Podlaskie Agro Nr 74/2017 by Wydawnictwo Skryba

NR 3(74)/2017

ISSN

1896 - 8260

KWIECIEÑ 2017

Prawidłowy Słyną

Olimpiada

siew kukurydzy

z wyrobu serów korycińskich

System dozowania płynnych premiksów Jak zapobiegać stanom zapalnym wymion

Kozy Zalety

Rudce

wracają do łask

metody genomowej

Odwiedzamy Idźki Młynowskie

W NUMERZE: QQ AKTUALNOŚCI QQOd pokoleń zajmują się serowarstwem

s.4

QQSzepietowo – targowa stolica Podlasia

s.8

QQNajnowsze trendy w żywieniu bydła

s.10

QQPronar otworzył drugą halę w Narewce

s.14

QQKandydat na Wójta Roku

s.16

Niech czas wielkanocny utrzyma nasze marzenia w mocy, aby wszystkie piękne życzenia okazały się do spełnienia, i aby nie zabrakło nam wzajemnej życzliwości, abyśmy przez życie kroczyli w ludzkiej godności, i niech symbol boskiego odrodzenia, był i będzie dla nas celem do spełnienia. Wesołych Świąt Wielkiej Nocy

QQ HODOWLA QQNowoczesna produkcja mleka

s.18

QQSystemy dozowania płynnych premiksów

s.22

QQ UPRAWA QQKupujemy folie do sianokiszonki

s.26

QQNawozy mineralne z Białegostoku

s.28

QQPrawidłowy siew kukurydzy

s.30

QQRośnie popularność lucerny

s.36

QQ MASZYNY QQZetor Crystal 160

s.38

QQNowa generacja dysków tnących

s.42

życzy Redakcja Podlaskiego Agro

QQ WETRYNARIA QQMożna łatwo ograniczyć stany zapalne wymion

s.44

QQ CIEKAWOSTKI QQŻywienie na przednówku

s.48

QQ PORADY QQAktualne zasady wycinania drzew

s.52

QQPrzepisy nabywania prywatnych nieruchomości rolnych

s.54

QQ BUDUJEMY I MIESZKAMY QQOdnawialne źródła energii

s.58

QQŻywiczna masa montażowa

s.60

QQ MOTORYZACJA

s.61

QQ ZDROWIE I URODA

s.62

QQ ROZRYWKA

s.65

Na okładce: Daniel i Adam Dąbrowscy ze wsi Szepietowo-Żaki, w tle Zetor Crystal 160. Fot. Szymon Martysz

PODLASKIE AGRO

    

ul. Bema 11, lok. 80, 15-369 Białystok, tel. 85 745-42-72, www.podlaskieagro.pl, e-mail: biuro@podlaskieagro.pl Redaktor naczelny: Szymon Martysz , szmartysz@skryba.media.pl Redakcja: Barbara Klem, Marzena Bęcłowicz, Adam Słowikowski DTP: Jan Kitszel Reklama: Sebastian Rutkowski 503-039-455, kierownik biura reklamy Joanna Kaczanowska-Sawicka 662-234-788, Magdalena Pietraszko 533-379-533, Andrzej Niczyporuk 501-303-181, Wydawca: Wydawnictwo Skryba  Druk: Bieldruk Białystok  Nakład: 15.000 egz. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam. Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i redagowania nadesłanych tekstów.

AKTUALNOŚCI Odwiedzamy Gorszczyznę

w gminie

Korycin

Ser z tradycjami

Krystyna i Andrzej Łukaszuk od kilku pokoleń zajmują się produkcją serów. To ich specjały cieszą się największym uznaniem i to właśnie oni rozpowszechnili sery korycińskie na całą Polskę. Państwo Łukaszuk to mieszkańcy Gorszczyzny – wsi, która dzięki Nim słynie z sera korycińskiego. Państwo Łukaszuk prowadzą małe gospodarstwo rolne, w którym zajmują się przetwórstwem mleka na pyszne sery. Obecnie córka Aneta przejęła część z wielu obowiązków prowadzenia gospodarstwa i produkcji serów. Zanim jednak zaczniemy opisywać czasy współczesne chciałbym wyjaśnić jakie były początki sera w tej rodzinie i skąd wziął się ser koryciński. – Z mężem prowadzę to gospodarstwo od 38 lat – mówi Pani Krystyna. – Andrzej pracował od dzieciństwa w Gorszczyźnie. Gospodarstwo oraz pracowitość odziedziczył po rodzicach. Mogę powiedzieć, że wszystko co tutaj mamy to Jego życiowy dorobek. Na pytanie – jak to wyglądało czterdzieści lat temu – gospodyni z uśmiechem odpowiedziała, że z pewnością było skromniej. – Wiadomo jak to się kiedyś żyło. Nie było luksusów. Mieszkanie było stare, podobnie budynki inwentarskie. Areał też był mniejszy, chociaż nieznacznie. Mąż po przejęciu gospodarstwa miał nieco ponad 15 ha ziemi. W drugim roku małżeństwa dokupiliśmy ok. 4 ha i na tych niespełna 20 ha gospodarujemy do tej pory. Rozpoczynaliśmy tak jak większość – wszystkiego po trochu, ale z przewagą trzody. I tak się powoli żyło. 4

Tutaj jednak musimy cofnąć się jeszcze dalej – do lat 40-tych i 50-tych. Trzeba wyjaśnić, że w tamtych czasach nie istniała nazwa sery korycińskie. Niektórzy mówili na te produkty sery wiejskie, ale większość używała nazwy – sery szwajcarskie. Wówczas były to wyroby mocno dojrzałe – okres dojrzewania wynosił jeden lub nawet dwa miesiące. Sery leżakowały w piwnicach i komórkach na słomie. Tam były przewracane aż dochodziło do momentu kiedy pojawiała się na nich lekka pleśń. Wówczas gospodynie zabierały swój wyrób do domu, gdzie był solidnie oczyszczany i na końcu osuszany. Następnie sery trafiały zazwyczaj na targi w Suchowoli i w Knyszynie lub do innych okolicznych miejscowości. Wróćmy jednak do historii Krystyny i Andrzeja Łukaszuk. – Pod koniec lat 80-tych nie było łatwo. W pewnym momencie mleko, które uzyskiwaliśmy od naszych krów, postanowiliśmy przetworzyć na ser. Powód był prosty – brakowało nam pieniążków – wspomina gospodyni. – Wiadomo, w czasach „komuny” mleko zdawało się do punktu skupu i często (zwłaszcza na wiosnę) dostawało się za nie grosze. Trzeba było coś zmienić. Zaczęliśmy więc produkować ser, który sprzedawaliśmy głównie w Białymstoku na hali mięsnej przy ul. Bema, gdzie było kilka stoisk z nabiałem.

Sery z gospodarstwa państwa Łukaszuk przygotowywane były przez tydzień. Dziennie robiono dwa lub trzy sery o wadze ok. 3 kg. Były to ilości, które akurat można było przetworzyć z porannego i wieczornego udoju. Gospodarze wówczas posiadali 7 krów, a wyjazdy na targ odbywały się raz w tygodniu, niekiedy częściej. – Cena w połowie lat 90-tych wynosiła ok. 6 zł za kg, co pozwalało z optymizmem patrzeć na tą działalność. Czasami z jednego wyjazdu przywoziło się tyle pieniędzy, co otrzymywaliśmy z miesięcznej sprzedaży mleka do mleczarni – opowiada gospodyni. Po pewnym czasie pan Andrzej, gdzieś już po 2000 r., zasugerował wójtowi Korycina (Mirosławowi Lechowi), że może warto byłoby wypromować ich lokalny specjał. I właśnie od tego momentu gospodarstwo Krystyny i Andrzeja Łukaszuk zasłynęło z produkcji serów korycińskich „swojskich”. Nazwa ta nawiązuje do tradycji i lokalnego charakteru produktu. Przy wsparciu urzędu gminy rozpoczęły się wyjazdy na rzecz promocji. Sery państwa Łukaszuk bardzo szybko zostały docenione w konkursie Nasze Kulinarne Dziedzictwo (Perła 2004) oraz w Podlaskiej Marce Roku (Smak Roku 2004). C.D. NA STR. 6

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

Wozy paszowe KUHN

Jakość potwierdzona przez użytkowników FINANOSOWANIE FABRYCZNE OPRO

CEN T

O WA N

3 t La a a in cj an

ar gw k ze

pr d ła ę ni

Autoryzowany Dealer KUHN:

e-mail: biuro@primator.pl www.primator.pl

PRIMATOR Henryk Kraszewski ul. Zambrowska 1A, 18-220 Czyżew tel. 86 275 50 09 fax 86 276 06 00

SPRZEDAŻ - SERWIS ul. 1 Armii Wojska Polskiego 8C 15-103 Białystok tel. 85 66 47 112, fax 85 66 23 720

www.karchercenter-efekt.pl PODLASKIE AGRO

KÄRCHER CENTER EFEKT 5

AKTUALNOŚCI C.D. ZE STR. 4

Prasa oraz naczynia do formowania i dojrzewania serów, z których korzystał Wacław Łukaszuk, dziadek pani Anety.

Krystyna i Andrzej Łukaszuk to twórcy renomy serów korycińskich.

– Dzięki szkoleniom, w których często organizację warsztatów z serowarstwa, w tym uczestniczymy, pogłębiamy swoją wiedzę z za- prezentacji tradycyjnego sposobu wyrobu kresu serowarstwa. Uczymy się i rozwijamy, serów korycińskich. Trzymamy zatem kciuki i zapraszamy do oddzięki czemu w naszej ofercie pojawił się ser żółty dojrzewający, ręcznie wytwarzany z nie- wiedzenia strony www.serowarpodlaski.pl, pasteryzowanego mleka krowiego oraz ser gdzie można nabyć sery państwa Łukaszuk. typu kwasowo-podpuszczkowego. Takie wyTekst: Szymon Martysz jazdy to wspaniała okazja, aby poznać osoby Fot. Serowarpodlaski.pl o podobnych zainteresowaniach. To także niepowtarzalna możliwość wymiany doświadczeń – wyjaśnia Aneta Łukaszuk. Gospodarze z Gorszcz y zny planują w ybudowanie małej prz ydomowej serowarni. Mają nadzieję, że inwestycja ta zachęci turystów do odwiedzania ich i spróbowania regionalnego specjału. Now y budynek Mleko w gospodarstwie rodziny Łukaszuk zostaje przetwarzane zaraz po udoju. umożliwi im również Pierwszym etapem produkcji jest podgrzanie mleka. Następnie dodawany

jest enzym, który ścina białko. Kolejnym etapem jest rozdrabnianie skrzepu

i oddzielenie go od serwatki. Skrzep opada na dno, a serwatka unosi się do góry. Wówczas można już uformować ser. Dalej wyrób trafia do solanki. Ostatnią fazą jest dojrzewanie i pielęgnowanie.

PODLASKIE AGRO

Fot. Szymon Martysz

– Ser koryciński Swojski w 2005 r. został wpisany na Listę Produktów Tradycyjnych, a w 2012 r. został zarejestrowany przez Komisję Europejską jako Chronione Oznaczenie Geograficzne. To dzięki naszym staraniom sery z Korycina zdobyły sławę i są rozpoznawalne w Polsce i za granicą – mówi z dumą Krystyna Łukaszuk. I tym sposobem dotarliśmy do czasów współczesnych. Tak jak wspomniałem na początku, gospodarstwem obecnie zajmuje się również córka Aneta. Stworzyliśmy markę sera korycińskiego swojskiego i zdobył on renomę ze względu na wysoką jakość oraz niepowtarzalny smak. Priorytetem było wyprodukowanie jak najlepszych serów. Zwiększenie produkcji zostało podyktowane rosnącym zainteresowaniem – nasze założenia okazały się więc słuszne – podkreśla Pani Aneta. Młoda gospodyni w dalszym ciągu chce rozwijać tradycyjne, rodzinne serowarstwo. Obecnie w gospodarstwie produkowane jest ok. 200 kg sera tygodniowo. Wielkość produkcji zależy od ilości pozyskiwanego mleka. Ulega ona też zmianie ze względu na porę roku czy stan pogłowia.

AKTUALNOŚCI Nowy sezon wystawienniczy w Podlaskim Ośrodku Doradztwa Rolniczego w Szepietowie

Targi

czas zacząć Podlaskie Agro w tym roku już po raz kolejny patronuje imprezom targowym, organizowanym przez Podlaski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Szepietowie. Dziękujemy gospodarzom za zaufanie, a Państwa zachęcamy do udziału we wszystkich – absolutnie – wydarzeniach. Sezon rozpoczynają kwietniowe Wiosenne Targi Ogrodnicze. Jest to oferta dla miłośników sadów i ogrodów. Urozmaicają ją miody i inne podlaskie specjały kulinarne, jak np. chleb na zakwasie, swojskie wędliny, ser koryciński, słodkie mrowiska i sękacze, kwas chlebowy, podpiwek i domowe nalewki. Ogólnie, mimo średnio sprzyjającej aury, do Szepietowa zjeżdża na te dwa dni po blisko 200 wystawców. A Targi Ogrodnicze odwiedza po kilkanaście tysięcy osób. Zielony, już prawie letni maj zdominuje Zielona Gala i Podlaskie Targi Budownictwa Wiejskiego. W tym roku będzie to już XII wydanie Gali. Prezentuje ona corocznie setki maszyn, zarówno na stoiskach, jak i przy pracy w polu. Jest to niebywała okazja do pełnego przeglądu maszyn do zbioru i konserwacji zielonek oraz zapoznania się z nowościami na rynku budowlanym. Wystawcy pokazują jak nowocześnie i zgodnie z najnowszymi trendami wybudować budynki inwentarskie. W ciągu dwóch dni imprezy przez tereny PODR-u przewija się po kilkanaście tysięcy zwiedzających. Pod koniec czerwca w środowisku rolniczym mowa będzie jedynie o XXIV Regionalnej Wystawie Zwierząt Hodowlanych – największych targach rolniczych północno-wschodniej Polski. Targi w największym skrócie: rekordowa liczba wystawców z Polski i zagranicy, ponad tysiąc zwierząt hodowlanych – najpiękniejszych okazów bydła ras mlecznych i mięsnych, koni, owiec, drobiu i królików, dwa dni wypełnione pokazami, konkursami, spotkaniami edukacyjnymi i handlowymi, no i oczywiście... kilkadziesiąt tysięcy

zwiedzających. Jak na mleczną potęgę kraju przystało, dominować będą hodowcy bydła mlecznego. A na powierzchni ponad 10 ha ponad 400 wystawców gwarantuje zwiedzającym szereg atrakcji, prześcigając się w pomysłach, jak na swoje stoisko przyciągnąć klienta. Targom tradycyjnie towarzyszyć będą Dni z Doradztwem Rolniczym, pozwalające skorzystać z kompleksowego doradztwa z zakresu produkcji zwierzęcej, roślinnej, zasad integrowanej ochrony środowiska, ekonomiki produkcji, przedsiębiorczości, ekologii i agroturystyki. I tak szybko doszliśmy do jesieni i wrześniowego Podlaskiego Dnia Kukurydzy. To największe wydarzenie w województwie podlaskim skierowane do plantatorów i miłośników kukurydzy. Będziemy wtedy szukać odpowiadających nam odmian kukurydzy, a jednocześnie nowoczesnych maszyn do zbioru tego zboża. Imprezę uzupełnią wykłady i liczne konkursy, co sprawi, że pola doświadczalne w Szepietowie odwiedzą tłumy. Sezon targowy pożegnamy październikowymi Targami Ogrodniczymi „Jesień w sadzie i ogrodzie” oraz Targami Leśnymi „Las i My”. Na zwiedzających czekać będą ciekawe pokazy maszyn leśnych w akcji, konkursy, występy zespołów artystycznych i bogata oferta wystawiennicza. MaSz

Fot. Podlaskie Agro

QQ Szepietowo to  targowa stolica Podlasia.

Kalendarz imprez targowych w 2017 r. 22-23 kwietnia 2017 r. 20-21 maja 2017 r. 24-25 czerwca 2017 r. 10 września 2017 r. 7-8 października 2017 r. 8

– W iosenne Targi Ogrodnicze i Targi Pszczelarskie – Zielona Gala, Podlaskie Targi Budownictwa Wiejskiego – Regionalna Wystawa Zwierząt Hodowlanych i Dni z Doradztwem Rolniczym – Podlaski Dzień Kukurydzy Wojewódzki Konkurs Orki – Targi Ogrodnicze i Targi Leśne PODLASKIE AGRO

REKLAMA

PODLASKIE AGRO

AKTUALNOŚCI O najnowszych

trendach w żywieniu bydła

Mleko bez GMO

–

konferencja firmy

Blattin

w Ł omży

Konferencję rozpoczął Zbigniew Pustuła, dyrektor firmy Blattin, który omówił często zmieniającą się sytuację na rynku mleczarskim.

Najnowsze informacje o zmianach w sposobach żywienia i hodowli krów. Profesjonalne rady i wskazówki dla setek zebranych rolników. Tak w przysłowiowym, telegraficznym skrócie można przedstawić XVII Ogólnopolską Konferencję Hodowców Bydła Mlecznego, która odbyła się 3 marca w Łomży. Spotkanie otworzył organizator Zbigniew Pustuła, dyrektor firmy Blattin. Przywitał przybyłych i przedstawił osiągnięcia spółki w temacie produkcji pasz. Największym sukcesem Blattin z ostatnich miesięcy było otwarcie nowego zakładu produkcyjnego w Ostrołęce. Pełna automatyzacja oraz skupienie się na produkcji pasz bez dodatku GMO są powodem do dumy. Po krótkim wprowadzeniu mównicę zajęli naukowcy. Pierwszy wykład poprowadził prof. Zygmunt Kowalski z Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie. Zaczął od zagadnień dotyczących żywienia krów bez pasz genetycznie modyfikowanych. Od lat kontrowersje na całym świecie wzbudza coraz szersze wykorzystywanie tak zmienionych roślin. A przy obecnym rozwoju nauki, nie jesteśmy w stanie stwierdzić z całą pewnością czy nam nie szkodzą. Nie ma jednoznacznych przesłanek, które by to udowadniały, jednak na ostateczne rozstrzygnięcie sporu trzeba będzie jeszcze długo poczekać. – GMO jest akceptowane, gdy jego uprawa na danym terenie jest mocno opłacalna – przekonywał profesor. – Postęp jest postępem, ale przypomnijmy sobie, jak sprzeczne emocje wywoływało wprowadzanie nawozów sztucznych. Kolejnym aspektem była opłacalność takich upraw, które w powszechnej świadomości 10

są bardziej dochodowe niż w przypadku tradycyjnych odmian. Nic bardziej mylnego. Na przykładzie rozwoju rolnictwa w Kanadzie i USA, gdzie rośliny GMO są uprawiane powszechnie, a w Unii Europejskiej, która zabroniła ich wykorzystywania, okazało się, że między oboma kontynentami nie ma większych różnic. W niektórych przypadkach może się nawet wiązać ze zwiększonymi kosztami, które rolnik będzie musiał ponieść na dodatkowe wykorzystanie herbicydów. Dominująca dotychczas na rynku poekstrakcyjna śruta sojowa, która pochodzi z nasion GMO, w najbliższej przyszłości ma szansę być zastąpiona przez poekstrakcyjną śrutę rzepakową. Jej największymi zaletami jest produkcja w Polsce, przez co odpadają dodatkowe koszty importu. Daje ona takie same wyniki hodowlane, a w niektórych aspektach nawet lepsze niż śruta sojowa. Niestety nie sprawdza się ona przy żywieniu cieląt. Jest dla nich zbyt gorzka, cechuje się mniejszą strawnością, przez co dobowe przyrosty masy ciała są za niskie, by mówić o w pełni zadowalającej hodowli. Profesor zaznaczył jednak, że są to problemy przejściowe, nad rozwiązaniem których prowadzone są już odpowiednie badania. Pierwsze wyniki zapowiadają się obiecująco. Kolejnym prelegentem był Dariusz Szopa z działu Blattin Technika, który mówił

o wozach paszowych z poziomym systemem tnąco-mieszającym. Wykład dotyczył faktów i mitów na temat tych maszyn. Jednym z głównych stereotypów jest myślenie, że wozy poziome nie nadają się do balotów. Jednak właściwa konstrukcja wozu poziomego (m.in. odpowiednia ilość noży i przeciwnoży), jak przekonywał prelegent, wystarczy, aby średnio w kilka minut balot został idealnie pocięty. Przedstawił porównanie kosztów pracy dwóch systemów (pionowego i poziomego) na przykładzie gospodarstw do 50 i 100 krów przez dziesięć lat. Uczestnicy konferencji mogli się dowiedzieć, jak rozkładają się koszty związane z paliwem, czasem oraz zużyciem noży. Wozy paszowe poziome, pomimo większej ceny zakupu, są efektywniejsze i zwracają się o wiele szybciej przy eksploatacji. – Nie jest to pierwsza konferencja, w której uczestniczę – mówi pan Dariusz. – Staram się, aby tematy nigdy się nie pokrywały, ponieważ zależy mi na przekazywaniu naszego doświadczenia cały czas od nowa. Prowadzimy testy, staramy się doskonalić produkty, aby jeszcze bardziej były dopasowane do naszych warunków. Jednym z głównych celów wykładów jest pokazanie, gdzie jeszcze można zaoszczędzić pieniądze, szczególnie przy maszynach, które C.D. NA STR. 12

PODLASKIE AGRO

AKTUALNOŚCI C.D. ZE STR. 10

pracują codziennie, jak wóz paszowy. Jeśli kogoś nie przekonują prezentacje i tabele, może zaprosić na indywidualny pokaz przedstawicieli firmy. Przyjadą do każdego gospodarstwa, aby zademonstrować jego działanie. Na zakończenie Piotr Pstrągowski, kierownik wytwórni pasz w Ostrołęce oraz Mariusz Bagiński, doradca żywieniowy firmy Blattin, poruszyli temat produktów wolnych od GMO i ich zastosowaniu w żywieniu bydła. – Linia produkcyjna w Ostrołęce jest bardzo zaawansowana technologicznie, a do obsługi wystarczają trzy osoby – mówił Piotr Pstrągowski. – Zmniejsza t o   r y z y ko b ł ę d u

Piotr Pstrągowski oraz Mariusz Bagiński przedstawili bogatą ofertę produktów firmy Blattin.

ludzkiego do minimum, a przy obecnie stosowanym systemie kontroli, klient może mieć całkowitą pewność wysokiej jakości kupowanych pasz. Oferta produktów firmy Blattin bez GMO jest szeroka. Obejmuje pasze, koncentraty oraz dodatki mineralno-witaminowe. Wszystko oczywiście z odpowiednimi certyfikatami. Obecnie odchodzi się od produkcji śruty poekstrakcyjnej sojowej na rzecz makucha sojowego. To naturalny komponent białkowy. Cechuje się wysoką wartością energetyczną i zawartością białka oraz lepszą strawnością i przyswajalnością. – Konferencje tego typu są dla nas bardzo przydatne – ocenia Krzysztof Koziak,

rolnik z gminy Poborowo. – Dziś na przykład dowiedziałem się wielu rzeczy o żywieniu i prowadzeniu gospodarstwa. Żałuję tylko, że podano mało przykładów konkretnych gospodarstw, w których prowadzono dane badania. Frekwencja okazała się bardzo duża. Hodowcy chętnie przyjeżdżają na spotkania tego typu, aby dowiedzieć się, jak usprawnić produkcję. Są one także niezwykle korzystne dla przedstawicieli firm rolniczych, którzy mają szansę poznać opinię o swoich produktach, wymienić się informacjami oraz dowiedzieć się, co jest najbardziej potrzebne typowemu rolnikowi. Tekst i Fot. Adam Słowikowski

Dariusz Szopa rozprawił się z mitami na temat wozów paszowych.

Profesor Kowalski przedstawił zebranym wyniki najnowszych badań o roślinach GMO.

PODLASKIE AGRO

AKTUALNOŚCI

marca nastąpiło otwarcie drugiej hali fabryki

Pronar w Narewce

Rosną w siłę

Prawie 13 tys. m² nowej powierzchni zostało oddanych do użytku podczas oficjalnego otwarcia nowej hali produkcyjnej. Dzięki temu powierzchnia użytkowa fabryki została powiększona niemal dwukrotnie. To w ostatnim czasie już kolejna, po Siemiatyczach, ogromna inwestycja firmy Pronar. Fabryka w Narewce specjalizuje się w pro- wstęgi, a obecni duchowni poświęcili nowe dukcji przyczep specjalistycznych, wielkoga- hale produkcyjne. Minister Jarosław Gowin podkreślał, że jest barytowych oraz tarcz do felg. Rozbudowa fabryki pozwoliła na znaczne zwiększenie zaskoczony wielkością całego przedsiębiormocy produkcyjnych, przyspieszyła procesy stwa, które składa się z siedmiu fabryk zlowytwarzania maszyn i komponentów, a dzięki kalizowanych na terenie woj. podlaskiego. zastosowaniu najnowszych rozwiązań tech– Chciałbym wyrazić swój podziw dla tego, nologicznych, zostały stworzone linie mon- co zrobiliście. W pierwszej kolejności słowa uznania należą się prezesowi firmy, panu tażowe oraz miejsca pracy. W uroczystości otwarcia nowej hali Pronar Sergiuszowi Martyniukowi, bo to przedw Narewce udział wzięli m.in.: wicepremier sięwzięcie nie powstałoby bez charyzmai Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego Jaro- tycznego lidera, kogoś kto poświęca temu sław Gowin, przedstawiciele władz lokalnych każdą wolną minutę swojego życia, kogoś i samorządowych, służb mundurowych, du- kto ma wielką ideę, a ta firma zrodziła się chowni oraz zarząd i pracownicy spółki Pro- z idei. Żaden jednak przywódca, choćby nar. Spotkanie rozpoczęło się w Narwi, gdzie najbardziej charyzmatyczny, nie poradzi zaproszeni goście zwiedzili główną fabry- sobie bez znakomitego zespołu, a Państwo kę i Centrum Badawczo- Rozwojowe Pronar. taki właśnie zespół tworzycie – powiedział Kolejnym punktem było spotkanie ministra Jarosław Gowin. z pracownikami, gdzie oprócz przemówieMaSz, Fot. Podlaskie Agro nia znalazł się czas na pytania i dyskusję na temat emigracji polskich studentów i naukowców na Zachód Europy oraz dewaluacji wyższego wykształcenia w Polsce. Po konferencji uczestnicy przejechali do fabryki w Narewce, gdzie dokonano symbolicznego przecięcia Powierzchnia hal produkcyjnych w Narewce wynosi obecnie 26.943 m². 14

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

PODLASKIE AGRO

AKTUALNOŚCI Szef

regionalnego samorządu

Turośni Kościelnej w gronie

finalistów

Wójt Roku `2016

Grzegorz Jakuć, wójt gminy Turośń Kościelna, znalazł się w finałowej dziesiątce osób w prestiżowym, ogólnopolskim konkursie Wójt Roku `2016. Ta popularna samorządowa rywalizacja służy promowaniu ludzi, którzy przyczyniają się do rozwoju polskich wsi i małych miejscowości. Organizatorem XV już edycji plebiscytu jest Program 1 Telewizji Polskiej S.A. Wydarzeniu patronują honorowo Andrzej Duda – Prezydent RP i Krzysztof Jurgiel – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Plebiscyt promuje wójtów, którzy aktywnie działają na rzecz rozwoju swoich gmin. Kandydatów do tytułu najlepszego wójta mogli zgłaszać mieszkańcy gmin, organizacje i instytucje. Kapituła sędziowska nominuje ze zgłoszonych kandydatów dziesięciu samorządowców, których osiągnięcia w pracy zostały najwyżej

ocenione. W skład jury wchodzą przedstawiciele Konkurs na „Wójta Roku” od kilkunastu lat cieszy się dużym zainteresowaniem organizatora oraz patrośrodowisk samorządowych. Gratulujemy mieszkańcom Turośni Kościelnej, nów konkursu. Laureaże Grzegorz Jakuć został uznany za gospodarza mogącego poszczycić się tem plebiscytu zostanie największymi osiągnięciami w pracy na rzecz swojej gminy. ten z finalistów, na którego widzowie telewizyjnej jedynki oddadzą – Narwiańska Akcja Rozwoju Ekonomicznego najwięcej głosów. Wsi i Uczniowski Klub Sportowy „Tur”. Kandydaturę Grzegorza Jakucia zarekoOgłoszenie wyników i wręczenie nagród mendowały trzy stowarzyszenia działające odbędzie się 22 kwietnia 2017 r. Wszyscy trzyna terenie gminy: Stowarzyszenie Przyja- mamy kciuki za pana Grzegorza! ciół Niewodnicy, Stowarzyszenie N.A.R.E.W. Tekst i fot. Bożena Bieryło, UG Turośń Kościelna

Sieci wymuszają

Turnusy rehabilitacyjne

Organizacje mleczarskie alarmują „Po raz kolejny obserwujemy nieuczciwe praktyki sieci handlowych destabilizujące polski rynek mleczarski oraz próby wpływania na redukcję cen płaconych za mleko polskim rolnikom”. Polska Izba Mleka, Polska Federacja Hodowców Bydła i Producentów Mleka oraz Krajowy Związek Spółdzielni Mleczarskich wystosowały w tej sprawie list do sieci handlowych, który zostanie złożony również do wiadomości Krzysztofa Jurgiela, Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi i Mateusza Morawieckiego, wicepremiera, Ministra Rozwoju i Finansów. Organizacje branżowe zrzeszające rolników, producentów i przetwórców mleka z wielkim zaniepokojeniem obserwują politykę drastycznego obniżania cen wyrobów mleczarskich – piszą m. in.: „Z wielkim niepokojem obserwujemy żądania obniżki cen za oferowane produkty wystosowywane przez sieci handlowe wobec dostawców produktów mleczarskich. Złożone przez Państwa propozycje bezwzględnego zredukowania cen produktów mleczarskich obniżają rentowność produkcji do poziomu poniżej kosztów wytworzenia produktu i mogą być uważane za krok w kierunku likwidacji sektora mleczarskiego w Polsce. Państwa propozycje należy więc traktować, jako próbę nieodpowiedzialnego destabilizowania polskiego i unijnego rynku mleka. Wzywamy Państwa do zaprzestania obniżania cen u dostawców oraz podjęcia współpracy i dialogu, o czym tak często Państwo mówicie w mediach. Uważamy, że tylko dialog i wzajemne poszanowanie oraz zrozumienie potrzeb wszystkich uczestników łańcucha dostaw żywności może przyczynić się do sukcesu wszystkich jego uczestników. Wzywamy Państwa do zaprzestania praktyk destabilizujących rynek mleka oraz zachęcamy do dialogu i udziału we wspólnym budowaniu stabilnej i zrównoważonej sytuacji na rynku mleka i jego produktów.

Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego w wakacje organizuje turnusy rehabilitacyjne dla dzieci rolników ubezpieczonych w Kasie. Wypoczynek dzieci łączony jest z programem rehabilitacji leczniczej w zakresie: wad postawy i chorób układu ruchu oraz układu oddechowego. Dzieci kierowane na turnus rehabilitacyjny muszą być samodzielne. Turnus rehabilitacyjny trwa 21 dni. Zasady kierowania dziecka na turnus rehabilitacyjny: QQ Przynajmniej jedno z rodziców (prawnych opiekunów) podlega ubezpieczeniu społecznemu rolników. QQ Dziecko jest urodzone w latach 2002 – 2010. QQ Podstawą skierowania na turnus rehabilitacyjny jest „wniosek o skierowanie dziecka na turnus rehabilitacyjny” wystawiony przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej lub lekarza specjalistę. Pierwszeństwo w skierowaniu na turnus rehabilitacyjny mają dzieci, które po raz pierwszy złożyły wniosek i w stosunku do których powiatowe zespoły ds. orzekania o niepełnosprawności orzekły niepełnosprawność skutkującą prawem do wypłaty zasiłku pielęgnacyjnego. Odpłatność za pobyt każdego dziecka wynosi 200 zł. Dzieci uczestniczące w turnusach rehabilitacyjnych ubezpieczone są od następstw nieszczęśliwych wypadków. Ubezpieczenie obejmuje pobyt dzieci na turnusie wraz z dojazdami. W 2017 r. Oddział Regionalny KRUS w Białymstoku posiada miejsca na turnusy rehabilitacyjne w Horyńcu Zdroju, w Szklarskiej Porębie oraz w Iwoniczu Zdroju. W przypadku zainteresowania skierowaniem dziecka na turnus rehabilitacyjny należy zgłosić się do najbliższej jednostki organizacyjnej KRUS po odpowiednie druki. Wymagane dokumenty dostępne są również na stronie www.krus.gov.pl.

obniżki cen mleka

dla dzieci

MaSz

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

PODLASKIE AGRO

HODOWLA Relacja

ze  spotkania w P iątnicy

Kraina mlekiem płynąca

Już po raz trzeci odbyła się konferencja pt. „Nowoczesna produkcja mleka” w Piątnicy koło Łomży. W sali Jędrusiowej Zagrody zebrali się eksperci z całego kraju, którzy przedstawili zainteresowanym najważniejsze informacje dotyczące hodowli bydła. Spotkanie rozpoczęła debata naukowa o efektywnej produkcji mleka na wolnym rynku. Wśród zaproszonych do dyskusji gości znaleźli się m.in. dr Marek Balcerak z SGGW w Warszawie oraz Mirosław Borowski, wiceprezes KRIR. W trakcie jej trwania uczestnicy starali się ustalić, jakie istnieją sposoby na ustabilizowanie rynku mleka w najbliższej przyszłości oraz w co powinien zainwestować przeciętny rolnik w czasie trwania dobrej koniunktury. Zostały zaproponowane różnorodne rozwiązania, bez wskazywania jednak jednych słusznych. Zastrzeżono, że każdy musi podejmować indywidualne decyzje, w zależności od prywatnej sytuacji. Serię wykładów rozpoczęło wystąpienie Jadwigi Kostro – przedstawicielki Banku Spółdzielczego w Białymstoku. Przedstawiono oferty kredytowe dla rolników indywidualnych na korzystnych warunkach, zaczynając od pożyczek na zakup maszyn, a na hipotecznych kończąc. Dr Marcin Gołębiewski z Wydziału Nauk o Zwierzętach SSGWO podjął temat związku między oceną kondycji krów, a ich użytkowością. Okazało się, że kondycja zwierzęcia jest jednym z głównych

czynników jego produktywności. Przeprowadzono przy pomocy studentów trzyletnie doświadczenia na stadzie 100 krów. Wszystkim osobnikom systematycznie badano profile krwi i określano BCS – Body Condition Score. Skala jest pięciostopniowa. Ocena kondycji świadczy o prawidłowości żywienia oraz możliwości występowania chorób metabolicznych. Przeprowadzenie oceny całego, dużego stada nie powinno przekroczyć półtora godziny. Poświęcamy tylko czas, a efekty takiej oceny są szybkie i mogą okazać się bardzo opłacalne w najbliższej przyszłości. Koncentrujemy się na krowach zasuszonych i takich, które są dwa tygodnie po wycieleniu. Oceniamy guzy biodrowe, kulszowe, wypustki kręgosłupa, więzadła krzyżowe i ogonowe. Na końcu uczestnikom konferencji zadano pytania z pojawiających się na wykładzie zagadnień, a dwóm pierwszym osobom, które odpowiedziały poprawnie rozdano drobne upominki. Następnie głos zabrał przedstawiciel firmy New Holland – Michał Jatkowski. Przedstawił bogatą ofertę ciągników, które już od dawna są podstawowym, niezbędnym elementem we współczesnym gospodarstwie. Wymienił różne serie modeli, w których każdy znajdzie coś dla siebie,

w zależności od potrzeb i zasobności portfela: od serii T4 – najmniejszych, najbardziej zwrotnych, poprzez TD5, T5, T6, aż do T7, które to przeznaczone są dla największych gospodarstw. „Odchów jałówek hodowlanych, czyli jak zaprogramować wydajną krowę” – tak swój wykład zatytułował prof. Henryk Grodzki, także z Wydziału Nauk o Zwierzętach SGGW. Stwierdził, że nadal nikt nie próbuje negować istotnej roli siary w żywieniu w pierwszych dniach cieląt. Podkreślił, że posiada ona znacznie więcej tłuszczów, witamin i mikroelementów, a także ciał odpornościowych, usuwa smółki. Następnie pan profesor opisał dwa systemy postępowania z cielętami – pozostawienie przy krowie lub oderwanie od matki po wylizaniu. Każda ma swoje wady i zalety, przez co trudno określić, która metoda jest lepsza. Na końcu wymienił ogólne zasady odchowu jałówek, do których zaliczają się: umiarkowane lub średnio intensywne żywienie, zapewnienie dużej ilości ruchu,

C.D. NA STR. 20

Prof. Henryk Grodzki podkreślał niezmienne znaczenie siary w żywieniu cieląt.

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

PODLASKIE AGRO

HODOWLA C.D. ZE STR. 18

utrzymanie wolnostanowiskowe w oborze, a także przyjazne traktowanie. Jarosław Skiepko, przedstawiciel Alltechu, skupił się na naturalnych rozwiązaniach w żywieniu krów mlecznych. Firma koncentruje się na efektywnych sposobach wykorzystania pasz oraz opracowała na przestrzeni lat kilka kluczowych programów żywieniowych. Jednym ze środków wspomagających żywienie jest Optigen. To oryginalne źródło niebiałkowego azotu, który optymalizuje syntezę białka mikrobiologicznego, pozwalając na zwiększenie wydajności, lepsze wykorzystanie paszy, utrzymanie zdrowia żwacza i lepszą fermentację. Podobne tematy na dwóch następnych prelekcjach – o projektowaniu nowoczesnej obory i wykorzystywanych w niej systemach – mówili:

Kukurydzę kiszonkową, jako jedną z najlepszych

pasz dla bydła zachwalał prof. Tadeusz Michalski.

ponownie dr Marcin Gołębiewski oraz Józef Homanowski, regionalny kierownik sprzedaży Pellon. Obaj panowie byli zgodni, że przy budowie nowoczesnej obory najważniejsze jest racjonalne wykorzystanie pieniędzy. Do projektowania należy podejść, mając świadomość wielkości obecnego stada oraz jego dalszego rozwoju w przyszłości. Zagęszczenie w oborze boksowej jest najlepsze, kiedy ilość krów idealnie odpowiada ilości boksów. Jednak

Konferencję rozpoczęła debata nad stanem rynku mleczarskiego.

ze względów ekonomicznych dopuszczalne jest zagęszczenie na poziomie 120%. Istotne też jest dopasowanie szerokości korytarza paszowego do naszych potrzeb – często niepotrzebnie tracone są dodatkowe metry, które można by było wykorzystać bardziej efektywnie. Zbyt szeroka obora to problemy z wentylacją i dostępem do stołu paszowego, a więcej niż trzy rzędy stanowisk uniemożliwiają prawidłowy dostęp do niego. Należy zadbać o odpowiednio zaprojektowane strefy żywieniową i pojenia. Dbając o właściwe przyrosty i utrzymania masy ciała, rolnik musi pamiętać o dopasowaniu stanowisk, aby krowa mogła jak najwygodniej i najszybciej pobrać odpowiednie dawki paszy. Wprowadzenie systemu automatycznego karmienia pozwoli na całkowicie naturalne podzielenie krów na grupy żywieniowe. Istotny jest również mikroklimat obory, który musi zapobiegać występowaniu stresu cieplnego w stadzie. Może on wywołać zmniejszenie wydajności mlecznej krów nawet o 30-35%. Łatwo mu zapobiec, pamiętając o odpowiedniej wentylacji. Na końcu wystąpił prof. Tadeusz Michalski, który w swoim wykładzie omówił sposoby wyboru odpowiedniej odmiany kukurydzy kiszonkowej, która w najlepszy sposób spełni wymagania wysokowydajnych krów mlecznych. Zwrócił uwagę na rozwój w ostatnich

dwudziestu latach upraw kukurydzy, co znacznie przyczyniło się do poprawy jakości żywienia krów oraz opłacalności produkcji mleka.

Dr Marcin Gołębiewski z SGGW poprowadził aż dwie różnorodne prelekcje.

Wszyscy uczestnicy konferencji chwalili wysoki poziom jej organizacji oraz szeroką wiedzę prelegentów. Podobne wydarzenia o cyklicznym charakterze są bardzo ważne, szczególnie na Podlasiu, które jest przecież mleczarskim zagłębiem. Pozwala to na rozwijanie swojej wiedzy, co szybko przełoży się na doskonalenie produkcji w prowadzonych gospodarstwach. Tekst i Fot. Adam Słowikowski

Spotkanie cieszyło się ogromnym zainteresowaniem wśród rolników.

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

PODLASKIE AGRO

HODOWLA

Nowoczesny budynek został zaprojektowany na 140 krów dojnych. W oborze zastosowano dwa automaty udojowe Lely Astronaut,

robota czyszczącego Lely Discovery, robota do podgarniania paszy Lely Juno oraz system dodawania do wody płynnych mieszanek AquaBlend.

Prezentacja

gospodarstwa korzystającego z systemu dozowania płynnych premiksów

Każda krowa pije wodę

Patrycja i Wojciech Pruszkowscy z dziećmi Michałem i Karoliną, prowadzą gospodarstwo rolne we  wsi Stare Jemielite (gm. Śniadowo) specjalizujące się w produkcji mleka. Młodzi hodowcy od lat zdobywają laury w największych ogólnopolskich konkursach rolniczych, a ich gospodarstwo słynie z wykorzystania najnowocześniejszych rozwiązań ułatwiających pracę w oborze. Wojciech Pruszkowski (lat 34) przejął majątek po rodzicach w momencie gdy działał jeszcze program SAPARD, czyli prawie 15 lat temu. Gospodarstwo seniorów rodu było już dobrze rozwinięte – liczyło 50 ha i miało nową, postawioną w 1998 r., oborę z halą udojową. Młody gospodarz, przy wsparciu rodziców, postanowił dalej rozwijać swoje gospodarstwo. W 2008 r. powstała druga obora na krowy zasuszone i jałówki wysokocielne, a w 2012 r. trzecia – z automatami udojowymi, robotami do podgarniania i zbierania nieczystości oraz z systemem dodawania do wody płynnych premiksów AquaBlend. W otwarciu tej ostatniej mieliśmy przyjemność uczestniczyć (Podlaskiego Agro, nr 6/2012). Jeżeli chodzi o areał, to użytki rolne i wszystkie zasiewy dostosowane są do potrzeb hodowlanych. Główne uprawy to kukurydza i trawa na gruntach ornych, które będą zajmować po ok. 50 ha. – Co się zmieniło od wizyty redakcji pięć lat temu? Przede wszystkim stałem się starszy 22

(śmiech). A tak poważniej już mówiąc – wówczas mieliśmy ponad 120 krów dojnych, a dzisiaj mamy – Średnia wydajność w moim stadzie wynosi ponad 9 tys. litrów. Jednym już obsadę 180 „muz powodów tak dobrego wyniku jest stosowanie płynnych dodatków. Gdybym ciek ” mlecznych. w przyszłości budował kolejną oborę, to z pewnością również wybiorę takie Ł ąc znie w stadzie rozwiązanie – zapewnia Wojciech Pruszkowski. mamy 300 sztuk bydła. Rocznie do mleczarni oddajemy 1,3 mln rozwiązań w hodowli jest budowa obory – litrów mleka. Najlepsza nasza krówka miała uważa pan Wojciech. – Tutaj właśnie chciałwydajność podczas laktacji 16 tys. litrów – jej bym polecić podlaskim rolnikom, aby planując dzienna produkcja wynosiła 68 litrów na dobę postawienie nowych budynków inwentarskich – mówi z dumą hodowca. zainwestowali w system dozowania do wody Głównym powodem wszystkich inwestycji płynnych dodatków dla bydła. W moim przyw gospodarstwie było zmniejszenie nakładów padku rozwiązanie AquaBlend stosowałem już pracy, a co za tym idzie oszczędność czasu we wcześniejszej oborze. Wiedziałem, że się oraz zredukowanie do minimum potrzeby sprawdza i dlatego zamontowałem instalację wykorzystania dodatkowej siły roboczej. dodającą płynne premiksy do wody również – Warto korzystać ze współczesnych tech- w najnowszym budynku. Każdy chciałby mieć nologii. Trzeba się z nimi zaprzyjaźnić, by póź- zdrowe stado, a wiadomo, że każda krowa pije niej móc korzystać z efektów. Dobrym momentem do zastosowania nowoczesnych C.D. NA STR. 24

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

PODLASKIE AGRO

HODOWLA C.D. ZE STR. 22

wodę. Warto więc skorzystać z takiej okazji, aby podawać zwierzętom witaminy, minerały i suplementy rozpuszczone w wodzie. System polecany przez firmę AquaBlend polega na automatyzacji dozowania dodatków mineralnych, witaminowych, ziołowych i energetycznych poprzez rozprowadzenie ich w wodzie pitnej. Dzięki niemu osiągamy dużo większą dokładność w ich dozowaniu, w porównaniu z tradycyjnym systemem indywidualnej suplementacji (w mieszankach TMR czy w mieszankach paszowych). Metoda ta jest też dużo bezpieczniejsza dla zwierząt. Stosowanie dodatków żywieniowych w formie płynnej pozwala na efektywniejsze ich wchłanianie oraz operowanie niższymi dawkami drogich surowców.

Działanie systemu dozującego nie jest zbyt skomplikowane. Krowa, korzystając z poidła, uruchamia pobór wody. Wówczas czujnik przesyła impuls do pompy dozującej. Następnie z pojemnika zasysany jest produkt, który wtryskiwany jest do instalacji wodociągowej. Tam następuje wymieszanie z wodą i dostarczenie premiksów rurami do poidła. – Pojemnik z minerałami, witaminami i suplementami wymieniany jest w zależności od zużycia, zazwyczaj raz w miesiącu. Pierwsze efekty zastosowania płynnych dodatków prozdrowotnych zauważa się bardzo szybko, już po kilku miesiącach. Rozwiązanie to kapitalnie sprawdza się moim gospodarstwie. Jest niezawodne i praktycznie bezobsługowe. Śmiało mogę je polecić podlaskim hodowcom, bo jest bardzo dobre – mówi Wojciech Pruszkowski. – Sama współpraca z firmą AquaBlend i jej właścicielem Janem Feikemą również przebiega doskonale. Przez te kilkanaście lat często korzystaliśmy z doświadczenia i wiedzy jaką dysponuje Jan (który jest Holendrem) na temat nowinek stosowanych w zagranicznych hodowlach.

Gospodarz wyjaśnił nam także, że pozytywne rezultaty stosowania płynnych dodatków prozdrowotnych w jego stadzie były widoczne już po trzech – czterech miesiącach. Krowy zaczęły mieć regularną ruję i łatwiej się zacielały, a ich zdrowotność wzrosła. Wszystko to oczywiście przełożyło się także na długość laktacji. Najbliższe plany gospodarzy są związane z modernizacją parku maszynowego. Hodowca właśnie czeka na rozsiewacz nawozów z systemem GPS i z oprogramowaniem pokazującym dokładność wysiewu. – Ciągle też pracujemy nad zdrowotnością stada. Natomiast zwiększania ilości sztuk mlecznych nie planujemy, bo ogranicza nas areał. Obecna obsada obór jest dla nas optymalna. Planujemy natomiast postawienie silosów na pasze objętościowe oraz halę na maszyny. Śledzimy też uważnie wszelkie nowinki technologiczne, może znowu coś zastosujemy ciekawego w naszym gospodarstwie – mówi na koniec z uśmiechem Pan Wojciech. Dowiedzieliśmy się także, że państwo Pruszkowscy nie tylko stawiają na rozwój gospodarstwa. Otóż już za ok. miesiąc w Starych Jemielitach pojawi się nowa mieszkanka. Z tego miejsca składamy rodzicom serdeczne gratulacje no i trzymamy kciuki, aby przyszła córka również została hodowcą. Tekst i Fot. Szymon Martysz

– Przygoda z AquaBlendem rozpoczęła się już gdzieś w 2000 r., wtedy

w starej oborze mieliśmy ten system – mówi gospodarz. – W nowej oborze zamontowaliśmy już nowocześniejszą, bezobsługową wersję instalacji dodającej premiksy do wody. Tutaj nad całością systemu czuwa komputer, który współpracując z pięcioma pompami oraz wodomierzem sam dobiera odpowiednie dawki minerałów, witamin i suplementów.

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

63-800 Gostyń, ul. Ogrodowa 6 tel. 65 572 50 90, 65 572 94 81 email: biuro@zuptor.pl www.zuptor.pl

LINIA DO PRODUKCJI PASZY WYDAJNOŚĆ 1 t/h

LINIA ROZDRABNIAJĄCO-MIESZAJĄCA WYDAJNOŚĆ 2 t/h

NAJLEPSZA OFERTA U NASZYCH DYSTRYBUTORÓW LISTA DYSTRYBUTORÓW NA WWW.ZUPTOR.PL

MIESZALNIA PASZ Z GNIOTOWNIKIEM WYDAJNOŚĆ 3 t/h

Mocarz

75 WG Mocny na chwasty w kukurydzy

Atrakcyjny koszt ochrony Niska dawka Brak fitotoksyczności Skuteczny w zwalczaniu chwastów dwuliściennych Najchętniej wybierany PARTNER dla herbicydów zwalczających chwasty jednoliścienne BASF Polska Sp. z o.o., infolinia: (22) 570 99 90, www.agro.basf.pl

Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. Zwróć uwagę na zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia oraz przestrzegaj środków bezpieczeństwa zamieszczonych w etykiecie.

PODLASKIE AGRO

UPRAWA Naciąg,

waga oraz ilość warstw to   podstawowe parametry, na   które powinniśmy zwracać uwagę kupując folię do   sianokiszonki

Nie daj się owinąć

Jak kupić dobrą folię do sianokiszonki? Co roku to pytanie zadają sobie rolnicy planujący zakup folii do owijarki. Czy zawsze cena to główny czynnik wyboru konkretnej marki folii? Z pewnością nie. Przekonajcie się sami. Wybierając folię do sianokiszonki przede wszystkim powinniśmy pamiętać o tym, że produkt ten odpowiada za szczelność balotu podczas przechowywania sianokiszonki przez około 12 miesięcy od momentu jego owinięcia. Jest to bardzo długi okres czasu, podczas którego balot jest narażony na ujemne temperatury w zimie i ostre słońce oraz upały latem. Nie warto zatem ryzykować i kupować folii o najniższej cenie, ponieważ nie zda ona egzaminu. Gdy rolnik zaczyna tracić kiszonkę, bo niektóre bele są popsute, wówczas koszty są nieporównywalnie wyższe niż oszczędności spowodowane zakupem folii w niższej cenie. Na polskim rynku jest wiele firm oferujących folie do sianokiszonki. Niestety z moich obserwacji wiem, że nie wszystkie grają uczciwie. Są firmy, które nie informują rzetelnie klientów o parametrach swoich folii lub uciekają się do szeregu sztuczek marketingowych, które opiszę. Niech włączy się wam w głowie alarm, kiedy słyszycie podobne stwierdzenia z ust handlowców oferujących folię.

Naciąg 300%

Folie o takim naciągu rzeczywiście istnieją. Są to folie do owijania palet typu power-stretch. Stosuje się je na specjalnych owijarkach, w magazynach gdzie owija się dużo 26

palet dziennie. Owijarki rolnicze rozciągają folię na 55-70%, więc nawet jeśli użyjemy folii 300%, to i tak zostanie ona rozciągnięta maksymalnie do 70%. W takim przypadku argument bardzo dużego rozciągu traci znaczenie. Co więcej folia o tak dużym naciągu, rozciągnięta na 70%, nie obkurczy się na beli wystarczająco, ponieważ jej naciąg będzie zbyt mały. Pamiętajmy, że każda folia powinna być naciągana na tyle, na ile została zaprojektowana. Jeżeli folia nie obkurcza się wystarczająco, istnieje ryzyko braku hermetycznego zamknięcia beli, nie mówiąc już o tym, że folie do palet nie powinny być stosowane w rolnictwie.

Waga rolki

Rolki folii o grubości 25 mikronów, w przypadku folii o szerokości 500 mm, powinny mieć długość 1800 m, natomiast gdy jej szerokość wynosi 750 mm, to długość folii wyniesie 1500 m. Oczywiście nie jesteśmy w stanie sami policzyć jaką rzeczywistą długość ma folia, jednakże możemy ją zważyć i oszacować ile metrów może mieć. Przykładowo rolka o szerokości 500 mm powinna ważyć z rdzeniem ok. 22 kg, a rolka 750 mm ok. 27,5 kg. Rolki lżejsze na pewno będą tańsze, ale nie zrobimy z nich tyle bel ile powinniśmy. Innymi

słowy, rolka lżejsza to rolka krótsza i zarazem mniej wydajna.

Ilość warstw

Większość oferowanych folii jest 3-warstwowa. Jednakże najlepsi producenci posiadają również linie 5-warstwowe. W związku z tym handlowcy często prześcigają się w fantazjowaniu na temat sprzedawanych produktów. Słyszymy więc często o sześciu, siedmiu, czy nawet większej ilość warstw, podczas gdy oferowana jest nam zwykła, 3-warstwowa folia. Dlatego sugeruję sprawdzić, co pisze producent na opakowaniu. Jeżeli folia ma np. 5 warstw, to na pudełku powinno być jasno napisane: „folia 5-warstwowa” lub „5-layer film”. Żaden producent nie może wprowadzać klientów w błąd. Z tego względu szczególną uwagę zwracajmy na opakowania z narysowaną liczbą 5. Jeżeli nie jest wyraźnie napisane, że folia ma 5 warstw, to możemy spodziewać się w pudełku folii 3-warstwowej.

Tańsze zamienniki

Klej PIB (poliizobutylen) w folii jest bardzo ważny, ponieważ odpowiada za hermetyczne zamknięcie beli. Chroni on sianokiszonkę przed niekorzystnym działaniem powietrza lub wilgoci. Niestety tańsze folie nie posiadają odpowiedniego kleju. Można się o tym łatwo przekonać, dotykając rolki po wyjęciu jej z pudełka. Jeżeli zewnętrzna strona folii na rolce zawiera klej PIB, to będziemy czuli go pod palcami. Tanie produkty nie będą się w ogóle kleiły do rąk. Folia bezbarwna to w większości przypadków folia do owijania palet. Jest sporo tańsza od rolniczej, ale jej stosowanie grozi utratą sianokiszonki. Folie te nie obkurczają się tak dobrze jak folie rolnicze, nie posiadają kleju PIB i filtra UV. Folie bez filtra UV zazwyczaj pękają po dwóch miesiącach spędzonych na słońcu, do bel dostaje się powietrze, a ich zawartość gnije. Prawo unijne zobowiązuje producenta do podania swojej nazwy i adresu na pudełku. Jednakże na wielu foliach brakuje takiej informacji. Dlatego w przypadku jakichkolwiek problemów nie będziemy mogli zareklamować wadliwego produktu. Pamiętajmy, że na rynku jest mnóstwo marek folii i o wiele mniej firm, które ją produkują. Z tego względu znajomość nazw producentów pozwoli nam uniknąć zakupu towaru od wytwórców oferujących słabej jakości towar. Tekst: Rafał Świecki

Fot.

rpc- bpi.agriculture

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

Dobry na START

Maksymalna wydajność Silotite Pro 750mm o długości 1950m daje możliwość owinięcia większej liczby bel z rolki. Zwiększa wydajność owijarki dzięki rzadszym zmianom rolek na pełne i krótszym okresom przestoju maszyny. Lepsza bariera przed dostępem tlenu poprawiająca przebieg procesu kiszenia i zapewniająca lepszą konserwację paszy. Folia jest wystarczająco mocna, aby wytrzymać przy dużej prędkości nowoczesnych owijarek. Spełnia rygorystyczne standardy, co zostało potwierdzone atestem wydanym przez Szwedzki Instytut Techniczny SP. Nowe, praktyczne opakowanie w formie rękawa foliowego. Pozwala na obniżenie kosztu owijania bel.

Idealnie szczelne owinięcie

www.silotite.com PODLASKIE AGRO

UPRAWA

Barter z Białegostoku

rozszerza asortyment nawozów mineralnych

Nawozy i zbiorniki

Płynny nawóz azotowy w formie wodnego roztworu saletrzano-mocznikowego – to najnowszy produkt białostockiej firmy Barter. Spółka wspomoże też rolników, wyposażając ich w zbiorniki do magazynowania nawozu. Roztwór saletrzano-mocznikowy Piast jest uniwersalnym, wysokoskoncentrowanym nawozem, zawierającym wszelkie formy azotu – azotanową, amidową i amonową. Rozlewany do cystern środek jest niepalny, niewybuchowy, nie wydziela oparów i nie wytwarza ciśnienia, przez co jest bezpieczny, łatwy w transporcie i składowaniu. Nawóz może być stosowany do nawożenia zbóż, kukurydzy, rzepaku, buraków, ziemniaków, użytków zielonych oraz upraw warzywniczych i sadowniczych – na wszystkie rodzaje gleb. – Ten nawóz ma same zalety: niższa cena w przeliczeniu na czysty składnik (azot) w porównaniu do nawozów typu mocznik czy saletra amonowa; szybkie, a jednocześnie długotrwałe działanie; optymalna dawka azotu

w okresie wzrostu roślin; aplikacja nawozu za pomocą oprysku, co zapewnia jego równomierne rozprowadzenie, a w końcu duża skuteczność w długim okresie bezopadowym – przekonuje Grzegorz Dworakowski, dyrektor ds. rozwoju w firmie Barter. Do prawidłowego funkcjonowania dystrybucji tego typu nawozów niezbędna jest odpowiednia infrastruktura logistyczna, umożliwiająca łatwy dostęp do produktu. Aby to zagwarantować, spółka inwestuje w rozbudowę zaplecza magazynowego w Sławkowie na Górnym Śląsku. Firma wdraża też program wspierający rolników, polegający na wyposażeniu ich gospodarstw w odpowiednie zbiorniki, co pozwoli na zmagazynowanie potrzebnej ilości nawozu w okresie jesiennym. Pojemność tych zbiorników wystarczy na podanie

Niższe ceny z aplikacji VitalFields jest aplikacją wspomagającą rolnika w efektywnym zarządzaniu gospodarstwem, niezależnie od jego wielkości. Głównym jej zadaniem jest zatem pomoc w prowadzeniu księgi pola, ewidencji wykonanych zabiegów agrotechnicznych, użytych środków ochrony roślin czy w tworzeniu kosztorysów. Ponadto aplikacja posiada opcję „lustracja”, która pozwala na przechowywanie zdjęć z upraw, co może przydać się np. w doborze odpowiedniego terminu zabiegu. Wysoka funkcjonalność systemu przekłada się na jego popularność – do tej pory ponad 3000 rolników zdecydowało się na rejestrację swoich pól w VitalFields. System jest całkowicie darmowy dla posiadaczy gospodarstw o powierzchni do 40 ha. – Z systemu do zarządzania gospodarstwem korzystają zarówno małe, jak i te największe gospodarstwa. Zależy nam przede wszystkim na tym, żeby nasz produkt był jak najbardziej 28

funkcjonalny i użyteczny, dlatego VitalFields tworzymy wspólnie z rolnikami. W ostatnim czasie podjęliśmy również decyzję dotyczą obniżki cen dla średnich i dużych gospodarstw, tak by nasz produkt był jeszcze bardziej dostępny – mówi Paulina Wiśniewska, przedstawiciel VitalFields w Polsce. Dotychczas system Vitalfields był całkowicie bezpłatny dla rolników posiadających gospodarstwa mniejsze niż 40 hektarów. Posiadacze gospodarstw większych niż 40 ha, za korzystanie z systemu Vitalfileds, wnosili opłatę równą 5 zł rocznie za każdy hektar pola powyżej wskazanej wielkości. VitalFields w dalszym ciągu pozostaje darmowy dla gospodarstw do 40 ha, obniżeniu uległy natomiast ceny dla tych, którzy posiadają areał przekraczających ten pułap. Nowe ceny zależą od obszaru gospodarstwa – im większa powierzchnia, tym

Płynna forma nawozu przyśpiesza przyswajanie azotu przez rośliny.

pierwszej dawki na oziminy i – przedwschodowo – na rośliny jare. – W tym okresie roztwór saletrzano-mocznikowy ma z zasady niską cenę i co bardzo ważne – jest dostępny bez ograniczeń. Aktualnie negocjowana jest umowa z dostawcą zbiorników, które mają być innowacją na rynku nawozów – mówi Grzegorz Dworakowski. Spółka rozszerza również asortyment opakowań swoich produktów. Do stałej sprzedaży weszły już nawozy sypkie w opakowaniach 50 kg, opatrzonych logo Grupy Nawozowej Piast, marki należącej do firmy Barter. W opakowaniach tych można kupić: mocznik Prill plus, mocznik Gran Premium, nawozy wieloskładnikowe NPK 8-19-29 i NPK 6-16-35. W planach jest również sprzedaż innych nawozów w tego typu opakowaniach. MaSz, Fot. Barter

większa obniżka! Gospodarstwa o powierzchni 41-200 ha za korzystanie z systemu zapłacą teraz 3 zł rocznie za każdy hektar powierzchni powyżej 40 hektara, gospodarstwa o powierzchni 201-2000 ha za każdy hektar powyżej 200 ha zapłacą 1,5 zł. Przykładowe wyliczenie kosztu korzystania z aplikacji dla gospodarstwa o powierzchni 1000 ha wygląda teraz następująco: 200 ha x 3 zł + 800 ha x 1,5 zł = 1800 zł. – Każdy użytkownik posiadający gospodarstwo o powierzchni powyżej 40 hektarów może ponadto skorzystać z bezpłatnego okresu próbnego trwającego 28 dni, żeby w tym czasie zapoznać się z funkcjonalnością VitalFields i podjąć decyzję o kontynuowaniu współpracy. W najbliższym czasie planujemy również organizację cyklu szkoleń dot. korzystania z systemu Vitalfields, mamy nadzieję, że dzięki nim uda się jeszcze lepiej przybliżyć funkcjonalność naszego produktu – dodaje Paulina Wiśniewska. MaSz

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

PROMOCJA WIOSENNA Przy zakupie 250 kg mieszanek paszowych uzupełniających mineralnych i preparatów mlekozastępczych firmy BERGOPHOR® dla bydła lub trzody chlewnej

otrzymają Państwo – gratis T-Shirt. Czas trwania promocji kwiecień Promocja ważna do wyczerpania zapasów.

IS GRAT

Bergophor Futtermittelfabrik Dr. Berger GmbH & Co. KG

95326 Kulmbach · Tel. +49 9221 806-0 www.bergophor.pl michal.suchy@bergophor.pl · Tel +48 602 28 49 27 slawomir.jaksim@bergophor.pl · Tel. +48 510 06 44 01

2017_Zugabe-T-Shirt_190x90_Frühling.indd 1

PODLASKIE AGRO

15.03.2017 08:43:25

UPRAWA

Przypowieść o siewcy Prawidłowy

siew kukurydzy

Nierówny łan kukurydzy powstaje na skutek opóźnionych wschodów. W tym miejscu, gdzie widzimy mniejsze rośliny, gleba jest bardziej zwięzła i powstały duże bryły podczas uprawy, co spowodowało brak kontaktu z i a r n a z g l e b ą . W e f e k c i e ziarno skiełkowało dopiero po deszczach.

Kukurydza, tak jak każda roślina uprawowa, do prawidłowego rozwoju wymaga odpowiedniego przygotowania pola oraz przestrzegania głównych zasad siewu. W poniższym artykule wyjaśniam najważniejsze wytyczne, jakimi warto się kierować podczas wiosennego siewu „królowej pasz”. Bardzo często w gospodarstwach na pole pod kukurydzę wiosną wywożony jest obornik, który następnie jest przyorywany. Warto wiedzieć, że przez takie działanie wysiewamy ziarno w nieodleżałą glebę, gdzie nie ma podsiąku kapilarnego. Jeśli to możliwe, należy jednak zaniechać orki wiosennej, a obornik przyorać przed zimą. Przed samym siewem (7-10 dni) stosujemy nawozy potasowe i azotowe, które mieszamy dokładnie z glebą, a glebę, jeśli to możliwe, zagęszczamy wgłębnie, a przed samym siewem spulchniamy tylko powierzchniowo. Pamiętajmy, aby do uprawy przedsiewnej (nie tylko kukurydzy) używać narzędzi z możliwością regulacji głębokości pracy i ustawiać ją zawsze na głębokość siewu ziarna lub płycej. Dzięki temu nie naruszamy systemu naczyń kapilarnych, a ziarno umieszczone zostanie na zagęszczonej warstwie gleby. W takim układzie do ziarna może podsiąkać woda z głębszych warstw i wschody będą mniej uzależnione od opadów deszczu. Wschody kukurydzy są wtedy zwykle wyrównane i nie ma sytuacji, gdy na polu część roślin ma już kilka liści, a część dopiero kiełkuje. Te mniejsze rośliny (opóźnione) podczas wschodów będą „zagłuszane” przez rośliny sąsiednie i nie nadrobią tej różnicy aż do końca wegetacji. Skutkiem niewyrównanych wschodów jest niższy plon zielonej masy i ziarna.

Zaprawianie materiału

W rejonach masowego występowania ptaków warto zamówić ziarno zaprawione zaprawą odstraszającą ptaki. Taki materiał siewny najlepiej zamówić z dużym wyprzedzeniem u dostawcy 30

nasion, gdyż preparat ten nie jest dostępny w handlu dla indywidualnych odbiorców.

Termin siewu

Nie należy tu kierować się tylko kalendarzem, warto, aby po 15 kwietnia pola były przygotowane do siewu. Oczywiście ostateczną decyzję należy podjąć na podstawie bieżących warunków. Ważna jest wilgotność (nie mamy na nią dużego wpływu – możemy jedynie ograniczać straty wody z gleby) i temperatura gleby.

Kiełkowanie odmian flint i dent

Jako pierwsze, w chłodniejszą glebę (o temperaturze minimalnej +6°C), na głębokości 5 cm możemy siać odmiany o ziarnie typu flint-dent, natomiast odmiany dent wymagają (w zależności od zaleceń hodowców) znacznie cieplejszej gleby do wschodów – przynajmniej +10°C. W regionach o chłodnej wiośnie siejmy odmiany kukurydzy flint-dent o wysokiej

tolerancji na chłody i dobrym wigorze początkowym, które lepiej niż odmiany w typie dent znoszą chłody wiosenne.

Wiosenne wymarzanie

Nie obawiajmy się przymrozków wiosennych, gdyż kukurydza do fazy 6-liścia zwykle nie przemarza i mimo zniszczonych liści odbija z węzła położonego poniżej powierzchni gleby. Jeśli wystąpią przymrozki, co jest dość częste w chłodniejszych regionach Polski, to należy zrobić lustrację pól i skupić się na miejscach niżej położonych i tych, gdzie zwykle silniej wieją wiatry, gdyż tam, w zależności od rodzaju przymrozku (radiacyjny – poprzez wypromieniowanie ciepła w czasie bezchmurnej nocy lub adwekcyjny – napływ mroźnego powietrza) występują najsilniejsze uszkodzenia roślin. Pamiętajmy, że na glebach wilgotnych istnieje mniejsze ryzyko przemarznięcia, niż na glebach przesuszonych. Związane jest to z ciepłem właściwym wody, które jest oddawane do otoczenia w procesie zamarzania wody. Wilgotna gleba ma większą bezwładność cieplną od gleby suchej.

Silne przymrozki

Temperaturę gleby sprawdzamy rano. Gdy gleba jest zbyt zimna, to należy poczekać, aż się ogrzeje do +6°C.

Zmarznięcie nadziemnej części roślin kukurydzy nie oznacza, że rośliny przemarzły (zdarza się to bardzo rzadko) i należy je przesiać. Aby podjąć uzasadnioną decyzję o konieczności przesiewu plantacji, nie należy kierować się wyglądem roślin, ale trzeba wykonać próby żywotności roślin. C.D. NA STR. 32

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

NAJWIĘKSZY DYSTRYBUTOR KOMPONENTÓW

PASZOWYCH NON GMO W REGIONIE

OSZCZĘDZASZ DO 200 ZŁ NA TONIE PASZY PRZYGOTOWUJĄC MIESZANKI NA BAZIE KOMPONENTÓW PASZOWYCH!

W NASZEJ OFERCIE POSIADAMY KOMPONENTY PASZOWE: Sprawdź ŚRUTA SOJOWA NON GMO nasze ceny! ŚRUTA RZEPAKOWA NON GMO MAKUCH SOJOWY NON GMO KUKURYDZA PASZOWA NON GMO DDGS  WYWAR GORZELNIANY NON GMO MŁÓTO BROWARNIANE NON GMO WYSŁODKI GRANULOWANE NON GMO MELASA BURACZANA NON GMO WYSŁODKI W BELACH NON GMO Więcej informacji znajdziesz w sklepie internetowym: AGROVET.COM.PL PHU AGROVET ANDRZEJ KONOPKA, 18411 ŚNIADOWO, UL. SZOSOWA 84, TEL. 501 170 194 | 514 984 434 | 505 004 666

Elumis Forte Pack Zapewni plon i spokój

Kompletne rozwiązanie

2 l/ha

Plon ziarna:

+ 1 litr Elumis

+700 kg/ha*

1 litr Dual Gold

2 litry Elumis Forte Pack

Stosuj od 2. do 4. liścia kukurydzy Zabezpiecz plantację przed zachwaszczeniem wtórnym

* Doświadczenie Syngenta 2015, 4 lokalizacje, zabieg wykonany w fazie 2.-4. liścia kukurydzy. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. Zwróć uwagę na zwroty wskazujące na rodzaj zagrożenia i przestrzegaj zasad bezpiecznego stosowania produktu wskazanych na etykiecie. www.rolnictwoodpowiedzialne.pl

PODLASKIE AGRO

Elumis Forte Pack man prasa 210x145+3 Podlaskie Agro.indd 1

™

21/03/2017 11:35

UPRAWA C.D. ZE STR. 30

Próby te można zrobić samemu wykopując przemarznięte rośliny wraz z korzeniami. Korzenie oczyszczamy w wodzie z gleby oraz przycinamy zmarznięte liście. Tak przygotowane rośliny kukurydzy wykładamy na papierowy ręcznik, zawijamy, zwilżamy wodą i pozostawiamy na 24-48 godz. w zamkniętym pojemniku w temperaturze pokojowej. Jeśli nie przemarzł stożek wzrostu (umieszczony poniżej powierzchni gleby) to z takich roślinek wyrosną nowe liście.

Głębokość siewu

W naszych warunkach dostępność wody dla ziarna (po spełnieniu wymogu +6 lub 10-12°C temperatury gleby na głębokości siewu) decyduje o prawidłowych wschodach. Można by zatem stwierdzić, że kukurydzę należy siać bardzo głęboko, gdyż im głębiej, tym jest więcej wody. Ograniczeniem jest tu długość kiełka jaką mogą wykształcić odmiany kukurydzy. Praktyka podpowiada nam, aby na glebach lekkich i suchych siać kukurydzę na głębokość 6-7 cm, a na glebach średnich i zasobnych w wodę na 3-4 cm. Dzięki temu ziarno „znajdzie” wodę, a wschody będą wyrównane i wcześniejsze niż ziarna zasianego za płytko. Siewy poniżej 8 cm czasem stwarzają trudności dla wschodów, a osłabione rośliny są bardziej podatne na infekcje grzybowe wywołujące choroby siewek.

Nawożenie startowe

Startowe nawożenie rzędowe zmniejsza ryzyko niedoboru fosforu w chłodnych warunkach i skutkuje istotną zwyżką plonu ziarna. Aby korzenie kukurydzy mogły pobrać trójfosforany w temperaturze gleby poniżej +12⁰C należy zastosować nawóz fosforanowo-amonowy, np. fosforan amonu lub polidap. Z powodu wysokiego ryzyka uszkodzenia siewek, nie zaleca się natomiast rzędowego stosowania mocznika nawozowego jako nawozu startowego. Pozytywny wpływ rzędowego nawożenia startowego może zostać zaprzepaszczony przez często popełniane błędy, z których najpoważniejszy – zbyt bliskie umieszczenie

nawozu od ziarna – kończy się często „spaleniem” ziarniaków i brakiem wschodów. Bardzo ważne jest, aby właściwie ustawić redlice wysiewające nasiona i nawóz i przynajmniej na początku siewu na każdym nowym polu to skontrolować. Nawóz powinien zostać umieszczony min. 5 cm obok i 5 cm poniżej ziarna. Umieszczenie nawozu w bezpośrednim sąsiedztwie ziarna zwiększa zasolenie gleby i może ograniczyć pobieranie wody przez rośliny, a w skrajnych przypadkach może je „popalić”.

Wysiew na kiszonkę i ziarno

Rozróżnienie pomiędzy kierunkami użytkowania (na ziarno lub na kiszonkę) staje się coraz mniej istotne, gdyż aby osiągnąć wysokiej jakości plon kiszonki z kukurydzy należy zadbać również o wysoki plon dojrzałego ziarna. Wybór obsady dla odmiany musi być oparty na wieloletnich obserwacjach warunków siedliskowych i zaleceniach hodowcy.

Technika siewu

W miarę możliwości kukurydzę siejemy siewnikiem punktowym z pneumatycznym lub mechanicznym zespołem wysiewającym. Siewnik mechaniczny należy nastawić bardzo starannie, odpowiednio do wielkości ziarna i trzeba często kontrolować ilość wysiewu. W siewnikach punktowych należy ustawić ilość wysiewu zwiększoną o około 5% w zależności od zdolności kiełkowania ziarna siewnego i stopnia przygotowania gleby. Przed siewem dobrze jest wykonać próbę kręconą, aby sprawdzić ilość wysiewu ziarna i nawozu. Dla sprawdzenia trzeba wykonać próbny wysiew, kręcąc kołem podporowym np. 5 razy dla koła o obwodzie 2 m i policzyć ziarna. Można również przejechać po twardym podłożu i policzyć wysiane ziarna na 5-10 m. Częstą przyczyną niejednakowych odległości między ziarnami w rzędzie i nierównej głębokości ich ułożenia są zbyt wysoka prędkość jazdy i zużyte redlice. Prędkość jazdy nie powinna przekraczać 6-8 km/h. Przy dużych prędkościach jazdy ilość wysiewu ziaren/m2 zostaje często zaniżona nawet o kilkanaście procent. Może również dojść do spłycenia głębokości siewu, co podnosi ryzyko przesuszenia

Stożek wzrostu kukurydzy, do fazy 6-liści, znajduje się pod powierzchnią gleby i jest zabezpieczony przed przemarzaniem warstwą gleby.

ziarna. Bardzo groźne jest spłycenie siewu nawozu startowego, co skutkuje najczęściej brakiem wschodów.

Kontrola siewnika

Zużyte redlice należy wymienić na nowe (lub nadspawać i naostrzyć), w przeciwnym razie uzyskamy spłycenie głębokości siewu oraz puste miejsca i podwójne rośliny na skutek nierównomiernego liniowego rozłożenia ziarna.

Nawożenie rzędowe

Przygotowując siewnik do pracy należy ze szczególną starannością sprawdzić ustawienie głębokości pracy redlic nawozowych i skontrolować ilość wysiewu nawozu rzędowego. Pamiętajmy, że zespół wysiewający nawóz dawkuje ilość na podstawie objętości, a nie wagi, dlatego należy przed sezonem lub po zmianie nawozu wykonać próbę kręconą. Należy zasypać jeden zbiornik nawozem, unieść siewnik, zabezpieczyć przed przypadkowym opuszczeniem i podstawić pojemniki pod każdą redlicę nawozową. Proponuję zakręcić kołem podporowym 5 razy i zważyć nawóz. Po rozpoczęciu siewu należy zatrzymać siewnik i skontrolować głębokość umieszczenia ziarna i nawozu. Pamiętajmy, że dokładny siew to mniej problemów w późniejszych okresach wegetacji i wyższe plony. Dr Adam Majewski

Agroservice Kukurydza KWS Polska

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

Lumax zdobywca plonu!

bezkonkurencyjny na chwasty jedno- i dwuliścienne działa nalistnie i odglebowo wyjątkowo bezpieczny dla kukurydzy

Stosuj od siewu do 3. liści kukurydzy! Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. Zwróć uwagę na zwroty wskazujące na rodzaj zagrożenia i przestrzegaj zasad bezpiecznego stosowania produktu wskazanych na etykiecie. www.rolnictwoodpowiedzialne.pl

PODLASKIE AGRO

Lumax prasa 210x145+5 Podlaskie Agro.indd 1

21/03/2017 12:47

Nowoczesne standardy nawożenia Siarka a plonotwórcze działanie azotu Pod koniec XX wieku zauważalne stało się pogorszenie zaopatrzenia gleby w siarkę, a w niektórych krajach wysoko rozwiniętych pojawiły się sygnały o niedoborach tego pierwiastka. Jest to poniekąd efektem działań proekologicznych przemysłu oraz postępu w zakresie odsiarczania spalin z zakładów energetycznych, zmierzających do ograniczenia emisji związków siarki do atmosfery. Oznacza to światowy deficyt tego pierwiastka w glebie wynoszący obecnie 7–8 mln t. Na niedobór siarki w glebie wpływa też stosowanie nawozów o ograniczonej zawartości siarki oraz coraz częstsze występowanie w uprawach odmian roślin o wysokich plonach i o zwiększonym zapotrzebowaniu na siarkę, a także zwiększenie areałów roślin siarkolubnych, np. rzepaku. Pod względem wymagań w stosunku do siarki rośliny można podzielić na trzy grupy: rośliny o bardzo dużym zapotrzebowaniu na siarkę – rzepak, kapustne, cebula, czosnek – ze średnim plonem rośliny te pobierają ok. 50 kg siarki z 1 ha; rośliny o dużym zapotrzebowaniu na siarkę – rośliny motylkowe (koniczyna, lucerna) oraz kukurydza i buraki – średni pobór ok. 40 kg siarki z 1 ha; rośliny o niewielkim zapotrzebowaniu na siarkę – ziemniaki, trawy (w tym zboża) – średni pobór do 25 kg siarki z 1 ha. Na terenie Polski gleby o niskiej zawartości siarki przekraczają 50%, z tego względu celowe jest zwiększanie zawartości siarki w glebie poprzez odpowiednie dodatkowe nawożenie tym składnikiem. Najbardziej do-

godną formą siarki w glebie jest forma siarczanowa, która jest jedyną jej postacią przyswajalną przez rośliny uprawne. Rośliny dla prawidłowego rozwoju wymagają zrównoważonego żywienia wszystkimi składnikami pokarmowymi. Zapotrzebowanie na siarkę wzrasta proporcjonalnie do ilości azotu pobieranego przez rośliny. Badania naukowe dowodzą na silną interakcję pomiędzy wysokością nawożenia azotem i dawkami siarki. Wskazane jest zachowanie następujących proporcji N do S – rzepak 5 : 1, kukurydza 6 : 1, zboża 7 : 1. Niedobór 1 kg siarki w glebie ogranicza pobranie do 10 kg azotu. Zarówno zbyt niskie, jak i za wysokie stężenia składników (również siarki) pogarszają jakość produktów roślinnych. Siarka zaliczana jest do podstawowych składników pokarmowych warunkujących rozwój wszystkich organizmów żywych. decyduje o prawidłowym rozwoju roślin; poprawia jakość plonów i walory smakowe; jest jednym z podstawowych składników białka, niektórych witamin i enzymów; zwiększa odporność roślin na choroby i szkodniki oraz na wyleganie zbóż. Niedobór siarki ogranicza: rozwój i plon roślin; zawartość i jakość białka, obniża zawartość cukrów i tłuszczów (rośliny oleiste); nadmierne gromadzenie się azotanów w roślinie.

Odpowiedzią Grupy Azoty Zakłady Azotowe „Puławy” S.A. na zapotrzebowanie rynku są NOwe NAwOZy PłyNNe Z dOdAtkiem SiArki

Szczegóły na www.pulawy.com

Nawóz XXI wieku

rsm@grupaazoty.com

AUTORYZOWANY DYSTRYBUTOR

www.sklodowski.com.pl

Skłodowski Spółka Jawna 07-323 Zaręby Kościelne ul. Czyżewska 20 tel. 86 270 69 00, fax. 86 270 69 44 email: biuro@sklodowski.com.pl

UPRAWA Co  warto

wiedzieć siejąc lucernę

wytyczne

Fot. Barenbrug

Wiosenne Lucerna w pierwszym roku uprawy może nie dawać pełnych plonów. Powodem tego jest przeznaczenie przez roślinę części energii na wzmacnianie swojego systemu korzeniowego. Jej całkowity potencjał możemy więc zaobserwować w kolejnym roku uprawy.

Lucerna od kilku lat cieszy się stale rosnącą popularnością. Spowodowane jest to zapewne z jednej strony możliwością uzyskania wyższych dopłat do uprawy lucerny, a z drugiej strony – jej wysoką odpornością na suszę, coraz częściej dziesiątkującą plony innych roślin paszowych. Lucerna ma wysokie wymagania stanowiskowe i najlepiej plonuje na glebach zwięzłych i zasobnych, o uregulowanym odczynie. To przede wszystkim odczyn gleby jest czynnikiem w wielu wypadkach nie pozwalającym na jej uprawę. Optymalne pH dla lucerny zawiera się w przedziale 6,5-7,2. Minimalna wartość pH, pozwalająca na jej uprawę, wynosi 5,8-6,0. Lucerna, prócz gleb kwaśnych, nie znosi stanowisk zlewnych, zimnych i o wysokim poziomie wód gruntowych. Wiosenny siew lucerny odbywa się, zależnie od regionu kraju, w terminie od początku kwietnia do początku maja. Najważniejszymi elementami wpływającymi na powodzenie siewu są: prawidłowa norma wysiewu (25 kg/ha), utrzymanie stałej głębokości siewu na poziomie 1-1,5 cm (maks. 2 cm), jak najwcześniejsze wykorzystanie wilgoci pozimowej w glebie do pęcznienia i kiełkowania nasion. Lucerna, podobnie jak wszystkie rośliny motylkowe (bobowate), nie wymaga nawożenia azotem, co w znaczący sposób wpływa na opłacalność produkcji. Należy jednak pamiętać, że jest rośliną wymagającą wysokiego nawożenia fosforowego i przede wszystkim potasowego. Potas stosujemy w dawkach dzielonych po 60 kg/ha czystego składnika. Uzależniamy jednak ilość dawek od rodzaju 36

i zasobności stanowiska i z uwzględnieniem wyników analizy glebowej. Lucerna reaguje zwiększeniem plonu po zastosowaniu nawożenia siarką i sodem, a bor i cynk pozytywnie wpływają na zdrowotność roślin. W konsekwencji dobrze prowadzony lucernik produkuje 17-17,5 ton s.m. z hektara rocznie. Odżywione, zdrowe rośliny to w efekcie końcowym smakowita i odżywcza kiszonka. Najczęstsze problemy siewów wiosennych lucerny to nie wczesnowiosenne przymrozki, ale susza, zachwaszczenie oraz powolny wzrost i rozwój młodych roślin spowodowany niewystarczającą ilością bakterii wiążących wolny azot z powietrza w glebie. Z wiosenną suszą najlepiej walczyć poprzez wczesne siewy pozwalające wykorzystać wilgoć pozimową i wałowanie bezpośrednio po siewie. Zachwaszczenie stanowi olbrzymi problem, gdyż lucerna w początkowej fazie wzrostu, narażona na konkurencję innych roślin, walczy o pożywienie i światło, co skutkuje obniżeniem plonu w pierwszym roku. Eliminowanie polega na dodatku rośliny osłonowej, która na początku szybko się rozwija, zabierając przestrzeń chwastom. Tradycyjnie używano do tego celu roślin zbożowych, głównie owsa i jęczmienia oraz ich mieszanek. Po wprowadzeniu wyższych dopłat sposób ten stał

się mniej popularny ze względu na wymóg uprawy roślin motylkowych (bobowatych) bez udziału innych roślin, takich jak zboża czy trawy. Idealnym rozwiązaniem problemu zachwaszczenia w wiosennych siewach lucerny jest zastosowanie mieszanki lucerny z szybko rosnącą, jednokośną koniczyną aleksandryjską. Dodatek koniczyny pozwala zmniejszyć presję chwastów i zachować dotychczasowe wyższe dopłaty do uprawy lucerny. Lucerna siana na polu, na którym przez wiele lat nie uprawiano roślin motylkowych, może ujawniać niedobory azotu skutkujące jasnym zabarwieniem roślin (rośliny bladożółte) i ich powolnym wzrostem. Doskonałym rozwiązanie tego problemu jest siew nasion otoczkowanych bakteriami Rhizobium. Dobra otoczka przedłuża żywotność bakterii, zapewniając im pożywienie na kilka miesięcy. Po zapewnieniu odpowiedniego stanowiska glebowego, wyborze najlepszych nasion, właściwie przeprowadzonym siewie i wyeliminowaniu problemów, pozostaje cieszyć się bujnym wzrostem i wysokimi plonami bogatej w białko paszy oraz liczyć pieniądze, które dzięki uprawie lucerny pozostają w naszej kieszeni. Piotr Kowalski

Barenbrug Polska

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

PODLASKIE AGRO

MASZYNY Kolejny Zetor Crystal 160

podbija podlaskie pola

Moc kryształu

Wybór i zakup ciągnika nie jest rzeczą ani trudną ani pracochłonną. Jednakże, nabycie maszyny, która spełni nasze oczekiwania i potrzeby, będzie służyła nam latami i nie zrujnuje nas finansowo to już nie lada wyzwanie. Dlatego warto korzystać z pomocy wykwalifikowanych doradców – jedną z takich firm jest Max-Rol z Jeżewa Starego, diler czeskich traktorów Zetor.

Silnik o dużej mocy, przestrzenna i wygodna kabina z niskim poziomem hałasu, niewielkie koszty utrzymania i eksploatacji – to najważniejsze atrybuty Zetora

z serii kryształów.

stado, które na początku liczyło 10 sztuk bydła, po pewnym czasie postawiliśmy budynki inwentarskie, później dom – wspomina Tomasz Dąbrowski. Obecnie rolnicy posiadają ponad 100 sztuk bydła, z czego 70 to krowy dojne. Średnia wydajność w stadzie to ponad 7 tys. litrów. Natomiast areał gospodarstwa to 40 ha własnych plus dzierżawy – łącznie ok. 90 ha. – Posiadamy kukurydzę, trawy i zboża, czyli to co głównie uprawia się przy hodowli bydła. W tym roku na naszym areale będzie rosło 15 ha kukurydzy, 20 ha traw, natomiast na pozostałych ziemiach będą zboża – mówi dwudziestoletni Daniel Dąbrowski. Przy takim areale potrzebny jest odpowiednio duży ciągnik, przynajmniej o mocy powyżej 140 KM, wyposażony w przedni Bardzo ważną rzeczą w dzisiejszych czasach jest zapewnienie przez producenta TUZ i WOM. Najleodpowiednio łatwego poziomu obsługi podstawowych czynności technicznych. piej z komfor tową

Anna i Tomasz Dąbrowscy wraz z dziećmi – Danielem, Joanną, Adamem i Kamilą, to mieszkańcy wsi Szepietowo-Żaki, którzy prowadzą gospodarstwo ukierunkowane na produkcję mleka. Wszystko zaczęło się 20 lat temu, kiedy Pan Tomasz przejął po rodzicach gospodarstwo liczące 14 ha oraz niewielki inwentarz – krowy mleczne, opasy i trzodę. – Po przejęciu majątku powoli rozpocząłem rozwijać gospodarstwo. Oczywiście wszystko w ramach możliwości. Zacząłem powiększać

|| 38

i przestrzenną kabiną oraz w przystępnej cenie. – Zakup nowego ciągnika rozważaliśmy już od pewnego czasu. Przeglądając prasę rolniczą natrafiliśmy w gazecie na atrakcyjną ofertę traktorów Zetor. Skontaktowaliśmy się z zaprzyjaźnioną firmą Max-Rol, przedstawiliśmy nasze potrzeby i dostaliśmy maszynę na testy – opowiada młody rolnik. Zetor Crystal 160 trafił do państwa Dąbrowskich w ubiegłym sezonie na testy. Po sprawdzeniu maszyny w pracach polowych rodzina zdecydowała się na jej zakup. Niesamowicie niskie spalanie, odpowiednia moc, wysoki komfort jazdy oraz prosta obsługa to główne powody, które przekonały gospodarzy do zakupu ciągnika. Mieszkańcy wsi Szepietowo-Żaki traktor kupili przy wykorzystaniu jedynie własnych środków. – Rewelacyjnie niskie zużycie paliwa w porównaniu do konkurencyjnych traktorów. Przy typowych pracach w polu jest na poziomie 10-12 litrów ropy na motogodzinę pracy. Na początku nie do końca wierzyliśmy w te wyniki, ale sami tankowaliśmy sprzęt do pełna i te niskie spalanie się potwierdziło – mówi C.D. NA STR. 40

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

Idealny wóz do balotów

Blattin Fakty: Wóz poziomy radzi sobie z balotami Zalety wozów poziomych: Opatentowany system rozdrabniająco-mieszający FREE FLOW MIX® 2+2. Perfekcyjne rozdrabnianie balotów, nawet suchych, dzięki dużej ilości noży. Zredukowany do 50% czas mieszania w stosunku do wozów pionowych. 50% oszczędności mocy i paliwa w stosunku do wozów pionowych.

Zobacz jak KING radzi sobie z balotem na www.wozy-paszowe.pl

Blattin Polska sp. z o.o. tel.: +48 602 643 993; e-mail: blattin_technika@blattin.pl; www.wozy-paszowe.pl

PODLASKIE AGRO

Blattin Polska sp. z o.o. tel.: +48 608 301 907; e-mail: blattin@blattin.pl; www.blattin.pl

MASZYNY z zadowoleniem młody gospodarz. – Oprócz tego ciągnik w wyposażeniu standardowym ma praktycznie wszelkie udogodnienia jakie były nam potrzebne. Moc 160 KM jest w zupełności wystarczająca dla naszych potrzeb. Jest to prosta i łatwa w obsłudze maszyna, która gwarantuje niezawodność. Do tego dochodzi też komfort jazdy oraz wygodne i przestronne wnętrze. Natomiast od siebie „dołożyliśmy” jeszcze amortyzację kabiny, dzięki czemu jazda po równościach oraz nierównościach jest naprawdę przyjemna. Czas na trochę informacji technicznych. Crystal 160 to flagowy model ze stajni Zetora. Opisywany przez nas model ma sześciocylindrowy silnik o pojemności 6,1 litra i mocy 163 KM, który charakteryzuje się bardzo wysoką wydajnością. Jest to sprawdzona jednostka wysokoprężna z 24-zaworową głowicą i wtryskiem paliwa Common Rail. Ciągnik wyposażony został w prostą w obsłudze skrzynię przekładniową, w której mamy logiczny oraz intuicyjny schemat włączania biegów. Rozwiązanie to ma niskie straty przy transmisji wysokiej mocy oraz zapewnia znakomitą żywotność. Skrzynia przekładniowa dysponuje zakresem 30 prędkości do przodu i 30 prędkości do tyłu. Jeżeli chodzi o hydraulikę, to mamy dwa pomocnicze cylindry, które gwarantują nie tylko równomierne obciążenie ciągnika, ale także maksymalną siłę podnoszenia 85 kN. Natomiast trzysekcyjny dodatkowy rozdzielacz, ze zwrotnym szybkozłączem do swobodnego spływu oleju, umożliwia wykorzystanie różnych typów agregacji.

– Ciągnik Crystal 160 charakteryzuje się bardzo prostą budową. Ilość elektroniki została zmniejszona do absolutnego minimum. Po za sterownikiem pracy silnika, praktycznie cały sprzęt jest mechaniczny – wyjaśnia Tomasz Pogorzelski, współwłaściciel firmy Max-Rol. – Traktor ma bardzo dobrą i trwałą skrzynię przełożeniową. Posiada też tryb pracy automatycznej, w której sam dobiera półbiegi, dostosowując je do obciążenia spowodowanego przez zagregowaną maszynę. Do tego wygodna kabina i zawieszenie z miękką osią zapewniającą przyczepność i komfort pracy na nierównościach. No i oczywiście bardzo niskie spalanie w granicach 10-12 l. Zapytaliśmy również gospodarzy jak o ce n ia ją w sp ó ł p r a cę z dilerem Zetora z Jeżewa. Chyba nikogo nie zaskoczę tym, że ocenili ją bardzo wysoko. Rodzina Dąbrowskich podkreślała, że to świetni doradcy, którzy znają się na rzeczy, potrafią podpowiedzieć w jaką maszynę warto zainwestować swoje oszczędności, a przy tym nie próbują naciągnąć rolników na niepotrzebne wydatki. Okazało się także, że z firmą z Jeżewa Starego współpracowali już wcześniej. Gospodarze zakupili w Max-Rolu wóz paszowy, z którego byli bardzo zadowoleni i dlatego dalej kontynuowali zakupy w zaprzyjaźnionej firmie. Na ko nie c w y py t aliśmy o bliższe i dalsze plany mieszkańców wsi Szepietowo-Żaki. – Właśnie kończę szkołę. Udało mi się zdać pozytywnie egzamin techniczny, co mnie bardzo cieszy i powoli przymierzam się do przejęcia gospodarstwa od rodziców. Będę chciał w dalszym ciągu inwestować w nasze gospodarstwo. Planuję rozwinąć hodowlę, tak aby stado liczyło ok. 100 krów dojnych. Natomiast w najbliższym

Tomasz Pogorzelski z firmy

Max-Rol wyjaśnia zalety zastosowania amortyzacji, która zapewnia wygodną jazdę nawet po nierównościach. Amortyzowana kabina wraz z cichym silnikiem tworzy dwa podstawowe elementy komfortowej pracy w Zetorze Crystal.

czasie chcę kupić agregat ścierniskowy (gruber) – oczywiście znowu z firmy Max-Rol z Jeżewa – mówi z dumą Pan Daniel. Tekst i Fot. Szymon Martysz

Jeżewo Stare 5 16-080 Tykocin tel. 85 718 17 69 kom. 509 836 902 www.max-rol.pl e-mail: akossakowski@max-rol.pl Oddział Bielsk Podlaski ul. Żwirki i Wigury 80 tel.85 730 92 07 kom. 517 077 828 Odział Augustów ul. Wojska Polskiego 72 A tel: 87 87 643 53 44 kom. 798 378 108 ARTYKUŁ REKLAMOWY

C.D. ZE STR. 38

Zetor ma proste i wygodne

wnętrze oraz przejrzystą deskę rozdzielczą.

PODLASKIE AGRO

MASZYNY NOWA GENERACJA DYSKÓW TNĄCYCH

Konstruktorzy firmy Samasz dokonali niezwykle korzystnych moderni-

i znacznie usprawniło podbijanie masy zielonej, a także podniosło

zacji dysków tnących z serii LiteCut. Stworzono tym samym zupełnie

ogólną wytrzymałość i żywotność dysków. Kolejne unowocześnienie

nową generację dysków, które są w pełni zamienne ze starszymi

to redukcja prześwitu między dyskiem i listwą, co umożliwia teraz

modelami i mogą być bez problemu używane

o wiele łatwiejszą konserwację. Na uwagę zasługują również specjalnie

w starszych zespołach tnących kosiarek

ukształtowane nowoczesne belki tnące, które wytłoczone są z jednego

Samba.

elementu, dzięki czemu cała konstrukcja stała się jeszcze bardziej

Konstruktorzy zoptymalizowa-

solidna. Dopełnieniem modernizacji jest zastosowanie szero-

li kształt dysków tnących

kiego tunelu pomiędzy specjalnie wyprofilowanymi płozami,

L ite Cut , co  p opraw i ł o

co znacząco zwiększa samoczyszczenie się i w efekcie po-

ich właściwości tnące

zwala na otrzymanie paszy o najwyższej jakości i czystości. – Wydajność, precyzja i wysoka jakość to główne cele, jakie przyświecają naszym konstruktorom. Za sprawą ich wysiłków sezon 2017 ma szansę być o wiele łatwiejszy i bardziej przyjazny użytkownikom niż poprzednie – zapewnia Marek Filippow, specjalista ds. promocji i reklamy w firmie Samasz. – Warto też pamiętać, że naszym głównym mottem jest nieustający rozwój.

struktorzy w y tr wale pracują nad tym, aby zapewnić wszystkim klientom maszyny o jak najwyższej jakości, które nie tylko ułatwiają pracę, ale także wpływają na uzyskanie wysokiej jakości paszy. Dążąc do spełniania coraz bardziej wyśrubowanych wymagań, dokonaliśmy w ten sposób niezwykle korzystnych modernizacji dysków tnących z serii LiteCut.

CO ZA NOŻE

Wysokiej jakości części zamienne i podzespoły, profesjonalna obsługa oraz uczciwe i fachowe doradztwo to zalety firmy agrotechnika-brudz z Brzegu. Przedsiębiorstwo zapewnia, poprzez swoich doradców, bardzo korzystne warunki finansowania,

QQ noże

bijakowe, części robo-

cze do maszyn uprawowych – Industriehoff,

sprawnie działający serwis, a także pełny okres gwarancji oferowanych technologii.

QQ rębaki do pni i gałęzi drzew, ser-

Największym hitem sprzedawanych wśród podlaskich gospodarzy części są wy-

wis, oryginalne części zamien-

sokiej jakości noże do maszyn rolniczych. Przedsiębiorstwo agrotechnika-brudz w szczególności specjalizuje się w sprzedaży profesjonalnych i wysokiej jakości

ne Jensen, QQ przystawki do zbioru kukurydzy

noży do wozów paszowych, kombajnów, sieczkarni, pras i przyczep zbierających.

na ziarno, serwis, oryginalne czę-

Oryginalne części oraz zamienniki gwarantują najwyższy standard wykonania,

ści Maya,

ponieważ trafiają do firmy bezpośrednio z Niemiec. Oprócz tego przedsiębior-

QQ przystawki

do zbioru kukury-

stwo współpracuje także z generalnymi przedstawicielami handlowymi w Polsce.

dzy na ziarno, hedery zbożo-

– Sprzedajemy produkty najwyższej jakości renomowanych marek. Posiadamy

we, serwis, oryginalne części

także atrakcyjną ofertę zamienników dostarczaną przez sprawdzonych dostawców

Geringhoff,

– podkreśla Wiesław Brudz, właściciel firmy agrotechnika-brudz.

QQ sita

Warto także pamiętać, że w ofercie przedsiębiorstwa z Brzegu są również mar-

QQ pasy

i łańcuchy do maszyn rolniczych Tagex,

kowe części i podzespoły wszystkich znaczących firm produkujących maszyny

QQ filtry

do ciągników i maszyn rolniczych Hi-Fi,

rolnicze. Wśród bogatej oferty, liczącej ponad 5 tys. pozycji, znajdziemy m.in.:

QQ oryginalne

QQ noże

do maszyn rolniczych – kombajnów zbożowych, kosiarek rotacyjnych,

– Dlaczego warto z nami współpracować? Ponieważ rzetelnie wykonujemy obowiązki

przystawek do kukurydzy, sieczkarni ciągnionych i samojezdnych, wozów

handlowe. Jesteśmy firmą uczciwą i lojalną swoim partnerom. Każdy klient jest

zbierających, pras belowych, wozów paszowych, wycinaków kiszonki firmy

traktowany przyjaźnie i może liczyć na poradę oraz uczciwą współpracę. Oferujemy

– OEM i MWS,

produkty najwyższej jakości w korzystnych cenach – przekonuje Wiesław Brudz.

do kombajnów zbożowych Agri Broker,

części Claas, John Deere, New Holland, Case, Mengele.

PODLASKIE AGRO

Oprac. MaSz,

du nasi kon-

fot . archiwum firm

Z tego powo-

REKLAMA

PODLASKIE AGRO

WETERYNARIA Jak

ograniczyć stany zapalne wymion

Lepiej zapobiegać niż gasić

Stany zapalne wymion to częsty problem, który spotyka krowy mleczne. Żeby uporać się z tą dolegliwością hodowcy muszą podejść do tego tematu kompleksowo. W obliczu nadchodzących wielkimi krokami ograniczeń w stosowaniu antybiotyków u zwierząt gospodarskich wszyscy będą zmuszeni znacznie zmniejszyć ich zużycie. Padają pytania: jak to zrobić? Co teraz będzie? Moim zdaniem będzie lepiej, tylko trzeba zmienić myślenie i przestać gasić pożary, a zacząć im zapobiegać. Dlatego podstawą do ograniczenia stanów zapalnych wymion w pierwszej kolejności jest utrzymywanie ich w dobrej kondycji. Wszystko zaczyna się już od urządzeń dojarskich i całej procedury doju, która powinna wyglądać następująco: 1. Przedzdajanie – po cztery strugi z każdego strzyka. 2. Predipping, czyli przeddojowa dezynfekcja strzyków. 3. Wycieranie strzyków przy użyciu jednorazowego ręcznika papierowego, ze zwróceniem szczególnej uwagi na czystość okolicy ujścia kanału strzyka. 4. Dój – w tym etapie priorytetem jest, aby nie dopuszczać do pustodoju, który bardzo źle wpływa na kondycję gruczołu mlecznego. Najbardziej zalecane są rozwiązania, które automatycznie ściągają aparaty udojowe bądź systemy „duovac”. 5. Postdipping – tutaj najlepiej sprawdzają się preparaty tworzące tzw. błonę na powierzchni strzyka, która powinna się utrzymać do kolejnego doju. 6. Po doju krowa powinna przez przynajmniej 30 minut stać – jest to czas, w którym zamyka się zwieracz kanału strzykowego. W tej całej procedurze chodzi o odpowiednią stymulację gruczołu do oddania mleka i bardzo ważne jest, aby od momentu pierwszego dotknięcia wymienia do doju minęło ok. 60-90 sekund. Większość dojarzy zastanawia się w tym momencie o ile wydłuży się w związku z tym dój, czy będzie to pół godziny czy godzina więcej. Dój będzie jednak krótszy, mimo znacznie bardziej rozbudowanej procedury, dzięki której krowa będzie oddawała mleko znacznie szybciej i nie dopuścimy do niepożądanego pustodoju. Urządzenia dojarskie powinny być regularnie kalibrowane. Chodzi przede wszystkim o pracę pulsatorów oraz ciśnienie w całym systemie, jak i wydajność pompy ciśnienia. Większość gospodarstw, w szczególności tych uwięziowych, ma zainstalowane zbyt małej 44

Po udoju najlepiej wykonać postdipping z preparatów, które tworzą ochronną błonę na powierzchni strzyka.

średnicy rury mleczne i za małą pompę ciśnienia, co daje negatywne skutki w postaci spadków ciśnienia w całym układzie chociażby podczas zakładania aparatu innej krowie, co wpływa negatywnie na zdrowie gruczołu mlekowego. Zasuszenie – punkt krytyczny. Nie tak dawno grupa naukowców i lekarzy udowodniła, że większość zapaleń do 100 dni laktacji ma swój początek w związku z błędami zasuszenia. Przede wszystkim każda krowa powinna być zasuszana łącznie z antybiotykiem długo działającym podanym dowymieniowo, co ma na celu ochronę wymienia przed stanami zapalnymi oraz infekcjami w tym okresie. Dobre efekty dają także specjalne tuby, które tworzą czop silikonowy wewnątrz strzyka. Kolejnym krokiem w walce ze stanami zapalnymi gruczołu mlekowego powinno być ograniczenie presji środowiska. Pod tym pojęciem rozumiemy to w jakich warunkach na codzień bytują krowy. Często można znaleźć punkty krytyczne, w których są niedociągnięcia. Legowiska powinny być suche i zapewniać komfort, czasem drobna zmiana, jak na przykład zmiana położenia belki karkowej poskutkuje mniejszą ilością krów stojących tylnymi nogami poza legowiskiem. Z założenia powinno być sucho i czysto i należy doszukiwać się objawów dyskomfortu. To się tyczy wszystkich grup zwierząt, ponieważ często problem leży w grupie krów zasuszonych, na które nie zwracamy tak uwagi, jak na krowy w laktacji.

Przy walce ze stanami zapalnymi przed rozpoczęciem leczenia powinno się pobrać próbkę mleka w celu wykonania antybiogramu i przede wszystkim bakteriologii. Dzięki wynikom z tych badań mamy wiedzę z czym i jak walczyć oraz jakie zapalenia dominują na fermie. Daje to możliwość wdrożenia odpowiedniego dla danej fermy programu szczepień profilaktycznych, które często bywają bardzo pomocne w ograniczaniu występowania zapaleń. Wprowadzanie kompleksowego programu jakości mleka nie jest tanie, ale zawsze przynosi zysk. Na przykładzie fermy gdzie udało się zmniejszyć ilość stanów zapalnych o ok. 30%, zysk z każdej zainwestowanej złotówki w profilaktykę dał właścicielowi dodatkowe 9 zł dochodu. Oczywiście, żeby wyliczyć i zauważyć ten zysk, trzeba bardzo skrupulatnie zapisywać i sumować wszystkie koszty każdego stanu zapalnego w danym okresie. Mastitis zawsze wymaga kompleksowego podejścia, a sumienne ustosunkowanie się do do tego zagadnienia może przynieść znaczne oszczędności w czasach, w których opłacalność spada. Podsumowując – lepiej zapobiegać niż leczyć.

QQ Hubert Klimaszewski lekarz weterynarii

Gabinet Weterynaryjny Bovivet ul. Wilsona 14, 18-300 Zambrów tel. 575-425-485, 575-015-845

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

PODLASKIE AGRO

CIEKAWOSTKI LAMPY LED Z UNIKALNYM POŁĄCZENIEM ŚWIATŁA BIAŁEGO I NIEBIESKIEGO Odpowiednie oświetlenie obory jest bardzo ważnym czynnikiem wpływającym

posiada diody emitujące światło białe i niebieskie, dzięki któremu uzyskujemy

na krowy. Badania naukowe potwierdzają, że dzięki właściwie dobranemu oświet-

optymalną długość fali. Pozostałe rzędy mają wbudowane tylko i wyłącznie

leniu w budynku inwentarskim rośnie wydajność mleczna stada. Można także

białe diody. Konstrukcja soczewek zapewnia optymalną dystrybucję światła

zauważyć lepszy rozwój i szybszą gotowość do pierwszej inseminacji u jałówek.

na  boki,

Krowy mleczne powinny mieć zapewnione odpowiednie oświetlenie przez 16 godz. na dobę oraz 8 godz. ściemnionego światła nocnego. Oko krowy ma budowę odmienną od ludzkiego, w związku z tym

a odpowiedniej wielkości radiatory zapobiegają przegrzewaniu się lamp podczas pracy. Cały system może być sterowany automatycznie – sygnał z czujnika zmierzchowego dostosowuje oświet-

oświetlenie dla nich powinno być specjalnie

lenie do rzeczywistych warunków w oborze.

dobrane, zarówno jeśli chodzi o jego

Podsumowując – unikalne oświetlenie DeLaval LED, dające odpowiedni mix kolorów, pozytyw-

natężenie, jak i długość fali światła. Lampa DeLaval LED wykorzystuje naj-

nie wpływa na produkcję mleka. Prawidłowe

nowsze rozwiązania technologiczne.

rozprowadzenie światła na boki zapewnia

Emituje ona specyficzny mix światła bia-

optymalne oświetlenie powierzchni obory.

łego i niebieskiego, który jest optymalny

Natomiast użytkowanie lamp ledowych po-

dla krów oraz dla obsługi. W rozwiąza-

zwala na znaczną redukcję kosztów – jest

niu tym możemy zastosować cztery lub

to aż 75% oszczędność energii w porównaniu do dzisiejszych lamp wyładowczych.

pięć rzędów diod LED. Jeden z rzędów

WIELKIE POŁĄCZENIE

Koncerny Dow i DuPont otrzymały warun-

KOLEJNY REKORDOWY ROK

kową zgodą Komisji Europejskiej na połączenie równoprawnych

Pod koniec marca odbyło się Walne Zgromadzenie Przedstawicieli Członków Spółdzielni

firm. Decyzja KE stanowi istotny krok w kierunku finalnego

Mleczarskiej Mlekovita, na którym przedstawiono sprawozdanie z działalności firmy

połączenia firm, z zamiarem dalszego rozdziału na trzy nieza-

wraz z wynikami za ubiegły rok.

leżne spółki publiczne.

– Jestem bardzo zadowolony z podsumowania ubiegłego roku, ponieważ pokazuje

Warunkiem zgody KE jest wypełnienie przez DuPont i Dow

ono, że rok 2016 był kolejnym, w którym Mlekovita może pochwalić się dobrą kon-

zobowiązań udzielonych Komisji w związku z połączeniem.

dycją. Ponadto zakończyliśmy rok z rekordowymi przychodami, które po raz pierwszy

Firma DuPont zobowiązała się do wycofania z transakcji swojej

przekroczyły 4 mld złotych – mówił Dariusz Sapiński, prezes zarządu. – Osiągnęliśmy

oferty w zakresie herbicydów dla zbóż szerokolistnych oraz

sukces w postaci stałego rozwoju firmy i wzrostu wartości naszej marki, która jest

insektycydów przeciwko owadom ssącym. DuPont obecnie

obecnie najcenniejszą marką produkcyjnego sektora polskiej gospodarki. Wprowadzamy

prowadzi negocjacje w celu wydzielenia zasobów z obszaru

kolejne nowe produkty, z których wiele od momentu pojawienia się na rynku zyskało

ochrony zbóż. Natomiast Dow ogłosił porozumienie z SK Global

uznanie konsumentów i zdobyło nagrody na krajowych i międzynarodowych targach

Chemical w celu wydzielenia portfolio kopolimerów etylenu

i konkursach. Zrealizowaliśmy

i kwasu akrylowego (EAA) oraz jonomerów. To wydzielenie

kolejne ważne inwest ycje,

jest zależne od zamknięcia transakcji połączenia Dow i DuPont.

rozbudowując i modernizując

Dział rolnictwa nowej firmy będzie miał doskonałą ofertę ochro-

infrastrukturę wewnętrzną.

ny kukurydzy, soi szerokolistnej oraz traw i zbóż. Będzie mógł

W tym roku otworzymy Fabrykę

również wykorzystać rozwinięte programy badawcze zarówno

Proszków Mlecznych – naszą

w obszarze nasion, jak i chemii, aby

kluczową i największą w historii

lepiej służyć rolnikom na całym

firmy inwestycję. W jej wyniku

świecie.

będziemy nie tylko największym producentem proszków mlecznych w Polsce, ale i w Europie Środkowo-Wschodniej.

Oprac. MaSz,

fot . archiwum firm

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

PODLASKIE AGRO

CIEKAWOSTKI Jak

się dawniej żywiono i czym karmiono zwierzęta na  przednówku

Babcie wiedziały co dobre

Na przełomie marca i kwietnia zazwyczaj z utęsknieniem wypatrujemy pierwszych oznak zbliżającej się wiosny. Nastaje przedwiośnie – temperatura systematycznie wzrasta, ziemia rozmarza i wreszcie zaczynają pojawiać się pierwsze wiosenne kwiaty. Jeśli zauważymy kwitnący podbiał to wiadomo, że zima już nie wróci i wszystko dookoła lada chwila się zazieleni. Obecnie ciężko sobie nawet wyobrazić, jak trudny był to dawniej czas na wsi. Przednówek – bo tak określano tradycyjnie przełom zimy i wiosny – był dla wielu mieszkańców obszarów wiejskich czasem naznaczonym głodem i nędzą. Zapasy zgromadzone przed zimą w spichrzach i komorach kurczyły się w zastraszającym tempie, tymczasem do kolejnych zbiorów trzeba było czekać jeszcze kilka długich miesięcy. Ubodzy wyrobnicy i komornicy gotowi byli podjąć się najcięższej pracy za przysłowiową kromkę chleba. Głód zaglądał także pod strzechy chłopów posiadających nawet kilkuhektarowe gospodarstwa. Podczas tego wymuszonego postu spożywano wszystko, co było do zjedzenia, nie gardząc nawet żywnością nadpsutą, która zachowała się jeszcze jakimś cudem w najciemniejszych zakątkach piwnicy. Tylko najbogatsi gospodarze nie musieli obawiać się głodu na przednówku – ich wiosenne menu opierało

się na potrawach przygotowywanych z kiszonej kapusty, ziemniaków, brukwi, cebuli. Biedakom pozostawało oczekiwanie na pojawiające się wraz z nastaniem przedwiośnia pierwsze rośliny, które można było wykorzystać do przygotowania prostych potraw,

ważnym (jeśli nie najważniejszym) składnikiem pożywienia na przednówku. W gronie najczęściej pozyskiwanych wówczas roślin znajdują się pokrzywy – zwyczajna i żegawka. Z młodych, pojawiających się wczesną wiosną pędów pokrzywy przygotowywano zupę, którą jadano z gotowanymi kartoflami lub zagęszczano kaszą. Równie popularna była polewka z komosy białej. Roślina ta była przygotowywana także na gęsto, jako tzw. „faćka” – smażona na patelni stanowiła dodatek do kaszy gryczanej lub jęczmiennej. Za prawdziwy wiosenny „Ciężki tegoroczny przednówek” – szkic Franciszka Kostrzewskiego z 1876 r. z ilustrowanego rarytas uchodził szczaw, czasopisma „Kłosy”. Rycina przedstawia ubogą, chłopską rodzinę przed chatą – mężczyzna którego nie uprawiano, lecz zbierano na łąkach. zdejmuje z dachu fragment strzechy i podaje ją dziecku oraz kobiecie, która karmi nią krowę. Zupa szczawiowa do dziś a także jako paszę dla zwie- pojawia się na naszych stołach, jednak w wersji rząt. Używano najczęściej „wzbogaconej” – zabielona śmietaną i z dodatgatunków, które występo- kiem jajek. Co ciekawe, nasze babki i prababki wały pospolicie i masowo, uważały, że smaczne polewki można gotować takich, które rosły w pobli- tylko ze szczawiu młodego i zbierały go nie żu – przy płotach, chatach, dłużej niż do 23 czerwca. Mawiano nawet, na miedzach i przydrożach. że „po św. Janie scow już nie ten, słychać go W ten sposób rośliny, które psim sikiem”. dziś traktujemy jako uprzykC.D. NA STR. 50 rzone chwasty, stawały się

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

PODLASKIE AGRO

CIEKAWOSTKI

C.D. ZE STR. 48

Brak ziarna powodował, że gospodynie często wypiekały chleb z mąki z dodatkiem różnego rodzaju „wypełniaczy”. Używano do tego celu mielonych kłączy perzu, nasion traw łąkowych, żołędzi, a nawet kory drzew i igliwia. Był to tzw. chleb głodowy – „posilny, nieszkodliwy, owszem zdrowy”.

Podbiał Pospolity (Tussilago farfara) –

w Polsce od najdawniejszych czasów uważany

jest za zwiastuna wiosny. Nasi przodkowie nazywali go bożym liczkiem. Łacińska nazwa rośliny pochodzi od słów tussis – kaszel – i ago – wypędzam i sugeruje, iż jest to ziele o prozdrowotnych właściwościach.

W przednówkowym jadłospisie pojawiało się także wiele innych gatunków roślin: gorczyca polna zwana łopuchą, mniszek lekarski czy szczawik zajęczy. Na przednówku gospodarze musieli radzić sobie także z brakiem paszy dla hodowanych zwierząt. Już bardzo wczesną wiosną możliwe było pozyskiwanie miodunki i gwiazdnicy, które były masowo zbierane dla trzody chlewnej. Pokrzywą karmiono ptactwo domowe, zbierano także komosę, mniszek, powój polny, a w ostateczności zielone igliwie świerkowe lub sosnowe. W ten sposób można było przeczekać kryzys i przebiedować do momentu, kiedy nastawał czas wypasu zwierząt na pastwiskach. Tradycyjne potrawy przednówkowe, choć proste i mało wykwintne, stanowiły pożywny i wartościowy pokarm. Mniej lub bardziej świadomie do ich sporządzenia wybierano rośliny o wyjątkowych walorach prozdrowotnych, dzięki czemu nie tylko ratowały przed głodem, ale jednocześnie wzmacniały organizm, a nawet były w stanie zapobiegać lub łagodzić skutki różnych chorób, takich jak np. szkorbut, anemia, zaburzenia trawienia. Obecnie na nowo odkrywamy zalety dawnych przednówkowych ziół, które pojawiają się w naszych domach – na stołach i w podręcznych apteczkach. Poczciwa „koprzywa” przeżywa właśnie swój wielki renesans. Ziele

pokrzywy zawiera do 20% białka w suchej masie. Roślina ta jest także znana z bogactwa witamin i mikroelementów. Dostarcza duże ilości witaminy C i witamin z grupy B, a także żelaza, magnezu i wapnia. Wykazuje działanie moczopędne, przeciwkrwotoczne, pobudza przemianę materii, bywa zalecana w chorobach reumatycznych. W warunkach domowych pokrzywową herbatkę można pić 2-3 razy dziennie między posiłkami przy anemii, krwotokach z nosa, zaburzeniach przemiany materii i miesiączkowania. W przemyśle kosmetycznym z pokrzywy sporządza się preparaty do pielęgnacji włosów. Podobnie sprawa ma się z innymi gatunkami pospolitych roślin. Szczaw jest znany jako bogate źródło łatwo przyswajalnego żelaza, gwiazdnica to prawdziwa bomba witaminowa, zaś kozibród łąkowy zawiera inulinę i może być spożywany przez osoby chorujące na cukrzycę. Korzystając z wiosny warto iść w ślady naszych przodków i poszukać w swoim najbliższym otoczeniu naturalnych „suplementów”, które dzięki bogactwu witamin i składników mineralnych pomogą odbudować siły witalne naszego organizmu po długiej zimie. Warto zwrócić uwagę na rośliny, które bezpiecznie i z pożytkiem dla zdrowia wzbogacą naszą dietę. Mogą to być młode listki pokrzywy dodane do wiosennej sałatki. Ale nie tylko pokrzywa – sięgnijmy po szczaw, gwiazdnicę pospolitą, mniszek lekarski, pierwiosnek lekarski, portulakę pospolitą, rzeżuchę łąkową, szczawik zajęczy, kozibród łąkowy. Dorota Gnatowska Muzeum w Ciechanowcu Fot. Dorota Gnatowska Fot. www.pixabay.com

Pokrzywa Zwyczajna (Urtica dioica) – w XVIII wieku ksiądz Krzysztof Kluk pisał o niej:

„Gotuie się dla ludzi na przyiemną i zdrową zieleninę. Jest przyiemnym pożywieniem dla bydła. Z nasienia można wybiiać oley dobry, przyiemny i nieszkodliwy. Z prętów można mieć nicie i płótno”.

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

PODLASKIE AGRO

PORADY Aktualne

zasady wycinania drzew

Szybkie cięcie

Na taką zmianę czekały tysiące właścicieli prywatnych posesji. Od stycznia tego roku obowiązuje znowelizowane prawo, pozwalające wycinać drzewa na własnych działkach, bez żadnych dodatkowych pozwoleń czy formalności.

Fot. Szymon Martysz

Dotychczasowe przepisy (ustawa o ochronie przyrody z 2004 r.) nakładały na właścicieli obowiązek uzyskania każdorazowej zgody. Wyjątek stanowiły drzewa, których obwód pnia na wysokości 5 cm nie przekraczał 25 cm, lub 35 cm w przypadku topoli, kasztanowca zwyczajnego, klonu srebrzystego, robinii akacjowej i platanu klonolistego. Do tej pory bez zezwolenia można było wycinać także krzewy nie starsze niż 10 lat. Wycinka drzew „po staremu” wiązała się z koniecznością uiszczenia opłaty, a ta była uzależniona od rodzaju drzewa, obwodu pnia i lokalizacji. Zdarzało się, że za wycięcie drzew gminie trzeba było zapłacić potężne pieniądze. Pr z ykładowo: w ycięcie plat ana o obwodzie 200 cm, rosnącego na terenach specjalnych, wg stawek z 2015 r., kosztowałoby aż ponad 130 tysięcy złotych, natomiast kara za nielegalne wycięcie takiego drzewa wynosiłaby aż ponad 400 tys. zł! Wycięcie dębu o metrowym obwodzie, nie rosnącego na terenach specjalnych kosztowałoby wg stawek z 2015 roku ponad 20 tys. zł, a kara ponad 65 tys. zł. Nic więc dziwnego, że wielu posiadaczy nieruchomości nie mogło się doczekać liberalizacji przepisów, gdyż w ich sytuacji wycinka drzewa na własnej posesji była po prostu nierealna finansowo. Każdorazowo stawki dotyczące opłat publikowało Ministerstwo Środowiska. W 2016 r. maksymalne stawki za wycięcie 1 cm drzewa wynosiły od 85 do blisko 350 zł za centymetr drzewa i były jeszcze pomnażane przez współczynnik lokalizacji. Ministerstwo uznało, że najdroższe są lokalizacje na terenach uzdrowisk, w otoczeniu zabytków i przy pasach drogowych, najtańsze natomiast na wsi. Nowe przepisy, jak argumentuje partia rządząca, mają de facto umożliwić właścicielom realizację prawa własności. Na własnej działce obywatel może wycinać drzewa, nie pytając urzędnika o zgodę, chyba, że chce wycięte pnie sprzedawać albo robić z nich meble. W takiej sytuacji zgody nadal będzie potrzebował, ale jednocześnie gmina może ustanowić wyjątek w tym zakresie. Co ważne, przepisy liberalizujące kwestie wycinki, nie odnoszą się wyłącznie do samego Kowalskiego. Zezwolenie nie będzie konieczne także wtedy, gdy celem wycinki będzie przywrócenie nieużytkowanego gruntu dla użytkowania rolniczego. Warunkiem jest tu jedynie wymóg taki, by grunt wcześniej rzeczywiście „leżał odłogiem”, tzn. nie był uprawiany. Jeśli właściciel zmieni zdanie i będzie chciał wyciąć drzewa pod uprawę – w myśl nowych przepisów ma do tego prawo bez żadnych zgód. Ustawodawca zliberalizował też kwestie ewentualnych zgód dla 52

pozostałych podmiotów. Przypomnijmy, że do tej pory można było bez zgody wycinać drzewo o obwodzie maksymalnie do 25 – 35 cm na wysokości 5 cm. Po zmianach limit został znacznie zwiększony. Od stycznia można więc ściąć bez pytania urzędu pień o obwodzie od 50 do 100 cm (dla niektórych gatunków), ale mierzonym już na wysokości 130 cm nad ziemią. Łyżką dziegciu do beczki miodu może być fakt, że opłata za wycięcie drzewa nadal jest wysoka. Obecnie maksymalna „cena” wynosi 500 zł za centymetr drzewa mierzonego w obwodzie na wysokości 130 cm nad ziemią. Na mocy nowelizacji, stawki opłat za wycinkę (ale do określonego ustawowo limitu) będzie przyjmować gmina, a nie ustalać ministerstwo. Jeśli natomiast chodzi o kary – te maksymalnie mogą wynieść dwukrotność opłaty. Kwestia wycinki drzew ma niebagatelne przełożenie na rynek nieruchomości – zwłaszcza działek i terenów inwestycyjnych, ale nie tylko – także posesji domów jednorodzinnych itp. Dotychczas często bywało tak, że ewentualne transakcje były stopowane ze względu na drzewa na działce. Inwestor bez zapoznania się z tematem łatwo mógł wpakować się w kabałę, kupując niepostrzeżenie grunt wart mniej niż wyniosłaby opłata za wycinkę. Przy Prywatni właściciele, obecnych przepiw celu przywrócenia gruntów sach takie sytuacje, nieużytkowych do użytkowania czy też ewentualny rolniczego, mogą bez zezwolenia spadek wartości nieusunąć drzewa i krzewy na swojej ziemi. ruchomości, spowodowany koniecznością poniesienia opłat za wycinkę, nie miałby miejsca. Niestety, wiele wskazuje na to, że dobrowolna wycinka nie uchowa się zbyt długo w polskim systemie prawnym. Przeciwko liberalizacji przepisów od początku agresywnie protestowały organizacje ekologiczne, widząc w nowym nieomal zagładę wszystkich drzew na terenie całej Polski. Nie to jednak ma znaczenie. Najwidoczniej niepochlebne opinie o ustawie dotarły także do partii rządzącej, która najprawdopodobniej ją znowelizuje. Czy warto chwycić po siekierę i zrobić szybkie cięcie? Zdecydujcie sami...

Marcin Moneta

RynekPierwotny.pl – największy portal nowych mieszkań i domów, posiadający w swojej bazie ponad 1.900 inwestycji i 61.000 ofert. PODLASKIE AGRO

REKLAMA DOTACJE WNIOSKI BIZNESPLANY

Przygotowujemy wnioski, biznesplany oraz dokumentacje niezbędne w procesie ubiegania się oraz po otrzymaniu dofinansowania, w ramach działań: PREMIE DLA MŁODYCH ROLNIKÓW – planowany termin naboru od 27 kwietnia do 26 maja, Premia 100 000zł

RESTRUKTURYZACJA MAŁYCH GOSPODARSTW – termin naboru od 30 marca do 28 kwietnia 2017, Premia 60 000 zł PREMIE NA ROZPOCZĘCIE DZIAŁALNOŚCI POZAROLNICZEJ – nabór od 13 marca do 11 kwietnia 2017, Premia 100 000zł, dla osób ubezpieczonych w KRUS PRZETWÓRSTWO I MARKETING PRODUKTÓW ROLNYCH – nabór – zakłady przetwórcze I kwartał 2017, Dofinansowanie 50% kosztów maksymalnie do 15 000 000 zł, nabór dla rolników – czerwiec 2017 MODERNIZACJA GOSPODARSTW ROLNYCH obszar produkcji prosiąt (A), bydła mlecznego (B), bydła mięsnego (C) – planowany termin naboru czerwiec 2017. Dofinansowanie 50%/60% kosztów, maksymalnie do 900 000zł PROGRAM ROLNO-ŚRODOWISKOWO-KLIMATYCZNY – dodatkowe dopłaty do łąk od 600 do 1300 zł do hektara. Nabór od 15 marca do 15 maja. Przygotowujemy również biznesplany do kredytów preferencyjnych dla rolników oraz wnioski do Powiatowych Urzędów Pracy dla bezrobotnych oraz firm. Aby dowiedzieć się więcej zadzwoń i umów się na bezpłatne konsultacje 794 499 381! EMES-EKO Bielsk Podlaski biuro@emes-eko.pl, www.emes-eko.pl

PODLASKIE AGRO

PORADY

Fot. Szymon Martysz

Nowe przepisy dotyczące obrotu ziemią w założeniu mają zapobiegać spekulacjom i kupowaniu jej przez kapitał zagraniczny.

Zasady

nabywania prywatnych nieruchomości rolnych

Trudniej o ziemię

Rewolucyjne zmiany w obrocie nieruchomościami rolnymi, zarówno państwowymi, jak i prywatnymi wprowadziła ustawa o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw, która weszła w życie 30 kwietnia 2016 r. Przypomnijmy zatem te najważniejsze. Właśnie mija rok od wprowadzania nowych zasad obrotu ziemią. Zgodnie z nową regulacją prawną, nabywcami nieruchomości rolnych na wolnym rynku mogą być wyłącznie rolnicy indywidualni, którzy po zrealizowaniu transakcji będą posiadali nie więcej niż 300 ha użytków rolnych. Za rolnika natomiast, zgodnie z ustawą z 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego, uznać należy osobę fizyczną, która spełnia następujące warunki:

QQ jest

właścicielem (użytkownikiem wieczystym, samoistnym posiadaczem lub dzierżawcą) nieruchomości rolnych, których łączna powierzchnia nie przekracza 300 ha, QQ ma kwalifikacje rolnicze, QQ od co najmniej pięciu lat mieszka w gminie, na terenie której jest położona jedna z nieruchomości rolnych wchodzących w skład jego gospodarstwa rolnego, QQ w czasie nabycia gruntów osobiście prowadzi posiadane przez siebie gospodarstwo,

PRAWNIK AGATA ŻOCHOWSKA – BEZPŁATNE PORADY PRAWNE

co oznacza, że musi w nim osobiście pracować i podejmować wszelkie decyzje dotyczące prowadzenia działalności rolniczej. Ważne jest, że osoby bliskie zbywcy będą mogły nabywać nieruchomości bez żadnych ograniczeń i to nie tylko poprzez dziedziczenie czy zapisy windykacyjne. Za osoby bliskie uważa się żonę, męża, dzieci, wnuki, prawnuki, rodziców, dziadków, pradziadków, C.D. NA STR. 56

504 123 838

W ramach współpracy z Podlaskim Agro zapewniamy każdemu Czytelnikowi darmową pomoc prawną. Porady udzielane będą telefonicznie w każdą środę w godzinach 8:30 - 11:30 podczas cotygodniowego dyżuru prawnika. Zakres udzielanych porad to szeroko rozumiane prawo cywilne i administracyjne, w tym w szczególności sprawy z zakresu: QQ obrotu nieruchomościami, uregulowania stanu prawnego, zasiedzenia, QQ znoszenia współwłasności, QQ prawa spadkowego,

QQ dochodzenia odszkodowań w związku z powstałymi szkodami na osobie

i mieniu, QQ o zapłatę, polubowne oraz sądowe windykowanie należności finansowych, QQ postępowań przed ARiMR, ANR, ARR, KRUS, ZUS, QQ wszelkich problemów występujących na co dzień przy prowadzeniu gospodarstw rolnych, produkcji rolnej czy zwierzęcej. 54

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

PODLASKIE AGRO

PORADY

rodzeństwo oraz ich dzieci. Nieruchomość rolną może kupić również samorząd terytorialny i Skarb Państwa. Powyższe wytyczne obowiązują rolników indywidualnych także przy zakupie udziału w nieruchomości stanowiącej ich współwłasność z innymi podmiotami. Przypomnę, że zgodnie z art. 166 Kodeksu Cywilnego: „w razie sprzedaży przez współwłaściciela nieruchomości rolnej udziału we współwłasności pozostałym współwłaścicielom przysługuje prawo pierwokupu, jeżeli prowadzą gospodarstwo rolne na gruncie wspólnym”. Co ważne, pojęcie „prowadzenia gospodarstwa rolnego na wspólnym gruncie” obejmuje także prowadzenie odrębnego gospodarstwa na fizycznie wydzielonej części tego gruntu, czy to w ramach podziału do użytkowania przez czas trwania współwłasności (a więc tzw. podziału quoad usum), czy też w wyniku nieformalnego zniesienia współwłasności (albo nieformalnego działu spadku). Kolejną ważną zmianą jest sposób nabywania własności nieruchomości rolnych poprzez zasiedzenie. Zasiedzieć grunt rolny może tylko i wyłącznie rolnik indywidualny, jeżeli łączna powierzchnia nabywanej nieruchomości rolnej wraz z nieruchomościami rolnymi stanowiącymi jego własność nie przekroczy 300 ha użytków rolnych. Nadto, nabycie nieruchomości rolnej przez inne podmioty niż rolnik indywidualny jest możliwe po uzyskaniu zgody Prezesa Agencji Nieruchomości Rolnych. Zgoda taka będzie wydawana w formie decyzji administracyjnych, na wniosek zbywcy, jeśli zbywca wykaże, że nie ma osób chętnych na zakup wśród rolnikowi indywidualnych. Wskazany nabywca będzie musiał zagwarantować prawidłowe prowadzenie gospodarstwa rolnego oraz udokumentować, że w wyniku nabycia nie dojdzie do nadmiernej koncentracji gruntów rolnych. Ponadto Prezes ANR ma możliwość wydania w/w zgody – na wniosek osoby fizycznej zamierzającej utworzyć gospodarstwo rodzinne. Osoba ta powinna mieć kwalifikacje rolnicze, dawać rękojmię należytego prowadzenia działalności rolniczej, a także

Fot. Szymon Martysz

C.D. ZE STR. 54

Nowa ustawa nie dotyczy gruntów o powierzchni mniejszej niż 0,3 hektara (30 arów).

zobowiązać się do zamieszkiwania przez pięć lat od dnia nabycia nieruchomości na terenie gminy, na obszarze której położona jest jedna z nieruchomości rolnych, która wejdzie w skład tworzonego gospodarstwa rodzinnego. Wyłamując się od zasady nabywania gruntów rolnych przez rolników indywidualnych, pamiętać należy, iż ziemia rolna może być nabyta na wolnym runku przez każdego jeżeli: QQ nieruchomość rolna w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego przeznaczona została na cele inne niż rolne, QQ nieruchomość rolna ma mniej niż 0,3 ha, QQ nieruchomość rolna do 0,5 ha 30 kwietnia 2016 r. była zabudowana (tzw. siedlisko) i aktualnie nie służy do prowadzenia gospodarstwa rolnego, QQ jeśli względem nieruchomości do 30 kwietnia 2016 r. wydano ostateczną decyzję o warunkach zabudowy, w której nieruchomość została przeznaczona na cele inne niż rolne. Abstrahując od powyższego, należy pamiętać, aby przed nabyciem nieruchomości sprawdzić jej stan prawy. W pierwszej kolejności powinniśmy domagać się od sprzedającego, aby okazał nam aktualny odpis z księgi wieczystej. Warto, przed podpisaniem aktu notarialnego, przejrzeć treść księgi wieczystej ponieważ może się zdarzyć, że od daty sporządzenia okazanego odpisu zmienił się stan prawny nieruchomości. Księgi można przeglądać w wydziale ksiąg wieczystych w sądzie rejonowym właściwym dla miejsca położenia

nieruchomości, a od 2010 r. – bezpłatnie przez Internet (https://ekw.ms.gov.pl/eukw_ogol/ menu.do). Należy zwrócić szczególną uwagę na dział trzeci, w którym mogą być ujawnione takie prawa jak użytkowanie, służebność gruntowa lub osobista, wpisy ograniczeń w rozporządzaniu nieruchomością oraz wpisy praw osobistych i roszczeń (prawo najmu lub dzierżawy, odkupu lub pierwokupu, prawo dożywocia, roszczenie o przeniesienie własności nieruchomości lub użytkowania wieczystego albo o ustanowienie ograniczonego prawa rzeczowego). Istotny jest dział czwarty, w którym widnieją wpisy dotyczące hipotek, czyli obciążeń nieruchomości, które zabezpieczają określone wierzytelności pieniężne (kredyty). Oczywistym jest, że notariusz sporządzający umowę sprzedaży nieruchomości jest zobowiązany sprawdzić treść księgi wieczystej i poinformować nabywcę o obciążających nieruchomość prawach i roszczeniach. Niemniej, niektóre prawa nie muszą być dla swej ważności ujawniane w księdze. Dlatego w akcie notarialnym powinno znaleźć się oświadczenie sprzedającego, że stan wpisów w księdze wieczystej do chwili zawarcia aktu notarialnego nie uległ zmianie, a nieruchomość jest wolna od wszelkich ograniczonych praw rzeczowych, praw i roszczeń osób trzecich oraz zadłużeń, niezależnie od ich ujawnienia w księdze wieczystej. Agata Żochowska

Prawnik

 KREDYTY PREFERENCYJNE DLA ROLNIKÓW  FINANSOWANIE KUPNA ZWIERZĄT HODOWLANYCH  FINANSOWANIE KUPNA UŻYWANYCH MASZYN ROLNICZYCH

TEL: 732 82 52 82

PODLASKIE AGRO

BUDUJEMY I MIESZKAMY Coraz

więcej

Polaków

korzysta z OZE

Oszczędzaj ze słońcem

Aż 45 % Polaków chciałoby zainwestować w przydomowe odnawialne źródła energii (OZE), najczęściej ogniwa fotowoltaiczne lub kolektory słoneczne. Wśród osób zainteresowanych „zieloną energią” prym wiodą rolnicy (56%). Dane zebrała firma Gothaer TU SA. Kolektory słoneczne, nazywane także solarami, są wykorzystywane najczęściej do ogrzewania wody. Zasada działania kolektora jest prosta – promienie słoneczne padając na kolektor nagrzewają płyn, który znajduje się w jego wnętrzu. Ciepło z kolektora musi być gdzieś przekazane i zgromadzone. Zazwyczaj miejscem magazynowania ciepła z kolektorów jest duży zbiornik z wodą. Istnieją dwa typy kolektora – kolektory płaskie oraz rurowe. Różnią się one budową, ale oba działają w podobny sposób, zamieniając energię słońca na ciepło wykorzystywane do ogrzania wody. Panele fotowoltaiczne zaś przekształcają energię ze słońca w prąd. Tak można byłoby w skrócie opisać proces, który zachodzi w ogniwach fotowoltaicznych. Nadmiar wyprodukowanego przez Kowalskiego prądu może być odsprzedany do sieci. Jeśli jednak wyprodukujemy go za mało, niedobór jest „dobierany” z sieci publicznej. – Musimy pamiętać, że odnawialne źródła energii to kosztowna inwestycja, ale opłacalna – mówi Anna Materny, Gothaer TU SA. – Montując ogniwa fotowoltaiczne lub kolektory słoneczne warto je ubezpieczyć. Ochrona obejmuje szkody powstałe w wyniku zdarzeń losowych (m. in. dewastacji, gradu, naporu śniegu, powodzi, pożaru, przepięcia, uderzenia pioruna), ale również utratę paneli wskutek

Energia promieniowania słonecznego, która dociera do Ziemi, przekracza energetyczne potrzeby świata

pięć tysięcy razy.

kradzieży. Co ważne, w ramach ubezpieczenia możemy liczyć również na pomoc i pokrycie kosztów związanych z uprzątnięciem pozostałości po szkodzie, w tym także koszty rozbiórki, demontażu niezdatnych do użytku elementów, ich wywóz, składowanie lub utylizację. Do najważniejszych zalet OZE należą oszczędności. Z wyliczeń przygotowanych przez ekspertów z Laboratorium Fotowoltaiki Politechniki Warszawskiej wynika, że czteroosobowe gospodarstwo domowe (decydując się na panele fotowoltaiczne) może obniżyć

rachunek za energię elektryczną z 2.475 zł (rocznie) do 275 zł. Plusem jest to, że energię elektryczną wytwarzają sami jej odbiorcy, co pozwala uniknąć strat, które powstają, gdy jest ona przesyłana na duże odległości. Trzeba też pamiętać o efekcie ekologicznym i ograniczeniu emisji dwutlenku węgla. Same panele fotowoltaiczne są niezawodne i mają niskie koszty eksploatacji, a przy tym pracują całkowicie bezgłośnie i bez wibracji. BK

Fot. Gothaer TU SA

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

PODLASKIE AGRO

BUDUJEMY I MIESZKAMY Nowość

rynkowa : żywiczna masa montażowa

Płot w mgnieniu oka

Ogrodzenie posesji czy montaż pergoli bez umiejętności i praktyki. Quikset® wprowadził na rynek masę montażową, dzięki której każdy sam i szybko wykona te prace. Żywiczna masa montażowa to innowacyjne rozwiązanie będące alternatywą dla gotowych mieszanek betonowych, które są ciężkie, brudzące i schną długo. Przygotowanie masy Quikset® do użycia trwa 20 sekund, a sam montaż jest 300 razy szybszy niż w przypadku betonu. Zastyga w 15 minut, a pełną wytrzymałość uzyskuje po kilku godzinach. Ponadto, nie musimy robić tak dużych wykopów jak pod beton. Jedno opakowanie masy pozwala na zamontowanie słupka, a tym samym zastępuje nawet do 86 kg betonu. Wystarczy usunąć klips separacyjny z woreczka zawierającego produkt i wymieszać ze sobą dwa składniki przez 20 sekund, a następnie otworzyć opakowanie i wylać całą zawartość wokół montowanego słupka. Masa zwiększa objętość i stabilnie mocuje element w gruncie. Ewentualny nadmiar mieszanki możemy usunąć przy użyciu noża lub saperki i przykryć miejsce montażu gruntem.

Żywiczna masa montażowa Qiukset® jest nieocenioną pomocą przy montowaniu metalowych oraz drewnianych elementów w podłożu. Cena 40 zł/300 ml brutto.

Zabezpieczy to masę przed działaniem promieni słonecznych. Po kwadransie słupek jest gotowy do mocowania lekkich przęseł, a pełną twardość masa zyskuje po kilku godzinach. Masa jest wodoszczelna i chroni zamontowane elementy przed butwieniem i korozją.

Tworzywo to jest elastyczne i „pracuje” razem z gruntem nawet przy dużych wahaniach temperatur. Pozwoli nam to uniknąć pęknięć i uszkodzeń mechanicznych. BK

Fot. Qiukset®

PODLASKIE AGRO

MOTORYZACJA Opel Insignia i Opel Crossland X

Ofensywa

produktowa Od lutego klienci mogą składać zamówienia na nowego Opla Insignię Grand Sport oraz nową Insignię Sports Tourer. Teraz nadszedł czas na kolejną polską premierę, ponieważ przed tygodniem zaprezentowano Crosslanda X – nowego crossovera firmy Opel. Opel Insignia jest w doskonałej formie. Jak przystało na flagowy model, oparte na nowej architekturze, bezkompromisowo przestronne nadwozie utrzymane w sportowo-eleganckiej stylistyce dużego coupe oferuje wzorowy poziom bezpieczeństwa i komfortu. Druga generacja Insignii imponuje nie tylko niezwykłą sylwetką i przyjazną atmosferą wnętrza, ale także inteligentnymi technologiami, począwszy od wyznaczających trendy matrycowych reflektorów IntelliLux Led, poprzez zaawansowany system napędu na wszystkie koła z wektorowaniem momentu obrotowego, po nowoczesne systemy wspomagające kierowcę i udoskonalony wyświetlacz HUD. Ważnym

PODLASKIE AGRO

dopełnieniem w yposażenia z zakresu Opel Insignia Grand Sport będzie dostępny już od 99.900 zł. bezpieczeństwa jest aktywna maska, zapewniająca lepszą ochronę do ceny, co czyni go poważnym rywalem napieszych w razie kolizji z ich udziałem. Ponad- wet dla modeli marek premium. Dosłownie przed tygodniem zadebiutował to Insignia, jak każdy Opel, jest wyposażona w pierwszorzędne opcje łączności pozwala- także nowy crossover – Crossland X. – Crossland X łączy funkcjonalność i przejące na zintegrowanie smartfona z pokładowym systemem multimedialnym, a także w sy- stronne wnętrze z atrakcyjnym wyglądem. stem Opel OnStar, czyli osobistego asystenta, Ten modny model wzmocni pozycję Opla umożliwiającego między innymi skorzystanie w tak ważnych, dynamicznie rozwijających się z pomocy doradcy OnStar (żywej osoby, a nie segmentach SUVów i crossoverów – powiekomputera). Reasumując – Insignia zachwyca dział Wojciech Mieczkowski z General Mowspaniałą zwrotnością, większą przestron- tors Poland. nością oraz doskonałym stosunkiem wartości Fot. Opel, MaSz

ZDROWIE I URODA Pomoce

optyczne dla słabowidzących

Gdy okulary to za mało

Lupy, monookulary, okulary lupowe lub lornetkowe, kamienie optyczne, liniały. Te i inne akcesoria, ułatwiające osobom słabowidzącym funkcjonowanie w życiu codziennym, oferuje Optyk Izabela z Białegostoku.

To tylko część pomocy optycznych

Filtry odcinające określone zakresy

dostępnych w salonie Izabela.

fal światła widzialnego..

Ci z Państwa, którzy biorąc pod uwagę schorzemają zdrowe oczy, być nie jakie ma dana osoba. może nie są w stanie wyIch rodzaj uwarunkowany jest m.in. ostrością wzroku obrazić sobie jak to jest pacjenta oraz jego potrzebanie widzieć… A prawdopooraz okular y dobnie codziennie, nie zdając mi. Dla przykładu: gdy ktoś nie lupowe, lornetkowe sobie nawet z tego sprawy, spowidzi ostro i nie jesteśmy w stanie i monookulary – kwota refundacji „przywrócić” mu tej ostrości widzenia tykamy osobę słabowidzącą. Trudno ją poznać, bo zazwyczaj nie posługuje się każdego z nich to 350 zł, raz na pięć lat. Jeżeli żadnym przyrządem optycznym, to możemy białą laską, natomiast stosując sobie tylko cena pomocy optycznej jest wyższa niż koszt zaproponować mu pomoc, która da powiękznane „sztuczki” stara się nie wyróżniać z tłu- refundacji, wówczas pacjent dopłaca różnicę. szenie obrazu. Widziany obraz nadal nie będzie Istnieje również możliwość uzyskania dotacji ostry, jednak znacznie większy – mówi właścimu. Kim jest taka osoba? – Jest to osoba posiadająca jakikolwiek po- z innych źródeł, np. MOPS czy PFRON. Ponad- cielka salonu optycznego Izabela. Osobom słabowidzącym lub z jakimkolwiek tencjał wzrokowy, ale nie widząca prawidłowo to pomoce optyczne uznawane są za sprzęt mimo najlepiej dobranej korekcji okularowej, rehabilitacyjny, istnieje więc możliwość odli- schorzeniem wzroku pomocne są również bądź soczewkowej. Może ona mieć tylko po- czenia tego zakupu od podatku – tłumaczy filtry odcinające – krawędziowe, które elimiczucie światła lub widzieć częściowo – wyjaś- właścicielka Optyka Izabela. nują określone zakresy fal światła widzialnenia Izabela Budrecka, właścicielka go. Przykładowo: filtr szary dzięki salonu Optyk Izabela w Białymzastosowaniu polaryzacji redukuje odblaski; żółty – wzmacnia konstoku. – Wiąże się to najczęściej z występującymi u niej zaburzeniatrast, zalecany jest przy zwyrodmi wzroku, czyli m.in.: AMD (zwynieniu plamki żółtej, zaniku nerwu wzrokowego, albinizmie; pomarodnienie plamki żółtej), jaskrą, zaćmą, retinopatią cukrzycową, rańczowy pomocny jest przy zwyróżnymi schorzeniami rogówki, rodnieniu plamki żółtej, zaćmie, krótkowzrocznością czy odwarjaskrze, braku soczewki oka, zanistwieniem siatkówki. ku nerwu wzrokowego, soczewce Na szczęście istnieje szereg rzekomej czy barwnikowym zwypomocy optycznych dla takich rodnieniu siatkówki oraz zalecany właśnie osób. Polepszają one przy leczeniu naświetleniami; pojakość widzenia wykorzystując marańczowy o wyższym zakresie pozostałą ostrość wzroku osób absorpcji wskazany jest przy retisłabowidzących. nopatii cukrzycowej, światłowstrę– Oferujemy szeroki wybór ta– Fundamentem salonu jest mój zespół pracowników. Od 1992 r. dbamy cie, zaćmie i jaskrze. Warto też krótko wspomnieć, iż kich pomocy. Są to wszelkiego o jakość widzenia, a zaufanie naszych klientów motywuje nas do ciągłego rodzaju lupy (podświetlane lub rozwoju – mówi Izabela Budrecka (druga z prawej), właścicielka salonu Optyk Izabela świętuje w tym roku swoje 25. urodziny. niepodświetlane), okulary lupowe Optyk Izabela w Białymstoku. – Do niedawna salon znajdował do dali i bliży, okulary lornetkowe, kamienie optyczne (dzięki ich zastosowaniu Jak mówi Izabela Budrecka, osoba, która się w niewielkim budynku przy ul. Bema 1. tekst jest powiększony, jaśniejszy i bardziej zgłasza się w celu doboru pomocy optycznych, Przestrzeń była tam jednak tak mała, że przekontrastowy), liniały optyczne (mogą mieć wiąże wielkie nadzieje na poprawę jakości wi- nieśliśmy się do nowego, który znajduje się czerwoną linię pozwalającą na utrzymanie dzenia. Bywa bowiem tak, że nie czytała gazety dosłownie kilka kroków dalej (ul. Bema 3). Jako, wzroku na tekście) bądź lunety ręczne – wy- od lat; nie może odebrać telefonu, ani zadzwo- że jest to rok jubileuszowy, na tę okoliczność mienia pani Izabela z Optyk Izabela. nić; nie może złożyć podpisu na dokumentach. zaplanowałam szereg promocji i rabatów – Podobnie jak okulary, pomoce optyczne – Czuję się za takich ludzi bardzo odpowie- wszystkie oczywiście z liczbą 25 – dodaje właśsą refundowane przez NFZ. dzialna, ponieważ dobierając daną pomoc daję cicielka Optyka Izabela. – Refundacją objęte są cztery produkty: lupy im nadzieję na lepsze funkcjonowanie. WszystMarzena Bęcłowicz, – kwota refundacji to 80 zł, raz na trzy lata kie pomoce dobiera się bardzo indywidualnie, Fot. Optyk Izabela, Marzena Bęcłowicz

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

PODLASKIE AGRO

ROZRYWKA Cukrowy Zawiera- Szybka, na przy cięta lub zakupie odpoćwikłowy auta wiedź

Ubija śnieg na stoku

Taniec towarzyski

Dzieło Wergiliusza

Narząd powonienia

Imię Laskowika, satyryka

15 Zmyśla kłamliwe historie

Australijski miś

Lisia jama

Ratunek

Służył do młócenia zboża Chwast Warzywo, symbol zdrowia

Afrykański kuzyn wilka

Strzęp waty

Przodek bydła domowego

7 Pieśń dziękczynna

Oblężnicza pod zamkiem Kogut

Zgrubienie tkanki łącznej Cyrk lodowcowy

Chrząstka w kolanie

Karciana wróżba Drobny deszcz

Zupa na zakwasie z chleba

Dodany fragment

Mocne piwo angielskie

Danie w wazie Czart

Bogini świtu

Żołnierz wojsk inżynieryjnych Po średniowieczu

22 Litera grecka Mocna Biały nić kruk szewska

Jedynka z 18 zerami Zabita czytaniem książki

24 Przyjęcie bez tańców

Kłujący Rzym w dla ogrodzie Włocha

11 12

Niedokrwistość Wysiłek, znój

Cenny kamień

2 Piosenka kabaretowa

Wczesna pora dnia

Pracuje w powietrzu

Przysmak, smakołyk

Wąż dusiciel

Opada na dno naczynia Rzymski batalion Pod pociągiem

Znak zodiaku

Delikat- Poziomy drążek ny gimnasmateriał tyczny

On i ona Roślina na wianek

Japońska kasta

Trunek z ryżu

21 Niemieckie imię męskie

Figura akrobacji lotniczej Rani strzałami miłości

Składnik kwasów

Odcień czerwieni

Doskonały półprzewodnik

Jednostka indukcyjności Było trawą Portret nagusa Powtórzenie Dwie wargi

Klub sportowy Okres z dziejowy Madrytu

Waluta Peru Odznaczenie

Tkanina na ręczniki

Spośród osób, które prześlą prawidłowe hasło wylosujemy pięć i nagrodzimy książkami Wydawnictwa Rebis „Najpierw mnie pocałuj”. Zgłoszenia prosimy wysyłać na adres redakcji lub mailem biuro@podlaskieagro.pl. Na rozwiązania czekamy do końca kwietnia br. Uwaga! W losowaniu nagród wezmą udział zgłoszenia zawierające poprawne hasło, imię, nazwisko i adres uczestnika.

13 14 15 16 17 18 19

Umiar w postępowaniu

20 21 22 23 24 25 26

NAJPIERW MNIE POCAŁUJ

Kiedy Leila zostaje użytkownikiem elitarnego serwisu internetowego, czuje, że jej życie nareszcie nabrało barw. To tutaj dyskutuje się na poważne tematy i tu są ludzie, którzy liczą się z jej zdaniem. Mało tego, założyciel serwisu, charyzmatyczny i nieprzeciętnie inteligentny Adrian, ma dla niej wyjątkowo odpowiedzialną misję. Jest pewna kobieta, Tess, która od dawna pragnie rozstać się z życiem, ale nie chce sprawić bólu rodzinie i znajomym. Pomysł jest więc taki, że Leila wcieli się w nią na Facebooku i Gmailu, dzięki czemu otoczenie Tess będzie wierzyć, że ona wciąż żyje, tyle że gdzieś po drugiej stronie globu… Znakomita, wielopłaszczyznowa, podszyta ogromnymi emocjami powieść – rasowy thriller psychologiczny i jednocześnie rzecz o tym, jak często okłamujemy siebie i innych, z niskich i wysokich pobudek.

PODLASKIE AGRO

Hasło krzyżówki z ostatniego wydania gazety brzmiało: Rebis – kup książkę online.

Włócznia, dzida

Kucharz okrętowy

Imię Sadata Zdobywa Rysy

Piersiowa z płucami

Broń ręczna Hazardowa gra w karty

Logika wypowiedzi

Samica świni

Uświęca środki Monte Christo

Typ małego konia Zabawa przebierańców

Dziennikarski ptak

Uznanie publiczne, aplauz Chroniona bogatka

Kokosowa masa Zwiewna tkanina

Producentka jaj

ROZRYWKA Wraca żona do domu i widzi kartkę na drzwiach: – Sprzedam żonę za 360 zł. Mówi do męża: – Zwariowałeś, sprzedajesz mnie za 360 zł! Skąd ta cena? – 80 kg razy 2 zł za kilogram żywca plus 200 zł obrączka. Na drugi dzień mąż wraca i widzi kartkę: – Sprzedam męża za 1,50 zł. Mąż zdenerwowany mówi: – Ja wszystko rozumiem ale za 1,50 zł? Skąd to wzięłaś? – Dwa jajka po 0,50 zł i rurka bez kremu też za 0,50 zł.

***

Na religii. – Jasiu, ile jest przykazań bożych? – Dziesięć. – A kościelnych? – Dwóch. Pan Mietek i pan Józek.

***

– Zatrzasnąłem dziś rano kluczyki w samochodzie, a wraz z nimi dwójkę moich małych dzieci. – A masz zapasowy komplet? – Tak... Mam dwoje dzieci z inną kobietą.

***

Pacjent u stomatologa: – Panie doktorze bolą mnie zęby, które mi pan wstawił. Lekarz na to: – A nie mówiłem, że będą jak prawdziwe.

***

Jakie jest ostatnie słowo informatyka na łożu śmierci? – Logout.

Wygrali :)

***

Skończyły się wczasy, Kowalski powrócił na łono rodziny, do żony i dzieci. Po trzech miesiącach otrzymuje list. „Drogi Jasiu, pamiętasz ten wspaniały zachód słońca, który oglądaliśmy przez okno twojego pokoju? Okazało się, że wtedy nie tylko słońce zaszło...”

***

Facet ożenił się z jedną z dwóch ślicznych bliźniaczek. – Jak ty je rozróżniasz? – pyta go kolega. – Co ja głupi jestem? Nawet nie próbuję.

***

Kiedy byłem młodszy nienawidziłem chodzić na śluby. Wszystkie ciotki i starsze krewne przychodziły do mnie, trącały w żebra i mówiły „Teraz twoja kolej”. Przestały to robić dopiero, gdy zacząłem robić im to samo na pogrzebach.

Beata Pierlejewska wygrała kosmetyki marki Bell.

***

Przychodzi kucharz do lekarza i mówi: – Panie doktorze, ostatnio zauważyłem, że nie słyszę na jedno ucho. – A na drugie? – Kotlet schabowy, frytki i mizeria.

***

– Moja żona ma straszną motywację żeby schudnąć. Właśnie ukończyła dwutygodniową dietę w trzy godziny.

Mirosława Sokołowska wygrała książkę „Moringa. Uzdrawiająca moc cudownego drzewa”.

BLACHY TRAPEZOWE od 13,95zł* cena brutto za m2 całkowity Bielsk Podlaski, ul. Brańska 153 tel: 607 357 735 e-mail: biuro@tanie-blachy.pl

Kuriany 114 (Oddział Białystok) tel: 605 431 444 e-mail: bialystok@tanie-blachy.pl

*oferta ważna do 30 kwietnia 2017 r. lub do wyczerpania zapasów

PODLASKIE AGRO