Podlaskie Agro Nr 73/2017 by Wydawnictwo Skryba

NR 2(73)/2017

ISSN

1896 - 8260

MARZEC 2017

Samojezdny Olimpiada wóz w paszowy Rudce Z

wizytąKw ozy Poświętnym wracają dok.łask Łap

Tłumy na Zalety konferencji metodywgenomowej Krzyżewie Kukurydza O na dwiedzamy ziarno polecana Idźki Mw łynowskie 2017 r.

Z S E I Z BED

E N L E P L A I M Y S O SIL

Zamów juz teraz 14 jednostek 80.000 nasion wybranych odmian Pioneer, a piętnasty worek dostaniesz gratis. Maksymalna wielkość zamówienia, do którego przysługuje jednostka gratis to 140 opakowań 80.000 nasion lub 4 BIG BAG. Oferta dotyczy wszystkich odmian i jest ważna do wyczerpania zapasów. Regulamin promocji dostępny na stronie www.pioneer.com oraz u promotorów i komisantów ﬁrmy Pioneer. Oferta dotyczy wszystkich odmian i jest ważna do wyczerpania zapasów.

PRZETESTOWANE I GODNE ZAUFANIA

DOSKONAŁY SERWIS I WSPARCIE

www.pioneer.com ®

, ,

® TM SM

14+1 GRATIS

(lub 1 BIG BAG + 2 jednostki 80.000 nasion)

INNOWACYJNA GENETYKA

Pioneer Hi-bred Northern Europe Sales Division GmbH Oddział w Polasce ul. Wybieg 6, 61-315 Poznań tel. 61 816 20 68, fax. 61 657 19 51

DRODZY CZYTELNICY!

W NUMERZE: QQ AKTUALNOŚCI QQOdwiedzamy Poświętne k. Łap QQNoworoczna Gala AgroBiznesu QQKonferencja w Krzyżewie

s.4 s.8 s.12

QQSpotkanie w Kuleszach Kościelnych

s.16

QQW Supraślu powstanie ośrodek rehabilitacji rolników

s.20

QQ HODOWLA QQZ wizytą u sąsiadów za miedzą

s.24

QQWzrasta pogłowie bydła

s.26

QQStandaryzacja indeksów PF

s.28

QQ WETERYNARIA QQZapalenie tworzywa racicowego

s.30

QQ MASZYNY QQSamojezdny wóz paszowy

s.32

QQNowe rozwiązania do użytków zielonych

s.36

QQ PORADY QQElektroniczne księgi wieczyste

s.38

QQRekompensata za słup elektryczny

s.40

QQ FINANSE QQTworzenie grup producentów

s.44

QQ UPRAWA QQBabka lancetowata w mieszankach traw

s.50

QQTrawy kośne i pastwiskowe

s.54

QQSiew kukurydzy typu dent i flint

s.56

QQKukurydza na ziarno polecana w 2017 r.

s.58

QQ BUDUJEMY I MIESZKAMY

s.66

QQ ROLNICTWO NA KOŁACH

s.69

QQ ZDROWIE I URODA

s.70

QQ ROZRYWKA

s.73

Przedwiośnie w pełni, a kalendarzowa wiosna tuż tuż. Całą zimę „leniuchowaliśmy”, uczestnicząc w szkoleniach oraz przeglądając i naprawiając maszyny. Teraz będziemy mogli zdobytą wiedzę wcielić w życie, a swoje sprzęty przetestować podczas włókowania i bronowania. Za miesiąc można też już poważnie przymierzyć się do wysiewu traw i kukurydzy. Polecam więc wziąć głęboki oddech i ten spokojny czas poświęcić na czytanie Podlaskiego Agro. A trzeba przyznać, że w ostatnim okresie wiele się działo w naszym regionie. Pod koniec ubiegłego roku Krzysztof Jurgiel ogłosił, że w Supraślu powstanie ośrodek rehabilitacyjny dla rolników. Będzie to pierwsza tego typu placówka w całym regionie północno-wschodnim! Będziemy ten temat śledzić dokładniej, ale wszystko wskazuje na to, że działania podążają we właściwym kierunku, ponieważ KRUS wyłożył już 9 mln zł na zakup odpowiedniej nieruchomości. W styczniu reprezentacja podlaskich gospodarzy i agroprzedsiębiorców wyjeżdżała na Noworoczną Galę Agrobiznesu do Warszawy. W lutym zaś, w Zespole Szkół Rolniczych w Krzyżewie, odbyła się chyba najciekawsza, a z pewnością najbardziej liczna (ponad 300 uczestników) debata dotycząca problemów naszego rolnictwa. Do tego jeszcze dziesiątki mniejszych szkoleń. Oj działo się ostatnio na Podlasiu, oj działo. Na koniec zostawiłem najważniejszą informację – czasopismo Podlaskie Agro startuje w konkursie Podlaska Marka – trzymajcie za nas kciuki i wspierajcie nas podczas głosowania internetowego. Szymon Martysz,

Redaktor Naczelny

    

ul. Bema 11, lok. 80, 15-369 Białystok, tel. 85 745-42-72, www.podlaskieagro.pl, e-mail: biuro@podlaskieagro.pl Redaktor naczelny: Szymon Martysz , szmartysz@skryba.media.pl Redakcja: Barbara Klem, Marzena Bęcłowicz, Adam Słowikowski DTP: Jan Kitszel Reklama: Sebastian Rutkowski 503-039-455, kierownik biura reklamy Joanna Kaczanowska-Sawicka 662-234-788, Magdalena Pietraszko 533-379-533, Andrzej Niczyporuk 501-303-181, Wydawca: Wydawnictwo Skryba  Druk: Bieldruk Białystok  Nakład: 15.000 egz.  Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam. Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i redagowania nadesłanych tekstów.

Na okładce: Agnieszka i Marek Komar z Poświętnego. Fot. A.Słowikowski

PODLASKIE AGRO

AKTUALNOŚCI

Nowoczesną oborę zbudowano w 2007 r. – w chwili powstania była najwiekszą na Podlasiu.

Podlaskie Agro z wizytą w Poświętnym k. Łap

Jeden z dziesięciu

Największy indywidualny dostawca mleka do mleczarni w Łapach. Posiadacz niemalże 200 krów, który do wszystkiego doszedł ciężką pracą i wytrwałością. Drodzy czytelnicy, przed Wami Marek Komar. Do gospodarstwa znajdującego się we wsi Poświętne, położonej niedaleko Łap, postanowiliśmy zajechać, kiedy dowiedzieliśmy się, że Marek Komar zdobył tytuł największego indywidualnego dostawcy mleka od Spółdzielni Mleczarskiej w Łapach. Jak się okazało, nie był to pierwszy rok, kiedy właśnie ten gospodarz otrzymał takie wyróżnienie. Świadczą o tym liczne statuetki, stojące na półkach w jego domu. Sam laureat nie potrafił dokładnie określić, ile ich już posiada. – W innych konkursach nie startuję – mówi hodowca. – W gospodarstwie jest zbyt wiele rzeczy, którymi trzeba zajmować się na bieżąco, abym mógł sobie na to pozwolić. Wszystko wiąże się z ograniczonym czasem. Na gospodarstwie pan Marek pracuje całe życie, od najmłodszych lat. Wówczas w pracach pomagał swojemu ojcu Janowi. Od 2001 r., kiedy rodzice przepisali na niego posiadaną ziemię i stał się samodzielnym gospodarzem, systematycznie powiększa produkcję i wprowadza nowe technologie. Zaczynał od 12 ha ziemi, a jego stado liczyło wówczas, w porównaniu do dzisiejszego stanu, niewiele, bo jedyne 28 sztuk. Obecnie te liczby przedstawiają się zupełnie inaczej. 4

Gospodarz ma do uprawy 100 ha własnej ziemi oraz drugie tyle w dzierżawach. Stado przez 15 lat rozrosło się do 190 krów mlecznych. Aktualnie znajdują się w nim dwie krowy, których produkcja życiowa przekroczyła 100 tys. litrów mleka. Nie są to pierwsze okazy z tego gospodarstwa, które na przestrzeni lat uzyskały takie wyniki. – Dzięki racjonalnemu żywieniu i odpowiedniemu podejściu do genetyki, udało mi się uzyskać wysoką wydajność krów. W tym momencie stado osiąga poziom 8,5 tys. litrów – mówi gospodarz. – W okolicach 2004 r., kiedy wprowadzono kwoty za mleko, wynosiła ona zaledwie 3 tys. To naprawdę duży postęp. Ogólny poziom całkowitej produkcji utrzymuje się w okolicach 120 tys. litrów mleka, choć czasami udaje się wypracować wynik lepszy nawet o 30 tys. Wydajność mogłaby być jeszcze większa, jednak wiązałoby się to z dodatkowymi kosztami oraz problemami w utrzymaniu krów. Głównym zmartwieniem stałaby się wtedy kwestia zwiększonej podatności na choroby. Z tych względów pan Marek woli utrzymać produkcję na obecnym, przyzwoitym i przynoszącym odpowiednie zyski poziomie.

Dzięki ostatnim podwyżkom cen mleka gospodarz ocenia swoją sytuację jako zadawalającą. Przy tak dużej produkcji nawet dwa grosze zysku więcej od jednego litra pozwalają na zauważalną poprawę finansową. Jednak gospodarz obawia się ponownej tendencji spadkowej: – W naszym regionie jeszcze nic tego nie zapowiada, ale widać już pierwsze sygnały nadchodzące z Bielska Podlaskiego czy Hajnówki. Tam ceny znowu się obniżyły – mówi. Uprawa w gospodarstwie jest związana głównie z hodowlą bydła. Rolnik posiada ok. 100 ha traw, 50 – 60 ha kukurydzy oraz od 40 do 50 ha zbóż, w zależności od roku. Uzyskane plony wykorzystywane są na potrzeby własne i przetwarzane na pasze dla zwierząt. Gospodarstwo jest stopniowo i nieprzerwanie powiększane i modernizowane. Co roku kupowane są nowe maszyny rolnicze. Na przykład z funduszy uzyskanych z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich w 2009 r. udało się zakupić ciągnik, wóz paszowy, siewnik do kukurydzy oraz rozrzutnik obornika. Oczywiście jest to tylko część posiadanego parku C.D. NA STR. 6

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

SPRZEDAŻ - SERWIS ul. 1 Armii Wojska Polskiego 8C 15-103 Białystok tel. 85 66 47 112, fax 85 66 23 720

www.karchercenter-efekt.pl

PODLASKIE AGRO

KÄRCHER CENTER EFEKT

AKTUALNOŚCI C.D. ZE STR. 4

maszynowego, który od tamtej pory znacznie się rozrósł. Gospodarz nie jest szczególnie przywiązany do żadnej marki, przy zakupie maszyn kieruje się skutecznością oraz przydatnością w prowadzonych pracach. W najbliższej przyszłości planowane jest utwardzenie podwórka, budowa wiaty na maszyny, które powoli przestają się mieścić w garażach, oraz trzech silosów na paszę objętościową. Niestety prace nad tymi ostatnimi musiały zostać przerwane z powodu nie przyznania dotacji unijnych. – Według urzędników moje gospodarstwo jest zbyt duże, aby się kwalifikować do tego typu dotacji – skarży się pan Marek. – Choć jeszcze kilka lat temu było na to podobno za małe. Urzędnicy nawet w dzisiejszych czasach zamiast pomagać, potrafią skutecznie utrudnić życie. Pomimo tymczasowego niepowodzenia z budową silosów, w 2007 r. udało się postawić nowoczesną, dostosowaną do najwyższych standardów oborę, która w chwili swojego powstawania była największym tego typu budynkiem na Podlasiu. Jej wymiary to 50x27 m, ale należy uwzględnić dodatkowe 200 m2, gdzie znajduje się dojarnia ze schładzalnikiem mleka i pomieszczeniem socjalnym. W hali udojowej zastosowana została technologia systemu stanowisk typu rybia ość. W pierwszym roku jej funkcjonowania przy stanowiskach stało zaledwie 40 krów mlecznych. Jak widać, pracy przy takim zasobie ziemi oraz posiadanym stadzie jest naprawdę dużo. Na szczęście pan Marek może liczyć na pomoc rodziny – żony Agnieszki, czterech córek: Izabeli, Joanny, Eweliny i Karoliny, a także seniora rodu – ojca Jana. Aktywnie pomaga także brat Krzysztof, który pomimo swoich licznych obowiązków spoza gospodarstwa, niemal codziennie przyjeżdża wspomóc fizycznie hodowców. – Na wsparcie mogę również liczyć od brata mojego ojca, który jest mocno związany z tym miejscem emocjonalnie. Tu się urodził i wychował. Stryj, chociaż ma już 80 lat, narzuca takie tempo pracy, że niewielu dwudziesto czy trzydziestolatków jest w stanie z nim wytrzymać – śmieje się gospodarz. Gospodarstwo pana Marka zalicza się do dziesięciu największych w naszym województwie. Włożona w nie praca przynosi efekty i jest doceniana przez innych, co potwierdza przyznawany niezmiennie od lat tytuł największego dostawcy indywidualnego. Nie pozostaje nam nic innego, jak tylko życzyć dalszych sukcesów. Tekst i Fot. Adam Słowikowski

Marek i Agnieszka wspólnym siłami dbają o gospodarstwo.

Stado w gospodarstwie liczy niemalże 200 krów mlecznych.

Gospodarz systematycznie powiększa swój park maszynowy. Nie jest przywiązany do żadnej marki.

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

PODLASKIE AGRO

AKTUALNOŚCI

stycznia

2017 r. w Warszawie

odbyła się

Noworoczna Gala Agrobiznesu

W rodzinach siła

Ponad 60 rolników i agroprzedsiębiorców z województwa podlaskiego wzięło udział w Noworocznej Gali Agrobiznesu połączonej z VI edycją konferencji Drogi do AgroSukcesu. Spotkanie odbyło się w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wyjazd podlaskiej grupy zorganizowali Grażyna i Andrzej Remisiewicz – właściciele firmy Trans-Rol z Kruszewa Wypych. I z tego właśnie miejsca wystartowała wycieczka. W siedzibie firmy, już o godz. 5:30, gości bardzo serdecznie przywitał pan Andrzej. Na zebranych czekały smakołyki, grzańce oraz muzyka serwowana przez Karola Falkowskiego. Parę minut po szóstej, roztańczona i rozśpiewana grupa wyruszyła do stolicy. Na uczelni podlaskich rolników przywitał Jarosław Gołębiewski, dziekan Wydziału Nauk Ekonomicznych oraz Leon Wawreniuk, prezes

Wojciech Czajkowski odebrał odznakę Zasłużony dla Rolnictwa. Pan Wojciech to rolnik posiadający gospodarstwo o pow. 50 ha, który dodatkowo prowadzi firmę zajmującą się budową hal półokrągłych.

Stowarzyszenia AgroBiznesKlub. Po krótkim wprowadzeniu nasi przedstawiciele ruszyli zdobywać wiedzę na kilku panelach naukowych, a było czego słuchać i o czym rozmawiać. Na łamach Podlaskiego Agro nie sposób wszystkiego opisać, dlatego skupię się na najważniejszych spotkaniach, w których licznie uczestniczyli nasi gospodarze. Pierwszy panel dyskusyjny poprowadził właśnie Leon Wawreniuk. Oprócz rolników i studentów SGGW uczestniczyli w nim także: dr Czesław Siekierski – europoseł Europejskiej Partii Ludowej i przewodniczący Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi Parlamentu Europejskiego, Jarosław Górski – gospodarz z woj. mazowieckiego, Tadeusz Leśniewski – gospodarz z woj. wielkopolskiego oraz Maciej Michalski, prezes Fermy Drobiu w Popowie (woj. zachodniopomorskie). Każdy z prelegentów przedstawił pokrótce historię gospodarstwa oraz swoje spojrzenie na współczesne rolnictwo. Następnie odbyła się żywiołowa dyskusja z prelegentami, a pytaniom nie było końca. Z pasją wypowiadał się w szczególności Tadeusz Leśniewski, który mówił na temat gospodarstw rodzinnych, ich rozwoju oraz zaletach i ograniczeniach takiej działalności. Za przykład posłużyła mu historia własnej rodziny. – Zaczynaliśmy z żoną (Marią) w 1981 r., kiedy to rodzice przepisali mi 13 ha gospodarstwo – mówił. – Przyznam ze wstydem, że wtedy nie umiałem nawet jeździć traktorem. W ciągu dwóch lat zwiększyliśmy areał do 43 ha. Gospodarstwo było wielotorowe, specjalizowaliśmy się w chowie „wszystkiego”

– mieliśmy 10 krów dojnych, 20 opasów, 15 macior, do tego dochodził odchów zwierząt. W 1991 r., gdy zaczęto prywatyzować PGR-y, wydzierżawiliśmy 510 ha ziemi. Z czasem udało się nam to wykupić. W 1999 r. dokupiliśmy drugie gospodarstwo o podobnej powierzchni – 500 ha, a w 2006 r. nabyliśmy spółkę dysponującą 700 ha. W dalszym ciągu prowadzimy gospodarstwo rodzinne oraz spółkę, w której jesteśmy udziałowcami. Specjalizujemy się w uprawie zbóż konsumpcyjnych, rzepaku i produkcji materiału siewnego. Rodzinnie współpracuje nam się bardzo dobrze, jesteśmy też otwarci na wszelkie nowinki techniczne. Uważam, że gospodarstwa rodzinne mają swoją przyszłość. Podobną pozytywną konkluzję na temat gospodarstw rodzinnych wyrazili także pozostali prelegenci. Natomiast sytuację rolnictwa europejskiego oraz problemy Wspólnej Polityki Rolnej przybliżył Czesław Siekierski. – Optymalne zróżnicowanie WPR w taki sposób, aby dać szanse małym i dużym gospodarstwom, to podstawowe zadanie przed jakim stoi UE – podkreślał eurodeputowany. – Jak to zrobić w ujęciu polskim, a jak w europejskim? Otóż trzeba dać szansę jednym i drugim. Gospodarstwa potrzebują przede wszystkim stabilizacji i dobrych rozwiązań na rynku. Trzeba jednak pamiętać, że wszyscy – zarówno UE, jak i Stany Zjednoczone, Nowa Zelandia i Australia, wspierają i chcą wspierać swoje rolnictwo. A co decyduje o cenach C.D. NA STR. 10

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

PODLASKIE AGRO

AKTUALNOŚCI C.D. ZE STR. 8

mleka i zboża? Giełda. Spekulacje na giełdach są tak duże, że nie ma na nie możliwości oddziaływania. Dlatego jedynym rozwiązaniem jest stworzenie zasad wspólnego rynku dla całego świata. Drugim panelem dyskusyjnym, obleganym przez podlaskich rolników oraz studentów, było spotkanie, na które przybyli Tadeusz i Robert Szepietowscy – współwłaściciele firmy Gama z Wysokiego Mazowieckiego, Wojciech Bury – właściciel firmy Bury Maszyny Rolnicze z Kutna, Tadeusz Pawłowski – dyrektor Przemysłowego Instytutu Maszyn Rolniczych w Poznaniu oraz kadra Wydziału Inżynierii Produkcji SGGW. Tutaj szczególnie „zasypywany” pytaniami był Robert Szepietowski, który opowiadał o początkach pracy w firmie, o kapitale, o zasadach panujących na rynku, o tym skąd wziąć dobrych pracowników, a także, że w biznesie warto być odważnym. – Gdy rozpoczynałem pracę, miałem 21 lat i byłem studentem. Działałem jako przedstawiciel handlowy nie mając zupełnie doświadczenia w branży – wspominał z uśmiechem współwłaściciel Gamy. – Nie było łatwo, ale powoli zdobywałem wiedzę i rok po roku razem z bratem i rodzicami rozwijaliśmy firmę Gama, a od ok. 10 lat naszą własną markę Euromilk. Wszystko jest zasługą naszej ciężkiej pracy oraz zaangażowania naszych pracowników. Chciałem też podkreślić, że moi rodzice byli rolnikami, a jak wiadomo życie na wsi uczy pracy. Dlatego do tej pory cenię osoby z małych miejscowości oraz wsi i zapraszam ich do pracy w naszej firmie.

Od lewej: Robert Szepietowski (Gama Group), Tadeusz Pawłowski (PIMR) i Wojciech Bury (Bury Maszyny

Rolnicze). – Podczas tej konferencji zachęcałem studentów do działania, chciałem pokazać, że warto zostać w kraju, ponieważ firmy w Polsce też mają potencjał. Próbowałem przekazać, że warto być odważnym, że warto zakładać swoje biznesy, i że nie trzeba mieć kompleksów w stosunku do konkurencji z Europy – powiedział, specjalnie dla redakcji „Podlaskiego Agro”, Robert Szepietowski z firmy Gama Group.

W pozostałych, równie ciekawych i elektryzujących dyskusjach, uczestniczyli m.in. Andrzej Józefczuk – właściciel wędzarni Podlaska Chata w Sokołach, Elżbieta i Wojciech Pysiak – gospodarze specjalizujący się w produkcji trzody chlewnej i prowadzący przydomową masarnię w Zdziechowie (woj. mazowieckie) oraz Alicja i Krzysztof Spychalscy – rolnicy z Pikutowa (woj. kujawsko-pomorskie), którzy porzucili hodowlę krów na rzecz uprawy pomidorów gruntowych, buraków czerwonych, marchwi i cebuli. Po zakończeniu wszystkich paneli dyskusyjnych odbyło się wręczenie odznaczeń i wyróżnień. Odznakę Zasłużony dla Rolnictwa,

nadaną przez Ministra Rolnictwa, odebrał Wojciech Czajkowski, rolnik i agroprzedsiębiorca z gminy Sokoły, natomiast za pomoc w organizacji Noworocznej Gali Agrobiznesu i konferencji Drogi do AgroSukcesu, wyróżnieni zostali Złotą Różą m.in. Grażyna i Andrzej Remisiewicz oraz Andrzej Józefczuk (Podlaska Chata). Zakończeniem dnia była uroczysta kolacja, a tuż po niej wspaniała zabawa. Tańce i śpiewy trwały do północy, a w zasadzie to do rana, bo aż do momentu wspólnego powrotu do Kruszewa-Wypych. Tekst i Fot.

Szymon Martysz

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

PODLASKIE AGRO

AKTUALNOŚCI Konferencja w Zespole Szkół Rolniczych w Krzyżewie

Wieś

to też

Polska

Jak zwiększyć plony odpowiednim nawożeniem? Jak przygotować wzorową kiszonkę? Jakie są kluczowe problemy w pierwszych 90 dniach życia krowy? A także – jak żyć na wsi? Na te i na wiele innych pytań starali się odpowiedzieć eksperci podczas spotkania w Krzyżewie. Konferencję poprowadził Andrzej Remisiewicz, właściciel firmy Trans-Rol, który spotkanie rozpoczął słowami: – Rolnictwo jest podstawową gałęzią gospodarki kraju. Dlatego wszyscy muszą pamiętać o tym, że od myszy po cesarza, każdy żyje z gospodarza. Agroprzedsiębiorca przestrzegał też przed pojawiającymi się w branży rolniczej oszustami i naciągaczami specjalizującymi się w procederze wyłudzania podatku VAT przy obrocie towarami w sektorze rolniczym. Następnie głos zabrał Stefan Krajewski, wicemarszałek Województwa Podlaskiego, który poruszył problem „nowych” mieszkańców wsi. – Coraz więcej osób „ucieka” z obszarów silnie zurbanizowanych. Decydują się na spędzanie czasu na wsi. Czasem przeprowadzają się na stałe. Bardzo często jest to problem dla rolników mieszkających tu od lat. Nowi sąsiedzi, nie znając realiów wsi, zazwyczaj chcą mieć wpływ na wszystko i o wszystkim chcą decydować. I tutaj jest rola rolników, aby te nowe głosy nie narzucały „tonu” dla całej wsi. Jeżeli ktoś zamieszkał na wsi, to powinien się dostosować i przyzwyczaić do warunków, które tam panują – podkreślił wicemarszałek Krajewski. Wypowiedź ta nagrodzona została przez wszystkich gości gromkimi brawami. Kolejnym

prelegentem był prof. Henryk Wnorowski z Uniwersytetu w Białymstoku, który podjął próbę odpowiedzi na pytanie „Jak żyć na wsi Panie Profesorze?”. Następnie wystąpił Marcin Matejuk , który przedstawił korzyści płynące z użycia RSM-doglebowego Andrzej Remisiewicz, właściciel firmy Trans-Rol. nawozu pł ynnego zawierającego wszystkie trzy formy azotu: i rent rolniczych przyznawanych od 1 marca azotanową, amonową i amidową. Do jego 2017 r. Po krótkiej przerwie odbyło się jeszcze kilka przechowywania można u autoryzowanych dystrybutorów Grupy Azoty wydzierżawić sta- prelekcji, m.in. Piotr Skup, lekarz weterynarii lowy zbiornik 25 m3 i 50 m3 lub kupić zbiornik współpracujący z WCHiRZ, omówił kluczowe z tworzywa sztucznego o pojemności 9 m3 i 90 dni w życiu krowy, zaś Paweł Grabowski 15 m3. Ostatnim prelegentem przed przerwą i Marek Skwira z firmy Limagrain opowiadali był Krzysztof Kozioł z białostockiego oddziału jak unikać problemów z kiszonką. – Obraz jakości kiszonek nie jest dobry, KRUS, który informował o wysokości emerytur ale są w tym pewne pozytywy – otóż wiemy co dokładnie należy poprawić. Z naszych badań wynika, że przynajmniej połowa rolPonad 300 rolników, agroprzedsiębiorców ników nie zbiera kukurydzy we właściwym i przedstawicieli władz uczestniczyło 22 lutego

w debacie poświęconej problemom i wyzwaniom

z jakimi muszą mierzyć się podlascy rolnicy.

C.D. NA STR. 14

Spotkanie zorganizował Zespół Szkół Rolniczych w Krzyżewie oraz firma Trans-Rol.

PODLASKIE AGRO

AKTUALNOŚCI

Waldemar Targoński jest hodowcą ze wsi Stara Ruś (gm. Sokoły). Gospodarz posiada 50 ha areał oraz stado liczące 80 sztuk bydła. – Wykłady na spotkaniu w Krzyżewie są bardzo ciekawe. Można z nich się bardzo dużo dowiedzieć na temat prowadzenia gospodarstwa. Jest to także znakomita okazja do wymiany doświadczeń z innymi hodowcami. Co było

QQ Marek Skwira, firma L imagrain

Kiszonka z kukurydzy stanowi podstawową bazę paszową w żywieniu krów mlecznych. Jej jakość jest niezwykle ważna. Dlatego dwa lata temu uruchomiliśmy program Ekspert kiszonkowy, w którym zwracamy szczególną uwagę na fizyczne parametry kiszonki z kukurydzy. Podczas spotkań na pryzmach i silosach, ale również na szkoleniach z rolnikami, wskazujemy gdzie znajdują się rezerwy w jakości kiszonki z kukurydzy. Pokazujemy gdzie i jak bez dodatkowych nakładów finansowych poprawić jakość zakiszanego materiału, a tym samym ograniczyć koszty produkcji mleka w gospodarstwie. W ramach Eksperta kiszonkowego analizujemy: suchą masę, gęstość ubicia, pH, temperaturę, strukturę rozdrobnienia roślin, rozdrobnienie ziarniaków i okrycie. Dodatkowo w mobilnym laboratorium sprawdzamy przyniesione przez gospodarzy próbki kiszonki. Już po dwóch minutach uzyskujemy bardzo dokładny wynik zawartości skrobi, białka, popiołu, strawności masy organicznej oraz strawności włókna. Za pomocą sit do analizy TMR badamy także strukturę kiszonki.

najciekawsze? Największe wrażenie zrobił na mnie wykład lekarza weterynarii dotyczący C.D. ZE STR. 12

czasie (głównie robią to zbyt późno). Wiele gospodarstw również nie ugniata należycie kukurydzy na pryzmach – czynności te wykonują zbyt krótko. Zdajemy sobie sprawę, że ugniatanie kukurydzy jest często punktem spornym między firmą usługową a rolnikiem, jednak należy pamiętać, że zbyt słabe ubicie oznacza obecność tlenu, a ten jest bardzo niepożądany w procesie beztlenowej fermentacji. Na naszych szkoleniach podkreślamy, że o dobrą kiszonkę trzeba dbać już na polu oraz wyjaśniamy jak przenieść potencjał odmian kukurydzy na stół paszowy i wykorzystać go w produkcji mleka – mówili specjaliści. Na zakończenie spotkania ponownie głos zabrał Andrzej Remisiewicz, który alarmował, że przy stosowaniu nawozów mineralnych i środków ochrony roślin zapomina się o zasadach BHP i ochronie górnych dróg oddechowych. Nikt nie przywiązuje do tego uwagi bo uszczerbek na zdrowiu nie następuje

kluczowych 90 dni w życiu krowy.

natychmiast, nie jest to przecież ucięta ręka, a przecież różnego rodzaju nowotwory atakują co raz młodszych mężczyzn. – Z pełną świadomością oceniam też, że podlaski sektor rolniczy to w wielu przypadkach poziom europejski, szkoda tylko, że nie pod względem obowiązujących przepisów i cen płodów rolnych. Dziś podlaski rolnik to już nie rolnik, a biurokrata. O poranku i późnym wieczorem wykonuje prace w gospodarstwie, a pozostałą część dnia poświęca na kompletowanie niezbędnych dokumentów i szukanie rozwiązań absurdalnych sytuacji wynikających z przepisów, m.in. w zawiłościach korzystania ze środków UE i zmieniających się często przepisów. Panuje nadmiar biurokracji. Wprowadzane przepisy powinny bardziej racjonalnie oceniać możliwości podlaskich rolników – podsumował właściciel firmy Trans-Rol. Tekst i Fot. Szymon Martysz

Wojciech Wojtkowski (z lewej), mieszkaniec wsi Franki-Dąbrowa (gm. Kobylin-Borzymy), na konferencji w Krzyżewie był już wielokrotnie. Pan Wojciech kończył tutaj Technikum Rolnicze i jak sam podkreśla „ciągnie wilka do lasu”. –

Bardzo dobrze wspominam szkołę w Krzyżewie. Oprócz wysokiego poziomu nauczania, zawsze była tutaj świetna atmosfera. Wracam tu jak do rodzinnego domu. Czy warto przyjeżdżać na takie spotkania? Oczywiście, to jest zagłębie wiedzy. Kilka godzin spędzonych na konferencji procentuje przez wiele lat na gospodarstwie.

PODLASKIE AGRO

AKTUALNOŚCI Rolnicy

powinni zwracać uwagę na   ochronę środowiska spotkanie w K uleszach Kościelnych

–

Pole do popisu

Ochronie środowiska w rolnictwie i nowym metodom hodowli poświęcona była głównie konferencja edukacyjno-informacyjna w Kuleszach Kościelnych. Szeroka gama poruszanych tematów przez wybitnych specjalistów ściągnęła kilkudziesięciu zainteresowanych rolników. Nie zabrakło także lokalnego samorządu. Konferencję 25 lutego w Centrum Kulturalno-Edukacyjnym Wsi w Kuleszach Kościelnych zorganizował Podlaski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Szepietowie. Kulesze Kościelne są gminą znaną powszechnie jako podlaskie, a może nawet i polskie zagłębie hodowli krów. Produkcja w większości gospodarstw nastawiona jest na pozyskiwanie mleka. Obsada bydła jest największa w skali kraju i wynosi trzy duże sztuki w przeliczeniu na hektar. – Spotkania organizowane rzadziej, ale na większą skalę są przyszłością edukacji wśród rolników – oceniał Arkadiusz Kalinowski z PODR w Szepietowie. – Nie skupiamy się tylko na jednym wybranym zagadnieniu, no i... docieramy do szerszego grona.

Józef Grochowski, wójt gminy Kulesze Kościelne.

– Spotkania organizowane rzadziej, ale na większą skalę są przyszłością edukacji wśród rolników – oceniał Arkadiusz Kalinowski.

Konferencję otworzył Józef Grochowski, wójt gminy. W krótkim wystąpieniu zwrócił uwagę na szczególną rolę, jaką pełnią ośrodki doradztwa rolniczego w przyczynianiu się do rozwoju rolnictwa. – Wymagało to wielu lat ciężkiej pracy, ale patrząc na ogólną sytuację w kraju, muszę stwierdzić, że udało nam się osiągnąć bardzo dużo – mówił wójt. – Jest to wynikiem ścisłej współpracy rolników z profesjonalnymi doradcami, a także starań samorządu, który przeprowadził duże inwestycje, inwestował w poprawę infrastruktury, pomimo skromnego budżetu. Pierwszy wykład, któremu poświęcono najwięcej uwagi, poprowadził Arkadiusz Kalinowski. Mówił o zagrożeniach płynących z zanieczyszczenia wód i metodach ich zapobiegania. Zwrócił uwagę na duży udział rolnictwa we wprowadzaniu nadmiernych, szkodliwych dawek azotu do środowiska naturalnego. Dla gminy o tak intensywnym poziomie produkcji jest nadzwyczaj ważne podniesienie świadomości rolników. Poruszył też temat stosowanych dotąd regulacji prawnych, które będą niebawem zaostrzone. Nowe rozporządzenie o ochronie środowiska obejmie swoimi ustaleniami także mniejsze gospodarstwa, a więc więcej rolników będzie musiało przestrzegać planów nawozowych oraz prowadzić rejestry. Niestosowanie się grozi pomniejszeniem dopłat w przypadku wykrycia nieprawidłowości. Następnie głos zabrała Marta Czekalska, przedstawicielka Wielkopolskiego Centrum Hodowli i Rozrodu Zwierząt. Firma działa na polskim rynku od przeszło 60 lat. WCHiRZ zajmuje się hodowlą bydła i trzody oraz pozyskiwaniem i konfekcjonowaniem nasienia. Dzięki wieloletniemu doświadczeniu są w stanie profesjonalnie doradzać hodowcom m.in. w zakresie doboru odpowiedniego buhaja do rozrodu, aby najkorzystniej wpłynąć na postęp hodowlany w stadzie. C.D. NA STR. 18

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

PODLASKIE AGRO

AKTUALNOŚCI C.D. ZE STR. 16

– Hodowcy często zapominają o tam jak ważny wpływ na produkcje mleka u krowy ma genetyka. Inseminacja to ok. 2% wszystkich kosztów w gospodarstwie, a niestety tutaj najczęściej gospodarze chcą oszczędzić. Bardzo często tańsze nasienie rozpłodników przekłada się na ich niższą wartość hodowlaną, a co za tym idzie, na „słabsze” potomstwo. Należy inwestować w genetykę, bo w hodowli bardzo łatwo coś zepsuć , trudniej naprawić czy odbudować. Córki o dobrych genach będą przekazywać je przyszłym pokoleniom, co w dłuższej perspektywie, przy wytrwałej pracy hodowlanej, będzie skutkować m.in. znacznym wzrostem wydajność mlecznej krów w stadzie.- podkreśliła Marta Czekalska. Dlatego tak istotne jest zaufanie profesjonalnym doradcom z wieloletnim doświadczeniem. Z kolei Stefan Wysocki, kierownik sprzedaży w KWS, opowiedział o odpowiednich sposobach nawożenia kukurydzy, aby w pełni wykorzystać potencjał ziemi i w rezultacie otrzymać jak najlepsze plony. W oparciu o analizy glebowe należy sporządzić bilans nawozowy, który uwzględni nie tylko ilości stosowanych nawozów, ale równocześnie oparty będzie o odpowiednie proporcje pomiędzy poszczególnymi składnikami odżywczymi. Skupił się głównie na roli azotu w nawożeniu, o jego wpływie na środowisko, na uprawianą kukurydzę oraz reakcje, w które wchodzi z innymi mikroelementami. Podkreślił konieczność przeprowadzania regularnych badań gleby.

Stefan Wysocki, kierownik sprzedaży w KWS, podjął temat odpowiednich

Marta Czekalska, główny specjalista ds. hodowli WCHiRZ, mówiła o znaczeniu genetyki w hodowli bydła.

– Jestem bardzo wdzięczny organizatorom za możliwość przedstawienia mojej wiedzy z tej dziedziny – zakończył pan Stefan. – Cieszę się, że rolnicy są zainteresowani zmianami w najnowszych trendach produkcji, które mogą wprowadzić do własnych gospodarstw, aby ciągle podnosić ich wydajność przy zachowaniu dbałości o środowisko. Kilka krótszych prelekcji dotyczyło m. in. bioasekuracji – ochrony krów przed chorobami zakaźnymi, modernizacji gospodarstw przy uwzględnieniu stanu polskiej ekonomii, a także doradztwa żywieniowego. Ten ostatni poruszył Mariusz Bagiński z firmy Blattin. Omówił ostatnie trendy i nowinki w produkcji pasz oraz zwrócił uwagę na malejące wykorzystanie nasion GMO. Na koniec głos zabrał Piotr Skup, lekarz weterynarii, który omówił kluczowe 90 dni w życiu krowy. Przypomnę krótko, że niezwykle ważnym momentem jest okres zasuszenia, który może decydować w bardzo dużym stopniu o opłacalności hodowli danego stada. Określił także pokrótce podstawowe zasady utrzymania zwierząt, aby zapobiec najczęściej występującym chorobom i zwyrodnieniom. Przy naprawdę niewielkim nakładzie pracy i czasu można uniknąć dużej części problemów, które występują przy mniej świadomych sposobach hodowli. Zebrani w sali konferencyjnej rolnicy żywo reagowali na przedstawiane informacje i w czasie prelekcji często zadawali pytania o interesujące ich szczegóły. Wszyscy ocenili spotkanie jako bardzo ciekawe i poruszające ważne tematy. Kolejne tego typu przedsięwzięcie może zostać zorganizowane w gminie już przy okazji letniego festynu świętego Bartłomieja.

metod nawożenia kukurydzy.

Tekst: Adam Słowikowski Fot. Podlaskie Agro

Na konferencję licznie przybyli rolnicy, przedstawiciele biznesu i władz samorządowych.

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

PODLASKIE AGRO

AKTUALNOŚCI Nowy

ośrodek rehabilitacji rolników

Po zdrowie do Supraśla

– W ciągu trzech lat w Supraślu powstanie ośrodek rehabilitacji rolników – poinformował Adam Sekściński, prezes Kasy Rolniczego Ubezpiec zenia Spo łec znego. Będzie to pierwszy tego typu ośrodek w północnowschodniej Polsce. Adam Sekściński przekazał podczas konferencji, że działając w imieniu KRUS, jako Zarząd Funduszu Składkowego Ubezpieczenia Społecznego Rolników, 19 grudnia 2016 r. podpisał akt notarialny, finalizując kilkumiesięczne rozmowy z władzami samorządowymi woj. podlaskiego i Starostwem Powiatowym o zakupie nieruchomości w Supraślu przy ul. Piłsudskiego 64. Wcześniej pod tym adresem mieściła się szkoła rolnicza, a po jej likwidacji, ośrodek sportu i rekreacji „Bukowisko”. – Postanowiliśmy zrealizować ośrodek w regionie północno-wschodnim, ponieważ nasi

Od lewej: Radosław Dobrowolski – burmistrz Supraśla, Antoni Pełkowski – starosta powiatu białostockiego, Adam Sekściński, prezes KRUS, Krzysztof Jurgiel MRiRW, Jan Zabielski wicewojewoda podlaski, Krzysztof Jaworowski, dyrektor OR KRUS w Białymstoku.

rolnicy nie mają na terenie woj. podlaskiego dostępu do tego typu usług – wyjaśnił Krzysztof Jurgiel, Minister Rolnictwa. Z kolei starosta powiatu białostockiego Antoni Pełkowski zaznaczył, że jest to bardzo dobra informacja nie tylko dla rolników z Podlasia, ale z całego regionu. Planowana inwestycja będzie miała także duże znaczenie dla rozwoju lokalnego i całego województwa, dlatego Starostwo Powiatowe przy sprzedaży zdecydowało udzielić 40% bonifikaty. Nieruchomość została zakupiona za ok. 9 mln zł z pozabudżetowych środków Funduszu Składkowego.

Planowany ośrodek rehabilitacyjny będzie dysponował bazą hotelową na ok. 300 łóżek, a zatrudnienie znajdzie w nim ok. 100 osób. – Supraśl bardzo szybko się rozwija. Pod koniec wakacji powstanie szpital uzdrowiskowy, gdzie będzie do dyspozycji 200 łóżek. Natomiast planowany ośrodek rehabilitacyjny będzie miał 300 łóżek. Oprócz tego na wiosnę ma ruszyć kolejna inwestycja uzdrowiskowa. Oznacza to, że za trzy lata Supraśl będzie dysponował bazą uzdrowiskową liczącą ok. 1000 miejsc – dumnie podsumował Radosław Dobrowolski, burmistrz Supraśla. MaSz, Fot. Podlaskie Agro

Sery z Pietkowa Koło Gospodyń Wiejskich w Pietkowie (gm Poświętne), we współpracy z Powiatowym Zespołem Doradztwa Rolniczego w Białymstoku, zorganizowało warsztaty z wytwarzania sera dojrzewającego. W szkoleniu wzięło udział 18 osób. Spotkanie prowadziła Emilia Korolczuk, rolniczka z gm. Zabłudów, zajmująca się produkcją serów z mleka koziego oraz Wioletta Sangar z ODRu. W warsztatach uczestniczyły mieszkanki z terenu gminy Poświętne prowadzące gospodarstwa rolne, jak i pracujące zawodowo poza gospodarstwami. Uczestniczki zostały podzielone na zespoły, a każdy zespół wspólnie z instruktorką przygotowywał ser z innymi dodatkami smakowymi. Na koniec warsztatów odbyło się podsumowanie oraz degustacja wykonanego sera. Wszystkie uczestniczki przy kawie i herbacie próbowały samodzielnie przyrządzonych serów z dodatkami (pomidorów, czarnuszki, czosnku) wraz z kromką pysznego, wiejskiego chleba i bułką drożdżową przygotowaną własnoręcznie 20

wcześniej przez Grażynę Gąsowską, jedną z uczestniczek. – Na szkoleniu nauczyłyśmy się wytwarzania sera dojrzewającego oraz jak można pozyskać dodatkowe dochody w gospodarstwie rolnym. Spotkanie nie tylko było okazją do poznania polskiej tradycji kulinarne i jej smaków, ale także do większej integracji lokalnej społeczności – powiedziała Katarzyna Puczkowska z Koła Gospodyń Wiejskich w Pietkowie. MaSz, Fot. KGW

w P ietkowie

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

PODLASKIE AGRO

Nowoczesne standardy nawoĹźenia

Nowoczesne standardy nawożenia

Płynna formuła na sukces 28% N, 30% N, 32% N

26% N + 3% S

20% N + 6% S

AUTORYZOWANY DYSTRYBUTOR

rsm@grupaazoty.com nawozy.eu

ROL POL Ołdakowscy ul. Towarowa 1, 18-210 Szepietowo tel./fax 86 477 03 00 e-mail: rolpol@rolpol.com.pl www.rolpol.com.pl | www.rolpol24.pl

HODOWLA Z wizytą u sąsiadów

za  miedzą

Ciężka praca popłaca

Dawno już nie gościliśmy u naszych południowych sąsiadów, czyli w województwie lubelskim. Dlatego z dużą przyjemnością prezentujemy gospodarstwo Izabeli i Mariusza Wiktora Mateńko – hodowców ze wsi Fiukówka, w gminie Krzywda. Wszystko rozpoczęło się w 1999 r., kiedy to 23 letni Mariusz Mateńko przejął po rodzicach, Januszu i Teresie, gospodarstwo rolne. Była to hodowla licząca jedenaście krów dojnych oraz stado trzody chlewnej utrzymywane w cyklu zamkniętym. Ze względów ekonomicznych szybko podjęto decyzję o likwidacji chlewni i ukierunkowaniu produkcji na hodowlę bydła mlecznego. Stado było stopniowo powiększane, tak, że w 2006 r. liczyło już 43 krowy dojne. Pan Mariusz od początku gospodarowania etapowo korzystał z unijnych programów pomocowych, takich jak SAPARD, PROW 20 0 4 -20 0 6 , PROW 20 07-2014. Dzięk i nim modernizował budynki inwentarskie przeznaczone do utrzymywania zwierząt. Intensywna hodowla wymagała jednak większej powierzchni przeznaczonej dla inwentarza. W 2006 r. ruszyła budowa nowej obory. Po dwóch latach oddano do użytku budynek

Po modernizacji w oborze znajduje się 108 legowisk.

z 70 legowiskami i halą udojową typu tandem 2x4. Obora przeszła modernizację w 2014 r. i obecnie mieści 108 legowisk dla krów, które dojone są w hali udojowej typu rybia ość 2x10. Pan Mariusz już prawie 20 lat zajmuje się hodowlą bydła mlecznego. Cały areał, jakim dysponują obecnie gospodarze, podpo- jak: Carrasso, Hobbit Et, Caporal. Gospodarz rządkowany jest potrzebom zwierząt. Na po- korzystał już także z reproduktorów oceniowierzchni 128 ha (łącznie z dzierżawami) pro- nych na podstawie genomu – Part, Powerboss. Hodowca z woj. lubelskiego już od kilku lat wadzona jest wyłącznie produkcja roślinna. W gospodarstwie państwa Mateńko praca sam wykonuje zabiegi inseminacyjne. Jednym hodowlana prowadzona była od lat 40-tych z jego efektów jest urodzona w połowie 2015 r. XX wieku, początkowo w oparciu o byki ho- piękna jałówka Lalka 89 po buhaju Carrasso. dowlane, a później z wykorzystaniem sztucz- Jej potencjał został doceniony w lipcu 2016 r. nej inseminacji. Od samego początku stado podczas XXX Wystawy Zwierząt Hodowlanych ze wsi Fiukówka objęte jest również oceną w Sitnie koło Zamościa, gdzie zdobyła tytuł wiwartości użytkowej. ceczempiona. Lalka 89 swój laur zdobyła w kaW ostatnich latach można zaobserwować tegorii „jałowice w wieku 14 – 15 miesięcy”. Jakolejny etat w rozwoju hodowli. Jest to spo- łówka poddana została też genomowej ocenie wodowane m.in. tym, że od 2013 r. gospoda- wartości hodowlanej i uzyskała indeks gPF 128. rze podjęli współpracę z Wielkopolskim Cen- Warto też dodać, że pan Mariusz już od sześtrum Hodowli i Rozrodu Zwierząt. Pan Mariusz ciu lat regularnie uczestniczy w tej regionalnej współpracę z WCHIRZ rozpoczął, ponieważ wystawie zwierząt hodowlanych, a podczas tezainteresowała go bardzo ciekawa i szeroka gorocznej, jubileuszowej edycji wystawy, został oferta, jakiej od dawna nie było na lokalnym laureatem dwóch wiceczempionów. rynku. A to wszystko dzięki użyciu kompuGratulujemy panu Mariuszowi wspaniaterowego systemu kojarzeń Matesel II, który łych efektów pracy, życzymy kolejnych sukpozwala na dobór optymalnego nasienia. Każ- cesów w hodowli bydła mlecznego i dzięde zamówienie oczywiście jest konsultowane kujemy za sympatyczne spotkanie w jego ze specjalistą z Wielkopolskiego Centrum. gospodarstwie. Pan Mateńko wybiera najlepsze i najwyżej Katarzyna Nowacka wyceniane konwencjonalnie buhaje, takie WCHiRZ

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

PODLASKIE AGRO

HODOWLA Stan

pogłowia bydła wzrasta

Rogata siła

Porównując stan pogłowia bydła w grudniu 2016 r. z analogicznym okresem poprzedniego roku i stanem rejestrowanym w czerwcu omawianego roku, stwierdzono nieznaczny jego wzrost. Wyniki grudniowego badania pogłowia bydła wskazują na utrzymujące się zainteresowanie jego hodowlą, wynikające ze wzrostu pogłowia cieląt i młodego bydła w wieku od 1 do 2 lat. W grudniu 2016 r., według wstępnych danych, pogłowie bydła w województwie podlaskim liczyło 964,5 tys. szt. (w tym w dominujących w województwie gospodarstwach indywidualnych znajdowało się 963 tys. szt). W porównaniu z analogicznym okresem poprzedniego roku stado bydła wzrosło o 12,1 tys. szt. (o 1,3%). Jego zwiększenie nastąpiło we wszystkich grupach wiekowo-użytkowych, z wyjątkiem bydła w wieku 2 lat i więcej, gdzie zanotowano zmniejszenie jego pogłowia do poziomu 495,7 tys. szt. (o 0,4%), w tym krów do 446,4 tys. szt. (o 0,5%). W analizowanym okresie nastąpił niewielki spadek ilości krów mlecznych, natomiast w przypadku krów ras mięsnych i urodzonych z krzyżówek z rasami mięsnymi (tzw. mamek) odnotowano niewielki wzrost. W porównaniu ze stanem bydła zanotowanym na początku czerwca 2016 r. było ono wyższe o 17,5 tys. szt. (o 1,8%). Zwiększenie liczebności stada wynikało ze wzrostu młodego bydła w wieku 1-2 lat (o 7,1%) oraz w wieku 2 lat i więcej, w tym również krów odpowiednio o 1,9% i 1,6%. Struktura stada bydła według grup wiekowo-użytkowych w grudniu 2016 r. kształtowała się w sposób następujący: QQ cielęta w wieku poniżej 1 roku – 24,8%, QQ młode bydło hodowlane i rzeźne w wieku 1-2 lat – 23,8%,

QQ ROLNE BADANIA ANKIETOWE GUS

QQ krowy

– 46,1%, bydło dorosłe hodowlane i rzeźne w wieku 2 lat i więcej – 5,3%. W porównaniu ze strukturą pogłowia w grudniu 2015 r., zwiększył się udział cieląt poniżej 1 roku i młodego bydła w wieku 1-2 lat, a zmalał udział krów i dorosłego bydła opasowego oraz hodowlanego. Ceny występujące na rynku wołowiny i mleka w 2016 r. nie były korzystne dla ich producentów. Według wstępnych danych średnia cena skupu 1 kg żywca wołowego w 2016 r. wynosiła 5,77 zł i była niższa o 1,1% od notowanej w analogicznym okresie 2015 r. Przeciętna cena skupu mleka za 12 miesięcy 2016 r. wyniosła 118,71 zł za 100 l i była niższa o 2,2% od rejestrowanej w porównywalnym okresie poprzedniego roku. Za 1 kg żywca wołowego na targowiskach rolnicy otrzymywali niższą cenę niż w punktach skupu, przeciętnie 5,57 zł. Cena ta była wyższa od średniej z 2015 r., kiedy wynosiła 5,19 zł za kg. W 2016 r. na wolnym rynku za krowę dojną płacono przeciętnie 3396,67 zł, a za jałówkę 1-roczną – 1837,88 zł. Ceny te były wyższe od średnich w roku poprzednim odpowiednio o 0,6% i 3,9%. QQ pozostałe

Cecylia Jurkiewicz

Urząd Statystyczny

Misją statystyki publicznej jest dostarczanie wiarygodnych, rzetelnych, niezależnych oraz wysokiej jakości informacji statystycznych na temat stanu i zmian zachodzących w społeczeństwie, gospodarce i środowisku naturalnym, odpowiadających na potrzeby użytkowników krajowych i międzynarodowych. W tym celu co roku ustalany jest program działań, w którym ujęte są badania przeprowadzane przez GUS, urzędy statystyczne oraz inne instytucje. Wśród nich istotne miejsce zajmują badania ankietowe realizowane w wylosowanych gospodarstwach rolnych. Badania te przeprowadzane są przez ankieterów – metodą wywiadu bezpośredniego lub teleankieterów – metodą wywiadu telefonicznego. Ponadto, wychodząc naprzeciw potrzebom zgłaszanym przez respondentów, w przypadku badań z zakresu rolnictwa, Główny Urząd Statystyczny wprowadził możliwość samodzielnego wypełniania ankiet przez internet. Na stronie rolnictwo.stat.gov.pl zamieszczona została aplikacja do wprowadzania danych oraz szczegółowa procedura postępowania. Badania ankietowe są badaniami reprezentacyjnymi, a więc są nimi objęte jedynie wylosowane gospodarstwa rolne reprezentujące całą zbiorowość 26

w B iałymstoku

QQ Struktura stada bydła według

grup wiekowo-użytkowych w grudniu 2016 r. kształtowała się w sposób następujący:

5,3%

24,8%

46,1% 23,8%

cielęta w wieku poniżej 1 roku – 24,8%, m łode bydło hodowlane i rzeźne w wieku 1-2 lat – 23,8%, krowy – 46,1%, p ozostałe bydło dorosłe hodowlane i rzeźne w wieku 2 lat i więcej – 5,3%.

gospodarstw w Polsce. Aby wyniki tych badań były wiarygodne i w pełni zaspokajały potrzeby informacyjne odbiorców, istotne jest, aby osoby, których gospodarstwa zostały wylosowane do badań, udzieliły rzetelnych i wyczerpujących informacji. We wszystkich badaniach prowadzonych przez statystykę publiczną obowiązuje bezwzględnie przestrzegana tajemnica statystyczna. Oznacza to, że dane indywidualne uzyskane w trakcie badań mogą być wykorzystywane tylko i wyłącznie do zbiorczych opracowań statystycznych. W pełni zagwarantowana jest więc poufność informacji. Każdy ankieter odwiedzający gospodarstwo rolne w woj. podlaskim posiada imienną legitymację podpisaną przez dyrektora Urzędu Statystycznego w Białymstoku oraz upoważnienie do zbierania danych. Ponadto tożsamość ankieterów można zweryfikować dzwoniąc do US pod nr tel. 85-749-77-44. Zachęcamy do udziału w badaniach ankietowych prowadzonych przez Główny Urząd Statystyczny. Jednocześnie dziękujemy za przychylność i czas poświęcony na wypełnienie ankiety.

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

Produkty Blattin wolne od GMO

Dla zdrowia Waszych zwierząt

Linia produktów dla bydła Mieszanki paszowe treściwe oraz uzupełniające, mineralno-witaminowe, preparaty mlekozastępcze, startery dla cieląt, lizawki i wiele innych komponentów nie zawierających organizmów genetycznie modyfikowanych.

Blattin Polska sp. z o.o. tel./fax: +48 29 76 054 28; e-mail: wpostroleka@blattin.pl; www.blattin.pl

PODLASKIE AGRO

HODOWLA Standaryzacja PF,

czyli co   wydarzyło się w grudniowej wycenie

Indeksy w nowej odsłonie

Grudniowa wycena hodowlana bydła mlecznego mogła wprawić niejednego hodowcę w niemałe zaskoczenie. Każdy zapewne zadał sobie to pytanie, dlaczego wartości liczbowe indeksów PF wszystkich buhajów spadły? Wiemy, że ostatnia ocena wartości hodowlanej buhajów i krów wykonana została z wykorzystaniem populacji referencyjnej spółdzielni EuroGenomics. Dotychczas używana krajowa baza referencyjna liczyła około 4 tys. osobników. Wielkość bazy wzrosła więc ponad siedmiokrotnie. W wyniku funkcjonowania metodyki genomowej w Polsce od 2014 r., jak i w wyniku coraz szerszego jej wykorzystywania, bazę referencyjną zasiliła bardzo duża grupa reproduktorów, które ocenione genomowo uzyskały właśnie ocenę na potomstwie. Populację zwiększyła także spora liczba buhajów, których indeks PF został wyliczony dzięki uzupełnieniu późno dostępnych cech funkcjonalnych. Tak istotna zmiana wielkości opisywanej populacji miała znaczny wpływ na zmianę parametrów standaryzacji. Trzeba pamiętać, że sam indeks PF, jak i wchodzące w jego skład podindeksy są standaryzowane na wartość średnią 100 i odchylenie standardowe 10. Wpływ na parametry standaryzacji miał również fakt, że w populacji ocenianej pojawiają się, zgłaszane przez należące do Genomiki Polskiej stacje unasieniania, bardzo młode, wybitne buhaje wyszukiwane w wyniku szeroko zakrojonych badań genomowych. Wszystkie wymienione czynniki spowodowały, że w wyniku standaryzacji nastąpiło zawężenie rozkładu, czyli mówiąc obrazowo populacja buhajów została „ściśnięta” tak, by zmieściła się w zakresie wartości PF pomiędzy 70 a 130. W rezultacie oszacowane wartości PF najlepszych buhajów nieco zmalały, a najgorszych wzrosły.

66% 95%

Ważne jest by pamiętać, że buhaje nie straciły swojej wartości hodowlanej, a jedynie proces standaryzacji zmienił wartości liczbowe ich indeksów. Czy standaryzacja indeksu hodowlanego jest konieczna? Taką metodę obliczania indeksów i prezentacji wyników wybraliśmy w Polsce w roku 2007. Pod względem hodowlanym jest to dobre narzędzie, pokazujące, które zwierzęta w populacji są aktualnie najlepsze. Pod względem marketingowym ładniej wygląda indeks, który nie jest standaryzowany. Dzięki dobrze dobranym parametrom i pewnym zabiegom matematycznym można sprawić, że jego wartość ustawicznie rośnie, obrazując postęp hodowlany w populacji. Dobrym przykładem jest amerykański TPI. Jeszcze kilka lat temu za imponującą uznawaliśmy wartość powyżej 2000, dziś przekraczamy granicę 3000. Wartości polskiego indeksu, na skutek standaryzacji, nie ilustrują faktycznie osiąganego przez populacje postępu, bo za każdym razem odnosi się on do populacji opisywanej w danym sezonie. Nie jesteśmy pod tym względem wyjątkiem. Standaryzowanie indeksów ma miejsce również w innym krajach europejskich, m.in. we Francji, Holandii czy w Niemczech (patrz Przykłady standaryzowanych zagranicznych indeksów selekcyjnych). Oczywiście każde z tych państw do opisu swojej populacji przyjmuje inną wartość jako średnią oraz inaczej ustala wartość odchylenia standardowego. Marta Czekalska

WCHiRZ

Przykłady standaryzowanych zagranicznych indeksów selekcyjnych

NTM

-30

-20

-10

Indeks niemiecki

NVI

-255

-170

-85

170

255

Indeks holenderski

100

110

120

130

Indeks polski

ISU

100

122

144

166

Indeks francuski

ICO

-1,356

-366

624

1,614

2,604

3,594

4,584

Indeks hiszpański PODLASKIE AGRO

REKLAMA

PODLASKIE AGRO

WETERYNARIA Zapalenie

tworzywa racicowego

Tym razem to... krowa kuleje

Co piąta krowa jest brakowana ze stada ze względu na kulawiznę. Oprócz zapaleń wymion i zaburzeń w rozrodzie, kulawizny są jedną z głównych przyczyn strat w hodowli. Zapalenie tzw. tworzywa racicowego opisywano już w czasach starożytnych, gdy bydło i woły służyły jako siła pociągowa do uprawy ziemi i transportu. Wtedy podobną jednostkę chorobową u koni określano jako „ochwat”. Część z Państwa pewnie pamięta, jak w filmie „Karino” na hasło „koń kuleje” tytułowy bohater – koń zaczynał kuleć. Miało to uchronić go przed sprzedażą i trafieniem w „złe ręce”. Współczesna zmiana systemu produkcji mleka z pastwiskowego na oborowy sprawiła, że wiele krów całe swoje życie spędza na twardym, betonowym podłożu obory. Niewiele pomagają gumowe maty, trociny, słoma, glina, czy piasek. Stany zapalne racic wywołuje nie tylko twardość podłoża, ale i długie stanie w spoczynku. Aby wykryć kulawiznę krowy musimy obserwować ją w ruchu, patrząc z przodu i od tyłu. Chora krowa będzie się niechętnie poruszać, mocno podnosić nogi do góry, tzw. chód bociana. Najlepiej zauważymy objawy w czasie zawracania, bo wtedy chora kończyna jest najbardziej obciążona reakcją bólową. Aby odciążyć bolące nogi, krowa wyprostowuje je do tyłu lub podkurcza pod brzuch, przyjmując jednocześnie pozycję garbatą. Przy stanach zapalanych jednej nogi, ta chora jest odciążana, natomiast druga – obciążana. W efekcie, w drugiej nodze również dochodzi do zapalenia. Ogromny ból sprawia, że zwierzę przyjmuje mniej pokarmu, zmniejsza produkcję mleka i w efekcie traci na wadze. Ból pochodzi z opuszki piętki podeszwy. Wywołuje go duża ilość włókien nerwowych i czuciowych w tym miejscu. Krowa niechętnie wstaje, co wynika ze słabego krążenia w racicy. W efekcie stan zapalny pogłębia się, doprowadzając do mniejszych przyrostów i brakowania z hodowli. Ostre zapalenie tworzywa racicowego – często związane jest z nadmiernym skarmianiem paszą treściwą. pH żwacza spada poniżej 5, doprowadzając do kwasicy żwacza. Kwaśne produkty przemiany materii ze żwacza dostają się z krwią do racic i powodują ostry stan zapalny. Wydzielana histamina przesącza się z naczyń krwionośnych do racicy, powodując jej stan zapalny. Zwierzę jest apatyczne, 30

często ma podwyższoną temperaturę ciała, biegunkę, a kał ma barwę jasnożółtą. Krowy klęczą na nadgarstkach lub próbują się na nich czołgać. Krzyżują kończyny lub przyjmują postawę podsiebną, czyli kończyny przednie i tylne podciągane są pod brzuch z wygięciem kręgosłupa do góry.

Podostre zapalenie tworzywa racicowego – ten stan trwa krótko, dla hodowcy często mija niezauważalnie i ustępuje samoistnie. Obserwujemy niewielką kulawiznę, która objawia się opuchlizną nogi w stawie racicowym. Krowa chodzi ostrożnie, ponieważ stan zapalny wywołuje niewielką reakcję bólową. Podkliniczne zapalenie tworzywa racicowego – występuje w stadach wysoko produkcyjnych krów w czasie laktacji przy obfitym żywieniu paszami wysokobiałkowymi i koncentratami. W tworzywie racicowym dochodzi do pękania drobnych naczyń krwionośnych, a wynaczyniona krew doprowadza do stanu zapalnego. Uszkodzone naczynia krwionośne widoczne są później podczas korekcji racic. Z czasem wynaczynień krwi jest coraz więcej. Tworzy się stan zapalny, który w efekcie długotrwałego oddziaływania doprowadza do deformacji racicy. Opuszka rogowa staje się miękka, łamliwa i krucha. Gdy racica narażona jest na wilgotne podłoże, kulawizny zwiększają się. Nadmierny ucisk podczas chodzenia powoduje rozwarstwienie racic. Z ostatnich badań wynika, że również wszelkie zatrucia ze strony układu pokarmowego, a związane z produkcją endotoksyn przez

bakterie żwacza, które dostają się do racicy doprowadzają do jej stanu zapalnego. Endotoksyny w racicach powodują wylewy krwawe z naczyń krwionośnych poprzez osłabienie ich ściany. Gdy systemy żywieniowe rogu racicowego poprzez popękane naczynia krwionośne są zaburzone, zatrzymuje się produkcja rogu i powstają na powierzchni racicy charakterystyczne bruzdy widoczne gołym okiem. Zaburzenia ukrwienia doprowadzają do zmian chorobowych linii białej i wrzodów podeszwy. Przewlekłe zapalenie tworzywa – nazywane jest potocznie racicą „kapciowatą” lub ochwatową. Pierwszym charakterystycznym objawem jest stan zapalny i pogrubienie koronki w miejscu, gdzie kończy się róg racicy, a zaczynają włosy. Dochodzi do deformacji racicy, niejednokrotnie z przemieszczaniem kości palców wewnątrz opuszki racicowej. Na zewnętrznej ścianie racicy powstają ubytki w postaci wrzodów podeszwy. Podeszwa staje się szersza, popękana, płaska, a ściana rogowa pofałdowana. Racica powiększa się nawet o kilkanaście centymetrów. Stan przewlekły może trwać kilka miesięcy, więc ustalenie przyczyny choroby może być trudne. Błędy żywieniowe popełnione zimą mogą objawiać się wyraźnie dopiero w okresie pastwiskowym. Jedynym sposobem leczenia przewlekłego zapalenia może być korekcja racic. Trzeba jednak zdążyć przed zapaleniem piętek i przemieszczeniami kości palców w środku racicy i wrzodami podeszwy. Zakładanie opatrunków z antybiotykiem poprawia sytuację, ale leżące zwierzę to wciąż brak ukrwienia racicy, zaleganie endotoksyn w tworzywie racicowym, wynaczynienia krwi z popękanych naczyń krwionośnych, ogromny ból i stres, co w efekcie powoduje, że zwierzę przyjmuje mniej pokarmu i chudnie. Odleżyny stawów i ich rany pogłębiają całą sytuację i najczęściej doprowadzają krowę do wybrakowania z hodowli.

QQ Józef Wszeborowski, lekarz weterynarii

Przychodnia dla zwierząt 16-061 Juchnowiec Dolny 98 tel. 85 71-96-100 608-155-871

PODLASKIE AGRO

MASZYNY

Leader Double Ecomix 2200 paszę pobiera za pośrednictwem frezu o szerokości 200 cm i średnicy 70 cm. Tunel frezu ma szerokość aż 80 cm. Dzięki dużej mocy frezu (dochodzącej do150 KM) taśma transportowa osiąga olbrzymią wydajność – nawet do 10 m sześc./min. Prędkością frezu i taśmy steruje operator, dobierając ją do rodzaju transportowanego materiału. Zastosowany na frezie system przeciwnoży sprawia, że do zbiornika trafia już pasza optymalnie pocięta, skracając w ten sposób czas potrzebny na jej obróbkę. Maksymalna ładowność wozu to 8700 kg.

Samojezdny

wóz paszowy

Leader

firmy

Faresin

Warto się rozwijać Z rodziną Państwa Samluk zapoznaliśmy się w ubiegłym roku podczas akcji Dni Otwartych Drzwi. Dziś znów mieliśmy okazję odwiedzić gospodarzy z gminy Piątnica – tym razem oglądaliśmy samojezdny wóz paszowy. Prezentację maszyny we wsi Murawy zorganizowały firmy Faresin oraz jej podlaski diler – Primator z Czyżewa. Agnieszka i Leszek Samluk, razem ze swoim najstarszym synem Łukaszem, synową Lucyną oraz dwoma młodszymi synami Mateuszem i Miłoszem prowadzą gospodarstwo ukierunkowane na produkcję mleka. Ich stado obecnie liczy 240 sztuk, w tym 160 krów dojnych o wydajności 9,6 tys. litrów. Rolnicy gospodarują na niespełna 150 ha. Ich areał w ubiegłym sezonie zajmowała kukurydza (65 ha) i trawa (85 ha). W tym roku hodowcy planują jednak posiać więcej kukurydzy. – Poprzedni rok oceniamy dobrze. Cena mleka utrzymywała się na odpowiednim poziomie. Jesteśmy zadowoleni z poprzedniego sezonu i dlatego możemy spokojnie rozwijać nasz park maszynowy – mówi pan Leszek. W ramach programu Modernizacja gospodarstw rolnych hodowcy złożyli dokumenty na dofinansowanie zakupu dużego, ale tradycyjnego wozu paszowego. Zgłosili się do firmy Primator o pomoc w dobrze odpowiedniej do wielkości ich stada maszyny. Przedstawiciel firmy z Czyżewa, oprócz standardowego wozu paszowego, zaproponował rolnikom także inne, bardzo nowoczesne rozwiązanie – samojezdny wóz paszowy Faresin. – Jedna taka maszyna zastępuje praktycznie trzy. Jeżeli mamy tradycyjny wóz paszowy to potrzebujemy do niego ciągnika oraz ładowarki teleskopowej. Natomiast zastosowanie wozu Leader Double Ecomix sprawia, że proces ładowania, mieszania oraz podjeżdżania C.D. NA STR. 34

Łukasz i Leszek Samluk większość swoich maszyn zakupili w firmie Primator w Czyżewie. Gospodarze obecnie są na etapie wyboru wozu paszowego.

PODLASKIE AGRO

MASZYNY C.D. ZE STR. 32

i wyładowania paszy przebiega znacznie sprawniej, dokładniej i co najważniejsze ekonomiczniej – wyjaśnia Radosław Łęczycki, z firmy Primator z Czyżewa. Samojezdne wozy paszowe to od wielu lat flagowe produkty włoskiej firmy Faresin. Podstawowym wyznacznikiem w tych maszynach jest pojemność skrzyni ładunkowej. Prezentowany w gospodarstwie model Leader Double Ecomix 2200 ma pojemność 22 m sześciennych, co pozwala jednorazowo zasypać 6-7 ton paszy. Moc silnika maszyny to 210 KM, zaś moc frezu to aż 150 KM. – Testowaliśmy samojezdny wóz paszowy i bardzo nam się spodobał. Wrażenia są bardzo pozytywne. Największą zaletą jest frez z przodu, który pozwala załadować paszę bez potrzeby używania drugiego ciągnika. Maszyna zapewnia szybkie i bardzo dokładne mieszanie, a zastosowana w niej waga pozwala przygotować doskonałą dawkę pokarmową. To bardzo nowoczesny i wygodny sprzęt – mówi Łukasz Samluk. Gospodarze, oprócz powiększania parku maszynowego, planują przede wszystkim rozbudować swoje stado. Ich obora zaprojektowana została na 220 krów mlecznych, więc tutaj możliwości są spore. Rolnicy myślą też nad porodówką z prawdziwego zdarzenia. Natomiast ich najbliższe plany dotyczą nabycia ziemi. – Warto się rozwijać, bo kto nie idzie do przodu ten się cofa. Chcemy to jednak robić systematycznie i spokojnie. Nic na siłę, bo wiadomo jak to w rolnictwie – raz górka, a raz dołek. Łatwo przeinwestować. Dlatego do wszystkiego trzeba podchodzić z głową i wtedy sukces sam przyjdzie – podsumowuje z uśmiechem pani Agnieszka. Tekst i Fot. Szymon

QQ Od  strony technicznej, R afał Gaiński, Faresin Sercem samojezdnego wozu paszowego Leader Double Ecomix 2200 jest oczywiście silnik oraz system przeniesienia napędu. Prezentowana maszyna jest wyposażona w sześciocylindrową jednostkę Iveco o mocy 210 KM. Napęd na wszystkie elementy ruchome jest przekazywany hydrostatycznie, za co odpowiedzialny jest system hydrauliczny Danfoss. Całość jest zamontowana w tylnej części maszyny. Dzięki temu wóz jest optymalnie wyważony, znacznie zmniejsza się ryzyko zatkania chłodnicy, a hałas docierający do uszu operatora jest dużo niższy.

martysz

– Zainteresowanie samojezdnymi wozami paszowymi jest coraz większe – uważa Radosław Łęczycki z firmy Primator.

Dzięki technologii Ecomix maszyna samodzielnie optymalizuje obroty silnika, w zależności od chwilowych potrzeb poszczególnych podzespołów. Pozwala to przede wszystkim zaoszczędzić nawet do 20% paliwa w porównaniu ze sterowaniem „ręcznym”, a także znacząco odciąża operatora. Maszyną bowiem steruje „elektroniczny mózg”. Główne funkcje maszyny – praca frezu, prędkość ślimaków mieszających czy kierunek jazdy – wykonuje się za pośrednictwem joysticka. Samojezdny wóz paszowy wyposażony jest w system ważący, w którym można zaprogramować 20 różnych dawek, składających się z 20 różnych komponentów. Oprócz tego w pamięci można zapisać również czas mieszania, po którym maszyna sama zatrzyma ślimaki mieszające i zmniejszy obroty silnika, zmniejszając tym samym zużycie paliwa. Proces mieszania odbywa się przy wykorzystaniu dwóch pionowych ślimaków o regulowanej prędkości obrotowej. Za wysoką jakość cięcia oraz wymieszania odpowiadają przeciwnoże Top Cut. W zbiorniku jest zamontowana kamera przemysłowa, dzięki czemu operator w kabinie może na bieżąco obserwować proces mieszania paszy. Druga kamera jest zamontowana w tylnej części maszyny i ułatwia manewrowania podczas cofania.

W prezentowanym wozie dystrybucja paszy odbywa się za pośrednictwem dwóch wysypów. Pierwszy zamontowany jest w przedniej części zbiornika i został wyposażony w dodatkową wysuwaną taśmę transportującą o regulowanej prędkością pracy. Drugi zaś usytuowany został w tylnej prawej części zbiornika – jest to wysyp grawitacyjny. Maszyna ma napęd 4 WDS, co oznacza, że napędzane i skrętne są wszystkie cztery koła. Rozwiązanie to zapewnia bardzo dużą zwrotność – promień skrętu (tylko 3890 mm) pozwala na prace w trudnych warunkach i na małej przestrzeni. Dodatkowo wóz samojezdny marki Faresin posiada hydraulicznie amortyzowaną oś przednią, z regulacją prześwitu, co jeszcze bardziej zwiększa jego możliwości pracy.

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

Mocarz

75 WG Mocny na chwasty w kukurydzy

Atrakcyjny koszt ochrony Niska dawka Brak fitotoksyczności Skuteczny w zwalczaniu chwastów dwuliściennych Najchętniej wybierany PARTNER dla herbicydów zwalczających chwasty jednoliścienne BASF Polska Sp. z o.o., infolinia: (22) 570 99 90, www.agro.basf.pl

Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. Zwróć uwagę na zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia oraz przestrzegaj środków bezpieczeństwa zamieszczonych w etykiecie.

PODLASKIE AGRO

MASZYNY Nowe

dziecko w rodzinie

APV – Agregaty z serii GK

Kombinacja do użytków zielonych

Na polskim rynku od lat dużą popularnością cieszą się maszyny do pielęgnacji użytków zielonych austriackiej firmy APV. Maszyny te charakteryzują się niezawodnością, trwałością oraz przystępną ceną. Już na początku XXI w. pojawiły się pierwsze egzemplarze 3-metrowych agregatów GP300M1 oraz GS300M1. Następnie popularność zdobyła również wersja 6-metrowego agregatu, czyli model GS600M1. Natomiast wśród podlaskich rolników największym uznaniem cieszy się GP300M1 FE. Agregat GP300M1 FE jest to wielofunkcyjna maszyna, zarówno do siewu czystego, jak i podsiewu łąk. Maszyna wyposażona jest w resorowaną włókę równającą, 4 rzędy zębów o różnej średnicy, wał zębaty oraz precyzyjny siewnik PS300M1 z płynną regulacją dawki wysiewu podczas jazdy. Aby swobodnie pracować w każdych warunkach tym agregatem rolnik powinien posiadać ciągnik o mocy min. 90-100 KM. Dla części gospodarstw wymóg ten stanowił problem. Dlatego wychodząc naprzeciw potrzebom kolejnej grupy klientów firma APV stworzyła dwa nowe agregaty serii Grassland Combi – GK250M1 (o szerokości

Agregat GK 250 M1 oferuje rozwiązanie do użytków zielonych, którego od dawna potrzebowali hodowcy bydła mlecznego. Jest to innowacyjna kombinacja, złożona z brony chwastownika i wału z siewnikiem. Do pracy z maszyną wystarczy już ciągnik o mocy 75 KM.

2,5 m) oraz GK300M1 (o szerokości 3 m). Dzięki lżejszej i krótszej konstrukcji agregat GK może pracować z ciągnikami o mocy już od 75 KM. Zestaw w yposażony jest, podobnie jak GP300M1, w ciężką resorowaną włókę, 2 rzędy zębów o średnicy 10 mm lub 12 mm, pierścieniowy wał zębaty oraz siewnik serii PS z płynną regulacją dawki wysiewu. W odróżnieniu od agregatu GP nie posiada on 2 rzędów zębów o średnicy 8 mm. Odchudzona została również rama zestawu, co pozwoliło na obniżenie wagi i skrócenie maszyny. GK jest również wielofunkcyjny – można oddzielnie pracować zarówno samym wałem z siewnikiem, jak i broną z włóką.

Elementy te są rozłączne. Również obie części rozłączne agregatu mogą być podczepione zarówno na tylny, jak i na przedni TUZ ciągnika. Rolnicy w Austrii, którzy mieli już okazję pracować maszyną GK300M1 jesienią 2016 r. często wykorzystywali zestawienie z włóką i broną podczepioną na przedni TUZ ciągnika. Natomiast wał z siewnikiem zaczepiony był na tylny TUZ. Rozwiązanie to ma dwie zalety – pozwala na swobodną pracę w terenach górzystych oraz ciągnikami o mniejszej mocy i udźwigu. Sam wał może zaś służyć jako wał zagęszczający przedsiewny (również montowany na przedni TUZ ciągnika). W kompletacji Full Edition agregat GK występuje z siewnikiem PS200M1 (ze sterownikiem 5.2) oraz zestawem czujników. Czujnik prędkości GPS pozwala na utrzymanie dawki wysiewu niezależnie od zmieniającej się prędkości jazdy oraz na jej płynne regulowania podczas pracy; czujnik pozycji TUZ natomiast automatycznie załącza i wyłącza wysiew na uwrociach. Maszyny serii Grassland Combi łączą najlepsze właściwości świetnie znanego na polskim rynku agregatu GP300M1 FE oraz mniejsze zapotrzebowanie na moc i pracę w terenach górzystych. Agregaty GK są również konkurencyjne cenowo względem swojego starszego „brata” – w wersji Full Edition GK300M1 jest tańszy o ok. 3,5 tys. euro netto. Masz, Fot. APV

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

63-800 Gostyń, ul. Ogrodowa 6 tel. 65 572 50 90, 65 572 94 81 email: biuro@zuptor.pl www.zuptor.pl

LINIA DO PRODUKCJI PASZY WYDAJNOŚĆ 1 t/h

LINIA ROZDRABNIAJĄCO-MIESZAJĄCA WYDAJNOŚĆ 2 t/h

NAJLEPSZA OFERTA U NASZYCH DYSTRYBUTORÓW LISTA DYSTRYBUTORÓW NA WWW.ZUPTOR.PL

PODLASKIE AGRO

MIESZALNIA PASZ Z GNIOTOWNIKIEM WYDAJNOŚĆ 3 t/h

PORADY Elektroniczne

księgi wieczyste

–

co   można sprawdzić i jak z nich korzystać

Wiecznie poinformowani

Zgodnie z zasadą jawności, będącej jedną z naczelnych zasad instytucji ksiąg wieczystych, każdy może w obecności pracownika sądu zapoznać się z treścią księgi wieczystej. Musisz jednak wiedzieć, że akta księgi wieczystej, znajdujące się w sądach rejonowych, przeglądać może jedynie osoba mająca interes prawny, a to nie jest już takie proste do wykazania. W połowie czerwca 2010 r. Ministerstwo Sprawiedliwości dało możliwość przeglądania ksiąg wieczystych przez internet. W pierwszym dniu udostępnienia skorzystało z tej usługi ponad 100 tys. osób! Przeglądanie ksiąg wieczystych, znajdujących się w Centralnej Bazie Danych, możliwe jest przez internet po podaniu numeru księgi wieczystej prowadzonej w postaci elektronicznej. Swobodny dostęp do możliwości przeglądania ksiąg wieczystych istotnie zwiększa bezpieczeństwo obrotu nieruchomościami. Możliwe jest, nawet w chwili podpisywania umowy zakupu nieruchomości, sprawdzenie treści jej księgi wieczystej. Jeżeli znasz numer księgi wieczystej danej nieruchomości i chcesz uzyskać o niej informacje – możesz to zrobić nie wychodząc z domu. Zrobisz to za pomocą systemu teleinformatycznego zwanego Elektroniczną Księgą Wieczystą. System ten jest dostępny pod adresem www.ekw.ms.gov.pl. Księgę wieczystą możesz przejrzeć wpisując elektroniczny numer księgi wieczystej danej nieruchomości. Numer ten składa się z trzech części: QQ Czteroznakowego kodu wydziału sądu, który prowadzi elektroniczną księgę wieczystą i w którym znajdowała się księga wieczysta w chwili jej założenia. Kod wydziału sądu można wprowadzić ręcznie lub wybrać przy pomocy listy wyboru zawierającej nazwy miejscowości, w których znajdują się wydziały ksiąg wieczystych. QQ Numeru księgi wieczystej, który odpowiada numerowi nadanemu w repertorium ksiąg wieczystych danego wydziału. W przypadku ksiąg wieczystych, które prowadzone były wcześniej w postaci tradycyjnej (tzn. papierowej) jest to numer, który widniał na okładce księgi wieczystej uzupełniony zerami do ośmiu znaków. QQ Cyfry kontrolnej (od 0 do 9). Przeglądając księgę wieczystą musisz wiedzieć, że każda księga wieczysta składa się z czterech działów, w których wpisuje się następujące informacje: QQ dział I: dział I-O: „Oznaczenie nieruchomości” – dane pochodzące z ewidencji gruntów, pozwalające na dokładne oznaczenie nieruchomości, 38

dział I-Sp: „Spis praw związanych z własnością” – ewentualne prawa z wiązane z prawem własności wpisanej nieruchomości, QQ dział II – oznaczenie właściciela (właścicieli) lub użytkownika wieczystego, QQ dział III – ograniczenia w rozporządzaniu nieruchomością lub użytkowaniem wieczystym: ograniczone prawa rzeczowe (z wyjątkiem hipotek, tj. użytkowanie, zastaw, służebność, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu), prawa osobiste (np. prawo odkupu, pierwokupu czy dożywocia) i roszczenia ciążące na nieruchomości (z wyjątkiem roszczeń dotyczących hipotek np. o przeniesienie własności czy wyłączające uprawnienie do zniesienia współwłasności nieruchomości), QQ dział IV – hipoteki, z dokładnym określeniem wysokości, waluty, zakresu, rodzaju, pierwszeństwa i ewentualnych innych cech hipoteki. Co ważne przeglądanie ksiąg wieczystych jest bezpłatne. Poprzez stronę możesz także złożyć wniosek o odpis, wyciąg albo zaświadczenie o zamknięciu księgi wieczystej, zrealizować płatność, pobrać dokument lub sprawdzić, czy odpisy, wyciągi i zaświadczenia o zamknięciu księgi, uzyskane drogą elektroniczną, są aktualne i prawdziwe. Osoba, która chce uzyskać odpowiedni dokument bez wychodzenia z domu musi wejść na portal ekw.ms.gov.pl. i kliknąć w zakładkę: składanie wniosków o wydanie dokumentu z Centralnej Informacji Ksiąg Wiecz yst ych. Tam w yświetli się okienko, w którym trzeba wpisać numer księgi wieczystej oraz kod z obrazka. Wówczas do wyboru będziemy mieli trzy rodzaje dokumentów QQ odpis zwykły (zawiera tylko aktualne informacje dotyczące nieruchomości) QQ odpis zupełny (zawiera nie tylko aktualne dane, ale i historyczne, np. dotyczące poprzednich wpisów, wykreśleń) QQ wyciąg z KW (może dotyczyć jednego lub więcej działów KW) i zawiera tylko aktualne informacje. Każdy z tych wniosków podlega stosownej opłacie, o czym mowa poniżej.

Następnie należy zaznaczyć formę dostarczenia dokumentu: QQ samodzielny wydruk dokumentu QQ korespondencyjne wydanie dokumentu. Po zaznaczeniu rodzaju dokumentu i formy dostarczenia przechodzi się na stronę z listą wniosków, gdzie pojawia się informacja o wniosku wraz wysokością opłaty. Ta zależy od formy dostarczenia dokumentu. Samodzielny wydruk kosztuje: QQ z a  o dpis z w y kł y – 20 zł (osobiście w Wydziale Ksiąg Wieczystych w Sądach Rejonowych zapłacimy 30 zł) QQ za odpis zupe łny – 50 zł (osobiście w Wydziale 60 zł) QQ wyciąg z jednego działu Księgi Wieczystej – 5 zł, z dwóch działów -10 zł, z trzech działów – 15 zł, a czterech – 20 zł. Następnie przechodzi się na stronę z podsumowaniem wprowadzonych wniosków i tabelą płatności. Opłatę od wniosku można wnieść kartą lub przelewem za pośrednictwem konta internetowego. Po dokonaniu płatności system poinformuje, że przelew został wykonany i będzie można przejść na stronę z listą wniosków. Dla każdego wniosku zostanie wygenerowane potwierdzenie jego złożenia. Dla wniosków do samodzielnego wydruku będzie już udostępniony żądany dokument w formacie PDF. Potwierdzenie i dokument można otworzyć i wydrukować. Wydrukowany odpis czy wyciąg mają moc urzędową. Oznacza to, że sądy i urzędy muszą je honorować. Każdy odpis lub wyciąg pozyskany drogą elektroniczną będzie posiadał swój własny niepowtarzalny identyfikator. Ma to służyć do sprawdzenia autentyczności tego dokumentu, co ma zapobiec jego sfałszowaniu. Dzięki tej opcji można też bezpłatnie sprawdzić czy posiadany odpis jest jeszcze aktualny.

QQ MARIA SUTER-WOJSZKO

RADCA PRAWNY

Kancelaria Radcy Prawnego Paweł Misiejuk ul. Warszawska 9 lok. 1A 115-062 Białystok tel. 796-101-348, maria.suter@kancelariamisiejuk.pl

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

PODLASKIE AGRO

PORADY Jak

uzyskać rekompensatę za  postawiony na   działce słup energetyczny

Odszkodowanie za przesyłanie

Słup na Twojej działce? Jest tu od zawsze? Kto go postawił, kto wyraził zgodę – nie wiadomo. Warto jednak zainteresować się samym tematem. Możliwe, że należy nam się odszkodowanie z tytułu służebności przesyłu. Bezprawne zabudowanie działek przez przedsiębiorstwa energetyczne wcale nie należą do rzadkości. Wyrażenie zgody za posadowienie linii energetycznej jest wymagane dopiero od 1985 r., jeśli zatem poprowadzono ją wcześniej, istnieje spora szansa na uzyskanie odpowiedniej rekompensaty. Po tej dacie odszkodowanie również jest możliwe, ale tylko w sytuacji, gdy właściciel nie wyraził na piśmie zgody na budowę linii.

Zajrzyj do księgi wieczystej

Oczywiście, aby ubiegać się o odszkodowanie, powinniśmy dokładnie sprawdzić, czy słupy aby na pewno stoją na działce bez podstawy prawnej. Przede wszystkim zweryfikujmy zapisy w księdze wieczystej. W drugim dziale księgi wieczystej szukajmy informacji o obciążeniu nieruchomości służebnością przesyłu, która pozwala przedsiębiorstwu energetycznemu na postawienie słupów. W tej sytuacji nie mamy szansy na rekompensatę. Nie znaleźliśmy takiego zapisu? Doskonale! Aby jednak zyskać stuprocentową pewność, zwróćmy się do przedsiębiorstwa energetycznego z wnioskiem o udostępnienie dokumentu uprawniającego do zajęcia nieruchomości, czyli chociażby decyzji administracyjnej wydanej przez odpowiednią instytucję.

Odszkodowanie z tytułu służebności przesyłu

Jeśli natomiast nasza działka nie jest obciążona służebnością przesyłu, a mimo to posadowiono na niej słupy energetyczne, możemy (wręcz powinniśmy!) walczyć o odszkodowanie. Przed podjęciem jakichkolwiek kroków należy oczywiście skonsultować się z prawnikiem, który zweryfikuje zasadność naszych założeń i pomoże w sporządzeniu odpowiedniej dokumentacji. Warto przy tym spróbować rozwiązać sprawę na drodze porozumienia. W tym przypadku wystarczy skierować do danego przedsiębiorstwa wniosek o ustanowienie służebności gruntu oraz pismo z żądaniem zapłaty odszkodowania. Miejmy na uwadze, że roszczenie może dotyczyć tylko dziesięciu wcześniejszych lat,

bowiem tyle wynosi w tym wypadku okres przedawnienia. W przypadku nieruchomości przeznaczonej na działalność gospodarczą – jedynie 36 miesięcy.

Służebność przez zasiedzenie

Próba porozumienia to ważny krok, musimy się jednak liczyć z prawdopodobieństwem otrzymania negatywnej odpowiedzi. Wtedy zostaje nam jedynie droga sądowa. Zakład energetyczny z pewnością będzie bronił swojego stanowiska, powołując się na zasiedzenie prawa do korzystania z nieruchomości. Przedsiębiorca może tego dokonać po 20-30 latach.

Jakie odszkodowanie?

Wysokość odszkodowania zależy od wielu indywidualnych czynników, które analizuje biegły. Kluczową informacją będzie dla niego stawka czynszu dzierżawy, jaką otrzymałby właściciel działki. Co istotne, dotyczy to nie całej nieruchomości, a tej części gruntu, na której stoi słup, nad którym przebiegają linie oraz pasa gruntu po obu stronach linii. Szerokość tegoż pasa zależy od napięcia sieci. Biegły bierze pod uwagę również klasyfikację gruntu (działka budowlana lub rolna). W przypadku działki budowlanej odszkodowanie będzie wyższe. W ramach jednego postępowania możemy domagać się jednocześnie ustanowienia odpłatnej służebności przesyłu, wskutek której będziemy pobierać opłatę za utrzymywanie słupów na działce. Inną możliwością jest żądanie przebudowy infrastruktury, np. poprzez zabudowanie kabla pod ziemią. Iwona Bortniczuk

RynekPierwotny.pl – największy portal nowych mieszkań i domów, posiadający w swojej bazie ponad 1.900 inwestycji i 61.000 ofert.

Fot. Szymon Martysz

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

PODLASKIE AGRO

FINANSE Integracja,

współpraca oraz umowa

CETA

oczami założycieli grup producentów

Kierunek zjednoczenie

Zakończony w listopadzie 2016 r. nabór w ramach działania „Tworzenie grup producentów i organizacji producentów” to jeden z impulsów zachęcających rolników do współpracy. Pomimo różnych działań informacyjnych i promocyjnych wielu gospodarzy wciąż pozostaje jednak nieprzekonanych do tego, by działać razem. Czy te obawy są słuszne? JAROSŁAW MALCZEWSKI, ZAŁOŻYCIEL GRUP PRODUCENCKICH SPECJALIZUJĄCYCH SIĘ W PRODUKCJI MLEKA, FIRMA B-2M Współpraca producentów mleka, jak i rolników specjalizujących się w innych obszarach produkcji, to pożądany kierunek. Konsolidacja przydaje się tak naprawdę w każdych warunkach – zarówno w okresie dekoniunktury, jak i koniunktury, gdyż pozwala im uzyskiwać wyższe ceny. Może ona przynieść znacznie lepsze skutki niż wiele nieprzemyślanych i drogich inwestycji narażających rolników na niepotrzebne koszty. W temacie tworzenia grup producentów rolnych mamy w naszym kraju jeszcze sporo do zrobienia. W porównaniu ze „starymi” państwami członkowskimi UE, w Polsce można zaobserwować wyraźne opóźnienie w zakresie poziomu zorganizowania producentów rolnych, w szczególności jeśli porówna się je z poziomem konsolidacji rolników we Francji (ponad 60% w sektorze hodowli) czy w Niemczech. Co więcej, u naszych zachodnich sąsiadów, część mleczarni rezygnuje np. z własnej obsługi skupu, przekazując to właśnie grupomy producenckim. W świetle nowych wyzwań, w tym porozumienia CETA, polscy producenci powinni postawić na obniżenie kosztów produkcji, zwiększenie skali, ale przede wszystkim na konsolidowanie się w grupy producenckie. W ten sposób mogą uzyskać efekt skali. Ponadto działanie to jest wspierane budżetem PROW 2014-2020 – „Tworzenie

grup producentów i organizacji producentów”. Należy więc działać lokalnie, a myśleć globalnie. Wytwarzając produkt światowy, jakim jest mleko czy bydło mięsne, trzeba stawać się konkurencyjnym w stosunku do innych producentów (jakościowo oraz ilościowo). Wspólne działanie, a więc tworzenie grup producenckich niesie za sobą szereg różnych korzyści, nie tylko możliwość uzyskania większej skali produkcji, wyrównania jakości, ale również dystrybucję fachowej wiedzy. Edukacja jest podstawą do podwyższania jakości produkcji, ale również obniżania jej kosztów. Biorąc pod uwagę sytuację rynkową, należy przewidywać, że w wielu obszarach produkcji, takich jak np. produkcja bydła mięsnego, nie będzie innej drogi rozwoju, jak właśnie obniżanie kosztów produkcji, zwiększanie skali i konkurowanie jakościowo z zagranicznymi dostawcami. Stawiając więc np. z odpowiednim wyprzedzeniem czasowym na właściwości prozdrowotne europejskiej produkcji, można wyróżnić się na tle zagranicznych przedsiębiorstw. Wyzwania na ten rok to tak naprawdę kontynuacja wyzwań z poprzednich lat, a zatem z całą pewnością budowa silnej pozycji grup producentów rolnych wśród uczestników rynku produktów rolnych, porządkowanie relacji w całym łańcuchu żywnościowym, ale również przeciwdziałanie spekulacjom na rynkach rolnych. C.D. NA STR. 44

PODLASKIE AGRO

Zakiszacze Feedtech™ Zmniejszają straty kiszonki i obniżają koszty żywienia krów

Inwestycja, która się opłaca! DeLaval Sp. z o.o., ul. Jana III Sobieskiego 10, 96-100 Skierniewice

www.delaval.pl

FINANSE C.D. ZE STR. 44

ADAM PATKOWSKI, ZAŁOŻYCIEL GRUP PRODUCENCKICH SPECJALIZUJĄCYCH SIĘ W PRODUKCJI TRZODY CHLEWNEJ ORAZ ZBÓŻ, FIRMA IDFS

do budowania relacji opartych na uczciwych zasadach, w której dostawcy środków do produkcji rolnej, odbiorcy płodów rolnych i sami producenci będą dla siebie partnerami. Przedsiębiorcy rolni, którzy są dobrze wyposażeni, to jedno-

cześnie potencjalni założyciele grup producentów. Dlatego konieczne jest zwiększanie ich świadomości na temat tego, jak ważna jest integracja, współpraca i wymiana informacji pomiędzy producentami, mająca większe znaczenie od drogich, długoterminowych inwestycji. Należy zauważyć, że pomoc przyznawana grupom w ramach „Tworzenie grup” nie jest pomocą inwestycyjną, zatem powinno się im pozostawić możliwość podjęcia samodzielnej decyzji co do jej przeznaczenia. Pod warunkiem oczywiście, że dzięki tym wydatkom będą osiągać cele grupowe, określone w planie biznesowym. Na wspólne i kosztowne inwestycje grupy będzie jeszcze pora, zwłaszcza jeśli weźmie się pod uwagę 5-letni horyzont czasowy.

Oprac. MaSz,

fot. archiwum

IDFS

Bolączką polskich gospodarstw jest tzw. zarządzanie intuicyjne. Zachęcenie rolników do odejścia od tego sposobu funkcjonoCzas prowadzonych obecnie naborów w ramach PROW 2014-2020

wania powinno być jednym z priorytetów na 2017 rok. Oczywiście,

i oceny wniosków spływających od nowopowstających grup produ-

zmian nie da się wprowadzić błyskawicznie, jednak ze swojej strony

cenckich to moment, w którym decydują się losy integracji, a tym

staramy się to czynić stopniowo, przekonując do takiego podejścia

samym w znacznym stopniu kierunki i możliwości rozwoju polskiego

wszystkie podmioty zainteresowane integracją polskiego rolnictwa.

rolnictwa. Obszar organizacyjny polskich gospodarstw, czyli właśnie

Celem nadrzędnym powinno być ustanowienie wspólnych standar-

integracji oraz racjonalnego zarządzania, nie nadąża za wyposażeniem

dów na poziomie zarówno planowania, jak i weryfikacji sposobów

i inwestycjami w środki trwałe. Wielu rolników już przeinwestowało

realizacji celów (wynikających z nowej ustawy o grupach produ-

i zmaga się z trudnymi dla nich do udźwignięcia kosztami obsługi

centów rolnych i ich związkach) w sposób jak najbardziej liberalny

zadłużenia i koniecznością nieustannego dopasowywania się do zmian

i elastyczny. Pozwoliłoby to producentom i doradcom zaoszczędzić

rynkowych.

czas i pieniądze, skoncentrować się na wymagającym najwięcej

Przed decydentami mającymi wpływ na kształt polskiego rolnictwa

uwagi obszarze organizacji, a organom nadzorującym – ułatwić

stoi wyzwanie, by zachęcać rolników i partnerów z otoczenia rolnictwa

rozpatrywanie wniosków.

MIKOŁAJ BAUM, DORADZTWO ROLNICZE, FIRMA AGRAVES Integracja i współpraca to kierunek rozwoju polskiego rolnictwa.

Pomimo że ustawa o grupach producentów rolnych i ich związkach weszła w życie już ponad rok temu, grupom producentów nadal ciężko jest „przestawić się” na działania realizujące cele wsparcia finansowego, a wielu rolnikom, którzy myślą o współpracy – precyzyjnie je określić, a później realizować i rozliczać. Rolnicy, którzy myślą o założeniu grupy, bardzo często planują duże inwestycje, takie jak np. zakup kilku nowoczesnych maszyn rolniczych. Tymczasem cele, które zostały wskazane w ustawie, dla których producenci rolni mogą organizować się w grupy, należy interpretować jako katalog głównych i podstawowych zadań dla nich. Nie jest to katalog zamknięty i nie ma przeciwwskazań, aby rolnicy stawiali sobie także inne, dodatkowe i niesprzeczne z podstawowymi cele. Nie ma również obowiązku, aby grupa miała realizować wszystkie z wymienionych w art. 2 ust 1. ustawy cele. Co więcej, pomoc finansowa na tworzenie i rozwój grup producentów nie ma charakteru inwestycyjnego. Jest ona rodzajem „premii”, która ma motywować rolników do łączenia się w grupy.

przetargowa na rynku. Warto, by wsparcie grup producentów dotyczyło przede

Bolączką istniejących i powstających grup nie jest brak inwestycji, ale deficyt

wszystkim budowania i rozwijania umiejętności organizacyjnych, handlowych,

umiejętności biznesowych, negocjacyjnych, marketingowych, ekonomicznych

marketingowych, promocyjnych i reklamowych tak, by ich członkowie mieli

w porównaniu z dostawcami środków do produkcji oraz odbiorców płodów

świadomość, jak wiele mogą osiągnąć razem i potrafili realizować te same cele

rolnych. Przeszkodą w rozwoju gospodarstw jest też rozdrobnienie i niska siła

poprzez różne rodzaje aktywności.

PODLASKIE AGRO

REKLAMA DOTACJE WNIOSKI BIZNESPLANY

Przygotowujemy wnioski, biznesplany oraz dokumentacje niezbędne w procesie ubiegania się oraz po otrzymaniu dofinansowania, w ramach działań: PREMIE DLA MŁODYCH ROLNIKÓW – planowany termin naboru kwiecień Premia 100 000zł

RESTRUKTURYZACJA MAŁYCH GOSPODARSTW – termin naboru od 30 marca do 28 kwietnia 2017, Premia 60 000 zł PREMIE NA ROZPOCZĘCIE DZIAŁALNOŚCI POZAROLNICZEJ – nabór od 13 marca do 11 kwietnia 2017, Premia 100 000zł, dla osób ubezpieczonych w KRUS PRZETWÓRSTWO I MARKETING PRODUKTÓW ROLNYCH – nabór – zakłady przetwórcze I kwartał 2017, Dofinansowanie 50% kosztów maksymalnie do 15 000 000 zł, nabór dla rolników – czerwiec 2017 MODERNIZACJA GOSPODARSTW ROLNYCH obszar produkcji prosiąt (A), bydła mlecznego (B), bydła mięsnego (C) – planowany termin naboru czerwiec 2017. Dofinansowanie 50%/60% kosztów, maksymalnie do 900 000zł PROGRAM ROLNO-ŚRODOWISKOWO-KLIMATYCZNY – dodatkowe dopłaty do łąk od 600 do 1300 zł do hektara. Nabór od 15 marca do 15 maja. Przygotowujemy również biznesplany do kredytów preferencyjnych dla rolników oraz wnioski do Powiatowych Urzędów Pracy dla bezrobotnych oraz firm. Aby dowiedzieć się więcej zadzwoń i umów się na bezpłatne konsultacje 794 499 381! EMES-EKO Bielsk Podlaski biuro@emes-eko.pl, www.emes-eko.pl

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

PODLASKIE AGRO

PRODUCENT

pasz, koncentratรณw, premiksรณw farmerskich

ponad

20 lat Kolejowa 1 18-500 Kolno

801 304 811 87 424 17 60

doล wiadczenia

UPRAWA

|| Fot. DSV

Babka lancetowata (Plantago lanceolatato) to wartościowe ziele, które korzystnie wpływa na fermentację w żwaczu oraz na skład lotnych kwasów tłuszczowych.

Babka

lancetowata w mieszankach traw na   użytki zielone

Innowacyjna apteczka

Syrop z wyciągu z babki lancetowatej jest od pokoleń znanym lekarstwem na kaszel i inne dolegliwości jamy ustnej i gardła. Powinien on znajdować się w każdej apteczce. Ale czy warto umieścić to dobrze znane ziele lecznicze jako roślinę pastewną na pastwiskach oraz łąkach i czy jest ono odpowiednie w żywieniu bydła? Stosowanie w Europie babki lancetowatej w mieszankach nasion na użytki zielone to dotychczas mało rozpowszechnione, wręcz niespotykane rozwiązanie. Natomiast już od wielu lat pomysł ten z powodzeniem wykorzystywany jest na użytkach zielonych i w mieszankach roślin pastewnych w Nowej Zelandii, Australii i USA. Tam wielu rolników docenia pozytywne właściwości paszowe oraz uprawowe tego stosunkowo mało wymagającego zioła. Babka lancetowata (łac. Plantago lanceolata) jest powszechnie obecna na łąkach w regionach o klimacie umiarkowanym i wykazuje silne tendencje do rozprzestrzeniania się. Ze względu na swój głęboki system korzeniowy jest bardzo odporna na suszę. Charakteryzuje się rosnącymi do góry, spiczastymi na szczycie liśćmi. Babkę znajdziemy głównie na intensywnych łąkach i pastwiskach, jednakże najbardziej korzystne dla rośliny są ubogie typy użytków zielonych, dlatego łatwiej ją spotkać na łąkach kośnych. Na intensywnie 50

użytkowanych pastwiskach nie może się ona oprzeć ciągłemu tłumieniu przez niskie przygryzanie oraz ugniatanie runi i zagęszczenie gleby. Ziele jest więc dość typową rośliną łąkową, którą cechuje szybki rozwój. Roślina może zatem być łatwo zintegrowana w mieszankach łąkowych z wysoce konkurencyjnymi i szybko rosnącymi trawami, bez możliwości stłumienia i zastąpienia jej przez te trawy (typu życica trwała).

Apteczka na użytkach zielonych

Różne zioła użytków zielonych, takie jak mniszek lekarski, dzika marchew, biedrzeniec, krwawnik pospolity, czy właśnie babka lancetowata mogą być pożądane w darni użytków zielonych i są przez zwierzęta bardzo chętnie zjadane. W umiarkowanych ilościach mają wysoką wartość dietetyczną. Ale ich udział nie powinien przekraczać 20%, w przeciwnym razie trawy są zbyt stłumione i zwiększa się ryzyko dużych strat z powodu kruchości liści, zwłaszcza przy zbiorze

na siano. Z drugiej strony, zbyt wysokie stężenia mogą powodować biegunkę, co prowadzi do obniżenia wydajności wypasanych zwierząt. Jest wiele interesujących ziół, bytujących na użytkach zielonych, z wysoką zawartością składników mineralnych. Babka lancetowata na przykład pochłania duże ilości sodu. Rośliny użytków zielonych zawierające sód poprawiają smakowitość paszy, a tym samym zwiększają jej całkowite spożycie. Oprócz sodu babka lancetowata zawiera duże ilości innych minerałów, takich jak magnez, fosfor, wapń, cynk i miedź, których wartości są kilka razy większe niż mogą być w przypadku traw. Ponadto roślina zawiera wiele związków biologicznie czynnych, które często w wysokich stężeniach są zawarte w liściach. Za przykład mogą chociażby posłużyć przeciwbakteryjne składniki tego zioła, które mogą korzystnie wpływać na fermentację w żwaczu C.D. NA STR. 52

PODLASKIE AGRO

UPRAWA C.D. ZE STR. 50

oraz na skład lotnych kwasów tłuszczowych. Te skuteczne i stosowane w medycynie ludzkiej wtórne substancje roślinne (irydoidy) z babki lancetowatej (takie jak: aukubina, katalpol, asperulozyd, śluzy, garbniki, kwas krzemowy i saponiny) mają udowodnione działanie antybiotyczne sprawdzone u zwierząt pasących się. Związkom biologicznie czynnym wytwarzanym przez tę roślinę leczniczą są przypisywane właściwości przeciwzapalne i przeciwutleniające. Podobnie jest pobudzane wydalanie kwasu moczowego.

Zakorzenić się głęboko

Zyskaj z COUNTRY Wyższa jakość paszy podstawowej to tańsza produkcja mleka!

Trawy, takie jak życica trwała lub tymotka, mają płytko korzeniące się systemy. Głęboko zakorzenione zioła, jak babka lancetowata (90-100 cm), w interakcji z koniczynami działają bardzo korzystnie na darń użytków zielonych. Efektywność wykorzystania zasobów szczególnie widoczna staje się przy niższym poziomie nawożenia N. Jest to zasługa udostępniania składników pokarmowych z głębszych warstw gleby i przekształcanie ich w biomasę. Natomiast przyjmowanie pokarmu i wydalanie odchodów przez zwierzęta pasące się powoduje, że te składniki są ponownie dostępne dla roślin płytko korzeniących się, takich jak trawy i koniczyny. Roślina ma także wysoką tolerancję na suszę.

Dzięki temu nawet w słabych warunkach klimatycznych lub na suchych stanowiskach roślina może przyczynić się do stabilności i bezpieczeństwa plonów.

Nie za dużo tego dobrego

Roślina może być dobrze wykorzystana do zabliźniania darni użytków trawiastych. Luki w darni łąkowej mogą być przez nią zamknięte, pod warunkiem że w razie potrzeby w glebie znajdują się potencjalne nasiona. Babka lancetowata ma najwyższą wydajność plonowania w odrostach letnich. Jako roślina dnia długiego wyrzuca kwiatostany w odrostach letnich. W mieszankach z trawami rozwój reprodukcyjny babki może być na długo ograniczony, gdyż nie jest on możliwy ze względu na wysoką częstotliwość i wcześniejszy termin użytkowania mieszanek. Na temat skuteczności podsiewu tego zioła w istniejącą darń użytków łąkowych nie ma jak dotąd wystarczających danych. Podczas dodawania do mieszanek łąkowych, udział babki nie powinien przekraczać 3-5%. Mimo wysokiego oddziaływania dietetycznego jej obecność w plonie powyżej 15-20% jest niepożądana. Poza tym zbyt duży udział w użytkach zielonych obniży koncentrację energii i strawność odrostu. Jerzy Trościanko

DSV Polska

Mieszanki traw COUNTRY dostarczają paszy objętościowej o najwyższej jakości. Wyróżnia je:

• Wysoka strawność • Duża zawartość białka • Wysoka koncentracja energii PLANET, FRAVER i FELICIA to doceniane przez rolników odmiany lucerny, które:

• mają bardzo dobre oceny

przezimowania • zawierają bardzo dużo białka – ok. 3 ton z 1 ha • są pokryte otoczką DynaSeed z bakteriami przyswajającymi N atmosferyczny i ekstraktem z alg

www.dsv-polska.pl

Fot. DSV

Szczegółowych informacji udzielą Państwu doradcy regionalni DSV.

Roślina zawiera duże ilości minerałów – sodu, magnezu, fosforu, wapnia, cynku i miedzi.

PODLASKIE AGRO

UPRAWA Odmiany

traw kośnych i pastwiskowych polecane w 2017 r .

Co w trawie piszczy?

QQ Oseva

Mieszanka wieloletnia przeznaczona na siano, zielonkę i sianokiszonkę. Optymalną zawartość białka w paszy daje zastosowanie koniczyny białej i szwedzkiej. Zalecana do uprawy na słabszych gruntach, uboższych w składniki

QQ Barenburg

pokarmowe, a także okresowo podmokłych.

Lucerna Asmara wyróżnia się najwyższą mrozoodpornością. Jest doskonałą odmianą do produkcji wysokobiałkowej i strawnej paszy objętościowej. Charakteryzuje się bardzo wysokim plonem suchej masy, wysoką strawnością oraz odpornością na werticiliozę, antraknozę oraz na nicienie. Lucerna jest otoczkowana w technologii Yellow Jacket stworzoną przez Barenbrug.

QQ Sowoul&Sowoul

Mieszanka kośno-pastwiskowa Krasula prze-

QQ Rolimpex

znaczona na stanowiska zmienne pod kątem

Preria to mieszanka łąkowa polecana na gleby okresowo

wilgotnościowym. Jest to mieszanka wielo-

wilgotne. Charakteryzuje się wysokim i dużym przyrostem

letnia o wysokiej trwałości i mrozoodporno-

plonu z pierwszego zbioru traw. Przeznaczona na siano lub

ści, wyróżniająca się schodowym systemem

sianokiszonkę. Ze względu na udział odmian traw trwałych

korzeniowym „Stop Suszy”. Charakteryzuje

zalecane do zagospodarowania łąk położonych na siedliskach

się wysokim plonem zielonej masy zarówno

organicznych i mineralnych. Polecana hodowcom bydła.

w użytkowaniu kośnym, jak i pastwiskowym. Przeznaczona na kiszonkę, zielonkę i siano.

QQ Centrum Ogrodnicze Zorza

Trawy Zorza goszczą na rynku już czwarty rok i spotykają się z pozytywną opinią podlaskich

MaSz, Fot. Archiwum

firm

rolników. Ich główną zaletą jest odpowiedni stosunek ceny do jakości. Mieszanka traw pastewnych została dopasowana zarówno do oczekiwań rolników, jak i warunków glebowych. W jej składzie znajduje się: koniczyna biała, życica mieszańcowa, życica westerwoldzką, festulolium, kostrzewa trzcinowa miękkolistna, życica trwała, kupkówka pospolita, kostrzewa czerwona.

FINANSOWANIE KUPNA ZWIERZĄT HODOWLANYCH  FINANSOWANIE KUPNA UŻYWANYCH MASZYN ROLNICZYCH 

TEL: 732 82 52 82

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

KOMPONENTY PASZOWE I PASZE WOLNE OD GMO ŚRUTA SOJOWA ŚRUTA RZEPAKOWA MAKUCH SOJOWY KUKURYDZA PASZOWA DDGS MŁÓTO BROWARNIANE WYSŁODKI GRANULOWANE MELASA BURACZANA WYSŁODKI W BELACH NAJWYŻSZA JAKOŚĆ W ROZSĄDNEJ CENIE

PHU AGROVET ANDRZEJ KONOPKA 18-411 ŚNIADOWO, UL. SZOSOWA 84 501 170 194, 514 984 434, 798 493 208

PODLASKIE AGRO

UPRAWA Różnice

dotyczące siewu kukurydzy typu flint i dent

Weź to na chłodno

Termin siewu kukurydzy to beznakładowy czynnik, który ma ogromny wpływ na wielkość plonu. W dużym stopniu determinuje go typ kukurydzy. Wybrać flint czy dent? Odmiany kukurydzy, dostępne na polskim rynku, wywodzą się z dwóch podstawowych linii hodowlanych. Jedną jest typ dent, tzw. genetyka amerykańska, a drugą linią typ flint, tzw. genetyka europejska. Na ich bazie tworzy się formy pośrednie z przeważającą cechą flint lub dent. Przewaga konkretnej cechy ma wpływ na sposób uprawy danej odmiany. Choć kukurydza jest generalnie rośliną ciepłolubną, to do właściwego kiełkowania nasion potrzebuje różnej temperatury gleby, w zależności od tego czy siejemy ziarno typu flint czy dent. Te pierwsze mogą być wysiane w nieogrzaną glebę, czyli w 5-6 °C na głębokości siewu, dlatego możliwy jest wczesny siew. W takiej sytuacji warto zwiększyć obsadę roślin o 5 % od obsady oczekiwanej. Jest to swego rodzaju ubezpieczenie na wypadek uszkodzeń wcześnie wysianych roślin przez przymrozki. Odmiany typu flint np. Vitores FAO 200, Codiview FAO 210 i Codinan FAO 220 doskonale

sprawdzą się w skrajnych rejonach uprawy kukurydzy w Polsce (rejon północny i płn.-wsch.), a także tam, gdzie gleby są zwięzłe i zimne. Wspomniane odmiany, dzięki przewadze genów flint, przy wczesnych siewach będą równo wschodziły. Równe wschody to równe rośliny, a jakże często widzimy na polu rośliny o różnej wysokości. Różna wysokość roślin to nierówne dojrzewanie, problemy z wilgotnością i jakością ziarna. Należy podkreślić, iż przewagę genów flint ma również odmiana Codigip FAO 260. Może ona być z powodzeniem siana i zbierana na ziarno nawet w północnej części województwa mazowieckiego. Ziarno kukurydzy typu flint oddaje wcześniej wodę niż ziarno typu dent, ponadto charakteryzuje się okrągłym kształtem i grubą warstwą bielma szklistego. Jest przydatne jako pasza treściwa, w szczególności do żywienia wysoko wydajnego bydła mlecznego. Natomiast odmiany typu dent należy wysiewać, gdy temperatura gleby na głębokości siewu osiągnie 8-12 °C. Genetyka amerykańska

lepiej sprawdza się na glebach lżejszych, szybko nagrzewających się. Kukurydza typu dent, jeśli jest wysiana w odpowiednio nagrzaną glebę, szybko kiełkuje i bardzo szybko rośnie. Szybki wzrost powoduje, iż często już na początku czerwca nie widać wzrostowych różnic pomiędzy flintem, a dentem. Odmiany kukurydzy o ziarnie typu dent, z racji luźnego ułożenia skrobi w ziarniaku, lepiej oddają wodę podczas suszenia. Niewątpliwie jest to istotna przewaga nad kukurydzą typu flint. Podsumowując powyższą charakterystykę odmian kukurydzy o typach flint i dent nasuwa się myśl, że warto siać odmiany, które zawierają połowę jednych i połowę drugich cech. Hodowla IGP Polska ma również w swojej ofercie takie nasiona. Odmiany: Oxana FAO 230, Fatale FAO 240 i Quentin FAO 240 łączą w sobie mieszankę tych cech, co niewątpliwie przekłada się na rekordowe wyniki plonowania. Tekst i fot.: Tomasz Świstek, IGP Polska

Zdjęcia przedstawiają młode siewki kukurydzy o typie dent (z lewej) i flint wysiane w tym samym czasie. Widać doskonale, iż typ dent rośnie trochę wolniej.

PODLASKIE AGRO

UPRAWA

Jakie

odmiany kukurydzy na   ziarno warto siać w sezonie

2017

Ziarnko do ziarnka

Areał kukurydzy na Podlasiu w ostatnich latach znacząco się powiększył. W większości są to uprawy na kiszonkę, jednakże w ostatnich latach wzrosło także zainteresowanie kukurydzą uprawianą na ziarno. Z tego względu przygotowaliśmy dla Was zestawienie najpopularniejszych odmian rekomendowanych przez producentów. Firmy zajmujące się hodowlą nasion, na prośbę naszej redakcji, polecili najlepiej plonujące odmiany, które sprawdzą się na stanowiskach w województwie podlaskim. Wybór jest ogromny, dlatego wszyscy producenci dla ułatwienia ustawieni zostali w kolejności alfabetycznej.

Caussade

Agrofert

Alombo – FAO 240. Typowa odmiana użytkowana na ziarno, jak i na kiszonkę, o najwyższych parametrach strawności włókna. Jest to kukurydza z ziarnem typu semident. Wczesny wigor i odporność na wiosenne chłody zapewnia roślinie szybki start i wykorzystanie sumy efektywnych temperatur do osiągnięcia wczesnej dojrzałości technologicznej z niską wilgotnością ziarna podczas zbioru. Odmiana polecana jest do uprawy na terenie całego kraju.

Cranberri cs należy do nowej generacji odmian o profilu ziarnowo-kiszonkowym. Dzięki pracom hodowlanym udało się połączyć wysoki potencjał plonowania z niskim FAO 220230. Potwierdzeniem jest rekordowy wynik plonowania na ziarno w oficjalnych badaniach COBORU w 2016 r., gdzie Cranberri cs uzyskała aż 108% wzorca (127,3 dt/ha). Wyniki z ośmiu Stacji Oceny Odmian, rozlokowanych w różnych częściach kraju, potwierdzają wyjątkową stabilność plonowania niezależnie od warunków środowiskowych. Roślina dobrze toleruje wczesne siewy oraz wiosenne chłody. Cranberri cs nadaje się również do uprawy na kiszonkę ze względu na wysoki udział ziarna oraz bardzo dobrą strawność, co zapewnia doskonałą jakość żywieniową.

Rianni cs, ze względu ma niską liczbę FAO (230-240) i jednocześnie bardzo wysoki potencjał plonowania, określana jest jako łamacz korelacji. W trzech ostatnich sezonach, w tym także w wyjątkowo trudnym roku 2015, kukurydza przewyższała poziomem plonowania odmiany z wyższym FAO. Charakterystyczne dla rośliny jest pełne zaziarnienie kolb i często występujący tzw. „kaczy dziób”. Warto dodać, że w badaniach COBORU w sezonie 2016, Rianni cs uzyskała jeden z najwyższych wyników plonowania na ziarno – ponad dwunastu ton suchego ziarna z ha, co przełożyło się na doskonały wynik 106% wzorca. Odmiana znajduje się także w elitarnym programie żywienia zwierząt Agro Zoo. Telesto cs FAO 240 jest nową, typowo ziarnową odmianą, zarejestrowaną w 2015 r. Swą wartość pokazała w trudnym sezonie 2015, uzyskując wynik powyżej wzorca w badaniach COBORU. Posiada ziarno w typie flint, o wysokiej gęstości, nadające się również do celów młynarskich. Ziarno szybko dosycha w warunkach polowych, pozwalając na obniżenie kosztów produkcji. Odmiana Telesto cs polecana C.D. NA STR. 60

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

Dobry na START

PODLASKIE AGRO

UPRAWA C.D. ZE STR. 58

jest do uprawy na glebach będących w średniej i dobrej kulturze rolnej.

Farm Saat

Farmfire to mieszaniec pojedynczy o liczbie FAO K230/Z230. Roślinę wyróżnia wysoka wydajność ziarna, stabilność łodyg i zdrowotność liści. Poprzez bardzo wysoki plon skrobi Farmfire jest odmianą rekomendowaną na kiszonkę, ziarno i biogaz. Polecana na wszystkie standardowe stanowiska. W przypadku słabszych gleb zalecana jest mniejsza obsada roślin, nawet siedem roślin na m². Badania wykonane w 2016 r. przez Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych wykazały – 107% wzorca w plonie masy, a plon kolb 111% wzorca.

Farmplus to mieszaniec pojedynczy o liczbie FAO K240/Z220 z przeznaczeniem na ziarno, kiszonkę i biogaz. Wysoki efekt stay-green daleko przewyższa średnią w swojej grupie wczesności. Roślina wyróżnia się wybitną strawnością, wysoką elastycznością dopasowania się do stanowisk oraz bardzo wysoką odpornością na fuzariozę łodyg i liści. Farmplus to także silny start i rozwój początkowy, co jest dużym atutem na suchych stanowiskach. Roślina polecana na wszystkie standardowe stanowiska uprawy oraz na stanowiska słabsze. Badania COBORU na kiszonkę w 2016 r. wykazały plon kolby na poziomie 108% w stosunku do wzorca.

HR Smolice

Rywal – odmiana trójliniowa z grupy wczesnej o FAO 210 i typie ziarna semi flint. Rywal w doświadczeniach rejestrowych uzyskał plon ziarna powyżej wzorca, przy niższej wilgotności ziarna w momencie zbioru o 3 punkty procentowe. Roślina charakteryzuje się mniejszym od wzorca porażeniem kolb przez grzyby z rodzaju Fusarium o 14%, a także mniejszym porażeniem głownią guzowatą, zarówno kolb, jak i łodyg. Odmiana rekomendowana jest do uprawy w najzimniejszych rejonach Polski północnej i północno-wschodniej. Kosynier – odmiana wczesna FAO 220-230, trójliniowa, zalecana do uprawy z wykorzystaniem na ziarno praktycznie w całej Polsce, za wyjątkiem pasa nadmorskiego. Główne zalety to wczesność, stabilność plonowania 60

(potwierdzone przez dwa lata doświadczeń rejestrowych oraz porejestrowych w 2013 r.). W PDO odmiana zajęła pierwsze miejsce w plonie suchego ziarna w trzecim, północnym rejonie uprawy kukurydzy, natomiast w skali całego kraju drugie miejsce z nieznaczną różnicą w plonie w stosunku do odmiany z najlepszym wynikiem. Kosyniera wyróżnia dobra odporność na fuzariozę kolb. Tonacja – trójliniowa odmiana o FAO 220230, szczególnie rekomendowana do uprawy w północnej części Polski. Uniwersalna w użytkowaniu, bardzo wysoce odporna na fuzariozy kolb. W sezonach wegetacyjnych 2012-2013 średni plon ziarna wyniósł 111,5 dt/ha przy plonie wzorca 110,5 dt/ha. Doświadczenia porejestrowe potwierdziły stabilność plonowania odmiany, która uzyskała wynik na poziomie wzorca, tj. 113,8 dt/ha suchego ziarna. Odmiana szybko oddaje wodę w polu, pozwalając obniżyć koszty suszenia.

IGP

Coditank FAO 200 to mieszaniec trójliniowy (TC) zarejestrowany w 2014 r. Roślina łączy w sobie bardzo wczesną dojrzałość z wybitną zdolnością plonowania również na glebach lżejszych. Kukurydza z sukcesami sprawdzona w badaniach PZPK w skrajnie trudnym 2015 r., co potwierdza jej wysoką tolerancję na zjawiska stresowe. Odmianę wyróżnia dobry wigor

wschodów i silnie ulistnione rośliny o bardzo dobrej odporności na wyleganie. Znakomity stay-green oraz odporność na choroby liści i fuzariozę kolb zabezpieczają najwyższą jakość zbieranych plonów ziarna. Bardzo szybkie tempo wzrostu i rozwoju powoduje, że jest jedną z chętniej wybieranych odmian przez rolników w Bawarii jako uprawa na drugi plon. Fatale FAO 240 to mieszaniec trójliniowy (TC) zarejestrowany w 2016 r. Odmiana cechuje się niespotykanie silnym, wybitnym wigorem wschodów również na cięższych, bardziej zlewnych glebach. Rekomendowana do wysokowydajnej uprawy na ziarno. Fatale to stabilnie i regularnie plonująca kukurydza, która znakomicie adaptuje się do warunków siedliskowych. Wysokie rośliny i silny stay-green pozwalają maksymalnie wykorzystać możliwości plonotwórcze. Odmianę charakteryzuje ziarno typu pośredniego z bardzo dużą zawartością skrobi. Cechą wartą podkreślenia jest również to, że w końcowej fazie dojrzewania luźne koszulki okrywające kolbę wpływają na łatwy omłot oraz niską wilgotność ziarna. Codigip FAO 260 to mieszaniec dwuliniowy (SC) zarejestrowany w 2016 r. Odmiana ta to numer jeden, wg badań rejestrowych COBORU 2014-2015, w plonie ziarna w grupie średniopóźnej. Jej najwyższa przydatność dla uprawy kukurydzy w Polsce została potwierdzona urzędowo zarówno w latach trudnych (2015 r.), jak i korzystnych (2016 r.). Roślina ma znakomitą adaptację do warunków siedliskowych. Odmianę cechuje też bardzo dobry wigor wiosenny, mocny stay-green, bardzo niska podatność na głownię oraz ziarno suchsze od wzorca.

KWS

Figaro – FAO 240/250 – to odmiana z najnowszej genetyki KWS. Wysoki potencjał plonu ziarna potwierdzony w bardzo suchym 2015 r., gdzie w doświadczeniach rejestracyjnych COBORU odmiana miała 106,1% plonu wzorca grupy średniowczesnej i niską wilgotność ziarna – 22,2%. Doskonały wigor początkowy umożliwia uprawę na ziarno i kiszonkę na wszystkich rodzajach gleb, również zimnych. Podwyższona zdrowotność liści przeciwko patogenom grzybowym wykorzystana może być w uproszczonych systemach uprawy gleby. Kwintus (KR 2016) – od trzech sezonów jedna z najwyżej plonujących na suche ziarno odmian. FAO Z220/K220 spowodowało, że w grupie wczesnej w doświadczeniach rejestracyjnych COBORU (w latach 2014-2015) roślina dała najwyższy plon suchego ziarna – 95 dt/ha (14% wilgotności) o wilgotności ziarna podczas C.D. NA STR. 62

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

SY Talisman

111%

wzorca COBORU 2016

FAO 220-230 Lider plonu ziarna:

135,5 dt/ha COBORU 2016

Stabilne plonowanie nawet w warunkach stresu

Sprawdź ofertę nasion kukurydzy!

Odmiana polecana na: ZIARNO

PODLASKIE AGRO Talisman prasa 210x145+3 Polskie Agro.indd 1

GRYS

www.syngenta.pl

61 20/01/2017 15:45

UPRAWA C.D. ZE STR. 60

zbioru – 23,9%. W 2016 r. w doświadczeniach porejestrowych Kwintus był odmianą wzorcową w grupie wczesnej na ziarno i dał plon 126,4 dt/ ha suchego ziarna i wilgotności podczas zbioru 23,9%. Jest to odmiana przydatna do uprawy na ziarno w całej Polsce, która sprawdza się na okresowo suchych stanowiskach. Agro Polis (KR 2016) – nazywana „Moto-

jest oznaczona TNW, tzn. charakteryzuje się dużą tolerancją na okresowy niedobór wody. Polecana do uprawy w całej Polsce na wszystkich typach gleb. Mas 24.C (Z) – FAO 250 jest mieszańcem średnio wczesnym, o typie ziarna flint-dent-dent. Jest odmianą o nowej i oryginalnej genetyce – rośliny wyróżnia dobry wigor początkowy i mocne łodygi. Duże, pękate kolby mają aż do 20 rzędów, są dobrze zaziarnione, nawet w trudnych warunkach. Kukurydza ma bardzo wysoki potencjał plonowania na ziarno. Odmiana polecana jest do uprawy w centralnej i południowej Polsce.

Małopolska Hodowla Roślin

rem do produkcji mleka”. Jest to nowa odmiana na ziarno i wysokoenergetyczną kiszonkę z grupy średnio-wczesnej FAO Z230/K240. W doświadczeniach rejestracyjnych COBORU w latach 2014-2015 osiągnęła 192,4 dt/ ha plonu SM całych roślin oraz plon kolb 105 dt/ha. Natomiast w porejestrowych PD COBORU w 2016 r. było to 220 dt/ha SM całych roślin oraz 56% udział kolb w plonie. Polecana na średniej jakości gleby, gdzie bije rekordy plonów ziarna, co zostało potwierdzone w praktycznych doświadczeniach łanowych KWS w całej Polsce w 2016 r.

Kosmo 230 to odmiana trójliniowa (TC) o FAO 240 charakteryzująca się roślinami o wysokości ok. 250-260 cm i ziarnem typu flint-dent. Polecana jest na ziarno, ale nadaje się również na kiszonkę, CCM, bioetanol. Roślina toleruje słabsze gleby i wiosenne chłody. Kosmo wyróżnia się wysokim plonem o dobrej strukturze, a w plonie ogólnym suchej masy ponad 50% stanowi sucha masa kolb. Roślina ma także wysoką odporność na głownię guzowatą łodyg i kolb. Zalecana obsada na ziarno to 80 tys. roślin/ha. Lokata to odmiana trójliniowa (TC) o FAO

Maisadour

Mas 13.M (Z) – FAO 220 jest nowym wczesnym mieszańcem o ziarnie typu flint. Odmiana charakteryzuje się dobrym wigorem początkowym. Zapewnia wczesne kwitnienie i krótki okres wegetacyjny. Mas 13.M gwarantuje stabilne i regularne plonowanie w każdych warunkach. Mas 15.T (Z) – FAO 230 jest nowym mieszańcem wczesnym o typie ziarna flint-dent. Oferuje duży i stabilny potencjał plonowania na ziarno. Ma regularne, dobrze zaziarnione kolby. Ziarno bardzo szybko oddaje wodę po uzyskaniu dojrzałości. Odmiana Mas 15.T

220 charakteryzująca się roślinami o wysokości 250 cm i ziarnem typu semi flint. Polecana na ziarno, kiszonkę, CCM i bioetanol. Roślina toleruje słabsze gleby. Długo utrzymuje zieleń łodyg – stay-green. Odmianę wyróżnia zdrowotność – wyraźnie mniejsze uszkodzenia spowodowane żerowaniem omacnicy prosowianki. Jej największe zalety to wierne i stabilne plonowanie w zróżnicowanych środowiskach. Zalecana obsada na ziarno to 80 tys. roślin/ha. Rataj to także odmiana trójliniowa (TC)FAO 220-230, która charakteryzuje się roślinami długo utrzymującymi zieloność liści i łodyg („stay green”) i ziarnem typu semi, flint-semi dent. Rekomendowana na ziarno, kiszonkę, CCM, bioetanol na terenie całego kraju. Główne zalety odmiany to: mała podatność na głownie guzowatą i dobry wigor w początkowym okresie wegetacji. Zalecana obsada na ziarno to 80 tys. roślin/ha.

Oseva

Opcja to zarejestrowany w 2015 r. mieszaniec trójliniowy o ziarnie typu semi flint i FAO na poziomie 240. Jest to wysoka roślina, dobrze ulistniona, z efektem stay-green i erektywnymi liśćmi. W czasie dojrzewania cechuje ją dry down (dobre oddawanie wody). Roślina toleruje słabsze gleby i ma bardzo dobry wigor na początku wegetacji – 8,4 stopnia w skali 9-stopniowej. W badaniach rejestrowych COBORU plon ziarna wyniósł 102,3% przy wilgotności na poziomie wzorca. W badaniach porejestrowych, w bardzo niekorzystnym dla uprawy kukurydzy sezonie 2015, Opcja plonowała na poziomie 79,8 q/ha suchego ziarna przy wilgotności na poziomie wzorca. Odmiana wykazuje także znacznie niższe od wzorca (o 25%) porażenie fuzariozą kolb. Zalecana obsada na ziarno to 75-80 tys. roślin/ha. GL Primavera jest odmianą polecaną na ziarno, kiszonkę i biogaz o FAO 230/240. Kukurydza charakteryzuje się wysokimi, masywnymi roślinami, bogato ulistnioną łodygą i kolbami dobrze wypełnionymi ziarnem. GL Primavera wyróżnia się także dużym wigorem powschodowym i efektem stay-green. Odmian ma również dobrą zdrowotność – wysoką odporność na helmintosporium, wysoką odporność na fuzariozy kolb, średnią odporność na fuzariozy łodyg, wysoką odporność na wyleganie łodygowe, a także jest odporniejsza od wzorca na głownię i nie występuje w niej tendencja do krzewienia roślin. Kukurydza nie ma szczególnych wymagań glebowych. Zalecana obsada na ziarno to 75-80 tys. roślin/ha. GL 1202 jest odmianą polecaną na kiszonkę, ziarno i CCM o FAO 240. Rośliny są wysokie, z efektem stay-green i mają liście półerektywne. Wyróżniają się dobrą zdrowotnością ogólną – odpornością na choroby fuzaryjne kolb i łodyg, odpornością na helmintospory,

odpornością na choroby liści i głownię, a także odpornością na wyleganie. Główne zalety odmiany to doskonały wigor powschodowy wysoki oraz wysoki i stabilny plon masy kiszonkowej lub ziarna. Zalecana obsada na ziarno to 80-85 tys. roślin/ha. C.D. NA STR. 64

PODLASKIE AGRO

Ę K L A W J I N WZMOC I M A T S A W H C Z

! j e i c b y Sz ! j e i n c o M Szerzej !

NIA EFEKT WZMOCNIE + RNIENIOM O P D O U IE N A G IE ZAPOB = R IDEALNY PARTNE

www.belchim.pl - tel. (22) 243 28 85

„Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. Opróżnione opakowania po środku przepłukać trzykrotnie wodą, a popłuczyny wlać do zbiornika opryskiwacza z cieczą użytkową. Opróżnione opakowania po środku należy zwrócić do sprzedawcy, u którego środek został zakupiony.”

UPRAWA C.D. ZE STR. 62

Procam

ES Bombastic to mieszaniec uniwersalny o FAO Z220/K240. Szerokie wykorzystanie odmiany zarówno na ziarno, kiszonkę, jak też w uprawie na biogaz oraz bioetanol daje olbrzymie możliwości w zagospodarowaniu uzyskanego plonu. Od wielu lat mieszaniec ten w Niemczech osiąga wysokie i stabilne plony w różnorakich warunkach. Również w Polsce przez ostatnie dwa sezony pokazał się z bardzo dobrej strony we wszystkich kierunkach użytkowania. Ze względu na swoje uniwersalne właściwości odmiana może w każdym gospodarstwie stanowić swojego rodzaju bazę kukurydzianą. Roślina wyróżnia się bardzo wysokim potencjałem plonowania ziarna z wczesnym dojrzewaniem kolb i dobrym oddawaniem wody z ziarna. Tapas to średniowczesna odmiana o FAO Z240/K240. Roślina ma bardzo wysoki plon świeżej masy, wysoki udział kolb w plonie ogólnym i wysoką koncentrację energii. Wyróżnia się bardzo wysoko rosnącymi roślinami o ni-

jak i części wegetatywnych roślin. Wyróżnia się bardzo wysoką wydajnością grysu. RGT Chromixx (FAO 230) – mieszaniec pojedynczy z ziarnem typu flint-dent. Oprócz wysokiego i stabilnego potencjału plonowania cechuje się bardzo wysoką zdrowotnością. Odmiana ma korzystną strukturę kolb, które są ułożone równomiernie na średniej wysokości. Kukurydza wyróżnia się dobrą wymłacalnością oraz dobrym oddawaniem wody z ziarna, a także wykazuje się dobrym zachowaniem w warunkach trudnych. RGT Tiberio (FAO 235) – mieszaniec pojedynczy z ziarnem typu flint-dent/dent. Wyróżnia się wysokim i stabilnym potencjałem plonowania. Tworzy rośliny dość wysokie, mocno ulistnione. Odmiana o bardzo regularnych kolbach, do końca wypełnionych ziarnem. Wyróżnia się bardzo dobrym oddawaniem wody z ziarna zarówno w okresie dojrzewania, jak również na suszarni. Odmiana uniwersalna ze względu na możliwość wykorzystania również na CCM oraz wysokoenergetyczną kiszonkę. Wczesne kwitnienie pozwala na uniknięcie okresów suszy. Dodatkowy atut to wysoka zdrowotność roślin i kolb oraz dobry stay-green.

Sumi Agro

skiej skłonności do wylegania. Wysokie plony zarówno świeżej, jak też suchej masy stawiają tę odmianę w gronie czołowych odmian kiszonkowych w tej grupie wczesności na polskim rynku. Wysoka tolerancja na różne warunki uprawy ułatwia prowadzenie łanu tej odmiany nawet na gorszych stanowiskach. Mieszaniec zapewnia również wysokie plony ziarna o szerokim zakresie jego wykorzystania. Tapas to mieszaniec trójliniowy o dobrym rozwoju początkowym (TC) i wysokim plonie kiszonki. Odmiana wyróżnia się także bardzo wysokimi roślinami i bardzo zdrowym stanie ogólnym.

RAGT

RGT Inoxx (FAO 200) – mieszaniec pojedynczy z ziarnem typu flint. Cechuje się bardzo wysokim plonowaniem dla tej grupy wczesności. Odmiana bardzo stabilna w plonowaniu, bardzo dobrze oddająca wodę z ziarna. Posiada bardzo duży udział ziarna w masie kolb. Odmiana ma wysoką zdrowotność zarówno kolb, 64

Makila (ES) – FAO 240 to odmiana pojedyncza przeznaczona do uprawy na ziarno. Typ ziarna flint. Odmiana należy do najnowszej generacji mieszańców. Rośliny średniej wysokości o małej podatności na wyleganie. Wigor w początkowej fazie wegetacji dobry. Cechuje ją wysoki potencjał plonowania na ziarno i regularność plonowania oraz dobry stay-green. Ponadto Makila wykazuje doskonałą zdrowotność roślin i fitosanitarność ziarna – jest mało

podatna na patogeny, takie jak Helminthosporium i Fusarium. W zróżnicowanych pogodowo latach wykazuje dużą stabilność plonowania. Delphine (ES) – 230-240 to odmiana trójliniowa (TC) przeznaczona do użytkowania na ziarno i kiszonkę. Typ ziarna flint-dent/flint. Odmianę cechuje szybki rozwój początkowy (dobry wczesny wigor). Ponadto jest to roślina wysoka, długo zielona – stay- green, o wysokim plonie zielonej masy i udziale kolb w zakiszanej masie. Odmiana ta jest mało podatna na wyleganie i patogeny typu Helminthosporium i Fusarium.

Syngenta

SY Talisman (Z) – (FAO 220–230) – w doświadczeniach COBORU 2016 r. odmiana uzyskała plon 135,5 dt/ha, co stanowi 111% wzorca. Na przestrzeni dwóch ostatnich, ekstremalnie różnych lat jest to lider plonu ziarna w grupie wczesnej w Polsce, Niemczech i Austrii. Wyróżnia się stabilnym plonowaniem, również w trudnych warunkach. Dobrze znosi stanowiska wolniej nagrzewające się wiosną. Polecana jest na wczesne siewy. SY Werena (Z) – FAO 220 – odmiana daje gwarancję najwyższych plonów ziarna. Dzięki wyjątkowo dużej i dobrze zaziarnionej kolbie zajmuje czołowe miejsce w swojej grupie. W 2016 r. dała plon ziarna na poziomie 126 dt/ha. Odmiana toleruje wczesne siewy i gleby wolniej nagrzewające się wiosną. Doskonale sprawdza się również na słabszych stanowiskach. SY Enigma (Z) – FAO 250 – odmiana SY pozwala osiągać stabilne i wysokie plony ziarna. Potwierdzają to doświadczenia polowe oraz badania COBORU (w trudnym, ekstremalnie suchym roku 2015 odmiana osiągnęła plon

ziarna 104% wzorca). Ma imponujący potencjał plonowania oraz wysoką przydatność ziarna dla przemysłu młynarskiego. Polecana jest na wszystkie stanowiska z wyjątkiem najsłabszych. Zebrał: Szymon Martysz Fot. Archiwum

firm

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

PSZENICA OZIMA TRAWY

NAJWYŻSZY CZAS DAĆ ODPOCZĄĆ PYROXENII

KUKURYDZA

NASZA KUKURYDZIANA NOWOŚĆ !!! SILICIA 3 x NAJ - najwcześniejsza - najwydajniejsza - najmocniejsza w kategorii wczesności (nawet 60% udział s.m. kolb w plonie ogólnym) - CODIMON – nasz MISTRZ PLONÓW (114% WZORCA w badaniach COBORU i PZPK) - CODIGREEN – ZIELONY i z potencjałem, NIE BOI SIĘ suszy - MARKIZA – kukurydza JAK LAS - OPCJA – NOWOŚĆ – jedyna SŁUSZNA OPCJA w uprawie kukurydzy - SCUDETTO – NOWOŚĆ – to, co najlepsze na biogaz - PRIMAVERA – NOWOŚĆ – średnia europejska w uprawie na ziarno – 115,6 q/ha - PLEVEN – NOWOŚĆ – wysoki plon ziarna (118,9 q/ha w Białogardzie) i kiszonki

PSZENICA OZIMA: VIOLA – ostka odporna na wymarzanie, toleruje niedobór wilgoci BERTOLD – dorodne ziarno, elitarna jakość, odporna na wymarzanie IS QUESTOR – wczesna ostka z rekordowym poziomem glutenu IS SPIRELLA – SUPER WCZESNOŚĆ, SUPER GLUTEN (43,7% na Podlasiu)

TRAWY-MIESZANKI PL-1 - EKSPRESOWY wiosenny plon PL-2 – pasza z TURBO-doładowaniem PL-3 – WYSOKOBIAŁKOWA karma przez wiele lat PL-4 – UNIWERSALNE źródło paszy PL-5 – dopasowana na ŁĄKI I PASTWISKA PL-11 – WYDAJNA ŁĄKA NA DŁUŻSZY CZAS PL- 12 – JEDYNA TAKA – na stanowiska WILGOTNE I ZALEWOWE

OSEVA Polska Sp. z o.o. ul. Kopanina 77, 60-105 Poznań tel./fax 61 868 46 79 tel. +48 602 248 167 e-mail: oseva@oseva.pl PODLASKIE AGRO www.oseva.pl

Regionalny Specjalista ds. Sprzedaży Polska Wschodnia Michał Waranica tel. +48 660 699 571 michal.waranica@oseva.pl

Polska Południowo-Zachodnia Piotr Kornak tel. +48 660 409 969 piotr.kornak@oseva.pl

Polska Północna i Północno-Zachodnia Wiesław Pawelec tel. +48 502 447 541 65 wieslaw.pawelec@oseva.pl

BUDUJEMY I MIESZKAMY Zrób

to   sam

Abażur z talerzyków

Stylowy abażur z... papierowych talerzyków? Wszystko, czego potrzebujesz, to pistolet do klejenia Dremel Glue Gun 930, przezroczysty klej 7 mm GG02 i talerzyki. Średnica talerzyków musi być większa niż wysokość abażuru. Dodatkowo: podstawa lampy stołowej, jasny klosz w kształcie walca. Ilość talerzyków określamy mierząc obwód klosza. 1 cm odpowiada jednemu talerzykowi. Zaczynamy. Złóż talerzyk na pół i rozprostuj. Umieść linijkę równolegle do linii zgięcia, w odległości 0,5 cm i zaznacz linię ołówkiem. Odetnij mniejszą część talerzyka wzdłuż zaznaczonej linii. Połóż przed sobą kolejny talerzyk i umieść na nim wyciętą połówkę. Przyłóż linijkę wzdłuż prostej krawędzi i kostką introligatorską zaznacz wgłębienie wzdłuż talerzyka. Powtórz czynność po przeciwnej stronie talerzyka, tak aby powstały dwa równoległe

do siebie wgłębienia w odległości ok. 1 cm. Złóż talerzyk wzdłuż zagnieceń. Nałóż klej pośrodku 1 cm krawędzi i przyklej go pionowo do powierzchni klosza, tak aby jedna z zagiętych krawędzi znalazła się na równi z pionowym szwem klosza. Powtarzaj tę czynność, przyklejając kolejne złożone talerzyki tuż obok poprzedniego wokół klosza i upewniając się, że są rozmieszczone równo względem góry i dołu klosza. Gdy cały klosz będzie oklejony talerzykami, można go zamocować do podstawy lampy i wkręcić żarówkę. Twoja lampa jest gotowa. BK, Fot. Dremel

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

PODLASKIE AGRO

ROLNICTWO NAREKLAMA KOŁACH Toyota C-HR –

hybrydowy crossover

Oszlifowany diament

W autoryzowanych salonach Toyoty dostępny jest już crossover o nazwie C-HR. Trzeba powiedzieć, że debiutujący model od razu wprowadził, do tego popularnego segmentu pojazdów, nowe trendy. Auto zdecydowanie wyróżnia się pod względem stylistyki nadwozia i jakości wnętrza, a także pod względem dynamiki, pewności prowadzenia i radości z jazdy. Twórcy Toyoty C-HR postawili na nowoczesną, wyrazistą stylistykę. Zgodnie z koncepcją „Sensual Speed-Cross” wygląd nadwozia nawiązuje do szlifowanego diamentu. Urozmaicona struktura C-HR łączy większy prześwit i masywną dolną część nadwozia, charakterystyczną dla SUVów z kompaktową kabiną typu coupe. Toyota C-HR jest oferowana z gamą silników złożoną z najnowocześniejszych rozwiązań Toyoty, które zapewniają płynne, dynamiczne zachowanie auta na drodze. Składają się na nią wyjątkowy w tym segmencie, najbardziej zaawansowany technicznie, napęd hybrydowy oraz dynamiczny silnik benzynowy 1.2 Turbo. Znany z nowego Priusa napęd hybrydowy czwartej generacji dostarcza moc 122 KM (90 kW). Średnie zużycie paliwa wynosi jedynie 3,6 l/100 km. Nowy, bardziej wydajny napęd spalinowo-elektryczny jest przy tym mniejszy i lżejszy od poprzednika. Precyzyjne zmiany konstrukcji silnika pozwoliły osiągnąć sprawność cieplną na poziomie 40% – to rekordowo wysoka efektywność dla jednostki benzynowej. Zadbano też o zmniejszenie wagi i wymiarów innych komponentów systemu hybrydowego, a także o ich optymalne rozmieszczenie, co dodatkowo przyczyniło się do obniżenia środka ciężkości samochodu. Układ napędowy zapewnia szybkość reakcji i dynamiczny styl jazdy, przy bardzo cichej, płynnej pracy. Toyota C-HR jest też dostępna z nowym turbodoładowanym silnikiem o pojemności 1,2 litra, który zadebiutował w ubiegłym roku w nowym Aurisie. Jednostka ta zapewnia moc 116 KM (85 kW) i moment obrotowy 185 Nm i średnie zużycie paliwa na poziomie 5,5 l/100 km. Silnik współpracuje z 6-biegową skrzynią PODLASKIE AGRO

manualną lub ze skrzynią bezstopniową CVT. W przypadku skrzyni automatycznej będą dostępne wersje z napędem na przednią oś i z napędem na wszystkie koła.

MaSz, Fot. Toyota

C-HR będzie konkurował na rynku z crossoverami marek premium, dlatego Toyota postawiła na uzyskanie możliwie najwyższej jakości wykończenia wnętrza.

ZDROWIE I URODA Jak

nastolatki powinny chronić się przed zbyt wczesnym macierzyństwem

Seks nocy letniej

Antykoncepcja to dla nastolatków bardzo istotna sprawa. „Dzisiejsi” młodzi ludzie znacznie wcześniej rozpoczynają współżycie, niż ich rówieśnicy sprzed kilkudziesięciu, czy kilkunastu lat. Tłumaczmy więc im, że „te sprawy” niosą ze sobą różne konsekwencje, a przygodny seks bez zabezpieczeń bardzo często kończy się nieplanowaną ciążą. Rozpoczęcie współżycia seksualnego powinno wiązać się z odpowiedzialnością, świadomością, a także wiedzą dotyczącą dostępnych metod antykoncepcji i ich skuteczności. – Obecnie wiele młodych dziewczyn w wieku 16-18 lat jest już „po” – mówi doktor Dorota Ruducha, specjalista ginekologii z Przychodni Położniczo-Ginekologicznej przy ul. NMP Królowej Rodzin w Białymstoku. – Czasami, choć są to pojedyncze przypadki, bywa, że nawet młodsze mają już pierwszy seks za sobą. Z obserwacji wiem, że wchodzą one w to życie seksualne zupełnie nieświadome tego, jakie konsekwencje niesie ze sobą stosunek bez zabezpieczeń. One, można powiedzieć – zupełnie nie wiedzą o co chodzi z tą antykoncepcją. Mają taką, nie wiadomo skąd zdobytą wiedzę, że np. przy pierwszym razie nie zachodzi się w ciążę. No i niestety ciąże młodocianych z tzw. wpadki, są dość częste. Zatem, czy na rozpoczęcie współżycia jest jakiś odpowiedni wiek? Jakaś granica? Czy 18 lat, czyli wiek dorosłości, to już ten moment? – Z pewnością 18-letnia, wkraczająca w dorosłość dziewczyna, będzie bardziej świadomego tego co robi, niż jej o 2-3 lata młodsza koleżanka. Jest sporo takich dziewczyn, które właśnie wtedy przychodzą na pierwszą wizytę do ginekologa. Przychodzą właśnie po antykoncepcję. – tłumaczy doktor Ruducha. W tym miejscu warto dodać, iż dziewczęta poniżej 16. roku życia muszą zgłaszać się do ginekologa z rodzicem lub opiekunem, gdyż potrzebna jest jego zgoda na przeprowadzenie badania ginekologicznego oraz innych procedur leczniczych, w tym wypisanie recepty na środki antykoncepcyjne. Dziewczyny pomiędzy 16. a 18. rokiem życia decyzję o procedurach leczniczych oraz antykoncepcji podejmują razem z rodzicami. Po 18. roku życia dziewczyna sama decyduje o swoim zdrowiu. – Takie „rodzinne” wizyty są częste. Wiele mam przyprowadza do mnie swoje córki i często po wypełnieniu stosownych dokumentów, po prostu zostawia je ze mną. Zauważyłam, że poziom uświadomienia dziewczyny 70

zależy od tego jakie stosunki panują w danej rodzinie. Jeśli z dzieckiem dużo się rozmawia, jeśli się mu wiele rzeczy wyjaśnia, tłumaczy, jeśli się je edukuje, to ono wie po co i dlaczego znalazło się w moim gabinecie – mówi specjalista. Choć pier wsza wizyta u ginekolo– Rozpoczęcie współżycia seksualnego powinno wiązać się ga jest przeżyciem, z odpowiedzialnością, a także wiedzą dotyczącą dostępnych metod to jak twierdzi pani antykoncepcji – mówi dr Dorota Ruducha, specjalista ginekologii z Przychodni doktor, wpadki wcaPołożniczo-Ginekologicznej przy ul. NMP Królowej Rodzin w Białymstoku. le nie wynikają z tego, że dziewczyna wstydzi się i nie chce przyjść lekarz jedynie doradza co jego zdaniem byłodo lekarza. Dzieje się tak, gdyż jest ona zu- by dla niej najlepsze, biorąc pod uwagę fakt, pełnie nieświadoma, do czego prowadzi seks czy będzie współżyła regularnie, czy ma to być bez zabezpieczeń. Dlatego szczere rozmowy na tzw. wszelki wypadek. – Zalecam obserwację własnego ciała i cyklu na temat współżycia i związanych z nim konowulacyjnego. Jednak nie jako metodę antysekwencji są jak najbardziej potrzebne. – Rozmawiać, tłumaczyć, uświadamiać. koncepcji, tylko po to, by dziewczyna miała Szczególnie kiedy dziewczyna wkracza w „ten” świadomość jak wygląda cykl. A niestety wiele wiek. Kiedy zaczyna spotykać się z chłopa- z nich, żeby nie powiedzieć, że prawie wszystkiem, chodzi na randki. Często jest tak, że ten kie, nie ma pojęcia cóż to takiego – tłumaczy pierwszy raz, to taka chęć spróbowania, zo- specjalista. „Książkowy” cykl owulacyjny trwa zwykle 28 baczenia co to takiego. Czasem koleżanki są już „po”, czasem chłopak wymusza, a cza- dni (normą są też cykle 25- lub 35-dniowe). sem jest to w tzw. „dobrym tonie”, że w tym Pierwszy dzień krwawienia miesiączkowego wieku już się współżyje. Jeśli wiemy, że córka jest pierwszym dniem cyklu. W czasie tych spotyka się z chłopakiem, rozmawiajmy z nią. 28 dni jest tylko kilka dni płodnych, czyli taMówmy szczerze i świadomie o skutkach sek- kich, kiedy kobieta może zajść w ciążę. Są to: su bez zabezpieczenia. Jeśli zachodzi taka ok. trzy dni przed jajeczkowaniem, okres japotrzeba, jeśli widzimy, że ona tego chce – jeczkowania i ok. dwa dni po jajeczkowaniu. zabierzmy ją do ginekologa. – mówi doktor Natomiast owo jajeczkowanie, w przypadku Dorota Ruducha. regularnego 28-dniowego cyklu, następuje Antykoncepcja dobierana jest indywidual- ok. 14 dnia cyklu. – Prowadzenie kalendarzyka pomaga ponie, gdyż asortyment tych środków jest dość szeroki. Nie zawsze jest to tabletka. Może znać swój cykl. Warto więc zapisywać sobie to być antykoncepcja tzw. barierowa, czyli datę początku każdej miesiączki. Po analizie globulka antykoncepcja, mogą to być pla- kilku takich cykli można z dość dobrą dokładstry, krążki dopochwowe, a nawet wkładki nością określić ich regularność – tłumaczy domaciczne dla młodych dziewcząt. Decyzja doktor Ruducha. o sposobie antykoncepcji należy do pacjentki, Tekst i fot.: Marzena Bęcłowicz

PODLASKIE AGRO

REKLAMA Wycieczki szkolne i zajęcia Trampolin

wychowania fizycznego w P arku

Wiosną skocz do Jumpera Marzec to też pierwszy dzień wiosny, który hucznie świętują uczniowie. Jak połączyć przyjemne z pożytecznym i ciekawie wykorzystać, z góry usprawiedliwioną nieobecność w szkole, podpowiada Mateusz Kondzior, współwłaściciel Parku Trampolin. Białostocki Park Trampolin, mieszczący się w dawnej hali mięsnej przy ul. Bema, zachęca do organizacji lekcji wychowania fizycznego i zaprasza wycieczki szkolne. Nowatorska forma rozrywki może być dobrym rozwiązaniem na uczczenie pierwszego dnia wiosny. Świetną alternatywą dla topienia Marzanny będzie basen wypełniony gąbkami, w którym każdy

PODLASKIE AGRO

bezpiecznie „zanurkuje”. Na uc zniów czeka także sektor do gry w koszykówPamiątkowe zdjęcie jednej z grup. A czy Twoja klasa da się zaskoczyć? kę, Air Track, ścianka wspinaczkowa i poducha powietrzna. Wszyscy, nauczyciela, który przy 12-osobowej grupie którzy lubią grę w zbijaka, mogą poznać jej nie płaci za bilet wstępu. Grupa składająca nowe wydanie – na arenie pełnej trampolin. się z 12-16 osób zapłaci za bilet 17 zł/oso– Nad przebiegiem wejść grupowych czu- bę za godzinę szaleństwa na trampolinach. wają wykwalifikowani trenerzy. Każde wej- Wejścia grup liczących powyżej 16 osób będą ście na obiekt odbywa się o pełnej godzinie kosztowały 15zł/os. Planujcie dzień wagaroi rozpoczyna się 5-minutową rozgrzewką, wicza, bo 21 marca już niebawem. Być może prowadzoną przez instruktora – wyjaśnia pan pogoda nas zaskoczy i ciepłe dni przyjdą Mateusz. wcześniej. Jumper Park Trampolin zaprasza Aby dzień wagarowicza był w pełni orygi- cały rok. nalny, oprócz wyboru nowatorskiego miejsca, Agnieszka Danilczuk warto nieco nagiąć zasady i zabrać ze sobą Fot. Jumper Park Trampolin

tel. 576 183 518, ul. gen. J. Bema 6, 15-369 Białystok www.jumperpark.pl kontakt@jumperpark.pl

ARTYKUŁ REKLAMOWY

W marcu jak w garncu. Przewrotnie, pogoda płata nam figle. Podobnie jest w białostockim Jumper Parku Trampolin, gdzie przewrotów, salt, fiflaków i innych figur akrobatycznych pod dostatkiem.

ZDROWIE I URODA Jakie

schorzenia leczą seanse w komorze hiperbarycznej

Tlen pełną piersią

Wspomaga leczenie chorób infekcyjnych, grzybiczych, migren, trudno gojących się ran i owrzodzeń. Pomaga w schorzeniach i zaburzeniach neurologicznych, przy autyzmie czy mózgowym porażeniu dziecięcym. Mowa o oddychaniu czystym, hiperbarycznym tlenem. Tlen jest najważniejszym składnikiem odżywczym i elementem najbardziej niezbędnym do życia. – W naszym organizmie jest około 70 bilionów komórek, które za pośrednictwem krwi żywią się tlenem – mówi Anna Grzybek z poradni „Meditlen” Tlenoterapia Hiperbaryczna z Białegostoku. – Niedotlenienie wiąże się z gorszą witalnością, niższą sprawnością, zmniejszeniem odporności organizmu, a także chorobami – głównie na poziomie układu oddechowego i krążenia. Tlenoterapia hiperbaryczna jest bardzo popularnym sposobem wspomagania leczenia wielu dolegliwości neurologicznych, urazowych, przewlekłych i zapalnych. Można powiedzieć, że jest to obecnie nieoceniona terapia, która daje świetne rezultaty w wielu przypadkach medycznych, począwszy od terapii dermatologicznych, odmładzających, odchudzających i poprawiających kondycję, przez leczenie trudno gojących się ran, owrzodzeń czy stopy cukrzycowej, udary mózgowe, reumatyzm, boreliozę, aż do autyzmu i ADHD włącznie. I co ważne

– Tlenoterapia hiperbaryczna jest metodą nieinwazyjną i bezpieczną, należy jednak pamiętać, że tak jak w przypadku każdej innej metody leczniczej, tak i tutaj występują określone przeciwwskazania co do jej stosowania – mówi Anna Grzybek z poradni „Meditlen” Tlenoterapia Hiperbaryczna z Białegostoku.

jest metodą nieinwaz yjną i całkowicie bezpieczną. – Terapia obejmuje serię seansów odbywających się w specjalnej komorze. Czas trwania seansu i długość terapii są indywidualne, zwykle jednak wynoszą od 45 min. do półtorej godziny oraz od kilku do kilkudziesięciu spotkań. W komorze hiperbarycznej ciśnienie jest wyższe niż atmosferyczne, co oznacza, że tlen pozbawiony fizjologicznych barier może przenikać tam, gdzie w normalnej sytuacji nie ma szans się przedostać, czyli do obszarów źle ukrwionych (np. ran czy ognisk udarowych) – tłumaczy Anna Grzybek. Dzięki terapii osiągamy korzyści jakie nie mogą być osiągnięte przez żaden inny sposób leczenia. Tlen hiperbaryczny stymuluje pracę układu nerwowego, ożywia i pobudza do życia komórki oraz przywraca ich prawidłowe funkcjonowanie, poprawia metabolizm w tkance nerwowej, redukuje obrzęki mózgu,

poprawia warunki przepływu w mikrokrążeniu, zwiększa przepuszczalność barier krew-mózg, chroni już uszkodzone obszary w tkance nerwowej, może też zmniejszyć stopień uszkodzeń mózgu powstałych na skutek wylewów czy udarów, a także przyspieszyć rehabilitację. – Na koniec chciałabym dodać, iż nasza oferta nie jest podyktowana marketingiem, badaniami rynku, ani chęcią szybkiego wzbogacenia się. Z terapią przy pomocy komory hiperbarycznej zetknęliśmy się w prywatnym życiu, gdzie choroba bliskiej osoby była motywacją do poszukiwania nowych i skutecznych sposobów leczenia. Wierząc w skuteczność terapii hiperbarycznej, postanowiliśmy podzielić się jej efektami, z osobami, które być może właśnie znalazły się w podobnej sytuacji. Korzystając z naszych usług, mogą liczyć państwo na profesjonalną i fachową obsługę – mówi pani Anna. MB

Pomóż Bartkowi Bartek cierpi na czterokończynowe dziecięce porażenie mózgowe. Potrzebuje wielospecjalistycznych rehabilitacji, intensywnych turnusów rehabilitacyjnych oraz sprzętów ortopedycznych. Terapia przynosi efekty, jednak jej koszty przewyższają możliwości finansowe jego rodziców. Przekaż mu swój 1% podatku. Wystarczy, że w składanym zeznaniu podatkowym podasz KRS Fundacji Dzieciom „Zdążyć z pomocą”, tj. KRS 0000037904, a w rubryce Cel szczegółowy wpiszesz 17665 Bartosz Sacharzewski – to bardzo ważne, gdyż tylko w ten sposób pieniądze trafią na konto Bartka. Darowizny można zaś kierować na konto Fundacji Dzieciom „Zdążyć z pomocą”: 41 1240 1037 1111 0010 1321 9362, koniecznie z dopiskiem: na leczenie i rehabilitację Bartosza Sacharzewskiego 17665. 72

PODLASKIE AGRO

ROZRYWKA Przyrząd wykorzystywany przy produkcji mebli

PrezenGłęboka tacja na zupę mody

Choroba Główny zakaźna port RPA

Mała, wąska uliczka

Miejsce zamiany wody w wino

ZwyTrawiascięstwo, te tereny sukces w Afryce

Pilarka ramowa Psia mama

Datek ofiarowany ubogiemu

Sakiewka

Różnica poziomów wody

Ozdobny układ otworów

Miara gruntu Groźny car

Rzeka w środkowych Niemczech Dzieło Kochanowskiego

Lewy dopływ Renu

Echosonda Sprzęt amatora łowienia ryb

Buduje gniazdo Sędziowie

U boku Adama Słodki puder

Wart pałaca

Sprzęt laboratoryjny o kształcie zbliżonym do kubka

Sygnał Drzewce ostrzena statku gawczy Zabawa Butan lub propan

Dalszy plan obrazu

Największy kontynent

Przerażający sen

Spośród osób, które prześlą prawidłowe hasło wylosujemy pięć i nagrodzimy książkami „Łowcy ognia”. Zgłoszenia prosimy wysyłać na adres redakcji lub mailem biuro@podlaskieagro.pl. Na rozwiązania czekamy do końca marca br. Uwaga! W losowaniu nagród wezmą udział zgłoszenia zawierające poprawne hasło, imię, nazwisko i adres uczestnika. Stan pogody

Dawna jednostka podziału terytorialnego w Grecji

Układ liczący

Reprezentacyjny pokój

Postać

Ssak z rodziny żyraf Fiskalna w sklepie Otacza lagunę

Mędrzec, czarodziej Krótki, krzywy nóż szewski

Skrzynka wyborcza

Czerpak kuchenny

Opłata graniczna

10 Kołysze drzewami

Księżniczka kojarzona z Gombrowiczem

Jedn. napięcia elektrycznego

Lisia kryjówka

ŁOWCY OGNIA

PODLASKIE AGRO

Autor "Solaris"

Napój alkoholowy

Gęsty, stary las

Tańcowała z igłą

11 Brat matki lub ojca

Wierny czworonóg

Padlina dla sępa

Adam, poeta

Państwo z Bejrutem

Dawna siedziba papieży Beduin

Rybie jaja

Ze stolicą w Teheranie

Znieważanie, Materiał obraopałowy żanie

Zimowy pojazd Niewiadoma

Lodowa tafla

Twórca jednej z religii

Udziela Miasto w pobliżu pożyWarczek szawy

Kieł lub siekacz

Wynagrodzenie za pracę

Narzę- Żołnierz dzie lekkiej ogrodnijazdy cze

21 Wygrywa ze złem

8 Kopalina użyteczna

Część spłaty Mózg armii

Samiec owcy Dramatyczność Instrument ludowy

Obrabiarka skrawająca

Cztery Basen kwartały portowy

Natarcie, ofensywa

3 Kloss, agent J-23

Budowla z przęsłami

Szaruga, plucha

Pod zegarem Efekt korozji

Nosze dla zmarłych

Nielot w zoo

Kamień jubilerski

Zwrócenie długu

Nocny motyl

Hasło krzyżówki z ostatniego wydania gazety brzmiało: Supermarket na pniu.

Miernik stanów wody

ROZRYWKA

dzie dobrze...

Rozmawia dwóch studentów. – Pow t ar z ał eś coś pr ze d egzaminem? – Tak. – Co? – Będzie dobrze, bę-

***

Morze Północne. Wieje straszny lodowaty wicher. Na pokładzie statku rozmawia dwóch marynarzy. – W taką pogodę z gołą głową? Gdzie masz swoje nauszniki? – Od czasu nieszczęśliwego wypadku już ich nie noszę. – Jakiego wypadku? – Bosman zapraszał na wódkę, a ja nie usłyszałem.

***

W szpitalu lekarz pyta pacjenta: – Czy nie odczuwa pan nudności? – Nie, mam tu takie małe radyjko.

***

– Żona mnie opuściła. – Kup sobie flaszkę i zatop żal! – Nie mogę. – Nie masz kasy? – Nie mam żalu.

***

– Szeregowy, nie widziałem was na zajęciach z kamuflażu! – Dziękuję za uznanie sierżancie.

***

Wygrali :)

Żona mówi do męża: – Piłeś!!! – A skąd – odpowiada mąż. – To powiedz Gibraltar! – No dobra, piłem!

***

Upojna czerwcowa noc. Świece, wino, para matematyków. On namiętnie szepcze jej do ucha: – Kochanie, myślisz o tym samym co ja? – Taaak! – I ile ci wyszło?

***

Turyści spotykają bacę i krzyczą do niego z daleka: – Ahoj baco, co robicie? A baca odpowiada: – A hoj was to obchodzi!

***

Mówi żona do męża: – Czy naprawdę musiałeś wypić całą butelkę wódki? – Kochanie, zostałem zmuszony. – Przez kogo? – Przez przypadek. Zgubiłem nakrętkę od butelki.

***

Rozprawa w sądzie: – A więc oskarżony przyznaje się, że w czasie polowania postrzelił gajowego? – Tak, przyznaję się. – A czy oskarżony może wskazać jakieś okoliczności łagodzące? – Gajowy ma na nazwisko Zając.

Anna Zyrczuk-Żar z synem Damianem.

***

– Jaka jest różnica między żonatymi, a kawalerami? – Gdy kawalerowie się zakochują, to się żenią, a gdy żonaci się zakochują, to się rozwodzą.

***

– Panie doktorze, mam problem... – Słucham? – Codziennie chodzę do sklepu i kupuję dwie butelki wódki. Boję się, że jestem zakupoholikiem...

BLACHY TRAPEZOWE

od 13,95zł* cena brutto za m2 całkowity *modele i aktualna dostępność do potwierdzenia w punkcie sprzedaży Bielsk Podlaski, ul. Brańska 153 tel: 607 357 735 e-mail: biuro@hanbud-dachy.pl

Kuriany 114 (Oddział Białystok) tel: 605 431 444 e-mail: bialystok@hanbud-dachy.pl