Mleczne Agro Nr 1(28)/2023

Anna i Paweł Kulesza z dziećmi i rodzicami, Rębiszewo-Zegadły, gm. Kołaki Kościelne

Q W NUMERZE

„ Wizyta u dostawców Mlekpolu – str. 4-6

„ Odmiany kukurydzy na ziarno – str. 8, 10, 12

„ Nawozy donasienne – str. 12

„ Okres poporodowy u bydła – str. 14

„ Żywienie bydła mlecznego – str. 18, 20

„ Pierwsza podlaska aukcja bydła – str. 22

„ Tablety dla gospodyń wiejskich – str. 24

„ Motoryzacja – str. 26-27

„ Zatrzymać krótkowzroczność – str. 28

„ Krzyżówka – str. 30

Anna i Paweł Kulesza z dziećmi i rodzicami, Rębiszewo-Zegadły, gm. Kołaki Kościelne

‡ Mlekpol z nowyM szefeM Tadeusz Mroczkowski, były dyrektor zakładu SM Mlekpol w Grajewie od 1 stycznia 2023 r. objął stanowisko prezesa SM Mlekpol. Decyzja o powołaniu nowego zarządu jest naturalną zmianą pokoleniową, do której firma przygotowywała się od kilku miesięcy. – Po ponad 40 latach pracy moja rola w Mlekpolu się kończy, wiem jednak, że Spółdzielnię przekazujemy w dobre ręce – mówi Edmund Borawski, ustępujący prezes zarządu SM Mlekpol. – To ogromna część mojego życia, nie tylko zawodowego, i jestem dumny, że przez tyle lat mogłem przyczyniać się do rozwoju Spółdzielni. To wspólna praca i dorobek producentów mleka, pracowników, kadry kierowniczej, Rady Nadzorczej i zarządu. Kluczowe decyzje zawsze podejmowaliśmy wspólnie i w zgodzie rozwiązywaliśmy problemy i cieszyliśmy się z sukcesów. Wiem, że zostawiamy Mlekpol w dobrych rękach. – Tak ogromna organizacja potrzebuje silnego lidera, który będzie realizował wizję rozwoju, a jednocześnie będzie otwarty na głos spółdzielców, bo to oni są największą siłą SM Mlekpol. Mam nadzieję, że uda mi się kontynuować sukcesy, których twórcą był zarząd pod przewodnictwem Edmunda Borawskiego – mówi Tadeusz Mroczkowski.

ul. Bema 11, lok. 80, 15-369 Białystok

Redaktor naczelny: Barbara Klem, klem@skryba.media.pl

Redakcja:

DTP:

‡ odpocznij na zdrowie

Marzena Bęcłowicz

Jan Kitszel

K ierownik Biura Reklamy:

Sebastian Rutkowski 503-039-455

Reklama:

Justyna Ostaszewska 791-792-016

Andrzej Niczyporuk 501-303-181

Joanna Kaczanowska-Sawicka 662-234-788

Wydawca:

Wydawnictwo Skryba

Druk: Bieldruk Białystok

Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam. Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i redagowania nadesłanych tekstów.

Od 1 stycznia br. możliwość skorzystania z 21-dniowego turnusu rehabilitacyjnego uzyskały osoby uprawnione do emerytury rolniczej, a z 7-dniowego turnusu regeneracyjnego – osoby ubezpieczone, będące opiekunami osób niepełnosprawnych. O czym informuje Jacek Jarmołowicz, dyrektor Oddziału Regionalnego Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego w Białymstoku.

Zapewnienie rolnikom uprawnionym do świadczeń Kasy możliwości korzystania z rehabilitacji leczniczej jest jednym z ustawowych zadań KRUS. Wynika to z Ustawy o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników z 28 kwietnia 2022 r. Turnusy prowadzone są we własnych Centrach Rehabilitacji Rolników KRUS w: Horyńcu Zdroju, Iwoniczu Zdroju, Jedlcu k/Kalisza, Kołobrzegu, Szklarskiej Porębie i Świnoujściu.

Lizawki mineralne do samodzielnego pobrania

Lizawki w wiaderku lub wannie do uzupełnienia minerałów, witamin i mikroelementów dla: krów, jałówek i młodzieży oraz bydła mięsnego.

Teraz opcjonalnie z dodatkiem czosnku.

Olejki eteryczne i zapach czosnku odstraszają muchy, komary i gzy, dlatego trzymają się one od zwierząt z daleka.

Zebrała barbara Klem

Fot. Mlekpol

W nowym zarządzie Spółdzielni zasiadają również: Małgorzata Cebelińska – dotychczasowa dyrektor handlu SM Mlekpol, Paweł Pasternak –dotychczasowy dyrektor finansowy SM Mlekpol i Zbigniew Groszyk – dotychczasowy wiceprezes ds. produkcji.

Czosnek – obrona przed owadami

–

W odwiedzinach u Anny i Pawła Kulesza z miejscowości Rębiszewo-Zegadły, gm. Kołaki Kościelne

Nasze pięć minut

Mam 33 lata i dopiero trzech synów – zaczyna opowieść o sobie, z nutką dowcipu, Paweł Kulesza. Z żoną Anną są dumni z dzieci. Cała trójka garnie się do pracy w gospodarstwie i ma do tego smykałkę. A jest przy czym pracować.

Rodzinne gospodarstwo odziedziczył po rodzicach, którzy dalej pomagają młodym. Wcześniej oni przejęli je o d s woich. Hodowlą zajmowały się wszystkie pokolenia. Wiedzą, pasją do ziemi i zwierząt każde z nich dzieliło się z następnymi. Kiedy pan Paweł zaczynał w 2013 r. pracę już „na swoim” stado liczyło ok. 80 szt. Teraz ma ok. 110 krów mlecznych, łącznie z młodzieżą – ponad 270 sztuk.

Uprawiają 100 ha z dzierżawami. 20 ha to czysta lucerna – odmiany firmy Maisadour, które sprawdzają się na tutejszych ziemiach. 30 ha kukurydzy z przeznaczeniem na kiszonkę, reszta to zboża, głównie pszenica ozima oraz trwałe użytki zielone. Od prawie 20 lat prowadzą poletka doświadczalne z firmą KWS. Robią doświadczenia w celu porównania odmian kukurydzy. Obsiewają pola k ilkunastoma odmianami, ważą uzyskaną masę i wyciągają wnioski co do jakości tych roślin. Pan Paweł uważa, tego typu działania, za jak najbardziej potrzebne. Z uzyskanych wyników korzystają znajomi rolnicy, podczas wyboru odmian.

Bo to przecież o krowy i ich wydajność chodzi. Koncentrują się na sukcesywnym rozwoju

hodowli i usprawnianiu codziennych obowiązków. Do zmian, które zostały wprowadzone w gospodarstwie należy zaliczyć budowę silosów przejazdowych na kiszonki. Powstały one w 2019 r. Gospodarz jest zadowolony ze sporządzania kiszonek w ten sposób. Uważa, że jest to najbardziej racjonalne zarówno p od względem kosztów, jak i jakości uzyskiwanej paszy. Pan Paweł mówi, że chętnie pomagają sobie z bratem Grzegorzem, który również zajmuje się hodowlą krów.

– Taki system usprawnia nam pracę – zachwala rodzinną pomoc pan Paweł. – Szczególnie kiedy jest dzień lub dwa dobrej pogody i plony można zebrać w odpowiedniej fazie. Wtedy dobrze jest na siebie liczyć.

Razem dysponują wystarczającą liczbą maszyn, aby nie często korzystać z usług. Taki system pomocy bardzo się sprawdza podczas prac polowych. A efekty ciężkiej pracy i dobrze zorganizowanej współpracy widać np. po w ydajności krów. W 2022r. gospodarstwo pana Pawła przekroczyło milion litrów mleka sprzedanego do zakładu Mlekpol.

Kolejną inwestycją w poprawę dobrostanu krów było zamontowanie w 2022 r

mieszaczy powietrza (przez firmę Tip Top Agro Witold Małachwiej). Gospodarz twierdzi, że prawidłowa wentylacja w pomieszczeniach inwentarskich jest niezwykle ważna. W przypadku zbyt wysokiej temperatury wewnątrz obory, krowy nie mają apetytu, przez co obniża się poziom produkcji mleka. Pan Paweł jest bardzo zadowolony z decyzji, by zadbać o to, by zwierzęta czuły się dobrze, dzięki prawidłowej wentylacji. – Wentylatory firmy Ten Air Technology, ograniczyły stres cieplny w pomieszczeniu, gdzie stacjonują krowy mleczne. Instalacja wpłynęła pozytywnie na z większenie produkcji mleka – zachwala właściciel. –Szczególnie w ciepłych miesiącach krowy lepiej pobierają paszę i odwdzięczają się surowcem.

Mieszacze powietrza mają zainstalowane czujniki temperatury. Jeżeli jest powyżej 13 stopni to włączają się. Na razie ma dwa o średnicy 5 m. Jednak w przyszłym sezonie jest już plan zakupu kolejnego, gdyż te sprawdziły się znakomicie.

C.D. NA STR. 6

Anna i Paweł Kulesza systematycznie powiększają park maszynowy

I największe skarby Państwa Kulesza: Jan – 5 lat

Stanisław – 7 lat i Adam – 8 lat

Pan Paweł w hodowli krów zwraca również dużą uwagę na genetykę. Współpracuje on od wielu lat z Polską Federacją Hodowców Bydła i Producentów Mleka. Poprzez stosowanie selekcji w oparciu o genomowe wartości hodowlane, z większą dokładnością podejmuje on decyzje dotyczące np. wyboru jałówek na remont stada, czy doboru odpowiedniego buhaja do pokrycia jałówki. Pan Paweł bierze udział w wystawach regionalnych w Szepietowie, a jego zwierzęta zdobywają liczne nagrody. Dzięki genetyce na wysokim poziomie, w ciągu roku sprzedał on ok. 25. jałówek wysokocielnych.

– Używamy nasienia buhajów, które mogą być wykorzystane w Kanadzie czy w Stanach – podkreśla gospodarz. – Zależy nam, aby nie zostawać w tyle. A wręcz przeciwnie, nadążamy za tym, co się dzieje w czołowych hodowlach w kraju i na świecie.

Motywacja i chęć rozwoju, pomimo zdarzających się ciężkich i niepewnych czasów, sprawia, że nieustannie znajdują się na wysokim poziomie pod względem ilości zdawanego mleka i genetyki na wysokim poziomie.

K rowy dojone są za pomocą hali udojowej 2x6 rybia oś, firmy DeLaval, dwa razy

d ziennie. Każde dojenie trwa ok. godziny i 20 minut. Asystują przy tym trzy lub c ztery osoby. W oborze zamontowany jest robot do zagarniania paszy i robot do zgarniania na rusztach. Pomaga to w zapewnieniu zwierzętom odpowiednich warunków, a rolnikom usprawnia codzienne obowiązki. Gospodarz jest przekonany, że ż ywienie bydła mlecznego jest jednym z najważniejszych aspektów ekonomicznych produkcji mleka. Dlatego też zdecydował s ię na zainstalowanie dwóch stacji paszowych, w k tórych podawane są pasze treściwe. System rozpoznając konkretną sztukę dozuje jej wcześniej ustaloną ilość paszy. Wszystkie pasze pełnoporcjowe zakupowane są w f irmie Agrocentrum. G ospodarz współpracuje z n imi już od wielu lat i chwali sobie rezultaty jakie przynosi ich doradztwo. Pan Paweł p odkreśla jednak, że wysokiej jakości pasze objętościowe jakie zbiera ze swoich pól umożliwiają minimalizację zakupów dodatków.

– Aczkolwiek jest to nieuniknione – mówi gospodarz. – Przy tych wydajnościach jakie osiągają nasze zwierzęta.

Wszystkie pokolenia współpracowały ze spółdzielnią Mlekpol. Pan Paweł chwali sobie współpracę i od kiedy przejęli z żoną gospodarstwo, oni również kontynuują tę tradycję. Współpraca pozwoliła na rozwój gospodarstwa, co pozytywnie świadczy o dobrych warunkach, jakie oferuje spółdzielnia. Bo jak mówią, mimo szczerych chęci, jakby ekonomicznie praca w gospodarstwie się nie opłacała, to rozwój w tak szybkim tempie, nie byłby możliwy. To dopiero początek roku, ale plany na kolejne miesiące już są.

– W 2023 r. będziemy budować garaż na m aszyny – opowiada właściciel. –A na przyszły rok planowana jest budowa nowego obiektu z przeznaczeniem na młodzież, bo wszystkie obory mamy już zapełnione. Umożliwi to p rzechowywanie młodzieży w jednym pomieszczeniu i powiększenie stada krów dojnych.

P omimo niepewnego czasu, patrzą w przyszłość rozwojowo. Nie chcą, zostać w miejscu. Z entuzjazmem w głosie mówią, że dopóki są siły i pomysły, to chcą je realizować.

– Każdy w życiu, jak i w sporcie, ma swoje pięć minut – kończy puentą gospodarz. –Ważne jest, czy je wykorzysta.

Widać, że młodzi gospodarze wykorzystują dane im szanse w życiu, a my życzymy im, by t ymi „pięcioma minutami” cieszyły się jak najdłużej kolejne

pokolenia. agnieszka Tokajuk

Zdjęcia: archiwum rodZinne Państwa KulesZa

Czempion w kategorii krowy w drugiej laktacji – Szepietowo `2022

Pan Paweł chętnie sieje kukurydzę odmian Kentos i Absolutissimo Simo, z których przygotowuje kiszonkę dla krów

UPRAWA

Jakie odmiany kukurydzy na ziarno na nadchodzący sezon polecają współpracujące z nami firmy

Która sypie najlepiej

W ostatnim wydaniu Mlecznego Agro przygotowaliśmy Państwu przegląd odmian kukurydzy na kiszonkę polecanych na nadchodzący sezon. Tym razem przyjrzymy się odmianom kukurydzy na ziarno. Zapraszamy!

HR SMOLICE

czemu jest odporna na w yleganie. Cechuje ją bardzo wysoki udział ziarna w masie kolb. W badaniach rejestrowych osiągnęła najwyższy plon ziarna wśród odmian o FAO 200/210. Dobrze sprawdza się na słabszych stanowiskach. Odmiana o bardzo wysokiej odporności na fuzariozy (nr 2!) oraz najniższym porażeniu przez omacnicę prosowiankę w 2-leciu doświadczeń rejestrowych.

PIONEER

SM Wawel (FAO 230) – odmiana średnio wczesna typu single-cross. Roślina d ość niska, kolba w typie fix z 16-18 rzędami ziarna typu semi dent. Ma najwyższy udział ziarna w masie kolby spośród w szystkich odmian wpisanych do krajowego rejestru w 2021 r., co przekłada się na wysoki plon ziarna (104,5% wzorca). Odmianę charakteryzuje bardzo dobra sztywność łodyg, dobry stay green, dobra odporność na fuzariozę kolb, bardzo mała podatność kolb i łodyg na porażenie głownią guzowatą, a t akże bardzo dobry wczesny wigor siewek i tolerancja na zmienne warunki glebowo-klimatyczne.

SM Vistula (FAO 210/220) – średni plon odmiany w badaniach rejestrowych przewyższał średni plon wzorca w gr upie odmian wczesnych, średnio wczesnych i średnio późnych. Jest to dmiana semi flint/semi dent, co oznacza, że dobrze sprawdzi się i p odczas chłodnej wiosny, i p odczas korzystniejszej dla kukurydzy pogody. Charakteryzuje się wysoką sztywnością łodyg, bardzo dobrze znosi stanowiska słabe. Dodatkowo niskie FAO gwarantuje możliwość opóźnionych zasiewów lub wcześniejszego zbioru, pozwalającego na siew zbóż ozimych i zbiór suchego ziarna, bez względu na przebieg pogody.

SM Polonia (FAO 200/210) – odmiana semi flint, gwarantująca bardzo dobry wigor wiosenny. Łodygi są s ztywne, dzięki

P7515 (FAO 220 – 230) – wczesny dent na ziarno i kiszonkę. Odmiana wykazuje ponadprzeciętną tolerancję na okresowe niedobory wody oraz odporność na chwilowe spadki temperatury. Cechy charakterystyczne tej odmiany to wysoka zdrowotność, strawność całej rośliny oraz wysoka zawartość skrobi. Rośliny są średnio wysokie, mają mocne i zdrowe łodygi. Odmiana odporna na wyleganie.

P8307 (FAO 230-240) – średniowczesna odmiana w t ypie ziarna flint/dent. Znakomity, wysoko wydajny mieszaniec o ponadprzeciętnej tolerancji na suszę oraz odporności na choroby. Łodygi i liście bardzo zdrowe, odporne na Helminthosporium turcicum – grzyb powodujący żółtą plamistość liści kukurydzy. Odmiana charakteryzuje się bardzo dobrym wzrostem początkowym.

P8329 (FAO 240–250) – średniowczesny mieszaniec typu flint/dent. Bardzo dobrze i pewnie plonuje. Nr 1 COBORU PDO grupa średniowczesna za dwulecie 2020-2021 +3,0 dt/ha wzorca. Rośliny wysoce tolerancyjne

na Fusarium łodyg i kolb oraz na Helminthosporium turcicum. Mało porażana przez głownię guzowatą kukurydzy. Bardzo dobra stabilność łodyg, rośliny średnio wysokie o dobrym stay green.

Elamia (FAO 200/210) – wczesna odmiana kukurydzy idealna na ziarno oraz kiszonkę wyprodukowana do uprawy na całym terytorium Polski. Odmiana z listy UE. Rośliny są średnio wysokie (ok. 2,5 m), ale bardzo dobrze ulistnione. Jest to mieszaniec trójliniowy (Tc) w t ypie flint/semident. Posiada zdolność do rozwoju w niższych temperaturach oraz możliwość aktywnego dosychania ziarna w polu, przy utrzymujących się zielonych liściach. Charakteryzuje się bardzo do brym wigorem powschodowym oraz zdrowotnością ogólną, atakże posiada odporność na fuzarium i głownię. Ma bardzo w ysoki potencjał i stabilność plonowania –doświadczeniach rejestrowych plon suchej masy wyniósł 107% wzorca, 225,2 dt/ha. GL Primavera (FAO 230/240) – średniowczesna odmiana kukurydzy idealna do uprawy na wschodnie rejony Polski przy uprawie na ziarno lub kiszonkę. Odmiana z listy UE. Dzięki swojej grupie wczesności, roślina ma czas na rozwój, co przejawia się dobrze wypełnionym ziarnem kolby, zapylonym do końca (liczba rzędów ziarna na kolbie od 14 do 16). Odmiana nie

OSEVA POLSKA

11C33 – z technologią stabilizacji tlenowej Rapid React™ przeznaczony do zakiszania całych roślin kukurydzy.

Przyspiesza fermentację zakiszanego materiału oraz zapewnia stabilność tlenową po otwarciu silosu.

Kiszonkę cechuje wysoka smakowitość oraz świeży przyjemny zapach.

Skarmianie można rozpocząć już po 7 dniach od przygotowania!

Produkt świetnie sprawdza się przy długoterminowym przechowywaniu kiszonki.

#2023roknowosciCorteva

SM WAWEL

LEGENDARNY PLON ZIARNA

• NR 1 w plonie ziarna – 111% wzorca (126,6 dt/ha)

• NR 1 w plonie CCM – 111% wzorca (219 dt/ha)

• Mocny Stay-Green

• Odporny na wyleganie

• Rekomendowany do uprawy w całym kraju

Hodowla Roślin Smolice Sp. z o.o. Grupa IHAR

Na podstawie badań rejestrowych COBORU

Obniż koszty azotu siejąc COUNTRY

Mieszanki COUNTRY zawierają motylkowe przyswajające azot atmosferyczny

• COUNTRY E 2026

życice trwałe z koniczyną białą i czerwoną to najwyższa jakość paszy objętościowej

• COUNTRY E 2031 mieszanka traw, koniczyn i ziół o wysokim plonie masy i białka

• COUNTRY F 2057 lucerny z miękkolistną kostrzewą trzcinową o dużym wigorze na trudne stanowiska

• COUNTRY F 2060 znana mieszanka lucern PowerMix, bogata w białko

Nasiona motylkowych zaszczepione w technologii DynaSeed

Przeciwdziałanie skutkom suszy w uprawie kukurydzy

Woda donasiennie

Niekorzystny rozkład opadów powoduje stale pogłębiający się niedobór wody w glebie. Efektem tego są spadki plonu kukurydzy. Wynikają z gorszego zapylenia kolby i w ytworzenia mniejszej liczby ziaren.

Newralgicznym okresem jest czas kiełkowania i wschodów. Jedną z metod niwelowania stresu związanego z suszą na samym początku wegetacji kukurydzy jest zastosowanie biologicznie czynnych preparatów. Np. nasion otoczkowanych nawozem biologicznym, który zawiera cząstkę lipochitooligosacharydu. Środek ten stymuluje rozwój grzybów mikoryzowych. Kooperacja grzybów z rośliną może nawet tysiąckrotnie powiększyć strefę penetrowania gleby przez roślinę. Mikoryza ma bardzo pozytywny wpływ na wzrost i plonowanie roślin. Biorące w niej udział grzyby poprawiają zaopatrzenie roślin w wodę, a także stymulują pobieranie składników pokarmowych. Rośliny z mikoryzą cechują się wyższą tolerancją na stresy abiotyczne, w tym stres suszy.

Przykładem takiego preparatu dedykowanego uprawie kukurydzy jest B-360 mar ki Dekalb. Zawiera on symbiotyczne cząsteczki sygnałowe umożliwiające komunikację pomiędzy rośliną a g rzybem. Mają one kluczowy wpływ na powstawanie związku symbiotycznego pomiędzy korzeniami kukurydzy a grzybami mikoryzowymi. Wysyłają do rośliny sygnał, który „otwiera drzwi” do komórek korzenia dla grzybów mikoryzowych. Stymulują kiełkowanie

zarodników, wytwarzając strzępki grzybni. Grzyby mikoryzowe mogą przedostać się do komórek korzenia i zacząć kolonizować roślinę, łącząc się z korą pierwotną jej korzenia. Dzięki tej kooperacji zwiększa się objętość funkcjonalna całego systemu korzeniowego. Kukurydza zyskuje dostęp do znacznie większej ilości wody i składników pokarmowych, co jest efektem poprawionej penetracji środowiska glebowego. Uprawa kukurydzy w naturalny sposób stymuluje faunę mikoryzową w glebie. Jednak po z astosowaniu biologicznego nawozu zaobserwowano dwukrotny wzrost obfitości występowania grzybów mikoryzowych w porównaniu z kontrolą oraz trzykrotny w porównaniu z sytuacją wyjściową sprzed wysiewu kukurydzy. Tego typu rozwiązanie świetnie sprawdza się w optymalnych warunkach uprawowych. Jednak praktyka rolnicza pokazuje, że pełny potencjał biologicznego nawozu ujawnia się w warunkach stresu wodnego. Wzmocnienie procesu symbiozy i wymiany między rośliną a grzybem pomaga roślinie przezwyciężyć deficyt wody. A to zapewnia prawidłowe tempo wzrostu roślinom kukurydzy, a także i wytworzenie prawidłowej ilości biomasy. anna rogowska

www.dsv-polska.pl

zdrowotności zarówno roślin, jak i kolb. Posiada bardzo dobry start początkowy. Osiąga stabilne plony niezależnie od klasy gleby i rejonu uprawy, co potwierdziły wyniki badań COBORU w każdej serii doświadczeń. W badaniach przeprowadzonych przez niemieckie BSA zarówno w plonie ziarna, jak i kiszonki odmiana osiągnęła bardzo wysokie noty (BSA 8).Wyróżnia się możliwością różnych kierunków użytkowania – na ziarno, kiszonkę, CCM i biogaz, co jest jej dodatkowym plusem.

RGT Alyxx (FAO 230) – mieszaniec pojedynczy, o ziarnie typu flint/dent z gamy stressless. Rośliny średniej wysokości o bardzo regularnych kolbach. Odmiana o bardzo w ysokim potencjale plonowania, radząca sobie w każdych warunkach klimatyczno-glebowych, o wysokiej zdrowotności zarówno roślin, jak i kolb. Wysoka odporność na fuzariozę kolb to dodatkowy atut pozwalający na zbiór wysokiej jakości plonu, szczególnie w przypadku mokrych żniw. Bardzo korzystna struktura kolb czyni ją również przydatną w uprawie na CCM.

Zeb mb, Fot archiwum Producentów

HODOWLA

Okres poporodowy u bydła mlecznego jest bardzo ważny – często determinuje dalszy ich dobrostan

Co z Ca po wycieleniu

Bardzo poważnym zagrożeniem metabolicznym jest hipokalcemia i z wiązane z nią porażenie poporodowe, czyli ostre zaburzenie przemiany wapnia u krów mlecznych. Występuje ono z reguły krótko po w ycieleniu. Prowadzi do zalegania, a w ciężkich przypadkach do śpiączki. Inne określenia, które odnoszą się do tej choroby to: zaleganie poporodowe, gorączka mleczna, gorączka poporodowa, śpiączka poporodowa.

Choroba występuje na całym świecie w gospodarstwach z intensywnym chowem bydła. Przeciętna częstotliwość jej w ystępowania u dorosłych krów mlecznych wynosi 5-10%. Bardziej podatne są krowy wysoko wydajne niż te z mniejszą produkcją mleka. Jednak znacznie wyraźniejsza jest zależność od wieku krowy. Pierwiastki praktycznie nie chorują na porażenie poporodowe, podczas gdy dla krów w wieku do sześciu lat ryzyko wzrasta liniowo. Choroba występuje zazwyczaj do dwóch dni po w ycieleniu. Wystąpienie porażenia jest też możliwe przed porodem jak i w trakcie porodu, co najczęściej powoduje zatrzymanie akcji porodowej.

Objawy & przebieg

Klinicznie wyróżnia się trzy stadia choroby. Pierwsze stadium może trwać krótko, a nawet zostać przeoczone. Natomiast n a początku drugiego stadium zdolność zwierzęcia do s tania jest przeważnie zachowana. Krowy mają jednak senny wyraz t warzy, są ociężałe, wstają niechętnie i niezdarnie. Pomimo osłabienia kończyn tylnych bronią się przed położeniem. Później z alegają w pozycji mostkowej, z wiotkim porażeniem mięśni. Na dodatek nie czynią prób wstawania także przy wołaniu lub spędzaniu. Senność się nasila, głowę zaczynają opierać o żłób lub o boczną ścianę klatki piersiowej. Badaniem klinicznym stwierdza się prawidłową lub lekko obniżoną ciepłotę ciała i prawidłową lub lekko podwyższoną częstość uderzeń serca. Czynność żwacza zostaje wyraźnie zmniejszona. Zazwyczaj zwierzę nie oddaje kału i moczu. Nierzadko już w tej fazie obniżone jest czucie skóry na obszarze krzyża i kończyn tylnych.

Trzecie stadium występuje tylko przy hipokalcemii wysokiego stopnia. Dlatego też nie w każdym przypadku jest obserwowane. Początkowo objawy kliniczne są nieznaczne.

Takie krowy wykazują lekko skurczoną postawę. Niekiedy prą do przodu, odciążają naprzemiennie kończyny i wykazują drgawki mięśni, szczególnie w okolicy barku. Osłabieniu ulegają: przeżuwanie i m otoryka przedżołądków. U k rów z z atrzymaniem łożyska stwierdza się niekiedy znacznie

Wskutek porażenia poporodowego kładzenie się i wstawanie u krów jest utrudnione. Prowadzić to może do poślizgnięcia się lub upadku. Następstwem tego są często urazy tj.: zmiażdżenie lub otwarte rany strzyków, kończyn tylnych, otwarcie na głowie kości pęcinowej, naciągnięcie lub naderwanie mięśni, zwichnięcia stawów lub złamania.

zmniejszone napięcie ściany macicy, a błony płodowe nie są mocno zespolone z macicą. Ponadto w trzecim stadium ogólne porażenie ulega nasileniu. Takie zwierzęta leżą, chrapiąc lub rzężąc, z wzdętym brzuchem w pozycji bocznej i nie reagują już na bodźce zewnętrzne. Powierzchnia ciała jest chłodna, nie tylko na kończynach, ale również na tułowiu, temperatura rektalna ulega obniżeniu. Zwiększona częstość uderzeń serca niekiedy wiąże się z arytmią i zastojem krwi w żyle jarzmowej. Oddychanie staje się powierzchowne i bardzo często nieregularne. Odruch powiekowy i rogówkowy oraz czucie skóry są silnie osłabione. U krów leżących dłuższy czas na twardym podłożu mogą wystąpić uszkodzenia spowodowane uciskami. Należą do nich martwice skóry,

ropowica, zwyrodnienie i mar twica mięśni kończyn lub porażenie nerwów. Dalsze n iebezpieczeństwo stanowi zachłystowe zapalenie płuc powstałe w następstwie zwracania treści żwacza lub po doustnym podawaniu leków krowom w śpiączce. Kończy się ono z reguły śmiercią.

Zapobieganie

Wśród metod zapobiegania należy wyróżnić leczenie farmakologiczne pojedynczych zwierząt i dopasowanie żywienia krów w okresie zasuszenia. Te ostatnie działa z pewnym opóźnieniem. Ma jednak tę zaletę, że d otyczy wszystkich zagrożonych krów. Tę metodę należy wziąć pod uwagę przede wszystkim w stadach, w których porażenie poporodowe występuje często. Zapobieganie porażeniu poporodowemu przez zmianę dawki pokarmowej w ostatnich tygodniach przed porodem ma na celu przygotowanie krowy do rozpoczęcia laktacji. Inna metoda zapobiegania porażenia poporodowego polega na niecałkowitym wydajaniu krów w pierwszych dniach p o wycieleniu. Doi się tylko tyle siary, ile potrzeba do nakarmienia cielęcia, później wydaja się tylko połowę produkowanego mleka. Dzięki temu unika się nadmiernego spadku stężenia wapnia w osoczu. Po w ystąpieniu wyżej wymienionych objawów należy niezwłocznie wezwać lekarza weterynarii gdyż zwlekanie z interwencją lekarza prowadzi do śpiączki i w następstwie do śmierci zwierzęcia.

Gabinet weterynaryjny w Poświętnem, k.Łap

Q michał K amińsK i , lekarz weTerynarii

Q b łażej KochanowsK i , techni K weterynarii

HODOWLA

Gospodarstwa mleczne podsumowują rok 2022

Nadzieja w cenie mleka

Koszty produkcji stale rosną, jest drogo i pracowicie i choć cena mleka pod koniec zeszłego roku w wielu regionach kraju była satysfakcjonująca, obecnie obserwujemy trend spadkowy – tak zaczyna się rok 2023 w gospodarstwach partnerskich Krowie Na Zdrowie.

Na początku stycznia sprawdziliśmy, jak gospodarze podsumowują miniony rok oraz z jakim nastawieniem szykują się na nowy sezon.

Rok 2022 był pracowity w gospodarstwie

Huberta Murlowskiego z Raszowejrodziny. Sami gospodarze oceniają go jako pomyślny, co ma odzwierciedlenie w wynikach – gospodarstwo może pochwalić się wydajnością na poziomie 12.500 kg przy parametrach

3,94% tłuszczu i 3,41% białka. W minionym roku zainwestowano w zakup samojezdnego wozu paszowego oraz w poprawę wyposażenia obory: zmieniono m.in. legowiska z materacy słomiano-wapiennych na materace wodne dwustrefowe oraz wymieniono proste rury karkowe na bardziej komfortowe, wygięte. Murlowscy kładą nacisk na ścisłą współpracę z doradcą żywieniowym De Heus, dzięki której stado zachowuje dobrą kondycję zdrowotną wymion a liczba komórek somatycznych w mleku (LKS) utrzymuje się na poziomie poniżej 200 tys./ml. Aby jeszcze lepiej dostosować rozwiązania żywieniowe do fermy, wprowadzona została indywidualna mieszanka mineralno-witaminowa Bestermine, która zawiera m.in. składniki funkcyjne, takie jak chroniona metionina, drożdże, algi czy sorbent na mykotoksyny.

W br. gospodarze chcą nadal ściśle współpracować z doradcą De Heus i korzystać z usług analizy kiszonek w Laboexpert, odchowując cielęta zgodnie z planem Kaliber czy korzystając z programu dla krów zasuszonych Prelacto. Tegoroczne plany zakładają także budowę nowej wiaty dla krów oraz przesiewy traw. Gospodarze mają zamiar postawić na mieszanki poplonowe Barenbrug, gdyż do tej pory byli zadowoleni z uprawy lucerny tej marki. Niewiadomą w 2023 r. będzie jednak cena mleka. Choć jeszcze w grudniu 2022 r. była ona zadowalająca i oscylowała w granicach 2,76-2,80 zł za litr, początek roku przyniósł stopniową obniżkę cen.

Rok 2022 przyniósł wiele zmian w Gospodarstwie Majątek Ziemski Stary Jaworów

z Milikowic. W związku ze zmianami w strukturze gospodarstwa i ograniczeniem produkcji roślinnej, oprócz korzystania z własnych kiszonek, do produkcji których Gospodarstwo wykorzystuje sprawdzone odmiany kukurydzy

Pioneer®, marki nasion Corteva Agriscience, międzynarodowej firmy zajmującej się badaniami i rozwojem rolnictwa, oraz inokulanty tej samej marki, konieczne stało się pozyskiwanie pasz również z zewnątrz, by zaspokoić potrzeby żywieniowe pokaźnego stada 1.500 sztuk bydła, w tym około 350 krów mlecznych.

W minionym roku, już drugi raz z r zędu, MZ Stary Jaworów uplasował się na pierwszym miejscu w rankingu wydajności mlecznej wśród gospodarstw z województwa d olnośląskiego, liczących 300-500 krów, z wynikiem 12.861 kg mleka od krowy. Ten wynik był możliwy dzięki wsparciu ekspertów Corteva, którzy na bieżąco doradzają w procesie przygotowywania wysokiej jakości kiszonek oraz analizują ich parametry. Obe cnie załoga gospodarstwa intensywnie pracuje, by w tegorocznym zestawieniu utrzymać wysokie miejsce. Pracę wynagradza cena mleka, która w regionie plasuje się na poziomie 2,83 zł/l.

Rok 2022 pod względem plonów był bardzo korzystny dla Sebastiana Jaskuły z Kaczkowizny. W gospodarstwie pierwszy raz w historii zgromadzono zapas pasz na ok. 2 lata. Pomimo obfitych opadów deszczu, które przypadły na intensywny okres zbioru pokosów, analiza wykonanych kiszonek pokazała ich dobrą jakość. Gospodarze zebrali cztery pokosy traw i lucerny. Był to także drugi sezon, w którym postawiono na zbiór kukurydzy technologią Shredlage® firmy Claas. Jak przyznaje Sebastian Jaskuła, technologia ta zagości w gospodarstwie na dłużej, ponieważ osiągane dzięki niej parametry są bardzo dobre. Miniony rok nie był jednak korzystny dla nowych inwestycji. Mimo dużych postępów prac, związanych z budową nowego garażu i magazynu, gospodarze

wciąż zmagają się z formalnościami dotyczącymi pozwolenia na budowę nowej obory. Inwestycja ta od dawna jest marzeniem pana Sebastiana. Kupno robota udojowego, który miałby stanąć w nowej oborze, odciąży gospodarzy i ułatwi ich codzienną pracę. W 2023 r. gospodarze spoglądają z nadzieją i zamiarem dalszego inwestowania w rozwój gospodarstwa oraz modernizacji parku maszynowego. Choć odczuwalny jest wzrost cen paliwa, pasz czy materiału siewnego, który bezpośrednio przekłada się na koszty produkcji, gospodarze mają nadzieję na utrzymanie się zadowalającej ceny mleka, której średnia pod koniec ubiegłego roku oscylowała w graniach 2,70 zł za litr, a co za t ym idzie także na godziwy zysk.

Gospodarze z B rzyskorzystewka oceniają rok 2022 jako przeciętny pod względem uzyskanych plonów, przede wszystkim ze względu na suszę, jaka panowała w regionie. Średnio plonowały zboża, rzepak czy buraki cukrowe. Mimo wymagających warunków atmosferycznych, zebrana kukurydza na kiszonkę oraz zielonki pozwoliły zabezpieczyć bazę paszową gospodarstwa, które obecnie liczy ponad 800 sztuk krów dojnych. Podobnie do wielu gospodarstw w Polsce, również w Brzysko-Rolu szuka się oszczędności. Zastosowanie inokulantów Pioneer® przy przygotowywaniu kiszonek z traw i lucerny poprawiło jakość paszy, dzięki czemu gospodarstwo mogło obniżyć koszty produkcji. Między innymi dlatego w minionym roku zdecydowano, że inokulanty Pioneer® będą wykorzystywane także do zakiszania kukurydzy. Z kolei pozytywne opinie o preparacie BlueN® i Utrisha™ N marki Corteva Agriscience, który w 2022 r. po raz pierwszy stosowano w gospodarstwie, zadecydowały o kontynuacji prowadzenia upraw z w ykorzystaniem tego produktu biologicznego, co pozwoli obniżyć dawki drogich nawozów azotowych.

oPracowała barbara Klem

HODOWLA

XX jubileuszowa konferencja Blattin dla hodowców bydła i producentów mleka

Krowę trzeba zrozumieć

W t ym roku, po trzyletniej przerwie spowodowanej pandemią, szkolenia firmy Blattin dla hodowców bydła i producentów mleka zawitały do sześciu miejscowości w całej Polsce. Spotkania odbywały się w lutym pod hasłem: Wysokowydajna krowa – jak ją zrozumieć i wspomagać w produkcji?

Pierwsza tegoroczna konferencja odbyła się 6 lutego w Opolu. Kolejna była w miejscowości Okrzeja (7 lutego), potem „nasza” – 8 lutego w Grzymałach Szczepankowskich pod Łomżą, w Rojewie – 9 lutego, Rawiczu – 10 lutego i zakończyły się 17 lutego spotkaniem we Włoszczowej. Uczestnicy szkoleń Blattin mogli przedyskutować ważne dla nich zagadnienia oraz skonsultować się z naukowcami i praktykami o ogromnym doświadczeniu.

Jubileuszowa edycja odbywa się w czasie trudnym dla branży rolniczej. Dlatego z aproponowane przez organizatorów zagadnienia, dotyczące wysokiej wydajności produkcji z pewnością są bardzo interesujące dla rolników. Tematy konferencji Blattin dobierane są tak, aby odpowiadały aktualnemu zapotrzebowaniu rolników. Stąd poruszane zagadnienia dotyczą działań zwiększających efektywność produkcji mleka. W obecnych warunkach, przy bardzo wysokich kosztach, jest to kluczowe dla utrzymania rentowności na satysfakcjonującym poziomie.

Wykłady wygłosili specjaliści zajmujący się żywieniem bydła i efektywnością produkcji, którzy potrafią połączyć wyniki najnowszych badań naukowych z ogromną wiedzą praktyczną. Prof. dr hab. inż. Zygmunt Maciej Kowalski, dr Sion Richards i Dominique Bouchut podzielili się z uczestnikami wynikami badań i najnowszymi zalecaniami dla hodowców bydła i producentów mleka. Tematami prelekcji były: przyczyny zbyt niskiej zawartości tłuszczu w mleku, wpływ bilansowania aminokwasów na w ydajność i parametry mleka, witaminy B: ich kluczowa rola w poprawie reprodukcji, wydajności mlecznej i efektywności żywienia bydła mlecznego.

Wyjaśniłem zagadnienie bilansowania aminokwasów w diecie krów mlecznych – mówi Laurent Thiaucourt. – Choć pomysł ma ponad 30 lat, jego wprowadzanie w życie idzie dość wolno. Pokazuję, że wprowadzenie metioniny do żywienia krów, podnosi wydajność i parametry mleka. Dodatkowo korzystnie wpływa na zdrowie i rozród krów. Jest to konieczność w nowoczesnym żywieniu krów.

Wykład prof. dr h ab. inż. Zygmunta Kowalskiego związany był z syndromem niskiej zawartości tłuszczu w mleku.

– To kwestia istotna dla wielu gospodarstw – wyjaśniał. – Stanowi ona problem dla producentów mleka i mleczarni, b o m a k onsekwencje ekonomiczne. Zawartość tłuszczu w mleku na poziomie 3,1-3,2% nie zadowala nikogo. Ów s yndrom znany jest w p raktyce jako telefon z mleczarni z informacją: „spadł ci tłuszcz, masz kwasicę w s tadzie”. Jednak w rzeczywistości niska zawartość tłuszczu w mleku nie zawsze musi być problemem weterynaryjnym.

Dominique Bouchut, MSC menadżer techniczny ds. przeżuwaczy w firmie Jefo, również podpowiadał jak uzyskać wysoką efektywność w produkcji mleka. Jego wystąpienie dotyczyło kluczowej roli witamin z grupy B w poprawie reprodukcji, wydajności mlecznej i efektywności żywienia bydła mlecznego.

BarBara kleM

Krowa spod młotka

Cieliczka z Podlasia, która była wystawiona za t ysiąc złotych, z dobrym rodowodem, została sprzedana do województwa mazowieckiego za... Za trzy razy więcej – 3 t ys. zł. Pod młotek poszło 29 zwierząt. Była okazja powalczyć o „hodowlane perełki”. Prezentowane sztuki pochodziły z topowych podlaskich gospodarstw. Nowych właścicieli znalazła ponad połowa wystawionych zwierząt.

Do Sokół przyjechali hodowcy z całego regionu i nie tylko. Aukcję zorganizowano w nowo wybudowanym Centrum Wystawienniczo-Targowym w Sokołach. To premiera obiektu w tym charakterze, ale jakże udana. Infrastruktura jest idealna do przeprowadzenia aukcji bydła hodowlanego, niezależnie od panujących warunków atmosferycznych.

O obiekcie pisaliśmy już w poprzednich wydaniach, przypomnijmy więc tylko krótko: to ponad 1,3 tys. m² w dwóch ogrzewanych halach, pomieszczenia biurowe, trybuny, boksy, odnawialne źródła energii oraz zaplecze sanitarno-techniczne. Centrum spełnia wszystkie wymogi do prowadzenia handlu zwierzętami. Rolnicy podkreślają, że właśnie takiego miejsca potrzebowali.

Podlaska Aukcja Bydła Hodowlanego odbyła się z inicjatywy Podlaskiego Związku H odowców Bydła i Producentów Mleka. Wszystkie wystawione sztuki pochodziły ze stad objętych oceną wartości użytkowej Federacji. Hodowcy przywieźli 18 jałowic, najwięcej bo po pięć pochodziło ze stad

państwa Żochowskich i Tomasza Cieślika. Dziesięć cieliczek przywiózł Tadeusz Stelęgowski. Można było wylicytować również buhaja hodowlanego Hager ST – jego cena wywoławcza to 12 tys. zł.

Zwierzęta oglądano na stanowiskach tuż przed licytacją. Następnie, odpowiednio przygotowane, zaprezentowano na ringu. Aukcję poprowadził Mieczysław Kopiczko z Tomaszem Kostro – z Federacji. Emocje towarzyszące wartkiej licytacji z pewnością podniosły temperaturę w hali. Najwyżej wylicytowana jałówka to Roksana 32 Macieja Żochowskiego. Kosztowała 12.300 zł, przy cenie wywoławczej

9.500 zł. Dobrą cenę, bo 11.600 zł, uzyskała również Veela771 Anny Żochowskiej. Cieliczki licytowano nawet po 3 tys. zł, wszystkie znalazły nowych właścicieli.

Oddane w tym roku do użytku hale w Sokołach służą nie tylko hodowcom.

– Obiekt jest wielofunkcyjny – potwierdza

Józef Zajkowski, wójt gminy Sokoły. – Odbył się już tu handel żywnością ekologiczną i kilka konferencji. Na taki charakter obiektu

jesteśmy nastawieni i jesteśmy z niego dumni. Goście przyjechali z całej Polski, a bydło sprzedawali nasi lokalni rolnicy – to kolejna wartość dodana. Kiedy otwierałem Zakład Pielęgnacyjno-Opiekuńczy w Dworakach Staśkach, to przez pierwsze lata było tam po kilkoro pacjentów. Ludzie nie wierzyli, że to dobra inwestycja, a ja mówiłem, że ma charakter rozwojowy. Dziś przebywa tam 160 osób i jestem z tego powodu przeszczęśliwy. Poprzez Centrum spełniłem swoje kolejne marzenie. Dziesięć lat temu obejrzałem aukcje w Niemczech, byłem tam z grupą ludzi: z projektantem, architektem, informatykiem. Gdy po powrocie do Polski pojechaliśmy z takim pomysłem do Federacji do Jeżewa, to się z nas śmiali. Powiedziałem, że ja to i tak zbuduję, i zbudowałem. Jestem spełniony. Mamy to, o co mi chodziło. Mogą z tego korzystać rolnicy z Podlasia i spoza regionu. No i oczywiście nie same aukcje bydła będziemy organizować.

Pierwsza Podlaska Aukcja Bydła Hodowlanego odbyła się w grudniu 2022 r. w Sokołach

To pierwsza taka licytacja w tej części Polski. Do Sokół przyjechali hodowcy z różnych stron regionu i kraju.

Ministerstwo rolnictwa wspiera koła gospodyń wiejskich

e-Gospodynie

Pierwszych dwanaście tabletów z ponad stu, trafiły do kół gospodyń wiejskich. Przekazali je 23 stycznia w Jedwabnem Adam Andruszkiewicz, sekretarz stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów z Markiem Olbrysiem – wicemarszałkiem Województwa Podlaskiego. To na naszym terenie start pilotażowego programu „Cyfrowe Koła Gospodyń Wiejskich”.

– Koła gospodyń, rosną jak grzyby p o deszczu i w małych społecznościach często tworzą twórcze i aktywne „służbowe małżeństwa” z jednostkami OSP – mówił Marek Olbryś. – Cyfryzacja da im jeszcze lepszy dostęp do wiedzy, możliwość komunikowania się ze ś wiatem, odbywania szkoleń, będzie dodatkowym czynnikiem integracji społecznej.

Pilotażowy program szkoleń i bezpłatnego przekazywania tabletów kołom realizowany jest w dwunastu miejscach w Polsce. Powiat łomżyński jest pierwszym w województwie podlaskim.

– Chcemy zaktywizować panie i panów z kół i umożliwić im promowanie swojej działalności w Internecie – informował Adam Andruszkiewicz, który jest także podlaskim posłem. – Jeżeli to p rzyniesie dobre skutki, program będzie rozszerzany. W dzisiejszych czasach niektórzy zaczęli zapominać o tradycjach i wartościach, w których wyrośliśmy, a które są siłą Polski. Zaczynamy doceniać kulturę, tradycję, lokalne smaki, zwyczaje, twórczość. Polska słynie z tych korzeni, które dają nam siłę. Poseł Kazimierz Gwiazdowski wskazał, że rozwój kół będzie jeszcze bardziej wspierany przez rząd.

– Będzie to od 8 do 10 tys. zł zależnie od liczebności kół. Koła to jedno ze źródeł rozwoju małych gmin i wsi i nie tylko w zakresie k ultury i oświaty, ale także inicjatyw społecznych czy inwestycji. Kiedy już mówimy

Redakcja „Podlaskiego Agro” popiera inicjatywę i chcę nas samych pochwalić, bo od dobrych paru lat wspieramy koła gospodyń wiejskich. Mamy dla was miejsce i w każdym wydaniu gazety prezentujemy jedno z kół z naszego regionu. Przypominamy więc, zgłaszajcie się do nas.

o cyfryzacji, to ja też z przyjemnością „lajkuję” koła, a do tego w Mścichach należę.

Podczas potkania w Jedwabnem swoje „wizytówki” przygotowało siedem kół z gmin Jedwabne, Piątnica i Łomża. Były wspaniałe smakołyki, plastyczne i rękodzielnicze

– Działalność w kole daje nam satysfakcję. Częściej się spotykamy, rozmawiamy, coś wspólnie robimy. Tablety to jak najlepszy pomysł, ale przede wszystkim zależy nam na nauce. Niektóre z nas nie potrafiły obsługiwać takich urządzeń i dopiero teraz b ardzo wiele się nauczyły – mówiła Dorota Milewska z KGW Kuczewianki Kucze

Wielkie, a Marta Arciszewka z Orlikowa uważa, że to pomoże w rozwoju jej koła.

Janina Rogowska z koła Grądowiacy też jest zachwycona cyfrowym programem i działalnością kół.

– Po pracy to jest drugie życie, a dla nas emerytów, to jest w ogóle odskocznia od rzeczywistości. Te nowe umiejętności są dla nas bardzo ważne. Mam 70 lat i nie umiałam nic, a dzisiaj umiem zrobić i przesłać zdjęcie, znaleźć odpowiednią stronę – powiedziała

BarBara kleM

Fot wojewódZtwo PodlasKie

Rozmawiają gołębiarze, zapraszamy psy, koty, kury... (uśmiech).

Warunki doceniają rolnicy, którzy zimą mają więcej czasu na wyjazdy, wystawy, konferencje i aukcje. Tego typu wydarzenia na zewnątrz, przy takiej pogodzie są niemożliwe. 11 grudnia przeszedł do historii

– to był ważny dzień dla podlaskich hodowców. To doskonała promocja gospodarstw i możliwość zaprezentowania materiału hodowlanego. Pierwszą aukcję hodowcy zaliczają do udanych i już zaplanowali kolejną. Druga Podlaska Aukcja Bydła Hodowlanego w Centrum Wystawienniczo-Targowym w Sokołach odbędzie się 19 lutego 2023 r. W imieniu organizatorów, serdecznie zapraszamy

wszystkich zainteresowanych, szczególnie sprzedających i biorących udział w licytacji. Zachęcamy do zgłaszania sztuk bydła, które wezmą udział w aukcji w kilku kategoriach: krowa, jałowica cielna, cieliczka, buhaj hodowlany, a także jako nowość, odbędzie się aukcja zarodków z polskich hodowli.

Szczegóły: tel. 502 489 215

marlena Zaremba, PFhbiPm region oceny wschód

MOTORYZACJA

Decydując się na zakup ciągnika rolniczego możesz uzyskać pełne odliczenie podatku

Kup quada i odzyskaj VAT

Kupno pojazdu wiąże się z poniesieniem dużych kosztów, na k tóre wiele osób nie może sobie pozwolić. Niewiedza i nieznajomość przepisów prawnych sprawiają, że niektórzy rolnicy nie zdają sobie sprawy z faktu, że mogą odzyskać część pieniędzy z zakupu pojazdu. Jak to możliwe? Wyjaśniamy.

Przepisy prawne pozwalają na pełne odliczenie VAT w przypadku zakupu quada z homologacją na ciągnik rolniczy. Oznacza to, że osoby prowadzące własne gospodarstwa, rozliczając się w Urzędzie Skarbowym, m ogą odliczyć podatek VAT w wysokości 23% (ponad 1/5 wartości pojazdu). Tak dużą kwotę można przeznaczyć następnie na działalność gospodarczą i rozwój swojego gospodarstwa, np. kupując dodatkowy sprzęt lub paszę dla zwierząt.

Osobom, które chcą skorzystać z ulgi podatkowej polecamy zakup quada Polaris Sportsman 570 EPS. To doskonały p rzykład maszyny, która jest często kupowana przez rolników i przedsiębiorców. Swoją popularność zawdzięcza wysokiej jakości wykonania – jest to marka premium wśród quadów. Nic więc dziwnego, że po pojazdy Polaris sięga coraz więcej osób, dla których liczy się dobra jakość i niezawodność sprzętu.

Rzeczywista kwota zakupu quada dla rolników prowadzących działalność gospodarczą, jest o 23% mniejsza niż w przypadku prywatnej osoby.

Quad Polaris Sportsman 570 EPS posiada homologację na traktor T3b, dlatego bez problemu uda się odzyskać podatek VAT z jego zakupu. Dodatkowo wyposażony jest w kulę haka holowniczego, do której można podczepić przyczepę – co jest niezwykle przydatne w przypadku pracy na roli – i załadować zboże, paszę, drewno czy narzędzia.

Wyposażając dodatkowo pojazd w pług, wykorzystać go można nie tylko przy odśnieżaniu, ale również przy odgarnianiu paszy, czy usuwaniu nieczystości w oborze. To doskonałe rozwiązanie pozwala na z aoszczędzenie czasu – zamiast używania łopaty i ręcznego przerzucania można wykorzystać pług i znacznie szybciej poradzić sobie z pracą w gospodarstwie. Dobre wykorzystanie sprzętu pozwala na szybsze uporanie się z obowiązkami i znalezienie większej ilości czasu na przyjemności. Quad to przydatne narzędzie pracy – mały, zwrotny, a przy tym o wystarczającej mocy, by sprawnie wspomagać pracę w gospodarstwie rolnym. W Polsce, z roku na rok, rośnie popularność tego jakże pożytecznego pojazdu. Jeśli jeszcze nie jesteś przekonany co do jego mocy umów się z dealerem na jazdę testową i przekonaj się, że posiadając quada można zdziałać znacznie więcej. oprac. MB, foT andzik

Hyundai i30 – III generacja modelu

Elegancki, bezpieczny i oszczędny

Model i30 to bardzo mocny reprezentant marki Hyundai wśród kompaktów, czyli fachowo mówiąc w s egmencie C. Na tle konkurencji auto wyróżnia się atrakcyjną ceną, sportowym wyglądem oraz oszczędnością.

Wśród kierowców Hyundai i30 od zawsze cieszył się dużą popularnością. Dlatego zupełnie nie dziwi ponad milion sprzedanych aut tego modelu. Wynika to z jego dużej niezawodności, przyjaznej ceny, bogatej konfiguracji oraz ekonomicznego spalania. Samochód dostępny jest w trzech w ariantach nadwozia: Hatchback, Fastback i Wagon oraz w usportowionej wersji N.

Bezpieczeństwo w s tandardzie

Hyundai i30 wyposażony został w b ogaty pakiet systemów z z akresu bezpieczeństwa i łączności. Wszystkie wersje zaopatrzono w asystenta utrzymywania pasa ruchu (LKA), asystenta świateł drogowych (HBA) i asystenta zapobiegania kolizjom czołowym (F CA), który wykrywa nie tylko samochody, lecz także pieszych. Ponadto każda wersja posiada 6 poduszek bezpieczeństwa, w tym przednie, boczne i kurtynowe. Dla wygody i p oprawy komfortu wszystkie wersje wyposażono także w s ystem łączności Bluetooth. Wersja usportowiona, czyli więcej emocji podczas jazdy Hyundai wprowadził do swoje oferty również model i30 N. Sportowy kompakt dostępny j est w dwóch wersjach nadwoziowych – Hatchback i Fastback. Klienci do wyboru mają dwie opcje wyposażenia N oraz N Performance. Model skierowany jest do osób, które oczekują jeszcze więcej emocji podczas jazdy.

Możliwości techniczne

W ofercie Hyundaia i30 do wyboru dostępnych jest kilka bardzo ciekawych układów z napędem na przednią oś. Bazowy silnik benzynowy to 1.0 T-GDi o mocy 120 KM (172 Nm) jest dostępny z sześciobiegową przekładnią manualną (6 MT) oraz siedmiobiegową skrzynią dwusprzęgłową (7 DCT).

Do tego jeszcze jest wersja benzynowa 1.5 DPI o mocy 110 KM (144 Nm), oferowana z manualną skrzynią z sześcioma przełożeniami. Natomiast flagową jednostką w gamie i30 jest benzynowy silnik 1.5 T-GDi o mocy 160 KM (253 Nm), który standardowo występuje z 48-woltowym hybrydowym układem napędowym. Tutaj również mamy do wyboru dwie opcje przeniesienia napędu: sześciobiegową inteligentną manualną skrzynię biegów (6 iMT) lub siedmiobiegową, dwusprzęgłową skrzynię biegów (7 DCT).

I na końcu układy napędowe do wersji N. Są to dwulitrowe siniki benzynowe 2.0 T-GDI o mocy 280 KM (392 Nm). Jednostki dostępne są ze skrzynią manualną (6 MT) lub skrzynią automatyczną (8 DCT).

Oba warianty osiągają maksymalną prędkość 250 km/h i przyśpieszają od 0 do 100 km/h w niecałe 6 sekund! Jest to odpowiednio 5,9 sekundy przy

skrzyni manualnej oraz 5,4 sekundy przy skrzyni automatycznej. oPrac. masZ, Fot. hyundai

Średnie zużycie paliwa dla Hyundaia i30 z silnikiem 1.0 T-GDI to 5,4 –6,4 litra na 100 km.

ZDROWIE

Metody korekcji i spowalniania postępu krótkowzroczności u dzieci

Zatrzymać krótkowzroczność

Smartfony, tablety, laptopy są obecnie częścią życia naszych pociech. Niestety praca na t zw. bliskich odległościach, dodatkowo w zamkniętych pomieszczeniach, jest w ich przypadku istotnym czynnikiem ryzyka powstawania i rozwoju krótkowzroczności. Najnowsze badania wykazują, że nawet co drugi uczeń ma problem ze w zrokiem.

– Z krótkowzrocznością mamy do czynienia, gdy równoległe promienie światła, przy rozluźnionej akomodacji (obserwacji dalekich przedmiotów) ogniskują się przed siatkówką. Wtedy do ostrego, wyraźnego widzenia niezbędna jest soczewka rozpraszająca (minusowa) – tłumaczy dr Andrzej Malinowski, optometrysta, specjalista optometrii klinicznej z salonu EliteOptyk Malinowscy. – Im wcześniej pojawia się krótkowzroczność, tym dłuższy jest czas, w którym wada powiększa się i zachodzi to bardziej dynamicznie oraz osiąga ostatecznie wyższe wartości.

Progresję krótkowzroczności można spowolnić za pomocą farmakoterapii (przy użyciu niskich stężeń atropiny) lub wykorzystując metody optyczne. Najbardziej tradycyjna opcja to ortokeratologia, czyli twarde soczewki kontaktowe zakładane na noc, które podczas snu odkształcają rogówkę, zmieniając jej moc łamiącą. Dzięki temu w ciągu dnia nie jest wymagana korekcja optyczna. Drugą metodą jest stosowanie miękkich multifokalnych soczewek kontaktowych, z pełną wartością korekcji do dali w części centralnej soczewki i addycją w części obwodowej. Dzięki takiemu rozwiązaniu uzyskujemy pełną korek-

roku soczewka ta dostępna jest w naszych salonach – mówi dr Malinowski.

Najnowszym rozwiązaniem w kontroli krótkowzroczności są soczewki okularowe z technologią D.I.M.S., tzw. technologią rozogniskowania peryferyjnego za pomocą kilkuset segmentów umieszczonych na soczewce, w sposób przypominający plaster miodu.

Mowa o soczewce okularowej MiYOSMART, która w 2021 r. została wprowadzona na polski rynek. Soczewka ta, poza c zęścią centralną o średnicy niemal 1 cm, ma wbudowanych blisko 400 równomiernie rozłożonych mikrosegmentów, z których każdy powoduje rozogniskowanie krótkowzroczne. Każdy z segmentów ma moc rozogniskowania 3,5 dioptrii – wyjaśnia dr Andrzej Malinowski.

Dzięki doskonałej koncepcji i innowacyjnej technologii produkcji soczewka MiYOSMART nie różni się znacznie od standardowej soczewki jednoogniskowej. Skuteczność jej działania wykazano podczas 3-letnich badań klinicznych, które wykazały, że postęp krótkowzroczności u dzieci ją noszących był średnio o 60% mniejszy, w porównaniu z korekcją okularową jednoogniskową.

S oczewki okularowe MiYOSMART dostępne są we wszystkich salonach EliteOptyk Malinowscy.

W Białymstoku:

ul. Sienkiewicza 22 tel. 85 675 24 30

CH Auchan ul. Hetmańska 16 tel. 85 874 94 09

Alfa Centrum ul. Świętojańska 15 tel. 85 677 20 90

W Bielsku Podlaskim:

ul. Mickiewicza 58/12 tel. 85 730 55 65

cję krótkowzroczności w części centralnej siatkówki oraz rozogniskowanie obwodowe krótkowzroczne.

– W 2019 r. amerykańska Agencja ds. Leków i Żywności (FDA) zaaprobowała jednodniową, dwuogniskową soczewkę MiSight do kontroli krótkowzroczności. Od ubiegłego

– Jest to jedna z najlepszych metod kontroli krótkowzroczności wśród wszystkich dostępnych. Progresja wady wzroku została całkowicie zahamowana u 21,5% dzieci noszących soczewki MiYOSMART – mówi dr Malinowski.

Pracownicy salonów EliteOptyk Malinowscy, jako jedni z pierwszych w Polsce, przeszli wdrożenie i certyfikację z dopasowania tej innowacyjnej soczewki. W chwili obecnej mają już ponad roczne doświadczenie w ich aplikacji.

– Nasze obserwacje potwierdzają wysoką skuteczność tego typu korekcji. U większości naszych pacjentów zgłaszających

się na kontrolę po roku stosowania soczewek MiYOSMART, odnotowaliśmy wzrost wady jedynie o - 0,25 D, przy czym wcześniejszy wzrost wynosił nawet -0,5 D co pół roku – mówi specjalista z salonu EliteOptyk Malinowscy.

Soczewki okularowe MiYOSMART to rozwiązanie, z którego korzystać mogą nawet najmłodsi pacjenci, z p oczątkową krótkowzrocznością. Zalecany wiek stosowania tej soczewki to 6-18 lat.

– Wybierając salon optyczny warto pamiętać, jak ważne jest przeprowadzenie odpowiedniego badania z użyciem dobrego sprzętu, obsługiwanego przez doświadczonego specjalistę. W salonach EliteOptyk Malinowscy zależy nam na ciągłym podnoszeniu kwalifikacji pracowników, stąd przeprowadzane są częste szkolenia i certyfikacje. Inwestujemy w sprzęt najnowszej generacji i w swoją wiedzę. Dzięki temu od ponad 30 lat świadczymy usługi na najwyższym poziomie. Naszym priorytetem jest zadowolony pacjent i klient – dodaje dr Andrzej Malinowski.

oprac. MB, foT eliTeopTyk Malinowscy

Doktor Andrzej Malinowski, optometrysta, specjalista optometrii klinicznej z salonu EliteOptyk Malinowscy

Upał

Członek wyprawy po złote runo

Potrawa podana na stół

Starofrancuski taniec ludowy Poręczenie

Za nim Azja

Lęk, przerażenie

Pozycja gimnastyczna

Wstrząs psychiczny

Pod nosem

Ryba akwariowa

Chrust do palenia Azjatycka stolica

Japońska szermierka

Majątek, dobytek

Mocny trunek Przepych

Rozcieranie i ugniatanie ciała

Stan gotowości do akcji

Osłona na lampę

Powstaje po wydobyciu kopaliny

Wynik dzielenia Natarcie, ofensywa

Niewiadoma

Koleżanka Bolka i Lolka

Drugi plan

Polska furgonetka

Spośród osób, które prześlą prawidłowe hasło krzyżówki wylosujemy trzy i nagrodzimy prezentowanymi poniżej książkami ufundowanymi przez Wydawnictwo Bernardinum. Zgłoszenia prosimy wysyłać na adres redakcji lub mailem mleczne@skryba.media.pl. Na rozwiązania czekamy do końca marca br. Uwaga!

W losowaniu nagród wezmą udział zgłoszenia zawierające poprawne hasło, imię, nazwisko i adres uczestnika.

Salto akrobaty Dwukołowa taczka

Zwężka wylotowa

Pokrywa ciało zwierząt

Rozżarzona drobina Sprzeciw

Słynna

Ruchome połączenie kości

Republika w Rosji

Główny składnik powietrza

AMERYKA ŁACIŃSKA W PÓŁ DROGI

Buduje gniazdo

Ostatnia w testamencie

Miasto nad Maruszą

Film

Macieja Dejczera

Rytm

Roman Warszewski od 35 lat podróżuje po Ameryce Łacińskiej i wielu twierdzi, że ją jak własną kieszeń. Jest autorem wielu książek poświęconych temu kontynentowi, m.in. Pierwszej wojny polsko-indiańskiej.

Zbigniew Joachimiak, znany poeta i redaktor naczelny kwartalnika literackiego „Migotania” po przeczytaniu tej książki napisał do autora:

„To świetna książka. Przemawia nawet do tych – jak ja – którzy nie są zainteresowani opisywanym przez Ciebie regionem. Ale jest pełna przemawiających do wyobraźni uogólnień, skłania do myślenia i pobudza do czytania częstą zmianą perspektywy oraz zaskakującymi zderzeniami wypadków i planów. Poza tym wszystkim książka jest niezwykle aktualna i pokazuje Amerykę Łacińską na rozdrożu: między tym, co było, co jest i – prawdopodobnie – dopiero będzie”.

Drobina materii

Hasło krzyżówki z ostatniego wydania gazety brzmiało: Szczęśliwego Nowego Roku.

Słodki w rurce Szkoda moralna

Ozdobny układ otworów

Człowiek obrotny, przebiegły

Solenizantka z 19 lipca

Generał spod Monte Cassino Narzędzie ślusarza

PAKIET KOMFORT ZA 1 ZŁ NIEDOŚCIGNIONY POZIOM WYGODY.

X7 SWB P6-DRIVE . NAJWYŻSZY

Najlepszy w klasie komfort teraz dostępny za 1 zł w Pakiecie Comfort! W skład pakietu wchodzi m.in.: l niezależne zawieszenie kół na przedniej osi l amortyzowana kabina l fotel pneumatyczny l automatyczna skrzynia biegów P6-Drive l prędkość maksymalna 50km/h.

Odwiedź Dealera McCormick i zamów swojego McCormick X7 SWB z Pakietem Komfort już dziś! Promocja trwa tylko 31.03.2023.

o charakterze wyłącznie poglądowym.