jakości dla mleka Łaciatego świeżego, Złotymi Medalami Międzynarodowych Targów Poznańskich Polagra Food dla chłodnika warzywnego oraz serka łaciatego do smarowania z suszonymi pomidorami. W nowy rok wchodzimy z umiarkowanym optymizmem. Podstawą naszej strategii jest ciągły rozwój. Najważniejszym wydarzeniem 2018 r. będzie dokończenie budowy proszkowni w Mrągowie. Cały czas prowadzimy także modernizację i unowocześnienia naszych zakładów. Z pewnością rozwijać będziemy portfolio naszych produktów. oprac.

Fot. SM Mlekpol

MLECZNE AGRO

UPRAWA Jak

dbać o wysoką jakość pasz objętościowych

Zdrowie na zielono

Producenci mleka, czy żywca wołowego powinni zabiegać o jakość pasz objętościowych pozyskiwanych z użytków zielonych. Mozna ją uzyskać poprzez zbilansowane nawożenie. Odpowiedzią na te wyzwania jest nowość firmy ADOB – nawóz ADOB® Mikro Trawa. W ostatnich latach obserwuje się zwiększenie udziału pasz pochodzących z kukurydzy, które dominują w dawkach pokarmowych dla bydła. Kukurydza jest bardzo dobrą paszą energetyczną, jednak w żywieniu bydła, głownie krów mlecznych, nie może zabraknąć pasz objętościowych, które są wartościowym źródłem białka. A te pochodzą z użytków zielonych. Taka pasza jest też receptą na wymóg żywienia krów paszami niemodyfikowanymi genetycznie. Niestety potencjał użytków zielonych w naszym kraju nie jest w pełni wykorzystywany. Dotyczy to głównie łąk i pastwisk, w mniejszym stopniu traw sianych na gruntach ornych. Jedną z przyczyn jest ich źle zbilansowane nawożenie. Regularnie koszone trawy muszą być odpowiednio zasilane nie tylko makro (NPK, Mg i S), ale również mikroelementami (Mn, Cu, Fe, Zn, Mo). Tylko dobrze zaopatrzona we wszystkie składniki ruń daje nam gwarancję uzyskania wysokich plonów paszy o bardzo dobrej jakości pokarmowej, czego efektem będzie wysoka produktywność stada. Miniony sezon wegetacyjny był wyjątkowo trudny dla użytków zielonych. Z powodu nadmiaru opadów w wielu regionach kraju udało się zebrać tylko pierwszy pokos. Łąki i pastwiska były zalane, niekiedy przez kilka tygodni. Oznacza to, że na pewno na wiosnę ruń będzie potrzebowała wsparcia nawozami zawierającymi podstawowe makroskładniki – NPK oraz nawozami wzbogaconymi o magnez, siarkę czy mikroelementy. Co więcej, przy wymaganym optymalnym pH gleby zalecanym dla użytków

zielonych czy na stanowisku świeżo wapnowanym, mikroskładniki są bardzo słabo pobierane przez rośliny. Należy je wówczas dodatkowo dostarczać przez nawożenie dolistnie. ADOB® Mikro Trawa jest przeznaczony do nawożenia traw pastewnych. Oprócz podstawowych składników NPK (10:10:10) zawiera także magnez i siarkę oraz niezbędne mikroelementy: mangan, miedź, cynk, żelazo, molibden (0,01). Mikroelementy w nawozie są w 100% schelatowane i dlatego szybko wnikają w tkankę roślinną i są szybko przyswajalne. Nawóz jest w postaci stałej, krystalicznej, całkowicie rozpuszczalnej w wodzie. Nie zawiera aminokwasów, dzięki temu zakwalifikowany jest jako nawóz WE. Dostępny jest w opakowaniach 15 kg. Wiosną zaleca się dwukrotne stosowanie nawozu na każdy odrost, stosowanie jesienne w zmniejszonej dawce ma na celu głównie przygotowanie roślin do zimy. Doświadczenia przeprowadzone na Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu potwierdzają jego wysoką skuteczność. Po zastosowaniu nawożenia (dwie aplikacje na odrost) na zasiewie mieszanki pastewnej trawiasto-motylkowatej uzyskano w drugim roku użytkowania 95,39 ton zielonej masy łącznie z trzech zebranych pokosów, co stanowiło 15% przyrost (12,39 t) w stosunku do kontroli bez nawożenia dolistnego. Wyrażając efekty nawożenia w plonie białka możemy mówić o wzroście 575 kg/ ha w stosunku do pól kontrolnych co dalej przekłada się na zwiększoną produkcję mleka o 6.682 kg/ha. tekst i zdjecie :

Michał Kochański, ADOB

MLECZNE AGRO

UPRAWA Odmiany

kiszonkowe rekomendowane na rejon

Podlasia

Wybór

królowej

To już ostatni moment na zakup kukurydzy na kiszonkę. Z tego względu przygotowaliśmy zestawienie najpopularniejszych odmian polecanych w 2018 r. na tereny Polski północno-wschodniej. Mamy nadzieję, że poniższy przegląd pomoże Wam w dokładniejszym poznaniu rynku, a tym samym ułatwi wybór optymalnej rośliny na Wasze pola. Caussade

W tym sezonie, spośród ponad 40 oferowanych w Polsce odmian z hodowli Caussade, dla producentów mleka na Podlasiu szczególnie rekomendowane są trzy odmiany do uprawy na kiszonkę. Rianni cs – ze względu na niską liczbę FAO (230-240) i jednocześnie bardzo wysoki potencjał plonowania, odmiana określana jest jako łamacz korelacji. W trzech ostatnich sezonach, w tym także w wyjątkowo trudnym 2015 r., przewyższała poziomem plonowania odmiany z wyższym FAO. Charakterystyczne dla odmiany Rianni cs jest pełne zaziarnienie kolb i często występujący tzw. „kaczy dziób”. Warto dodać, że w badaniach COBORU w sezonie 2016 Rianni cs uzyskała jeden z najwyższych wyników plonowania na ziarno – ponad 12 ton suchego ziarna z ha, co przełożyło się

na doskonały wynik 106% wzorca. Odmiana znajduje się także w elitarnym programie żywienia zwierząt Agro Zoo. Belugi cs FAO 240-250 – to odmiana, która cechuje się wysokim i stabilnym poziomem plonowania. Potwierdzeniem tego są dwuletnie wyniki badań COBORU/PZPK, gdzie odmiana plonowała na poziomie najlepszych odmian wzorcowych. Belugi cs jest odmianą tolerancyjną na wiosenne chłody i nadającą się na wczesne siewy. Praktycznie w każdych warunkach środowiska odmiana wyróżnia się wyjątkowo intensywnym wzrostem początkowym roślin. Rekomendowana jest do uprawy na wszystkie stanowiska ze względu na wyjątkowo regularne plonowanie, gwarantujące wysokie uzyski świeżej i suchej masy z ha. Batisti cs FAO 250-260 – to kiszonkowo-ziarnowa odmiana z grupy średnio późnej. Batisti cs jest odmianą nową, zarejestrowaną w Niemczech, przeznaczoną do produkcji kiszonki dla bydła, biomasy dla biogazowni i ziarna. W badaniach COBORU w 2016 r. osiągnęła bardzo dobre wyniki pod względem jakości uzyskiwanej kiszonki (plon jednostek pokarmowych i koncentracja energii). Batisti cs wyróżnia się wysokimi, mocno ulistnionymi roślinami z efektem stay green. Odmiana sprawdza się na wszystkich typach gleb.

Euralis

ES Watson – to mieszaniec pojedyńczy o FAO 250, który przeznaczony jest do uprawy na kiszonkę oraz ziarno. Charakteryzuje się wysokim plonem ogólnym suchej masy 10

(215,7 dt/ha w doświadczeniach rozpoznawczych 2017 r.) i doskonałym wczesnym wigorem roślin. Wysoki plon energii z ha osiąga dzięki wysokiej zawartości suchej masy kolb w zakiszanej masie (powyżej 51%) oraz dobrej strawności włókna. Tworzy wysokie rośliny w typie stay green, o bardzo dobrej zdrowotności. Mieszaniec ten przydatny jest do uprawy na kiszonkę na terenie całego kraju.

ES Skywalker – to mieszaniec pojedynczy o FAO 240 i ziarnie zbliżonym do typu flint. Osiąga wysoki plon ogólny suchej masy (214,4 dt/ha w doświadczeniach rozpoznawczych 2017 r.). Zbilansowany udział kolb w plonie ogólnym suchej masy wynosi ok. 52%, co zapewnia wysoką energetyczność paszy. Odmiana wyróżnia się też optymalną strawnością całych roślin. ES Skywalker charakteryzuje się bardzo dobrym wczesnym wigorem, silnym efektem stay green oraz wysoką zdrowotnością roślin. Stabilnie C.D. NA STR. 12

MLECZNE AGRO

Z S A M

O D O W PRA Y M DU

WYSOKA SKROBIA

DOBRE PLONY

www.pioneer.com

NOWA GENETYKA Pioneer Hi-bred Northern Europe Sales Division GmbH Oddział w Polasce ul. Wybieg 6, 61-315 Poznań tel. 61 816 20 68, fax. 61 657 19 51

UPRAWA C.D. ZE STR. 10

plonuje nawet w rejonach o okresowych niedoborach wilgoci. ES Archimedes – odmiana zarejestrowana w Czechach w 2008 r., w Polsce dostępna z katalogu wspólnotowego. Jest to mieszaniec trójliniowy o FAO 250, z grupy odmian Optimaize, desygnowanych do uprawy na wysokoenergetyczną, jakościową kiszonkę na terenie całego kraju oraz na ziarno w rejonach o korzystniejszych warunkach termicznych. Jest to mieszaniec o dobrym stay greenie, z ziarnem typu pośredniego flint dent. Rośliny są wysokie, o bardzo dobrej odporności na wyleganie. Ponadto cechują się bardzo małą podatnością na fuzariozy. Zalecana obsada na dobrych stanowiskach przy użytkowaniu na kiszonkę to 85-90.000 roślin/ha, na słabych stanowiskach to 80-85.000 roślin/ha. Wysokie i stabilne w latach plony, w połączeniu z doskonałymi parametrami kiszonkarskimi, zapewniają tej odmianie stale rosnące grono zadowolonych z jej uprawy rolników.

do gospodarstw hodowlanych, gdzie wydajność mleka jest najważniejszym kryterium wyboru odmian kukurydzy. Odmiana jest solidną hybrydą trójliniową, która ma niezawodny plon ziarna nawet w trudnych warunkach klimatyczno-glebowych. Dodatkowo wyróżnia się wysoką jakością ziarna, świetną wydajnością, zdrowotnością i odpornością na stres. Farmfire – mieszaniec pojedynczy o liczbie FAO K230/Z230. Roślinę wyróżnia wysoka wydajność ziarna, stabilność łodygi i zdrowotność liści. Poprzez bardzo wysoki plon skrobi Farmfire jest odmianą polecaną na kiszonkę, ziarno i biogaz. Rekomendowana na wszystkie standardowe stanowiska. W przypadku słabszych gleb zalecana jest mniejsza obsada roślin – nawet siedem roślin na m². Badania wykonane w 2016 r. przez Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych wykazały 103% wzorca w plonie masy, a plon kolb 111% wzorca.

Hodowla Roślin Smolice

FarmSaat

Farmplus – mieszaniec pojedynczy o liczbie FAO K240/Z220 z przeznaczeniem na ziarno, kiszonkę i biogaz. Odmianę charakteryzuje „kaczy dziób” (kolba typu flex) oraz wysoki efekt stay green, który daleko przewyższa średnią w swojej grupie wczesności. Roślina wyróżnia się wybitną strawnością, wysoką elastycznością dopasowania się do stanowisk oraz bardzo wysoką odpornością na fuzariozę łodyg i liści. Farmplus to także silny start i rozwój początkowy, co jest dużym atutem na suchych stanowiskach. Roślina polecana jest na wszystkie standardowe stanowiska uprawy oraz na stanowiska słabsze. Badania COBORU na kiszonkę w 2017 r. wykazały plon kolby na poziomie 102% w stosunku do wzorca.

Farmilk – miesz aniec trójliniow y o FAO K 220/Z 230. Przedstawiany jako absolutny specjalista w kiszonce w swoim przedziale wczesności. Roślina charakteryzuje się doskonałą jakością kiszonki – Siloqualität. Ze względu na wysoki poziom energii i doskonałą strawność, szczególnie polecana jest 12

na północy Polski, zarówno na kiszonkę, jak i na ziarno. W pierwszym roku doświadczeń rejestrowych (bardzo suchy 2015 r.), odmiana pokazała, że znosi okresowe niedobory wody, uzyskując najwyższy plon suchej masy ogółem pośród wszystkich badanych odmian prawie we wszystkich stacjach doświadczalnych. Fortop daje dużo dobrej jakości kiszonki z całych roślin o strawności 73%. Ma również dobre wyniki badania surowca kiszonkarskiego pod kątem zawartości skrobi, białka oraz włókna: PDO 2017: 1. miejsce w plonie świeżej masy i zawartości suchej masy w kolbach w swojej grupie wczesności, 2. miejsce w plonie suchej masy ogółem; plon jednostek pokarmowych: 101%. Podlasiak – odmiana pojedyncza o FAO 260, z ziarnem typu semi dent. Jest to roślina o bardzo dużym potencjale plonowania. Zdobyła 1. miejsce (108%) w plonie suchej masy w obu latach doświadczeń rejestrowych oraz 103% wzorca w PDO w 2015 r. Rośliny są bardzo wysokie – średnio 320–325 cm (najwyższe w palecie odmian HR Smolice) i dobrze ulistnione. Odmiana uzyskała rekordowy plon zielonej masy (113% w 2013 r., 110% w 2014 r.) o dobrej jakości. Podlasiak wyróżnia się roślinami, które długo zachowują zieloność, co pozwala nieco opóźnić zbiór na kiszonkę. Odmiana toleruje też słabsze stanowiska.

IGP

Kanonier – odmiana trójliniowa o FAO 240 z ziarnem semi flint, czyli bardziej preferowanym w uprawie na kiszonkę. Jest to kukurydza o bardzo dobrym wczesnym wigorze. Wyróżnia się bardzo dobrze ulistnionymi roślinami, wysoką strawnością całych roślin (powyżej 72%). W systemie oceny wartości energetycznej pasz NEL plasuje się na poziomie 6,8 MJ/kg suchej masy, a warto przypomnieć, że zawartość powyżej 6,5 oznacza paszę bardzo dobrej jakości. Roślina w plonie ziarna stabilnie plonowała powyżej wzorca w 3 ostatnich latach (COBORU). W doświadczeniach rejestrowych Kanonier uzyskał najlepszy wynik na tle odmian o tej samej wczesności. Odmiana ma bardzo dobrą odporność na fuzariozy kolb, toleruje też słabsze stanowiska. Fortop – to nowa, zarejestrowana w 2017 r. roślina na wczesną kiszonkę o FAO 230. Odmiana o wczesnym kwitnieniu i krótkim okresie wegetacyjnym. Nadaje się do uprawy

Codiswing – mieszaniec dwuliniowy (sc) o FAO 220. Kukurydza została zarejestrowana w 2017 r. jako wczesna odmiana kiszonkowa o gigantycznej wydajności. Plon ogólny świeżej masy PZPK 2017 wyniósł 105% wzorca, plon ogólny suchej masy PZPK 2017 zaś 101% wzorca. Odmianę charakteryzuje olbrzymi pokrój roślin o bardzo dobrej odporności na wyleganie, fantastyczny wigor wschodów i tolerancja na chłody. Codiswing to idealne połączenie gigantycznej wydajności z bezpieczną wczesnością dojrzewania przy silnym efekcie stay green.

C.D. NA STR. 14

MLECZNE AGRO

Sulcotrek 500 SC – pewnym krokiem do wysokich plonów.

Sulcotrek 500 SC ®

Pewnym krokiem do wysokich plonów!

Najlepszy wybór w ochronie herbicydowej kukurydzy.

NOWOŚĆ!

herbicyd

Ochrona herbicydowa w uprawie kukurydzy jest niezbędna i oczywista bez względu na to czy przeznaczeniem będzie zbiór na kiszonkę czy na ziarno. Pokrój i tempo wzrostu kukurydzy sprzyja silnej konkurencji chwastów, które wpływają na ilość zebranego plonu. Do decyzji każdego rolnika uprawiającego kukurydzę należy – w jaki sposób chce kontrolować chwasty w swojej uprawie i czy może pozwolić sobie na niepewne i niesprawdzone rozwiązania. Sulcotrek 500 SC to najnowszy i niepowtarzalny na rynku herbicyd do powschodowego stosowania w uprawie kukurydzy. Zawiera w składzie sulkotrion (substancję z grupy trójketonów) i terbutylazynę (substancję z grupy triazyn). Sulcotrek 500 SC dzięki wysokiej skuteczności na szerokie spektrum chwastów jest strategicznym elementem ochrony herbicydowej kukurydzy. Sulcotrek 500 SC zapewnia dużą niezależność od warunków wilgotnościowych gleby, szybki efekt chwastobójczy oraz zapobieganie wtórnemu zachwaszczeniu.

Sulcotrek 500 SC 1,5 l/ha + Nicogan 040 SC 1 l/ha

W celu osiągnięcia pełnej ochrony herbicydowej kukurydzy, ADAMA Polska w 2017 roku przeprowadziła testy polowe potwierdzające skuteczność stosowania mieszaniny zbiornikowej w terminie 4-6 liści kukurydzy: Skuteczność badanej mieszaniny zbiornikowej Sulcotrek 500 SC + Nicogan 040 SC wynosiła powyżej 90% na występujące w doświadczeniu chwasty:

17/32

z koleoptyla powstaje pierwszy liść

faza 2 liścia

faza 3 liścia

faza 7 liścia /faza 2 kolanka

faza 4 kolanka

chwastnica jednostronna

komosa biała

żółtlica drobnokwiatowa

kurzyślad polny

rdest ptasi

rdest plamisty

babka zwyczajna

gwiazdnica pospolita

fiołek polny

tasznik pospolity

samosiewy rzepaku ® zarejestrowana nazwa ADAMA Polska

ADAMA Polska Sp. z o.o. ul. Sienna 39, 00-121 Warszawa tel.: 22 395 66 66, fax: 22 395 66 67 e-mail: biuro@adama.com www.adama.com/polska

Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. Zwróć uwagę na zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia oraz przestrzegaj środków bezpieczeństwa zamieszczonych w etykiecie.

UPRAWA C.D. ZE STR. 12

Quentin – mieszaniec dwuliniowy (sc) o FAO 240 zarejestrowany w 2015 r. Odmianę wyróżniają olbrzymie plony zarówno świeżej, jak i suchej masy. W badaniach rozpoznawczych PZPK 2016 plon ogólny świeżej masy wyniósł 102% wzorca (do 75,3 t/ha). Rośliny są bujne, o bardzo wysokim pokroju i charakterystycznych szerokich liściach, mają bardzo dobry efekt zieloności stay green. Quentin to także znakomita odporność na wyleganie oraz choroby liści. Kiszonkę cechuje topowa strawność oraz wydajność energetyczna. Odmiana jest rekomendowana do uprawy w całej Polsce. Codikart – mieszaniec trójliniowy (tc) o FAO 250 zarejestrowany w 2012 r. Od początku badań rejestrowych w PZPK odmiana kreuje się jako zwycięzca wyścigu o masę. Osiąga 102% wzorca w plonie ogólnym świeżej masy i 100% wzorca w plonie ogólnym suchej masy w badaniach rozpoznawczych PZPK 2017. Dzięki silnie rozwiniętemu systemowi korzeniowemu odmiana sprawdzi się także na stanowiskach słabszych. Codikart cechuje olbrzymi pokrój przy bardzo dobrej odporności na wyleganie. Natomiast kiszonkę z tej odmiany wyróżnia wysoka strawność dzięki niskiemu udziałowi włókien ADF i NDF w suchej masie.

KWS

Walterinio KWS (KR 2016) – to nowy rekordzista plonu ogólnego i kolb w COBORU wśród wszystkich grup wczesności na kiszonkę” – nr 1 w Polsce w plonie suchej masy całych roślin (23,4 t/ha) w badaniach porejestrowych COBORU 2016 i udziale SM kolb ponad 55%. W 2017 r. wśród wszystkich odmian kukurydzy badanych w PDO Walterino KWS zajął pierwsze miejsce w plonie suchej masy kolb i plonie jednostek pokarmowych. Odmianę wyróżniają potężne, bardzo wysokie, bogato ulistnione rośliny z dobrze wypełnionymi i długimi kolbami. Odmiana ma ziarno typu flint dent, które jest bogate w skrobię by-pass. Rośliny są też długo zielone i nawet w suchych latach mają bardzo silny stay green. Jest to najwyżej plonująca na kiszonkę i biogaz odmiana z hodowli KWS w trzech ostatnich trudnych sezonach.

Agro Polis (KR 2016) – nowa odmiana na ziarno i wysokoenergetyczną kiszonkę z grupy średnio wczesnej FAO Z230/ K240. W doświadczeniach rejestracyjnych COBORU w latach 2014-2015 Agro Polis dał 192,4 dt/ha plonu SM całych roślin oraz plon kolb 105 dt/ha. Natomiast w badaniach porejestrowych PDO COBORU w 2016 było to 220 dt/ha SM całych roślin i 56% udziału kolb w plonie. Odmiana polecana jest na średniej jakości gleby, gdzie bije rekordy plonów ziarna – potwierdzone w praktycznych doświadczeniach łanowych KWS w całej Polsce w 2016 i 2017 r. Agro Vitallo (EU 2012) – to stabilne i najwyższe plony na kiszonkę w suchych latach. Odmiana ta to nr 1 w Polsce w plonie suchej masy całych roślin (24,9 t/ha) w badaniach rozpoznawczych COBORU i PZPK wśród 70 odmian w 2014 r. oraz nr 2 w plonie SM kolb (12,3 t/ha). Posiada potężne i bardzo wysokie rośliny, bogato ulistnione, z dobrze wypełnionymi kolbami (49,2% udziału w plonie wg badań COBORU 2014). Roślinę wyróżnia ziarno typu flint dent, które jest bogate w skrobię by-pass. Rośliny, dzięki bardzo silnemu stay green, są długo zielone, również w suchych latach. Odmiana toleruje suche i słabsze stanowiska.

Limagrain

LG Animal Nutrition to specjalny program hodowli odmian kiszonkowych dedykowany potrzebom żywieniowym bydła, a w szczególności krowom mlecznym. Dlatego do uprawy kukurydzy kiszonkowej firma rekomenduje na Podlasiu odmiany o podwyższonej strawności włókna LGAN.

LG 31.233 – mieszaniec trójliniowy, średnio wczesny (FAO 240). Odznacza się wysoką strawnością włókna oraz wysokim udziałem kolb w plonie ogólnym suchej masy. Odmiana charakteryzuje się także wysokim i stabilnym potencjałem plonowania w różnych warunkach glebowych. Plon ogólny suchej masy w 2017 r. na Podlasiu wyniósł 17.500 kg/ha. Polecana do uprawy także na słabszych stanowiskach. LG 30.260 – mieszaniec pojedynczy, średnio wczesny (FAO 250). Cechuje się wysoką strawnością włókna oraz wysokim i stabilnym potencjałem plonowania. Plon ogólny suchej masy w 2017 r. na Podlasiu wyniósł 17.700 kg/ha. Odmiana ma bardzo wysokie rośliny. Jej atuty to bardzo dobry wzrost początkowy i silny efekt stay green. Nadaje się także na słabsze stanowiska.

LG 30.275 – mieszaniec trójliniowy z najwyższym plonem ogólnym suchej masy. W 2017 r. na Podlasiu plon ogólny SM wynosił aż 19.200 kg/ha. Kiszonka z kukurydzy LG 30.275 charakteryzuje się bardzo wysoką strawnością włókna. Odmiana wyróżnia się też bardzo dobrym efektem stay green, czyli wydłużonym okresem zbioru i przydatności odmiany do zakiszania oraz bardzo dużym potencjałem plonowania na kiszonkę w różnych warunkach glebowych.

Maisadour

Dynamite – mieszaniec o FAO 250 z ziarnem flint dent. Odmiana tworzy rośliny wysokie, silnie ulistnione, o grubych kolbach (do 18 rzędów). Dynamite zapewnia bardzo dobry C.D. NA STR. 16

MLECZNE AGRO

REKLAMA

ODMIANA KUKURYDZY

LIBRETTO FAO 240

KONCERTOWY PLON • Bardzo wysoki udział kolb w plonie ogólnym suchej masy • Bardzo wysoka koncentracja energii w zakiszanej masie • Wysoka elastyczność pod względem doboru stanowiska

Kontakt do Regionalnego Przedstawiciela Handlowego: Tomasz Kołakowski tel. 667-009-136 Nufarm Polska Sp. z o. o. ul. Grójecka 1/3, 02-019 Warszawa tel. +48 22 620-32-52 www.nufarm.pl Szukaj nas na: Nufarm Polska – YouTube facebok.com/nufarmpolska

MLECZNE AGRO

UPRAWA C.D. ZE STR. 14

plon i wysokoenergetyczną paszę dzięki dużemu udziałowi kolb w suchej masie. Odmiana ta dostosowuje się do wszystkich warunków glebowych. Co roku potwierdza swój wysoki poziom plonowania w badaniach porejestrowych. Odmiana oznaczona TNW, co znaczy, że dobrze toleruje okresowy niedobór wody. Polecana do uprawy na kiszonkę na wszystkich typach gleb w całej Polsce.

Hulk – mieszaniec o FAO 250 z ziarnem flint dent. Hulk to pokaźna roślina o mocnej budowie i potężnym ulistnieniu oraz wysokim udziale kolby. Odmiana zapewnia wysokie plony kiszonkowe. Jej łodyga jest bardzo sztywna i odporna na choroby. Odmianę charakteryzuje wysoka wartość żywieniowa i zawartość skrobi. Dzięki dobrej zdrowotności i silnemu stay green mamy elastyczną datę zbioru, co doskonale wpływa na wykorzystanie składników pokarmowych. Odmiana ma świetne warunki adaptacyjne do upraw na różnych kompleksach glebowych w całym kraju. Madlen – mieszaniec o FAO 250 z ziarnem flint dent dent. Ta najnowsza odmiana, zarejestrowana w 2017 r. Madlen daje regularnie, w każdych warunkach, bardzo wysoki plon zielonej masy. Bardzo dobry wigor początkowy zapewnia jej natychmiastowy start. Dzięki dużemu udziałowi ziarna w plonie ogólnym ma bardzo wysoki udział skrobi w ziarnie. Kiszonka z tej odmiany jest bardzo energetyczna, co z pewnością docenią wymagający hodowcy. Madlen ma również dobry stay green, co pozwala na elastyczny termin zbioru na kiszonkę.

Oseva

Cefox – mieszaniec wczesny (Tc) o FAO 230, polecany do uprawy na kiszonkę praktycznie na całym terytorium Polski. Odmiana ma rośliny średnio wysokie, bardzo dobrze ulistnione. Cefox ma bardzo dobry wigor powschodowy i wysoką zdrowotność roślin. Główne zalety odmiany to wysoki plon zielonej i suchej masy oraz bardzo wysoki plon suchej masy 16

kolb – w badaniach rejestrowych plon wyniósł 9,88 t/ha i 108% wzorca. Kukurydza daje wysoki plon energii z jednostki powierzchni, czym staje się przydatna do uprawy na biogaz. Roślina ma bardzo dużą plastyczność i zdolność dostosowania do gorszych warunków uprawy. Zapewnia także wysoki i stabilny plon o optymalnym składzie dla żywienia przeżuwaczy. W tegorocznym doświadczeniu w ODR Lubań odmiana dała 785 dt/ha zielonej masy i 241 dt/ha suchej masy. Tacito – odmiana o FAO 220-230, polecana na wysokojakościową kiszonkę i ziarno, doskonale nadaje się też do wykorzystania w przemyśle spożywczym do produkcji grysiku. Jest to mieszaniec uniwersalny, wczesny, intensywny, o wysokim potencjale plonowania. Tactito ma rośliny masywne i wysokie (290 cm) oraz rozwinięty system korzeniowy. Wysokość osadzenia kolb wynosi natomiast 107 cm. Odmiana wyróżnia się także wysokim udziałem kolby w kiszonce, bardzo dobrą strawnością, dużym wigorem po wschodach i tolerancją na chłody. W badaniach rejestrowych na kiszonkę plon suchej masy ogółem wyniósł 223 dt/ha, czyli 116,8% wzorca, zaś plon masy zielonej 594 dt/ha, czyli 107,8% wzorca.

Shelem – to nowość na kiszonkę z możliwością zbioru na ziarno. Jest to mieszaniec (Tc) o FAO 250/260. Odmianę charakteryzuje dobry wigor powschodowy, duży udział ziarna w masie kiszonkowej oraz wysoki plon suchej masy kolb i ziarna. Rośliny są mocno ulistnione i wysokie, a także mają szerokie, erektywne liście. Shelem to także długi stay green, dobry dry-down i mniejsze wymagania glebowe. W badaniach porejestrowych w 2015 r. plon suchej masy to 216 dt/ha – 111% wzorca (Niemcy), 187 dt/ ha – 107% wzorca (Czechy). W Polsce plon wyniósł – 646 dt/ha (107% wzorca) świeżej masy, 439 dt/ha (114% wzorca) świeżej masy łodyg i liści oraz 208,5 dt/ha (100% wzorca) suchej masy. Oprócz tego odmiana ma bardzo dobrą zdrowotność: wysoka odporność na fuzarium, C.D. NA STR. 18

MLECZNE AGRO

REKLAMA

SY Kardona

Wydajność na zawołanie

O CO d 3 BO lat RU na po di um

FAO 250 Wyjątkowa energia, strawność i wydajność kiszonki Plon suchej masy: 207,3 dt/ha (103% wzorca COBORU PDO 2017)

Sprawdź ofertę nasion kukurydzy!

Odmiana polecana na: KISZONKA

Kardona prasa 195x135+3 Podlaskie Agro.indd 1

MLECZNE AGRO

BIOGAZ

www.syngenta.pl

™

23/01/2018 17:51

UPRAWA C.D. ZE STR. 16

odporność na głownię guzowatą kolb i odporność na omacnicę prosowiankę. Wysiew to: kiszonka – 90 000/ha, ziarno – 80 000/ha.

Pioneer

P8500 – odmiana o liczbie FAO 250, która polecana jest na gleby średniej klasy. Charakteryzuje się bardzo dobrym wzrostem początkowym. Rośliny tej odmiany są wysokie i dobrze ulistnione. Jest to kukurydza szczególnie polecana do uprawy kiszonkowej z uwagi na duże plony zielonej masy 50-55 ton z ha. Odmianę charakteryzują zawieszone na średniej wysokości kolby, które szybko dojrzewają. P8500 ma dobrą strawność całej rośliny. P9074 – odmiana średnio późna o liczbie FAO 270, która polecana jest na gleby średniej i słabszej klasy. Wyróżnia się wysokim plonowaniem w uprawie na kiszonkę oraz ziarno, co pozwala uzyskać bardzo wysokie parametry żywieniowe kiszonki. Szczególnie sprawdzi się w gospodarstwach o wysokich wydajnościach mlecznych. Zalecana obsada przy siewie to 80-85 tys. roślin na ha.

P0725 – odmiana późna o liczbie FAO 320. Szczególnie polecana w uprawie z przeznaczeniem do produkcji kiszonki na biogaz. Toleruje słabe i bardzo słabe klasy gleb w zalecanej obsadzie 75-80 tys. roślin na ha. Rośliny są bardzo wysokie, o mocnych łodygach oraz gęsto rozmieszczonych szerokich liściach. Plony zielonej masy dochodzą do 70 ton z ha.

RAGT

RGT Babexx – to mieszaniec pojedynczy o FAO 220 z ziarnem flint-dent/dent. Jego atutami są wysokie, zrównoważone wartości odżywcze, bardzo wysoki plon ogólny suchej masy oraz udział kolb w plonie ogólnym suchej masy. Odmianę cechuje wysoki plon skrobi i energii. Rośliny są bardzo wysokie, silnie ulistnione, typu mocnego stay green. Cechują się one bardzo dobrym wigorem początkowym i małą wrażliwością na choroby. Odmiana jest uniwersalna ze względu na tolerancję na słabsze gleby oraz zimno. Może być uprawiana na zimnych glebach lub we wczesnym siewie. Wykazuje wysoką stabilność w trudnych warunkach uprawy.

RGT Geox x – mieszaniec pojedyncz y o FAO 240 z ziarnem flint-dent. Roślina jest wysoka, mocno ulistniona, kolby wypełnione do końca równym grubym ziarnem. Odmiana ta ma dość dobry wigor początkowy i małą wrażliwość na choroby łodyg i kolb. Charakteryzuje się bardzo wysokim plonem ogólnym suchej masy, wysokim plonem suchej masy kolb oraz dość wysokim udziałem kolb w plonie ogólnym suchej masy. Odmiana posiada wysoką zawartość skrobi, bardzo dobrą strawność oraz wysoki plon jednostek pokarmowych. Mocny stay green to dodatkowy atut tej odmiany. Geoxx dobrze adaptuje się do różnych warunków glebowo-klimatycznych. RGT Xxilo – mieszaniec trójliniowy o FAO 250 z ziarnem flint-flint/dent. Wyróżnia się wysoką zdrowotnością i bardzo dobrym wigorem początkowym. Tworzy rośliny wysokie i mocno ulistnione. Odmiana ta ma bardzo wysoki plon ogólny suchej masy i wysoki plon suchej masy kolb. Kiszonka z Xxilo posiada bardzo wysoką zawartość skrobi, wysoką energię i dość dobrą strawność włókna. Odmiana nadaje się na każdą glebę, szczególnie dobrze toleruje zimne gleby oraz w miarę dobrze znosi okresy suszy. Dzięki grubej i sztywnej łodydze nie ma problemów z wyleganiem.

Saatbau

Danubio – odmiana zarejestrowana i szeroko spopularyzowana w całej Polsce. Posiada wielu zwolenników, tak w uprawie na ziarno, jak i na kiszonkę. Danubio wykształca długie, bardzo dobrze zaziarnione kolby. Wysoki udział szklistej skrobi w ziarnie oraz bardzo wysoka gęstość ziarna na poziomie 76 kg/hl pozwalają C.D. NA STR. 20

MLECZNE AGRO

UPRAWA C.D. ZE STR. 18

na uzyskanie wysokiej jakości ziarna handlowego przydatnego również do przemysłu młynarskiego. Odmiana wyróżnia się na polu wysokimi, ale przede wszystkim bardzo masywnymi roślinami o grubej, mocno ulistnionej łodydze. Uzyskuje najlepsze wyniki plonu zielonki, plonu suchej masy, czy plonu jednostek pokarmowych z hektara. Wysoki udział kolb o bardzo dobrej strukturze zapewnia uzyskanie kiszonki o bardzo wysokiej energetyczności. Mocny stay green i niższa zawartość włókna wpływają na wysoką strawność.

Assano – odmiana zarejestrowana w Polsce w 2015 r. w grupie wczesnej kiszonkowej. Pierwszy wynik plonu suchej masy wśród wszystkich odmian badanych (na poziomie 104% wobec wzorca) potwierdza wybitny potencjał plonowania. Rekordowo wysokie rośliny oraz imponująca kolba pozwalają uzyskać najlepsze wyniki plonu jednostek pokarmowych oraz kiszonkę o dobrej energetyczności. Bardzo intensywne wschody, mocny wigor wiosenny, bardzo wysoka odporność na wyleganie oraz wyjątkowa zdrowotność powodują, że Assano to idealne rozwiązanie pod względem łatwości uprawy. W badaniach łanowych odmiana potwierdziła również rekordowy potencjał plonowania na ziarno.

Syngenta

SY Kardona – to średnio wczesny mieszaniec o FAO 250, który od dwóch lat zajmuje czołowe miejsce w badaniach porejestrowych COBORU. W 2016 r. uzyskał w swojej grupie najwyższy plon suchej masy 224,6 dt/ha (105% wzorca) oraz najwyższy plon jednostek pokarmowych 24,9 tys./ha (104% wzorca). W badaniach porejestrowych w 2017 r uzyskał plon suchej masy 207,3 dt/ha (103% wzorca) oraz wysoki plon jednostek pokarmowych 23,3 tys./ha (103% wzorca). Zdrowe, silnie ulistnione rośliny, z dużym udziałem kolb dają plon o wyjątkowo wysokiej strawności i koncentracji energii. Odmiana sprawdza się na wszystkich rodzajach gleb. 20

SY Gordius – mieszaniec średnio wczesny/średnio-późny o FAO 250-260. Odmiana wyróżnia się bardzo wysoką strawnością i koncentracją energii. W badaniach własnych współczynnik strawności był o 5% wyższy od standardowych odmian dostępnych na rynku. Cechuje go mocny stay green i wysoka zdrowotność. Jest wyjątkowo odporny na okresowe niedobory wody i stres termiczny. SY Welas – to mieszaniec średnio-wczesny o FAO 230-240. W badaniach rozpoznawczych COBORU w 2016 r., w grupie wczesnej, uzyskał pierwsze miejsce w kategoriach: plon ogólny świeżej masy 648 dt/ha (108% wzorca), plon ogólny świeżej masy kolb 236 dt/ha (108% wzorca), plon suchej masy kolb 118,7 dt/ha (108% wzorca), plon jednostek pokarmowych 25 tys./ ha (107% wzorca). Jest to mieszaniec pozwalający uzyskać kiszonkę o bardzo wysokiej zawartości energii.

bardzo wysoka koncentracja energii i bardzo wysoka tolerancja na wyleganie. Chicago – to średniowczesny mieszaniec pojedynczy zarejestrowany w Polsce w 2016 r. Jest to odmiana o uniwersalnym kierunku użytkowania, zarówno na ziarno, jak i na kiszonkę, choć badania rejestrowe były prowadzone w kierunku uprawy kiszonkowej. Chicago uzyskuje doskonałe wyniki w badaniach na kiszonkę, jednak bardzo wysoki plon kolb oraz bardzo dobre wyniki plonu ziarna w badaniach w Europie i w badaniach wewnętrznych hodowcy w Polsce potwierdzają duże zdolności produkcyjne tej odmiany w przypadku uprawy na ziarno. Najważniejsze zalety odmiany to bardzo wysoki wczesny wigor i tolerancja na chłody – nadaje się do wczesnego siewu, bardzo dobra tolerancja na głownię guzowatą oraz fuzariozę. Odmiana ma bardzo wysokie rośliny – ok. 300 cm. Zalecana obsada roślin na kiszonkę to 9 – 9,5 roślin/m². Chicago standardowo zaprawiona jest zaprawą Optiplus, która służy jako fungicyd, zawiera mikroelementy bardzo potrzebne na start oraz repelent przeciwko ptactwu, i według komentarzy rolników, również dzików.

Zorza

Dystrybutorem kukurydzy Saatbau, w naszym regionie, jest firma Zorza. Jej centrala mieści się w Zambrowie natomiast oddziały znajdują się w miejscowościach: Boguty Pianki, Śniadowo oraz Wysokie Mazowieckie. Przedstawiciele firmy na sezon 2017 polecają trzy odmiany. Rudesta – nowa odmiana o profilu kiszonkowym zarejestrowana w Polsce w 2016 roku. Jest ona doskonałym połączeniem wysokiego i stabilnego potencjału plonowania z bardzo dobrą tolerancją na warunki stresowe, związane z okresowymi niedoborami wody. Intensywny stay-green pozwala na elastyczne planowanie terminu zbioru i zachowanie dobrej strawności kiszonki, również w trudnych warunkach siedliskowych. Rudesta to odmiana o bardzo wysokim plonie kolb. W badaniach COBORU uzyskała rekordowy wynik na poziomie 108% wzorca. Kiszonka z tej odmiany to nie tylko wysoka objętość zielonej masy, ale również rewelacyjna koncentracja energii. Dorodne, w pełni zaziarnione kolby pozwalają na uzyskanie bardzo dobrych wyników plonowania także w użytkowaniu na ziarno. Najważniejsze zalety tej odmiany to wysoki plon suchej masy i kolb,

Produzent – to odmiana produkująca najwyższe plony zielonki. Jej mocne strony to znakomity wczesny wigor i tolerancja na wiosenne chłody, połączone z bardzo dobrą adaptacją do zmiennych warunków glebowych. Roślina dobrze znosi uprawę na glebach lżejszych i bardziej przepuszczalnych. Przy wysokich, mocno ulistnionych roślinach Produzent ma również długą kolbę z dużą ilością ziarniaków w typie flint dent. Umożliwia to produkcję kiszonki o wysokiej energetyczności lub uzyskanie wysokiego plonu ziarna. Zaletą odmiany jest również bardzo dobra zdrowotność roślin, wynikająca między innymi z mocnego efektu stay-green. Odmianę charakteryzuje wysoki plon suchej masy i kolb, a także to, że dobrze spisuje się na stanowiskach lżejszych i mozaikowatych. Roślina polecana jest do uprawy na terenie całego kraju. Zebrał: Szymon Martysz Fot. Archiwum Firm

MLECZNE AGRO

Najnowsza genetyka polskich odmian kukurydzy sprawdzona w laboratorium PFHBiPM!

Odmiany sprawdzone w laboratorium Federacji!

To już kolejny rok z rzędu, kiedy najnowsza genetyka odmian kukurydzy Hodowli Roślin Smolice trafiła do wnikliwej analizy nowoczesnego laboratorium Polskiej Federacji Hodowców Bydła i Producentów Mleka. Celem było zbadanie potencjału polskich odmian kukurydzy rekomendowanych przede wszystkim do uprawy na kiszonkę, jak i odmian ogólnoużytkowych.

Ostatnie odmiany kukurydzy HR SMOLICE są uzyskiwane nowoczesną metodą podwojonych haploidów. Dodatkowo czas potrzebny na wyhodowanie nowej odmiany jest skracany o połowę dzięki szkółkom w Meksyku i Chile, czyli w tym samym miejscu, gdzie największe firmy hodowlane prowadzą również swoje szkółki. Wszystko to daje wymierne efekty w postaci dużej liczby nowych, dobrze plonujących odmian (w 3 ostatnich latach Hodowla Roślin SMOLICE zarejestrowała najwięcej nowych odmian spośród wszystkich firm ubiegających się o rejestrację odmian kukurydzy w Polsce). W ostatnich latach spora liczba smolickich odmian plasowała się w czołówce plonowania w poszczególnych parametrach w doświadczeniach rejestrowych oraz PDO. Słowem, to zupełnie nowe pod wieloma względami kreacje genetyczne niż te rejestrowane przed laty.

Wyniki analiz świadczą o wysokiej przydatności pokarmowej badanych odmian. Wartość żywieniowa kukurydzy zmienia się wraz z dojrzewaniem, dlatego też przy doborze odmian do badania uwzględniono kryterium wysokiego plonu suchej masy oraz kolb. Im wyższy udział ziarna i skrobi w kiszonce, tym lepsza jakość. Razem daje to wysoki plon wartościowej kiszonki. Poszczególne parametry w poniższej tabeli odnoszą się do kukurydzy przeznaczonej na kiszonkę dla krów mlecznych oraz bydła opasowego. Zapraszamy do zapoznania się z wynikami analiz kiszonki. Mamy nadzieję, że pomoże ona w niełatwym dobrze odmiany.

odmiana

FAO

strawność

skrobia NDF

ADF

włókno surowe

białko ogólne

popiół surowy

JPM

JPŻ

rok rej.

SM Jubilat

220-230 73%

384

283

182

3,9

151

0,37 0,34

2016

Fortop

230

355

396

203

4,0

198

0,37 0,33

2017

72%

plonowanie COBORU

PDO 2017: 2. miejsce w plonie suchej masy ogółem; 1. miejsce w świeżej masie i zawartości suchej masy w kolbach

Juhas

230-240 73%

357

319

198

3,9

174

0,33 0,31

2015

100% wzorca w plonie suchej masy w PDO 2015

SM Hubal

240

381

374

201

3,9

194

0,38 0,35

2016

najwyższy plon ogólny suchej masy w doświadczeniach rejestrowych w 2014 r. (108,2% wzorca), a w 2014-2015 średnio 105% wzorca

73%

SM Hetman 240

72%

407

266

191

4,0

163

0,31 0,28

2016

SM Finezja

240

73%

353

323

206

4,0

181

0,33 0,31

2016

Kanonier

240

72%

375

305

189

3,9

184

0,34 0,32

2015

NEL: 6,8 MJ/kg s.m. (zawartość pow. 6,5 oznacza paszę bardzo dobrej do doskonałej jakości)

SM Prezent

240-250 73%

407

393

212

3,9

189

0,32 0,29

2016

bardzo wysoki plon ogólny suchej masy - w 2014 i 2015 odmiana uzyskała najwyższy wynik pośród badanych odmian tj. odpowiednio 108,9% i 105,9% wzorca

1. miejsce w plonie suchej masy w doświadczeniach rejestrowych (107% wzorca); 1. miejsce (105% wzorca) w plonie suchej masy ogółem w PDO 2016

SM Zawisza 240-250 74%

388

347

191

4,0

173

0,37 0,34

2016

2. miejsce w plonie suchej oraz świeżej masy w dośw. rej. 2014-2015 z wysokim udziałem kolb

SM Kurant

391

356

186

3,9

184

8,8

0,33 0,31

2017

PDO 2017: 1. miejsce w plonie suchej i świeżej masy oraz jednostek pokarmowych

250

73%

Bogoria

250

73%

346

289

184

3,9

154

0,30 0,28

2015

100% wzorca w plonie suchej masy w PDO 2015

Koneser

260

75%

371

386

229

3,8

188

0,33 0,30

2015

wysoka zawartość suchej masy w plonie ogółem!

SM Ameca

260

73%

399

267

179

3,9

138

0,32 0,30

2016

2. miejsce w plonie suchej masy (średnio 105% wzorca) w latach 2014-2015; typowa odmiana kiszonkowa gwarantująca uzyskanie dużo i dobrej jakości paszy

Kosmal

260

73%

349

291

184

4,1

147

0,34 0,31

2013

1. miejsce w plonie suchej masy ogółem w PDO 2013

SM Popis

260

73%

430

355

174

3,9

159

0,38 0,35

2016

106% wzorca w doświadczeniach rejestrowych; 102% w PDO 2016

SM Furman

260

73%

324

395

199

4,0

205

0,33 0,30

2017

101% wzorca w plonie suchej masy w doświadczeniach rozpoznawczych COBORU

Hodowla Roślin SMOLICE Sp. z o.o. Grupa IHAR Smolice 146, 63-740 Kobylin, tel. 65 548 24 20 • www.hrsmolice.pl

WETERYNARIA Dlaczego

tak ważne jest zasuszanie krów

Stop produkcji mleka Zarówno człowiek, jak i zwierzęta w czasie swojej pracy potrzebują chwili na odpoczynek. Człowiek powinien pracować, z naciskiem na powinien (uśmiech), osiem godzin dziennie, potem wypoczywać, a w nocy spać. Dzieki temu będzie pracował długo i wydajnie. Tak samo trzeba patrzeć na krowy. Krowy jedzą, śpią i pracują – produkują mleko. Ale ta produkcja nie może odbywać się w sposób ciągły. Wymię potrzebuje czasu na odpoczynek i regenerację. Takim to właśnie okresem wypoczynku jest czas zasuszenia wymienia. Przez zasuszenie krowa przygotowuje się do porodu i następnej laktacji. Regeneruje swoje siły oraz gruczoł mlekowy, który znowu będzie musiał produkować dużo mleka. W czasie zasuszenia krowa je mniej, by nie doprowadzić do nadmiernego otłuszczenia. Przewód pokarmowy pracuje mniej intensywnie, a więc odpoczywa i regeneruje swoje siły. Musi przygotować się do intensywnego żywienia i produkcji tuż po porodzie. Czas zasuszania trwa zazwyczaj ok. 6-8 tygodni. Niektórzy hodowcy twierdzą, że to dla nich czas stracony, ponieważ krowa je, nie dając mleka. Teoretycznie przynosi więc straty. Czasami hodowcy skracają czas zasuszenia, by w ten sposób maksymalnie wydłużyć okres laktacji. Teoretycznie mają więcej mleka, ale krowy po drugiej lub trzeciej tego typu laktacji dają kilka litrów mleka dziennie mniej. Dotyczy to sztuk, które zasuszane są na okres 3-4 tygodni. To za krótko, wymię nie jest w stanie w pełni się zregenerować. Krowy rasy HF z krótszym niż osiem tygodni okresem zasuszania produkują więcej tłuszczu i białka w przeliczeniu na litr mleka, ale pod koniec laktacji ich wydajność mleczna spada – więc ekonomicznie, żaden z tego pożytek. Zasuszanie krów powyżej 90 dni daje też słabe efekty w ilości pozyskiwanego mleka. Zasuszanie poniżej 30 dni oznacza słabą regenerację komórek mlekotwórczych, mniejszą odporność całego wymienia, a więc częstsze stany zapalne wymion. Krowy starsze potrzebują więcej czasu na regenerację wymienia więc najlepszy okres to ok. 60 dni. W Holandii przeprowadzono badania na krowach, u których okres zasuszania trwa do 30 dni, by w ten sposób wydłużyć okres długości laktacji, ale efekty ekonomiczne były niewielkie. Okres zacieleń u tych sztuk wydłużył się z uwagi na powtórki rui, które były słabo wyraźne i w efekcie zwielokrotniała ilość inseminacji. Cielęta rodziły się martwe, bądź słabe, z zaburzeniami zmian zwyrodnieniowych nóg lub głowy. Masa ich ciała była mniejsza, a okres ciąży skrócony. Bóle porodowe natomiast były słabsze. Skład siary u zwierząt z okresem zasuszania do 30 dni miał mniej immunoglobulin, białka, tłuszczów i witamin. Pojenie tak słabą siarą od razu stawia małego cielaka w gorszej pozycji do odchowania. Cielak taki łatwiej zapada na choroby i ma mniejsze przyrosty wagowe. Szczególnie widać to u pierwiastek, które powinny rodzić po 45-60 dniach po zasuszeniu. Długość okresu zasuszania trzeba wybrać indywidualnie dla każdej krowy. Uwzględnić jej wydajność, wiek, ale też skłonności metaboliczne, jak ketoza, kwasica, zasadowica, które najczęściej występują tuż po porodzie. Krowy zasuszane powyżej 70 dni mają najgorsze wskaźniki zacieleń. A może krów nie zasuszać? Jednakże wtedy po porodzie nie będzie siary więc co będzie piło nowonarodzone cielę? Cielę pije mleko, które ma niewiele wspólnego z immunoglobulinami, tłuszczami, białkiem i witaminami, tak potrzebnych w pierwszych dniach życia 22

Krowy, podobnie jak ludzie, im bardziej wypoczęte, tym bardziej wydajne. Szczególnie ważne jest to w przypadku okresu okołoporowego.

dla uzyskania wysokiej odporności organizmu. Pamiętajmy, że okres zasuszania to najlepszy czas na leczenie trudnych wymion. Podajemy antybiotyki, które działają od 45-60 dni, pozbawiając wymię groźnych bakterii. Ale o tym następnym razem. Fot. Cow Welfare

QQ Józef Wszeborowski, lekarz weterynarii

Przychodnia dla zwierząt 16-061 Juchnowiec Dolny 98 tel. 85 71-96-100 608-155-871

MLECZNE AGRO

LEGION ODMIANA KUKURYDZY NA KISZONKĘ

FAO 260–270

6 Wysoka wartość żywieniowa — cienka osadka kolby 6 Dobra zdrowotność roślin i kolb — tolerancja na grzyby fuzaryjne i głownię guzowatą 6 Bardzo dobry wigor młodych roślin po wschodach 6 Dobra adaptacja do zmiennych warunków glebowych i środowiska 6 Wysoki plon suchej masy kolb

www.chemirol.com.pl

FINANSE Ruszył

nabór wniosków na modernizacje gospodarstw rolnych

Skorzystaj z PROW-u

Do 20 marca 2018 r. ARiMR będzie przyjmowała wnioski na Modernizację gospodarstw rolnych w obszarze „d”. Mowa tu o przyznaniu pomocy na racjonalizację technologii produkcji, wprowadzenie innowacji, zmianę profilu i zwiększenie skali produkcji, poprawę jakości lub zwiększenie wartości dodanej produktu. Wsparcie finansowane jest z budżetu PROW 2014-2020. W najbliższych miesiącach zaplanowane są nabor y wniosków na dofinansowania inwestycji w gospodarstwach. Jednym z pierwszych jest Modernizacja gospodarstw rolnych, popularnie określana przez rolników mianem „na maszyny”. Pomimo że wsparcie to wykorzystywane jest głównie przy zakupie maszyn, to warto pamiętać, że w naborze można ubiegać się również o dofinansowanie inwestycji budowlanych. Poprzedni nabór cieszył się ogromną popularnością. W woj. podlaskim wpłynęło grubo ponad 2 tys. wniosków. Pieniędzy niestety wystarczyło dla mniej niż połowy. Obecnie na liście kolejności przysługiwania pomocy już widnieje 920 pozycji. W obecnym naborze w ramach Modernizacji, pieniędzy ma wystarczyć dla 13.700 rolników z całego kraju. Istnieje jednak uzasadniona obawa, że będzie to drugi i ostatni nabór w tej perspektywie finansowej. Według informacji dostępnych na stronach MRiRW,

cała pula finansowa będzie uwolniona w lutowym naborze. Choć oczywiście może się okazać, że w kolejnych latach nastąpią przesunięcia środków z obszarów, w których będą one niewykorzystane. Prawdopodobnie więc konkurencja przy zdobyciu dofinansowania znów będzie duża. W związku z tym, do tego naboru trzeba podejść bardzo profe sjonalnie. Pomoże to uzyskać wysoką punktację w rankingu, która zagwarantuje otrzymanie dofinansowania.

Wycinanie drzew inaczej Drzewa na własnej posesji można wycinać. Jednak w określonych przypadkach zamiar takiej wycinki trzeba zgłosić właściwiej miejscowo gminie. W połowie zeszłego roku w życie weszła nowelizacja ustawy z 16.04.2004 r. o ochronie przyrody, a wraz z nią zmiany dotyczące wycinki drzew. Zgłoszenia nie wymaga wycinka drzew, których odwód pnia na wysokości 5 cm nie będzie przekraczał: 80 cm – w przypadku topoli, wierzb, klonu jesionolistnego oraz klonu srebrzystego, 65 cm – w przypadku kasztanowca zwyczajnego, robinii akacjowej oraz platanu klonolistnego oraz 50 cm – w przypadku pozostałych gatunków drzew. Wyjątki dotyczą wycinki krzewów rosnących 24

w skupisku, o powierzchni do 25 m2 oraz drzew lub krzewów usuwanych w celu przywrócenia gruntów nieużytkowanych do użytkowania rolniczego. Po uzyskaniu pozwolenia na wycinkę, posiadacz nieruchomości jest zobligowany do uiszczenia opłaty za usunięcie drzewa lub krzewu. Jej wysokość oblicza się, mnożąc liczbę centymetrów obwodu pnia drzewa mierzonego na wysokości 130 cm i stawkę opłaty dla danego gatunku. W przypadku krzewów należy pomnożyć daną stawkę i liczbę metrów kwadratowych powierzchni pokrytej usuwanymi okazami. Dobrą wiadomością jest jednak fakt, że opłaty powyższe podlegają 5-letniemu przedawnieniu. Pamiętajmy jednak, że

Warto też zastanowić się nad połączeniem w jednym wniosku inwestycji budowlanej oraz zakupu maszyn. Takie połączenie może pozwolić na uzyskanie 3 punktów w przypadku, gdy inwestycja budowlana będzie stanowiła przynajmniej 50% całych zaplanowanych w ramach refinansowania wydatków. Oczywiście dobrze jest również rozważyć zakup maszyn, które znajdują się na tzw. punktowanej liście, czyli określonych jako korzystne w dziedzinie ochrony środowiska i ochrony klimatu. Do tych wszystkich czynności potrzebna jest jednak odpowiednia analiza możliwości oraz dokładne zaplanowanie działań w biznesplanie. Otrzymanie wysokiej liczby punktów, zapewniających dofinansowanie, nie jest proste. Dlatego przy składaniu wniosków o wsparcie finansowe warto skorzystać z pomocy specjalistów. Monika Sawicka-Onopiuk Emes-Eko

usunięcie drzew bez stosownego zgłoszenia lub przed dokonaniem oględzin przez organ, a także w przypadku sprzeciwu organu skutkować będzie naliczeniem administracyjnej kary pieniężnej. Nowelizacja wprowadziła jeszcze jeden ważny przepis, dotyczący osób, którzy dokonali wycinki zwolnionej spod obligatoryjnego zgłoszenia i zapłaty opłaty. Jeżeli po pięciu latach od dokonania oględzin właściciel wystąpi o wydanie pozwolenia na budowę, a budowa ta będzie mieć związek z prowadzeniem działalności gospodarczej i będzie realizowana tam, gdzie rosły drzewa usunięte, wówczas na właściciela nieruchomości nałożony zostanie obowiązek uiszczenia opłaty za ich wycinkę. Agata Żochowska,

radca prawny, tel .

504 123 838

MLECZNE AGRO

HODOWLA

O d p o w i e d n i e

przygotowanie dawki pokarmowej, to klucz do wysokiej produkcji mleka. Fot. Szymon Martysz

Odmiana Codiview

wyróżnia się dobrymi p a r a m e t r a m i jakościowymi kiszonki – niskim udziałem włókien ADF oraz NDF. Fot IGP

Węglowodany –

źródło energii dla przeżuwaczy

Efektywne żywienie

Podstawowym źródłem energii dla przeżuwaczy są węglowodany. Zaliczamy do nich cukry proste, skrobię oraz włókno surowe. To właśnie one są jednym z głównym czynników odpowiadających za produkcyjność stada. Cukier zawarty w kukurydzy, w procesie kiszenia, zamieniany jest przez mikroorganizmy na kwas mlekowy, który konserwuje zielonkę. W wyprodukowanej kiszonce pozostaje niewiele cukru – ok. 1-2% suchej masy (SM), dlatego nie odgrywa on większego znaczenia w żywieniu bydła. Skrobia zawarta w kukurydzy cechuje się wolnym rozkładem w żwaczu. Nierozłożona w żwaczu część skrobi (tzw. skrobia „by-pass”) jest trawiona w dalszych odcinkach przewodu pokarmowego (w jelicie cienkim) bezpośrednio do glukozy. Powoduje to, że skrobia kukurydziana stanowi doskonałe źródło energii dla wysokoprodukcyjnych przeżuwaczy. W suchej masie kiszonki z kukurydzy powinno być nie mniej niż 30% skrobi. Dobrym przykładem jest tutaj odmiana Codiview, która ma skrobia na poziomie 34,9% w SM oraz odmiana Coditank – skrobia 31,17% w SM*. Natomiast na włókno surowe składają się składniki ścian komórkowych rośliny, takie jak celuloza, hemiceluloza czy pektyny. Są one trudno strawne, a ich rozkład zapewniają mikroorganizmy bytujące w przedżołądkach (strawność waha się od 30 do 50%). Stanowią one źródło energii dla zwierząt oraz zapewniają właściwy przebieg procesów trawienia, wpływając na motorykę przewodu pokarmowego. Węglowodany strukturalne działają również pobudzająco na proces wydzielania 26

śliny, co daje efekt buforowania środowiska żwacza i tym samym stwarza korzystniejsze warunki bytowania i funkcjonowania dla drobnoustrojów celulolitycznych. W nowoczesnych systemach żywienia bydła zaleca się oznaczać nie włókno surowe, lecz jego frakcje – NDF i ADF. Włókno detergentowe neutralne (NDF) stanowi hemiceluloza, celuloza, kutyna, suberyna, woski, krzemionka oraz lignina. Część tych składników rozkładana jest w żwaczu do lotnych kwasów tłuszczowych, które są źródłem energii dla przeżuwacza. NDF nadaje paszy strukturę i stanowi balast wypełniający żwacz. Dlatego włókno detergentowe neutralne wpływa na pobranie paszy przez zwierzę. Im więcej NDF jest w paszy, tym mniejsze jest jej pobranie. W kiszonce z kukurydzy nie powinno być więcej niż 45% NDF w suchej masie. Przykładowo odmiana Codiview ma 33,98 NDF w % SM, natomiast odmiana Skalde 35,88 NDF w % SM*. Włókno detergentowe kwaśne (ADF) obejmuje najmniej strawne składniki pasz, takie jak lignina i krzemionka, czy część celulozy. Dlatego im wyższa jest zawartość ADF w paszy, tym niższa jest strawność składników zawartych w karmie dla zwierząt. W suchej masie kiszonki z kukurydzy nie powinno być więcej niż 25% włókna detergentowego kwaśnego (Codiview ma ADF 16,89% w SM, zaś Skalde ma ADF 20,43% w SM*).

Wartość energetyczna kiszonki z kukurydzy zależy od ilości zawartych w niej poszczególnych węglowodanów. Im wyższy jest udział ziarna (bogatego w skrobię), a niższy części wegetatywnych (zawierających włókno surowe), tym wyższa jest zawartość energii w kiszonce. Normy francuskie podają, że kiszonka z kukurydzy w kg suchej masy zawiera 0,9 jednostki paszowej produkcji mleka (JPM). Kiszonka z kukurydzy stanowi podstawową paszę objętościową stosowaną w żywieniu wysoko wydajnych krów mlecznych i szybko rosnącego bydła opasowego. Im wyższą wartość energetyczną ma ta kiszonka, tym mniejszą ilość paszy treściwej trzeba dodać do dawki pokarmowej. Gdy w 1 kg suchej masy kiszonki z kukurydzy będzie 1,0 JPM, to dzienną dawkę paszy treściwej dla krowy mlecznej można obniżyć o 0,7 – 1,0 kg (w zależności od ilości kiszonki w dawce). Pozwala to znacząco ograniczyć koszty żywienia. [Codiview 0,99 JPM w 1kg SM, Skalde 0,95 JPM w 1 kg SM]*. * Wyniki uzyskane z analiz kiszonki odmian IGP Pol-

ska przeprowadzonych w Zakładzie Hodowli Bydła i Żywienia Zwierząt Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego w Bydgoszczy. Październik 2016 r. Dr  hab. Zbigniew Podkówka Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w B ydgoszczy

MLECZNE AGRO

REKLAMA

Liderzy Rankingu BAYLABOY GPF 143

MITCH GPF 145

MOON GPF 147

WIeLkOpOLskIe CeNTruM HOdOWLI I rOzrOdu zWIerząT w poznaniu z siedzibą w Tulcach sp. z o.o.

www.wchirz.pl

Tel: 691 511 041 ¬ 695 950 056 ¬ 691 513 156

LINIA CORN ENERGY KISZONE GNIECIONE ZIARNO KUKURYDZY SUCHE GNIECIONE ZIARNO KUKURYDZY ZIARNO KUKURYDZY KISZONKA Z KUKURYDZY

LINIA TOP MINERAL

KOMPONENTY PASZOWE LINIA TOP ENERGY W ŻYWIENIU ZWIERZĄT

KISZONE GNIECIONE ZIARNO JĘCZMIENIA SUCHE GNIECIONE ZIARNO PSZENICY SUCHE GNIECIONE ZIARNO PSZENŻYTA SUCHE GNIECIONE ZIARNO JĘCZMIENIA WYSŁODKI BURACZANE GRANULOWANE

LINIA TOP PROTEIN www.sklodowski.com.pl

MLECZNE AGRO

HODOWLA Dobór

odpowiednich buhajów wpływa na   jakość produkcji serowarskiej

Kto nam zaSERwuje dobrą kazeinę?

Trwający od 25 lat stały wzrost poziomu genetycznego bydła mlecznego w Polsce budzi nieskrywany podziw. To efekt upowszechnienia rasy holsztyńsko-fryzyjskiej poprzez intensywny import elitarnego materiału hodowlanego, a także doskonalenia żywienia i utrzymania bydła. Dzisiejsze obory, zwłaszcza duże, są zautomatyzowane i funkcjonalne, co z kolei poprawia ekonomikę produkcji. Niestety, szybki postęp w zakresie produkcji mleka spowodował pogorszenie niektórych cech funkcjonalnych, w tym głównie płodności. Kolejnym negatywnym skutkiem jest spadek zawartości kazeiny w białku ogólnym mleka. To z kolei ma istotne znaczenie dla zakładów produkujących sery, którym szczególnie zależy na utrzymaniu wysokiej przydatności technologicznej mleka. Decydują o niej zarówno skład chemiczny mleka, jak i właściwości strukturalne białek mleka. Te dwa komponenty kształtują procesy koagulacji mleka, tworzenia się skrzepu, jego skład, i ostatecznie wydatek produkcji sera. Pojawiają się pytania: Czy możliwe jest genetyczne doskonalenie przydatności technologicznej mleka? Czy mamy do dyspozycji buhaje, które są zdolne do poprawy przydatności technologicznej mleka ich córek? Przede wszystkim niektóre buhaje mają wyróżniającą się dodatnią wartość hodowlaną białka i tłuszczu – najważniejszych cech sprzyjających poprawie jakości serów. Przy wyborze takich buhajów powinno się jednak zwracać uwagę na wiarygodność wyceny wartości hodowlanej gdyż jej zbyt niski poziom (poniżej 85%) może oznaczać, że w kolejnej wycenie buhajów cechy te mogą wypaść inaczej, na przykład spaść do wartości negatywnych. Ponadto, pamiętajmy o różnicy między białkiem ogólnym a kazeiną. Dopóki nie zostanie wdrożona ocena wartości hodowlanej dla zawartości kazeiny, procentowa zawartość białka ogólnego pozostaje jedynym (oprócz% tłuszczu) ilościowym wyróżnikiem serowarskich właściwości mleka. Na szczęście poważny potencjał w tym zakresie drzemie także w budowie samych białek mleka. Spośród 6 typów białek mleka krowiego, kappa-kazeina (CASK) ma kluczowe znaczenie w procesie tworzenia skrzepu mleka. Zmiany składu aminokwasów tego białka prowadzą do zmian dynamiki i wydajności koagulacji mleka. Okazuje się, że w trakcie ewolucji gatunku bydła w genie kappa-kazeiny doszło do mutacji powodujących zamianę 28

aminokwasów. W efekcie w populacji mamy krowy różniące się budową tego białka, a tym samym produkujące mleko o zróżnicowanej przydatności technologicznej. Wykrycie tych mutacji nie jest dzisiaj problemem. Dysponując DNA zwierzęcia, można dowolną mutację zidentyfikować przy pomocy technik biologii molekularnej. Generalnie, w populacji bydła HF występują trzy warianty kappa-kazeiny (A, B i E), przy czym wariant E jest bardzo rzadki i jego wpływ na mleko jest podobny do wariantu A. Najkorzystniejszy okazał się wariant B. Krowy, które oddziedziczyły ten wariant genetyczny produkują mleko odznaczające się lepszą przydatnością do produkcji serów. Ich mleko zawiera więcej kazeiny, szybciej koaguluje, skrzep jest bardziej zwięzły i ostatecznie wydatek sera wyższy o ok. 5%. Jak zatem upowszechnić korzystny wariant B w populacji krów? Odpowiedź narzuca się sama – poprzez buhaje. Buhaje także posiadają gen kappa-kazeiny, a poprzez badanie DNA możemy wykryć jakie warianty genetyczne kappa-kazeiny posiada konkretny buhaj. Badania takie od wielu lat prowadzone są w Katedrze Genetyki Zwierząt Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie na zlecenie polskich centrów hodowlanych. Najdłużej i nieprzerwanie od 15 lat takie badania wykonywane są dla SHiUZ w Bydgoszczy. Wyniki ostatnich badań buhajów na nosicielstwo wariantów genu kappa-kazeiny przedstawiono w tabeli. Jak widać, kilka buhajów ma najbardziej pożądany genotyp BB kappa-kazeiny. Oznacza to, że każdy potomek takiego buhaja oddziedziczy wariant B. Buhaj z genotypem kappa-kazeiny BB należy

Imię buhaja

do rzadkości i powinien być wyróżniony mianem buhaja „serowarskiego”. To wyróżnienie pełni rolę znaku marketingowego jego szczególnych predyspozycji genetycznych. Nie należy ignorować buhajów z genotypem AB (lub BE), gdyż przekażą one aż 50% potomstwu korzystny wariant B, a to również ma znaczenie, szczególnie jeśli od strony matecznej potomek otrzyma także wariant B. Pozytywny wpływ na skład chemiczny i przydatność technologiczną ma także inne białko mleka – beta-laktoglobulina (BLG), która występuje w dwóch wariantach A i B, przy czym wariant B jest bardziej pożądany. Preferowanie buhajów z pozytywną wartością hodowlaną dla białka i tłuszczu, a także korzystnymi genotypami CASK i BLG dałoby największy efekt z punktu widzenia produkcji serowarskiej. Ten dodatkowy test także można wykonać w laboratorium w Olsztynie. Stosowanie nasienia buhajów o preferowanych genotypach CASK i BLG nie niesie za sobą dodatkowego ryzyka dla hodowcy. Buhaje te są bowiem pozytywnie wycenione, z ponadprzeciętnym indeksem PF (Produkcja + Funkcjonalność), czyli uznane jako poprawiające zarówno cechy produkcyjne, cechy pokrojowe i inne cechy funkcjonalne. Inną kwestią jest, czy używanie takich buhajów może być w jakiś sposób nagradzane przez zakłady mleczarskie. System zachęt do stosowania w inseminacji buhajów z wariantem B kappa-kazeiny powinien być wypracowany między zakładami mleczarskimi, a związkami hodowców. Prof. Stanisław Kamiński

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski

w O lsztynie

Nr buhaja

Genotyp CASK

FR1723969489

PL005225438423

JIKMAN RED

DE0770050393

JENO RED P

NL0843634938

PL005270546777

LONDON MŚ BIGQUIT 1

GLENN

Buhaje „serowarskie” rasy HF z bieżącej oferty SHiUZ w Bydgoszczy (wycena 1/2016) z określonym genotypem kappa-kazeiny (CASK).

MLECZNE AGRO

REKLAMA

MLECZNE AGRO

MASZYNY Naciąg,

waga oraz ilość warstw to   podstawowe parametry, na   które powinniśmy zwracać uwagę kupując folię do   sianokiszonki

Nie daj się owinąć

Jak kupić dobrą folię do sianokiszonki? Co roku to pytanie zadają sobie rolnicy planujący zakup folii do owijarki. Czy zawsze cena to główny czynnik wyboru konkretnej marki folii? Z pewnością nie. Przekonajcie się sami. Wybierając folię do sianokiszonki przede wszystkim powinniśmy pamiętać o tym, że produkt ten odpowiada za szczelność balotu podczas przechowywania sianokiszonki przez około 12 miesięcy od momentu jego owinięcia. Jest to bardzo długi okres czasu, podczas którego balot jest narażony na ujemne temperatury w zimie i ostre słońce oraz upały latem. Nie warto zatem ryzykować i kupować folii o najniższej cenie, ponieważ nie zda ona egzaminu. Gdy rolnik zaczyna tracić kiszonkę, bo niektóre bele są popsute, wówczas koszty są nieporównywalnie wyższe niż oszczędności spowodowane zakupem folii w niższej cenie. Na polskim rynku jest wiele firm oferujących folie do sianokiszonki. Niestety z moich obserwacji wiem, że nie wszystkie grają uczciwie. Są firmy, które nie informują rzetelnie klientów o parametrach swoich folii lub uciekają się do szeregu sztuczek marketingowych, które opiszę. Niech włączy się wam w głowie alarm, kiedy słyszycie podobne stwierdzenia z ust handlowców oferujących folię.

Naciąg 300%

Folie o takim naciągu rzeczywiście istnieją. Są to folie do owijania palet typu power-stretch. Stosuje się je na specjalnych owijarkach, w magazynach gdzie owija się dużo 30

palet dziennie. Owijarki rolnicze rozciągają folię na 55-70%, więc nawet jeśli użyjemy folii 300%, to i tak zostanie ona rozciągnięta maksymalnie do 70%. W takim przypadku argument bardzo dużego rozciągu traci znaczenie. Co więcej folia o tak dużym naciągu, rozciągnięta na 70%, nie obkurczy się na beli wystarczająco, ponieważ jej naciąg będzie zbyt mały. Pamiętajmy, że każda folia powinna być naciągana na tyle, na ile została zaprojektowana. Jeżeli folia nie obkurcza się wystarczająco, istnieje ryzyko braku hermetycznego zamknięcia beli, nie mówiąc już o tym, że folie do palet nie powinny być stosowane w rolnictwie.

Waga rolki

Rolki folii o grubości 25 mikronów, w przypadku folii o szerokości 500 mm, powinny mieć długość 1800 m, natomiast gdy jej szerokość wynosi 750 mm, to długość folii wyniesie 1500 m. Oczywiście nie jesteśmy w stanie sami policzyć jaką rzeczywistą długość ma folia, jednakże możemy ją zważyć i oszacować ile metrów może mieć. Przykładowo rolka o szerokości 500 mm powinna ważyć z rdzeniem ok. 22 kg, a rolka 750 mm ok. 27,5 kg. Rolki lżejsze na pewno będą tańsze, ale nie zrobimy z nich tyle bel ile powinniśmy. Innymi

słowy, rolka lżejsza to rolka krótsza i zarazem mniej wydajna.

Ilość warstw

Większość oferowanych folii jest 3-warstwowa. Jednakże najlepsi producenci posiadają również linie 5-warstwowe. W związku z tym handlowcy często prześcigają się w fantazjowaniu na temat sprzedawanych produktów. Słyszymy więc często o sześciu, siedmiu, czy nawet większej ilość warstw, podczas gdy oferowana jest nam zwykła, 3-warstwowa folia. Dlatego sugeruję sprawdzić, co pisze producent na opakowaniu. Jeżeli folia ma np. 5 warstw, to na pudełku powinno być jasno napisane: „folia 5-warstwowa” lub „5-layer film”. Żaden producent nie może wprowadzać klientów w błąd. Z tego względu szczególną uwagę zwracajmy na opakowania z narysowaną liczbą 5. Jeżeli nie jest wyraźnie napisane, że folia ma 5 warstw, to możemy spodziewać się w pudełku folii 3-warstwowej.

Tańsze zamienniki

Klej PIB (poliizobutylen) w folii jest bardzo ważny, ponieważ odpowiada za hermetyczne zamknięcie beli. Chroni on sianokiszonkę przed niekorzystnym działaniem powietrza lub wilgoci. Niestety tańsze folie nie posiadają odpowiedniego kleju. Można się o tym łatwo przekonać, dotykając rolki po wyjęciu jej z pudełka. Jeżeli zewnętrzna strona folii na rolce zawiera klej PIB, to będziemy czuli go pod palcami. Tanie produkty nie będą się w ogóle kleiły do rąk. Folia bezbarwna to w większości przypadków folia do owijania palet. Jest sporo tańsza od rolniczej, ale jej stosowanie grozi utratą sianokiszonki. Folie te nie obkurczają się tak dobrze jak folie rolnicze, nie posiadają kleju PIB i filtra UV. Folie bez filtra UV zazwyczaj pękają po dwóch miesiącach spędzonych na słońcu, do bel dostaje się powietrze, a ich zawartość gnije. Prawo unijne zobowiązuje producenta do podania swojej nazwy i adresu na pudełku. Jednakże na wielu foliach brakuje takiej informacji. Dlatego w przypadku jakichkolwiek problemów nie będziemy mogli zareklamować wadliwego produktu. Pamiętajmy, że na rynku jest mnóstwo marek folii i o wiele mniej firm, które ją produkują. Z tego względu znajomość nazw producentów pozwoli nam uniknąć zakupu towaru od wytwórców oferujących słabej jakości towar. Tekst: Rafał Świecki

Fot.

rpc- bpi.agriculture

MLECZNE AGRO

REKLAMA

Doskonale zakonserwowane cenne składniki odżywcze

Asortyment folii do sianokiszonki zapewniających lepszą jakość paszy i wydajność.

N O LO

IG LAG E

N O LO

IG LAG E

5 IG LAG E

www.silotite.com

MLECZNE AGRO

MASZYNY NOWA GENERACJA DYSKÓW TNĄCYCH

Konstruktorzy firmy Samasz dokonali niezwykle korzystnych moderni-

i znacznie usprawniło podbijanie masy zielonej, a także podniosło

zacji dysków tnących z serii LiteCut. Stworzono tym samym zupełnie

ogólną wytrzymałość i żywotność dysków. Kolejne unowocześnienie

nową generację dysków, które są w pełni zamienne ze starszymi

to redukcja prześwitu między dyskiem i listwą, co umożliwia teraz

modelami i mogą być bez problemu używane

o wiele łatwiejszą konserwację. Na uwagę zasługują również specjalnie

w starszych zespołach tnących kosiarek

ukształtowane nowoczesne belki tnące, które wytłoczone są z jednego

Samba.

elementu, dzięki czemu cała konstrukcja stała się jeszcze bardziej

Konstruktorzy zoptymalizowa-

solidna. Dopełnieniem modernizacji jest zastosowanie szero-

li kształt dysków tnących

kiego tunelu pomiędzy specjalnie wyprofilowanymi płozami,

L ite Cut , co  p opraw i ł o

co znacząco zwiększa samoczyszczenie się i w efekcie po-

ich właściwości tnące

zwala na otrzymanie paszy o najwyższej jakości i czystości. – Wydajność, precyzja i wysoka jakość to główne cele, jakie przyświecają naszym konstruktorom. Za sprawą ich wysiłków sezon 2017 ma szansę być o wiele łatwiejszy i bardziej przyjazny użytkownikom niż poprzednie – zapewnia Marek Filippow, specjalista ds. promocji i reklamy w firmie Samasz. – Warto też pamiętać, że naszym głównym mottem jest nieustający rozwój. Z tego powodu nasi konstruktorzy w y tr wale pracują nad tym, aby zapewnić wszystkim klientom maszyny o jak najwyższej jakości, które nie tylko ułatwiają pracę, ale także wpływają na uzyskanie wysokiej jakości paszy. Dążąc do spełniania coraz bardziej wyśrubowanych wymagań, dokonaliśmy w ten sposób niezwykle korzystnych modernizacji dysków tnących z serii LiteCut.

CO ZA NOŻE

Wysokiej jakości części zamienne i podzespoły, profesjonalna obsługa oraz uczciwe i fachowe doradztwo to zalety firmy agrotechnika-brudz z Brzegu. Przedsiębiorstwo zapewnia, poprzez swoich doradców, bardzo korzystne warunki finansowania,

QQ noże

bijakowe, części robo-

cze do maszyn uprawowych – Industriehoff,

sprawnie działający serwis, a także pełny okres gwarancji oferowanych technologii.

QQ rębaki do pni i gałęzi drzew, ser-

Największym hitem sprzedawanych wśród podlaskich gospodarzy części są wy-

wis, oryginalne części zamien-

sokiej jakości noże do maszyn rolniczych. Przedsiębiorstwo agrotechnika-brudz

ne Jensen,

w szczególności specjalizuje się w sprzedaży profesjonalnych i wysokiej jakości

QQ przystawki do zbioru kukurydzy

noży do wozów paszowych, kombajnów, sieczkarni, pras i przyczep zbierających.

na ziarno, serwis, oryginalne czę-

Oryginalne części oraz zamienniki gwarantują najwyższy standard wykonania,

ści Maya,

ponieważ trafiają do firmy bezpośrednio z Niemiec. Oprócz tego przedsiębior-

QQ przystawki

do zbioru kukury-

stwo współpracuje także z generalnymi przedstawicielami handlowymi w Polsce.

dzy na ziarno, hedery zbożo-

– Sprzedajemy produkty najwyższej jakości renomowanych marek. Posiadamy

we, serwis, oryginalne części

także atrakcyjną ofertę zamienników dostarczaną przez sprawdzonych dostawców

Geringhoff,

– podkreśla Wiesław Brudz, właściciel firmy agrotechnika-brudz.

QQ sita

Warto także pamiętać, że w ofercie przedsiębiorstwa z Brzegu są również mar-

QQ pasy

i łańcuchy do maszyn rolniczych Tagex,

kowe części i podzespoły wszystkich znaczących firm produkujących maszyny

QQ filtry

do ciągników i maszyn rolniczych Hi-Fi,

rolnicze. Wśród bogatej oferty, liczącej ponad 5 tys. pozycji, znajdziemy m.in.:

QQ oryginalne

QQ noże

do maszyn rolniczych – kombajnów zbożowych, kosiarek rotacyjnych,

– Dlaczego warto z nami współpracować? Ponieważ rzetelnie wykonujemy obowiązki

przystawek do kukurydzy, sieczkarni ciągnionych i samojezdnych, wozów

handlowe. Jesteśmy firmą uczciwą i lojalną swoim partnerom. Każdy klient jest

zbierających, pras belowych, wozów paszowych, wycinaków kiszonki firmy

traktowany przyjaźnie i może liczyć na poradę oraz uczciwą współpracę. Oferujemy

– OEM i MWS,

produkty najwyższej jakości w korzystnych cenach – przekonuje Wiesław Brudz.

do kombajnów zbożowych Agri Broker,

części Claas, John Deere, New Holland, Case, Mengele.

MLECZNE AGRO

REKLAMA

Adengo® 315 SC

– zalecenia skutecznego stosowania w sezonie 2018 Całkowita powierzchnia uprawy kukurydzy w Polsce przekracza milion hektarów. Jej intensywny rozwój obserwujemy m.in. w północno-wschodniej części kraju, gdzie dominuje hodowla bydła mlecznego żywionego kukurydzą. Hodowcy najczęściej sięgają po herbicydy doglebowe stosowane w pojedynczych zabiegach, zwykle aplikując je bezpośrednio po siewie. Wpływ uwilgotnienia gleby na skuteczność herbicydów doglebowych Warunki pogodowe w latach 2015–2016 korzystnie wpłynęły na skuteczność działania herbicydów doglebowych. Rozkład opadów w roku 2017 okazał się dość nietypowy. Brak deszczu po zasiewach kukurydzy w rejonie północno-wschodniej Polski osłabił działanie herbicydów doglebowych na chwasty, które w wyniku niedostatecznego uwilgotnienia gleb wschodziły bez możliwości kontaktu ze środkiem. W związku z tym pojawiła się konieczność wykonania dodatkowych zabiegów po wschodach kukurydzy. W zabiegach przedwschodowych wilgoć w glebie jest niezbędna do aktywowania środka, dzięki czemu staje się on dostępny dla wschodzących chwastów. Poziom wilgotności gleby w czasie siewów zachęcał do stosowania herbicydów doglebowych „na czarną ziemię”. Szybko okazało się, że poziom ten jest niedostateczny. Jednak w tych warunkach pewien herbicyd efektywnie zwalczył chwasty. Co wpłynęło na tak wysoką skuteczność zastosowanego środka?

Cyprosulfamid – na straży bezpieczeństwa upraw kukurydzy Herbicydem powszechnie stosowanym w ochronie kukurydzy jest produkt firmy Bayer – Adengo 315 SC. Obecne w składzie substancje czynne, tienkarbazon metylu oraz izoksflutol, są uzupełniane przez unikalny sejfner, cyprosulfamid. To substancja osłonowa przyspieszająca rozkład substancji aktywnych, podwyższająca poziom bezpieczeństwa kukurydzy. Sejfner zabezpiecza kukurydzę nie tylko w jej części nadziemnej, ale także chroni system korzeniowy. Preparat zwalcza ok. 90 gatunków chwastów jednoliściennych (chwastnica jednostronna, paluszniki, włośnice) oraz dwuliściennych, w tym uciążliwe rdesty.

Fot. 2 Adengo – zabieg przedwschodowy 0,33 l/ha

Zalety herbicydu Do największych zalet Adengo należą: wykorzystanie aktywności odglebowej i nalistnej środka oraz zwalczanie chwastów przez cały sezon. Istotna jest również możliwość wykonania oprysku w terminie przedwschodowym i krótko po wschodach – do fazy 2 liścia kukurydzy. W trudnych warunkach po siewie kukurydzy (nadmierna ilość opadów, przymrozki, stanowiska z kwaśną lub bardzo lekką glebą, niedobory składników mineralnych, w tym fosforu) powschodowy termin aplikacji Adengo jest dobrym i bezpiecznym wyjściem. Zabiegi herbicydem Adengo 315 SC w terminie odpowiednim do występujących warunków pogodowych, glebowych i stanu roślin, gwarantują czystą plantację aż do zbiorów – dzięki unikalnemu mechanizmowi uruchamiania. Ponieważ nie sposób przewidzieć tego, jakie warunki pogodowe czekają nas po siewie kukurydzy, warto stosować herbicydy, które posiadają tę unikalną cechę.

Stosowanie Adengo

Fot. 1 Kontrola – silne zachwaszczenie rdestówką powojowatą

Wiosną 2017 roku skuteczność Adengo była bardzo wysoka (Fot. 2). To wynik uaktywnienia się środka po kolejnych opadach deszczu. Dzięki temu herbicyd zwalczył chwasty, które wzeszły wcześniej, tj. podczas braku opadów.

Preparat Adengo działa zarówno przedwschodowo, jak i po wschodach. Aplikacja preparatu w przypadku kukurydzy jest zalecana po jej siewie do wschodów i krótko po wschodach, do fazy 2 liścia kukurydzy. Długi i elastyczny termin aplikacji niesie za sobą wiele korzyści, gdyż pozwala na optymalny wybór terminu zabiegu, uwzględniający bieżący harmonogram prac w gospodarstwie, a także warunki pogodowe niezbędne do niezawodnego działania środka. Wieloletnie doświadczenia z herbicydem Adengo dowodzą, że przy dobrym i systematycznym uwilgotnieniu gleby jednorazowy oprysk po siewie, przed wschodami kukurydzy i chwastów, jest niezwykle skuteczny. Jeden zabieg chroni plantację kukurydzy przez cały sezon, przy czym dotyczy to także zachwaszczenia wtórnego. Jedną z zalet środka jest niska dawka: 0,33–0,44 l/ha (niższa zalecana jest na gleby słabsze, o niższym pH, jak również w zabiegach powschodowych). Na gleby bardziej zwięzłe z silniejszym zachwaszczeniem proponujemy dawki wyższe. Adengo w każdych warunkach lepiej radzi sobie z chwastami późno wschodzącymi. Adengo znacząco ogranicza masę występującego w umiarkowanych ilościach perzu, co jest unikalne w grupie doglebowych herbicydów stosowanych w ochronie kukurydzy. Po zastosowaniu tego preparatu nie ma potrzeby wykonywania dodatkowych zabiegów, co spotyka się z dużym uznaniem rolników. Jacek Choromański Przedstawiciel ds. Sprzedaży na Rynku Detalicznym i Hurtowym Bayer Sp. z o.o.

Adengo® 315 SC – ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. Zwróć uwagę na zwroty wskazujące na rodzaj zagrożenia oraz przestrzegaj zalecanych środków bezpieczeństwa. Bayer Sp. z o.o., Al. Jerozolimskie 158, 02-326 Warszawa, tel. 22 572 36 12

www.agro.bayer.com.pl

MOTORYZACJA

Poznaj

nowego

Forda EcoSport

Wyróżnia się z tłumu

Nowoczesny, sportowy i stylowy – te trzy słowa najlepiej opisują Forda EcoSport. Ten oraz wiele innych modeli będzie można zobaczyć 16 i 17 marca podczas Dni Otwartych w Autosalonie Eucar w Ełku. Produkowany w Europie Ford EcoSport debiutuje właśnie w polskich salonach samochodowych. Ten kompaktowy SUV emanuje siłą i zdecydowaniem. Czyste linie nadwozia i elegancki, opływowy kształt sprawiają, że jest to pojazd stylowy i wyrafinowany,

który wyróżni się z tłumu w każdym miejscu i o każdym czasie. Wnętrze zostało oparte na czystych powierzchniach i prostych liniach. Praktyczne elementach designu akcentują wyjątkową dbałość o szczegóły.

Ford EcoSport został wyposażony w układ kierowniczy ze wspomaganiem elektrycznym (EPAS), który automatycznie dostosowuje się do prędkości.

A co pod maską? Model EcoSport został wyposażony w bardzo znany, wielokrotnie nagradzany trzycylindrowy, jednolitrowy silnik benzynowy EcoBoost, który zapewnia osiągi konwencjonalnego silnika o pojemności 1,6 litra, oferując przy tym mniejsze zużycie. Ta udana jednostka napędowa jest najlepszym dowodem olbrzymich kompetencji inżynierów firmy Ford. W EcoSporcie mamy więc oferowane silniki benzynowe 1.0 litra o mocy: 100, 125 lub 140 KM. Oprócz tego dostępne są również jednostki wysokoprężne: 1.5 TDCi – 100 KM oraz 1.5 EcoBlue – 125 KM. Szczególną uwagę wato zwrócić na silnik 1,5 EcoBlue. Ten wysokoprężny, czterocylindrowy motor z turbodoładowaniem i nową technologią wtrysku paliwa generuje 125 KM, a do tego jest cichy, elastyczny i bardzo oszczędny. Jednostka zużywa średnio 4,6 l/100 km. Nowy SUV to również funkcjonalna i inteligentnie zaprojektowana przestrzeń, wypełniona mnóstwem praktycznych rozwiązań. Tylne siedzenia, dzielone w proporcji 60:40, pozwalają uzyskać przestrzeń bagażową o pojemności aż 1238 litrów. Siedzenia można również złożyć do przodu, aby zyskać miejsce na wyższe przedmioty. Podłoga bagażnika ma trzy ustawienia wysokości, dzięki czemu można pod bagażnikiem utworzyć dodatkowy schowek o różnej wielkości. Po ustawieniu podłogi w najwyższej pozycji i po złożeniu tylnych foteli zyskuje się całkowicie płaską powierzchnię. Podsumowując – Ford EcoSport to nowoczesny, elegancki i zwrotny SUV wyposażony w sprawdzone jednostki napędowe. Samochód będzie prezentowany podczas Dni Otwartych 16 i 17 marca w Autosalonie Eucar w Ełku. MaSz, Fot. Ford

MLECZNE AGRO

MOTORYZACJA Toyota Ełk

zaprasza

3 i 4

marca na

Dni Otwarte

Napędzane

zachwytem

Trwa wyprzedaż Toyoty z rocznika 2017. Rabaty sięgają aż 37 tys zł. Nie trać czasu i pędź do salonu. Promocyjna oferta obejmuje wszystkie modele Toyoty. Toyota Ełk to autoryzowany diler japońskiej marki w Polsce. Renomowany salon samochodowy z Ełku w pierwszy weekend marca przygotował Dni Otwarte z niesamowitymi rabatami i atrakcyjnym finansowaniem. Oferta obejmuje wszystkie auta z rocznika 2017. Promocje w salonie Toyoty dają możliwość zakupu nowych modeli Toyoty w bardzo korzystnych cenach. I tak Toyota Aygo, najmniejszy „japończyk” w całej gamie modelowej, w ofercie wyprzedażowej dostępny jest już od 35.900 zł. To bardzo atrakcyjna cena za tak elegancki, stylowy i dobrze wyposażony samochód z segmentu A. Następnie niezawodna Toyota Yaris. Po ostatnim odświeżeniu auto benzynowe dostępne jest już od 45.290 zł. Ceny nowego Yarisa Hybrid zaś rozpoczynają się od 65.900 zł. Natomiast kompaktowy Auris oferowany jest już od 55.900 zł. Toyotę C-HR, zupełnie nowy model, który zadebiutował w styczniu tego roku, można nabyć już od niespełna 80 tys. zł, zaś Toyotę C-HR Hybrid w wersji Premium można nabyć już za 99.900 zł. Oznacza to, że rabaty na tego crossovera sięgają 17.500 zł. Kolejna tegoroczna nowość – Toyota Prius Plug-in Hybrid, w topowej wersji Prestige, z pakietem Executive – jest dostępna w promocji za 155.900 zł, o 10.000 zł taniej niż w podstawowym cenniku. Najpopularniejszy samochód hybrydowy w Polsce – Toyotę Auris Hybrid – można nabyć już za 76.400 zł. W atrakcyjnej cenie 127.900 zł jest dostępny RAV4 Hybrid. Maksymalny rabat na średniej wielkości SUVa Toyoty wynosi prawie 20 tys. zł.

Toyota C-HR to nowatorski crossover, który przełamuje standardy, zachwyca i zaskakuje. Jego sylwetka przeniesiona została wprost z modelu koncepcyjnego i uznawana jest za esencję dynamiki i miejskiego stylu.

MaSz, Fot. Toyota

MLECZNE AGRO

ZDROWIE I URODA Gastroskopia

bezstresowa – badanie przewodu pokarmowego lepiej tolerowane przez pacjentów

Z kamerą

przez nos Na myśl o tym badaniu, niejednemu pacjentowi robi się niemiło. Gastroskopia. Co tu dużo mówić – jest nieprzyjemna. Chyba, że... Że zrobimy ją przez nos. Gastroskopia to badanie górnego odcinka przewodu pokarmowego (przełyku, żołądka i dwunastnicy) za pomocą przyrządu zwanego gastroskopem. Badanie to szczegółowo opisywaliśmy w jednym z ubiegłorocznych wydań „Zdrowego Białegostoku”. Wracamy do tematu, ponieważ mamy dobrą wiadomość. Ale po kolei... Gastroskopia, mimo stosowania znieczulenia, u wielu osób wywołuje dyskomfort. Najgorsze są odruchy wymiotne wywoływane przez endoskop, drażniący tylną ścianę gardła i podstawę języka. Wrażliwcom przychodzi z pomocą gastroskopia bezstresowa, która stosuje nowoczesne, bardzo cienkie endoskopy, wprowadzane do przewodu pokarmowego przez nos. Gastroskopia przez nos jest innowacyjnym badaniem w naszym regionie. Jako pierwsi wprowadzili ją lekarze ze Specjalistycznego Centrum Gastrologii „Gastromed” w Białymstoku. – Badanie polega na wprowadzeniu endoskopu nie przez jamę ustną, jak robi się to w tradycyjnej gastroskopii, ale przez nos – tłumaczy dr n. med. Jacek Romatowski, specjalista chorób wewnętrznych i gastroenterologii z Gastromed Białystok. – Atutem badania jest to, że po zakończeniu diagnostyki bardzo rzadko występują bóle gardła, które mogły pojawiać się po gastroskopii tradycyjnej. Ponadto w czasie badania pacjent może rozmawiać i na bieżąco informować lekarza o swoich odczuciach. W efekcie jest bardziej spokojny i lepiej je toleruje. – Gastroskopię metodą przeznosową wykonujemy już od kilku lat – dodaje dr n. med. Maciej Kralisz, specjalista chorób wewnętrznych i gastroenterologii z Gastromed Białystok. 36

– Wprowadzenie gastroskopu przez nos eliminuje nieprzyjemne

odczucia, towarzyszące diagnostyce górnego odcinka przewodu pokarmowego metodą gastroskopii tradycyjnej – mówi dr n. med. Maciej Kralisz, specjalista chorób wewnętrznych i gastroenterologii ze

Specjalistycznego Centrum Gastrologii „Gastromed” w Białymstoku.

Dwukrotnie

mniejsza średnica

endoskopu Olympus GIFXP180N (z prawej), w porównaniu do tradycyjnego (z lewej), pozwala przeprowadzić badanie bez dużych obciążeń dla pacjenta.

– Używamy innowacyjnego supercienkiego aparatu Olympus GIF-XP180N o średnicy 2-krotnie mniejszej od stosowanych dotychczas gastroskopów (5,5 mm). Mniejsza średnica endoskopu przekłada się na łatwość wprowadzania i manewrowania urządzeniem, a co za tym idzie, pozwala przeprowadzić badanie bez dużych obciążeń dla pacjenta. Ograniczeniem badania są jedynie wady budowy nosa, które niekiedy uniemożliwiają wprowadzenie aparatu tą drogą. Zdarza się, że po badaniu występuje niewielkie krwawienie z nosa, które jednak szybko ustępuje. Gastroskopia przez nos niczym nie różni się od tradycyjnej. Możliwe jest pobieranie wycinków do badania histopatologicznego oraz na test Helicobacter pylori. Funkcja obrazowania w wąskim paśmie światła tzw. funkcja NBI (Narrow Band Imaging) pozwala na diagnozowanie i wczesne wykrywanie

niewielkich zmian, np. nowotworu we wczesnym stadium, co znacznie polepsza rokowania dotyczące leczenia. W trakcie badania można też wykonywać zabiegi terapeutyczne, czyli np. usuwać polipy czy ciała obce. Na koniec wróćmy jeszcze krótko do przypomnienia istoty gastroskopii. Celem badania jest diagnostyka wszelkich chorób górnego odcinka przewodu pokarmowego, czyli m.in.: choroby wrzodowej żołądka; zapalenia błony śluzowej; chorób bakteryjnych, wirusowych i grzybiczych; zmian spowodowanych działaniem czynników chemicznych (kwasów, zasad, żółci, niektórych leków) oraz fizycznych, np. zmian popromiennych; choroby refluksowej przełyku (GERD); poszukiwanie przyczyny niedokrwistości czy miejsca krwawienia oraz diagnostyka i wykluczenie łagodnych i złośliwych zmian nowotworowych. – Na gastroskopię powinny zdecydować się osoby po 40. roku życia, te z objawami dyspeptycznymi (gastrycznymi) oraz z wywiadem raka żołądka w rodzinie. Badanie jest też szczególnie wskazane gdy występują tzw. objawy alarmowe, czyli nasilone bóle brzucha, uporczywe wymioty, krwawienie z przewodu pokarmowego, niewyjaśnione chudnięcie oraz niedokrwistość – dodaje doktor Kralisz. MB, Fot. Marzena Bęcłowicz

MLECZNE AGRO

ROZRYWKA Podana w kilogramach Rozdroże, rozwidlenie dróg

Czas na coś Człowiek mający nierealne pomysły

Imię wokalistki Bajmu

Dobry gust

Dzienny ze sprzedaży

Wilhelm z kuszą

Poręcze- Buduje gniazdo nie na Przywekslu wara

Krzew owocowy Powstaje z połączenia się w całość kilku elementów

Przepływa przez Wadowice

Imię wielu papieży

Litera alfabetu greckiego

Dialekt, żargon

Zięć Mahometa

Lekkie drewno

Spośród osób, które prześlą prawidłowe hasło krzyżówki wylosujemy pięć i nagrodzimy kosmetykami marki Bielenda. Zgłoszenia prosimy wysyłać na adres redakcji lub mailem mleczne@skryba.media.pl. Na rozwiązania czekamy do końca kwietnia br. Uwaga! W losowaniu nagród wezmą udział zgłoszenia zawierające poprawne hasło, imię, nazwisko i adres uczestnika. Mebel wypoczynkowy

Gagatek, nicpoń Auto z Hiszpanii

Mija bezpowrotnie

Wołanie natury

Ubranie do spania

Panika na giełdzie

Koreański saZimowy mochód miesiąc Państwo

Groźny car

Grecki bóg wojny

Smutek

Waga opakowania towaru

Tkanina na obicia

Brat ojca

Stołek bez oparcia

Część spłaty długu

Wrzątek, ukrop Brzmienie

Dodatek do potraw

Instrument dęty blaszany

Wielkie jezioro w Afryce

Szerokie, bufiaste spodnie Nielot w zoo

Trująca roślina

Układ rubryk Pies rasowy

Australijski miś

Niedokrwistość

Dekolt w sukni

Część zamknięcia skrzyni

Kwiat, symbol niewinności

Atrakcja Sopotu

Baśniowy skarbiec

Zabezpieczenie spłaty

Sposób Wróżba, postępo- przepowania wiednia

Łagodzi wstrząsy w czasie jazdy

Miano

Stolica nad Wełtawą

Łużycka lub Kłodzka

T YLKO DL A PANÓW

MLECZNE AGRO

Hasło krzyżówki z ostatniego wydania gazety brzmiało: El-comp i masz poukładane.

Kondycja drużyny

Dyskiem na stadionie

ROZRYWKA

tonas na: i z d czy a cho a rzy sem z prz yj ą p a o ł m j z kar cym g ze, mó zn ajo że e l ą e Do i drż ktor z ni i się, ew k do ię bo late Panie sp a ł s eraz o rob ą t – e h i ś c z ną ą p od l pr e s e mi cie w cz y i ę j a k i n e ż ąg dzi a zi ł s ... ści poka n r i ą a za yczn ch p rz – ner To nie i leka a. – mów ciel – yja n ie o p rz g te

M łoda m ę prz ychod żatka rok po ślu b zi do lek arza. Sk ie się, że n a rż y ie może zajść w c – Proszę iążę. się rozeb lekarz. r ać – mó wi – Panie do ktorze, P ale pierw a sze dziec n jest mił y, ko wola ła mieć z m by m ężem...

Panie doktorze, swędzi mnie całe ciało. – A próbował się pan kąpać, jak mówiłem? – Tak, wyką pałem się – dwa tygodnie było w porządku, ale teraz znowu swędzi.

Szpita l psychia tryczn y. Do gabine tu lekars kiego wbiega pielęgniarka: – Panie doktorze, ten symulant z pokoju 123 przed chwilą umarł... – No, to tym razem przesadził!

Przychodzi facet do lekarza cały pogryziony, lekarz się pyta: – Co się panu stało? – Przyszedłem trzeźwy do domu i pies mnie nie poznał.

o cjent d odzi pa h c y z r P wi: t y i mó ó łdent ys akieś takie ż j m dora– Ma mi p a n o C . y b te zę wat. dzi? w y kra o z ą r B –

Leka po ci rz przych ężk odz – M a im w ypad i do pacje ku . nta m dl n o wi n ę. Kt a p a n a d óra p obrą – Nie ie i z ł ą pacje ch będzie rwsza? nt. zła – odpo – M wiada o b ie u s i m y a m nogi. p u to wać – A t panu a – Pac dobra? j e nt c hce kupić z są siedn i pańs kie k ego łóżka apcie .!

Przychodzi facet do lekarza z teczką wyników badań. Lekarz przegląda, przegląda i w końcu mówi: – Mam dla pana dwie wiadomości dobra i złą. Na co pacjent: – To ja tę zła najpierw poproszę. – Ma pan raka prostaty... – Ooch!... A ta dobra? – Rozejdzie się po kościach....

tyczdentys u t e in b t. Z ga pacjen a. yp ad a on ż a t y nego w ?–p ło y b k a –J yrwa ł. – Dwa w ż t ylko jeden ie – Przec ł. cię bola ia ł w ydać. – Nie m

MLECZNE AGRO

DZWOÅ&#x192;:

513 600 630