Podlaskie Agro Nr 4(75)/2017 by Wydawnictwo Skryba

NR 4(75)/2017

ISSN

1896 - 8260

MAJ 2017

Olimpiada w Rudce

Otwarcie

obory w

Kózkach

Kozy wracają dokukurydzy łask Plantacje w maju

metody90 genomowej KZalety luczowe dni w Odwiedzamy Idźki Młynowskie

Złota Dziesiątka

życiu krowy

w gminie Jedwabne

PRODUCENT

pasz, koncentratรณw, premiksรณw farmerskich

ponad

20 lat Kolejowa 1 18-500 Kolno

801 304 811 87 424 17 60

doล wiadczenia

DRODZY CZYTELNICY!

W NUMERZE: QQ AKTUALNOŚCI QQRolnictwo precyzyjne QQZłota dziesiątka gm. Jedwabne

s.4 s.8

QQWojewódzki finał konkursu o bezpieczeństwie

s.12

QQRolniczy handel detaliczny

s.16

QQWiosenne Targi w Szepietowie

s.18

QQ CIEKAWOSTKI QQPortal ogłoszeniowy „Dla rolnika”

s.22

QQ HODOWLA QQFerma w Krzywcu

s.24

QQKluczowe 90 dni w życiu krowy

s.28

QQ WETERYNARIA QQDlaczego krowy kuleją

s.30

QQ UPRAWA QQPlonowanie, ceny i konsumpcja kukurydzy

Zimni ogrodnicy i zimna Zośka przypadają na połowę maja. Zazwyczaj po tej dacie odchodzą już ostatnie wiosenne przymrozki. Zazwyczaj, bo obecna wiosna jest trochę inna – zimniejsza, bardziej ulewna i w ogóle jakaś dziwna. Przecież praktycznie codziennie padają deszcze, które niekiedy zmieniają się w nawałnice wymywające zasiewy. Ta zimna wiosna skłoniła mnie do pewnych astronomicznych poszukiwań. Przecież co roku w maju jest ochłodzenie i to nie tylko na Podlasiu czy w Polsce, ale jak się okazuje także w całej Europie Środkowo-Wschodniej. Tak więc określenie zimni ogrodnicy występuje też u naszych zachodnich i południowych sąsiadów, a przełomowym momentem jest właśnie zimna Zośka, przypadająca na 15 maja. Od tego dnia ma być już tylko ciepło. Miejmy nadzieję, że tak będzie i tym razem. Na koniec jeszcze przytoczę ludową maksymę: Gdy w maju śnieg się zdarzy, to lato dobrze wyparzy. Oby tylko nie za mocno. Szymon Martysz,

s.32

QQWysokojakościowa kiszonka w szczelnych balotach

s.36

QQNiedobór cynku ogranicza plonowanie

s.38

QQPlantacje kukurydzy w maju

s.40

Redaktor Naczelny

QQ BUDOWNICTWO INWENTARSKIE QQOtwarcie obory dla 350 krów

s.44

QQPozbywamy się nieczystości

s.50 Fot. Aleksander Stabiński

QQ FINANSE QQCeny ziemi w woj. podlaskim

s.52

QQBank najlepszy dla rolnika

s.54

QQ PORADY QQSłużebność osobista od A do Z

s.56

QQ BUDUJEMY I MIESZKAMY

s.58

QQ ZDROWIE I URODA

s.60

QQ ROZRYWKA

s.65

Na okładce: Roxana i Adam Czarneccy ze wsi Kąty w gm. Jedwabne.

    

ul. Bema 11, lok. 80, 15-369 Białystok, tel. 85 745-42-72, www.podlaskieagro.pl, e-mail: biuro@podlaskieagro.pl Redaktor naczelny: Szymon Martysz , szmartysz@skryba.media.pl Redakcja: Barbara Klem, Marzena Bęcłowicz, Adam Słowikowski DTP: Jan Kitszel Reklama: Sebastian Rutkowski 503-039-455, kierownik biura reklamy Joanna Kaczanowska-Sawicka 662-234-788, Magdalena Pietraszko 533-379-533, Andrzej Niczyporuk 501-303-181, Wydawca: Wydawnictwo Skryba  Druk: Bieldruk Białystok  Nakład: 15.000 egz. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam. Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i redagowania nadesłanych tekstów.

Fot. Szymon Martysz

PODLASKIE AGRO

AKTUALNOŚCI Zalety i ograniczenia

wykorzystania nowoczesnych rozwiązań w pracy na   gospodarstwie

Ekonomia innowacji

Rolnictwo precyzyjne było głównym tematem seminarium, które odbyło się w kwietniu w Zespole Szkół Rolniczych Centrum Kształcenia Praktycznego w Białymstoku. Podczas spotkania poruszono cztery najważniejsze aspekty: produkcję zwierzęcą i roślinną oraz maszyny i urządzenia. Wykładom przysłuchiwało się ponad 50 młodych adeptów rolnictwa.

– Rolnictwo precyzyjne to nasza przyszłość – uważa Andrzej Kamiński, wicedyrektor Zespołu Szkół Rolniczych CKP w Białymstoku.

Spotkanie rozpoczął Andrzej Kamiński, wicedyrektor Zespołu Szkół Rolniczych CKP w Białymstoku, który przywitał gości, a następnie przedstawił prelegentów oraz ich tematy. – Jest to pierwsza konferencja, dotycząca precyzyjnego rolnictwa i od razu na samym początku powiem, że będą też następne, bo tematyka jest bardzo obszerna, a zainteresowanie wśród uczniów ogromne. Ale

QQ Paweł Ożarowski, Primator z Czyżewa

Na konferencji, razem z firmą Kuhn, prezentowaliśmy nowoczesne rozwiązania stosowane w maszynach do upraw zielonkowych. Jesteśmy bardzo zadowoleni z tego spotkania. Znajomość wiedzy dotyczącej precyzyjnego rolnictwa wśród młodych rolników jest bardzo duża. Technologia precyzyjnego rolnictwa jest jeszcze dość kosztowna i dlatego stosowana jest głównie w dużych gospodarstwach, natomiast można śmiało stwierdzić, że wraz z upływem czasu stanie się coraz bardziej powszechna. Podobną sytuację mieliśmy w latach 90-tych ubiegłego wieku, gdy w Polsce zaczęto korzystać z telefonii komórkowej GSM. Sprzęt był jedynie w zasięgu biznesme4

Tadeusz Kruszewski z PODR wyjaśnia zasadę działania stacjonarnego robota z firmy Gama na paszę objętościową.

co tu się dziwić – rolnictwo precyzyjne to nasza przyszłość – podkreślił wicedyrektor. Jako pierwszy wystąpił Tadeusz Kruszewski, kierownik działu technologii produkcji rolniczej w Podlaskim Ośrodku Doradztwa Rolniczego w Szepietowie. Specjalista przedstawił możliwości rolnictwa precyzyjnego w produkcji zwierzęcej, skupiając się w głównej mierze na innowacyjności w hodowli bydła.

nów, natomiast dziś jest tani, nowocześniejszy i nikt nie wyobraża sobie życia bez smartfona. Co chciałbym przekazać uczniom Zespołu Szkół Rolniczych? Chłopaki i dziewczyny – warto się uczyć. Sam jestem absolwentem tej szkoły. Jak mam tylko możliwość, to przyjeżdżam tu na każdą konferencję. Atmosfera była i jest świetna. Do tego dochodzi wysoki poziom nauczania, dostosowany do wymagań rynku oraz świetna kadra. Zdecydowanie polecam ZSR w Białymstoku.

– Roboty paszowe, roboty udojowe, systemy żywienia, czy systemy wentylacji. Wszędzie teraz stosuje się rozwiązania komputerowe. Warto jednak zadać sobie pytanie: jaki to ma wpływ na wyniki produkcyjne gospodarstw hodowlanych? Wiadomo, że te technologie nie są tanie, ale jeżeli chcemy się rozwijać, to niestety musimy inwestować w rolnictwo precyzyjne. Inaczej będzie bardzo ciężko utrzymać się na coraz bardziej wymagającym rynku rolnym – tłumaczył. Drugim prelegentem, również z Ośrodka Doradztwa w Szepietowie, był Michał Godlewski. Ekspert omówił rolnictwo precyzyjne w produkcji roślinnej, podkreślając przy tym często trudny do przewidzenia ostateczny aspekt opłacalności. Specjalista przedstawił różne systemy wspomagania pracy na roli przy wykorzystaniu ciągników i maszyn do precyzyjnego nawożenia czy siewu. – Rolnik decydując się na wdrożenie rolnictwa precyzyjnego w swoim gospodarstwie może jedynie szacować potencjalne korzyści. Niestety nie wszyscy pamiętają o tym, jak bardzo istotny jest efekt ekonomiczny C.D. NA STR. 6

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

SPRZEDAŻ - SERWIS ul. 1 Armii Wojska Polskiego 8C 15-103 Białystok tel. 85 66 47 112, fax 85 66 23 720

www.karchercenter-efekt.pl PODLASKIE AGRO

KÄRCHER CENTER EFEKT 5

AKTUALNOŚCI C.D. ZE STR. 4

w takich rozwiązaniach. Nie można też zakładać, że zawsze będzie zysk, trzeba także rozważać warianty pesymistyczne. Obaj pracownicy ODR-u zwracali uwagę również na inną, ale bardzo znaczącą cechę innowacyjności i precyzji, którą jest pozytywne oddziaływanie na środowisko. Podkreślili także bardzo ważną rolę w rozwijaniu gospodarstw, którą spełnia program PROW. – Warto pamiętać, że wnioski składane przez rolników są dodatkowo punktowane właśnie za wprowadzanie innowacji do gospodarstw. Zwrot kosztów takiej inwestycji może wynosić nawet 60% – przypominali doradcy. Następnie wystąpił Szymon Samsonowicz, przedstawiciel handlowy firmy Contractus, którego przygoda z rolnictwem rozpoczęła się w dzieciństwie. – Wychowałem się w gospodarstwie, studiowałem też rolnictwo na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim. Wtedy, dziesięć lat temu, kiedy wspominano nam o rolnictwie precyzyjnym, to był taki trochę kosmos – wspominał. – Wszystko jednak bardzo szybko się zmienia i podąża w kierunku optymalizowania kosztów. Dziś już sporo z tych rozwiązań jest osiągalnych na naszym rynku, a część jest w zasięgu finansowym rolników. Pan Szymon przybliżył system AutoTrac dostępny w maszynach John Deere. Technologia

– Tematy były bardzo ciekawe. Chętnie przyjdziemy na kolejne konferencje dotyczące nowości stosowanych w rolnictwie – powiedzieli Tomasz Puchalski (z lewej) i Adam Stypułkowski (z prawej), uczniowie ZSR.

Zalety rozwiązania AutoTrac omówił Szymon Samsonowicz z firmy Contractus.

pozwala na łatwe wprowadzenie oraz szybkie pokonywanie prostych i krzywych tras przejazdu na polu. Stosując to rozwiązanie operator nie wykonuje nakładek i omijaków. – AutoTrac zwiększa wydajność na poziomie 14%. System pomaga utrzymać najwyższą dokładność i zapewnia wysoką wydajność przy jednoczesnym zmniejszeniu kosztów. Dzięki niemu eliminujemy nakładki (dodatkowy koszt nasion, nawozów chemicznych i godziny pracy) oraz omijaki (strata produkcji). Bardzo istotne też jest zmniejszenie zmęczenia operatora maszyny. Prowadzący są bardziej czujni podczas pracy na polu i mogą się skupić na ustawieniach narzędzia i zmiennych warunkach terenowych. Układ AutoTrac umożliwia również pracę w deszczu, kurzu, mgle oraz w nocy – wyjaśniał Szymon Samsonowicz. Ostatnim prelegentem był Ireneusz Gałka, regionalny przedstawiciel firmy Kuhn, który omówił maszyny do zielonek sterowane za pomocą urządzeń elektronicznych. Specjalista skupił się przede wszystkim na precyzyjnej dawce podczas wysiewu. Pozwala na to system EMC, który kontroluje i koryguje dawkę wysiewu nawozu oddzielnie po lewej i po prawej stronie maszyny. Jest to technologia o wiele bardziej skuteczna niż stosowane do tej pory rozsiewacze z wagą. Na zakończenie konferencji uczestnicy mogli porozmawiać ze specjalistami oraz zapoznać się całościową ofertą firm. Tekst i Fot. Szymon Martysz

System EMC gwarantuje precyzję dozowania i wysoką równomierność wysiewu po obu stronach rozsiewacza – mówił Ireneusz Gałka z firmy Kuhn.

– Każdy rolnik dokładnie powinien rozważyć i oszacować koszty zakupów nowoczesnych rozwiązań – podkreślał Michał Godlewski z PODR.

PODLASKIE AGRO

AKTUALNOŚCI

Trzecia

gala producentów mleka

– 29

kwietnia

2017 r., Restauracja Parkowa w Jedwabnem

Trzy razy „zet”

Rodzina Czarneckich z miejscowości Kąty okazała się, po raz trzeci z rzędu, największym producentem mleka w regionie. Tę wiadomość poznaliśmy podczas tegorocznej gali „Złotej dziesiątki gminy Jedwabne – produkcja mleka 2017”, na której bawiło się ponad stu rolników i agroprzedsiębiorców. Złota produkcja, złota wydajność, złoty rozwój – tak najkrócej można opisać rolników, którzy osiągnęli najlepsze wyniki hodowlane

Małgorzata Mocarska z Bartek.

w gm. Jedwabne. Oficjalnego otwarcia gali dokonał Michał Chajewski, burmistrz Jedwabnego, który serdecznie przywitał wszystkich zgromadzonych gości na trzeciej edycji Złotej dziesiątki gm. Jedwabnem. Włodarz gminy w swoim wystąpieniu podziękował także wszystkim, którzy osiągając sukces w mleczarstwie, rozsławiają jednocześnie cały region. – Organizując galę pragniemy podziękować i uhonorować największych producentów mleka oraz hodowców mających największą wydajność od krowy, a także tych, którzy pracowali na rzecz rozwoju całej gminy – powiedział Michał Chajewski. Burmistrz odczytał list gratulacyjny Krzysztofa Jurgiela, Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, skierowany do władz gminy oraz producentów mleka. Następnie odbyło się wręczenie nagród dla najlepszych producentów mleka. Pierwsze miejsce, co powoli staje się już regułą, zdobyła rodzina państwa Czarneckich ze wsi Kąty. Tym razem jednak nagrody nie odbierał, tak jak w latach wcześniejszych Jan Czarnecki, ale syn Adam z żoną Roxaną,

którzy przejęli po rodzicach gospodarstwo w Kątach. Hodowcy wyprodukowali ponad 632 tys. litrów mleka. C.D. NA STR. 10

Leszek Domitrz, firma Danex z Rogienic Wielkich.

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

PODLASKIE AGRO

AKTUALNOŚCI

A oto sponsorzy gali: Baza Maszynowa „Danex” w Rogienicach Wielkich, Wielkopolskie Centrum Hodowli i Rozrodu Zwierząt w Poznaniu, Budownictwo Ogólne Ladziński w Ełku, Rob-Rol w Przytułach, OSM Piątnica, FHU Olimpia w Wiźnie, PHU Niebrzydowski w Konarzycach, Bank Spółdzielczy w Jedwabnem, Sklep Farmer

w Jedwabnem, Spółdzielnia Usług Rolniczych w Radziłowie i Restauracja „Parkowa” w Jedwabnem. C.D. ZE STR. 8

– Mamy stado liczące ponad 80 krów mlecznych. Gospodarujemy na 50 ha. 20 ha zajmuje kukurydza, 16 ha – łąki, reszta to zboża – wylicza Adam Czarnecki. – Swoje gospodarstwo prowadzimy od czerwca 2016 r., czyli niespełna rok. Jesteśmy jeszcze młodymi gospodarzami, dlatego cieszymy się bardzo, że nasza ciężka praca została doceniona podczas tegorocznej Złotej Dziesiątki. Największym problemem w naszym regionie nie jest cena mleka, która raz jest niższa, a raz wyższa, ale brak ziemi. Gospodarze chcą się rozwijać, ale właśnie brak łąk i pól staje nam na przeszkodzie. Udało nam się również porozmawiać z Małgorzatą Mocarską, rolniczką ze wsi Bartki. Produkcja mleczna jej stada uplasowała się na drugim miejscu w gm. Jedwabnem. – Od 20 lat prowadzimy z mężem gospodarstwo rolne. Mamy 65 krów mlecznych

i drugie tyle młodzieży. Obecnie gospodarujemy na 75 ha. W t ym momencie jest to dla nas optymalna wielkość, dlatego w najbliższym czasie nie planujemy zwiększać ani stada ani areału – mówiła pani Małgorzata. W kategorii „Wydajność od krowy” na podium Złotej Dziesiątki znaleźli się Wiesław Chrostowski (Siestrzanki), Jerzy Poliński (Brzostowo) i Wojciech Ogonowski (Siestrzanki). Co trzeba zrobić, aby mieć najwyższą wydajność? Trzeba zadawać dobre pasze i słuchać rad doradców żywieniowych. Trzeba po prostu dbać o krówki – wyjaśniali z uśmiechem hodowcy. Dodatkowo porad i wskazówek w zakresie genetyki udzielali przedstawiciele Wielkopolskiego Centrum Hodowli i Rozro du Zwierząt – Jakub Krasuski, Łukasz Milewski oraz Grzegorz Milewski. Na koniec udało nam się porozmawiać też z Leszkiem

Domitrzem, dyrektorem sprzedaży w firmie Danex z Rogienic Wielkich – jednym z głównych sponsorów gali. – W gminie Jedwabnem produkcja mleka stoi na bardzo wysokim poziomie. W tym regionie występują bardzo duże wydajności. Jest to dobrze rozwinięta gmina pod względem hodowlanym i maszynowym. Patrząc na bieżący rok widzimy bardzo duży wzrost zainteresowania wśród rolników rozwijaniem i modernizowaniem swojego parku maszynowego. Hodowcy z gm. Jedwabne pytają najczęściej o ciągniki Case IH, prasy i owijarki McHale oraz ładowarki Manitou – mówił Leszek Domitrz. Po wręczeniu nagród i wyróżnień rolnicy oraz agroprzedsiębiorcy udali się na smaczny obiad przygotowany przez pracowników restauracji Parkowa, gdzie biesiadowali przy nastrojowej muzyce do późnych godzin wieczornych. Tekst i Fot. Szymon Martysz

PODLASKIE AGRO

AKTUALNOŚCI

VII Ogólnopolski

konkurs plastyczny dla dzieci z terenów wiejskich

Bezpieczna twórczość

Prawie 1200 prac plastycznych ze 149 szkół podstawowych nadesłano na konkurs „Bezpiecznie na wsi to podstawa – środki chemiczne to nie zabawa”. Jego organizatorem była Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Uroczyste podsumowanie etapu wojewódzkiego konkursu odbyło się 26 kwietnia w Podlaskim Urzędzie Wojewódzkim. Głównym celem konkursu było uświadomienie dzieciom zagrożenia związanego z występowaniem środków chemicznych w gospodarstwie rolnym. Dlatego przed zadaniami plastycznymi pracownicy KRUS przeprowadzili

QQ Tomasz Czyżewski, firma Contractus

Jesteśmy dilerem maszyn rolniczych dlatego promowanie bezpiecznych zachowań na wsi jest dla nas bardzo ważne. Szczególnie edukację najmłodszych w tym zakresie traktujemy jako nasz społeczny obowiązek. Planujemy również zaangażować się w konkurs plastyczny dla dzieci w przyszłym roku. Jednocześnie chciałbym pogratulować tegorocznym laureatom. Ich prace były fantastyczne i jestem przekonany, że mają spore szanse na sukces także w etapie centralnym konkursu. Cała nasza firma będzie trzymała kciuki, aby zdobyli kolejne wysokie miejsca, ponieważ w pełni na to zasłużyli.

w większości szkół biorących udział w konkursie liczne „pogadanki”. Podczas rozmów udało się dotrzeć z informacją o grożących niebezpieczeństwach do grona ponad 3800 uczniów. – Głównym tematem „pogadanek” było szeroko pojęte bezpieczeństwo na wsi. W tym roku zwracaliśmy uwagę na zagrożenia, jakie stwarzają środki ochrony roślin w gospodarstwie – wyjaśnia Krzysztof Kozioł, kierownik KRUS w Białymstoku. – Dbałość o bezpieczeństwo pracy rolników i ich rodzin jest naszym podstawowym zadaniem. Dlatego przypominaliśmy, że wszelkie produkty chemiczne powinny być przechowywane w wydzielonych pomieszczeniach. Zdobyta wiedza z tego zakresu może pomóc uniknąć nieszczęśliwych wypadków związanych z substancjami chemicznymi stosowanymi w rolnictwie. Wróćmy jednak do samego konkursu. Do etapu wojewódzkiego zgłoszono aż 1199 prac plastycznych ze 149 szkół podstawowych z terenów wiejskich województwa podlaskiego. Prace konkursowe oceniane były w dwóch kategoriach wiekowych – pierwsza grupa to klasy 0-III, druga – klasy IV-VI.

Laureatami etapu wojewódzkiego konkursu z klas 0-III zostali: QQ I miejsce

– Filip Faszczewski, kl. II, Zespół Szkół w Klukowie, QQ II miejsce – Krystian Burak, kl. II, Zespół Szkół Samorządowych w Janowie, QQ III miejsce – Piotr Toczyłowski, kl. III, Publiczna Szkoła Podstawowa w Bagnach.

Natomiast laureatami z klas IV-VI zostali: QQ I miejsce

– Krystian Wojciech Bomber, kl. V, Szkoła Podstawowa w Wiżajnach, QQ II miejsce – Anna Kulhawik, kl. V, Publiczna Szkoła Podstawowa w Bagnach, QQ III miejsce – Anna Korzeniecka, kl. V, Zespół Szkół z litewskim jęz. nauczania w Sejnach. Ponadto Wojewódzka Komisja Konkursowa przyznała po dziesięć wyróżnień w każdej kategorii wiekowej. Za najaktywniejszy udział w konkursie wyróżnienie otrzymał Zespół Szkół im. Unii Mielnickiej w Mielniku. Uczestnicy konkursu, którzy zajęli pierwsze trzy miejsca w obydwu kategoriach wiekowych, zostali zakwalifikowani do etapu centralnego. C.D. NA STR. 14

PODLASKIE AGRO

AKTUALNOŚCI

Zadanie konkursowe polegało na wykonaniu dowolną techniką pracy plastycznej w formacie A3. Tegorocznym tematem było zapobieganie wypadkom wynikających z obecności w gospodarstwie rolnym substancji chemicznych, w tym przede wszystkim substancji żrących, paliw, chemicznych środków ochrony roślin, nawozów

i rozpuszczalników. C.D. ZE STR. 12

Konkurs prowadził Krzysztof Kozioł z białostockiego oddziału KRUS.

– Od kilku lat przypada mi zaszczyt uczestniczenia w komisji konkursowej i muszę powiedzieć, że poziom prac plastycznych w tym roku był bardzo wysoki. Komisja konkursowa obradowała długo i naprawdę trudno było wyłonić zwycięzców. Jestem przekonany, że nasi laureaci mają spore szanse na najwyższe miejsca w kolejnym etapie konkursu – uważa Krzysztof Kozioł. – Pomimo że temat konkursu był dosyć trudny, to po przejrzeniu 1200 prac stwierdziliśmy, że dzieci go „udźwignęły” – dodaje żartobliwie pracownik KRUS. Po wręczeniu nagród, wśród których była wieża stereo, radiomagnetofon, tablet oraz śpiwory i albumy, młodzi artyści udali się na słodki poczęstunek sponsorowany przez

Globalna, końcowa i towarowa

W 2015 r., w porównaniu z rokiem poprzednim, wartość globalnej produkcji rolniczej zmniejszyła się o 0,1%. Było to wynikiem zmniejszenia wartości produkcji roślinnej o 20% spowodowane spadkiem cen. Produkcja zwierzęca natomiast wzrosła o 6,8%. Należy zaznaczyć, że w dominujących w województwie gospodarstwach indywidualnych nastąpił wzrost wartości produkcji globalnej (o 0,4%). W ogólnej wartości globalnej produkcji rolniczej w województwie podlaskim 20,8% stanowiła produkcja roślinna, natomiast pozostałe 79,2% przypadało na produkcję zwierzęcą. Najwyższy udział w wytworzonej produkcji roślinnej miały zboża, a w zwierzęcej dominowało mleko. W porównaniu z poprzednim rokiem udział produkcji roślinnej w 2015 r. był niższy o 6,4 pkt proc. o czym zadecydowała niższa produkcja zbóż, warzyw, siana łąkowego i ziemniaków, przy niezmienionym poziomie udziału owoców w wytworzonej 14

produkcji. Natomiast na wyższy niż przed rokiem udział produkcji zwierzęcej w wartości ogółem wpłynęła większa produkcja mleka (o 6,4 pkt proc.) oraz. drobiu (o 1,1 pkt proc). W analizowanym roku udział regionu w krajowej globalnej produkcji rolniczej ukształtował się na poziomie 6,8% (w 2014 r – 6,6%), przy czym w przypadku produkcji roślinnej wyniósł 3,0%, a zwierzęcej 10,2%. Wartość końcowej produkcji rolniczej wytworzonej w województwie w 2015 r. była o 1,6% wyższa w porównaniu do zanotowanej w 2014 r. o czym zadecydował wzrost produkcji zwierzęcej (o 5,1%), mimo znaczącego spadku produkcji roślinnej (o 30,9%). Natomiast wartość towarowej produkcji rolniczej w regionie wzrosła w ujęciu rocznym o 2,9%. Było to wynikiem zwiększenia wartości skupionych w punktach skupu i na wolnym rynku produktów pochodzenia zwierzęcego (o 5,0%), przy jednoczesnym spadku produktów pochodzenia roślinnego (o 18,6%).

firmę Contractus. Podczas „pałaszowania” słodyczy udało nam się porozmawiać z Filipem Faszczewskim, autorem zwycięskiej pracy w młodszej grupie wiekowej. – Swoją pracę przygotowywałem kilka dni. Pomysł był wspólny – trochę mój i trochę rodziców. Na obrazku narysowałem szafę ze środkami chemicznymi, które są w niej zamknięte na kłódkę. Obok stoją dzieci, a ich buzie zakryte są maskami – wyjaśnia młody artysta. – Jestem bardzo dumna z syna. Filip często startuje w konkursach plastycznych. Ma do tego predyspozycje i bardzo to lubi – dodaje szczęśliwa Karolina Faszczewska. Gratulujemy laureatom i życzymy powodzenia na szczeblu ogólnopolskim. Tekst i Fot. Szymon Martysz

QQ Najbliższe badania ankietowe

Głównego Urzędu Statystycznego

1. Czerwcowe badanie rolnicze 2. Badanie pogłowia bydła, owiec, drobiu oraz produkcji zwierzęcej 3. Badanie pogłowia świń oraz produkcji żywca wieprzowego

QQ Terminy badań: 1 – 5 czerwca – samospis internetowy 6 czerwca – 10 lipca – wywiad telefoniczny i bezpośredni u rolnika

W strukturze towarowej produkcji rolniczej stale wzrasta udział skupu mleka. Jego wartość w 2015 roku stanowiła 62,6% produkcji towarowej województwa. W 2015 r. udział województwa podlaskiego w ogólnokrajowej produkcji końcowej i towarowej ukształtował się odpowiednio na poziomie 6,4% i 6,5%. Cecylia Jurkiewicz

Urząd Statystyczny

w B iałymstoku

PODLASKIE AGRO

AKTUALNOŚCI Debata

na   temat rolniczego handlu detalicznego

Szansa dla małych i średnich ||

W debacie uczestniczył m.in. Jacek Bogucki (z lewej) – wiceminister rolnictwa.

Podatki, warunki sanitarne i weterynaryjne, kontrola i etykietowanie – to główne tematy drugiej edycji debaty o rolniczym handlu detalicznym. W środę, 26 kwietnia br., w sali sejmikowej Urzędu Marszałkowskiego w Białymstoku spotkali się przedstawiciele administracji, samorządowcy, doradcy podatkowi, a przede wszystkim rolnicy – i ci dopiero zainteresowani, i ci już zajmujący się przetwórstwem i sprzedażą detaliczną produktów rolnych. W ramach rolniczego handlu detalicznego rolnicy mogą sprzedawać żywność wyprodukowaną czy przetworzoną we własnym gospodarstwie bez obowiązku płacenia podatku do kwoty 20 tysięcy zł. Po przekroczeniu tego progu sprzedaż będzie dalej możliwa, ale od uzyskanej nadwyżki trzeba już płacić podatek ryczałtowy od przychodów

– Podczas drugiej edycji debaty o rolniczym handlu detalicznym chcemy przekazać w jak najbardziej czytelny, przystępny sposób, to jak rozpocząć i prowadzić rolniczy handel detaliczny – mówił podczas otwarcia Jerzy Leszczyński, marszałek woj. podlaskiego. – Chcemy wspierać i zachęcać do podejmowania tego rodzaju działalności. To ogromna szansa rozwoju dla małych i średnich gospodarstw rolnych, dla agroturystyki, a tym samym perspektywa rozwoju województwa.

ewidencjonowanych. Na szczęście jedynie w wysokości 2%. Jak podkreślał wiceminister Jacek Bogucki, głównym celem wprowadzenia RHD jest umożliwienie rolnikom czerpania większych dochodów ze sprzedaży produktów rolno-spożywczych, ale również jest to odpowiedź na zapotrzebowanie rynku. – Coraz więcej konsumentów poszukuje produktów wytwarzanych mniej przemysłowymi metodami – podkreślał wiceminister. – Wracamy do tego, co było jeszcze trzydzieści lat temu, kiedy był problem z kupnem np. mięsa. Jechało się wtedy na wieś i tam bezpośrednio od rolnika je kupowało. Oczywiście było to działanie nie do końca legalne, teraz chcemy, aby ten bezpośredni kontakt pomiędzy producentem i konsumentem powrócił w sposób legalny. Jest na to duże zapotrzebowanie rynku. Posłanka Dorota Niedziela uważa, że rolniczy handel detaliczny ma szansę przyjąć się w polskiej gospodarce. Dzięki ustawie rolnik z małego gospodarstwa będzie mógł poprawić swoją dochodowość. – To jest ogromny rynek, który zaczyna się sam regulować i zaczyna być coraz większym rynkiem zbytu dla małych i średnich gospodarstw – mówiła posłanka. W ramach rolniczego handlu detalicznego rolnicy, ale również działkowcy mogą sprzedawać bezpośrednio konsumentom wytworzone przez siebie produkty żywnościowe. Żywność wytworzona musi pochodzić w całości lub w części z jego upraw, hodowli lub chowu. Ta działalność nie musi być zatwierdzana przez służby sanitarne i weterynaryjne,

jak było to wcześniej, a tylko rejestrowana: w przypadku przetwórstwa roślin w inspekcji sanitarnej, w przypadku przetwórstwa mięsnego w inspekcji weterynaryjnej. Osoby prowadzące rolniczy handel detaliczny zobowiązane są do dziennego ewidencjonowania sprzedaży na tzw. zeszyt. Należy m.in. określać rodzaj sprzedawanego produktu. Nie jest natomiast wymagana od nich kasa fiskalna. Jak podkreślali urzędnicy, procedury związane z rejestracją RHD są bardzo uproszczone. Mówił również o tym Radosław Poślednik, producent przetworów na bazie pigwowca, prowadzący RHD. – Nie ma czego się obawiać, jeśli chodzi o rejestrację – wizyta w sanepidzie, określenie formy opodatkowania w urzędzie skarbowym. To naprawdę nie jest ani czasochłonne ani skomplikowane – mówił – Najtrudniejsza jest sprzedaż produktu. Jarmarki, targowiska, kiermasze – to przede wszystkim te miejsca, gdzie można znaleźć produkty wytwarzane przez małe i średnie gospodarstwa rolne. – To jest nowe przedsięwzięcie, które może stać się ogromną szansą dla drobnych gospodarstw, ale jak każda nowość powoduje wiele pytań, wątpliwości. Dlatego zapraszam do kontaktu z Urzędem Marszałkowskim i przesyłania pytań dotyczących RHD – zachęcał marszałek Stefan Krajewski. Podczas spotkania poruszano również kwestie związane z wymaganiami weterynaryjnymi i sanitarnymi oraz odpowiadano na pytania dotyczące etykietowania i kontroli. Oprac. i Fot. MaSz

Źródło:

wrotapodlasia.pl

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

PODLASKIE AGRO

AKTUALNOŚCI Podlaski

sezon targowy rozpoczęty

Barwy wiosny

W tym roku, podczas Wiosennych Targów Ogrodniczych i Targów Pszczelarskich w Szepietowie, wystawcy zaprezentowali bogatą ofertę, która zadowoliła najbardziej wymagające gusta. Ogromnym zainteresowaniem cieszyły się nie tylko rośliny, ale również regionalne przysmaki. Targom towarzyszyła wystawa królików, wykłady o tematyce ogrodniczej i pszczelarskiej oraz pokazy kulinarne. Poidła izolowanie, niezamarzające do - 30°C

Poidła P Poid oid idłła ła ccyrkulacyjne yrkkul yr kulacy lacyjjne jne po pod podgrzewane dgrzew dgrz ewan anee

Gumowe maty do obór uwiązowych i wolnostanowiskowych

Separator przedni, listwa mocująca maty

Przesuwne okna wentylacyjne

Mobilne zbiorniki na paliwo

Podczas każdych targów ogrodniczych organizowanych w Szepietowie, doradcy z Podlaskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego propagowali zasady urządzania ogrodów przydomowych w kontekście dziedzictwa kulturowego polskiej wsi. W tym roku wykład poświęcony miniogrodnictwu poprowadziła Izabela Targ. Omówiła niezbędne komponenty, dobór roślin oraz sposób wykonania miniaturowego ogrodu. Wykład tematycznie połączony był z pokazem. Natomiast dr Urszula Ogłozińska, na przykładzie ekspozycji przygotowanych przez firmę „Cztery Pory Roku” Mirosławy i Jerzego Grzymałów z Łomży, omówiła dobór materiału roślinnego do tradycyjnych miniogrodów. Opowiedziała też o pielęgnacji i niezbędnych cięciach. Ponad 120 pszczelarzy i zainteresowanych osób uczestniczyło w seminarium poświęconym problemom zdrowotności pszczół. Jednym z prelegentów był Artur Arszułowicz, lek. weterynarii, który podczas wykładu przedstawił zagadnienia dotyczące aspektów weterynaryjnych w praktyce pszczelarskiej oraz jakości pozyskiwanych produktów. Sporym zainteresowaniem cieszyły się pokazy kulinarne – Miód w potrawach. Pomimo niezbyt przychylnej aury, zwiedzający licznie odwiedzali namiot, w którym uczono przyrządzania potraw z miodem oraz prowadzono ich degustację. Pyszny produkt pochodził z pasieki PODR w Szepietowie. Ważnym punktem targów było otwarcie Modelowej Przetwórni Produktów Rolnych, która została utworzona w ramach Podlaskiego Centrum Technologii Rolno-Spożywczych przy PODR w Szepietowie. Uroczystego przecięcia wstęgi dokonali Jacek Bogucki, wiceminister rolnictwa, Jan Zabielski, wicewojewoda podlaski i Adam Niebrzydowski, dyrektor PODR.

Wózek do mleka JFC Polska Sp. z o.o.

ul. Białostocka 1, Karpin, 05-252 Dąbrówka

tel. 29 757 83 77, fax 29 757 82 01 e-mail: info@jfcpolska.com

www.jfcpolska.pl www.zbiorniki.net

Otwarcie Modelowej Przetwórni.

Wiosenne Targi otworzył Adam Niebrzydowski, dyrektor PODR w Szepietowie.

– Dzięki wsparciu Ministerstwa Rolnictwa stworzyliśmy szkoleniowo-produkcyjne centrum małego przetwórstwa, które będzie wsparciem merytorycznym dla rolników, grup producentów i innych mieszkańców obszarów wiejskich produkujących i zamierzających przetwarzać we własnym gospodarstwie: owoce, warzywa, mięso i mleko – powiedział na otwarciu Adam Niebrzydowski. Jest to innowacyjne przedsięwzięcie w skali województwa, a nawet całego kraju. Modelowa przetwórnia składa się z czterech modułów: przetwórni owoców, warzyw i ziół pod kątem produkcji suszu, przetwórni owoców, warzyw pod kątem produkcji soków, przetwórni mięsa i przetwórni mleka. – Centrum Technologii Rolno-Spożywczych umożliwi zainteresowanym zdobycie nie tylko wiedzy teoretycznej, ale i umiejętności praktycznych – podkreślił podczas zwiedzania modelowych przetwórni Jacek Bogucki. Podczas wiosennych targów nagradzano także wystawców. W kategorii „Hit Targów” zwyciężył prezentowany przez firmę Contractus traktorek ogrodowy John Deere model X350R. Nagrodę za „Najatrakcyjniejsze Stoisko” przyznano firmie „Cztery Pory Roku” z Łomży. Natomiast „Najbogatszą ofertę” posiadała firma „Kraina Zieleni” ze wsi Osipy Lepertowizna z gm. Wysokie Mazowieckie. Tekst: Sylwia Sikorska, Anna Fatyga

Fot. Sylwia Sikorska, Robert Korczak

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

PODLASKIE AGRO

CIEKAWOSTKI

Nowy

portal ogłoszeniowy

–

www .dlarolnika .agro.pl

Coś dla Ciebie

Od niedawna zaczął funkcjonować nowy portal z ogłoszeniami rolniczymi www.dlarolnika.agro.pl. Główną myślą przewodnią podczas tworzenia portalu było skupienie w jednym miejscu ogłoszeń z wielu dziedzin, których mogą szukać polscy gospodarze. Trzeba przyznać, że zgromadzone na stronie informacje spełniają swoją rolę, czyli są „dlarolnika”. Portal daje też wiele możliwości firmom działającym w argobiznesie. Jest to pierwszy tak rozbudowany portal z ogłoszeniami rolniczymi, zawierający aż 14 kategorii, a każda z nich kolejne podkategorie. Jest to miejsce, gdzie gospodarze mogą znaleźć wszystkie rzeczy i usługi z szeroko pojętej branży rolniczej. Portal ma charakter informacyjny i ogłoszeniowy. Aby dodać jednorazowe ogłoszenie nie trzeba dokonywać rejestracji. Co warte podkreślenia – nie jest to portal aukcyjny, na którym możemy dokonać zakupów. Proces wyszukiwania i dodawania ogłoszeń jest bardzo prosty oraz intuicyjny i nie sprawi nikomu problemów. Łatwo też się po nim poruszać. Każda kategoria posiada podkategorie i filtry, pozwalające łatwo wyszukać to, czego potrzebujemy. Widać od razu, że jest on branżowo bardzo dobrze zro-

biony. Do dyspozycji mamy kategorie: maszyny, części do maszyn, zwierzęta czy płody rolne. To jednak nie koniec. Poza kategoriami portal oferuje również kilka niespotykanych wcześniej dotąd kategorii ogłoszeń. Na pewno warto zwrócić uwagę na zakładkę „Naprawa maszyn i urządzeń rolniczych”. Ta kategoria pozwala przedsiębiorstwom naprawiającym sprzęt rolniczy, poprzez dodanie ogłoszenia, pozyskać nowych klientów. Rolnikowi zaś pomaga odnaleźć firmy, które naprawią jego maszyny bądź urządzenie wykorzystywane w gospodarstwie. Kolejną kategorią, na którą warto zwrócić uwagę, jest „Usługi rolnicze”. Dziś coraz więcej rolników decyduje się na korzystanie z usług takich jak siew kukurydzy i zbóż, koszenie zbóż i kukurydzy, zbiór słomy, traw i wiele innych. Dzięki tej kategorii zarówno rolnicy, jak i firmy świadczące usługi w rolnictwie mogą zamieścić ogłoszenie, które pozwoli im na pozyskanie nowych klientów. Rolnikowi zaś, który szuka „Usługi” dla swojego gospodarstwa, na szybkie i sprawne jej odnalezienie. Problemem wielu gospodarstw w Polsce są też dziś na pewno pracownicy. Z tego względu na stronie stworzono również odpowiednią kategorię. „Praca w rolnictwie” pozwala właścicielom gospodarstw i firm obsługujących rolnictwo,

zamieścić ogłoszenie o poszukiwanym pracowniku. Twórcy portalu pomyśleli również o rolnikach, którzy chcą kupić grunty rolne bądź wziąć je w dzierżawę. Z myślą o nich powstała zakładka „Grunty Rolne”. Kategorie warte uwagi: QQ usługi rolnicze – kategoria, w której firmy świadczące usługi dla rolników oraz rolnicy świadczący usługi dla innych rolników, mogą dodać swoje ogłoszenie, a co za tym idzie pozyskać nowych klientów; QQ naprawa maszyn i urządzeń rolniczych – wielu rolników bardzo często nie wie gdzie znaleźć firmę, która naprawi maszynę lub inne urządzenie z jego gospodarstwa – ta kategoria daje szansę pozyskania klientów również mniejszym firmom naprawiającym maszyny, a rolnikowi szansę znalezienia odpowiedniej firmy naprawiającej sprzęt rolniczy; QQ grunty rolne – wiele gospodarstw ma problem z kupnem bądź z wydzierżawieniem gruntów – taka kategoria ma pomóc zarówno rolnikom, którzy chcą sprzedać lub wydzierżawić grunt i tym, którzy szukają gruntu do kupienia bądź wydzierżawienia; QQ praca w rolnictwie – znalezienie pracownika do gospodarstwa bądź firmy obsługującej rolnictwo jest dzisiaj dużym wyzwaniem, zarówno o tym problemie pomyśleli twórcy portalu. Podsumowując – „dlarolnika” to świetne narzędzie dla osób sprzedających i poszukujących rzeczy oraz usług związanych z rolnictwem. MaSz

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

PODLASKIE AGRO

HODOWLA Odwiedzamy

fermę drobiu w Krzywcu , w gm .

Narew

Pozytywne zmiany

Od przeszło 30 lat Cezary Ozorowski zajmuje się hodowlą drobiu. Przez ten czas, pomimo wielu trudności i wyrzeczeń, udało mu się niewielki rodzinny interes rozwinąć do czterech ferm drobiu, w których hoduje tysiące sztuk kurczaków, indyków i gęsi. Redakcja Podlaskiego Agro postanowiła złożyć wizytę gospodarzowi, aby sprawdzić, jak mu się to udało. Cezary Ozorowski pochodzi ze wsi Wólka Poduchowna w gm. Wasilków, gdzie razem z bratem założył i prowadził swoją pierwszą hodowlę drobiu. Dzięki odpowiedniemu wyczuciu koniunktury oraz sprawnemu zarządzaniu finansami udało mu się przez lata nie tylko utrzymać na trudnym rynku, ale stale rozwijać i ulepszać swoje gospodarstwo. Od 1997 r., czyli równo dwadzieścia lat temu, przejął hodowlę od brata i rozpoczął samodzielną działalność. Powoli, dzięki ciężkiej pracy, stale zwiększał uzyskiwane dochody, aż w końcu mógł sobie pozwolić na rozszerzenie produkcji i wykupienie dodatkowych gospodarstw, gdzie założył kolejne kurze fermy. Kolejno we wsiach Waśki, Makówka, a ostatnio przed siedmioma laty w Krzywcu powstawały kolejne hodowle. W szczytowym momencie, jeszcze rok temu, wydajność osiągnęła nadzwyczajne rozmiary. Hodowla liczyła pół miliona kurcząt, 150 tys. indyków oraz 40 tys. gęsi. Powierzchnia produkcyjna

łącznie na terenie czterech gospodarstw należących do pana Cezarego przekroczyła 35 tys. m2. Nikt w regionie nie mógł konkurować pod względem wielkości czy jakości chowu z tymi fermami. Przed ośmioma laty zdecydowano się na rezygnację z prowadzenia upraw. Pola przylegające do gospodarstw są obecnie dzierżawione. Pasze dla zwierząt produkuje częściowo sam z plonów odkupywanych od okolicznych rolników, a częściowo u profesjonalnych producentów. – Jest to bardzo trudny rynek – mówi gospodarz. – Całe rolnictwo wymaga ciężkiej pracy i wielu wyrzeczeń. Jako producenci musimy się zmagać na co dzień z nie do końca uczciwymi praktykami handlowców czy brakiem zrozumienia i wsparcia ze strony urzędników. Przez ostatnie lata wiele się zmieniło, jednak nadal nie jest to poziom stabilności i normalności, w jakim chciałbym żyć. Na przestrzeni lat pan Cezary korzystał kilkukrotnie z dopłat z Funduszy Europejskich.

 FINANSOWANIE KUPNA ZWIERZĄT HODOWLANYCH

Pieniądze pozyskane z tego źródła zostały wykorzystane na botanizację oraz rozwój infrastruktury. Jedną z ostatnich największych inwestycji tego typu, które zostały poczynione na wszystkich budynkach czterech ferm, była wymiana pokryć dachowych z płyt eternitu na materiały nieszkodliwe, wymagane przez normy Unii Europejskiej. Gospodarz zdecydował się na skorzystanie z usług firmy Hanbud z Bielska Podlaskiego. Przedsiębiorstwo te cechuje się wysoką jakością produkowanych przez siebie materiałów oraz szybką dostawą i profesjonalną obsługą. – Jestem bardzo zadowolony ze współpracy z firmą Hanbud – mówi pan Cezary. – Wszystko odbyło się bardzo sprawnie i bez najmniejszych kłopotów. Nowe dachy będą teraz służyć w gospodarstwach przez lata. Pan Cezar y najczęściej w ybierał blachę trapezową o wysokich profilach, którą C.D. NA STR. 26

TEL: 732 82 52 82

 FINANSOWANIE KUPNA UŻYWANYCH MASZYN ROLNICZYCH  POŻYCZKA CYWILNA NA DOWOLNY CEL  WSPARCIE PRAWNE PRZY PROBLEMACH ZE SPŁATĄ KREDYTÓW I LEASINGÓW. 24

PODLASKIE AGRO

HODOWLA

Hodowla Cezarego Ozorowskiego w ub. roku liczyła 40 tys. gęsi, 500 tys kurcząt oraz 150 tys. indyków.

C.D. ZE STR. 24

wykorzystywał jako poszycie dachowe, a także elewację budynków. Dodatkowo decydował się na wybór płyty warstwowej, a jest to tylko parę z wielu dostępnych materiałów, ponieważ w firmie Hanbud można zaopatrzyć się kompleksowo w materiały do budowy całych hal. W czasie inwestycji u pana Cezarego wymieniono łącznie ponad 3 tys. m2 powierzchni dachowej. Po latach rozbudowywania gospodarstw, rozwijania produkcji, dokupywaniu maszyn i dokonywania licznych inwestycji, jakiś czas temu gospodarz postanowił przejść na wcześniejszą emeryturę. – Stwierdziłem, że osiągnąłem wystarczająco wiele, aby móc powiedzieć, że jestem spełnionym człowiekiem – wyjaśnia gospodarz. – Jednak ciągła walka o wszystko już

mnie zmęczyła, a skoro mogę sobie na to pozwolić, to chciałbym teraz skorzystać z rezultatów lat pracy. Po przekazaniu swojego doświadczenia nowym dzierżawcom oraz pozamykaniu wszystkich spraw biznesowych do końca, gospodarz planuje odbycie podróży po Europie. Miałaby się zacząć w Norwegii, aby przez różne państwa zachodnie powoli zbliżać się do południowych granic kontynentu. – Byłem już na przykład we Francji – mówi pan Cezary. – Sprowadzałem stamtąd maszyny rolnicze i miałem okazję odwiedzić setki gospodarstw. Mogłem zobaczyć, jak żyją tamtejsi rolnicy. Teraz chciałbym się przekonać, jak jest również w innych krajach. W podróż ma zamiar zabrać swoje dzieci – dwie córki i syna – aby również one mogły poznać nowe rzeczy, nabrać niemożliwych do uzyskania w inny sposób doświadczeń

Na budynkach inwentarskich zamontowano blachy trapezowe Hanbud, model T 35.

i zdecydować, jaką drogę życiową obiorą w przyszłości. Pomimo wielu trudności i przeciwieństw losu, częstego braku dobrej woli ze strony innych oraz niesprzyjających warunków rynkowych, panu Cezaremu udało się stworzyć dobrze prosperujące gospodarstwa. Stał się znanym w regionie i szanowanym przedsiębiorcą, który po latach ciężkiej pracy może przekazać jej wyniki w inne ręce i zrealizować odkładane od dawna plany. Tekst i Fot. Adam Słowikowski

Jedną z większych inwestycji na fermie w ostatnim czasie była wymiana starych dachów. Pan Cezary w materiały dachowe i elewacyjne zaopatrywał się w w firmie Hanbud.

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

PODLASKIE AGRO

HODOWLA Cykl

konferencji

„Kluczowe 90

dni w życiu krowy”

Bagatelizowane, a najważniejsze

Jak prowadzić swoje stado, aby uzyskać najlepsze efekty? Na jakie, często pomijane, aspekty życia krowy warto zwrócić uwagę? O czym pamiętać, aby zapobiegać chorobom krów i cieląt? Na te oraz na inne pytania można było usłyszeć odpowiedź podczas odbywających się w naszym regionie konferencji „Kluczowe 90 dni w życiu krowy”. Podlascy rolnicy mają wiele dostępnych na rynku produktów, narzędzi i możliwości inwestycji, aby prowadzić stada w sposób prawidłowy. Wszystkiego zmienić się nie da, ale nawet małe zmiany, wprowadzane stopniowo, to już bardzo dużo. Podczas nowoczesnej hodowli bardzo ważną jednostką jest krowa zasuszona. W tym jednym momencie nie daje ona dochodu, ale jest najcenniejszą rzeczą w stadzie. Po chwilowej przerwie będzie produkować bardzo dużo mleka, jeśli zapewni się jej właściwe warunki. Kiedy zapytać rolników o sposób stosowania przez nich nawozów, każdy będzie w stanie odpowiedzieć: gdzie je rozsypuje, w jakich ilościach i jakiego są rodzaju. Inaczej sprawa wygląda przy ocenie opłacalności zasuszenia krowy, o którym praktycznie nikt nic nie wie. Według najnowszych amerykańskich badań średni koszt takiego przedsięwzięcia to ok. 10 dolarów, a kwota, którą można zyskać to ponad 530 dolarów. Różnica między ponoszonymi wydatkami, a możliwymi korzyściami jest więc bardzo znacząca. Jednak tyle zyskuje się tylko i wyłącznie przy prawidłowo przeprowadzonym zasuszeniu krowy. Podczas zasuszania należy pamiętać o kilku podstawowych rzeczach. Okres zasuszenia krowy to 90 dni, które podzielić można na kilka etapów. Powyżej 60 dni przed wycieleniem – koniec laktacji, następnie okres zasuszenia, czas przedwycieleniowy, poród, okres po wycieleniu i przejście do pełnej laktacji.

Kluczową sprawą okazuje się badanie mleka. Bez informacji na jego temat nie jesteśmy w stanie stwierdzić, co jest potrzebne zwierzęciu. Nie zawsze najdroższy na rynku preparat jest najlepszy, do każdego przypadku należy podchodzić indywidualnie i poprzez odpowiednie dane dokonać wyboru właściwego środka. Okres zasuszenia jest też idealnym momentem na dokonanie korekty racic. Starte racice wywołują silne bóle u zwierzęcia, co przekłada się na jego zmniejszoną ruchliwość. Powoduje to rzadsze podchodzenie do stołu paszowego i w efekcie przyczynia się do drastycznego zmniejszenia produkcji. Krowa zasuszona, która mleka i tak nie daje, może spokojnie przejść zabieg. Ważną rzeczą jest zapobieganie wystąpieniu ketozy. Szczególnie narażone są na nią jałówki, które się wycielają powyżej trzech latach, krowy otłuszczone oraz te zwierzęta, które w poprzedniej laktacji miały problemy metaboliczne i te o najsłabszej kondycji. Należy wtedy zastosować odpowiedni lek (np. Kexxtone). Podaje się je standardowo na trzy tygodnie przed wycieleniem. W ekstremalnych przypadkach, przy ogromnym otłuszczeniu krowy, na początku zasuszenia. Kolejną przynoszącą korzyści „inwestycją”, którą warto wykonać w tym okresie, jest szczepienie krów w celu lepszego biernego uodpornienia cieląt drogą siarową na rota i koronawirusy oraz bakterie E.coli. Stosuje się je głównie między 12 a 3 tygodniem przed wycieleniem. Jednak ostatnio przeprowadzone badania na grupie

2500 krów mówią, że u zwierząt szczepionych w 12 tygodniu poziom przeciwciał rośnie, ale w momencie wycielenia ich poziom w siarze jest na tyle niewielki, że niektóre cielęta są nieuodpornione. Natomiast szczepienie na 3 tygodnie przed porodem praktycznie nic nie dają. Dlatego wydaje się, że największą skuteczność wykazują szczepienia dokonane na ok. 5 – 8 tygodni przed wycieleniem. W okresie zasuszenia powinniśmy się także skupić nad profilaktyką hipocalcemii w celu zmniejszenia ilości przypadków zaleganie poporodowego jak i subklinicznej hipocalcemii, która powoduje spadki wydajności. W tym celu należy zająć się gospodarką jonową, którą możemy kontrolować poprzez badanie biochemiczne krwi oraz badanie pH moczu. Przy kontroli gospodarki jonowej standardowo stosuje się sole anionowe. Kontrolujemy, czy dawka wystarczy poprzez badanie moczu na pH, które powinno być kwaśne. Do 24 godzin po wycieleniu pobieramy od krowy krew i wykonujemy badanie biochemiczne na poziom wapnia. Powinien być między 9 a 12 jednostkami. Po pierwszym dniu powinien wynieść 8,75. Każde 0,1 poniżej tego poziomu to ok. 100 l mleka mniej w przyszłości. W takim przypadku kolejnym zwierzętom zwiększamy dawkę soli anionowych. Reasumując, racjonalne podejście do okresu zasuszenia poprzez odpowiednie żywienie oraz prawidłowo przeprowadzone zabiegi profilaktyczne mogą przynieść znaczne profity w nadchodzącej laktacji. Tekst:

Adam Słowikowski, Szymon Martysz Korekta

merytoryczna :

Hubert Klimaszewski

Fot. Szymon Martysz

lekarz wet.

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

PODLASKIE AGRO

WETERYNARIA Wrzód

podeszwy

– Pododermatitis

septica circumscripta

Ciężko nogom

Tylne kończyny u bydła, tzw. miedniczne, są bardzo obciążone. Naraża to krowy na schorzenie określane jako wrzód podeszwy. Pojawia się ono zwykle przy zapaleniu tworzywa racicowego.

Fot. Archiwum

z antybiotykiem i to poChora krowa stara się odciążyć chorą – bolącą winno spowodować nogę. Cały nacisk przewyleczenie. Często jednosi więc na zdrową ranak mamy do czynienia z wrzodem otwartym cicę, co w przyszłości z dziurą do wnętrza ramoże sprawić, że druga końc z y na może cicy, z którego wycieka również ulec uszkociemnoczerwony, cuchdzeniu. Chorą końnący płyn. Świadczy to o tym, że schorzenie cz ynę zwierzę poddotyczy głęboko pokurc z a pod br zuch i opiera się czubkiem łożonych warstw tworacicy o podłoże. Jeśli rzywa racicowego, pochoroba dotyczy obu chewek ścięgna i palca. kończyn tylnych, zwieW miejsce gnijącego rogu należy zaaplikorzę przestępuje z nogi na nogę lub ciągle leży wać środki odkażająna stanowisku. ce, założyć antybiotyk Gdy podniesiei opatrunek. Można owinąć na zewnątrz my chorą kończ ynę taką racicę foliową todo góry, to na stronie podeszwowej widoczrebką i zabezpieczyć t aśmą k lejącą, aby ne może być czerwone części obornika nie przebarwienie wielkodostawały się do rany. ści monety 10 gr. NieOpatrunek zmieniamy kiedy wystarczy twarco 3-5 dni, uzupełniadym pr ze dmiotem, np. trzonkiem młotka jąc antybiotyk w środWrzody podeszwy są zazwyczaj bardzo bolesne i mogą powodować ciężkie kulawizny. uciskać na podeszwę. ku wrzodów. Leczenie W miejscu wrzodu krowa wykaże bardzo sil- przesunięciu na przykład w kierunku piętek, tego typu owrzodzenia może trwać kilka tygdzie jest dużo tkanek miękkich. Ból jest jesz- godni, więc wymaga od hodowcy wiele praną reakcję bólową. Wrzód podeszwy spowodowany jest długo- cze większy i w związku z tym krowa więcej cy i cierpliwości. Nie należy do opatrunków trwałym uciskiem, powodującym zniszczenie leży niż stoi. Gdy deformacja i nadmierny roz- używać bandaży elastycznych, które uciskają tkanki odpowiedzialnej za produkcję pra- rost przesuwają się w kierunku czubka racicy nogę powyżej stawu racicowego, powodując widłowego rogu racicowego. W tym miejscu może przy dużym rozroście tkanki ziarninowej słabe ukrwienie rany, co opóźnia wymianę powstaje ubytek tkankowy, który wypełnia dojść do całkowitego zsunięcia racicy z pal- tlenu i dostarczanie substancji odżywczych się tkanką ziarninową, jako tzw. dzikie mięso. ca. Te sytuacje zawsze doprowadzają do za- drogą krwi potrzebnej do prawidłowego goSą to miejsca, gdzie przymocowane są ścięgna palenia pochewek ścięgna mięśnia zginacza jenia rany. W tym właśnie miejscu musi być do poszczególnych kości palców. Wówczas do- palcowego. Chory mięsień nie jest w stanie produkowana nowa, zdrowa tkanka tworzywa racicowego. Gdybyśmy nie umieli poradzić chodzi do zaburzeń całego aparatu ścięgno- utrzymać krowy w pozycji stojącej. Jedynym sposobem leczenia wrzodu po- sobie z korekcją racic, najlepiej niech to zrowo-mięśniowego, doprowadzając do sytuacji, w której krowa nie jest w stanie poruszać się deszwy jest korekcja racicy. Gdy róg kopyto- bią osoby mające odpowiednie doświadczepo stanowisku, a tym bardziej wiele godzin wy nie jest za bardzo rozrośnięty to korekcja nie teoretyczne i praktyczne. Źle wykonana spędzać w pozycji stojącej. Nadmierny rozrost doprowadza do powrotu i normalnej, fizjolo- korekcja chorej kończyny przyniesie więcej tkanki ziarninowej powoduje przemieszczanie gicznej postawy układu ścięgnowo-kostnego. szkody niż pożytku. się poszczególnych elementów kostnych palca, Wówczas palec wróci do normalnej pozycji. tworzywa, czy racicy, doprowadzając do jej W czasie wykonywania korekcji na wewnętrzQQ Józef Wszeborowski, nadmiernego wyrośnięcia i deformacji. Przy nej stronie racicy widać czerwone przebarlekarz weterynarii stanach przewlekłych korekcje racic niczego wienie na białej miazdze racicowej. To właśPrzychodnia dla zwierząt 16-061 Juchnowiec Dolny 98 już nie naprawią. Dochodzi do przesunięć nie jest miejsce naszego wrzodu, z którego tel. 85 71-96-100 kości względem ścięgien i racicy. Normalny, niekiedy wystaje tkanka ziarninowa w postaci 608-155-871 fizjologiczny ucisk na podeszwę racicy ulega dzikiego mięsa. Należy założyć opatrunek PODLASKIE AGRO

REKLAMA

PODLASKIE AGRO

UPRAWA

Plonowanie,

ceny i konsumpcja kukurydzy

Roślina przyszłości

Jaka jest przyszłość produkcji kukurydzy w Polsce? Jakie jest jej przeznaczenie i co możemy zrobić, aby Polacy więcej konsumowali kukurydzy i jej przetworów? Na te i wiele innych pytań odpowiedzi udzielili prof. dr hab. Tadeusz Michalski i dr inż. Roman Warzecha – specjaliści z Polskiego Związku Producentów Kukurydzy oraz dietetyk Justyna Marszałkowska – Jakubik. Kukurydza pod względem wielkości zasiewów zajmuje drugie po pszenicy miejsce na świecie, ale pod względem zbiorów ziarna dominuje, wyprzedzając pszenicę o blisko 30%. Powierzchnia uprawy kukurydzy w Polsce jest również znacząca – w ostatnich 4 atach ustabilizowała się na poziomie 1,2 mln ha, z tego ok. połowa uprawiana jest na ziarno, a połowa na kiszonkę. Według danych Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej PIB plony ziarna kukurydzy w 2016 r. wyniosły 6,83 t/ha wobec 4,71 t/ha w 2015 r. Trzeba jednak pamiętać, że polscy rolnicy wciąż otrzymują za ziarno mniej niż europejscy sąsiedzi. Średnia krajowa cena zakupu w październiku wyniosła 564 zł/t i była niższa o 14% w porównaniu do 2015 r. natomiast przeciętna cena unijna ziarna wynosi ok. 643 zł/t (149 EUR/t). – W przeważającej części kraju, od maja do połowy sierpnia, nie brakowało opadów i kukurydza miała bardzo dobre warunki rozwojowe. Gorzej sytuacja wyglądała jednak w rejonach, gdzie rośliny w tym okresie narażone były na suszę, a niedobory wody w lipcu i sierpniu potęgowane były przez wysokie temperatury – ocenił sytuację prof. dr hab. Tadeusz Michalski, prezes Polskiego Związku Producentów Kukurydzy. – To tam wielu rolników zdecydowało się już w połowie sierpnia rozpocząć zbiór na kiszonkę, przeznaczając 32

na to również część plantacji ziarnowych. Jednakże na terenach, gdzie dopisały letnie opady, kukurydza wytworzyła dużą biomasę i wykształciła kolby z dorodnym ziarnem. Plony kukurydzy zbieranej na kiszonkę były więc wysokie, co umożliwiło z kolei przesunięcie części areału do zbioru na ziarno. Później było jednak już gorzej: wobec braku opadów w II połowie sierpnia i we wrześniu kukurydza przyspieszyła dojrzewanie, skutkiem czego tegoroczne zbiory ziarna rozpoczęto już w połowie września. Wymuszone dojrzewanie spowodowało jednak redukcję doskonale zapowiadających się plonów (o ok. 10%), zaś bardzo deszczowy październik spowodował prawie miesięczną przerwę w omłotach. PZPK szacuje, że skutkiem tych perturbacji pogodowych zbiory ziarna kukurydzy będą mniejsze od podawanych przez IERiGŻ i wyniosą ok. 3,6 mln ton. Cieszy jednakże fakt, że większość zebranego ziarna kukurydzy charakteryzuje niska wilgotność i dobra zdrowotność – dodał ekspert. Profesor Tadeusz Michalski podkreślił także, że producentów kukurydzy czeka wiele wyzwań. Jednym z nich jest utrzymanie poziomu produkcji i redukcja kosztów uprawy i konserwacji, tak by dostosować się do obniżających się ciągle cen zbytu. Ważne jest również C.D. NA STR. 34

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

63-800 Gostyń, ul. Ogrodowa 6 tel. 65 572 50 90, 65 572 94 81 email: biuro@zuptor.pl www.zuptor.pl

LINIA DO PRODUKCJI PASZY WYDAJNOŚĆ 1 t/h

LINIA ROZDRABNIAJĄCO-MIESZAJĄCA WYDAJNOŚĆ 2 t/h

NAJLEPSZA OFERTA U NASZYCH DYSTRYBUTORÓW LISTA DYSTRYBUTORÓW NA WWW.ZUPTOR.PL

PODLASKIE AGRO

MIESZALNIA PASZ Z GNIOTOWNIKIEM WYDAJNOŚĆ 3 t/h

UPRAWA C.D. ZE STR. 32

zwiększenie upraw z przeznaczeniem na cele energetyczne. Doświadczenia niemieckie pokazują, że kukurydza jest jednym z najlepszych surowców do produkcji biogazu, zarówno pod względem wydajności polowej, jak i efektywności przetwarzania. U naszego zachodniego sąsiada przerabia się surowiec z około 800 tys. hektarów, a działa tam ponad 8 tys. biogazowni rolniczych. W Polsce na cele energetyki odnawialnej przeznacza się niespełna 30 tys. hektarów, ale eksperci prognozują, że w przyszłości na potrzeby biogazowni trzeba będzie zebrać kukurydzę ze 100 tys. hektarów. To dobry kierunek rozwoju produkcji kukurydzy. I tylko jedna z rozlicznych możliwości zastosowania tej niezwykle cennej rośliny. – Ziarno kukurydzy stosowane jest powszechnie w wielu kuchniach świata. W Polsce jednak wciąż zbyt mało spożywamy kukurydzy. To błąd – przekonywał dr inż. Roman Warzecha, członek rady Polskigo Związku Producentów Kukurydzy: – PZPK, chcąc propagować większe spożycie kukurydzy w kraju, od kilku lat prowadzi liczne działania promocyjne w ramach kampanii „Kukurydza – słoneczne ziarno zdrowia”, finansowanej ze środków Funduszu Promocji Ziarna Zbóż i Przetworów Zbożowych. Namawiamy dzieci i dorosłych do konsumpcji kukurydzy w różnej postaci. W sukurs przychodzi nam nowoczesny i dobrze rozwijający się przemysł młynarski, który przemiela blisko 200 tys. ton krajowego ziarna kukurydzy, dostarczając wysokiej jakości grys i mąkę kukurydzianą na potrzeby przemysłu spożywczego i eksport do wielu krajów Europy i świata. Ekspert przypomniał także, że w Polsce spożycie kukurydzy cukrowej wynosi zaledwie od 5 do 10% całości zbiorów. We Francji natomiast jest to już 20%, a w Austrii sięga nawet aż 30%. Natomiast konsumpcja kukurydzy cukrowej (tzw. słodkiej) w naszym kraju to ok. 0,5 kg na mieszkańca, w USA jest to ok. 12 kg. Ostatnim prelegentem była Justyna Marszałkowska-Jakubik. Pani dietetyk wyjaśniała, że kukurydza i jej przetwory mają wiele niezwykłych wartości odżywczych i powinny one na stałe zagościć w diecie Polaków. Specjalistka podkreślała też brak glutenu, który umożliwia spożywanie tej rośliny przez alergików czy osoby chore na celiakię. Ponadto roślina ta jest dobrym źródłem węglowodanów, błonnika, witamin, minerałów oraz antyoksydantów. – Kukurydza jest źródłem skrobi (60–70%), zawiera sporo błonnika, który ma działanie regulujące trawienie i przeciwnowotworowe. Ponadto jest źródłem witamin, minerałów i antyoksydantów. Do najważniejszych należy zaliczyć luteinę, zeaksantynę, beta-karoten, selen i witaminę E. Selen i witamina E to doskonałe połączenie o niezwykle silnym potencjale antyoksydacyjnym. Badania pokazują, że związki te mają właściwości profilaktyczne w kierunku dziesięciu typów nowotworów, m.in. piersi, płuc, odbytu i prostaty. Zachęcam do częstego spożycia kukurydzy i jej przetworów – podsumowała na koniec Justyna Marszałkowska-Jakubik. MaSz

Fot. Materiały

prasowe

Prof. dr hab. Tadeusz Michalski przedstawił warunki klimatyczne oraz plonowanie kukurydzy w roku ubiegłym.

Dr inż. Roman Warzecha omówił spożycie kukurydzy w Polsce i na świecie.

Zalety odżywcze wyjaśniła dietetyk Justyna Marszałkowska-Jakubik.

PODLASKIE AGRO

WYRUSZ PO PLONY Z COLOMBUSEM Colombus

MAXYMALNA SATYSFAKCJA!

51 WG

ochrona przed chwastami

• Nowoczesne i unikalne rozwiązanie • Siła trzech substancji aktywnych • Działanie nalistne i doglebowe • Bezpieczeństwo i wygoda stosowania (od 2 do 8 liścia)

• Maksymalnie jeden zabieg • Maksymalnie szerokie spektrum • Maksymalnie trudne chwasty • Maksymalne możliwości powschodowe • Maksymalnie niezależnie od pogody

Ty produkujesz – my chronimy

www.dupont.pl

Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. Zwróć uwagę na zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia oraz przestrzegaj środków bezpieczeństwa zamieszczonych w etykiecie. Owalne logo DuPont, DuPont™, The miracles of science™ i wszystkie pozostałe produkty oznaczone znakami ® lub ™ są zarejestrowanymi znakami towarowymi lub znakami towarowymi firmy E.I. du Pont de Nemours and Company lub podmiotów stowarzyszonych.

STOP dla nielegalnych środków ochrony roślin Kampania edukacyjna DuPont Poland

Sprawdź oryginalny hologram IZON® >>>

UPRAWA Wysokojakościowa

kiszonka w szczelnych balotach

Energia i białko

Gotowe kiszonki w balotach to nie tylko wygoda i oszczędność czasu rolnika, ale także bezpieczeństwo stosowania – zarówno jeśli chodzi o skład i trwałość paszy, jak i skuteczność pakowania. by jak najefektywniej stymulować produkcję zwierzęcą. Problem niew ystarczającego areału uprawowego czy szkodników może relatywnie obniżyć korz yści z upraw y kukur ydz y, dlatego w ofercie można znaleźć m.in. kiszonkę z całych roślin kukurydzy. Przy złym terminie zbioru czy niewłaściwej sile zgniotu W Balitach wartości odżywcze kiszonek chronią dwie 5-warstwowe, ilość możliwej do wywydmuchiwane folie: Agribale – folia zastępująca siatkę oraz folia od owijarki korzystania energii Polybale. z kiszonek może zoStosując folię Agribale, zamiast siatki sprastać znacząco obniżona, wówczas warto wzbogacić dawkę o zakiszone, gniecione ziarno wiamy, że: kukurydzy, z gwarancją, że jest ono wolne QQ Kiszonka jest lepiej chroniona przed dostęod trucizn wytwarzanych przez grzyby. Możpem tlenu. Uzyskujemy dzięki temu szczelna je również z powodzeniem wykorzystywać ność bel i co za tym idzie lepszą jakość kiw dawkach dla trzody chlewnej. szonki bez ryzyka strat czy pleśni. Q Q Wybór gotowych pasz objętościowych, baDzięki zastosowaniu folii Agribale, nawet przy otwieraniu Bality zimą, nie przymarza lotowanych w technologii folia & folia, to inona do kiszonki, co wyklucza straty i ułatwia westycja w rozwój i poprawę parametrów otwieranie bel. produkcji oraz zdrowie stada. Balita to goQ Q towe rozwiązania, do stosowania cały rok, Łatwy recykling. odpowiednie dla potrzeb każdego gospo- QQ Balita, dzięki dodatkowym warstwom folii, jest bardziej odporna na uszkodzenia poddarstwa. Prawidłowo składowane zachowują przydatność do użycia nawet przez dwa lata czas składowania (powodowane przez ptaki od daty produkcji. czy koty) i transportu (przemieszczanie bel Standardowe bele i praca chwytakiem). z kiszonką na rynFolia do owijarki Polybale gwarantuje: ku są owinięte siatQ Q ką i folią. W Balitach Wysoką odporność na przebicie i rozdarcie – wartości odżywcze bele odporne na uszkodzenia mechaniczne. k i s zo n e k ch r o n i ą QQ Filtr UV z gwarancją na 24 miesiące przedwie 5-warstwowe, chowywania bel. Q Q wydmuchiwane foKlej zapewnia hermetyczne zamknięcie bel podczas składowania w szerokim zakresie lie: Agribale – folia temperatur powietrza. zastępująca siatkę oraz folia od owijar- QQ Kiszonka ma odpowiedni, cylindryczny kształt Balit. ki Polybale. Trzeba Podsumowując. Balita owinięta w systemie zaznaczyć, że Bality to jedyne na pol- folia&folia to lepsza jakość kiszonki, ultra ods k i m r y n k u b e l e porne bele na uszkodzenia mechaniczne, łaowinięte w systemie twe otwieranie bel, bezproblemowy recykling i transport bel oraz eliminacja strat kiszonki. Dzięki dodatkowym warstwom folii Agribale (zamiast siatki), kiszonka jest folia&folia.

lepiej chroniona przed dostępem tlenu.

Artykuł sponsorowany

Wysłodki buraczane, młóto browarniane, wywary gorzelniane stanowią doskonałe źródło składników pokarmowych, są apetyczne, mlekopędne i efektywnie wspierają produkcję w sektorze bydła mlecznego i opasowego. Jednak nie we wszystkich regionach kraju hodowcy mają nieograniczony dostęp do tych wysokowartościowych produktów przemysłu spożywczego. Odpowiedzią na zapotrzebowanie rolników mogą być wydajne pasze objętościowe w postaci kiszonki Balita. Powstają one z wysokojakościowych, kontrolowanych laboratoryjnie surowców, z wykorzystaniem innowacyjnej technologii pakowania. Sposób produkcji zapewnia ograniczenie strat spowodowanych wystąpieniem pleśni (co wyklucza skażenie mikotoksynami) i niezmienne właściwości organoleptyczne, dzięki którym zwierzęta chętnie pobierają pasze i odpowiednio je wykorzystują. Innowacyjny sprzęt do owijania i stosowane rozwiązania technologiczne sprawiają, że pasze charakteryzuje wysoka zawartość suchej masy. Podnosi to ich wydajność i opłacalność stosowania. Linia Balita adresowana jest do świadomych klientów, stawiających na minimalizowanie strat w produkcji i pełne wykorzystanie potencjału posiadanego inwentarza. W ofercie znajduje się aż siedem produktów, skomponowanych zgodnie z potrzebami różnych gospodarstw. Są to zarówno samodzielne surowce, jak i mieszanki komponentów energetycznych i białkowych, zbilansowane tak,

Tekst i Fot. Paulina Biernatowska i Rafał Świecki

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

Maksymalna wydajność Silotite Pro 750mm o długości 1950m daje możliwość owinięcia większej liczby bel z rolki. Zwiększa wydajność owijarki dzięki rzadszym zmianom rolek na pełne i krótszym okresom przestoju maszyny. Lepsza bariera przed dostępem tlenu poprawiająca przebieg procesu kiszenia i zapewniająca lepszą konserwację paszy. Folia jest wystarczająco mocna, aby wytrzymać przy dużej prędkości nowoczesnych owijarek. Spełnia rygorystyczne standardy, co zostało potwierdzone atestem wydanym przez Szwedzki Instytut Techniczny SP. Nowe, praktyczne opakowanie w formie rękawa foliowego. Pozwala na obniżenie kosztu owijania bel.

Idealnie szczelne owinięcie

www.silotite.com

NAJWIĘKSZY DYSTRYBUTOR KOMPONENTÓW

PASZOWYCH NON GMO W REGIONIE

OSZCZĘDZASZ DO 200 ZŁ NA TONIE PASZY PRZYGOTOWUJĄC MIESZANKI NA BAZIE KOMPONENTÓW PASZOWYCH!

W NASZEJ OFERCIE POSIADAMY KOMPONENTY PASZOWE: Sprawdź ŚRUTA SOJOWA NON GMO nasze ceny! ŚRUTA RZEPAKOWA NON GMO MAKUCH SOJOWY NON GMO KUKURYDZA PASZOWA NON GMO DDGS  WYWAR GORZELNIANY NON GMO MŁÓTO BROWARNIANE NON GMO WYSŁODKI GRANULOWANE NON GMO MELASA BURACZANA NON GMO WYSŁODKI W BELACH NON GMO Więcej informacji znajdziesz w sklepie internetowym: AGROVET.COM.PL PHU AGROVET ANDRZEJ KONOPKA, 18411 ŚNIADOWO, UL. SZOSOWA 84, TEL. 501 170 194 | 514 984 434 | 505 004 666 PODLASKIE AGRO

UPRAWA Niedobór

cynku ogranicza plonowanie kukurydzy

Niedoceniany mikroskładnik

Nawożenie dolistne dobrymi nawozami to najtańszy i najskuteczniejszy sposób na uzupełnienie niedoborów mikroskładników w kukurydzy i innych uprawach. Muszą to być jednak środki wysokiej jakości, w których zawarty jest cynk całkowicie rozpuszczający się w wodzie.

Jest to forma lepiej przyswajalna dla roślin. Natomiast zastosowanie nawozów z siarczanem cynku powoduje bardzo szybkie wytrącanie się nierozpuszczalnego wodorotlenku cynku w opryskiwaczu. Nawet gdy będzie możliwe „wypryskanie” takiej cieczy (utrudnienia wynikają z zapychania się końcówek opryskiwacza), to roślina nie jest w stanie wchłonąć takiej formy cynku. Gdy w mieszaninie zbiornikowej znajdują się związki fosforu dostępność cynku spada do zera, ponieważ bardzo szybko wytrąca się nierozpuszczalny w wodzie fosforan cynku.

Fot. Adob

Dzięki odczynowi gleby jesteśmy w stanie poznać bilans pokarmowy roślin. Najwyższe plony kukurydzy uzyskiwane są na stanowiskach o pH gleby powyżej 6,0. W takim odczynie makroskładniki są pobierane przez rośliny z roztworu glebowego dobrze, natomiast cynk, mangan, miedź, żelazo, bor słabo lub bardzo słabo. Z gleby o pH 4,4 roślina może pobrać pięciokrotnie więcej cynku (Zn) niż przy odczynie 6,4. Jednak każdy rolnik wie, że przy tak niskim odczynie kukurydza walczy o przetrwanie, a nie o wydanie optymalnego plonu. Zatem dla właściwego pobrania makroskładników i rozwoju mikroflory glebowej odczyn gleby utrzymujmy na poziomie pH powyżej 6,0 a mikroskładniki uzupełniajmy stosując nawożenie dolistne. Na podstawie wieloletnich badań naukowych możemy szacować, że przy plonie 8 ton ziarna kukurydzy z ha, rośliny muszą pobrać około 400 g Zn. W glebie zasobność tego pierwiastka jest średnia, a odczyn gleby wynosi 6,2. Szacujemy, że z roztworu glebowego pobranie wyniesie ok. 100 g. Pozostałe 300 g pierwiastka musi zostać podane w postaci szybko działających nawozów dolistnych. Wiele osób podaje, że potrzeby pokarmowe kukurydzy są znacznie wyższe, jednak trzeba pamiętać, że jest to uzależnione od formy zastosowanego nawozu. Liczba dostępnych nawozów zawierających cynk jest ogromna. Zacznijmy jednak od podstaw, mianowicie należy zadać pytanie – jakie związki cynku są pobierane przez rośliny? Są to przede wszystkim związki rozpuszczalne w wodzie, a więc azotany, chlorki, siarczany i najlepsze − chelaty cynku. Rośliny, przez system korzeniowy i liście pobierają cynk tylko w postaci Zn++ i chelatu Zn. Najwyżej skoncentrowane nawozy cynkowe zawierają nawet 700 g cynku, ale w postaci nieprzyswajalnej dla roślin, ponieważ występuje on w tych nawozach w formie tlenkowej, praktycznie nierozpuszczalnej w wodzie. Takich nawozów nie można nazywać dolistnymi. Z takiej formy cynku roślina skorzysta, ale dopiero po dłuższym czasie, gdy w glebie forma ZnO utleni się do Zn++. Siarczan cynku jest tani, a więc powszechnie stosowany w nawozach wieloskładnikowych.

Najlepszą formą cynku są chelaty, całkowicie rozpuszczalne w wodzie – nawóz zawierający 10% Zn jest całkowicie rozpuszczalny w wodzie. Zastosowanie 1 kg/ha takiego nawozu wnosi 100 g szybko działającego cynku. Ta forma nie ulega uwstecznianiu, może być stosowana z innymi nawozami i środkami ochrony roślin. Najnowsze chelaty Zn zawierają dodatkowo tensydy i biorozkładalne związki chelatujące (np. nawóz Adob 2.0 Zn IDHA). Niestety wielu producentów nawozów dolistnych wprowadza rolników w błąd, informując, że dany produkt jest chelatem i podając podobnie brzmiące nazwy, jak np. chelation, chelacyd itd. Zgodnie z obowiązującą w UE ustawą nawozową aminokwasy nie są związkami chelatującymi. Dla kukurydzy cynk to najważniejszy mikroskładnik ponieważ: QQ bierze udział w syntezie auksyn,

QQ 10%

białek występujących w roślinach zawiera ten składnik, QQ stabilizuje struktury i funkcje biologiczne błony komórkowej, QQ jest głównym czynnikiem chroniącym ściany komórkowe przed toksycznym działaniem wolnych rodników tlenowych tworzących się w czasie intensywnego nasłonecznienia i suszy, QQ jest niezbędny do tworzenia pyłku, QQ odpowiada za gospodarkę azotem − wiele badań pokazuje, że przy ograniczeniu dawki azotu o 40% i zastosowaniu odpowiedniej dawki cynku można uzyskać taki sam plon jak przy pełnej dawce azotu, QQ zwiększa odporność na choroby, QQ kiszonka przygotowana z kukurydzy bogatej w cynk ma bardziej korzystne właściwości pokarmowe dla krów, gdyż cynk odgrywa dużą rolę w systemie immunologicznym oraz niektórych hormonach rozrodczych; jego niedobór powoduje obniżenie płodności, ilości spożytej paszy, wskaźników wzrostu i reakcji odpornościowych; bydło żywione paszą z „niedoborem” cynku jest bardziej podatne na zapalenie racic. Cynk należy stosować zapobiegawczo, najlepiej w dwóch fazach rozwoju roślin, gdy mają one: 4−6 liści i 6−8 liści, aplikując 2x1,5 kg chelatu cynku. Pierwsza dawka jest bardzo istotna, gdyż stymuluje pobranie azotu w czasie gdy kształtują się zawiązki kolb. Często spotykam się z pytaniem – czy warto stosować dolistnie cynk w fazie gdy liście kukurydzy pokrywają zaledwie 20−30% powierzchni pola? Oczywiście tak. Dobry nawóz dolistny, który trafi na powierzchnię gleby będzie pobierany także przez system korzeniowy. Niestety rolnicy zbyt późno stosują nawożenie cynkiem (dopiero, gdy zaobserwują przebarwienia na liściach) lub nie wykonują tego prostego zabiegu wcale. Występują też tzw. ukryte niedobory cynku, czyli roślina nie wykazuje żadnych zewnętrznych objawów, a plony są niższe o ok. 15−20%. Czy warto więc podejmować takie ryzyko, skoro koszt zakupu 3 kg dobrego chelatu cynku to jedynie ok. 60 zł? Dr Błażej Chudziński, Adob

PODLASKIE AGRO

Nawozy dolistne ADOB Siła nauki. KUKURYDZA – doświadczenie – ZDOO Śrem, PLON 2016 – program z Basfoliar®

Zalecenia uprawowe

kukurydza

dodatkowy przychód z 1ha dt/ha

120,0

z 39

+20,6%

+12

Basfoliar® 2.0 6-12-6

+22,5 dt

l/ha

Basfoliar® 2.0 36 Extra

80,0

109,1

131,6 dt

100,0

Zn ADOB® 2.0 IDHA

kontrola

Solubor® DF lub ADOB® Bor

+ ADOB®

60,0

1,5

Zn ADOB® 2.0 IDHA

0,5

Solubor® DF lub ADOB® Bor

kg/ha

kg /l/ha

40,0

kontrola

ADOB® program z Basfoliar®

Koszt suszenia 1 t do 14% (10 zł/1%) z wilgotności %

koszt

kontrola

z Basfoliar®

Cena skupu kukurydzy suchej (16.12.2016) zł/tonę

550

Koszt technologii ADOB® + Basfoliar® zł/ha

132

(BBCH)

Faza 4-6 liści

Faza 6-8 liści

(14-16)

(16-18)

l/ha

1,5

kg/ha

kg /l/ha

UPRAWA

Przypowieść o siewcy cz.2 Plantacje

kukurydzy w maju

Kukurydza, tak jak każda roślina uprawowa, do prawidłowego rozwoju wymaga przestrzegania podstawowych zasad, zgodnych ze sztuką rolniczą. W poniższym artykule wyjaśniam jaki wpływ na rośliny może mieć pogoda oraz kiedy przeprowadzać poszczególne zabiegi agrotechniczne. W tym roku wiosna nas nie rozpieszcza. Zimna gleba w kwietniu i maju bardzo przedłużyła wschody kukurydzy. Niektórzy rolnicy wysiali kukurydzę za wcześnie, w zbyt zimną glebę. Jest poważne zagrożenie, że część ziarna nie skiełkuje, a ta pochopna decyzja może być bezpośrednią przyczyną braków obsady, gdyż w trakcie wydłużonych wschodów nasilają się również skutki różnych błędów popełnianych podczas siewu. Najczęstszym z nich jest zbyt płytki siew nawozu startowego – szczególnie za kołami traktora, co częściowo zostało opisane w poprzednim artykule

„Przypowieść o siewcy” (Podlaskie Agro, kwiecień 2017 s. 30). Niestety dość często łany kukurydzy są też niewyrównane. Jeśli mamy taką sytuację, to trudno podjąć decyzję o terminie zabiegu herbicydowego – tak się dzieje, gdy zdecydowaliśmy się na wariant powschodowy. Najważniejsze jest wówczas dopilnowanie, aby chwasty nie przerosły (mogą nie zostać zwalczone, gdyż nabiorą odporności starczej) i aby kukurydza nie była zbyt duża, gdyż wtedy reaguje deformacjami i spadkiem plonu. Proszę pamiętać, że dla celów oceny fazy rozwojowej trzeba policzyć wszystkie widoczne liście i odjąć jeden liść najmłodszy. Liczymy również najstarszy liść, który czasem może być już częściowo zaschnięty lub szczątkowy. Nie wykonujemy zabiegów herbic ydami po przymrozkach i gdy są one prognozowane! W takich sytuacjach może dojść

T a   r o ś l i n a

kukurydzy jest w fazie 4-liści – wg skali BBCH używanej do określania fazy

rozwojowej

na etykietach herbicydów.

do poważnych uszkodzeń roślin. Pamiętajmy, że w fazie 6-8 liści formuje się zalążek kolby, więc im wcześniej wykonamy zabieg, tym jest mniejsze ryzyko, że substancja aktywna herbicydu zakłóci ten proces. Gdy zauważymy braki w obsadzie roślin, to może być tego kilka przyczyn. Warto z takich sytuacji wyciągnąć wnioski i nie powtórzyć ich za rok. Nie będę tu opisywał tematów powszechnie znanych rolnikom, ale chciałbym zwrócić uwagę na problem skręconych kiełków pod ziemią i braku wschodów, gdyż jest to najczęściej błędnie interpretowane jako problem „skorupy glebowej”. Gdy na polach brakuje części obsady roślin to zwykle jest to skutek spalenia ziarna lub siewek nawozem rzędowym. Jeśli odkopiemy ziarna i stwierdzimy, że ziarno jest skiełkowane, ale kiełki są nienormalne: skręcone, rosną w dół i mają rozwinięte liście, mimo że gleba nie była zaskorupiona lub są to ziarniaki tylko z korzeniami itp., to prawie na pewno kiełki zostały uszkodzone przez przymrozki w okresie zanim skiełkowały nad powierzchnię gleby. Dlaczego tak się stało? Otóż wysiane ziarno kukurydzy najpierw pęcznieje i jeśli temperatura gleby jest powyżej 6°C zaczyna tworzyć korzonek i kiełek, który rośnie w kierunku powierzchni gleby. Jeśli w tym czasie, gdy jest blisko powierzchni gleby, wystąpią przymrozki, to może dojść do uszkodzeń wierzchołka koleoptylu, mezokotylu lub też stożka wzrostu, a wtedy roślina ginie lub nie kiełkuje. C.D. NA STR. 42

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

PODLASKIE AGRO

UPRAWA C.D. ZE STR. 40

Im więcej nocy z przymrozkami, tym oczywiście uszkodzenia kiełków mogą być poważniejsze. Przesuszona i lekka gleba oraz zbrylenie gleby cięższej zwiększa prawdopodobieństwo uszkodzeń przymrozkowych kiełków przed skiełkowaniem na powierzchnię gleby, gdyż dość łatwo wnika tam zimne powietrze. Problem spłycenia siewu ziarna i uszkodzenia przymrozkami kiełków występuje częściej, gdy była zbyt wysoka prędkość jazdy podczas siewu i redlice (często stępione) „nie trzymały” zadanej głębokości siewu. Na skutek przymrozków podczas wschodów może przemarznąć wierzchołek koleoptylu, który czasem brązowieje lub przedwcześnie pęka. Siewka reaguje na to rozwijaniem liści

Zdeformowane przez chłody, we wczesnym

okresie

kiełkowania, siewki kukurydzy. Z tych kiełków nie wyrosną już rośliny, a jeśli nawet wykiełkują, to nie wydadzą plonu ziarna.

Przykład próby żywotności kukurydzy

po silnych

przymrozkach w fazie 3-4 liści.

kukurydzy? Zmarznięcie nadziemnej części roślin kukurydzy nie oznacza, że rośliny przemarzły (zdarza się to bardzo rzadko) i należy je przesiać. Aby podjąć uzasadnioną decyzję o konieczności przesiewu plantacji, nie należy kierować się wyglądem roślin, ale trzeba wykonać próby żywotności roślin. Próby te można zrobić samemu, wykopując przemarznięte rośliny wraz z korzeniami. Korzenie oczyszczamy w wodzie z gleby oraz przycinamy zmarznięte liście. Tak przygotowane rośliny kukurydzy wykładamy na papierowy ręcznik, zawijamy, zwilżamy wodą i pozostawiamy na 24-48 godzin w zamkniętym pojemniku w temperaturze pokojowej. Jeśli nie przemarzł stożek wzrostu (umieszczony poniżej powierzchni gleby), to z takich roślinek wyrosną nowe liście. Dr Adam Majewski

Agroservice Kukurydza KWS Polska

Fot. Adam Majewski KWS Polska

Prawidłowa siewka kukurydzy.

pod powierzchnią gleby. W innych przypadkach liście pozostają jakby sklejone w wierzchołku koleoptylu i siewka zawija się, jakby była skorupa glebowa na powierzchni. W najgorszych przypadkach, gdy przemarznie stożek wzrostu, to taka siewka zamiera bardzo szybko i możemy stwierdzić obecność samych korzeni i ziarna. Inne przypadki braku obsady – jak spalone ziarno nawozem, wybrane przez ptaki czy uszkodzenia ziaren przez drutowce są powszechnie znane. Ponieważ co roku występuje ryzyko wystąpienia przymrozków po wschodach kukurydzy to pragnę w tym miejscu uspokoić plantatorów, że w tych fazach rozwojowych kukurydzy (od fazy 1-2 do 5-6 liści) są one mniej groźne, niż tuż przed wschodami. Co zrobić, gdy wystąpią silne przymrozki i zupełnie zniszczą część nadziemną

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

Sezon kiszonek czas zacząć! Zaopatrz się w dodatki do zakiszania Blattisil i walec do ugniatania kiszonek Blattin Silo-Walec

PROMOCJA Kup dodatki Blattisil a otrzymasz Aplikator za *szczegóły promocji w regulaminie

Blattin Polska sp. z o.o. tel.: +48 602 643 993; e-mail: blattin_technika@blattin.pl

Blattin Polska sp. z o.o. tel.: +48 608 301 907; e-mail: blattin@blattin.pl; www.blattin.pl

• Mieszanki mineralne • Preparaty mlekozastępcze • Lizawki • Produkty specjalne

nem dla Z perfekcyjnym Sele wydajności! krów o wysokiej

dla Twojego stada bydła

NE od

WOL

Perfekcyjne rozwiązania

G M

Bergophor Futtermittelfabrik Dr. Berger GmbH & Co. KG 95326 Kulmbach · Tel. +49 9221 806-0

www.bergophor.pl

michal.suchy@bergophor.pl · Tel. +48 602 28 49 27 slawomir.jaksim@bergophor.pl · Tel. +48 510 06 44 01

195x90_WOLNE od GMO_170424.indd 1

PODLASKIE AGRO

25.04.2017 16:21:00

BUDOWNICTWO INWENTARSKIE

Mamy

kolejną , jedną z najnowocześniejszych obór w P olsce

–

otwarcie w Kózkach gm .

Grębków

Krowy pędzące ku sukcesowi

Prawie 4 tys mkw. dla 350 krów. Do tego najnowocześniejsze wyposażenie zapewniające zwierzętom wszelkie możliwe wymagania prawidłowego dobrostanu. No i radośni gospodarze. Katarzyna i Rafał Bieniakowie tuż po Wielkanocy prezentowali gościom swoją nową oborę. I choć rzecz się działa na terenie gminy Grębków, już poza województwem podlaskim, na wielu gospodarstwach zauważyliśmy logo wysokomazowieckiej Mlekovity. Państwo Bieniak także są dostawcami tej spółdzielni. Ich podwórko w sobotę, 22 kwietnia, zamieniło się w gigantyczne skupisko ludzi. Niektórzy szacowali, że do popołudnia przez progi nowej obory przewinęło się blisko tysiąc osób. Zanim jednak opiszemy wydarzenie i obiekt, zacznijmy tradycyjnie od przedstawienia gospodarzy i ich pomysłu na inwestycję. Przejęli gospodarstwo po rodzicach pana Rafała całkiem niedawno, w 2005 r., kiedy ci zdecydowali się przejść na emeryturę strukturalną. Już wtedy gospodarstwo było nastawione na produkcję mleka: 30 krów

i areał opiewający na 21 ha ziemi. Od samego początku był nacisk na rozwój. Dlatego już po roku wybudowali nową „swoją” oborę z halą udojową typu rybia ość 2x7. Dziś po 15 latach przedstawione powyżej liczby brzmią nieco zabawnie. Krów jest bowiem 230, a hektarów 180. W zeszłym roku wyprodukowali półtora miliona litrów mleka, a dziś dzienna produkcja sięga już sześciu tysięcy litrów. I nie jest to ustabilizowany poziom. Co roku dokupują ziemię, powiększają powierzchnię dzierżaw i zwiększają stado. – Człowiek jak się nie rozwija, to stoi w miejscu. A stać w miejscu, to znaczy cofać się – zaczyna nieco filozoficznie Rafał Bieniak. – O inwestycji myśleliśmy już trzy lata temu.

– Stara obora jest zwyczajnie za ciasna – uzupełnia pani Katarzyna. – Zastanawialiśmy się czy ją rozbudowywać, czy budować nową. Padło na to drugie. Zatem teraz drodzy Czytelnicy... czas na „gwóźdź programu”. Przedstawiamy: Kózki 15, gmina Grębków, powiat węgrowski. W roli głównej: obora. A przed mikrofonem Adam Błażejczyk, majster budowy z ramienia generalnego wykonawcy firmy Agmet Łukasz Kołek z Broku: – Obora powstała w trochę nietypowy sposób, ale w pozytywnym znaczeniu tego słowa – zaczyna inżynier. – Składa się bowiem z głównej hali na rzucie prostokąta C.D. NA STR. 46

Jak na tego typu uroczystość przystało, były krótsze

i dłuuuższe (uśmiech) przemówienia, modlitwa i poświęcenie obory, no i przecięcie wstęgi, po którym można już było zobaczyć co ten wielki obiekt kryje we wnętrzu.

PODLASKIE AGRO

Bramy przemysłowe, drzwi i ogrodzenia tworzymy z myślą o ergonomii, bezpieczeństwie, trwałości i niezawodnym działaniu. Dlatego oferujemy rozwiązania o doskonałych właściwościach użytkowych, dostosowane do najbardziej wymagającej infrastruktury. To rozwiązania, które umożliwiając płynną komunikację, wpływają na sprawne działanie przedsiębiorstwa.

Sprawdź naszą bibliotekę modeli bram i ogrodzeń przemysłowych w technologii BIM dostępną na stronie: cad.wisniowski.pl

www.wisniowski.pl

BUDOWNICTWO INWENTARSKIE

Na uroczystym otwarciu nie dopisała tylko pogoda, dziewczyny narzekały na wiatr niszczący fryzury (uśmiech). Na zdjęciu rodzina Bieniaków w komplecie, rodziców już znamy jeszcze dzieci: Julia i Maja (najmłodsza w jaskrawej kurtce) oraz Tomasz i Arkadiusz (najstarszy w koszuli w kratkę). Arek kształci się w technikum agrobiznesu i planuje w przyszłości kontynuować pracę rodziców.

C.D. ZE STR. 44

o wymiarach 36,5x90 m i usytuowanego obok mniejszego obiektu (wym. 13,2x50 m) mieszczącego poczekalnię z halą udojową i część socjalno-biurową. Oba są połączone. Pod stanowiskami legowiskowymi w oborze znajdują się zbiorniki na gnojowicę (pięć obiegów). Z tego powodu budynek został posadowiony na płycie fundamentowej. Na niej wznieśliśmy ściany szamb i ułożyliśmy podłogę rusztową. Przez środek biegnie korytarz paszowy o szerokości 6 m. Budynek ma konstrukcję stalową, ściany z betonowych prefabrykatów firmy Precon, dach z płyt warstwowych wypełnionych pianką izolacyjną o grubości 10 cm. Oczywiście świetlik kalenicowy i kurtyny wentylacyjne w ścianach. Właściwy ciąg komunikacyjny zapewniają bramy segmentowe MakroPro marki Wiśniowski. Obora w Kózkach wyposażona jest aż w 15 bram MakroPro,

w tym pięć automatycznych, co znacznie ułatwi jej funkcjonowanie. Specjalna konstrukcja, niezawodne sprężyny skrętne na 25 tys. cykli oraz dodatkowe wyposażenie w furtki przejściowe pozwoliły dopasować bramy do specjalnych wymogów inwestycji. – Budowę rozpoczęliśmy we wrześniu zeszłego roku – kontynuuje Adam Błażejczyk. – Mimo niesprzyjającej pogody udało się wszystko zamknąć w siedem miesięcy. Zawsze mówię, że jestem budowlańcem z urodzenia i każda budowa mnie cieszy. Ten obiekt napawa mnie szczególną satysfakcją, jest największym w moim dorobku.

– W oborze zastosowano ruszta betonowe RF firmy Thye Lokenberg. Charakteryzują się one szerokością 110 cm, co zdecydowanie skraca czas montażu oraz dodatkowo zapewnia możliwość uzyskania dokładniejszej powierzchni stąpania dla bydła.

Firma Agmet zrealizowała u państwa Bieniaków jeszcze trzykomorowy silos paszowy: 14, 16 i 12 m. W tak przygotowanych wnętrzach zaczęła swój popis firma GEA Polska wraz z autoryzowanym dealerem firmą Milk-Serwis Jarosław Borzym. Obiekt wyposażony jest w najnowocześniejsze rozwiązania producenta, co plasuje go w ścisłej czołówce obór w regionie płn.-wsch. Polski. O krótką charakterystykę prosimy – jakże zabieganego w tym dniu – Grzegorza Wronkę, dyrektora regionalnego GEA Polska. – Od samego początku byliśmy z gospodarzami, służyliśmy doradztwem w doborze sprzętu już na etapie projektu – opowiada. – Począwszy „od dołu”, udało się nam tu zaprojektować i zamontować technologię gnojowicy, a więc mieszadła slalomowe, sam projekt kanałów, zagospodarowania gnojowicy,

C.D. NA STR. 48

Dodatkowym plusem tego modelu jest możliwość poruszania się po nich np. ciągnikiem czy ładowarką o wadze do 8 T. Jest to ważny atut, który może być wykorzystany przez rolnika w przypadku występowania kontuzji u zwierząt – gospodarz może wjechać maszyną na ruszta i przetransportować chore zwierzę – mówi Tomasz Mikołajczyk z firmy Mikomax.

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

PODLASKIE AGRO

BUDOWNICTWO INWENTARSKIE wyposażona jest w aparaty IQ z dezynfekcją później roboty czyszczące ruszta SRone – międzyudojową, co oznacza, że między każsą dwa na każdą stronę obory o szerokości dym udojem aparat z silikonowymi gumami 1,7 m. Duże, ciężkie, stabilne. jest myty i dezynfekowany. Oczywiście, hala Na korytarzu paszowym pracuje robot pod- z identyfikacją, z zarządzaniem stadem, z wygarniający paszę FRone. Przechodzimy zatem krywaniem rui, z rejestrem czasu pobierania teraz do części legowiskowej. paszy przy stole – wszystko, co jest konieczne – Materace i wygrodzenia, czochradła i po- w nowoczesnych standardach hodowli. Zeidła wszystko jest z najwyższej półki GEA – za- wnętrzny wieżowy schładzalnik mleka VCool pewnia pan Grzegorz. – Wygrodzenia bez- o pojemności 30 tys. litrów również z odzysłupkowe 2D Optima, materace – Luiziane skiem ciepła. A wszystko po to, by pomagać od brzegu do brzegu w ciągu legowisk, bez hodowcy w osiąganiu jak najwyższych wyniłączeń. Mają wkład lateksowo-gumowy, co za- ków w produkcji mleka i rozrodzie zwierząt. Aha... warto podać jeszcze obsadę obory. pewnia krowom najwyższy standard komfortu. Poidła ze stali kwasoodpornej wyposażone Pomieści 350 krów. Na Bieniakach liczba ta nie są w system cyrkulacji, gdyż w procesie doju robi specjalnego wrażenia. – Mamy zasób jałówek na powiększenie i schładzania mleka odzyskujemy ciepło i podgrzaną wodę podajemy do poideł. To ważne, stada – mówi ze spokojem pan Rafał. – Zobaże krowy nie piją wody lodowatej. Poza tym czymy jaki będzie rok pod względem paszy woda jest stale w cyrkulacji, co zabezpiecza i sukcesywnie będziemy ją zapełniać. ją zimą przed zamarznięciem. Teraz widzicie Państwo, że było co oglądać, – Dalej... część udoju – przenosimy się w wy- nawet w tę wyjątkowo zimną i wietrzną poobraźni razem z dyrektorem do hali z pocze- godę. Oprócz rodziny gospodarzy, sąsiadów kalnią i naganiaczem. – Hala 2x20 typu bok i rolników, na uroczystość przybyli przedstawiw bok SbS Global 90i z zabudową w Multiline, ciele lokalnych samorządów i instytucji zwiączyli najwyższy standard. I nie mówimy o stan- zanych z rolnictwem. Wszyscy z gratulacjami dardzie w sensie wizualnym, bo rzeczywiście i życzeniami. Na chwilę mikrofon przejął Jacek zabudowana hala wygląda prześlicznie, ale Bogucki, wiceminister rolnictwa i rozwoju wsi. ma to konkretny cel. Wszystkie „wnętrzności” Nawiązał do trudnej sytuacji w mleczarstwie są w szczelnej obudowie ze stali, gdzie nie w ostatnich latach i gratulował Katarzynie i Rama dostępu wilgoć i inne czynniki panujące fałowi efektu i odwagi inwestowania. w oborze i hali udojowej. Przedłuża to żywot– W imieniu całego kierownictwa resortu ność urządzenia. Poza tym w hali jest cicho zapewniam, że macie wśród nas przyjaciół podczas doju, bo wszystko jest zabudowane, i sprzymierzeńców, jakich jeszcze polska wieś poprawia się komfort pracy dojarza, który do tej pory nie miała – zapewniał. – Doceniamy dzień w dzień spędza tu po kilka godzin. Hala rolnictwo, co widać w jakim tempie potrafimy wprowadzić potrzebne rozwiązania. Ale apeluję do was: rolnictwo musi się jednoczyć, bo pojedynczy człowiek nie będzie partnerem dla poważnych odbiorców. Z gratulacjami i prezentami dołączyli się przedstawiciele firm uczestniczących w realizacji. Moją uwagę zwrócił Zbigniew Zajner z GEA Polska, który obdarzył gospodarzy obrazem pędzących krów. – One nie są wściekłe – wyjaśniał. – To są krowy pędzące do sukcesu. Życzę wam, aby wasze krowy też doprowadziły was do sukcesu. Do tych słów dołączam się i ja z całą redakcją „Podlaskiego Agro”, bo nic bardziej trafGrzegorz Wronka, najlepszy specjalista od doju w firmie GEA – jak go nego w tym momencie powiepublicznie przedstawił szef – nie miał chwili wytchnienia. Do zdjęcia dzieć już się nie da. C.D. ZE STR. 46

pozuje nam w pośpiechu, oderwany od pytań gości.

Tekst i Fot. Barbara Klem

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

PODLASKIE AGRO

BUDOWNICTWO INWENTARSKIE

Pokrywy większości zbiorników na nieczystości można łatwo i estetycznie zamaskować.

Jakie

są   sposoby na   pozbycie się zanieczyszczeń

Potrzeba oczyszczania

Najprostszym sposobem na pozbycie się ścieków z gospodarstwa domowego jest kanalizacja miejska. Niestety nie zawsze możemy się do niej podłączyć. Wtedy pozostaje nam gromadzenie nieczystości w szczelnych zbiornikach, tzw. szambach lub budowa przydomowej oczyszczalni ścieków. Przyjmuje się, że w niemal każdym domu powstaje 10% mniej ścieków niż wody, którą się w nim zużywa. Różnica, to ta woda, która zostaje wypita, rozlana lub po prostu wyparowuje. Oznacza to, że na dobę produkujemy od 100 do ponad 140 litrów ścieków na osobę.

Kanalizacja miejska

Osoby, które odprowadzają ścieki do kanalizacji miejskiej lub zakładowej są w najbardziej komfortowej sytuacji, ponieważ muszą pamiętać jedynie o obowiązkach nałożonych przez administratora urządzeń kanalizacyjnych. Niestety rozwiązanie to nie jest dostępne dla wszystkich, ze względu na niedostatecznie rozbudowaną sieć kanalizacyjną w większości wsi i małych miejscowości w Polsce. Można także zauważyć, że problemy z przyłączeniem do sieci powstają także na obrzeżach dużych miast. Warto natomiast pamiętać, że jeżeli w pobliżu zakupionej działki istnieje sieć kanalizacyjna, nie pozostaje nam nic innego, jak z niej korzystać. Będzie to właścicielom nieruchomości narzucone przez starostwo w warunkach zabudowy, o które będą musieli wystąpić, w przypadku budowy domu.

Przydomowa oczyszczalnia ścieków

Gdy nie możemy skorzystać z miejskiej kanalizacji, rozwiązaniem może być budowa oczyszczalni ścieków. Trzeba w nią wprawdzie jednorazowo zainwestować od kilku do kilkunastu tysięcy złotych, ale perspektywa niewielkich kosztów eksploatacyjnych powoduje, że część osób decyduje się na to rozwiązanie. Niestety przeszkodą dla tego sposobu zagospodarowania ścieków są m.in. warunki gruntowe i brak zgody lokalnych wydziałów ochrony środowiska na odprowadzanie oczyszczonych ścieków do gruntu lub zbiornika (cieku) wodnego. Oczyszczalni ścieków nie wybudujemy np. na terenie, który został już skanalizowany, a także tam, gdzie plan zagospodarowania przestrzennego zakłada jej budowę w przyszłości. Kolejnym ograniczeniem jest wielkość i kształt działki. Na terenie o zabudowie jednorodzinnej należy zachować odpowiednie odległości od budynków mieszkalnych, studni, granic działki i drzew. Jaki jest koszt przydomowej oczyszczalni ścieków? Gdy odprowadzamy je raz na mniej więcej dwa lata płacimy za wywóz osadu ok. 200 zł. Dodatkowo około 150 zł rocznie mogą nas kosztować preparaty, które powinniśmy dodawać do osadników. W przypadku oczyszczalni, które wymagają zasilania prądem, nieznacznie wzrosną 50

także nasze rachunki za energię. Samo wybudowanie kompletnej oczyszczalni ścieków dla czterech osób z osadnikiem z polietylenu oraz drenażem rozsączającym, studzienką rozdzielającą, kominkami napowietrzającymi (lub studzienką zbierającą) i geowłókniną może kosztować od 2,5 do 4 tys. zł. Do ceny koniecznie trzeba doliczyć ok. 1 tys. zł na zakup żwiru. Orientacyjny koszt montażu oczyszczalni w standardowych warunkach wynosi 2-3 tys. zł.

Szambo

Najprostszym rozwiązaniem wydaje się wybudowanie szamba – bezodpływowego zbiornika na ścieki. Często dostajemy go w „pakiecie” w ramach zakupu działki, domu lub segmentu. Niestety ich pojemność jest ograniczona, więc użytkowanie wiąże się niekiedy z dużymi kosztami częstego wywożenia nieczystości do punktów zlewowych. Jednak w nieskanalizowanej okolicy, to najpopularniejszy sposób zagospodarowania ścieków, a często jedyny możliwy. Koniecznym warunkiem jest również to, że szambo musi być całkowicie szczelne, aby nie doszło do wycieku nieczystości, a w efekcie do zanieczyszczenia wód gruntowych. Nie wolno ich stosować na obszarach podlegających szczególnej ochronie środowiska i narażonych na powodzie oraz zalewanie wodami opadowymi.

Szambo ekologiczne

Szambo ekologiczne jest rozwiązaniem pośrednim pomiędzy tradycyjnymi szambami betonowymi, a przydomowymi oczyszczalniami ścieków. Składa się zwykle z osadnika gnilnego, za którym montowany jest układ drenażu rozsączającego. Proces beztlenowego i tlenowego oczyszczania ścieków odbywa się w specjalnie wydzielonych sekcjach. Oznacza to, że w osadniku gnilnym zachodzi oczyszczanie beztlenowe – ścieki przechodzą przez specjalny filtr. Kolejno umieszczane są w drenażu rozsączającym, gdzie zachodzi oczyszczanie tlenowe. Jest to proces całkowicie ekologiczny i naturalny, dzięki czemu oczyszczone ścieki są przyjazne dla środowiska. Mogą przenikać do wód gruntowych, nie zanieczyszczając ich. Urządzenia oparte o osadniki gnilne typu Eko nie wymagają obsługi ani zużycia prądu. Właściciel musi jedynie pamiętać o oczyszczeniu osadnika raz na dwa lata, wyczyszczeniu filtra oraz uzupełnieniu bakterii raz na dwa tygodnie. Co najważniejsze, podczas pracy urządzenia nie są uwalniane do otoczenia żadne szkodliwe substancje. Dodatkowo można je montować PODLASKIE AGRO

REKLAMA

w trudnych warunkach gruntowych, np. pod ciągami komunikacyjnymi, a w miarę potrzeb rozbudowywać lub przenosić. Jest to także rozwiązanie, które jest uzasadnione ekonomicznie, ponieważ koszt inwestycji zwraca się średnio w ciągu dwóch lat użytkowania. Jednokomorowe zbiorniki o pojemności 12 m3, które są przeznaczone do użytku przez kilkuosobową rodzinę kosztują około 5 tys. zł.

Szambo betonowe

Szamba z betonu są znacznie szczelniejsze niż ich tradycyjne odpowiedniki powstające na miejscu budowy. Prefabrykaty przeważnie wykonywane są z betonu B20, B40 oraz dodatków zmniejszających nasiąkliwość. Niewątpliwymi zaletami jest to, że zbiornik zapewnia całkowitą szczelność i jest odporny na procesy zachodzące w ściekach. Producenci oferują zarówno zbiorniki jednokomorowe, dwukomorowe, jak i modułowe (pojedyncze komory mogą być ze sobą łączone). Pojemność takich zbiorników wynosi od 6 do 12 m3. Większe zbiornik mają duży ciężar i dzięki temu lepiej osadzają się w gruncie, czyli nie grozi im wypchnięcie przez napór wód gruntowych. Są one także bardziej wytrzymałe – bez problemu możemy nad nimi zbudować podjazd do garażu albo miejsce parkingowe. Prefabrykowane szamba z betonu są tańsze od ekologicznych rozwiązań. Za zbiornik o pojemności 10 m3 zapłacimy od 2,5 do 4 tys. zł – wraz z transportem i montażem.

Szambo plastikowe

Szambo plastikowe to przede wszystkim niewielki ciężar. Zbiornik plastikowy o pojemności 8 m3 waży zaledwie 190 kg, kiedy betonowy aż 4 t. Znacznie ułatwia to jego montaż i transport. Zwykle wykonany jest z żywic poliestrowych i zbrojony włóknem szklanym, tzw. laminatami szklanymi. Dzięki takiemu połączeniu zachowują pełną szczelność i są postrzegane jako przyjazne dla środowiska. Niestety charakteryzuje się ono małą wytrzymałością na duże obciążenia, dlatego raczej nie montuje się ich pod podjazdem. Ewentualnie zaleca się wtedy montaż nad szambem plastikowym płyty betonowej, ale wiąże się to z dodatkowymi kosztami. Mała odporność zbiornika wpływa również na to, że przed jego zasypaniem musi być wypełniony wodą, przynajmniej do 3/4 pojemności. Za zbiornik plastikowy o pojemności 10 m3, który spokojnie wystarczy dla czteroosobowej rodziny, musimy zapłacić 6 tys. zł za zbiornik zwykły lub od 8 tys. zł za zbiornik wzmocniony, który zalecany jest do montażu wtedy, gdy warstwa ziemi nad zbiornikiem przekracza 1 m. Roczny koszt wywozu nieczystości z szamba (średnio co 2 tyg.) to minimum 2,5 tys. zł. Aneta Filipczak, Fot. Szymon Martysz

RynekPierwotny.pl – największy portal nowych mieszkań i domów, posiadający w swojej bazie ponad 1.900 inwestycji i 61.000 ofert. PODLASKIE AGRO

DOTACJE WNIOSKI BIZNESPLANY

Przygotowujemy wnioski, biznesplany oraz dokumentacje niezbędne w procesie ubiegania się oraz po otrzymaniu dofinansowania, w ramach działań: PREMIE DLA MŁODYCH ROLNIKÓW – planowany termin naboru od 27 kwietnia do 26 maja, Premia 100 000zł

PRZETWÓRSTWO I MARKETING PRODUKTÓW ROLNYCH – nabór – zakłady przetwórcze I kwartał 2017, Dofinansowanie 50% kosztów maksymalnie do 15 000 000 zł, nabór dla rolników – czerwiec 2017 MODERNIZACJA GOSPODARSTW ROLNYCH obszar produkcji prosiąt (A), bydła mlecznego (B), bydła mięsnego (C) – planowany termin naboru czerwiec 2017. Dofinansowanie 50%/60% kosztów, maksymalnie do 900 000zł PROGRAM ROLNO-ŚRODOWISKOWO-KLIMATYCZNY – dodatkowe dopłaty do łąk od 600 do 1300 zł do hektara. Nabór od 15 marca do 15 maja. WSPIERANIE PRZEDSIĘBIORCZOŚCI I ZATRUDNIENIA W FIRMACH DZIAŁAJĄCYCH NA OBSZARACH SIECI NATURA 2000. Dofinansowanie 60%/70% kosztów inwestycji. Planowany termin naboru maj 2017 Przygotowujemy również biznesplany do kredytów preferencyjnych dla rolników oraz wnioski do Powiatowych Urzędów Pracy dla bezrobotnych oraz firm. Aby dowiedzieć się więcej zadzwoń i umów się na bezpłatne konsultacje 794 499 381! EMES-EKO Bielsk Podlaski biuro@emes-eko.pl, www.emes-eko.pl

FINANSE Ile

kosztowała ziemia w województwie podlaskim w 2016 r.

Średni koszt zakupu jednego hektara gruntów ornych na Podlasiu wyniósł w 2016 r. ponad 37 tys. zł.

Fot. Szymon Martysz

Drogie pole

W ubiegłym roku ceny ziemi, w obrocie prywatnym w naszym regionie, nadal rosły i charakteryzowały się wyższą dynamiką niż przeciętne ceny zanotowane w kraju. Na wzrost cen ziemi w 2016 r., podobnie jak w latach poprzednich, wpływała przede wszystkim ograniczona podaż gruntów na rynku prywatnym oraz wyczerpujące się zasoby państwowych gruntów. Wyższe niż rok wcześniej były zarówno ceny zakupu/sprzedaży gruntów ornych, jak i łąk w obrocie prywatnym. Ceny ziemi wykazują duże zróżnicowanie regionalne. Wyższą cenę zakupu gruntów ornych niż przeciętna w kraju we wszystkich kwartałach 2016 r. odnotowano w trzech województwach: wielkopolskim, kujawsko-pomorskim i opolskim, a w pierwszym kwartale również w województwach pomorskim i warmińsko-mazurskim. Pr zeciętna cena ha gruntów ornych w 2016 r. w województwie podlaskim wyniosła 37,2 tys. zł i była o 8,9% wyższa w stosunku do 2015 r., podczas gdy w kraju zanotowano wzrost o 2,9%. W pierwszym kwartale 2015 r. podlascy rolnicy płacili przeciętnie za ha gruntów ornych 36,3 tys. zł, podczas gdy w ostatnim kwartale omawianego roku cena ta ukształtowała się na poziomie 37,9 tys. zł. Przeciętne ceny w transakcjach kupna/sprzedaży gruntów ornych pomiędzy rolnikami w poszczególnych kwartałach 2016 r. były również wyższe w porównaniu z zanotowanymi w analogicznych okresach poprzedniego

roku. Wzrost cen w analizowanym okresie był zróżnicowany i wyniósł od 13,7% w pierwszym kwartale do 9,2% w czwartym kwartale. Średnio w 2016 r. za ha gruntów ornych dobrych (pszenno-buraczanych) płacono 54,1 tys. zł, za grunty średnie (żytnio-ziemniaczane) – 38,9 tys. zł, a za słabe (piaszczyste)- 29,1 tys. zł. Cena łąk w obrocie prywatnym w 2016 r., w porównaniu z zanotowaną rok wcześniej, charakteryzowała się wyższym wzrostem niż cena gruntów ornych. Średnia cena ha łąk w woj. podlaskim wyniosła 30,9 tys. zł, co w stosunku do 2015 r. oznacza wzrost o 19,3%, natomiast w kraju wzrost ten wyniósł 3,0%. W pierwszym kwartale 2016 r. przeciętna cena ha łąki w transakcjach pomiędzy rolnikami w naszym regionie wyniosła 31,7 tys. zł i uległa zmniejszeniu do poziomu 28,8 tys. zł w trzecim kwartale, a następnie wzrosła do 31,6 tys. zł, tj. ceny zbliżonej do notowanej na początku roku. W poszczególnych kwartałach analizowanego roku wzrost cen zakupu/sprzedaży 1 ha łąk w obrocie prywatnym w odniesieniu do zanotowanych

Zmodernizuj komputery Na czerwiec 2017 r. planowany jest kolejny ważny nabór wniosków z PROW 20142020. Będzie to „Wsparcie inwestycji w gospodarstwach rolnych” w ramach operacji typu „Modernizacja gospodarstw rolnych”. Nabór powinien zainteresować rolników, którzy myślą o unowocześnieniu swoich gospodarstw, poprzez zakup oprogramowania komputerowego oraz wdrożenie podobnych inwestycji. Chcąc modernizować i rozwijać gospodarstwo można zdecydować się na różne rozwiązania. Z jednej strony mogą być to inwestycje w duże maszyny czy pojazdy, z drugiej strony mniejsze, lecz równie skuteczne usprawnienia – takie jak aplikacje oraz programy do zarządzania gospodarstwem. Najbliższe nabory wniosków w ramach PROW 2014-2020 dają spore pole do działania w tym zakresie. 52

– W kosztach kwalifikowalnych, w ramach naboru wniosków na „Wsparcie inwestycji w gospodarstwach rolnych”, można ująć m.in. koszty zakupu sprzętu komputerowego, koszty zakupu lub rozwoju oprogramowania komputerowego i zakupu patentów, licencji, praw autorskich czy znaków towarowych – mówi Roman Grzesiak, koordynator projektów Agro-grupa.pl i Agrego Grupa. – Oznacza to, że rolnicy składający wnioski i spełniający określone kryteria mogą zdobyć ze środków unijnych zwrot za wydatki poniesione na zakup tego typu narzędzi informatycznych, także takich, jak oprogramowanie komputerowe na zasadzie licencji. Inwestycje w narzędzia informatyczne muszą być jednak bezpośrednio związane z działalnością i produkcją rolniczą, w której rolnik wykorzystuje sprzęt komputerowy.

w analogicznych okresach 2015 r. był zróżnicowany i wyniósł od 20,8% w czwartym kwartale, do 10,3% w trzecim kwartale. Wyższą cenę kupna ha łąki niż przeciętna w kraju odnotowano podobnie jak w przypadku gruntów ornych w województwach: kujawsko-pomorskim, wielkopolskim, mazowieckim, pomorskim i warmińsko-mazurskim, a także w podlaskim, gdzie średnia cena roczna przekroczyła uzyskaną w kraju o 22,1%. Podobnie jak w latach poprzednich, ceny ziemi były bardzo zróżnicowane, w zależności od położenia, klasy bonitacyjnej oraz jakościowej przydatności do prowadzenia określonych upraw. Z badań przeprowadzonych w 2016 r. wynika, że przeciętna cena dzierżawy ha gruntów ornych i łąk w województwie podlaskim wyniosła odpowiednio 0,6 tys. zł i 0,5 tys. zł, tj. o 2,9% i 23,3% więcej od średnich cen w poprzednim roku. Ceny dzierżawy w kraju były mniej korzystne dla dzierżawców niż w naszym regionie. Cecylia Jurkiewicz

Urząd Statystyczny

w B iałymstoku

Mogą one dotyczyć również przygotowania do sprzedaży produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie. Większość aplikacji i programów do zarządzania gospodarstwem dostępna jest dla rolników i doradców rolniczych w wersji testowej i rozszerzonej. – Co ważne, zakupienie licencji na oprogramowanie komputerowe również podlega zwrotowi ze środków unijnych – mówi ekspert. – Niektórzy rolnicy decydują się na użytkowanie programu dopiero wtedy, gdy uda im się podpisać umowę o przyznaniu pomocy z ARiMR. W takiej sytuacji w kosztach kwalifikowalnych mogą oni ująć koszt użytkowania danej licencji od dnia jej zakupu do dnia, w którym upływa 5 lat od planowanej przez Agencję wypłaty płatności końcowej. Warto skorzystać z najbliższych naborów wniosków PROW, gdyż mogą one pomóc w kompleksowym podejściu do zarządzania gospodarstwem. MaSz PODLASKIE AGRO

REKLAMA

PODLASKIE AGRO

FINANSE Najlepsze

banki dla rolników w 2017 r .

Oferta i jakość obsługi

Opublikowano wyniki drugiej edycji rankingu „Bank Najlepszy dla Rolnika”. W badaniu wzięło udział dwanaście banków posiadających w swojej ofercie produkty dedykowane rolnikom. Ranking przygotowała firma Martin & Jacob. Badanie zostało zrealizowane w styczniu br. Przeprowadzono je na próbie rolników wykorzystujących produkty bankowe na potrzeby własnych gospodarstw. Tak w roku ubiegłym, jak i obecnie, rolnicy oceniali poszczególne banki w zakresie 26 cech tworzących 4 segmenty: oferta bankowa, jakość obsługi, warunki lokalowe oraz ogólna opinia na temat banku. W roku poprzednim wszystkie Banki Spółdzielcze oceniano łącznie. Ranking tegoroczny 2017 jest bardziej szczegółowy. Wprawdzie banki spółdzielcze, z racji swojego doświadczenia w branży Agro, cieszą się dużym zaufaniem rolników, to jednak – formalnie i faktycznie – stanowią odrębne podmioty. Z tej racji w tegorocznym rankingu podano osobno oceny wyliczone dla kluczowych grup zrzeszających Banki Spółdzielcze: Spółdzielczej Grupy Bankowej oraz Grupy BPS. Banki rdzennie związane z sektorem rolnym, podobnie jak w roku ubiegłym, są oceniane najwyżej. Zachowują zatem wypracowaną przez

BANK

NAJLEPSZY DLA ROLNIKA

lata przewagę jaką mają nad innymi bankami w rozumieniu potrzeb biznesu rolnego. Pierwsza trójka rankingu to: BGŻ PNB Paribas, SGB Spółdzielcza Grupa Bankowa oraz Grupa BPS. Wysoko ocenione zostały również: Bank Zachodni WBK, Credit Agricole, mBank i PKO Bank Polski. Mocnymi stronami lidera tegorocznego rankingu – BGŻ PNB Paribas – są, obok ogólnej oceny, oferta produktowa i obsługa klienta. Jak dowodzą wyniki tegorocznych badań, rolnicy nadal przywiązują dużą wagę do kontaktu bezpośredniego z doradcą oraz do jego kompetencji. Gospodarze cenią sobie także dyskrecję obsługi, indywidualne podejście do klienta oraz prostą i zrozumiałą komunikację. Podobnie jak w ubiegłym roku, badani rolnicy dużą wagę przypisują także do bankowości elektronicznej, która stanowi ułatwienie w sytuacjach niewymagających bezpośredniego kontaktu. MaSz

Premie

dla młodych Podlaski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Szepietowie organizuje cykl szkoleń dla beneficjentów poddziałania „Premie dla młodych rolników”. Spotkania będą prowadzone w dniach 25 maja – 2 czerwca 2017 r. Tematy realizowane w ramach cyklu szkoleniowego to: 1. Wymogi wzajemnej zgodności w gospodarstwie rolnym. 2. Obowiązki rolnika wynikające z wprowadzenia zasad integrowanej ochrony roślin. 3. BHP w gospodarstwie rolnym ze szczególnym uwzględnieniem produkcji zwierzęcej. 4. Nowoczesny chów bydła mlecznego. 5. Zarządzanie gospodarstwem ekologicznym. 6. Wsparcie działań na rzecz ochrony środowiska w PROW 2014-2020 7. Ekonomika w gospodarstwach rolnych. 8. Rachunkowość rolnicza. Cena za uczestnictwo w jednym szkoleniu to 50 lub 100 zł. Zgłoszenia przyjmowane są do 19 maja. Liczba miejsc na dany termin jest ograniczona, a o przyjęciu decyduje kolejność zgłoszeń. MaSz

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

PODLASKIE AGRO

PORADY Służebność

osobista od  A do  Z

Póki śmierć Was nie rozłączy

Czym jest służebność osobista? W jaki sposób można ją ustanowić? Jak jest opodatkowana i czy można się jej zrzec? Na pytania odpowiada Małgorzata Rosińska, kierownik działu prawnego Funduszu Hipotecznego Dom. Gdy mowa o rencie dożywotniej, wypłacanej seniorowi w zamian za przekazanie prawa własności do nieruchomości, mowa również o służebności osobistej, która gwarantuje, że senior będzie mógł zamieszkiwać w swoim domu, aż do śmierci. Podlaskie Agro: Co to jest służebność osobista mieszkania? Małgorzata Rosińska: Służebność osobista to jedno z ograniczonych praw rzeczowych, wymienione enumeratywnie w Kodeksie cywilnym. Z reguły jej treść sprowadza się do zagwarantowania uprawnionemu dożywotniego korzystania z mieszkania lub domu. Cechą charakterystyczną służebności jest jej indywidualny charakter – ustanawiana jest na rzecz konkretnej osoby fizycznej i wygasa najpóźniej z chwilą jej śmierci. Przedmiotem służebności może być wyłącznie nieruchomość. Bezwzględny charakter służebności osobistej powoduje, że jest ona skuteczna względem każdoczesnego właściciela nieruchomości obciążonej, jak również względem wszystkich innych podmiotów, którym nie przysługuje prawo do korzystania z nieruchomości obciążonej

skutecznie względem uprawnionego z tytułu tej służebności. PA: W jaki sposób mogę ustanowić służebność osobistą? MR: Służebność osobista mieszkania powstaje z reguły w drodze umowy zawartej między właścicielem nieruchomości a osobą, na rzecz której prawo to ma zostać ustanowione. PA: Jak opodatkowana jest służebność osobista? MR: Służebność osobista może mieć charakter nieodpłatny lub odpłatny. Ta pierwsza podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, według stawek i zasad wskazanych w tej ustawie. Co istotne, roczną wartość służebności ustala się jako 4 proc. wartości całej obciążonej nieruchomości. Jeżeli służebność została ustanowiona na czas nieokreślony lub na czas życia uprawnionego, wówczas roczną wartość należy pomnożyć przez 10. Jeżeli prawo to zostanie ustanowione na krótszy okres czasu – wartość służebności mnożymy przez odpowiednią liczbę lat lub ich części. Odpłatna służebność osobista mieszkania podlega opodatkowaniu podatkiem

Małgorzata Rosińska od czynności cywilnoprawnych. W tym przypadku podstawę opodatkowania stanowi wartość świadczeń osoby, na rzecz której ustanowiono służebność, za okres, na jaki prawa te zostały ustanowione. Z zastrzeżeniami przewidzianymi w tej ustawie, stawka podatku wynosi 1 proc. PA: Czy można się zrzec służebności osobistej? MR: Uprawniony z tytułu służebności osobistej mieszkania w każdej chwili może ze swego prawa zrezygnować. Wystarczy, że złoży stosowne oświadczenie. Należy jednak pamiętać, że jeżeli prawo było ujawnione w księdze wieczystej, do jego wygaśnięcia potrzebne jest wykreślenie prawa z księgi wieczystej. PA: Kiedy ustanawia się służebność osobistą? MR: Z reguły służebność osobista mieszkania ustanawiana jest w ramach umowy o dożywocie lub renty odpłatnej, stanowiąc bardzo ważny element tej umowy. PA: Dziękujemy za rozmowę

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

PODLASKIE AGRO

BUDUJEMY I MIESZKAMY Slide PRO –

nowoczesne rozwiązanie dla rolnictwa

Polecamy bramy

Dynamiczny rozwój technologii produkcji paneli o budowie warstwowej, a także udoskonalenia procesów produkcyjnych bram przemysłowych Wiśniowski zaowocowały wprowadzeniem na rynek innowacyjnego r oz w ią z ania w z ak r e sie ko n s tr ukcji podwieszano-przesuwnych – bramy SlidePro.

Brama SlidePro została poddana badaniom, potwierdzającym spełnienie parametrów wymaganych przez normy europejskie PN-EN 13241-1. Cechuje ją wodoszczelność w klasie 2 i przepuszczalność powietrza w klasie 1.

To idealne rozwiązanie do obiektów z niewielkim nadprożem oraz obiektów, gdzie nie ma możliwości montażu bram z prowadnicami podsufitowymi. SlidePro to produkt, łączący sprawdzoną konstrukcję bram podwieszano-przesuwnych z nowoczesnym płaszczem, wykonywanym z paneli stalowych, stosowanych w bramach segmentowych. Dzięki takiej budowie SlidePro zyskała wyjątkowe walory estetyczne oraz świetne parametry wytrzymałościowe konstrukcji. Bramy przemysłowe podwieszano-przesuwne to proste rozwiązania w halach o ograniczonych możliwościach zabudowy. Znajdują zastosowanie w pomieszczeniach, w których zamknięcia wymagają otwory o dużej szerokości. Innowacyjność bramy SlidePro polega m.in. na rozszerzeniu funkcjonalności konstrukcji podwieszano-przesuwnej o możliwość regulacji bramy zarówno w płaszczyźnie poziomej, jak i pionowej. Zwiększa to w znaczny sposób możliwości zastosowania bramy SlidePro np. do obiektów modernizowanych. Łatwość montażu bramy SlidePro znacznie poszerza jej funkcjonalność. Ilość elementów montażowych ograniczono do minimum, dzięki czemu sam montaż nie jest skomplikowany, a praca bramy jest swobodna i bezawaryjna. Możliwość montażu do sufitu bądź nadproża czyni bramę uniwersalną pod względem zastosowania. Podobnie

jak inne typy bram o konstrukcji podwieszano-przesuwnej, SlidePro może być wykonana w wersji jedno- lub dwuskrzydłowej. SlidePro zaskakuje walorami estetycznymi. To zasługa przeprojektowanego płaszcza bramy, zbudowanego z paneli stalowych wypełnionych pianką poliuretanową, znanych z bram segmentowych. Do produkcji skrzydeł dedykowany jest panel z przetłoczeniem V oraz gładki, z możliwością malowania na kolory z palety RAL. Dopracowane detale potęgują wrażenie jednolitego wyglądu, dzięki czemu bramy te doskonale odnajdą się w nowoczesnych przestrzeniach. Sprawdzą się zarówno w roli neutralnej przegrody, jak i wówczas, gdy inwestor będzie chciał podkreślić kolorystyczne walory otoczenia i wnętrza obiektu. Brama występuje w wersji ręcznej oraz automatycznej. Może być wyposażona w opcje dodatkowe, jak: drzwi przejściowe, okienka czy konstrukcja do montażu do sufitu. Zastosowanie płaszcza o grubości 40 mm oraz systemu uszczelnień wpływa na optymalne parametry przenikalności cieplnej bramy SlidePro, co potwierdzają badania Instytutu Techniki Budowlanej. Współczynnik przenikania ciepła wynosi 2,07 W/m2K dla bramy 600x400 cm. Oprac. BK

Fot. Wiśniowski

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

PODLASKIE AGRO

ZDROWIE I URODA

Po dobrej zabawie czas na wspólną fotkę. Na zdjęciu dzieci wraz z animatorką, Urszulą Bielawską.

Imprezy

urodzinowe w Parku

Trampolin „Jumper”

Zaskakujące urodziny Imprezy urodzinowe w Parku Trampolin „Jumper” to połączenie aktywności fizycznej i dobrej zabawy. A jak powszechnie wiadomo, jednego i drugiego, nigdy za wiele. Program przyjęcia podzielony jest na trzy części. – Pierwsze pół godziny to czas przeznaczony na zapoznanie się i integrację z grupą – mówi Urszula Bielawska, animatorka imprez urodzinowych. – Na początku każdy z uczestników otrzymuje skarpetki antypoślizgowe. Następnie rozpoczynają się gry i zabawy: dzieci wykonują zadania, aby otrzymać kolorową opaskę, która jest „biletem wstępu”. Zabawom towarzyszy wesoła atmosfera. W Jumperze nie brakuje także tradycyjnych gier, jak na przykład głuchy telefon z łamańcami językowymi. Kiedy pierwsze lody zostaną przełamane, po obejrzeniu filmu o zasadach bezpieczeństwa, rozpoczyna się druga część urodzin. Jubilat wraz z gośćmi, pod opieką animatorki i trenerów, wskakuje na godzinne szaleństwo na trampolinach. – Do dyspozycji gości są wszystkie sektory parku, m.in. basen z gąbkami, arena do gry 60

w zbijaka, poducha powietrzna, czy ścianka wspinaczkowa – opowiada Mateusz Kondzior, współwłaściciel Jumpera. Wejście na park rozpoczyna się wspólną rozgrzewką z trenerem. Prowadzący urodziny stara się urozmaicić uczestnikom imprezy czas spędzony na trampolinach. – Przez pół godziny bawimy się w grupie, wspólnie skaczemy, organizujemy zawody z torami przeszkód. Później uczestnicy mają czas wolny. Chętni mogą podszkolić akrobatyczne umiejętności pod okiem trenerów. Nieodłączną częścią imprezy jest wykonanie grupowego zdjęcia, które jubilat otrzymuje wraz z prezentem – dodaje animatorka. Po godzinnej zabawie na trampolinach wszyscy udają się do sali urodzinowej, gdzie, choć zmęczeni, głośno śpiewają „Sto lat” i zajadają się tortem. Ostatnie pół godziny imprezy upływa pod znakiem zabaw, w trakcie których nie brakuje niespodzianek. Jubilat

otrzymuje prezent od ekipy Jumpera, a każdy z gości – silikonową opaskę na rękę. Jak mówi Mateusz Kondzior, organizując urodziny w Jumperze, klienci mają do wyboru przyjęcie bez lub z poczęstunkiem (ciastka, chipsy, owoce), natomiast tort należy zamówić we własnym zakresie. W obu przypadkach na gości czeka przygotowana wcześniej sala urodzinowa. Pakiet standardowy to koszt 370 zł/10 osób, natomiast za pakiet plus zapłacimy 440 zł/10 osób. Wejścia dla każdej kolejnej osoby to opłata 30 zł/os. Jeżeli Twojemu dziecku marzą się niezapomniane urodziny i chcesz zaskoczyć gości przyjęciem w niecodziennym klimacie wyskocz do Parku Trampolin „Jumper”, który znajduje się przy ul. Bema 6 w Białymstoku. Zapraszamy! Więcej informacji na www.jumperpark.pl. Agnieszka Danilczuk,

Fot. „Jumper” Park Trampolin

tel. 576 183 518, ul. gen. J. Bema 6, 15-369 Białystok www.jumperpark.pl kontakt@jumperpark.pl PODLASKIE AGRO

ARTYKUŁ REKLAMOWY

Przed zdmuchnięciem świeczek z urodzinowego tortu warto pomyśleć życzenie, a wtedy na pewno się spełni. Twoje dziecko marzy o wyjątkowym i niezapomnianym przyjęciu urodzinowym? Naprzeciw marzeniom wszystkich, którzy chcieliby świętować swoje urodziny w oryginalny sposób, wychodzi białostocki Park Trampolin „Jumper” z ofertą imprez, o której opowiedzą Urszula Bielawska i Mateusz Kondzior.

ZDROWIE I URODA Korzystaj

ze  średniowiecznej mądrości i ciesz się dobrym zdrowiem

W prostocie siła

Nieodpowiedni sposób odżywiania, brak ruchu, nieumiejętność wyciszenia się i relaksacji – to czynniki zakłócające stan równowagi i harmonii naszego organizmu. Zebrane razem pozbawiają nas zdrowia i dobrego samopoczucia na co dzień. Zatem – czy w dzisiejszych czasach życie bez chorób jest w ogóle możliwe? Przeglądając literaturę o zdrowym odżywianiu na szczególną uwagę zasługują dzieła św. Hildegardy, dwunastowiecznej zakonnicy z Bingen. – Elementem zdrowego i witalnego życia, według siostry Hildegardy, jest sześć podstawowych reguł – mówi Bożena Kobosko, właścicielka sklepu Zdrowa Spiżarnia w Białymstoku. – Oto i one: dokonuj właściwego wyboru pożywienia oraz pij odpowiednią ilość płynów; ureguluj rytm snu i czuwania; zachowaj równowagę między ruchem a spoczynkiem; wspomagaj usuwanie zanieczyszczeń i szkodliwych substancji z krwi, limfy i tkanki łącznej; żyj w harmonii z przyrodą i wszechświatem; wspomagaj swoje zdrowie duchowe przemieniając negatywne stany psychiczne w pozytywne myślenie, miłość i radość. Analizując poszczególne reguły okazuje się, że najważniejszym dla nas punktem jest

właściwe odżywianie, a właściwie – dobór pełnowartościowego pożywienia. – Odżywianie w oparciu o wskazówki św. Hildegardy bazuje na wiedzy o uzdrawiających siłach tkwiących w takich produktach jak orkisz, owoce i warzywa, ryby i mięso traktowane jako dodatek oraz zioła i przyprawy jako środki wspomagające trawienie i odgrywające istotną rolę w przyswajaniu wartości odżywczych z pożywienia. Paru składnikom warto poświęcić więcej uwagi, ponieważ są one niezbędnymi, podstawowymi elementami tej diety. Są to: orkisz, kasztany, koper włoski, galgant, bertram, babka płesznik i słodkie migdały – tłumaczy właścicielka sklepu Zdrowa Spiżarnia. Orkisz, w medycynie św. Hildegardy, jest najważniejszym środkiem odżywczym i leczniczym. Dzięki współczesnym badaniom naukowym wiadomo, że w porównaniu z innymi zbożami, posiada optymalną zawartość jakościową i ilościową wszystkich składników wysokowartościowego białka, nienasyconych kwasów tłuszczowych, soli mineralnych, pierwiastków śladowych, elektrolitów i witamin. Zawiera też niespotykany w innych produktach Thiocyanat (rodanid) – element wzmacniający i budujący system immunologiczny, naturalny czynnik wzrostu komórek nerwowych, krwi, tkanek kostnych i ciał odpornościowych. – To dzięki wysokiej zawartości tego elementu, orkisz zapobiega powstawaniu w organizmie człowieka komórek nowotworowych, działa antyalergicznie, przeciwzapalnie, wzmacnia serce i system nerwowy, podnosi witalność, zmniejsza poziom cholesterolu we krwi, zapewnia lepszą budowę tkanki mięśniowej oraz poprawia nastrój. Bardzo ważny w tej kwestii jest jednak gatunek orkiszu. Występuje tylko

W ię ce j infor ma cji na te mat die t y ś w. Hilde gard y ora z z as tosowania pr z ypraw i ziół wspomagając ych w terapiach lec znic z ych można uzyskać w Zdrowej Spiżarni przy ul. Świętojańskiej 8 w Białymstoku, sklepie ekologicznym oferującym w ysokowar tościową ż y wność ekologiczną.

pięć odmian gwarantujących wyżej opisane właściwości. Są to: Schwabenkorn, Steiners Roter Tiroler, Frankenkorn, Oberkulmer Rotkorn i Ostro – mówi Bożena Kobosko. Kasztany są niesamowite. Jak mówi św. Hildegarda – są bardzo ciepłe i dzięki temu mają dużą siłę życia, przez co symbolizują umiar; wszystko co w nich jest, jest wykorzystywane w walce z każdą słabością w człowieku. Z tych słów wynika, że kasztany są skuteczne na wszelkie dolegliwości. – Można je jeść surowe, gotowane, pieczone czy w formie mączki. Pod każdą postacią mają działanie odżywcze i lecznicze. Polecam je wszystkim – zdrowym jak i chorym. Mają też właściwości ochronne – osłaniają wątrobę przed negatywnym wpływem alkoholu. W kasztanach znajdują się garbniki i bioflawonoidy, wysokowartościowe węglowodany oraz aminokwas Gaba potrzebny m.in. do przewodzenia nerwowego i budowy komórek nerwowych. Ze względu na zawartość składników odżywczych i zgromadzoną energię słoneczną, zapewniają pełne harmonijne odżywienie człowieka. Sprawdzają się w leczeniu chorób wyniszczających organizm np. nowotworów czy boreliozy. Mają szczególne znaczenie regenerujące wątrobę – dodaje Bożena Kobosko ze Zdrowej Spiżarni. Z kolei koper włoski, inaczej fenkuł jest uniwersalnym środkiem wspomagającym trawienie. Usuwa przykry zapach z ust i ciała, zapobiega wzdęciom, zgadze, nadkwasocie, przynosi ulgę po błędach dietetycznych, ułatwia trawienie tłustych pokarmów, a poza tym zawiera cenne witaminy i minerały. – Zawarte w nim olejki eteryczne likwidują skurcze, usuwają śluz i oczyszczają jelita z nagromadzonych gazów. Mają właściwości antyseptyczne, zapobiegają wzrostowi bakterii chorobotwórczych i wzmacniają system immunologiczny w walce z bakteriami – mówi pani Bożena. Dokonując właściwego wyboru, czyli kupując pełnowartościowe artykuły spożywcze pochodzące z upraw ekologicznych i stosując się do wskazówek św. Hildegardy pomagamy sobie w uzyskaniu dobrego zdrowia na co dzień. MB

Fot. Magdalena Sadowska

PODLASKIE AGRO

REKLAMA

PODLASKIE AGRO

Konkurs

ZDROWIE I URODA Skuteczna

walka z cellulitem?

Teraz

to  możliwe!

Zgrabne uda? Z nami się uda!

A dla naszych Czytelniczek mamy konkurs, w którym nagrodami są opisywane kosmetyki. Aby wygrać upominek należy udzielić odpowiedzi na pytanie: Jak dbam o swoje zdrowie i sylwetkę? Na zgłoszenia (mailowe – biuro@podlaskieagro.pl lub pocztą tradycyjną) czekamy do końca maja br. Nagrodzimy autorki trzech najciekawszych propozycji.

Wiosna to dla wielu pań ta pora roku, kiedy podejmują walkę z nadprogramowymi kilogramami. Nie tylko ćwiczą i starają się zmienić dietę, ale też wspomagają się wyszczuplającymi i modelującymi ciało kosmetykami, które pozwalają na podtrzymanie rezultatów osiągniętych przez stosowanie diety i aktywność fizyczną. Lato dopiero przed nami, ale już teraz setki kobiet z niepokojem przygląda się swemu ciału. Nagromadzone przez zimę nadprogramowe kilogramy, nierówna, pofałdowana skóra przeszkadzają, ale i motywują do walki o nowy wygląd. Cellulit jest efektem zmian zachodzących w organizmie kobiety, z których najważniejszymi są uwarunkowania genetyczne oraz zaburzenia hormonalne. Proces jego powstawania związany jest z gromadzeniem się tkanki tłuszczowej, która stopniowo zaczyna uciskać otaczające ją naczynia krwionośne. Konsekwencją spowolnionego mikrokrążenia krwi jest słabszy odpływ szkodliwych substancji z komórek do układu chłonnego. Pomimo coraz większej popularności profesjonalnych kuracji antycellulitowych w gabinetach kosmetycznych, nie każda kobieta ma możliwość z nich skorzystać. Rozumiejąc problem kobiet, jakim jest walka z cellulitem, ekspertki z Laboratorium Naukowego Lirene stworzyły specjalistyczne zestawy, które umożliwiają przeprowadzenie zabiegów antycellulitowych w zaciszu domowym. To antycellulitowy lipo-masaż składający się z antycellulitowej maski – reduktora tkanki tłuszczowej i masażera

ręcznego. Zabieg usprawnia działanie układu limfatycznego, który odpowiada za oczyszczanie organizmu z toksyn i wspomaga redukcję tkanki tłuszczowej. Maska zawiera tzw. ultra-modelujący cellular activator, który stymuluje zalegającą tkankę tłuszczową do samospalania, w efekcie modelując, wyszczuplając i redukując cellulit. Dodatkowo została ona wzbogacona o odmładzającą witaminę E oraz olejek ryżowy i babassu, które aktywnie wspierają odbudowę skóry, przywracając jej równowagę hydrolipidową, gładkość i miękkość. Kolejnym zabiegiem możliwym do przeprowadzenia w domu jest zabieg antycellulitowy w formie termoaktywnych bandaży. Aktywuje enzymatyczne spalanie w komórkach tłuszczowych, napina i modeluje skórę oraz wspomaga produkcję kolagenu. Nasączone bandaże zawierają unikalny, wyszczuplający kompleks slim up, który dzięki ukierunkowanemu działaniu na poprawę mikrocyrkulacji, wyszczupla i modeluje sylwetkę. Usuwając nadmiar wody i toksyn z organizmu, zmniejsza widoczność cellulitu oraz pozostawia skórę nawilżoną i gładką w dotyku. MB, Fot. Lirene

Twój włos ma głos Fabryka Kosmetyków Venita to firma z ponad 25-letnią tradycją i doświadczeniem. Jest wiodącym producentem kosmetyków do koloryzacji, pielęgnacji oraz stylizacji włosów. Jest doskonale znana naszym Czytelnikom, gdyż już nie raz organizowaliśmy konkursy, w których do wygrania były właśnie produkty tej marki. Zabawy te cieszyły się zawsze bardzo dużym zainteresowaniem. Tej wiosny Venita wprowadza dwa nowe kolory do serii farb Multi Color: popielaty blond i beżowy blond. Przypomnę, iż Multi Color to pielęgnacyjna farba do włosów, wzbogacona o naturalne olejki: arganowy i macadamia, o właściwościach odżywiających, nawilżających i regenerujących włosy. Efektem koloryzacji są włosy miękkie, nawilżone i pełne blasku. Farba Multi Color stosowana regularnie zapewnia głębszy kolor oraz poprawia jego trwałość. Uzupełnieniem pielęgnacji są rewitalizujące kolor szampony z efektem Drodzy Czytelnicy. Jeśli chcecie otrzymać jeden z prezentopłukanki oraz rewiwanych tu zestawów Venita zapraszamy do udziału w konkursie. talizator koloru Do końca maja br. prześlijcie nam, na adres redakcji lub mailem w piance. biuro@podlaskieagro.pl, hasło reklamujące farby Multi Color. Nagrodzimy autorów ośmiu najciekawszych propozycji. MB, Fot. Venita

Konkurs

PODLASKIE AGRO

ROZRYWKA Szalom, pisarz żydowski

Wdzięk, Dodatnia Skurcze urok Wada cecha przePospolity wzroku charakpony teru chwast

Kawa rozpuszczalna

21 Miasto w Rosji nad rzeką Ural

Figura bez kantów

Jacek Malczew6 ski

Larwa owada

Żołnierz wzięty do niewoli

Kwit

Przykryte grzywką

Poczytny Umberto

Do pokrywania drewna

Przerabiana w rafinerii

Leśny ul

Esencja powieści

Laura, gra w "Klanie"

Pojazd konny Dzieło szewca Lantanowiec

Portret nagusa Ryba denna

Mieszkaniec Bilbao Używana do smarowania Najstarsza epoka jury

15 Edwin van der ..., bramkarz

18 Dawne Kongo

5 14

23 Przepływa przez Goleniów

Wyrąb drzew w lesie

20 8

Stopień w szkole

Łagodzi wstrząsy w czasie jazdy

Iwan Groźny lub Mikołaj II Romanow

Ochronny kolor szarozielony

Niewzruszona podstawa

Rybie żebro

Nad ustami Groźny w rzece

Platynowiec Wśród warzyw

Atakuje żądłem

Płaszcz arabski Kuzynka kuny

Demi, aktorka

Zbiornik paliwa

Wywar z mięsa Stolica Jemenu

Francis, PieniężWąwóz, ne angielski wynagroparów filozof dzenie

Reguła, kanon

Odmiana hodowlana

Pniak po ścięciu drzewa Imię Cembrzyńskiej

Państwo Ozdobny Roślina nad pas przy cebulkoMekonkimonie wa giem

Sara dla Abrahama

Spośród osób, które prześlą prawidłowe hasło 16 wylosujemy trzy i nagrodzimy kosmetykami Poziomy marki Bell. Zgłoszenia prosimy wysyłać drążek na adres redakcji gimnaslub mailem biuro@podlaskieagro.pl. tyczny Na rozwiązania czekamy do końca maja br. Uwaga! W losowaniu nagród wezmą udział zgłoszenia zawierające poprawne hasło, imię, nazwisko i adres uczestnika.

Liche posłanie

Wyspa na Oceanie Indyjskim

Wysoka budowla o małej powierzchni podstawy

Zięć Mahometa, mąż Fatimy

Mleczny Imię lub Kurosaszybkiej wy, obsługi reżysera

Auguste, francuski impresjonista

25 Zdrowe warzywo

13 Polska piosenkarka pochodzenia greckiego

Powieść Żona Leopolda Tyr- Uranosa manda

Ludowy taniec styryjski

Ukochany Afrodyty

Cechuje dżentelmena

Dłuższy Malowautwór ny wierszowany pędzlem Zapasy Mały na z dużej czarną godzinę 19 chmury

Farba wodna

Nielot w zoo Ciekły tłuszcz

Kraina szczęśliwości

Wśród kolędników, turoń

Region górski w Azji

Wiązany pod szyją

Klub sportowy z Madrytu Zakrywa dziurę Najdalej wysunięty Członek na północ punkt brytyjsMada- kiej Izby Beenhakker gaskaru Lordów

Zadawany łgarzowi

Butan lub metan

Glon

Rysa, pęknięcie

Natchnienie poety

Dzień tygodnia

Hasło krzyżówki z ostatniego wydania gazety brzmiało: Kto czai się po drugiej stronie.

Ogon cietrzewia Doktryna Końcobraci wa faza polskich baroku

HYPOAllergenic Long Lasting Nail Enamel HYPOAllergenic Mat Liquid Lipstick www.bell.com.pl

PODLASKIE AGRO Bell_reklama hypo_mat liquid lipstick_krzyzowka_195x65.indd 1

65 08.05.2017 12:19

ROZRYWKA Sens BHP jest taki: Kask na głowie chroni nie łeb budowlańca, a tyłek kierownika budowy.

***

W barłogu drzemie niedźwiedź. Obok bawi się jego synek. W pewnym momencie zaczyna on biegać i szturchać śpiącego ojca. – Tato, tato, kup mi rowerek, kup mi rowerek. Będę jeździł z innymi dziećmi, bawił się. Kup mi rowerek! Niedźwiedź otworzył jedno oko i mruczy: – No tak, weź teraz rzuć wszystko i leć mu kupić rowerek.

***

Mówi kumpel do kumpla: – Słyszałem że masz nową dziewczynę? – No... – A dobra jest łóżku? – W sumie to nie wiem. Jedni mówią, że tak; inni, że nie....

***

Jakie są najczęściej spotykane szwedzkie nazwiska? – Lars, Larsen, Larsoden. A czeskie? – Dokładnie takie same, tylko czytane od tyłu.

***

Jak długo należy patrzeć na teściową jednym okiem? – Tak długo aż muszka zrówna się ze szczerbinką.

***

Wezwanie do biurowca. Powód – gwałt na spr zątaczce. Poszkodowana składa zeznania: – Klęczę i myję podłogę, a ten typ zaszedł mnie od tyłu i wykorzystał! – A dlaczego pani nie uciekała? – Gdzie? Na umyte?!

Wygrali :)

***

Jeśli kobieta włącza wycieraczki kiedy nie pada deszcz, to znaczy, że będzie skręcać.

***

Dopóki mój szef myśli, że ja dużo zarabiam; dopóty ja będę robił tak, żeby on myślał, że ja dużo pracuję.

***

Wraca córka do domu z pierwszej randki. Ojciec przygląda się jej uważnie i pyta: – Piłaś? Paliłaś? – Nie. Absolutnie nie. – To opowiadaj jak było. Co robiłaś? – Tato nie wiem jak to się nazywa, ale od dziś będzie to moje hobby.

***

– Żona pyta męża: – Kochanie, co byś zrobił, gdybym wygrała w totolotka? – Wziąłbym połowę i się wyprowadził. Na to żona: – Trafiłam trójkę. Bierz dychę i spadaj!

***

– Jakie słowo w języku polskim ma najwięcej liter „y”? – Wychylylybymy.

Anna Kalinowska z miejscowości Kalinowo Solki wygrała kosmetyki marki Soraya.

***

Żona pyta męża: – Kochanie, jak ci smakował obiad, który dziś zrobiłam? – Dlaczego ty ciągle dążysz do kłótni?

***

Młodzi małżonkowie zasiadają do pierwszego obiadu, który jest debiutem kulinarnym żony. – A czym kochanie nadziewałaś tego pieczonego kurczaka? – pyta mąż. – Jak to nadziewałam – dziwi się żona. – Przecież on nie był pusty w środku.

***

Przychodzi baba do apteki i pyta: – Czy są pigułki „dzień po”? – Nie, będą jutro.

PODLASKIE AGRO