Zdrowy Białystok 39/2018 by Wydawnictwo Skryba

nr 3(39)/2018

bezpłatny magazyn o tematyce zdrowia i urody

prof. Waldemar Kuczyński dr Agnieszka Kuczyńska Kriobank Centrum Leczenia Niepłodności Ginekologia i Położnictwo w Białymstoku

STABILIZATORY I ORTEZY DLA AKTYWNYCH zapewniają komfort i bezpieczeństwo w trakcie ruchu BARK ŁOKIEĆ PLECY KOLANO, BIODRO i UDO

SALON MEDYCZNY, PRACOWNIA ORTOPEDYCZNA  Ryska 1 bud. E, Białystok  500 59 59 47  ryska@ortopedyka.eu  Stary Rynek 2 lok. 103, Białystok  500 59 59 82  staryrynek@ortopedyka.eu

STOPA I KOSTKA  www.ortopedyka.eu

2 ZDROW Y BIA£YSTOK 3(39)

Zdrowy czasoumilacz Oddajemy w Państwa ręce letnie wydanie naszego pisma. Liczymy na to, że pojedzie z Wami na wakacje i będzie umilało czas. Gazetę otwiera artykuł przygotowany we współpracy z Magdaleną Małyską z gabinetu protetyki słuchu, Modelowanie Słuchu – Aparaty Słuchowe, który niedawno pojawił się na medycznej mapie Białegostoku. Pani Magda wyjaśnia czym jest terapia Stymulacji Polimodalnej Percepcji Sensorycznej metodą Skarżyńskiego i kto może z niej skorzystać. Kolejny, godny polecenia artykuł nosi tytuł „Moda czy konieczność” i mówi o tym, czym kierować się przy wyborze okularów słonecznych oraz, że promieniowanie UV może uszkodzić powierzchnię oka i jego wewnętrzne struktury. I właśnie okulary przeciwsłoneczne, okulary z soczewkami barwionymi lub soczewki kontaktowe posiadające filtr UV, są najlepszym środkiem zabezpieczającym oczy. Warto kupić i nosić – nie tylko „dla szpanu”. Na okładce naszej gazety gościmy tym razem profesora Waldemara Kuczyńskiego z córką. Z pewnością

Spis treści: jest on postacią, której naszym Czytelnikom przedstawiać nie trzeba. To on pracował w zespole, który ponad 30 lat temu doprowadził do narodzin pierwszego w Polsce dziecka poczętego metodą in vitro. Profesor kieruje własnym ośrodkiem leczenia niepłodności małżeńskiej w Białymstoku – Kriobank. O czym opowiada? Zapraszam do lektury. W poprzednim wydaniu gazety pisaliśmy o tym jak zmienić lekarza rodzinnego. Jeśli ktoś zamierza to zrobić, to proponuję poradnię inną niż wszystkie. Twój Lekarz Rodzinny- tam zdrowie pacjentów, zaufanie, poczucie bezpieczeństwa i satysfakcja są najważniejsze. I na koniec – udzielanie pierwszej pomocy osobie poszkodowanej. To trudne i odpowiedzialne zadanie. Jak zachować się w takiej sytuacji? Co zrobić najpierw? Czytajcie w artykule „Zanim przyjedzie pomoc”. I niech będzie to umiejętność, którą jak najrzadziej będziecie wykorzystywać. Życzę udanych i – przede wszystkim – bezpiecznych wakacji. Marzena Bęcłowicz, redaktor naczelna

Redaktor naczelna: Marzena Bęcłowicz, mbeclowicz@skryba.media.pl bezpłatny magazyn o tematyce zdrowia i urody

Wydawnictwo Skryba, ul. Bema 11, lok. 80, 15-369 Białystok, tel. 85 745 42 72, e-mail: redakcja@zdrowybialystok.pl

ZDROW Y BIA£YSTOK 3(39)

DTP: Jan Kitszel Reklama: Agata Gizińska tel. 792 793 882, Magdalena Pietraszko, tel. 533 379 533 Joanna Sawicka, tel. 507 181 639

Aktualności Terapia Stymulacji Polimodalnej Percepcji Sensorycznej metodą Skarżyńskiego – str. 4 Poznaj właściwości chlorofilu – str. 6 Niezapomniane urodziny w Tęczowym Świecie – str. 8 Jak uzyskać Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego – str. 8 Zdrowie Eskulap zaprasza do gabinetu medycyny podróży – str.10 Czym jest kangurowanie – str. 12 Poradnia Twój lekarz rodzinny zaprasza – str. 14 Gdzie zrobić RTG zębów – str. 16 Letnie must have, czyli okulary przeciwsłoneczne – str. 18 Jak udzielić pierwszej pomocy osobie poszkodowanej – str. 20 Uroda Letnia oferta zabiegów w Instytucie Urody Yasumi – str. 21 Wywiad Rozmowa z prof. Waldemarem Kuczyńskim, właścicielem Kriobanku – str. 22 Kuchnia Miodosytnia – lokal, w którym króluje płynne złoto – str. 24 Sposób na udane i smaczne grillowanie – str. 26 Trwa druga edycja programu Extra Szkolna Stołówka – str. 26 Nowości rynkowe – str. 28 Rozrywka – str. 29 Tu są nasze gazety – str. 30 Zdjęcie na okładce – fot. Kriobank Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń. Redakcja zastrzega sobie prawo skracania i adiustacji publikowanych tekstów. Przedruki i wykorzystywanie opublikowanych materiałów mogą odbywać się wyłącznie za zgodą redakcji.

www.zdrowybialystok.pl Druk: Bieldruk Białystok. Nakład: 8.000 egz.

a k t u a l n o œ c i Czym jest terapia Stymulacji Polimodalnej Percepcji Sensorycznej metodą Skarżyńskiego

Posłuchaj, bo to ważne Centralne zaburzenia przetwarzania słuchowego mylone są często z wadą słuchu. To błąd. U osób z tą przypadłością słyszenie nie jest zaburzone i czułość słuchowa jest prawidłowa. Czym zatem są? Wyjaśniamy.

Fot. Modelowanie słuchu

Fot. Marzena Bęcłowicz

waniem usłyszanych informacji. Jedną z nowych, łatwo dostępnych metod terapii, mającą zastosowanie u pacjentów z trudnościa– Centralne zaburzenia przetwarzania słucho- mi w zakresie przetwarzawego dotyczą centralnej, nerwowej części układu nia słuchowego, którym słuchowego i objawiają się niewłaściwym prze- towarzyszą inne zabutwarzaniem bodźców słuchowych – wyjaśnia rzenia, jest Stymulacja Magdalena Małyska, logopeda i protetyk słuchu Polimodalnej Percepcji z gabinetu protetyki słuchu Modelowanie Słuchu – Sensorycznej metodą Aparaty Słuchowe w Białymstoku. – Powodują one, Skarżyńskiego (SPPS). – Programy zastosowane w SPPS opracowane O zaburzeniach przetwarzania słuchowego mo- zostały dla pacjentów gą świadczyć trudności w słyszeniu w hałasie, wykazujących trudności ▲▲ Modelowanie Słuchu – Aparaty Słuchowe to nowy gabinet protetyki słuchu w Białymstoku. Na zdjęciu Magdalena Małyska, logopeda, protetyk słuchu i teraw spełnianiu prostych lub złożonych poleceń w przetwarzaniu słuchowym, współwystępującypeuta SPPS z tej placówki. słownych, w czytaniu i pisaniu, w koncentracji uwagi; a także przekręcanie podobnie brzmią- mi z następującymi trudcych słów, prośby o powtórzenie, łatwe rozpra- nościami: opóźnionym rozwojem mowy, dyslalią, z treningiem funkcji słuchowych, daje o wiele trudnościami w koncentracji uwagi, trudnościami większe możliwości efektywnego oddziaływania szanie się, nadwrażliwość na głośne dźwięki. w czytaniu i pisaniu, jąkaniem, zaburzeniami głosu. na osoby borykające się z trudnościami z przetwaWykorzystywane w SPPS rozwiązania służą prowa- rzaniem słuchowym. że pacjenci mają trudności m.in. z rozumieniem dzeniu terapii na wielu płaszczyznach, stymulując – Terapia prowadzona jest za pomocą zestawu, mowy – szczególnie w hałaśliwym otoczeniu, kło- kilka funkcji jednocześnie. Podczas tej terapii an- w skład którego wchodzą: iPad, słuchawki na przepoty z pamięcią i uwagą słuchową oraz problemy gażowane są różne ludzkie zmysły (słuch, wzrok, wodnictwo powietrzne i kostne z wbudowanym z lokalizacją źródła dźwięku. U małych dzieci zabu- dotyk) oraz pobudzana jest ich integracja i koor- mikrofonem oraz przystawka SPPS, w której zarzenia te mogą być przyczyną nieprawidłowego dynacja – mówi Magdalena Małyska. stosowano szereg modyfikacji dźwięku – m.in.: rozwoju języka, a następnie trudności w szkole, Innowacyjnym elementem metody jest połą- filtracje różnego typu (w tym tzw. filtrację foproblemów m.in. z czytaniem, formułowaniem czenie stymulacji słuchowej z treningiem psycho- netyczną), separację drogi powietrznej i kostnej, dłuższych form wypowiedzi oraz z zapamięty- logicznym. Zintegrowanie terapii psychologicznej a także zmiany w natężeniu i czasie trwania dźwięku – dodaje protetyk słuchu z gabinetu protetyki słuchu Modelowanie Słuchu – Aparaty Słuchowe. Terapia SPPS składa się z trzech poziomów. W przypadku braku poprawy wyników pacjenta, każdy z nich może zostać powtórzony. Jeden poziom terapii trwa pięć lub piętnaście dni. Układ oddziaływań terapeutycznych składa się z trzech części: słuchania przetworzonego materiału dźwiękowego przez przystawkę SPPS, relaksacji oraz gier multimedialnych i psychoedukacyjnych wykonywanych na iPadzie. – Terapię SPPS pacjent może odbywać w placówce terapeutycznej lub w domu. Dzięki zdalnej formie terapii wykorzystującej najnowocześniejsze rozwiązania telemedyczne, pacjenci nie są narażeni na koszty związane z codziennym dojeżdżaniem na kilkugodzinne zajęcia terapeutyczne do oddalonego od miejsca zamieszkania specjalistycznego ośrodka – mówi Magdalena Małyska. ▲▲ Terapia Stymulacji Polimodalnej Percepcji Sensorycznej metodą Skarżyńskiego. MB

4 ZDROW Y BIA£YSTOK 3(39)

ZDROW Y BIAÂ£YSTOK 3(39)

a k t u a l n o œ c i Chlorofil – odtruwający, oczyszczający i regenerujący organizm – dar natury

Zielono mi Leczniczą moc roślin zielonych znano od zamierzchłych czasów. Wiele ludów pierwotnych – jak też wszystkie ssaki oprócz współczesnego Homo sapiens – w czasie choroby odżywiało się wyłącznie trawami i roślinami zielonymi. W ciągu ostatnich 30 lat wzrosła popularność niektórych suplementów z roślin zielonych. Wszystkie łączy jedna cecha: zawartość chlorofilu – barwnika, który sprawia, że rośliny mają zieloną barwę. W liściach roślin pod wpływem światła słonecznego dokonuje się proces fotosyntezy. Chlorofil absorbuje światło i przekształca je w energię. Stanowi więc jakby magazyn mocy słonecznej, cudownie oczyszczającej nasz organizm. Chlorofil ma bardzo zbliżoną budowę molekularną do hemoglobiny, bywa też nazywany „krwią roślin”. Różni się od niej jedynie tym, że ma w swej budowie jeden atom magnezu, podczas gdy hemoglobina zawiera atom żelaza. Obecność produktów zielonych w posiłkach ożywia je i odświeża. Intuicja wzrokowa jest nieomylna, ponieważ zieleń bezpośrednio odnosi się do podstawowych właściwości chlorofilu. Należą do nich zdolność oczyszczania, gaszenia stanów zapalnych i odmładzania. Wśród oczyszczających właściwości chlorofilu należy wymienić: powstrzymywanie rozrostu bakterii w ranach oraz beztlenowych drożdży i grzybów w układzie pokarmowym; pomoc w oczyszczaniu wątroby; oczyszczanie i leczenie ran; usuwanie pozostałości po lekach i przeciwdziałanie wszelkim toksynom (chlorofil dezaktywuje wiele karcynogenów, czyli substancji powodujących raka); neutralizowanie pierwiastków ciężkich w organizmie, a szczególnie kadmu; leczenie próchnicy zębów i infekcji dziąseł; usuwanie nieprzyjemnego oddechu i przykrego zapachu ciała. Ponadto chlorofil przeciwdziała takim stanom zapalnym, jak: ból gardła, ropotok, zapalenie dziąseł, zapalenia i owrzodzenia błony śluzowej żołądka i jelit, wszelkie stany zapalne skóry, zapalenie stawów, zapalenie trzustki. Jeżeli chodzi o cechę odnawiającą, to przede wszystkim: buduje krew, odnawia tkanki, przeciwdziała promieniowaniu, wspomaga rozwój korzystnej flory bakteryjnej jelit, poprawia funkcjonowanie wątroby, aktywizuje enzymy w kierunku wytwarzania witamin E, A i K. Ponadto chlorofil pomaga w leczeniu anemii, obniża wysokie ciśnienie krwi, wzmacnia jelita, niszczy bakterie

▲▲– Chlorofil wspomaga tworzenie krwi. Wysoki wskaźnik czerwonych krwinek oznacza, że tkanki są lepiej utlenione,

a dobrze odżywiona krew jest podstawą zdrowia – tłumaczy Bożena Kobosko, właścicielka sklepu ekologicznego Zdrowa Spiżarnia w Białymstoku.

w ranach, usprawnia pracę tarczycy, zapewnia ną korzyść z zażywania preparatów chlorofilowych, lepsze wykorzystanie białka, łagodzi objawy astmy, zaleca się jednoczesne spożywanie różnorodnych poprawia wydzielanie mleka u matek karmiących, roślin zielonych – traw i alg, takich jak spirulina, poprawia naturalny drenaż nosa, zmniejsza ner- chlorella czy sinica, zawierających bardzo dużą wowość i działa jak łagodny środek moczopędny. ilość chlorofilu, gdyż każda z nich posiada własne, Najlepszymi źródłami chlorofilu są m.in.: lu- dodatkowe właściwości. Tego rodzaju żywność jest cenna, ponieważ cerna, młode trawy jęczmienia i pszenicy (czyli przekiełkowane, dwunastodniowe uprawy tych neutralizuje skutki niepełnowartościowej diety, roślin), zielone części brokułów, kalafiorów, rzepy, braku ćwiczeń i pełnego napięć stylu życia. Zatem, kalarepy, rzodkiewek, nać pietruszki i selera, jar- by uzyskać pełny efekt terapeutyczny, trzeba muż, szpinak, liście kapusty włoskiej oraz pekiń- zmienić nieprawidłową dietę, a ze stylu życia wyskiej, rzeżucha, mniszek lekarski, pokrzywa, babka eliminować złe nawyki. Najważniejsze jest źródło pochodzenia zielonej i inne zielone zioła. Zielone liście pomagają w utrzymaniu optymal- żywności. Pokłady cennych witamin i minerałów nego poziomu wapnia w organizmie, co ma do- dostarcza nam tylko żywność z upraw ekologiczniosłe znaczenie w leczeniu wielu chorób. Jak nych, która nie zawiera pestycydów i herbicydów. wykazały badania, systematycznie spożywane, Jest zasobna w wartościowe składniki odżyww niewielkich ilościach, chronią przed nowotwo- cze i budulcowe, a także w energię witalną. Jej rami. Można je podawać w różnej postaci: na su- szeroki wybór, zioła oraz wysokiej jakości suplerowo jako dodatek do sałatek, soków, zup i innych menty diety oferuje sklep ekologiczny Zdrowa potraw, blanszowane w zupie, gotowane na parze Spiżarnia, mieszczący się przy ul. Świętojańskiej 8 w Białymstoku. i duszone. Czysty, wyekstrahowany chlorofil jest dostępny Bożena Kobosko, doradca medycyny naturalnej, w Zdrowej Spiżarni i może być stosowany w wywłaścicielka sklepu ekologicznego Zdrowa Spiżarnia mienionych wyżej zewnętrznych i wewnętrznych w Białymstoku dolegliwościach. Jednak, aby osiągnąć maksymalFot. Magdalena Sadowska

6 ZDROW Y BIA£YSTOK 3(39)

Krem RadioProtect Łagodzi oparzenia słoneczne i regeneruje skórę

NATURALNE SKŁADNIKI ZIOŁOWE

ZDROW Y BIA£YSTOK 3(39)

a k t u a l n o œ c i Centrum rozrywki Tęczowy Świat zaprasza

Fajowe urodziny Świat pełen radości i beztroski. Liczy się tylko dobra zabawa. Zorganizuj urodziny swojej pociechy w Tęczowym Świecie, a gwarantujemy, że będą wspaniałe i niezapomniane. – Nasz szeroki wachlarz atrakcji dla dzieci w różnym wieku sprawia, że każdy z gości znajdzie dla siebie coś interesującego – mówi Kacper Rogowski z Centrum rozrywki Tęczowy Świat w Białymstoku. – Mamy dwie kolorowe salki urodzinowe, kącik malucha wypełniony zabawkami, trampolinę, trzy zjeżdżalnie, basen z kulkami, szereg tuneli rozwijających sprawność dzieci, ściankę wspinaczkową, dwa interaktywne komputery, konsolę do gier, fotobudkę oraz oczywiście – strefę rodzica. W Tęczowym Świecie można zorganizować także dwugodzinną imprezę urodzinową dla małego jubilata. Organizator zapewnia bezpłatne zaproszenia dla gości, słodki poczęstunek, kolorową zastawę urodzinową oraz – przede wszystkim – świetną zabawę.

– Jubilatem oraz jego gośćmi przez cały czas trwania imprezy zajmuje się nasz animator. Dzieci bawią się z chustą animacyjną, przebierają w różne stroje, robią pamiątkowe zdjęcia w naszej fotobudce. Mamy też warsztaty balonowe oraz stoisko do malowania twarzy – tłumaczy pan Kacper. Cennik urodzinowej zabawy jest zróżnicowany. Zależy od liczby zaproszonych gości oraz od tego czy poczęstunek zapewnia organizator czy rodzice. Zabawa weekendowa jest droższa od tej organizowanej w dniach poniedziałek – piątek. – Zapewniamy niezapomniane chwile małym rozrabiakom, jak i pełen relaksu czas – przy aromatycznej kawie i pysznych smakołykach – rodzicom i opiekunom. Zapracowanym zapewniamy bezpłatny dostęp do internetu. Dokładamy wszelkich starań, by każdy klient był zadowolony i opuścił nasze Centrum rozrywki z uśmiechem na twarzy – dodaje Kacper Rogowski. MB, Fot. Tęczowy Świat

▲▲ Sala zabaw Tęczowy Świat jest miejscem, które koniecznie musisz odwiedzić.

Na wakacje z EKUZem Planujesz wakacyjny wyjazd za granicę ale obawiasz się, czy w razie choroby tamtejsi lekarze uznają twoje ubezpieczenie zdrowotne? Weź ze sobą Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego. Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ) to dokument, który zaświadcza że jesteśmy ubezpieczeni w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia i tym samym mamy prawo do skorzystania z dostępu do opieki medycznej w krajach Unii Europejskiej oraz EFTA. Karta ta refunduje koszty usług medycznych ratujących zdrowie i życie, na tych samych zasadach, jakie obowiązują obywateli państwa, w którym

aktualnie przebywamy. Karta honorowana jest tylko w publicznych placówkach służby zdrowia. Białostocki oddział NFZ uruchomił mobilne stanowisko EKUZ, które działa w ramach tzw. Otwartych sobót w białostockim biurze paszportowym przy ul. Bema 4.

– W sobotę – 19 maja, ponad 170 osób skorzystało z możliwości wyrobienia Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego w biurze paszportowym Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego. Mobilne stanowisko EKUZ działało tam w ramach Otwartej soboty. Każdy, kto załatwiał formalności związane z uzyskaniem paszportu, przy okazji mógł otrzymać kartę potwierdzającą prawo do uzyskania opieki medycznej w przypadku nagłego zachorowania w UE i krajach EFTA – powiedział Rafał Tomaszczuk, rzecznik prasowy NFZ, oddział Białystok. Kolejny dyżur pracowników NFZ w biurze paszportowym zaplanowany jest na sobotę 16 czerwca. MB, Fot. NFZ Białystok

8 ZDROW Y BIA£YSTOK 3(39)

ZDROW Y BIAÂ£YSTOK 3(39)

z d r o w i e Szczepienia ochronne najlepszym sposobem uchronienia się przed zakażeniem

Jak uniknąć chorób w tropiku Podróże, nawet do najbardziej egzotycznych krajów, mogą być bezpieczne dla naszego zdrowia, ale tylko wtedy, gdy mamy wiedzę, jak postępować, by zminimalizować ryzyko zachorowania. A zagrożenia są realne. Z danych Uniwersyteckiego Centrum Medycyny Morskiej i Tropikalnej w Gdyni wynika, że na dur brzuszny co roku choruje 22 mln ludzi (ponad 200 tysięcy umiera). Liczba zakażeń na żółtą febrę przekracza 200 tysięcy rocznie (30 tysięcy umiera). I wreszcie malaria – najczęstsza na świecie choroba zakaźna, na którą każdego roku zapada ponad 220 mln osób, a umiera 1-3 mln. – W Polsce powstała sieć Certyfikowanych Centrów Medycyny Podróży, które mają dostarczać rzetelnych informacji na temat profilaktyki podróży oraz zapewnić właściwy serwis medyczny. Działają one zgodnie ze standardami przedwyjazdowych zaleceń profilaktycznych. Lekarska Specjalistyczna Spółdzielnia Pracy Eskulap w Białymstoku taki certyfikat posiada. Planujących podróż do krajów strefy tropikalnej zachęcam więc do konsultacji z naszymi lekarzami – mówi dr Grzegorz Kucharewicz, prezes Zarządu Spółdzielni Eskulap w Białymstoku. Na specjalistyczną konsultację należy się zgłosić na sześć – osiem tygodni przed podróżą, co pozwoli na pełną realizację planu profilaktyki.

– Osoby starsze lub przewlekle chore przed podjęciem decyzji o podróży do krajów strefy tropikalnej lub subtropikalnej, powinny bezwzględnie skontaktować się z lekarzem, który pomoże ocenić wpływ podróży na zdrowie, wynikający między innymi ze zmian środowiskowych, uwarunkowań klimatycznych czy diety. Istotnym zagrożeniem dla tej grupy podróżujących może być również wielogodzinna podróż samolotem – wskazuje dr Anna Ostrowska-Nieścieruk, specjalista medycyny podróży z LSSP Eskulap w Białymstoku. – Najlepszym sposobem uchronienia się przed zakażeniem w krajach położonych w strefie klimatu gorącego, są szczepienia ochronne lub profilaktyka farmakologiczna w przypadku chorób, przeciwko którym nie istnieją szczepienia, takich jak malaria. Turyści, którzy ulegając presji kampanii antyszczepionkowych rezygnują ze szczepień, popełniają poważny błąd, który może ich kosztować utratę zdrowia, a nawet życia. Pamiętajmy, że przed szczepieniem zawsze należy poddać się kwalifikacji lekarskiej – mówi dr hab. n. med. Anna Moniuszko-Malinowska, adiunkt w Klinice Chorób Zakaźnych i Neuroinfekcji Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Szczepienia ochronne stanowią bezpieczną, a zarazem skuteczną formę profilaktyki, wykorzystującą naturalne zdolności obronne organizmu. Obecnie jedynym szczepieniem obowiązkowym, wymaganym przez Międzynarodowe Przepisy Zdrowotne Światowej Organizacji Zdrowia, jest szczepienie przeciwko żółtej febrze, które powinno być potwierdzone w międzynarodowej książeczce szczepień. Wpis dotyczący żółtej gorączki w tzw.

◄◄ N a j w i ę k s z y m o ś r o d k i e m

w Białymstoku, który zajmuje się medycyną podróży jest Lekarska Specjalistyczna Spółdzielnia Pracy Eskulap. Na zdjęciu: dr hab. n. med. Anna Moniuszko-Malinowska, adiunkt w Klinice Chorób Zakaźnych i Neuroinfekcji Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku

żółtej książeczce, uzyskuje ważność dziesięć dni po podaniu szczepionki (jest to możliwe w LSSP Eskulap). Zapewnia ono ochronę przed chorobą przez dziesięć lat. W grupie szczepień zalecanych, które chronią przed najczęściej występującymi na określonym obszarze infekcjami, są na przykład szczepienia przeciwko WZW typu A i B, tężcowi, błonicy, durowi brzusznemu, poliomyelitis, wściekliźnie i meningokokowemu zapaleniu opon mózgowych. Z ofertą szczepień w LSSP Eskulap można zapoznać się na stronie: www.eskulap.bialystok. pl/podroz. Schemat szczepienia obejmuje niekiedy podanie kilku dawek, co powinni uwzględnić zwłaszcza turyści planujący wyjazd w trybie last minute. Coraz częściej planujemy wyjazdy z dziećmi. Podróżowanie z nimi do krajów tropikalnych może być bezpieczne, trzeba się tylko dobrze do tego przygotować i zdawać sobie sprawę z potencjalnych zagrożeń. Specjaliści medycyny podróży podkreślają, że rodzice nie powinni obawiać się szczepienia dzieci przed wyjazdem (dostępne są specjalne szczepionki przeznaczone dla dzieci w różnym wieku). Podczas wizyty u specjalisty medycyny podróży dowiemy się nie tylko, czy stan zdrowia pozwala nam na wyjazd w tropiki, ale i uzyskamy informacje na temat zagrożeń dla naszego zdrowia, związanych z rejonem geograficznym, będącym celem podróży. Lekarz pomoże też skompletować apteczkę podróżną, w której nie może zabraknąć leków przeciwbólowych, przeciwzapalnych i przeciwgorączkowych, antybiotyków i probiotyków, preparatów uzupełniających zaburzenia elektrolitowe, środków odkażających czy leków stosowanych w profilaktyce przeciw malarii. Podróżujący do krajów, gdzie występują malaria i denga, powinni zaopatrzyć się również w odpowiednią odzież ochronną i repelenty (środki odstraszające owady). Postępując racjonalnie, zgodnie z zasadami medycyny podróży, zachowamy nie tylko miłe wspomnienia z wyjazdu, ale i to, co najcenniejsze – swoje zdrowie. Eugeniusz Jarosik Fot. Archiwum redakcji

10 ZDROW Y BIA£YSTOK 3(39)

ZDROW Y BIAÂ£YSTOK 3(39)

z d r o w i e Kangurowanie – cudowna metoda ratująca zdrowie i życie noworodków

Blisko chcę być Kangurowanie to sposób przytulania noworodka metodą „skóra do skóry”. Oznacza to, że nagie dziecko przytulane jest do klatki piersiowej matki lub ojca. Dzięki temu słyszy bicie serca rodzica, jest delikatnie kołysane i ogrzewane. Poczucie bezpieczeństwa jakie wówczas zyskuje, łagodzi także stres poporodowy. Jak wykazały badania, kangurowanie utrzymuje regularne bicie serca u dziecka. Dzięki temu zwiększa się ilość tlenu w jego krwi, poprawiają parametry życiowe, ogranicza występowanie zaburzeń oddychania oraz ryzyko infekcji. W przypadku wcześniaków oznacza to też większe szanse na przeżycie. Metoda kangurowania powstała przypadkowo. Za jej twórcę uważa się dr Edgara Reya Sanabrię, który w szpitalu w Bogocie z powodu braku personelu i odpowiedniego sprzętu medycznego, polecił, aby noworodki były przytulane przez matki – głównie w celu utrzymania odpowiedniej temperatury ciała. W efekcie umieralność dzieci spadła o połowę, co dało początek badaniom dr Reya nad tą metodą. Dzięki jego publikacjom, metodę kangurowania upowszechniono na całym świecie. „Blisko z Tobą chcę być” to program, stworzony przez markę EMOtopic, który wspiera kangurowanie oraz budowanie bliskości. – Mamy świadomość jak bardzo ta metoda może pomóc w leczeniu najmniejszych dzieci. Jesteśmy jej zagorzałymi ambasadorami i postanowiliśmy wspierać rodziców i ich maleństwa w jej stosowaniu – mówi Anna Hekkelstrand, koordynator programu. – Zdecydowaliśmy się na stworzenie w Polskich szpitalach EMOsterf, w których rodzice mogą w komfortowych warunkach kangurować swoje dzieci. W ramach programu od 2016 r. w 20 szpitalach w całej Polsce utworzonych zostało 38 stref, w których na oddziałach neonatologicznych znalazły się specjalne fotele do kangurowania. Rodzice, wygodnie w nich siedząc, mogą przez kilka godzin przytulać swoje dziecko. Oprac. MB, Fot. First aid Communication

Jak uniknąć nowych ubytków? Jednym z głównych czynników wpływających na zły stan zębów jest działanie bakterii z gatunku Streptococcus mutans. Bakterie te stanowią nawet 80% płytki nazębnej, jaka zbiera się na granicy zębów i dziąseł. Jej pozostała część to połączenie śliny, resztek jedzenia oraz płynów. Szkodliwe bakterie mają zdolność fermentacji węglowodanów pochodzących z pokarmów i płynów, jakie spożywamy. Rozkładając cukry wytwarzają kwasy organiczne, w jamie ustnej powstaje kwaśne pH, co powoduje, że zęby są bardziej podatne na powstawanie ubytków. Na taki stan narażone są osoby mające predyspozycje do odkładania się płytki nazębnej, dzieci w trakcie wymiany zębów mlecznych

▲▲ 15 maja obchodzony jest Światowy Dzień Kangurowania. Tego dnia na całym świecie

w sposób szczególny promowana jest metoda przytulania noworodka „skóra do skóry”.

na stałe, osoby po zabiegach stomatologicznych a także noszące aparaty ortodontyczne. A teraz trochę teorii. Streptococcus salivarius M18 to szczep bakterii, który został wyizolowany z jamy ustnej zdrowego człowieka, jako szczep mający zdolność hamowania wspomnianych już – szkodliwych bakterii z gatunku Streptococcus mutans. Wspiera on produkcję korzystnych dla organizmu lantybiotyków: saliwarycyny A2, saliwarycyny M, saliwarycyny MPS i saliwarycyny 9, które

działają przeciwko drobnoustrojom patogennym, takim jak: Streptococcus mutans i Streptococcus sobrinus. Niestety szczotkowanie zębów nie wystarczy w prawidłowym utrzymaniu higieny jamy ustnej. Dentisal to preparat zawierający dobroczynny szczep bakterii Streptococcus salivarius M18. Jego skuteczność potwierdzają badania naukowe przeprowadzone na grupie dzieci, u których stwierdzono wysokie ryzyko powstawania ubytków. Przez trzy miesiące połowa dzieci ssała codziennie wieczorem, po myciu zębów, pastylkę preparatu zawierającego 1 mld CFU szczepu Streptococcus salivarius M18. Po trzech miesiącach, dzięki kolonizacji jamy ustnej dobroczynnym szczepem, stwierdzono u nich redukcję płytki nazębnej o 50% oraz ponad trzykrotny wzrost szansy na uniknięcie nowych ubytków. MB

12 ZDROW Y BIA£YSTOK 3(39)

ZDROW Y BIAÂ£YSTOK 3(39)

z d r o w i e Szukasz lekarza rodzinnego? Wstąp do poradni innej niż wszystkie.

Twój Lekarz Rodzinny Marzyły o stworzeniu małej, kameralnej i przyjaznej pacjentowi poradni rodzinnej. Takiej, w której zdrowie pacjentów, ich zaufanie, poczucie bezpieczeństwa i satysfakcja będą najważniejsze. Udało się. Poradnia Twój Lekarz Rodzinny obchodzi w tym roku swoje piąte urodziny. Doktor Anna Majewska i doktor Aneta Zabielska-Drągowska znały się od dawna. Pomysł na wspólne założenie poradni lekarza rodzinnego zrodził się w ich głowach gdy przygotowywały się do egzaminu specjalizacyjnego. I tak – w wielkim skrócie – dzięki wsparciu ich rodzin i przyjaciół, powstała poradnia Twój Lekarz Rodzinny. – Mój zawód, to moja pasja. Choć to ciężka i trudna praca, to nie wyobrażam sobie innej – mówi dr Anna Majewska. – Pochodzę z rodziny z tradycjami medycznymi, lekarzem była moja mama – Magdalena Stojak oraz ▲▲ Doktor Anna Majewska (z prawej) i doktor Aneta Zabielska-Drągowska założycielki wujek. To od mamy naporadni Twój Lekarz Rodzinny. uczyłam się szacunku, – Od pewnego czasu wspomaga nas dwoje Pani Bożena jest barempatii i wrażliwości dzo otwartą i ciepła nowych lekarzy – rezydentka oraz lekarz ze spew stosunku do drugieosobą, która w swoją cjalizacją z medycyny rodzinnej. Mamy też dwie go człowieka – pochylepracę angażuje się ca- współpracujące z nami pielęgniarki. Chciałybyśmy nia się nie tylko nad jego łą sobą. Razem z doktor jednak zatrudnić na stałe jeszcze jedną pielęgniarfizycznym, ale również Majewską i Zabielską- kę szczepienno-środowiskową. Zapraszamy do nas duchowym cierpieniem. Drągowską pracuje zainteresowane pracą osoby – mówi dr Anna Mój zawód uczy mnie w poradni od początku Majewska. każdego dnia ogromAby podnieść jakość i standard świadczonych jej powstania. nej pokory i świadomo– Pani Bożenka jest usług poradnia Twój Lekarz Rodzinny zakwalifiści, że życie jest bardzo dobrym duchem na- kowała się do programu „Wsparcie podmiotów kruche. szej poradni. Cieszy się podstawowej opieki zdrowotnej we wdrożeniu – Jestem lekarzem z powołania i według ▲▲ Bożena Sołowiej, pielęgniarka środowiskowo-szcze- zaufaniem i dobrą opi- standardów jakości i bezpieczeństwa opieki”, nia pacjentów. Do tego tzw. otrzymania akredytacji C. Program nadzomnie nikt, z żadnych inpienna z 35-letnim doświadczeniem. ma świetne podejście ruje Centrum Monitorowania Jakości w Ochronie nych pobudek, nie poZdrowia w Krakowie. Ponadto w ostatnim sezonie winien wykonywać tego zawodu. Trzeba po prostu do dzieci – mówi doktor Zabielska-Dragowska. – Moja przygoda z zawodem pielęgniarki roz- grypowym już drugi raz brała udział w programie czuć potrzebę niesienia pomocy innym – dodaje poczęła się od wyboru pięcioletniego Liceum Alice. dr Aneta Zabielska-Drągowska. – Był to program prowadzony przez Zakład Poradnia Twój Lekarz Rodzinny sprawuje kom- Medycznego. Zawsze uważałam, że to piękny pleksową opiekę lekarsko-pielęgniarską nad pa- i szlachetny zawód. Kocham ludzi, a zwłaszcza Medycyny Rodzinnej w Białymstoku i Uniwersytet cjentami w każdym wieku, w ramach umowy dzieci, i dlatego najbardziej lubię zajmować w Oxfordzie. Do udziału w nim zaprosił nas się szczepieniami. Uważam, że w ten spo- prof. Sławomir Chlabicz, kierownik Zakładu z Narodowym Funduszem Zdrowia. – Szczególną uwagę zwracamy na badania sób chronimy nasze kochane pociechy przed Medycyny Rodzinnej. Badanie prowadzone było przesiewowe dzieci i młodzieży, profesjonalne groźnymi chorobami. Przepracowałam w za- w sezonie grypowym i miało na celu jak najszybdoradztwo dotyczące szczepień, profilaktykę wodzie 35 lat i nie żałuję swojego wyboru. sze „wyłapanie” pacjentów z objawami grypy kardiologiczną i przeciwgruźliczą. Duży nacisk Wdzięczność, uśmiech i sympatia pacjentów – dodaje doktor Majewska. Poradnia Twój Lekarz Rodzinny czynna jest kładziemy też na edukację dotyczącą zdrowego codziennie mnie w tym utwierdzają – mówi od poniedziałku do piątku w godzinach 8.00-18.00. trybu życia. W tym wszystkim, szczególnie mocno, Bożena Sołowiej. Doktor Anna Majewska, Aneta Zabielska- W celu zapewnienia komfortowej opieki medyczwspiera nas Bożena Sołowiej – nasza pielęgniarka środowiskowo-szczepienna – tłumaczy doktor Drągowska i pani Bożena to nie jedyny personel nej pacjenci umawiani są na konkretne godziny. poradni. Majewska. Tekst i fot. Marzena Bęcłowicz 14 ZDROW Y BIA£YSTOK 3(39)

ZDROW Y BIAÂ£YSTOK 3(39)

Fot. Atom Pracowania RTG Tomasz Dąbrowski

z d r o w i e

▲▲ Atom Pracowania RTG Tomasz Dąbrowski przy ul. Fabrycznej 4 w Białymstoku, to placówka medyczna, wyposażona w najnowocześniejsze aparaty światowej klasy. Powstała

według najnowszych wytycznych dotyczących badań radiologicznych i spełnia najostrzejsze polskie oraz europejskie normy jakości.

Zdjęcie rentgenowskie jest najczęściej wykonywanym badaniem w stomatologii

Technologia i bezpieczeństwo Implanty? Aparat ortodontyczny? Decydujemy się na nie w różnym wieku, tak z powodów zdrowotnych, jak i estetycznych. Ocena stanu wszystkich zębów za jednym razem? Jest bardzo przydatna, a często niezbędna do podjęcia decyzji o sposobie leczenia. Dlatego wykonanie zdjęć rentgenowskich w nowoczesny i bezpieczny sposób jest tak ważne.

Fot. Atom Pracowania RTG Tomasz Dąbrowski

Wie o tym Atom Pracownia RTG Tomasz Dąbrowski, która powstała według najnowszych wytycznych dotyczących badań radiologicznych i spełnia najostrzejsze polskie oraz europejskie normy jakości. Zapewnia pacjentom oraz lekarzom wysoką jakość zdjęć RTG, przy równoczesnym zachowaniu zasad ochrony radiologicznej badanych osób. W pracowni działa System Kontroli Jakości, który gwarantuje najwyższy standard badań radiologicznych.

▲▲ Zdjęcie pantomograficzne.

– Wyróżniamy kilka rodzajów zdjęć RTG zębów – tłumaczy Tomasz Dąbrowski, właściciel Pracowni ATOM w Białymstoku. – Najbardziej popularne to zdjęcia punktowe, które uwidaczniają stan nie więcej niż 3-4 sąsiednich zębów. Są najczęściej wykonywane przed,w trakcie i po leczeniu kanałowym. Obraz rejestrowany jest przez specjalną płytkę w formie cyfrowej, dzięki czemu można poddać go specjalistycznej analizie diagnostycznej, m.in. wykonać pomiary odległości, kątów, płynną regulację parametrów ekspozycji zdjęcia (kolor, kontrast, jasność, nasycenie, przejście negatyw- pozytyw). Zdjęcia pantomograficzne umożliwiają ocenę całego stanu uzębienia. Są niezbędne do zaplanowania leczenia, do leczenia implantologicznego oraz ortodontycznego. Zdjęcia cefalometryczne, tzw. odległościowe, umożliwiają bardzo dokładną diagnostykę wad zgryzu oraz precyzyjne planowanie leczenia ortodontycznego.

– Najdokładniejsze w diagnostyce stomatologicznej jest badanie tomograficzne 3D – mówi Tomasz Dąbrowski. – W mojej pracowni znajduje się światowej klasy tomograf do wykonywania trójwymiarowych zdjęć, tzw. 3D, z pięcioma polami obrazowania: 5x5, 6x8, 8x8, 8x15, 13x15. Wisienką na torcie jest automatyczna opcja obliczania wielkości głowy pacjenta i w zależności od wyniku dobór optymalnych wartości obrazowania 3D (jest to pierwszy tego typu aparat na świecie – opatentowana technologia Soredex). Badanie tomografem znajduje zastosowanie w implantologii, periodontologii, endodoncji, stomatologii ogólnej, chirurgii stomatologicznej, urazowej, plastycznej oraz ortodoncji. Warto dodać, iż Atom Pracownia RTG jest w pełni przystosowana do wykonywania zdjęć RTG osobom niepełnosprawnym – Przy zakupie sprzętu postawiłem na wiodących prym w radiologii stomatologicznej producentów, kierując się najwyższą jakością (czytelnością) zdjęć oraz maksymalnym bezpieczeństwem pacjentów – mówi pan Tomasz. Z Pracowni Atom zdjęcia zębów pacjent otrzymuje na kliszy RTG lub płycie CD. Jest też możliwość bezpośredniego przesłania ich mailem lekarzowi kierującemu na badanie. Wykonanie zdjęcia rentgenowskiego zęba lub wszystkich zębów nie wymaga żadnego przygotowania. Nie trzeba też być na czczo. Jedyne o co poprosi pan Tomasz, to zdjęcie kolczyków (z uszu lub twarzy), łańcuszka, metalowych ozdób z włosów, okularów, wyjęcie protez oraz aparatów słuchowych. Marzena Bęcłowicz,

16 ZDROW Y BIA£YSTOK 3(39)

ZDROW Y BIAÂ£YSTOK 3(39)

z d r o w i e Wiosna i lato przypominają nam o potrzebie posiadania przeciwsłonecznych okularów

Moda czy konieczność Stanowią profilaktykę i są najlepszym środkiem zabezpieczającym oczy przed urazami spowodowanymi promieniowaniem ultrafioletowym (UV). Mowa oczywiście o okularach przeciwsłonecznych.

do intensywności promieni słonecznych. Można ich używać jako jednej pary zarówno na zewnątrz jak i wewnątrz pomieszczeń – gdzie pozostają zupełnie jasne. Dla kierowców mamy wersję działającą także za szybą samochodu. Szkła fotochromowe w sezonie wiosennym i letnim Promieniowanie UV mają bardzo atrakcyjną działa niezauważalnie cenę – klientów czeka aż i może uszkodzić po40% promocja – mówi wierzchnię oka i jego Paulina Kozłowska. wewnętr zne struk tuDla osób które nie chcą ry. Wpływa też na szybkorzystać z fotochromów sze starzenie się tkanek, poleca się nakładki przezwiększa ryzyko wystąciwsłoneczne. Zakłada się pienia zaburzeń widzenia je bezpośrednio na okuoraz chorób oczu takich lary, a gdy nie są potrzebjak: stan zapalny rogówki ne – zdejmuje. Zajmują i spojówki, rak skóry womało miejsca, co sprawia, kół oczu, skrzydlik, zaćma że są łatwe w przechofotochemiczna, zwyrodwywaniu. Ich koszt jest nienie plamki żółtej(AMD), niewielki, nie wymagają retinopatia słoneczna. wymiany szkieł, ani wyPromieniowanie UV negakonywania nowych okutywnie oddziałuje na nasz larów. wzrok nie tylko bezpo– Warto dodać, średnio, ale też odbite że do ochrony oczu wyod różnych powierzchni. korzystuje się nie tylko – Ciekawostką jest, że od ziemi odbija się ▲▲ Wzrok to nasz podstawowy zmysł, warto więc zadbać o jego ochronę korzystając z profesjonalnych usług soczewki okularowe, ale tylko 5-8% padającego zakładu optycznego. – Jesteśmy w stanie dobrać idealne okulary przeciwsłoneczne każdemu naszemu klien- też kontaktowe posiadana nią promieniowania towi – zapewniają Monika Baziuk (z lewej) oraz Paulina Kozłowska z salonu Expert Optyk, przy ul. Lipowej jące filtr UV. Prawidłowo dopasowane profesjonal4 w Białymstoku. UV, natomiast od śniegu ne soczewki kontaktowe i wody, które działają jak lustro, odbija się aż 80-90% – mówi Monika Baziuk, kierowcy – mówi Paulina Kozłowska, sprzedawca są bardzo skuteczną ochroną przed promieniami łamiącymi się pod różnym kątem – tłumaczy optometrystka, właścicielka salonu Expert Optyk z salonu Expert Optyk w Białymstoku. Intensywne światło powoduje łzawienie, mruże- Monika Baziuk. w Białymstoku. – Intensywność promieniowania Należy pamiętać także o okularach przeciwsłoUV jest różna w zależności od pory roku i dnia, nie oczu i wówczas instynktownie sięgamy po okui wzrasta wraz ze wzrostem wysokości nad po- lary przeciwsłoneczne, lecz zapominamy o nich, necznych dla dzieci, które są w grupie najwiękziomem morza. W wysokich górach szczególnie gdy niebo jest zachmurzone. Pamiętajmy, iż chmury szego ryzyka urazów. Mają one szersze źrenice konieczne jest więc zabezpieczenie oczu okula- przepuszczają aż 90% promieniowania i wtedy i bardziej przejrzyste soczewki. Dzięki temu dostęp nasze oczy mogą otrzymywać większą dawkę szkodliwego promieniowania do siatkówki oka jest rami przeciwsłonecznymi z filtrem UV. Nie warto wybierać produktów z ulicznych promieniowania UV, niż podczas pięknej pogody. niestety swobodniejszy. – Wszystkie okulary przeciwsłoneczne i soczewki – Dla osób mających wadę wzroku możemy straganów, kiosków czy supermarketów, ponieważ oprócz niskiej ceny nie posiadają więcej zalet. wykonać okulary przeciwsłoneczne z uwzględ- kontaktowe dostępne w naszym salonie wyko– Przeciwsłoneczne soczewki okularowe po- nieniem korekcji. Na życzenie klienta mamy też nane są z materiałów nie przepuszczających UV. winny mieć filtr UV 400 i wyłącznie takie znajdują możliwość zlecenia barwienia w dowolnym kolo- Mają więc skuteczność ochrony przed tym prosię w asortymencie naszego salonu. Ważnym rze. Możemy też połączyć korekcję i polaryzację mieniowaniem praktycznie do 100% – dodaje elementem jest też polaryzacja, która zapewnia lub wybrać powłokę lustrzaną. Bardzo wygodnym właścicielka salonu Expert Optyk. ochronę przed odblaskami od płaskich powierzch- rozwiązaniem są także soczewki fotochromowe, MB ni. Jest idealna dla wędkarzy, ale cenią ją sobie też które dostosowują się stopniem zabarwienia Fot. Marzena Bęcłowicz 18 ZDROW Y BIA£YSTOK 3(39)

ZDROW Y BIAÂ£YSTOK 3(39)

z d r o w i e

◄◄

Wakacje to czas,

kiedy podróżujemy częściej niż zwykle. Niestety, to także czas, w którym dochodzi do większej ilości tragicznych wypadków. Warto wiedzieć w jaki sposób pomóc osobom poszkodowanym.

Jak udzielić pierwszej, przedmedycznej pomocy osobie poszkodowanej

Zanim przyjedzie pomoc „Kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu nie udziela pomocy (...) podlega karze pozbawienia wolności do lat 3” (Kodeks Karny art. 162). Głównym zadaniem osoby udzielającej pierwszej pomocy jest utrzymanie przy życiu poszkodowanego do chwili przybycia karetki pogotowia ratunkowego. To bardzo trudne i odpowiedzialne zadanie. Co zatem należy robić? Może to dziwne, ale po pierwsze zadbać o własne bezpieczeństwo. I tak np. w przypadku wypadku drogowego trzeba zatrzymać się w odpowiedniej odległości i zabezpieczyć miejsce zdarzenia poprzez ustawienie trójkąta ostrzegawczego. Potem należy przeprowadzić ocenę stanu zdrowia osób poszkodowanych. Jeśli okaże się, ze ktoś potrzebuje pomocy, osobę taką należy ułożyć na plecach na twardym podłożu i rozpocząć reanimację – klęknąć obok, położyć nadgarstek jednej ręki na środku klatki piersiowej poszkodowanego, nadgarstek drugiej ręki na już położonym, spleść palce obu dłoni i pochylając się lekko nad poszkodowanym uciskać na głębokość 4-5cm. Uciśnięcia trzeba powtarzać z częstotliwością około 100 na minutę. W przypadku dziecka masaż serca wykonujemy jedną ręką, niemowlęcia – dwoma palcami. Po wykonaniu 30 ucisków należy odchylić głowę poszkodowanego, zatkać nos i wykonać sztuczne

oddychanie metodą usta-usta. Powietrze trzeba W przypadku gdy krztusi się dziecko trzeba wdmuchiwać, powoli obserwując jednocześnie czy działać szybko. Najlepiej jest położyć je na przyunosi się klatka piersiowa. Czynność powtarzamy kład na swoich kolanach z głową w dół i kilkajeszcze raz. Uciskanie klatki piersiowej i oddechy krotnie uderzyć pomiędzy łopatkami. Można ratownicze w stosunku 30:2 wykonujemy do mo- też zrobić to samo trzymając dziecko za nogi mentu aż na miejscu zjawi się karetka pogotowia. głową w dół. I jeszcze kilka przydatnych informacji jak poWymioty, bóle i zawroty głowy oraz wysoka stępować w innych nagłych przypadkach. I tak, gorączka to objawy udaru słonecznego. Osobę gdy osoba poszkodowana doznała rozległych u której podejrzewamy udar najlepiej położyć ran z silnym krwawieniem, należy jak najszybciej w chłodnym miejscu i delikatnie schładzać jej ucisnąć miejsce krwawienia, np. gazą, na którą ciało, np. spryskując chłodną wodą. Nie wolno zakładamy opatrunek. Osoba poszkodowana robić tego zbyt gwałtownie, gdyż może dojść do powinna w tym czasie leżeć. Rozległych ran nie szoku termicznego. dezynfekujemy, duże krwawienie powoduje, że raPo bliskim spotkaniu ze żmiją zygzakowatą na na oczyszcza się sama. Jeśli w miejscu krwawienia ciele pozostają dwa ślady po jej zębach. Rana jest tkwią jakieś przedmioty – nie wolno ich wyciągać. krwawiąca i bardzo bolesna. W takiej sytuacji liczy Oczywiście trzeba przy tym zadbać o własne bez- się czas – należy bezzwłocznie wezwać pogotowie pieczeństwo i jeśli jest taka możliwość, założyć lub nawet nie czekając na jego przyjazd – jechać rękawiczki ochronne. mu na spotkanie. Absolutnie nie wolno nacinać Jeśli pomagamy osobie krztuszącej się powin- rany, zakładać opasek uciskowych, wyciskać czy niśmy ją lekko pochylić do przodu i zachęcać do wysysać jadu. Ukąszoną kończynę dobrze jest kaszlu. Należy też uderzyć ją kilka razy pięścią unieruchomić – by jad nie rozprzestrzeniał się pomiędzy łopatkami. Jeśli nie da to efektu i za- zbyt szybko po organizmie oraz ułożyć poniżej cznie jej brakować tchu, trzeba wykonać ucisk na poziomu serca. nadbrzusze, tzw. chwyt Heimlicha. Stajemy za Latem szczególnie niebezpieczne są utonięcia. poszkodowanym, układamy pięść jednej dłoni Jeśli topielec nie oddycha, wówczas jak najszybw połowie odległości pomiędzy jego pępkiem ciej rozpoczynamy masaż serca połączony ze a mostkiem, drugą ręką chwytamy swoją pięść sztucznym oddychaniem. Oczywiście czynności i wykonujemy 6-8 uciśnięć nadbrzusza, ruchem te wykonujemy ostrożnie mając na względzie, że skierowanym ku sobie i lekko ku górze. Jeśli nie poszkodowany może mieć uszkodzony kręgosłup, przyniesie to efektu i poszkodowany straci przy- po niefortunnym skoku do wody. tomność wówczas zaczynamy resuscytację krąMB, Fot. Marzena Bęcłowicz żeniowo-oddechową.

20 ZDROW Y BIA£YSTOK 3(39)

u r o d a Zabiegi szyte na miarę twoich potrzeb – tylko w Instytucie Zdrowia i Urody Yasumi

Lato chodzi w bikini Przed nami najcieplejsza pora roku i co się z nią wiąże – urlopy. By pięknie prezentować się na plaży, zadbaj o właściwą pielęgnację ciała. Pomoże ci w tym Instytutu Zdrowia i Urody Yasumi w Białymstoku, który oferuje szeroką gamę zabiegów wyszczuplających i modelujących sylwetkę. – Nature ID Body Wrap to zabieg szyty na miarę potrzeb danej skóry – mówi Barbara Grygoruk, menadżer placówki. – Po rozpoznaniu problemu (cellulit, obwisłości, nadmiar tkanki tłuszczowej, suchość skóry, uderzenia gorąca, słabe krążenie) następuje intensywny peeling bambusową szczotką, który pobudza krążenie oraz usuwa martwe komórki naskórka. Kolejny etap zabiegu to aplikacja maski, zawierającej wyselekcjonowane składniki aktywne pochodzenia naturalnego. Za sprawą działania ciepła z elektrosauny, pory skórne otwierają się, a naturalne ekstrakty wnikają wgłąb skóry. Aby otrzymany efekt był jeszcze lepszy zabiegi warto łączyć. Godnym polecenia jest masaż próżniowy urządzeniem Body Master System. Zabieg ten znakomicie wpływa na skórę – walczy ze zbędnymi kilogramami, modeluje sylwetkę, redukuje cellulit, poprawia napięcia skóry i mięśni. Do tego poprawia krążenie, zmniejsza obrzęki i drenuje. – Dużym powodzeniem cieszy się ostatnio w naszym Instytucie kriolipoliza, czyli tzw. wymrażanie tłuszczu. Tkanka tłuszczowa jest niezwykle wrażliwa na niską temperaturę. Wykorzystujemy tę właściwość do skutecznego usuwania tłuszczu

ZDROW Y BIA£YSTOK 3(39)

▲▲ Chcesz pięknie prezentować się latem na plaży? Zadbaj o właściwą pielęgnację ciała.

technologią kriolipolizy. Pracujemy na najbardziej zaawansowanym urządzeniu – Freeze Sculptor, który oprócz technologii wymrażania i próżniowego zasysania skóry, wyposażony jest również w niebieskie światło LED. Freeze Sculptor zamraża tłuszcz nawet do -10 stopni C, podczas gdy inne urządzenia posiadają zdolność chłodzenia tylko do +3 stopni C. Jeden zabieg kriolipolizy u nas, redukuje warstwę tłuszczu w obszarze poddanym zabiegowi o 25-45%. Wartość tę można wyrazić inaczej, to zmniejszenie obwodu ciała o około 5-8 cm po jednym zabiegu – tłumaczy Barbara Grygoruk z Instytutu Yasumi w Białymstoku.

Z kolei Jinja to zabieg na bazie rozgrzewającego imbiru. Ma działanie złuszczające, drenujące oraz odżywcze. Dzięki wykorzystaniu technologii elektrosauny następuje pobudzenie przemiany materii i krążenia krwi, co prowadzi do wzrostu jędrności i elastyczności skóry. – Jinja jest idealnym zabiegiem pielęgnująco-odchudzającym. Świetnie sprawdza się wykonany nawet jednorazowo, jednak dla spotęgowania efektu poleca się jego powtórzenie. Szczotka użyta do zabiegu jest prezentem dla klientki i jednocześnie motywacją dla dalszej pielęgnacji ciała w domu. MB, Fot. Yasumi

w y w i a d Rozmowa z prof. Waldemarem Kuczyńskim, założycielem kliniki Kriobank w Białymstoku

Sprzedawca marzeń MB: A jednak los bywa

Jest jednym z najbardziej doświadczonych lekarzy zajmujących się leczeniem niepłodności. Pracował w zespole, który 31 lat temu doprowadził do narodzin pierwszego w Polsce dziecka z in vitro. Od 29 lat kieruje Kriobankiem, ośrodkiem leczenia niepłodności małżeńskiej w Białymstoku. Przedstawiam prof. Waldemara Kuczyńskiego. Marzena Bęcłowicz: Waldemar Kuczyński... i właściwie wszystko jasne. Jest Pan znanym i cenionym specjalistą zarówno w Polsce jak i za granicą. Co miało wpływ na to, że obrał Pan właśnie taką drogę życiową?

Waldemar Kuczyński: Najprościej mówiąc – splot różnych zbiegów okoliczności. Choć nie byłem zbyt pilnym uczniem w ogólniaku, to udało mi się dostać na ówczesną Akademię Medyczną w Białymstoku. „Coś” pchało mnie do przodu i kazało otworzyć się na szersze horyzonty. Na studiach zacząłem dość szybko – bo już na początku drugiego roku – pracować w studenckim kole naukowym. Interesowała mnie onkologia i to z nią wiązałem przyszłość. W ramach pracy w kole, nieżyjący już prof. Stefan Soszka, powierzył mi funkcję organizowania obozów naukowych. Jeździliśmy z lekarzami w teren – najczęściej do tzw. PGR-ów, w których dostęp do specjalistów był utrudniony – i zachęcaliśmy kobiety do badań. Dzięki temu zajęciu i współpracy z prof. Soszką oraz prof. Wandą Kazanowską, zacząłem ukierunkowywać się na ginekologię. Natomiast zupełnie nie spodziewałem się, że ta praca zaowocuje kontraktem z kliniką uniwersytecką i szpitalem.

przewrotny. Trafił Pan pod skrzydła prof. Soszki i rozpoczął pracę w szpitalnej klinice.

WK: To były specyficzne czasy. Byłem spoza całego układu. Mówiąc żartobliwie nie należałem do partii, nie miałem znanego nazwiska, ani koligacji rodzinnych. W najśmielszych marzeniach nie wyobrażałem sobie, że mogę dostać pracę w klinice, więc się o nią nie ubiegałem. Poszedłem do Wydziału Zdrowia mówiąc, iż kończę studia i szukam pracy. Byłem przeszczęśliwy kiedy oka- ▲▲ Jestem w tej szczęśliwej sytuacji, że mogę sprzedawać ludziom marzenia, zało się, że zatrudnienie dostałem. ale to ludzie mnie potem z tych marzeń rozliczają. Miłe jest jednak to, że Był to przydział do poradni znajw większości są to bardzo przyjemne chwile. dującej się nieopodal ostatniego przystanku linii autobusowej nr 6. Był to wielki się nagle „embriologami”. Zaczęliśmy intensywne przywilej, bo mogłem liczyć na wyższe zarobki przygotowania i szkolenia. Nawiązaliśmy liczne z tzw. powiatowej służby zdrowia i na dodatek kontakty ze specjalistami rozrodu i naukowcami mogłem dojechać do pracy miejskim autobusem. z branży. Poznaliśmy niezwykłych ludzi, takich jak Kiedy o tej sytuacji dowiedział się prof. Soszka, profesorowie: Andrzej Tarkowski, Jacek Modliński, okropnie zmył mi głowę i nakazał następnego Zdzisław Smorąg, Stefan Wierzbowski. Zajmowali dnia stawić się w pracy w klinice. A co z angażem? się oni różnymi aspektami embriologii, kriokon– zapytałem. Się zobaczy – odpowiedział. I tak się serwacji gamet i zarodków oraz rozrodu zwierząt, zaczęło... Trafiłem pod opiekę prof. Aleksandra co jak się później okazało, dało nam wsparcie Krawczuka, specjalisty andrologii i leczenia nie- przy rozwiązywaniu problemów klinicznych. Ale płodności męskiej, który „zmusił” mnie do zajęcia embriologia to nie jedyne wyzwanie, by skuteczsię czynnikiem męskim w niepłodności. Kiedy prof. nie przeprowadzić zapłodnienie pozaustrojowe. Soszka odszedł na emeryturę, jego funkcję objął Hiperstymulacja jajników, pobieranie komórek prof. Marian Szamatowicz, pasjonat leczenia nie- jajowych, przygotowanie nasienia, zapłodnienie płodności. Szybko skompletował zespół młodych in vitro a potem ICSI, wreszcie hodowla zarodków asystentów, przed którymi rozwinął wizję zapłod- in vitro oraz przeniesienie ich do macicy – to zanienia pozaustrojowe- sadnicze elementy leczenia. Prof. Szamatowicz go. Przydzielił mnie wyznaczył osoby odpowiedzialne za każdy do niego i określił za- z tych etapów. I tak dołączyli do nas doktorzy: kres obowiązków. I tak Euzebiusz Sola, Marek Kulikowski, Jurek Radwan razem ze Sławkiem i Darek Grochowski. Stworzyliśmy zespół – jak Wołczyńskim staliśmy potem określono – sześciu wspaniałych, którym udało się doprowadzić do narodzin pierwszego w Polsce dziecka poczętego metodą in vitro. ◄◄ Fascynujące jest to, Zanim zaczęliśmy świętować, czekała nas praca. że rozwiązywanie proble- Czasy były ciężkie, w sklepach pusto, dotacji mów uwidacznia następ- żadnych, sprzętu brak. Wszystko robiliśmy sami, np. „produkowaliśmy” czystą wodę, igły punkne. Dzięki temu nigdy nie cyjne, zestawy do pobierania komórek jajowych, staniemy w miejscu. Każda katetery do transferu zarodków, itd. To były m.in. nowa wiedza uświadamia jedynie stopień komplika- moje obowiązki, stąd też rozwijałem się jako wynalazca i konstruktor. cji natury i zmusza nas Byliśmy zespołem silnym, ambitnym, nie żado skromności w definiołowaliśmy siebie, ani swojego czasu. Byliśmy też waniu własnej wielkości.

22 ZDROW Y BIA£YSTOK 3(39)

w y w i a d doświadczeni przez liczbę niepowodzeń jakie nas spotykały. Nie zrażaliśmy się nimi, co nie znaczy, że nie było między nami spięć, kłótni i walki. I właśnie nasz mentor – prof. Szamatowicz – konsekwentnie i z wielką wyrozumiałością podtrzymywał w nas wiarę w sukces, tonując napięcia i konflikty. MB: Wasze starania były jednak bardziej waszym hobby.

WK: Wszyscy wówczas normalnie pracowaliśmy. Mieliśmy dyżury w szpitalu, operowaliśmy, przyjmowaliśmy pacjentów w przychodni, kształciliśmy studentów. Przy in vitro pracowaliśmy obok naszych obowiązków, w tzw. wolnym czasie. Kiedy urodziło się „nasze” pierwsze dziecko, posypały się laury. Ja i prof. Wołczyński dostaliśmy stypendium od rządu francuskiego i na pół roku wyjechaliśmy do laboratorium we Francji. Pracując nad podstawowymi problemami wytwarzania gamet męskich w warunkach eksperymentalnych, zaczęliśmy jeszcze lepiej rozumieć to, co do tej pory robiliśmy. Wróciliśmy strasznie naładowani wiedzą. Akurat wtedy pączkowała nowa metoda w zapłodnieniu pozaustrojowym, tzw. docytoplazmatyczna iniekcja plemnika (ICSI), która rozwiązywała problem niepłodności męskiej. Technologia ta znana była w embriologii eksperymentalnej zwierząt. Ja opanowałem ją jakieś dwa lata wcześniej. Wspominam o tym z tego powodu, że gdy Palermo zastosował ją pierwszy raz u człowieka, to my w Białymstoku byliśmy gotowi natychmiast do jej wprowadzenia i jak tylko dostaliśmy sprzęt, pierwszą ciążę uzyskaliśmy w ciągu dwóch miesięcy. To był intensywnie wykorzystany czas. Pracowaliśmy bez przerwy. Do domu wpadało się na obiad, potem z powrotem do pracy, a powrót w nocy. Dawało nam to jednak tak dużo satysfakcji, która rekompensowała wszystko. A w tzw. międzyczasie porobiliśmy doktoraty, habilitacje, a profesury przyszły już z rozpędu.

Pozostają jednak wieczory. Mam mały warsztat metaloplastyczny, w którym „bawię się” w konstruWK: Będąc we Francji poznałem ludzi, którzy owanie wynalazków i wytwarzanie różnych rzeczy. zajmowali się krioprezerwacją komórek rozrodczych A prawdziwym hobby jest wędkarstwo. Mam letni człowieka. Zdałem sobie sprawę, że w Polsce ta dzie- dom na Mazurach k. Giżycka i tam często wędkuję. dzina jest zupełnie w powijakach, chciałem więc Jest to też miejsce wspomnień – to tam jeździłem zorganizować bank nasienia w szpitalu. Problem do- jako student na obozy naukowe. tyczył jednak dwóch sfer zagadnień. Pierwsza, to wykorzystanie nasienia dawców. Drugim problem było MB: Pozwolę sobie na koniec na dość zabezpieczenie płodności na przyszłość. W rezultacie osobiste pytanie. Tak poza własnymi – limoje dwie inicjatywy zorganizowania szpitalnego czył Pan ile ma dzieci? banku zakończyły się fiaskiem. Postanowiłem więc WK: Jest to dość trudny rachunek, acz liczba zrobić to w warunkach prywatnych i tak powstał ta jest naszym wielkim sukcesem. Cieszy mnie to, Kriobank, który jest pełnoprofilową placówką lecze- że ludzie szanują nas za to co osiągnęliśmy. O ile nia niepłodności wszystkimi dostępnymi na świecie dokładnie nie pamiętam liczby dzieci, to pamięmetodami terapeutycznymi. Prowadzimy bada- tam niezwykłe historie zgłaszających się do nas nia naukowe, współpracujemy z innymi tego typu pacjentów. Skupiamy się nad czystymi aspektami ośrodkami w Polsce i za granicą. Zajmujemy się też medycznymi, obmyślamy plan leczenia – a przepacjentami z uszkodzeniem rdzenia kręgowego oraz cież nie wolno nam zapominać, że to człowiek, jego uczucia, jego los są najważniejsze. Bywa tak, zarażonymi wirusem HIV. Pod moją opieką jest już drugie pokolenie pa- że ludzie rezygnują z walki o dziecko, a my namacjentów. Najpierw przychodzili do mnie rodzi- wiamy ich na kolejne próby, bo wierzymy, że da ce, teraz przychodzą ich dzieci. W pracy, oprócz się to zrobić. I rzeczywiście się udaje. Leczenie grona wybitnych specjalistów, wspomaga mnie niepłodności jest specyficzne, czasem efekt zacórka – dr Agnieszka Kuczyńska-Okołot, która skakuje nawet nas. Wbrew temu co można o nas zdecydowała się kontynuować moje zaintere- pomyśleć nie czujemy się panami życia i śmierci. sowania. Ma nowe spojrzenie na prowadzenie Jesteśmy tylko małymi pomocnikami Pana Boga kliniki oraz liczne kontakty krajowe i zagraniczne, i współpracownikami Matki Natury. Tam, gdzie co daje jej szansę na rozwiązywanie problemów ona postawiła zbyt wysokie progi dla zwykłych niepłodności, z którymi nie możemy sobie jak ludzi, niekiedy nam udaje się je przekroczyć. Gdzie na razie poradzić. jest to możliwe, staramy się pomóc, ale widzimy też granice tej pomocy. W pracy towarzyszy mi MB: Znajduje Pan czas na hobby? zawsze zasada „Primum non nocere”. Czasem zbliWK: Z tym jest ciągle trudno. Miałem taki plan, żam się niebezpiecznie blisko tej granicy. Jednak że po 60-ce będę odpoczywał, gotował, łowił to, co dziesięć lat temu było tą bliskością, teraz ryby i majsterkował. Jest jednak jak w dowcipie już nią nie jest. Medycyna idzie naprzód, dlatego – chcesz rozbawić Pana Boga, to powiedz mu praca i ciągły rozwój pozwalają mi odnajdywać o swoich planach. Ciągle większość czasu poświę- ją na nowo. cam pracy i nauce. Może tym bardziej doceniam wolne chwile, kiedy wybieram się na wyprawy MB: Dziękuję za rozmowę. wędkarskie, kulinarne i niestety – kongresowe. Fot. Prywatne archiwum rozmówcy MB: Kiedy zdecydował Pan o powstaniu Kriobanku?

W wolnych chwilach wybieram się na krótkie wyprawy wędkarskie. Szukam wtedy ciszy i spokoju, i najlepiej rozmawia mi się z rybami.

ZDROW Y BIA£YSTOK 3(39)

k u c h n i a Miodosytnia to lokal, w którym króluje płynne złoto

Bistro miodem płynące Smacznie i klimatycznie. Wszystko kręci się wokół miodu. Są miody pitne, pyszne dania z dodatkiem miodu, miodowe słodkości oraz oczywiście miód w słoikach prosto z pasieki. Poznajmy Miodosytnię, lokal w którym króluje płynne złoto. Zapewne wielu mieszkańców Białegostoku pamięta, że przy ul. Sienkiewicza 26 mieściła się przez wiele lat restauracja U Cezara. Natomiast dużo wcześniej – o czym pewnie już niewiele osób wie – Miodosytnia Barć, miejsce, gdzie można było skosztować różnego rodzaju miodów pitnych. A co jest tam teraz? – Chcąc przypomnieć tradycję podawania miodu oraz stworzyć klimatyczne miejsce, w którym dania także będą zawierały w sobie nutę tej słodkości, założyłam bistro Miodosytnia – wspomina Emilia Andrzejewska, właścicielka lokalu oraz znajdującej się nieopodal kawiarnio-piekarni Baristacja.

Podczas gruntownego remontu lokalu okazało się, że miejsce to skrywa w sobie wiele walorów. – Po skuciu z podłogi płytek ceramicznych, ukazała się nam oryginalna posadzka z lastryko. Wyeksponowaliśmy ją na nowo i tknęliśmy w nią drugie życie. Natomiast pod grubymi war-

Miodosytnię jak i Baristację można zobaczyć w parku pod Pałacem Branickich, podczas trzech tegorocznych edycji „Śniadania Mistrzów”. Natomiast 21 lipca br. zapraszamy na Festiwal kawowy organizowany przez Baristację.

Miodosytnia ul. Sienkiewicza 26, Białystok tel. 85 30 70 113 www.facebook.com/miodosytniakawiarniabistro stwami tynku na ścianach ukrywał się piękny błękit – pozostałość po starej Miodosytni Barć. Wnętrze wypełniliśmy stylowymi, drewnianymi meblami. Naszą „perełką” jest stojący w centrum lokalu stół z czarnego, stuletniego dębu – mówi pani Emilia. A czym uraczy nas Miodosytnia? Okazuje się, że bogactwem naturalnych miodów pitnych, zarówno z regionu, jaki i całej Polski oraz Litwy. – Mamy produkty z pasieki w Sakach k./ Hajnówki, produkującej naturalne miody pitne na swoich miodach i sokach, wśród nich – miód z trawą żubrową. Podajemy też miód z miodosytni Jaros. Trójniak, dwójniak malinowy, półtorak – można wybierać spośród różnych rodzajów. Miód lany z beczki. Mamy też piwa miodowe. Przygotowujemy również miodowe koktajle z mocnymi alkoholami – wylicza Emilia Andrzejewska.

W Miodosytni miód kryje się też w przekąskach, daniach głównych i zestawach obiadowych. Polecamy pyszne żeberka wołowe w śliwkowo-miodowym barbeque, wątróbkę z sosem na bazie czerwonego wytrawnego wina z miodem malinowym, zupę z wątróbek na miodzie gryczanym, tymiankowe kopytka z młodymi warzywami czy idealną dla wegan – sałatkę ze stekiem z selera. – Mamy także pracownię cukierniczą, która przygotowuje pyszne ciasta oraz torty. Można ich skosztować na miejscu, ale dostępne są także na zamówienie – mówi właścicielka Miodosytni. Oczywiście w lokalu, wzorem Baristacji, można napić się dobrej kawy. – Jakość i smak kawy jest dla nas bardzo ważny. Ziarna sprowadzamy bezpośrednio z palarni – dodaje pani Emilia. MB, Fot. Miodosytnia

24 ZDROW Y BIA£YSTOK 3(39)

ZDROW Y BIAÂ£YSTOK 3(39)

k u c h n i a Poznaj sposób na udane i smaczne grillowanie

Garden party Rozpoczął się ulubiony przez Polaków sezon – sezon grillowania. W czym tkwi sekret udanej imprezy na świeżym powietrzu? Dobre jedzenie, energetyczna muzykę i oczywiście – odpowiedni squad. Każdy ma swój sprawdzony sposób na spędzanie wolnego czasu pod chmurką. Jedno jest pewne. Polacy uwielbiają imprezy plene-

rowe, podczas których króluje wspólne grillowanie. Gdy tylko robi się ciepło, spotykamy się na garden party na działkach, w przydomowych ogrodach, na miejskich plażach czy w parkach. Przyrządzamy pyszne grillowe smakołyki, rozkoszujemy się słońcem i dobrym towarzystwem. Bo to właśnie odpowiedni squad gwarantuje udaną zabawę.

Burgery drobiowe z botwinką Składniki: kg mielonego mięsa z drobiu, duży pęczek botwiny, 5 ząbków czosnku, czerwona cebula, musztarda francuska, pół łyżeczki startej skórki z cytryny, łyżka soku z cytryny, jajko, 2 łyżki otrąb owsianych, nasiona sezamu, sól, pieprz. Dodatki: ketchup Kotlin, bułki, sałata, ogórek, cebula, koperek, ocet balsamiczny, miód, olej, dowolne warzywa na sałatkę. Sposób przygotowania: Mięso przełóż do dużej miski. Czosnek posiekaj i dodaj do mięsa. Od botwinki odetnij buraczki, obierz je. Cebulę pokrój w kostkę i zeszklij na łyżce oleju. Dodaj pokrojone łodyżki botwinki. Wlej sok z cytryny, całość wymieszaj i duś około minutę. Do mięsa dodaj jajko, dwie łyżki musztardy, skórkę z cytryny, otręby i zawartość patelni. Dokładnie wymieszaj, dopraw do smaku i odstaw na kwadrans – aby otręby napęczniały. Uformuj kotlety i obsyp je sezamem. Grilluj wraz z innymi warzywami na małym ogniu. W międzyczasie pokrój buraczki, dodaj do nich dwie łyżki octu balsamicznego i miód. Całość wymieszaj i grilluj wraz z pozostałym jedzeniem. Pod koniec grillowania lekko opiecz pieczywo.

Trwa druga edycja programu „Extra Szkolna Stołówka” Poprawa warunków, w jakich dzieci spożywają nera programu. – O taką stołówkę szkoły podstaposiłki w szkole oraz edukacja dotycząca kształ- wowe mogą się starać, przystępując do programu towania w najmłodszych właściwych nawyków „Extra Szkolna Stołówka”, którego inicjatorem jest żywieniowych – to główne cele programu „Extra marka Delma. Szkolna Stołówka”. Nagrodą główną w konkursie towarzyszącym Dzieci jedzą w szkole nawet 2-3 posiłki dzien- programowi jest sfinansowanie remontu stołównie. Dlatego tak ważne jest, by miały możliwość ki o wartości 30.000 zł. Może wziąć w nim udział spożywać je w miejscu dla nich przyjaznym, bez- każda szkoła podstawowa, która do 17 czerwca piecznym i w pełni funkcjonalnym. Spełniająca br. zarejestruje się na stronie www.extrastolowki. te wymogi szkolna stołówka pozwoli uczniom pl. Do zgłoszenia należy dodać aktualne zdjękomfortowo spędzać czas podczas posiłku, a tak- cie stołówki wraz z krótkim opisem, dlaczego że może pomóc w nauce właściwych nawyków to właśnie w tej placówce powinna ona zostać żywieniowych. wyremontowana. Głosowanie trwa także do 17 – W takiej przestrzeni dzieci będą chętnie jadły, czerwca br. Każdego dnia dozwolone jest oddanie jednocześnie ucząc się zasad wspólnego spędza- jednego głosu. nia czasu przy stole oraz racjonalnego gospodaroStołówki zostaną wyremontowane w pięciu wania jedzeniem – mówi Marek Borowski, prezes szkołach – w czterech, które zdobędą największą zarządu Federacji Polskich Banków Żywności, part- liczbę głosów, oraz w szkole wybranej przez jury

KONKURS Zapraszamy do udziału w konkursie związanym z programem „Extra Szkolna Stołówka”. Nagrodzimy pięć osób, które prześlą nam, na adres redakcji lub mailem (redakcja@zdrowybialystok.pl), najciekawsze hasło promujące program. Na zgłoszenia czekamy do 15 lipca.br. Upominkami są zestawy zawierające bawełniany plecaczek, silikonowy lunchbox oraz zmywalne menu w postaci magnesu na lodówkę. programu. W 50 kolejnych placówkach eksperci Federacji Polskich Banków Żywności przeprowadzą warsztaty dotyczące mądrego gospodarowania żywnością. 50 następnych szkół otrzyma zestaw akcesoriów dekoracyjnych do stołówki. MB

26 ZDROW Y BIA£YSTOK 3(39)

ZDROW Y BIAÂ£YSTOK 3(39)

n o w o œ c i

r y n k o w e

Podpora na ból gardła juniora

Chrypka i drapanie w gardle to dla mamy kilkulatka niemal codzienność. Dziecko robi się marudne, a na leki za wcześnie. Jak złagodzić dolegliwości? Podając maluchowi lizaka na ból gardła Junior-angin. Jego ważnym składnikiem jest porost islandzki – roślina wykorzystywana w łagodzeniu podrażnień błony śluzowej górnych dróg oddechowych. Powleka błonę śluzową gardła, chronią ją przed wysuszeniem i zapobiegając przenikaniu drobnoustrojów.

To co niezbędne

Nawet jeśli twoja dieta jest bogata w kwas foliowy przyda ci się dodatkowe wsparcie w postaci tabletek Folik. Kwas foliowy jest niezwykle istotny w codziennej diecie, niezależnie od wieku i płci, ale najbardziej potrzebują go kobiety, które planują macierzyństwo lub już są w ciąży. Jego główną rolą jest wspieranie prawidłowego rozwoju i funkcjonowania układu nerwowego oraz zapobieganie wadom rozwojowym.

Fot. Junior-angin

Fot. Folik

Antycellulitowa pielęgnacja

Antycellulitowy żel ujędrniający i serum modelujące zawierają roślinny kompleks napinająco-ujędrniający z yerba matte, kofeiną i stewią, które znacząco redukują widoczność cellulitu, zwiększają jędrność, gładkość i napięcie skóry. Modelują sylwetkę oraz wysmuklają kształt i profil ud, jednocześnie zapewniając efekt push-up pośladków. Skóra staje się sprężysta, napięta i gładka.

Szerokopasmowa ochrona

Krem przeznaczony jest do skór wymagających bardzo wysokiej ochrony przed nasłonecznieniem, narażonych na oparzenia słoneczne i szkodliwe działanie UVA/UVB, światła widzialnego HEV i podczerwonego IR. Dostosowany jest do potrzeb skóry dzieci i niemowląt powyżej szóstego miesiąca życia.

Fot. Pharmaceris

Fot. Lirene

Opalanie z Sorayą

W składzie produktów do opalania Soraya oprócz fotostabilnych filtrów przeciwsłonecznych znalazły się też nawilżające algi morskie oraz odżywcze olejki roślinne, które sprawiają, że opalona skóra jest gładka, wygląda zdrowo i atrakcyjnie. W ofercie marki obok kosmetyków do opalania znalazły się też produkty po opalaniu oraz przyspieszacze opalania.

Zadbane stopy, piękne dłonie

Glikolowy krem-serum Lirene przeznaczony jest dla bardzo suchej oraz skłonnej do rogowacenia skóry stóp. Skoncentrowana formuła z 10% kwasem glikolowym usuwa zrogowaciały naskórek, pozostawiając skórę miękką i przyjemną w dotyku.

Fot. Soraya

Sprawne stawy

Nasze stawy pracują niemal cały czas. Chcąc nie doprowadzić do ich przeciążenia, warto wzmocnić je od środka i zatroszczyć się o odpowiednią suplementację. W tym celu sięgnijmy po preparaty zalecane osobom aktywnym fizycznie np. 4Flex zawiera unikalny kolagen Fortigel, który wchłania się aż w 95% i gromadzi głównie w tkance chrzęstnej.

Odżywczy kompleks minerałów i witamin zawarty w nawilżającym kremie do rąk zapewnia wielopoziomową odnowę skóry. Olej z awokado i masło Shea ekspresowo nawilżają, pozostawiając ochronną warstwę na skórze, która niweluje uczucie suchości i ściągnięcia.

Fot. Lirene

Fot. 4Flex

28 ZDROW Y BIA£YSTOK 3(39)

r o z r y w k a

Oni wygrali, wygraj i Ty Ze Zdrowym Białymstokiem można wygrać! Przekonało się o tym ostatnio sporo osób, z których część widnieje w tutejszej galerii. Zabawa z nami jest prosta i przyjemna. Wystarczy rozwiązać krzyżówkę i podać jej hasło lub rozwiązać inne, nieskomplikowane zadanie konkursowe. Nagradzamy za pomysł, kreatywność i zaangażowanie. Prosimy tylko, po raz kolejny, by razem z konkursowymi zgłoszeniami podawali Państwo swoje imię, nazwisko i adres (chronimy je zgodnie z obowiązującymi przepisami RODO). W bieżącym wydaniu gazety mamy dwie zabawy, w których można wygrać kosmetyki słoneczne marki Soraya oraz gadżety programu Extra szkolna stołówka.

▲▲ Hanna Orzechowska z synkiem

▲▲ Marta Koc

Antosiem

MB ▲▲ Zofia Tałałaj

▲▲ Maria Białasz

▲▲ Ilona Nieroda

KRZYŻÓWKA

Milczą, gdy dusza śpiewa

Lewy Zaskakująca dopływ sprzeWisły czność Natarcie Sala wykładowa

Czasem chwyta pływaka

Ogół duchowieństwa

Do rozniecania ognia

Pięściarstwo

Drzewo z drżącą koroną

Wada deski

Żyzna gleba Dawna srebrna moneta

Nie posłuchał rad Dedala

Ptak nocny

ZDROW Y BIA£YSTOK 3(39)

Słoń Stasia i Nel

11 Daszek nad kuchnią

Układ międzynarodowy

Morska lub lądowa

Jednostkowy okaz gatunku

Idzie za pługiem

13 Rzeczywistość

Pora gwiazd

Narzędzie kuchenne

Przepływa przez Kair

Angielski tytuł honorowy Religijne malowidło

Włócznia

Płuca miasta

Niechęć, uraza

... Kundera

14 Mazurskie miasto

ZasadoArcykap- Wypełwa skała Wysłanie nia łan głębinoubytek listu żydowski w zębie wa

1 Potwór, straszydło

Elewacja budynku

Auto z Hiszpanii

Silny w dobrym piecu

Las jabłoni

Rejon, obwód

7 Ocena za występ

Zakrywa dziurę Wystawa 1/60 handlominuty wa

Rybie jaja

Wąż dusiciel

Materiał wybuchowy

Bogini zorzy porannej

Mocny trunek

Kuzynka kuny

Okrasa

Styl życia społeczności

Etap wyborów

Miejsce pracy

Miejsce akcji "Dżumy" Camusa

Pojazd jednośladowy

Zżera żelazo

Kompan Portosa

Półszlachetny minerał

Spośród osób, które prześlą prawidłowe hasło krzyżówki wylosujemy trzy i nagrodzimy kosmetykami słonecznymi marki Soraya (Wodoodporny balsam do opalania z nawilżającymi algami morskimi, Nawilżający przyspieszacz opalania z ekstraktem z orzecha włoskiego – na plażę i do solarium oraz Łagodzący kefir na podrażnioną słońcem skórę). Zgłoszenia prosimy wysyłać na adres redakcji lub mailem: redakcja@zdrowybialystok.pl. Na rozwiązania czekamy do 15 lipca 2018 r. Uwaga! W losowaniu nagród wezmą udział zgłoszenia zawierające poprawne hasło (z polskimi znakami), imię, nazwisko i adres uczestnika.

HASŁO KRZYŻÓWKI Z OSTATNIEGO WYDANIA GAZETY BRZMIAŁO: CZYTAJ KSIĄŻKI PODRÓŻNICZE.

Broń Wilhelma Tella

Niech żyją wakacje! Wakacje za pasem. Pożegnajmy zatem rok szkolny 2017/18 z humorem. Ślimak ma jednocześnie płeć męską i żeńską, ale z niej nie korzysta.

*** Salvador znał się bardzo dobrze na anatomii człowieka, więc namalował młodzieńca z fujarą.

*** Ślimaki są jadalne, ale tylko we Francji.

*** Bakterie, które rozmnażają się przez kichanie, prowadzą tryb życia koczowniczy.

*** W Krakowie wybudowano ostatnio wiele nowych zabytków.

*** W wierszu „Pieśń o bębnie”, bęben gra pierwsze skrzypce.

*** Pani Emila z „Nad Niemnem”, ciężko chora na histerię, stała się kamieniem u szyi swego męża, który z wysiłkiem płynął przeciw prądowi.

*** Kopernik już będąc małym chłopcem miewał stosunki z ciałami niebieskimi.

*** Danusia ratując Zbyszka przed napaścią dzikiego zwierza, zabiła go.

*** W czasie zaborów Polskę poćwiartowano na trzy nierówne połowy.

*** W Średniowieczu drogi były tak wąskie, że mogły się minąć najwyżej dwa samochody.

*** Po bitwie na Polu Grunwaldzkim zostało więcej nieboszczyków niż przyszło.

*** Miało miejsce sześć morderstw, których ofiary tylko cudem przeżyły.

*** Na placu boju słychać było jęki rannych i zabitych.

*** Skrzetuski dzięki kolegom miał dużo dzieci.

*** W niedzielę ulepiliśmy bałwana jeszcze większego od naszego tatusia.

*** Jan Christian Andersen nie miał rodziców, urodził się u obcych ludzi.

*** Sierotka Marysia służyła do spełniania życzeń gospodarza, a na swoje potrzeby miała tylko psa.

*** Zbyszko jechał na koniu i piana leciała mu z pyska.

Tu są nasze gazety Antoniuk, Młodych

Apteka „Bliska”, ul. Antoniukowska 22/1 Poradnia psychologiczno-pedagogiczna „Alter”, ul. Zwycięstwa 10A RR Sklep „Smaki natury”, ul. Wierzbowa 3D RR RR

Bacieczki RR RR

Centrum medyczne „Okolandia”, ul. KEN 38, lok. U3 Centrum medyczne TBS, ul. KEN 36, lok. 2

Bema, Nowe Miasto, Kawaleryjskie

Bistro „Zdrowa micha”, ul. Kręta 10A Bistro i kawiarnia „Zachodnia”, ul. Zachodnia 2F RR Centrum stomatologii estetycznej „Perłowy uśmiech”, ul. Pogodna 11C, lok. 2 RR Gabinet USG „Ultramed”, ul. Bema 2, lok. 29 RR Instytut zdrowia i urody „Yasumi”, ul. Mławska 4 RR Mastermed, ul. Legionowa 9A RR Modelowanie Słuchu, ul. Żeromskiego 1B, lok. 6 RR NZOZ Przychodnia lekarska, ul. Bema 2 RR Optyk Izabela, ul. Bema 3 RR Park Trampolin „Jumper”, ul. Bema 6 RR Podlaskie centrum promocji zdrowia „MagMed”, ul. Transportowa 12, lokal 5 RR Rehabilitacja „Lege Artis”, ul. Młynowa 17 RR Sklep „Miejska pasieka”, ul. Dubois 10, lok. 11 RR Sklep „Samo Zdrowie”, ul. Pogodna 11G, lok. 5U RR Sklep zielarsko-medyczny „Zielnik”, ul. Kaczorowskiego 7, lok. 7U RR Specjalistyczne centrum gastrologii „Gastromed”, ul. Wiejska 81 RR Studio elektrostymulacji„Exshape”, ul. Transportowa 2B, lok. 3 RR Twoja klinika, ul. Młynowa 38 lok. 4/2 RR RR

Białostoczek RR

Przychodnia „Twój lekarz rodzinny”, ul. Zagumienna 10A

Centrum, Przydworcowe

Centrum medyczne „Stołeczna”, ul. Stołeczna 7 Centrum leczenia niepłodności„Kriobank”, ul. Stołeczna 11 RR Expert Optyk. ul. Lipowa 4 RR Instytut Medycyny Estetycznej i Regeneracyjnej Dr Purwin, ul. H. Dąbrowskiego 20, lok. 7 RR LSSP „Eskulap”, ul. Białówny 9/1 RR LSSP „Eskulap”, ul. Malmeda 6 RR LSSP „Eskulap”, ul. Nowy Świat 11C RR Ośrodek alergologiczno-laryngologiczny Barbara Południewska, al. Piłsudskiego 4A RR Ośrodek diagnostyczno-badawczy chorób przenoszonych drogą płciową, ul. Św. Rocha 3 RR Prywatny gabinet lekarski Barbara Domysławska, ul. Przejazd 2A, lok. 5 RR Restauracja „Futu sushi”, ul. Lipowa 12 RR Sklep „Zdrowy kiełek”, ul. Św. Rocha 14A, lok. 12

Jeśli, w którymś z tych miejsc nie znajdą Państwo naszej gazety, prosimy o kontakt, tel. 501 303 181 – Andrzej Niczyporuk. Ponadto po gazety zapraszamy też do naszej redakcji, ul. Bema 11, lok. 80.

RR RR

Leśna Dolina, Zielone Wzgórza, Marczuk, Starosielce

Apteka „Awicenna”, ul. Szarych Szeregów 6 Apteka „Awicenna”, ul. Konwaliowa 2 RR Centrum medyczne „Rodzina”, ul. Witosa 15B RR Centrum stomatologii estetycznej „Perłowy uśmiech”, ul. Storczykowa 5, gab. 115 RR Centrum stomatologii estetycznej „Perłowy uśmiech”, ul. Grzybowskiego 11 RR Elite Optyk Malinowscy, CH Auchan, ul. Hetmańska 16 RR RR

Piaski, Mickiewicza, Dojlidy

Artykuły ortopedyczno-rehabilitacyjne „Formed plus”, ul. Parkowa 14 RR Centrum medyczne „Dojlidy”, ul. Niedźwiedzia 69 RR Centrum stomatologii estetycznej „Perłowy uśmiech”, ul. Orzeszkowej 34, lok 32 RR Studio urody „Ladies”, ul. Żelazna 7, lok. 5U RR Niepubliczna poradnia psychologiczno-pedagogiczna nr 2, ul. Mickiewicza 74, lok. 4 RR Pracowania Bio-skaner, ul. Żurawia 71A RR Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa, ul. M. C. Skłodowskiej 23 RR TMS „Diagnostyka”, USK, ul. M. C. Skłodowskiej 24A, budynek G RR Sklep ortopedyczno-rehabilitacyjny „Medactive”, ul. Żelazna 9, lok. U1 RR

Sklep „Zdrowa spiżarnia”, ul. Świętojańska 8

Piasta, Skorupy

Centrum medyczne „Bojary”, ul. Piasta 14 Centrum ortopedyczno-protetyczne, ul. Stary Rynek 2, lok. 103 RR Gabinet urologiczny Paweł Zajkowski, ul. Warszawska 79, wejście E RR Ośrodek rehabilitacji „Armedis”, ul. Przygodna 14 RR Podlaskie Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom z Porażeniem Mózgowym „Jasny cel”, ul. Bukowskiego 4 RR Przychodnia stomatologiczna „DentMedica”, ul. Piastowska 11/11 RR Sklep medyczno-zielarski „Szlachetne zdrowie”, ul. Słonimska 21, lok. 2U RR RR

Sienkiewicza

Centrum stomatologii „Classic”, ul. Sienkiewicza 81/3 Centrum medyczne „Ryska”, ul. Sobieskiego 13, lok. 8 RR Elite Optyk Malinowscy, ul. Sienkiewicza 22 RR Mrs. Sporty, ul. Fabryczna 8 RR Nasze Apteki, ul. Fabryczna 22 RR Salon optyczny „AndyOptic”, ul. Sienkiewicza 7 RR Stomatologia „Dąbrowscy”, ul. Fabryczna 4, lok. 4 RR Stomatologia „5 Plus”, ul. Wąska 5 RR RR

Wysoki Stoczek, Dziesięciny RR RR

Centrum optyki, ul. Berlinga 8 Niepubliczna poradnia psychologiczno-pedagogiczna nr 1, ul. Blokowa 4, lok. 4

Hajnówka RR RR

Park wodny w Hajnówce, ul. 3 Maja 50 Prywatny gabinet chirurgiczny „DuoMed” Popow, ul. 11 listopada 17

Porosły – Kolonia RR

Dwór Czarneckiego, Porosły – Kolonia 54A

30 ZDROW Y BIA£YSTOK 3(39)

ZaSkocz dzieci

swoje PAKIET STANDARD ZAWIERA:

☻☻Sala urodzinowa ☻☻Animatorka

☻☻Godzina zabawy na trampolinach

E Y W T O E N I I K Z A P ROD U

☻☻Animacje ruchowe

☻☻Prezent dla solenizanta ☻☻Zaproszenia urodzinowe

☻☻Skarpetki antypoślizgowe dla wszystkich gości Cena: 400zł za 10 osób + 30zł za kolejną osobę.

PAKIET PLUS ZAWIERA DODATKOWO:

☻☻Poczęstunek (ciastka, owoce, napoje, chrupki) ☻☻Zastawa stołu (naczynia i sztućce jednorazowe) ☻☻Szampan

Cena: 470zł za 10 osób + 35zł za kolejną osobę. ☻☻Przywitanie gości i rozdanie skarpetek przez naszą animatorkę. ☻☻Gry i zabawy integracyjne. ☻☻60 minut szaleństwa na trampolinach pod okiem animatorki i trenera. ☻☻Przerwa na poczęstunek:) ☻☻Wspólne 100 lat, prezent i tort.