Daft Punk

DAFT PUNK

DAFT PUNK Dina Santorelli

Podróż do wnętrza piramidy

tłumaczenie

IGA NOSZCZYK

kraków 2014

Daft Punk Copyright © 2014 by Stonesong Published by arrangement with St. Martin’s Press, LLC. All rights reserved Copyright © for the Polish edition by Wydawnictwo SQN 2014 Copyright © for the translation by Iga Noszczyk 2014 Redakcja i korekta Joanna Mika-Orządała, Aneta Wieczorek / Editor.net.pl Skład i łamanie Joanna Pelc Okładka Paweł Szczepanik / BookOne.pl Front cover photograph: © Matt Sayles/AP Images/EastNews All rights reserved. Wszelkie prawa zastrzeżone.

Książka ani żadna jej część nie może być przedrukowywana ani w jakikolwiek inny sposób reprodukowana czy powielana mechanicznie, fotooptycznie, zapisywana elektronicznie lub magnetycznie, ani odczytywana w środkach publicznego przekazu bez pisemnej zgody wydawcy.

www.wsqn.pl Wydanie I, Kraków 2014 ISBN: 978-83-7924-203-0

spis treści Wstęp 6 Pierwsze lata 8 Wczesne inspiracje 12 Skąd się wzięła muzyka klubowa 15 Jak powstaje Duet 32 Homework 35 D.A.F.T.: A Story About Dogs, Androids, Firemen and Tomatoes 45 Alive 1997 47 Solówka 49 Bardzo disco Discovery 54 Interstella 5555: The 5tory of the 5ecret 5tar 5ystem 63 Daft CluB 70 Human After All 72 Daft Punk's Electroma 80 Musique, Vol. 1 1993-2005 85 Alive 2006/2007 86 Alive 2007 92 TRON: dziedzictwo 94 Ikony popkultury 101 Hełmy i inne stroje 107 Random Access Memories: przygotowania 114 Nowe brzmienie 121 Random Access Memories: w studiu 126 Współpraca z Pharrellem Williamsem 131 Współpraca z Paulem Williamsem 134 Współpraca z Nile’em Rodgersem 137 Współpraca z Giorgio Moroderem 141 Współpraca z Panda Bear 145 Współpraca z Julianem Casablancasem 148 Współpraca z Toddem Edwardsem 151 Współpraca z Chillym Gonzalesem 154 Współpraca z DJ Falconem 156 Współpraca z Johnem „JR” Robinsonem oraz Omarem Hakimem 159 Na szczytach list przebojów 164 Fenomen 166 Daft Punk wywiera wpływ 171 Co dalej?

179

Wstęp Grupa Daft Punk znana jest rzeszom fanów na całym świecie. To równie legendarny, co zagadkowy francuski duet składający się z Thomasa Bangaltera i Guy-Manuela de Homem-Christo.

Gra elektroniczną muzykę taneczną (potocznie zwaną muzyką klubową; skrótowo: EDM, od angielskiego electronic dance music). Ze względu na charakterystyczne metalowe hełmy i rękawice członkowie grupy pieszczotliwie nazywani są „robotami”. W latach 90. duet okrzyknięty został muzycznym fenomenem i od tego czasu trwa jego artystyczna podróż, w której miłość do muzyki klubowej miesza się z wycieczkami w stronę popu, indie rocka i hip-hopu, oznaczając równocześnie wielką rewolucję w muzyce house.

Chociaż grupa Daft Punk powstała na początku lat 90., podróż, o której mowa, rozpoczęła się całą dekadę wcześniej, w małym paryskim pokoju, w którym zawiązała się przyjaźń między dorastającymi chłopcami. Obaj byli wielbicielami klasyki filmowej i mieli podobne gusta muzyczne. Bangalter podsumował je kiedyś jednym krótkim zdaniem: „Nie ma wyraźnej granicy pomiędzy tym, co jest fajne, a tym, co już takie nie jest”. Razem zaczęli robić osobistą i nowatorską muzykę. I razem tworzyli katalog do własnej muzycznej wystawy. Pokazali na niej bardzo ciekawe eksponaty: ciekawy styl, wielki talent do eksperymentowania i zainteresowanie

technologią. W ciągu 20 lat istnienia zespołu na mieszankę muzyki i mistyki, jaką jest Daft Punk, złożyły się albumy studyjne i live, składanki i remiksy, ścieżki filmowe, teledyski, filmy, projekty kolekcjonerskie i komercyjne, albumy powstałe we współpracy z innymi artystami, wyjątkowe trasy koncertowe i dużo, dużo więcej. Trudno byłoby znaleźć innego artystę muzycznego, który trzymałby rękę na pulsie tak wielu różnych zjawisk i trendów jednocześnie.

Ta książka jest próbą prześledzenia krok po kroku niezwykłej kariery Daft Punk. Opowiada o zespołach, artystach i filmach, które wywarły wpływ na muzykę niezwykłego duetu i wywindowały go na poziom megagwiazdy. Jest też historią dwóch facetów skrytych za maskami. Grupie Daft Punk udało się nie tylko osiągnąć status ikony popkultury, ale także zdobyć szacunek w branży muzycznej. Każdy z was, kto w ciągu ostatnich kilku lat brał udział w jakimkolwiek wydarzeniu związanym z muzyką klubową, musiał zauważyć w nim ślady Daft Punk: w tym, co i w jaki sposób pokazywano, w miksowaniu i samplowaniu ich utworów przez innych artystów, w doborze kawałków w secie czy w próbach wpasowania się w format, który duet stworzył podczas swoich przełomowych występów na żywo.

9

pierwsze lata

10

Thomas Bangalter Thomas Bangalter urodził się 3 stycznia 1975 roku w Paryżu. Gdy miał sześć lat, zaczął grać na pianinie (choć teraz jest wdzięczny rodzicom, utrzymuje, że na początku był do gry zmuszany). Ojciec Thomasa, Daniel Vangarde (prawdziwe nazwisko to Daniel Bangalter), jest francuskim kompozytorem, który napisał i wyprodukował hit lat 70. – piosenkę D.I.S.C.O. francuskiego zespołu Ottawan – oraz utwór Cuba grupy Gibson Brothers.

Bangalter wspomina małą imprezę, jaką zorganizował w swoim pokoju z okazji dziewiątych czy dziesiątych urodzin. Ten sam pokój stanie się parę lat później domowym studiem Daft Punk i to tam zostaną nagrane ich dwa pierwsze albumy – Homework i Discovery. Jednak na razie posłużył po prostu za klubowy parkiet, na którym dziewczyny i chłopaki tańczyli w rytm ścieżki dźwiękowej Giorgio Morodera do filmu Flashdance.

W roku, w którym urodził się Thomas Bangalter: • ukazała się piosenka Donny Summer Love to Love You Baby; wyprodukował ją Giorgio Moroder, • w Londynie miała miejsce premiera filmu Tommy, • w telewizji ruszył program Saturday Night Live, • na ekrany kinoteatrów wszedł The Rocky Horror Picture Show (chociaż w mainstreamie film okazał się klapą, spotkał się z ogromnym uznaniem undergroundu, co zaowocowało tym, że w sumie był najdłużej pokazywanym filmem w historii),

backstage Tym, co połączyło Thomasa Bangaltera z Guy-Manuelem de Homem-Christo, było uwielbienie dla horrorów, rocka, musicali i wszystkiego, co efektowne. Wśród swoich największych ulubieńców wymieniają Jimiego Hendrixa i The Velvet Underground, kochają filmy Upiór z raju i Teksańska masakra piłą mechaniczną, grupy KISS, Led Zeppelin, Pink Floyd oraz Davida Bowiego.

technikalia W 1975 roku Sony wprowadziło Betamax. Był to format wideo, który – choć rewolucyjny jak na tamte czasy – już rok później stał się reliktem. Winne temu było japońskie JVC, które zaproponowało format VHS. Chociaż Betamax zapewniał świetną jakość, nie był w stanie rywalizować z funkcjonalnością VHS. Od 1980 roku JVC ze swym formatem VHS przejęło 70 procent rynku Ameryki Północnej.

11

• powstały tak znane filmy popularne, jak: GUY-MANUEL DE Szczęki, Płonący wieżowiec, Benji, Młody HOMEM-CHRISTO Frankenstein, Zabawna dama, Powrót Różo- Guy-Manuel de Homem-Christo urodził się wej Pantery i Lot nad kukułczym gniazdem, 8 lutego 1974 roku na paryskim przedmie• wśród najpopularniejszych artystów mu- ściu Neuilly-sur-Seine. Plotka głosi, że ma zycznych znajdowali się: Jefferson Starship, KISS, Led Zeppelin, John Lennon, Pink Floyd, Bob Marley and the Wailers, Queen, Bruce Springsteen, The Who i ZZ Top, • na szczyty list przebojów trafiły Fame Davida Bowiego, Best of My Love The Eagles Ważny wpływ na duet Daft Punk wywarł wyoraz piosenka Beatlesów Lucy in the Sky dany w 1982 roku przełomowy album Miwith Diamonds w wykonaniu Eltona Johna, chaela Jacksona Thriller. Płycie towarzyszyła • NASA wysłała na Marsa sondę kosmiczną taśma VHS, która Thomasowi Bangalterowi Viking 1, i Guyowi-Manuelowi de Homem-Christo dała • amerykański statek kosmiczny Apollo popodstawowe pojęcie o procesie twórczym. Był łączył się na orbicie z radzieckim Sojuzem; to zarazem pierwszy album, który chłopcy kuastronauci i kosmonauci uścisnęli sobie dłopili za własne pieniądze. Jak powiedział de Honie w przestrzeni kosmicznej, mem-Christo: „Liczył się tylko Michael Jackson • młody Grandmaster Flash – jeden z pioniei Thriller, przez cały czas”. rów hip-hopu – rozpoczął karierę DJ-a.

backstage

Paul Williams w Upiorze z raju (1974).

12

FreeStyle 21 czerwca w wielu miastach na całym świecie obchodzi się Fête de la Musique (Święto Muzyki), festiwal wywodzący się z Francji. W 1981 roku – gdy Thomas Bangalter i Guy-Manuel de Homem-Christo mieli zaledwie po sześć i siedem lat – francuski kompozytor, dziennikarz muzyczny i producent radiowy, Maurice Fleuret, który w Ministerstwie Kultury odpowiadał za muzykę i taniec, natrafił na badania z 1982 roku, wskazujące, że w pięciomilionowej grupie Francuzów co drugie dziecko gra na jakimś instrumencie muzycznym. Postanowił sprawić, by ludzie mogli otwarcie dzielić się

artystokratyczne korzenie, i z pewnością wiadomo, że jego przodkowie byli Portugalczykami. Jego pradziadek, Homem Cristo Filho, był pisarzem, zaś rodzice zajmowali się reklamą.

Gdy miał sześć czy siedem lat, pod choinkę dostał swój pierwszy keyboard i małą gitarę, ale na „prawdziwy” instrument musiał zaczekać aż do 14. roku życia. Wtedy podarowano mu gitarę elektryczną.

W roku, w którym urodził się Guy-Manuel de Homem-Christo: • najpopularniejszymi filmami były Egzorcysta, Płonące siodła, Serpico i Życzenie śmierci; premierę miał Upiór z raju Briana de Palmy – ulubiony film Thomasa i Guya-Manuela, dzięki któremu poznali Paula Williamsa – piosenkarza, kompozytora, aktora i swojego przyszłego współpracownika,

swym muzycznym doświadczeniem, i zachęcić muzyków – zarówno amatorów, jak i profesjonalistów – do gry na ulicach. Postawił jeden warunek: wstęp na wszystkie koncerty ma być wolny, a wszyscy muzycy ofiarowują swój czas również za darmo. Pierwszy zorganizowany z inicjatywy Fleureta festiwal odbył się w Paryżu w 1982 roku i był świętem wykonawców wszystkich rodzajów muzyki – od jazzu po klasykę. Później idea przerodziła się w fenomen międzynarodowy – coroczną, odbywaną 21 czerwca w ponad 100 krajach na świecie celebrację.

• na samym szczycie znajdowali się tacy artyści, jak: ABBA, The Beach Boys (ich składankowy album Endless Summer wskoczył na szczyty list przebojów), Genesis, The Grateful Dead, Joni Mitchell, The Velvet Underground, Queen, Stevie Wonder, Barry White i Alice Cooper, • popularne były piosenki: I Shot the Sheriff Boba Marleya w wykonaniu Erica Claptona, Band on the Run Paula McCartneya, You Ain’t Seen Nothing Yet grupy Bachman-Turner Overdrive, When Will I See You Again zespołu Three Degrees i Kung Fu Fighting Carla Douglasa, • Kraftwerk, niemiecki zespół tworzący muzykę elektroniczną, wypuścił czwarty studyjny album, Autobahn.

13

wczesne inspiracje Nowicjusze w świecie dźwięków Daft Punk często bywają zaskoczeni, gdy dowiadują się, że na początku Thomas Bangalter i Guy-Manuel de Homem-Christo inspirowali się bardziej rockiem i popem niż muzyką taneczną. Przez lata gusta muzyczne duetu zmieniały się, a ich wachlarz rozciągał się od Barry’ego Manilowa po Kanyego Westa. Jednak w okresie, gdy byli nastolatkami, ciągnęło ich do takich muzycznych ikon, jak The Beach Boys, The Rolling Stones, Pink Floyd, The Velvet Underground i Led Zeppelin (wiele lat później, oglądając ich fantastyczne występy live, pewien krytyk określi Daft Punk jako „Led Zeppelin muzyki tanecznej”).

Thomas Bangalter i Guy-Manuel de Homem-Christo swój pierwszy zespół nazwali tak, jak nazywała się jedna z piosenek The Beach Boys – Darlin’. Na zdjęciu grupa The Beach Boys: (z przodu, od lewej) Mike Love, Brian Wilson, 14 Dennis Wilson, Carl Wilson i (z tyłu) Al Jardine. Zdjęcie z 1978 roku.

Tym, co późniejszych wiernych przyjaciół połączyło na samym początku, był podobny gust filmowy. Poznali się w 1987 roku w paryskim Lycée Carnot, prestiżowej szkole, do której uczęszczał były prezydent Francji Jacques Chirac. W środy i soboty chodzili razem na popołudniowe seanse do kina w Dzielnicy Łacińskiej. Intersowali się wszystkim – od Chaplina po Felliniego – a Bangalter wspomina, że pierwszym filmem, jaki razem zobaczyli, byli Straceni chłopcy.

Artystyczne ciągoty zadecydowały o tym, że nieco później dwaj kumple – jak wielu dorastających chłopaków – założyli zespół i wraz z innymi dzieciakami ze szkoły nagrali demówkę. W 1992 roku, gdy Bangalter miał 17, a de Homem-Christo 18 lat, wraz z jednym ze szkolnych kolegów, Laurentem Brancowitzem, powołali do życia grupę Darlin’ – kapelę rockową tworzącą rzeczy w stylu low-fi (brudne, garażowe granie, o niskiej jakości, surowe i odcinające się od muzyki mainstreamowej).

Thomas Bangalter i Guy-Manuel de Homem-Christo na początku chodzili bez hełmów.

Stereolab był kultowym brytyjskim zespołem lat 90., znanym z eksperymentalnych dźwięków i trudnych tekstów. Na składankowym singlu z 1993 roku umieścili dwa kawałki formacji Darlin’. Zdjęcie z 1996 roku.

Nazwa zespołu była hołdem złożonym grupie The Beach Boys, który nagrał utwór pod tytułem Darlin’; napisali go Brian Wilson i Mike Love i ukazał się on na albumie Wild Honey (1967). Bangalter grał na basie, a de Homem-Christo był wokalistą i, wraz z Brancowitzem, chwycił za gitarę. W tamtych czasach, jak wspomina Bangalter, samplery były droższe od gitar.

Trio nagrało „taśmę” z kilkoma piosenkami, między innymi coverem Darlin’ (były to same akordy bez zachowania melodii), a także własną kompozycją zatytułową Cindy So Loud. Obie piosenki zarejestrowane zostały w domu, na gitarach i automacie perkusyjnym. Gdy chłopcy dowiedzieli się, że w Paryżu przebywa Stereolab – alternatywny zespół, który bardzo lubili – postanowili dać mu swoją taśmę. Udało się. Co więcej, Stereolab umieścił oba utwory – Darlin’ i Cindy So Loud – na składankowym singlu Shimmies in Super 8, głośnej, „rozwydrzonej” płycie, na której obok 15

Składanka spotkała się z fatalnym przykawałków autorskich znalazły się też numery Colm oraz angielskiego zespołu z nurtu Riot jęciem, a jedna ze złych recenzji wywarła Grrrl – Huggy Bear (Riot Grrrl to feministyczny szczególnie istotny wpływ na następne dwanurt związany ze sceną punkową i grunge’ową dzieścia kilka lat kariery Bangaltera i de Holat 90.). Singiel ukazał się w 1993 roku jako po- mem-Christo. Dave Jennings, dziennikarz dwójny siedmiocalowy winyl; jedna płyta była brytyjskiego muzycznego tygodnika „Melozielona, druga biała. Stereolab wypuścił go dy Maker”, totalnie zjechał płytę, a w szczepod własnym szyldem wytwórni Duophonic. gólności kawałek Darlin’, który określił jako W ten sposób Darlin’ oraz Cindy So Loud stały „durny punkowy łomot” (po angielsku „a daft się pierwszym komercyjnym wydawnictwem punky thrash”).

I tak narodził się Daft Punk.

Bangaltera i de Homem-Christo.

16

Koniec fragmentu.

Zapraszamy do księgarń i na www.labotiga.pl