TEST. Czas na Studia - magazyn dla maturzystów by Wydawnictwo TELBIT

Drodzy Maturzy ci! Oj, bêdzie siê dzia³o! W ci¹gu kilku najbli¿szych miesiêcy na pewno nie bêdziecie narzekaæ na nudê ba, mo¿e nawet za ni¹ zatêsknicie Godzina zero zbli¿a siê wielkimi krokami. Matura Teraz jeszcze jedna wielka niewiadoma, za kilka lat ród³o niezapomnianych wspomnieñ. Jak j¹ prze¿yæ, by nie zwariowaæ? Naprawdê nie ma siê czego baæ jeste my z Wami! Oleju do g³owy ju¿ Wam nie wlejemy, ale zmotywujemy, uspokoimy, poka¿emy, jak bêd¹ wygl¹da³y te wyj¹tkowe dni. Krok po kroku przeprowadzimy Was przez ten trudny egzamin dojrza³o ci Ale przecie¿ matura to nie wszystko co po niej?! O tym, czy kontynuowaæ naukê, czy nie, nie warto chyba nawet rozmawiaæ. Ale nie wszyscy jeszcze wiedz¹, jak ma wygl¹daæ ich przysz³e, doros³e ¿ycie. Niektórzy wci¹¿ siê wahaj¹ co studiowaæ?... Postaramy siê Wam pomóc! Mamy nadziejê, ¿e artyku³y po które za chwilkê siêgniecie, stan¹ siê dla Was inspiracj¹ i pos³u¿¹ Wam cenn¹ rad¹. Pamiêtajcie nie zostajecie ze swoimi wyborami sami. Poczytajcie, co na temat wyboru kierunków studiów s¹dz¹ specjali ci, jak zesz³oroczni maturzy ci prze¿yli swoje egzaminy, które kierunki s¹ teraz na topie i daj¹ gwarancjê znalezienia ciekawej i dobrze p³atnej pracy. To co, pozostaje tylko ¿yczyæ po³amania d³ugopisów! Bêdzie dobrze matura naprawdê jest do prze¿ycia! My trzymamy kciuki, a Wy nie dziêkujcie! Redakcja

CZAS

na Studia Wydawca: Wydawnictwo TELBIT Redaktor Naczelna: Zofia Wereszczyñska-O³dakowska Zastêpca Redaktor Naczelnej: Anna Wereszczyñska Redaktor prowadz¹ca: Ma³gorzata Starba³a-Dudek Korekta: Halina Pi¹tkowska Projekt typograficzny i sk³ad: Agnieszka Kielak-Dêbowska Kierownik artystyczny: Krzysztof Kibart Projekt ok³adki i opracowanie ilustracji: Krzysztof Kibart

Spis tre ci Maturzysta na rozstajach " Stres oswojony & 100 dni z ¿ycia maturzysty Prezentacja na medal $ Przygotowanie perfekcyjne ' Matura z kultury Matura z gwiazdami $ Maturzysta odpukuje w niemalowane ! Pamiêæ do tablicy! ! Jak w trzy dni zdaæ maturê... !$ Kalendarz maturzysty !' Krok do ty³u, dwa kroki do przodu " Pierwsze taaakie wakacje "! Praca nad motywacj¹ "% We jêzyk za rogi # Licencjat to za ma³o? #" Wszechstronny specjalista #$ Moje miasto na studia $ Student z paszportem w kieszeni $" Artysta z indeksem $& Po maturze w mundurze % W pogoni za mod¹ czy pod pr¹d? %$ Studenckie abecad³o & Wyk³adowcy w sutannie & Horoskop &#

© Copyright by Wydawnictwo TELBIT, 2009. Wszelkie prawa zastrze¿one. Zarówno ca³o æ, jak te¿ ¿adna czê æ niniejszego wydawnictwa nie mo¿e byæ publikowana w jakiejkolwiek formie bez pisemnej zgody Wydawcy. Wydawnictwo nie ponosi odpowiedzialno ci za tre æ reklam.

l Wydawnictwo TELBIT

04-736 Warszawa, ul. ¯egañska 36 Redakcja tel./fax: (0-22) 331-84-90, tel.: 331-03-05, e-mail: redakcja@telbit.pl Dzia³ marketingu tel./fax: (0-22) 331-84-91, 331-84-95, 331-84-85, 331-88-70 e-mail: marketing@telbit.pl www.telbit.pl, edu.info.pl

Reklama: Sebastian Kijuk, Paulina Kubicka

Druk: £ódzkie Zak³ady Graficzne

Promocja: Katarzyna Gargol

ISSN: 1897-4171

Na ok³adce: Agnieszka Komisarska

CZAS NA STUDIA

Chocia¿ to matura jest na razie Twoim najwiêkszym zmartwieniem, rodzice, dziadkowie, ciocie i znajome cioæ stale siê dopytuj¹, co zamierzasz dalej zrobiæ ze swoim ¿yciem. Wybierasz siê na studia? No dobrze ale na jakie i gdzie? I dlaczego o Twoim wymarzonym kierunku ma³o kto s³ysza³? Mo¿e lepiej zostañ ksiêgow¹ jak mama lub lekarzem jak syn pani Y z s¹siedniej klatki? Od tych pytañ i rad ju¿ pewnie nieraz bola³a Ciê g³owa. Ale chocia¿ odsuwasz ten problem od siebie, on nadal istnieje. Co po maturze? Jakie studia wybraæ?

Tekst: Olka Klaus

Realizm kontra wolno æ metafizyczna Co roku na wy¿szych uczelniach pojawiaj¹ siê nowe kierunki studiów. Niektóre z nich s¹ tworzone wprost na zamówienie, czyli pod k¹tem zapotrzebowania na absolwentów danego kierunku. Koñcz¹c takie studia, ma siê 99,9% pewno ci, ¿e znajdzie siê pracê w wymarzonym zawodzie. Ale przecie¿ nie ka¿dy odnajdzie siê na mechatronice czy in¿ynierii biomedycznej. Powstaje zatem dylemat: czy wybraæ studia zgodne ze swoimi zainteresowaniami, ¿yciow¹ pasj¹, po których jednak trudno bêdzie znale æ pracê lub bêdzie ona nie najlepiej p³atna, czy te¿ porzuciæ z³udzenia i nastawiæ siê na zysk bez ryzyka ?

Co roku na wy¿szych uczelniach pojawiaj¹ siê nowe kierunki studiów. Niektóre z nich s¹ tworzone wprost na zamówienie, czyli pod k¹tem zapotrzebowania na absolwentów danego kierunku.

CZAS NA STUDIA

Rok akademicki 2006/2007, najwiêksze grupy absolwentów: l absolwenci kierunków ekonomicznych i administracyjnych (25,9% wszystkich absolwentów), l absolwenci kierunków pedagogicznych (15%), l absolwenci kierunków spo³ecznych (15%),

l absolwenci kierunków humanistycznych (8%), l absolwenci kierunków in¿ynieryjno-technicznych (5,4%).

ybieraj¹c kierunek studiów, nale¿y kierowaæ siê przede wszystkim swoimi zainteresowaniami lepiej wykonujemy to, co lubimy, co jest nasz¹ pasj¹. Konfucjusz powiedzia³ Wybierz zawód, który lubisz, a nigdy nie bêdziesz musia³ pracowaæ . Praca zawodowa stanowi wiêksz¹ czê æ naszego doros³ego ¿ycia, dlatego warto, aby my mogli siê w niej samorealizowaæ. Mimo to przed wyborem przysz³ego zawodu nale¿y zorientowaæ siê w panuj¹cych na rynku pracy trendach. Idea³em by³oby, gdyby nasza pasja sz³a z nimi w parze... My l¹c o trendach zawodowych na najbli¿sze lata, nie powinno siê braæ pod uwagê tylko polskiego rynku pracy. Coraz wyra niej rysuj¹ siê przecie¿ mo¿liwo ci zatrudnienia za granic¹, zarówno dziêki wyjazdowi do innego kraju, jak i przez wiadczenie pracy za po rednictwem internetu (tzw. telepraca). Mo¿na te¿ wybraæ karierê freelancera, czyli wolnego strzelca, realizuj¹cego projekty na zlecenie. Z ca³¹ pewno ci¹ naj³atwiej bêdzie osobom koñcz¹cym kierunki techniczne. Szczególnie poszukiwani bêd¹ informatycy sieciowi, in¿ynierowie elektronicy, elektrotechnicy, in¿ynierowie budowlani. Warto tak¿e studiowaæ kierunki zwi¹zane z handlem, przekazem informacji, prowadzeniem badañ. Potrzebni bêd¹ doradcy finansowi, inwestycyjni, podatkowi. Z racji tego, ¿e nasze spo³eczeñstwo siê starzeje, niezbêdni bêd¹ równie¿ opiekunowie osób starszych, a tak¿e specjali ci z bran¿y zdrowotnej. Ale wybieraj¹c studia, nale¿y pamiêtaæ pasja i zainteresowania przede wszystkim! fot.: archiwum prywatne

Z danych GUS

Aleksandra Niedzia³kowska, licencjonowany doradca zawodowy

Dominika Dubiak, uczennica III klasy ZSO nr 1 im. Marii Konopnickiej w Pruszczu Gdañskim ajbardziej chcia³abym studiowaæ pedagogikê resocjalizacyjn¹ lub pedagogikê wczesnoszkoln¹. Studia te wybra³am, kieruj¹c siê swoimi zainteresowaniami i pasj¹, a nie tym, ile dziêki nim bêdê mog³a pó niej zarobiæ. Uwa¿am, ¿e w ¿yciu trzeba robiæ to, co siê lubi i w czym siê cz³owiek dobrze czuje. Ja bardzo lubiê zajmowaæ siê dzieæmi, mam w tym zreszt¹ ma³e do wiadczenie moja mama prowadzi przedszkole, w którym czasami pomagam. Papiery z³o¿ê na UMK w Toruniu. Dlaczego akurat tam, skoro mieszkam pod Gdañskiem? Wybieraj¹c uczelniê, kierowa³am siê tylko trochê miejscem, które zajmuje ona w rankingu szkó³ wy¿szych (chocia¿ toruñski uniwersytet jest wysoko notowany). Tak naprawdê liczy³o siê dla mnie to, ¿e znam wielu absolwentów UMK i wszyscy oni s¹ wspania³ymi lud mi. Ta uczelnia wiêc nie tylko uczy, ale tak¿e... wychowuje.

fot.: archiwum prywatne

CZAS NA STUDIA Pierwszy w rankingu Wybra³e ju¿ kierunek, ale nadal nie wiesz, na którym uniwersytecie chcia³by studiowaæ. CO BIOR¥ POD UWAGÊ TEGOROCZNI MATURZY CI?

1. Renomê uniwersytetu wielu maturzystów deklaruje chêæ studiowania na renomowanej uczelni, czyli takiej, która zajmuje wysokie miejsce w rankingach. Ale uwaga rankingi tworzone s¹ przez ró¿ne gazety, portale, o rodki badañ, kieruj¹ce siê ró¿norodnymi kryteriami. Bior¹c zatem pod uwagê listy najlepszych uniwersytetów, warto pamiêtaæ o zasadzie, ¿e dobra jest ta uczelnia, która przez kilka lat z rzêdu nie wypada z czo³ówki danego rankingu. Poza tym wa¿ne jest nie tylko to, które miejsce w rankingu zajmuje szko³a, ale tak¿e na którym miejscu znajduje siê wymarzony kierunek studiów. Przyszli studenci, wybieraj¹c uczelniê, zwracaj¹ te¿ uwagê na poziom dydaktyczny i kadrê akademick¹. W przyypadku mniej popularnych szkó³ wy¿szych mo¿na skorzystaæ z ustaleñ Pañstwowej Komisji Akredytacyjnej. Instytucja ta sprawdza, czy szko³a spe³nia warunki, by byæ uczelni¹ wy¿sz¹.

Pierwsze trójki. Najlepsze uczelnie 2008 roku wg dziennika Rzeczpospolita .

Uczelnie akademickie

Niepubliczne uczelnie magisterskie

Niepubliczne uczelnie licencjackie (in¿ynierskie)

Uniwersytet Jagielloñski

Wy¿sza Szko³a Przedsiêbiorczo ci i Zarz¹dzania im. Leona Ko miñskiego w Warszawie

Wy¿sza Szko³a Przedsiêbiorczo ci i Administracji w Lublinie

Uniwersytet Warszawski

Szko³a Wy¿sza Psychologii Spo³ecznej w Warszawie

Wy¿sza Szko³a Administracji Publicznej im. S. Staszica w Bia³ymstoku

Uniwersytet Wroc³awski

Lp.

Akademia Humanistyczna im. A. Gieysztora w Pu³tusku

Wy¿sza Szko³a Humanistyczno-Ekonomiczna im. J. Zamoyskiego w Zamo ciu

ród³o: Renata Czeladko, Kraków pokona³ Warszawê, Rzeczpospolita z 07.05.2008 r. http://ww.rp.pl/artykul/131040.html

2. Wymagania przy rekrutacji niektórzy spo ród maturzystów wybieraj¹ takie uczelnie, na które ³atwiej bêdzie im siê dostaæ. To wa¿ne kryterium doboru, poniewa¿ zawsze przecie¿ trzeba mierzyæ zamiary na si³y...

3. Odleg³o æ od miejsca zamieszkania tu pojawia siê problem. Czasem bowiem o wyborze uczelni decyduj¹ nie warunki finansowe (bli¿ej tañsze dojazdy i utrzymanie, zw³aszcza gdy w tym samym mie cie), ale chêæ wyrwania siê z domu. Zmiana klimatu nie zawsze jednak wychodzi na dobre. Warto wzi¹æ to pod uwagê, wybieraj¹c studia i uczelniê.

Ile kosztuj¹ studia stacjonarne I stopnia w szko³ach niepublicznych? Dwa najatrakcyjniejsze kierunki kosztuj¹ dok³adnie tyle samo: a) zarz¹dzanie: od 1650 do 4100 z³ za semestr b) finanse i rachunkowo æ: od 1650 do 4100 z³ za semestr.

Modne pojęcie Kszta³cenie ustawiczne proces doskonalenia kwalifikacji zawodowych i ogólnych, przy czym wyraz ustawiczne wskazuje na to, ¿e odbywa siê on w sposób ci¹g³y a¿ do pó nej staro ci. Doskonaliæ i podnosiæ kwalifikacje mo¿na m.in. poprzez: l podjêcie studiów podyplomowych, l koñczenie ró¿nych kursów, l naukê zdaln¹ (przez internet), l czytanie ksi¹¿ek i czasopism edukacyjnych.

Obecnie rynek pracy wymaga od nas elastyczno ci, minê³y ju¿ czasy, gdy absolwent danej uczelni wykonuje pracê w jednym zawodzie bez potrzeby jego zmiany. Nale¿y pogodziæ siê z tym, i¿ atrakcyjnym pracownikiem jest ten, kto nieustannie podnosi swoje kwalifikacje (modne jest obecnie tzw. uczenie siê przez ca³e ¿ycie). Aleksandra Niedzia³kowska, doradca zawodowy

CZAS NA STUDIA Nie martw siê na zapas Ci, którzy wybrali studia tak ma³o przyziemne jak np. filozofia, nie powinni siê martwiæ na zapas, ¿e nie znajd¹ po nich pracy. Po pierwsze, wytrwali na pewno co znajd¹, po drugie ju¿ w trakcie nauki mog¹ podj¹æ drugie studia, odbyæ rozmaite kursy czy zdobyæ do wiadczenie w ró¿nych zawodach. Mog¹ te¿ zg³aszaæ siê na sta¿e, byæ wolontariuszami, jednym s³owem zwiêkszaæ swoje szanse na znalezienie pracy. Wspó³cze nie, aby utrzymaæ siê na rynku pracy i dobrze zarabiaæ, konieczne jest nieustanne podwy¿szanie a nawet zmiana swoich kwalifikacji.

Uczelnia publiczna czy niepubliczna? Oto jest pytanie. Na pewno odpowied na nie zale¿y w du¿ym stopniu od zasobno ci portfela rodziców b¹d opiekunów (albo od Twojej gotowo ci do podjêcia pracy). Chocia¿ to mit, ¿e studia dzienne na uniwerku nic nie kosztuj¹ (policz wy¿ywienie, mieszkanie, dojazdy, pomoce dydaktyczne, ksi¹¿ki itd.), to mimo wszystko uczelnie niepubliczne ceni¹ siê zdecydowanie bardziej. Na kierunkach zwi¹zanych z finansami i zarz¹dzaniem, czyli tych, po ukoñczeniu których powiniene zarabiaæ stosunkowo dobrze, za semestr studiów czêsto p³aci siê kilka tysiêcy z³otych (wysoko æ op³aty zale¿y w du¿ej mierze od miasta, w którym znajduje siê szko³a, oraz od wielko ci tej¿e szko³y i jej renomy). Jednak koszty studiów mo¿na nieco obni¿yæ. Studenci mog¹ siê bowiem ubiegaæ o stypendia socjalne, na ¿ywienie i mieszkanie, a tak¿e walczyæ o stypendia za wyniki w nauce. W niektórych szko³ach uzyskanie bardzo dobrych ocen jest premiowane na przyk³ad zwolnieniem z op³at na jeden semestr. Ponadto studia II stopnia (czyli magisterskie) s¹ te¿ tañsze dla osób, które w danej szkole ukoñczy³y najpierw studia I stopnia. Minusem wielu prywatnych uczelni jest niski poziom zajêæ i s³aba kadra. Plusem natomiast jest fakt, ¿e najlepsze szko³y tego typu na pewnych kierunkach maj¹ wy¿szy poziom nauczania ni¿ uczelnie akademickie. Listê szkó³ niepublicznych wpisanych do rejestru uczelni niepublicznych i zwi¹zków uczelni niepublicznych, prowadzonego przez ministra nauki i szkolnictwa wy¿szego, znajdziesz na stronie www.nauka.gov.pl.

Urszula Jasiñska,

fot.: archiwum prywatne

I rok finansów i rachunkowo ci, Uniwersytet Miko³aja Kopernika w Toruniu

dy wybiera³am studia, kierowa³am siê i swoimi zainteresowaniami (od dziecka chcia³am, ¿eby moja praca by³a zwi¹zana z obrotem pieniêdzmi), i tym, ¿eby moja praca by³a dobrze p³atna. Zawsze liczy³am siê ze zdaniem rodziców, ale na szczê cie nie mieli oni nic przeciwko mojemu wyborowi. Mam nadziejê, ¿e w przysz³o ci bêdê pracowaæ jako ksiêgowa b¹d na innym stanowisku zwi¹zanym z ksiêgowo ci¹.

CZAS NA STUDIA

Matura to bez w¹tpienia jedna z najbardziej stresowych sytuacji w naszym ¿yciu. Nikt nikomu nie wmówi, ¿e strach z tym zwi¹zany to co przyjemnego... Stresu nie da siê polubiæ. Ale mo¿na go sprytnie... wykorzystaæ, uczyniæ swoim sprzymierzeñcem i przede wszystkim kontrolowaæ! Co zrobiæ, by pokonaæ strach, by nas nie sparali¿owa³? Tekst: Adam Zmitrowicz

1. CZASEM DOBRY, CZASEM ZŁY Najwiêkszym wrogiem pamiêci jest stres. Sprawia, ¿e nie mo¿na siê skoncentrowaæ, wkuwaæ... To destrukcyjne zjawisko. Jest tak zwany z³y stres, ale te¿ i ten dobry. Dowód? Zjawisko nag³ego o wiecenia na klasówce czy przy odpowiedzi, którego z pewno ci¹ dozna³e nie raz. To w³a nie efekt mobilizuj¹cej mocy stresu... Prze led uwa¿nie punkty w tabeli na s¹siedniej stronie. W puste miejsca wpisz

minus, je li ta cecha czy efekt stresu jest rzeczywi cie z³y. Plusem zaznacz pozytywne strony stresu.

2. UCZYŃ ZE STRESU WŁASNĄ BROŃ! Na temat sposobów oswajania stresu napisano ju¿ bardzo wiele poradników. Nie da siê jednak tak zupe³nie wmówiæ sobie, ¿e zdenerwowanie mnie nie dotyczy. Lepiej spróbowaæ wykorzystaæ stres na w³asny u¿ytek.

11 kroków, by oswoić stres Po pierwsze... zmień choć jedno ze swoich przyzwyczajeń. Nie chodzi o to, by nagle przesta³ myæ zêby albo chodzi³ w kapciach po dworze. Wa¿ne, by przeanalizowa³ swój plan dnia, nie robi³ niczego bezmy lnie, odruchowo i spróbowa³ zmieniaæ np. kolejno æ lub sposób wykonywanych zajêæ. Ta próba nie mo¿e byæ bolesna ! Jak mo¿e wygl¹daæ? Np. zmieñ co w swojej garderobie (mo¿e kolor?), nie jed do szko³y autobusem ale tramwajem lub rowerem, albo spróbuj pos³uchaæ innego rodzaju muzyki.

Po drugie... pamiętaj, że nie ma ludzi nieomylnych. Nie bój siê, ¿e co Ci siê nie uda. Nie myl¹ siê tylko Ci, którzy nic nie robi¹. Taki strach, ¿e co pójdzie nie tak, jest naturalny, ale nie mo¿na siê mu poddaæ, bo ³atwo parali¿uje, utrudnia podejmowanie decyzji. Pomy³ki zawsze mo¿na naprawiæ.

CZAS NA STUDIA

Po trzecie...

STRES n Pomaga zmobilizowaæ siê w trudnych sytuacjach, wtedy, gdy wydaje nam siê, ¿e nic nie pamiêtamy, np. podczas publicznego wystêpu, na sprawdzianie, egzaminie. n Nie sposób oddzieliæ go od strachu. W³a ciwie trudno powiedzieæ, czy strach wywo³uje stres, czy stres strach... n Wywo³uje go m.in. prze wiadczenie o tym, ¿e co nas przerasta, jest za trudne, ¿e nie damy rady czego siê nauczyæ, zrobiæ, zdaæ. n Powoduje, ¿e ca³y czas jeste my w pogotowiu , przygotowani do dzia³ania, ci¹gle szukamy nowych sposobów wyj cia z trudnej sytuacji, nie poddajemy siê.

nie komplikuj życia, jest i tak niełatwe.

+/–

Najgorzej, gdy zaczynamy skupiaæ siê na szczegó³ach, przejmujemy siê drobnostkami, czepiamy siê ich i na nich koncentrujemy. Nie ma co komplikowaæ ¿ycia. Z wielu szkolnych tarapatów mo¿na wybrn¹æ pro ciej ni¿ my lisz. Mo¿e zamiast bezmy lnie wkuwaæ co z matmy, masz problem z nauczeniem siê czego po prostu powiedz o tym nauczycielowi lub zapisz siê na jednorazowe korki.

Po czwarte... nie rób dobrej miny do złej gry. Je li co idzie nie po Twojej my li, nie musisz udawaæ, ¿e wszystko gra. To nie jest metoda na rozwi¹zywanie problemów. Najpierw trzeba problem okre liæ, nazwaæ, potem dopiero mo¿na mu zaradziæ.

Po piąte... gdzie słyszysz hałas, stamtąd wiej. Ha³as jest katalizatorem bólu, zawrotów i szumu w g³owie, uszach, jest sprzymierzeñcem stresu. Je li muzyka ma byæ balsamem na Twoje sko³atane przedmaturalnym maratonem zakuwania serce i duszê to tylko taka z umiarkowan¹ liczb¹ decybeli. Rodzaj muzyki w³a ciwie nie ma znaczenia. S³uchaj po prostu tego, co lubisz, co najlepiej Ciê uspokaja.

n Stres = zagro¿enie, poczucie skrzywdzenia, niesprawiedliwo ci. Bo niby dlaczego to ja, a nie kto inny wylosowa³ pierwsz¹ ³awkê na maturze z matematyki?! n Sami na niego zapracowujemy. Jest efektem niem¹drze zaplanowanej nauki, powtórek, po piechu, t³oku, ha³asu, ba³aganu, niew³a ciwego od¿ywiania siê, za ma³ej ilo ci snu, braku ruchu. n Przez niego czujemy siê le, boli nas brzuch, g³owa, dr¿¹ rêce. n Mo¿e doprowadziæ do powa¿nych chorób, z których trudno wyj æ bez pomocy specjalistów. n Bez niego by³oby nudno. n Lepiej siê z nim dzia³a. Jest jak dawka adrenaliny mobilizuje do dzia³ania, stawia na baczno æ, rozja nia umys³, jest niez³ym antidotum na wrodzone lenistwo.

CZAS NA STUDIA

Po szóste...

Po dziewiąte...

nie zrażaj się drobnymi niepowodzeniami.

unikaj wiecznych malkontentów.

Nale¿ysz do osób, które nie cierpi¹ metody kija, wol¹ marchewkê? Wiêkszo æ ludzi czuje podobnie jak Ty... Brak ci¹g³ych pochwa³ nie powinien Ciê jednak zniechêcaæ, a ju¿ na pewno nie wpêdzaæ w do³ki. Dziêki czyim uwagom (zw³aszcza nauczycieli) szybciej siê orientujesz, co jest Twoj¹ nie najlepsz¹ stron¹ a wiêc nad czym musisz popracowaæ, skupiæ siê. Je li w³a nie tym punktom, na których siê potkn¹³e , w³a nie teraz po wiêcisz wiêcej czasu, z pewno ci¹ zaprocentuje to na maturze!

Nawet je li to siebie uwa¿asz za najwiêkszego pod s³oñcem pesymistê, szukaj towarzystwa ludzi pozytywnie nastawionych do wiata. Brak wiary we w³asne si³y jest zara liwy, ale na szczê cie optymizm te¿.

Po siódme... nie przesadzaj z nauką. Wiadomo, ¿adna przesada nie jest dobra. Lekkie podej cie do nauki nie pop³aca tak samo jak ci¹g³e lêczenie nad ksi¹¿k¹. Spróbuj podej æ do sprawy z aptekarsk¹ dok³adno ci¹ wypo rodkuj czas miêdzy nauk¹ i odpoczynkiem (rozrywk¹).

Po ósme...

Po dziesiąte... rób próby generalne. Jasne, ¿e nie da siê przeæwiczyæ wszystkich sytuacji. Ale takie próby generalne choæby przed odpowiedzi¹ czy egzaminem ustnym naprawdê wiele u³atwiaj¹. Powiesz, ¿e to metoda dla pierwszaków. Mo¿e gdyby od podstawówki robi³ podobny trening, teraz stres by nie istnia³? Nie zaszkodzi w ka¿dym razie spróbowaæ... Codziennie przez kilkana cie minut na g³os lub szeptem (tak, by siebie s³ysza³) powtarzaj to, czego chcesz siê nauczyæ. Albo poæwicz z koleg¹, dziewczyn¹ takie odpowiadanie przed komisj¹ . Staraj siê nie wypa æ z roli, u¿ywaæ m¹drych s³ów, modulowaæ ton g³osu, mówiæ wyra nie.

nie wymagaj od siebie zbyt wiele. Znów powrót do z³otego rodka i metody ma³ych kroków... W oswajaniu stresu to siê rzeczywi cie sprawdza. Na fali mo¿na byæ bardzo d³ugo, ale nie da siê byæ zawsze ze wszystkiego numerem 1. To nierealne i wbrew zasadom rozwoju wiata. Natury nie oszukasz. Zamiast wiêc od razu, bez przygotowania porywaæ siê na Mount Everest, pochod najpierw po Tatrach...

Po jedenaste... uwierz w siłę pozytywnego myślenia. Nie ma co wywo³ywaæ wilka z lasu. Czarnowidztwo nikomu jeszcze nie przynios³o nic dobrego. Denerwujesz siê wtedy jakby na w³asne ¿yczenie. Nie chodzi o to, by le¿eæ do góry brzuchem i powtarzaæ jak mantrê: zdam maturê najlepiej ze wszystkich , zdam maturê najlepiej ze wszystkich ... Nie trzeba po prostu my leæ le, pogr¹¿aæ siê w my lach o tym, ¿e siê boisz.

3. RELAKS MOŻE NIEŹLE NAMIESZAĆ STRESOWI Nie mo¿na ca³y czas funkcjonowaæ na wysokich obrotach, w stresie. Nawet maszyna powinna czasami odpocz¹æ... Jest wiele metod osi¹gniêcia stanu odprê¿enia. Pamiêtaj jednak zawsze, ¿e nie mo¿na trochê siê uczyæ i trochê relaksowaæ . Albo siê uczysz, albo odpoczywasz. W trakcie nauki niewskazane jest przecie¿ (nawet chwilowe) bujanie w ob³okach. A podczas relaksu nie wolno Ci nawet przez chwilê my leæ o nauce!

CZAS NA STUDIA

OTO JEDEN Z PROSTYCH, ALE BARDZO SKUTECZNYCH Jego autorem jest profesor Herbert Benson (więcej na ten temat można znaleźć w książce Stanisława Sieka „Walka ze stresem”).

1. Zamknij oczy i zastanów siê przez chwilê, w którym pomieszczeniu, k¹cie swojego domu najlepiej wypoczywasz, relaksujesz siê. Rozejrzyj siê, pomy l czy jest miejsce, w którym czujesz siê najlepiej?

2. Teraz rozejrzyj siê i upewnij, czy jest to w³a nie to miejsce, o którym pomy la³e . Czy, gdy na nie patrzysz, jest tak znajome, przytulne i mi³e jak w Twoich my lach?

3. Popro , by nikt z domowników Ci nie przeszkadza³, nie rozprasza³ Ciê. Zadbaj te¿ o wy³¹czenie telefonów. Æwicz dwa razy dziennie. Wa¿ne, by nie æwiczy³ relaksacji zaraz po posi³ku wtedy nasz organizm ma inne zadanie, skupia siê na trawieniu.

4. Usi¹d wygodnie w wybranym przez Ciebie miejscu. Z le¿enia raczej zrezygnuj to nie jest najlepsza pozycja do zrelaksowania siê. Móg³by po prostu zasn¹æ, a mia³e spróbowaæ metody relaksacyjnej na trze wo ...

s pos obó w

na relaks

³ydki, uda, po ladki, brzuch, piersi, ramiona, d³onie, szyja, twarz, czo³o... Spróbuj przez chwilê zatrzymaæ tê lekko æ ca³ego cia³a. Odprê¿enie poszczególnych czê ci cia³a sprawia Ci trudno æ? Powtarzane s³owo wcale nie rozja nia my li? Nie rób niczego na si³ê. Z czasem nauczysz siê dobrze relaksowaæ.

10. Nie uchylaj ust, oddychaj wolno, z zamkniêtymi ustami, przez nos.

11.

Nie zapomnij, ¿e masz patrzeæ lub wyobra¿aæ sobie (po prostu widzieæ) wybrany przedmiot. Wymawiaj te¿ wybrane s³owo. Cichutko, podczas wydychania powietrza. Nie zmieniaj w miêdzyczasie przedmiotu lub s³owa, które towarzysz¹ relaksacji.

12. Na takie spokojne, miarowe oddychanie przeznacz kwadrans (nie musisz co do minuty czuwaæ nad czasem). Kiedy skoñczysz, nie zrywaj siê natychmiast do swoich porzuconych spraw, nie ³ap za telefon, nie siadaj do komputera. Posied jeszcze przez chwilê, nic nie robi¹c.

5. Po prostu sied . Nie przejmuj siê pozycj¹, sposobem siedzenia, u³o¿eniem poszczególnych czê ci Twojego cia³a. Nie martw siê te¿ tym, w któr¹ stronê wêdruj¹ Twoje my li. To nic, ¿e siê pl¹cz¹.

6. Nie zamykaj oczu. Wybierz jeden przedmiot, na który mo¿esz patrzeæ bez skrêcania karku i przyjmowania innych niewygodnych pozycji. Niech to bêdzie nie tyle oryginalna, co ³adna, mi³a i budz¹ca spokojne skojarzenia rzecz.

7. Przez chwilê poszukaj w my lach ³adnego s³owa, które dobrze Ci siê kojarzy i które bêdziesz powtarza³ w my lach. Mo¿e byæ zaczerpniête z obcego jêzyka. Kiedy zaczniesz to robiæ, inne my li zwyczajnie odp³yn¹, oderwiesz siê od reszty spraw.

8. Nie musisz w³a ciwie wpatrywaæ siê w wybrany przedmiot. Mo¿esz zamkn¹æ oczy, ale ca³y czas wyobra¿aj sobie przedmiot, na który patrzy³e . Niech on po prostu stoi Ci przed oczami.

9. Spróbuj teraz odci¹¿aæ poszczególne miê nie swojego cia³a. Po kolei pomy l o nich i daj im wolne . Najpierw stopy,

CZAS NA STUDIA

***

e imprezy mnie wykoñcz¹, ale moja kumpela mówi, ¿e mo¿e po maturze siê ju¿ nigdy nie spotkamy, wiêc chodzê z ni¹ wszêdzie. Tyle ¿e z ka¿d¹ imprez¹ mam coraz wiêksze wyrzuty sumienia, ¿e znowu nic nie zrobi³am do matury. Mog³am przynajmniej ruszyæ z prezentacj¹. Ale spoko, podobno Jolka zna kogo , kto przygotuje nas obie w miesi¹c. Tylko trochê to bêdzie kosztowa³o. I mam nadziejê, ¿e ten kto (jaki nauczyciel akademicki), w razie czego, tzn. w razie gdyby tych imprez by³o duuu¿o lub czas zacz¹³ szybciej p³yn¹æ, wszystko mi napisze. Jako wyci¹gnê kasê od starych. Albo od babci. No dobra, obiecujê, ¿e trochê siê pouczê. G³upio siê wczoraj czu³am na imprezie u Marka. W domu maj¹ jak w mu-

zeum. Wszêdzie ksi¹¿ki i starocie. Ba³am siê ruszyæ, ¿eby czego nie zbiæ. Hi, hi, hi, ba³am siê przed browarem, potem by³o mi ju¿ wszystko jedno. Szkoda tylko, ¿e dzi ³eb trzaska. Przez to nie napiszê nic wiêcej. Hej, jeste cie tam, maturzy ci? Odezwijcie siê do biednej, zaimprezowanej kole¿anki. moni

Wiedz¹, o co cho (2) Moni, skoñcz z imprezami, bo nie wyrobisz. efka Teoretycznie zgadzam siê z efk¹, ale w praktyce robiê to co moni. I te¿ ci¹gle sobie powtarzam, ¿e zacznê siê uczyæ. Teoretycznie. ~teoretyk ***

zi czujê siê ju¿ trochê lepiej, ale rodzice siê wczoraj wkurzyli. Najpierw, ¿e piê do po³udnia, potem, ¿e wygl¹dam jak siedem nieszczê æ itd. Ojciec w ramach resocjalizacji zrobi³ mi wyk³ad pt. 100 dni do matury, a mama zabra³a na spacer. Po drodze oczywi cie by³a gadkaszmatka o egzaminach, studiach, ¿yciu itd. Kurcze, nie mia³am dok¹d uciec... L Wieczorem zadzwoni³a Jolka. Jej najwiêkszy problem to 36 buteleczka lakieru do paznokci (a ka¿dy inny!). Czy wyrzuciæ trzy dychy na lakier, który nie ró¿ni siê niczym od tego za sze æ z³otych, czy nie... Ludzie, ¿ebym ja mia³a takie k³opoty! Jolka siê chyba za bardzo nie przejmuje matur¹. Wie, ¿e jak nie zda, to i tak matka da jej pracê w sklepie. A ja biedny ¿uczek bêdê siê mêczyæ na studiach, zanim pójdê na swoje. Zreszt¹,

CZAS NA STUDIA mo¿e nie bêdzie tak le siostra Ka ki mówi³a, ¿e na studiach mo¿na trafiæ fajnego ch³opaka. Ona takiego ju¿ podobno ma. Tylko nikt go jeszcze na oczy nie widzia³. Nawet Ka ka:) Ups, zapomnia³am, ¿e mia³am nie byæ z³o liwa. Ten lakier to Jolce na studniówkê potrzebny. Chocia¿ ja nie wiem, do czego ma jej niby pasowaæ metaliczna zieleñ??? Moim zdaniem Jolka albo oszala³a, albo chce, ¿eby biologica pad³a trupem, jak zobaczy jej pazury.

N N

*** ic nie piszecie? Dobra, ja te¿, ale mia³am powód. Kupowa³am ciuchy na studniówkê. I trochê siê uczy³am. ~teoretyk, mam nadziejê, ¿e nie jeste rozczarowany. Moj¹ nauk¹ oczywi cie. Co robiæ, z³apa³am w tym tygodniu jedynkê z polaka i na dodatek ojciec siê o tym dowiedzia³. Gdybym nie by³a po osiemnastce, pewnie by mnie zamkn¹³ w pokoju za karê. Trochê przesadza staruszek, ale g³upio siê czujê z t¹ jedynk¹, bo w tym roku to moja pierwsza pa³a! Masakra. Upar³am siê, ¿e siê poprawiê. I ¿adnych imprez, poza studniówk¹ oczywi cie

A kieckê mam wystrza³ow¹. Odkryte plecy, d³uuuga do samej ziemi. Do tego rêkawiczki i per³y (chocia¿ Jolka mówi, ¿e per³y przynosz¹ pecha). Podobno wygl¹dam bosko:) Mama da mi na fryzjera i makija¿ystkê. Tak po cichu mi da, bo ojciec krêci nosem, ¿e za jego czasów... Ojczulek jest kochany. Po prostu nie akceptuje mojej doros³o ci. Help! Nie mam partnera na studniówkê!

Wiedz¹, o co cho (4) Ja z tob¹ pójdê, Moni:) ~teoretyk Dziêki stary, ale Ty chyba z drugiego koñca Polski by jecha³? moni W zasadzie, to z trzeciego :) ~teoretyk Moni, kiedy masz studniówkê? My mamy za tydzieñ. Ile p³acisz za ¿arcie itd.? huba

S S

*** orry, huba, ¿e ci nie odpisa³am wczoraj. Studniówkê mam za dwa tygodnie. Za parê p³aci siê dwie stówy. Ale wiesz, z kieck¹ itd., kozakami, bo przecie¿ ja w trepach ci¹gle chodzê, to na razie mam w plecy piêæ stów. I zero partnera. Za powietrze bêdê p³aciæ? Dobra, to by³ ¿art, tylko ¿e wcale mi ju¿ nie jest do miechu, jak sobie pomy lê, ¿e poloneza bêdê sama wywijaæ. Kurka, m³oda zagl¹da mi przez ramiê. Muszê koñczyæ, nara.

Wiedz¹, o co cho (1) U mnie na razie podobne wydatki. Tylko ¿e pó³ wej ciówy p³aci mój Jarek. On jest boski:) Trzymaj siê Moni. Jeszcze masz trochê czasu, na pewno kogo znajdziesz. huba

*** olka upar³a siê na ten zielony lakier na paznokciach i zielony brokat we w³osach. Podobno wieczorem bêdzie to wygl¹daæ rewelacyjnie. Pewnie wie, co mówi. W koñcu niby z jakiego powodu ten jej Karolek gapi siê na ni¹

CZAS NA STUDIA

sto dni

jak sroka w gnat. Sorry, ale ja nie widzê w niej nic takiego szczególnego. Dobra, przemawia przeze mnie zazdro æ. Oczywi cie nikogo jeszcze nie znalaz³am, a godzina zero coraz bli¿ej. Poloneza æwiczê na razie z Izk¹. Ona te¿ nie ma partnera. Ale na studniówce na pewno z ni¹ nie bêdê tañczyæ. Taki obciach! Mowy nie ma! Do tego dowiedzia³am siê dzisiaj, ¿e moi rodzice zgodzili siê byæ opiekunami na studniówce. Ja tego nie prze¿yjê! To jeszcze nie wszystko babcia zaczê³a opowiadaæ mi o bardzo eleganckim i grzecznym Andrzeju , wnuku jej przyjació³ki. Raz pomóg³ babci przytachaæ jakie s³oiki z piwnicy i zaraz bohater. Na oczy go nie widzia³am. Ale mo¿e... Matko! to tak nisko ju¿ upad³am, ¿eby siê rzucaæ na pierwszego lepszego? I to w typie babci? Spadam, straci³am ca³y nastrój.

Wiedz¹, o co cho (1) Uwa¿aj, bo Ciê jeszcze wyswataj¹. Bêdê p³akaæ. ~teoretyk PS kiedy w koñcu wejdziesz na mojego bloga? *** iedzê i kujê. Co zdajecie na maturze? Bo ja historiê, WOS, angielski rozszerzony (chocia¿ mo¿e to b³¹d?), oczywi cie polski (poprawi³am tê jedynkê. ¯eby cie widzieli, jak siê polonica zdziwi³a, jak siê zg³osi³am do odpowiedzi!). Kujê historiê. Mo¿e pomy licie, ¿e jestem g³upia, ale naprawdê krêc¹ mnie te wszystkie daty, przesuwanie granic itd. Najbardziej lubiê bitwy. Jolka mieje siê, ¿e nie ma to jak ch³opaki w mundurach. Mo¿e co w tym jest:) Chocia¿ bardziej interesuje mnie taktyka i strategia. Przynajmniej tak sobie mówiê:) A, zapomnia³am wam powiedzieæ, ¿e chodzê na korki do jednego studenta historii. Ale jaki taki ma³o rozgarniêty jest (od razu napiszê, ¿e nie gapi siê na mój biust, tylko bardziej na nogi). Chyba poszukam kogo innego. Szkoda mi kasy. Na te korki musia³am sama zarobiæ w wakacje. Trzeba wiêc szanowaæ pieni¹dze. Zw³aszcza ciê¿ko przez siebie zarobione.

Wiedz¹, o co cho (3) moni, nie napisa³a , co z twoj¹ studniówk¹... Je¿eli wk³adam palce miêdzy drzwi, to przytrza nij, ale jestem ciekawa baba. U nas by³o bardzo fajnie. Jarek jest najfajniejszy na wiecie. huba

Szczê ciara z ciebie. Trzymaj swego Jarka mocno, ¿eby ci go która nie poderwa³a. Moja studniówka te¿ by³a fajna. Ok. BARDZO FAJNA. moni

Uuu, zaczynam byæ zazdrosny. Dlaczego nic o tym nie napisa³a ? Kto to taki? ~teoretyk

*** aki tam Pawe³ek. Z klasy obok, wyobra cie sobie. Jolka mi go nakrêci³a. To tyle. Uciekam na angielski.

Wiedz¹, o co cho (2) Taki tam Pawe³ek. Ale studniówka by³a BARDZO FAJNA. Robi siê ciekawie. ~teoretyk Daj dziewczynie spokój. efka

C C

*** ze efka, fajnie, ¿e znowu jeste . I mnie wspierasz:) Mia³am dzi koszmarny sen. ni³o mi siê, ¿e nie mogê dojechaæ na prezentacjê z polaka. Wiecie, ubrana na galowo, wsiadam w tramwaj, a on siê psuje. Dzwoniê do ojca, ¿eby mnie podwióz³, a on ¿e ma urz¹d skarbowy na g³owie i nie mo¿e. No to biorê taksówkê, a tu korek jak st¹d do Berlina. Wysiadam z taksówki, idê, idê, idê i nie mogê doj æ. Jak w thrillerze. Zaraz rano postanowi³am w ten weekend skoñczyæ prezentacjê. Jolka mówi, ¿e jestem walniêta i jeszcze du¿o czasu, ale ona zawsze spada na cztery ³apy, a ja nie. Moja prezentacja dotyczy Holocaustu. Jak znacie jakie dobre strony o Holocau cie, to wrzuæcie, ok? *** u¿ min¹³ tydzieñ, jak nie zagl¹da³am na bloga. Wy zreszt¹ te¿ nie:) Dla kogo ja to piszê?:))) Prezentacjê skoñczy³am, tylko wczoraj, a nie w zesz³¹ niedzielê. To wszystko przez Paw³a (jako zaczê³o siê wszystko krêciæ). Zadzwoni³ w pi¹tek i zaprosi³ mnie na pizzê. W sobotê poszli my do kina, a w niedzielê by³y urodziny babci i rozumiecie, nie mia³am kiedy siê zabraæ za pisanie. Ale za to przeczyta³am wszystkie lektury i pogrzeba³am w internecie. Nie mogê siê skupiæ. I wszystko mi leci z r¹k. To ten strach przed matur¹? Te¿ tak macie?

Wiedz¹, o co cho (2) S¹dzê, ¿e to nie strach przed matur¹, ale raczej co w stylu zakocha³am siê . huba Chyba huba ma racjê. Chocia¿, kto wie, jak reagujesz na stres. Mnie ju¿ sztywnieje kark ze zdenerwowania. efka

*** nowu nie mia³am dla was czasu. Sorki, sorki, sorki. Co u mnie s³ychaæ? Ano potworna nuda. Ca³y czas kujê, stukam, jak kto woli. Zastanawiam siê nad ci¹gami. Jolka robi ci¹gi, bo mówi, ¿e skoro tyle lat siê nie uczy³a, to teraz te¿ nie zamierza. Ja siê za bardzo bojê ci¹gaæ, chocia¿ mo¿e siê zdecydujê. Tylko jak ci¹gaæ na nowej maturze??? Z czego robiæ ci¹gi? Na przyk³ad na angolu? Zaczynam histeryzowaæ. Nie umiem tylu rzeczy. Aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa!!! moni

**** ³ugo, d³ugo nic. I wy te¿ jeste cie cicho. ~teoretyk, by³am na twoim blogu, a tam puchy. Ja muszê siê jednak wypisaæ. To przecie¿ ju¿ za kilka dni. Non stop pojawiaj¹ siê informacje o jakich przeciekach, kupionych testach itd. Panika, chaos, strach... Od studniówki schud³am ju¿ 5 kg (szkoda, ¿e nie przed studniówk¹. Wtedy nie mia³abym tej fa³dki na brzuchu. Ale Pawe³ twierdzi... oj, zagalopowa³am siê:)) i matka ci¹gle donosi mi smako³yki do pokoju. Boi siê, ¿ebym nie wpad³a w anemiê. Ojciec te¿ ju¿ wymiêka. Zgodzi³ siê, ¿ebym uczy³a siê u kole¿anki w domu, skoro ma mi to pomóc. Dobrze, ¿e nie wie, jak ta kole¿anka ma na imiê:)) Ludzie, od trzech miesiêcy nie czyta³am normalnej ksi¹¿ki!!! Nie wyrabiam. efka, nie wyrabiam, nawet bez imprez. Do tego niez³y numer wyciê³a babcia zamówi³a mszê w mojej intencji! Na szczê cie w rodku tygodnia, wiêc nikt ze znajomych o tym nie wie. Tylko przyjació³ki babci. Wy te¿ b¹d cie cicho, ok? Prawdê mówi¹c, w duchu liczê, ¿e ta msza mi pomo¿e. Bo jak nie, to nie wiem... moni

P P

*** anika do kwadratu. Jutro s¹dny dzieñ. Jak siê nie odezwê za tydzieñ, to znaczy, ¿e jest bardzo le. Pa, kochani, pa. Trzymam za was kciuki, ¿eby my siê wszyscy dostali na studia, a nie spotkali na zmywaku w Londynie (ewentualnie w wakacje). Pamiêtajcie nadzieja umiera ostatnia! Wasza moni

y t s y z r u t a m a i z ¿yc

CZAS NA STUDIA

Prezentacja

na medal

Czy wiesz, co ³¹czy papie¿a Benedykta XVI, Baracka Obamê i Lecha Kaczyñskiego? Wszyscy trzej musz¹ umieæ przemawiaæ publicznie przed setkami, a czasem nawet tysi¹cami osób. W porównaniu z tym wyg³oszenie prezentacji maturalnej to bu³ka z mas³em. Wystarczy tylko, ¿e dobrze siê do tego przygotujesz. Ba ³atwo mówiæ, ale jak siê do tego zabraæ?

Tekst: Olka Klaus

Temat prezentacji Wybierz i z g³ow¹, i z sercem. Nie rzucaj siê z motyk¹ na s³oñce tylko po to, by udowodniæ sobie, ¿e potrafisz co zrobiæ. Za trudny lub zbyt obszerny temat w koñcu Ciê zmêczy i znudzi. Stracisz do niego serce. Postaraj siê wybraæ co , o czym lubisz opowiadaæ, co Ciê interesuje, jest Twoj¹ pasj¹ lub nawet co , z czym siê nie zgadzasz. Wa¿ne, ¿eby temat nie by³ Ci obojêtny im wiêksze emocje bêdzie w Tobie wzbudza³, tym lepiej.

Lektury To podstawa dobrej prezentacji, musisz wiêc dobraæ je sensownie. Kiedy siedzisz na lekcji, ka¿de 5 minut mo¿e wydawaæ Ci siê wiekiem, a godzina lekcyjna nieskoñczono ci¹. Nauczyciel liczy czas inaczej, czêsto ledwo wyrabia siê z omówieniem materia³u. W trakcie prezentacji wcielisz siê poniek¹d w jego rolê to Ty bêdziesz musia³ zape³niæ komu czas tak, aby po pierwsze, nie zasn¹³ z nudów, po drugie us³ysza³ pe³n¹, zwart¹ i logiczn¹ wypowied . Musisz wiêc zmie ciæ siê w czasie. Dlatego podstaw¹ swojej prezentacji nie rób 10 lektur czy obrazów. Przegl¹d wielu tytu³ów oznacza, ¿e nawet skupiaj¹c siê na jednym problemie czy motywie, zrobisz to pobie¿nie. Dobieraj lektury dok³adnie zwi¹zane z tematem swojej prezentacji. Nie strze-

laj na chybi³ trafi³. Odpu æ sobie popularne opracowania lub nierzetelne serwisy internetowe. Nie podchod bezkrytycznie do innych, gotowych ju¿ prezentacji co z tego, ¿e kto ju¿ kiedy wybra³ podobny temat i mo¿e udostêpniæ Ci materia³y. Mog¹ okazaæ siê pomocne, ale temat podobny wcale nie oznacza taki sam , mo¿esz wiêc polec z kretesem, korzystaj¹c z jego opracowania.

Pamiêtaj! 1. Nie stawiaj na ilo æ, ale na jako æ dobierz lektury/obrazy dok³adnie zwi¹zane z tematem Twojej prezentacji. 2. Odpu æ sobie popularne bryki. Siêgnij raczej po ksi¹¿ki, z których ucz¹ siê studenci filologii polskiej. 3. Je¿eli masz problem z doborem lektur, popro o pomoc bibliotekarza lub znajomego polonistê. 4. Najwa¿niejsze lektury, bezpo rednio zwi¹zane z tematem prezentacji, musisz przeczytaæ w ca³o ci nie ryzykuj wpadki po przeczytaniu fragmentów czy jedynie opracowañ.

CZAS NA STUDIA Spójno æ kompozycyjna Powinna stanowiæ podstawê Twojego wyst¹pienia. Chodzi o takie u³o¿enie prezentacji, by by³a ona logiczna, a poszczególne jej elementy wynika³y z siebie. Pamiêtaj te¿, by wyra nie formu³owaæ wnioski. Spójno æ swojemu wyst¹pieniu mo¿esz nadaæ dopiero wtedy, gdy ju¿ przeanalizujesz wszystkie lektury, opracowania i artyku³y pomocnicze. Wcze niej rób raczej notatki: wypisuj w punktach wa¿niejsze zagadnienia, notuj pojawiaj¹ce siê pytania itp.

Materia³y dodatkowe

To Ci siê mo¿e przydaæ

Gombrowicz

Przyk³ady opisów bibliograficznych

l Witold Gombrowicz, Dzienniki 1967 1969, Kraków 1992.

ÇTak mo¿e wygl¹daæ opis bibliograficzny ksi¹¿ki.

l Witold Gombrowicz, lub, [w:] Tego¿, Iwona, Ksiê¿niczka Burgunda, lub, Operetka, Historia, Kraków 1998.

Ç Je¿eli utwór znajduje siê w zbiorze utworów tego samego autora, zapisz to tak. l El¿bieta Wysiñska, lub z podtekstem romantycznym, Kultura 1976, nr 7.

ÇTaki zapis wskazuje na artyku³ zamieszczony w czasopi mie.

l Alina Brodzka i in. [red.], S³ownik literatury polskiej XX wieku, Wroc³aw Warszawa Kraków 1992 (has³o: powie æ, s. 844 846).

z c i w o r b m Go

Dobrze przygotowane i dobrane, bêd¹ niew¹tpliwym atutem Twojego wyst¹pienia i uatrakcyjni¹ je. Je¿eli zamierzasz wykorzystaæ barwne ilustracje, cytaty lub fragmenty filmów, pamiêtaj, aby je skomentowaæ. Musisz udowodniæ egzaminatorom, ¿e przywo³a³e je z jakiego konkretnego powodu, nie tylko po to, by czas szybciej min¹³. Zanim zaczn¹ siê prezentacje sprawd dwa razy, czy masz wszystkie potrzebne Ci materia³y, czy na sali jest DVD i czy na pewno potrafisz je uruchomiæ...

Ç A taki na to, ¿e korzysta³e z konkretnego has³a zamieszczonego w s³owniku.

Jêzyk prezentacji

Powinien pasowaæ do tego, którego u¿ywasz, wypowiadaj¹c siê podczas lekcji w szkole. Oczywi cie mo¿esz stosowaæ terminy naukowe, obce s³owa, terminy literackie, ale musisz znaæ dok³adne zna-

Jak przygotowaæ wypowied ? Krok po kroku...

Na przyk³ad...

Zdefiniuj problem, który jest kluczowy dla Twojej wypowiedzi.

Temat: Gombrowicz wobec polskich stereotypów. Rozwa¿ problem, odwo³uj¹c siê do wybranych utworów . Problem: stanowisko Gombrowicza wobec kreowanych wzorców obywateli polskich.

Zastanów siê, co mo¿esz na ten temat powiedzieæ i w jakiej kolejno ci wa¿na jest hierarchia przywo³ywanych argumentów i przyk³adów. Najlepiej jest zacz¹æ od tych najwa¿niejszych.

a) Gombrowicz a mitologizacja postaw spo³eczeñstwa polskiego przez Paska, Mickiewicza i Sienkiewicza. b) Problem obyczajowo ci rodzimej itd.

Ka¿dy z punktów g³ównych wyst¹pienia podziel na mniejsze punkty i podpunkty, równie¿ przedstawiaj¹c je w odpowiedniej kolejno ci.

a) Gombrowicz a mitologizacja postaw spo³eczeñstwa polskiego przez Paska, Mickiewicza i Sienkiewicza: stanowisko Gombrowicza wobec polskiej tradycji sarmackiej (pijañstwo, zwady, procesy, pojedynki, ba³wochwalstwo, elitaryzm, rytualizm, zak³amanie), krytyka obywatela-patrioty na przyk³adzie emigracji polskiej w Argentynie itd.

Zaprezentuj wnioski, które wyci¹gn¹³e po przeanalizowaniu ca³ego zagadnienia.

Gombrowicz nie potrafi³ ca³kowicie odci¹æ siê od funkcjonuj¹cych stereotypów itd.

CZAS NA STUDIA czenie ka¿dego z nich (egzaminator mo¿e Ciê o to zapytaæ). Po drugie: w czasie rozmowy po prezentacji, kiedy ju¿ trudniej przyjdzie Ci dobieraæ s³owa, mo¿e pojawiæ siê ra¿¹ca ró¿nica miêdzy tym, jak wcze niej mówi³e , a tym, jak siê wys³awiasz teraz. Wtedy egzaminator mo¿e podejrzewaæ, ¿e nie przygotowa³e prezentacji samodzielnie.

Recytacja... U³o¿y³e swoj¹ wypowied od A do Z. Masz dopracowan¹ ka¿d¹ przerwê na oddech, znasz na pamiêæ ka¿de s³ówko. Teraz od³ó¿ na bok tekst, stañ przed lustrem i spróbuj wyg³osiæ prezentacjê tak, jakby by³ w³a nie na egzaminie. Jak posz³o? Czu³e siê jak przy recytacji Pana Tadeusza? To niedobrze. Mo¿e lepiej odpu æ sobie wkuwanie na pamiêæ? Przecie¿ w trakcie egzaminu mo¿esz co jaki czas zerkaæ na plan wypowiedzi. Na pewno te¿ egzaminatorom nie bêd¹ przeszkadza³y krótkie chwile zastanowienia Twoja prezentacja nie ma byæ przecie¿ tekstem, który wyklepiesz na pamiêæ, ale wypowiedzi¹ przemy lan¹ i przedstawion¹ ze zrozumieniem. Podczas takiej próby wyg³oszenia prezentacji zmierz sobie czas tekst czytany na g³os zajmie Ci wiêcej czasu, ni¿ tekst czytany jedynie w my lach. Je li siê oka¿e, ¿e Twoja prezentacja jest za d³uga, masz czas, ¿eby j¹ skróciæ. Pamiêtaj te¿, ¿e w czasie ustnego egza-

Ma³gorzata Kraft, nauczycielka jêzyka polskiego w LO im. Cypriana Kamila Norwida w Dzierzgoniu Czê æ ustna egzaminu z jêzyka polskiego obejmuje dwa etapy. Pierwszy z nich to prezentacja tematu, który opracowa³ zdaj¹cy. Mia³ na to czas od wrze nia do kwietnia, ale maj to tak¿e czas, w którym mo¿e jeszcze doskonaliæ swoje wyst¹pienie na egzaminie. Drugi etap to rozmowa z egzaminatorem. O co mo¿e zapytaæ? Tylko o to, co zdaj¹cy zaprezentowa³ w swoim wyst¹pieniu. Rozmowa mo¿e wiêc dotyczyæ pojêæ i terminów oraz niejasno ci, które pojawi³y siê w trakcie prezentacji, a tak¿e podanej przez maturzystê bibliografii. Jak przygotowaæ siê do egzaminu ustnego? Wystarczy odrobina dobrej woli, wiadomo æ celu i systematyczna praca. Nale¿y tak wybraæ temat, aby by³ atrakcyjny dla zdaj¹cego mo¿e odzwierciedlaæ jego zainteresowania, budziæ kontrowersje. Nastêpnym krokiem powinno byæ wiadome przygotowanie bibliografii oraz opracowanie konspektu wypowiedzi i planu pracy na nastêpnych kilka miesiêcy, a potem ju¿ tylko systematyczna praca nad prezentacj¹. Nie wystarczy przygotowaæ wyst¹pienie, nale¿y jeszcze nauczyæ siê je wyg³aszaæ sposób prezentacji jest przecie¿ równie¿ oceniany przez egzaminatorów. Æwiczenie czyni mistrza, wiêc je li maturzysta przeæwiczy sposób mówienia, gestykulacji, lepiej i pewniej zaprezentuje siê komisji. Ponadto tekst czêsto powtarzany utrwali siê i nie bêdzie obaw, ¿e w dniu egzaminu nie przypomni sobie tego, co przygotowywa³ przez te kilka miesiêcy. Samodzielno æ, systematyczno æ, znajomo æ literatury podmiotu i przedmiotu oraz wyznaczenie sobie celu, który m³ody cz³owiek chce osi¹gn¹æ, zagwarantuje mu sukces na maturze.

minu z jêzyka polskiego sprawdzana jest Twoja umiejêtno æ wyg³aszania i obrony w³asnego stanowiska oraz udzielania odpowiedzi na pytania. W tej czê ci egzaminu bêdziesz musia³ umiejêtnie (czyt.: inteligentnie) rozpraszaæ w¹tpliwo ci egzaminatora.

Wypowiedzi uczniów klasy III B LO im. Cypriana Kamila Norwida w Dzierzgoniu Ewelina Tomaszewska: Matura ustna z jêzyka polskiego to ogromne wyzwanie, gdy¿ praca, któr¹ wk³adamy w przygotowanie siê do egzaminu albo zaprocentuje i bêdziemy z siebie dumni, albo bêdziemy mieli do siebie ¿al, ¿e zmarnowali my czas i szansê na kszta³cenie siê na wymarzonej uczelni. Monika Liszewska: Podoba mi siê formu³a nowej matury. Martwi mnie tylko fakt, ¿e mam ogromn¹ tremê przed publicznymi wyst¹pieniami. Wierzê jednak, ¿e uda mi siê pokonaæ stres oraz poznam zasady publicznych wyst¹pieñ, co pomo¿e mi osi¹gn¹æ sukces na egzaminie. Paulina Kun: Chcê pój æ na wymarzone studia, dlatego zrobiê wszystko, ¿eby wypa æ na egzaminie z polskiego jak najlepiej. Ju¿ dzisiaj uczestniczê w zajêciach z komunikacji interpersonalnej, podczas których uczê siê m.in. zasad wyst¹pieñ publicznych i jak radziæ sobie ze stresem. Piotr Bukowski: Jestem pe³en obaw czy starczy mi czasu na przygotowanie siê do wszystkich egzaminów, w tym prezentacji z polskiego a zale¿y mi na dobrym wyniku poniewa¿ na bie¿¹co muszê siê przygotowywaæ do lekcji. Czy wspó³czesny system edukacji nie móg³by u³atwiæ ¿ycia maturzystom i nieco odchudziæ program w klasach maturalnych? Dominika Gorzeja: Mam nadziejê, ¿e ciê¿ka praca, któr¹ wk³adam w przygotowanie prezentacji, przyniesie efekty i bêdê mog³a kontynuowaæ naukê w jednej z renomowanych szkó³ w Polsce.

Twoje cia³o mówi¹ce Nawet wyj¹tkowo dobra i ciekawa prezentacja straci du¿o w oczach szanownej komisji, je¿eli wyg³osisz j¹, siedz¹c nieporz¹dnie, b¹kaj¹c cichutko s³owa lub patrz¹c gdzie w dal. To, w jakim stopniu panujesz nad swoim cia³em i swoimi odruchami równie¿ wp³ywa na efekt koñcowy, czyli wynik egzaminu. W jaki sposób mo¿esz sobie pomóc? Je¿eli masz d³ugie w³osy, uczesz je starannie. Tak, by ¿aden kosmyk nie przeszkadza³ Ci siê skoncentrowaæ. Odgarnianie w³osów w czasie publicznych wyst¹pieñ wiadczy o wyj¹tkowym braku zdecydowania, zak³opotaniu oraz zdenerwowaniu. Je¿eli w czasie rozmowy Twoje rêce lubi¹ podrapaæ Ciê w kostkê tudzie¿ szeroko gestykulowaæ, postaraj siê daæ im jakie inne, po¿yteczne zajêcie. Mog¹ na przyk³ad trzymaæ plan wypowiedzi. Je¿eli zaczn¹ siê trz¹ æ u³ó¿ je wzd³u¿ cia³a. S³uchaj¹c pytañ egzaminatorów, mo¿esz podeprzeæ brodê jedn¹ rêk¹ (gest polityków, którzy chc¹ m¹drze wygl¹daæ). Wybierz sobie w komisji osobê, do której bêdziesz mówiæ. Nawi¹zuj z ni¹ kontakt wzrokowy w ten sposób poka¿esz, ¿e jeste pewny siebie i tego, co mówisz. U miechaj siê! Sympatyczny u miech sprawia, ¿e ludzie ³agodniej¹ i staj¹ siê sobie ¿yczliwsi.

CZAS NA STUDIA

Olka Klaus

Uczysz siê i uczysz (albo tak Ci siê tylko wydaje), a mimo to pe³en jeste obaw czy uda Ci siê zdaæ maturê. Nic dziwnego, zesz³oroczny pogrom daje do my lenia. W jaki sposób mo¿esz sobie pomóc? Co nale¿y jeszcze zrobiæ, aby pó niej nie mówiæ o straconych szansach? Tekst: Olka Klaus

Gie³da korepetycji Korepetycje od zawsze ciesz¹ siê du¿ym wziêciem. Zw³aszcza je¿eli w grê wchodzi korepetytor z prawdziwego zdarzenia z odpowiedni¹ wiedz¹ merytoryczn¹, znajomo ci¹ zasad nowej matury, systematyczny, sprawdzaj¹cy czynione postêpy, zawsze przygotowany do zajêæ, komunikatywny, cierpliwy i sympatyczny. Najlepiej, gdyby czasem móg³ sprawdzaæ Ci prace tak¿e przez internet. Jak znale æ takiego idealnego prywatnego nauczyciela? Po pierwsze: pytaj w ród znajomych, którzy niedawno ukoñczyli szko³ê.

Po drugie: popro o wsparcie rodziców. Oni te¿ maj¹ swoich znajomych, którzy maj¹ znajomych... Po trzecie: mo¿esz przeszukaæ internetowe bazy danych lub og³oszenia w prasie. Wybieraj te napisane bezb³êdn¹ polszczyzn¹ (zw³aszcza w wypadku korków z polskiego), których autorzy chwal¹ siê do wiadczeniem i dobrymi wynikami. Raczej unikaj studentów pierwszych lat.

Ile kosztuj¹ korki? Najwiêcej kosztuje godzina korepetycji z angielskiego, matematyki oraz

WOS-u. O dziwo, jeszcze nie tak dawno ceny by³y uzale¿nione nie tylko od przedmiotu, ale te¿ od miejsca zamieszkania prywatnego nauczyciela. Teraz w ca³ej Polsce mo¿na znale æ korki z tych trzech przedmiotów w cenie od ok. 25 30 z³ za godzinê wzwy¿. Górna granica zale¿y od kwalifikacji korepetytora (czy jest to nauczyciel w szkole ponadgimnazjalnej, nauczyciel akademicki czy te¿ osoba ciesz¹ca siê szczególnym autorytetem w ród szukaj¹cych pomocy w przygotowaniach do egzaminu dojrza³o ci). Im bli¿ej matury, tym oczywi cie dro¿ej. Nic w tym dziwnego jest mniej czasu na nadgonienie zaleg³o ci i wzrasta odpowiedzialno æ korepetytora za uzyskane przez Ciebie wyniki.

Zalety korepetycji: masz korepetytora tylko dla siebie, mo¿esz od razu rozwiaæ swoje w¹tpliwo ci, mo¿esz umawiaæ siê na spotkania

CZAS NA STUDIA w dowolnym terminie, nawet w rodku tygodnia, je¿eli bêdzie wam to pasowa³o, zawsze mo¿esz poprosiæ o dodatkowe lekcje czy ponowne wyt³umaczenie zagadnienia, które sprawia Ci wyj¹tkowe trudno ci, nie p³acisz za zajêcia, na których nie by³e (np. z powodu choroby).

Wady korepetycji: ceny s¹ wy¿sze ni¿ na kursach przygotowuj¹cych do matury, czasem do korepetytora trzeba jechaæ przez pó³ miasta, mo¿esz trafiæ na nierzeteln¹ osobê, je¿eli nie masz silnej woli, mo¿esz sobie folgowaæ i odpuszczaæ naukê, bo korki zawsze mo¿na odwo³aæ.

Kursy przygotowuj¹ce do matury Je¿eli nie masz zaufanego korepetytora lub ³atwiej uczysz siê w grupie, to mo¿esz siê jeszcze zapisaæ na kursy przygotowuj¹ce do matury. Prowadzi je obecnie wiele ró¿nych firm. Niektóre z nich wyspecjalizowa³y siê ju¿ w organizowa-

niu tego typu form nauki tak bardzo, ¿e w grudniu 2008 roku og³asza³y zapisy na kursy rozpoczynaj¹ce siê pó³ roku pó niej! Tak jak przy wyborze korepetytora, tak¿e tutaj obowi¹zuje zasada: nie kupuj kota w worku. Czy wiesz, ¿e wiêkszo æ podziêkowañ, dobrych opinii oraz pozytywnych wpisów na forach internetowych umieszczonych na stronach firm organizuj¹cych kursy napisana jest na zamówienie? (St¹d m.in. podobny ton tych wypowiedzi, podobne b³êdy ortograficzne itp.). Chc¹c wybraæ odpowiedni kurs, lepiej popytaj w ród osób, które go w³a nie koñcz¹ lub niedawno ukoñczy³y. Je¿eli wiêkszo æ z nich wyda pozytywn¹ opiniê, bêdzie to najlepsza rekomendacja. Nie zd¹¿y³e zapisaæ siê na kurs do jakiego o rodka i nie ma ju¿ dla Ciebie miejsca? Nie za³amuj r¹k, tylko wejd na stronê internetow¹ najbli¿szej uczelni akademickiej lub niepublicznej. Wiele z nich równie¿ organizuje kursy dla maturzystów jeszcze w ostatnich miesi¹cach przed godzin¹ 0 . Prowadz¹ je czêsto osoby z du¿ym dorobkiem naukowym. Warto wiêc spróbowaæ. Zw³aszcza ¿e czasem zdarzaj¹ siê i takie rarytasy, jak darmowy kurs przygotowuj¹cy do matury z matematyki! Ile kosztuj¹ kursy? Czy ich ceny s¹ ni¿sze, czy te¿ wy¿sze od cen korepetycji? Op³aty za kursy to prawdziwa wolna amerykanka, ale... tylko w du¿ych miastach. Tu o cenie decyduje dobór kadry oraz lokalizacja (np. w centrum, blisko szko³y itp.). W Warszawie za godzinê polskiego na poziomie podstawowym

zap³acisz od 10 z³ do nawet ponad 36 z³! Oczywi cie ka¿dy o rodek oferuje system zni¿ek (np. jednorazowa wp³ata pieniêdzy za ca³y kurs to ponad 200 z³ oszczêdno ci; taniej, je¿eli zdecydujesz siê na dwa przedmioty), zatem nie przep³acaj, skoro nie musisz. Pamiêtaj jednak, ¿e im bli¿ej do matury, tym cena kursu ro nie. W mniejszych miejscowo ciach op³aty za kursy s¹ podobne i wahaj¹ siê w granicach 10 20 z³ za godzinê, w zale¿no ci od przedmiotu.

Niezno ny brak czasu i my l o szczê ciu Nie masz zamiaru p³aciæ nikomu za pomoc w przygotowaniach do matury, bo wiesz, ¿e poradzisz z tym sobie sam? Tylko jak znale æ czas na przeczytanie wszystkich materia³ów? Co zrobiæ, ¿eby zapamiêtaæ wszystkie wa¿ne definicje, daty, wzory? I jak nabyæ trochê og³ady przed publicznymi wyst¹pieniami, zw³aszcza prezentacj¹ z polskiego? Je¿eli masz takie problemy, mo¿esz nauczyæ siê szybkiego czytania, zapisaæ siê na warsztaty trenuj¹ce pamiêæ czy warsztaty psychologiczne, które pozwol¹ Ci opanowaæ stres. Niekonwencjonalnym pomys³em jest uczestnictwo w warsztatach teatralnych, dziêki którym mo¿esz poprawiæ swoj¹ dykcjê, nauczyæ siê paru sztuczek z mowy cia³a, a tak¿e oswoiæ siê z publicznymi wyst¹pieniami.

Czytaj b³yskawicznie! Szybkiego czytania nauczysz siê w jednej z wielu szkó³ rozwijaj¹cych w³a nie tê umiejêtno æ. Zajêcia nie s¹ z regu³y bardzo drogie, ale wi¹¿¹ siê z konieczno ci¹ po wiêcenia odrobiny czasu na dojazd i sam¹ naukê. Je¿eli jeste oszczêdny lub nie masz ochoty na dojazdy, niezbêdne informacje na temat szybkiego czytania znajdziesz oczywi cie w internecie. I to na bardzo powa¿nych stronach. Ale uwaga aby przez nie przebrn¹æ, potrzeba du¿o samozaparcia.

Pokusa nie do odparcia?

chodzisz na stronê WWW, a tam propozycja do wiadczony nauczyciel jêzyka polskiego napisze za Ciebie prezentacjê maturaln¹. Niedrogo a dobrze. Zastanów siê czy na pewno chcesz skorzystaæ z jego us³ug? Ju¿ z daleka pachnie to krymina³em i je¿eli nawet nikt nie odkryje Twojego oszustwa, to czy taki nauczyciel pójdzie za Ciebie na egzamin? Czy telepatycznie przeka¿e Ci wiedzê, któr¹ zdobêdzie, opracowuj¹c temat Twojej prezentacji? Nie licz na cud.

CZAS NA STUDIA

Pamiêæ Kiedy kurczy Ci siê czas do egzaminów, najlepiej, ¿eby wzros³a pojemno æ Twojej pamiêci. To nie ¿art. Mo¿esz osi¹gn¹æ taki efekt, trenuj¹c pamiêæ. Pewne techniki opanujesz samodzielnie w domowym zaciszu, jednak te zaawansowane szybciej przyswoisz podczas specjalnych kursów. Osoby zajmuj¹ce siê treningami pamiêci zapewniaj¹, ¿e dziêki prowadzonym przez nie zajêciom: zapamiêtasz wiêcej i na d³u¿ej, ³atwiej bêdziesz siê uczyæ i zdobywaæ dobre oceny, wzro nie Twoja pewno æ siebie, zyskasz du¿o wolnego czasu, który normalnie przeznacza³by na wkuwanie, wyæwiczysz podzielno æ uwagi.

Walka ze stresem i... swoim cia³em Co zrobiæ w sytuacji, gdy przez wszystkie lata podstawówki, gimnazjum i szko³y ponadgimnazjalnej ka¿da publiczna wypowied sprawia³a Ci ból? Mo¿esz skorzystaæ z warsztatów, dziêki którym posi¹dziesz trudn¹ sztukê kreowania wizerunku, poznasz tajemnice autoprezentacji i sztuczki z mowy cia³a. Pomog¹ Ci one nie tylko przebrn¹æ przez ustny egzamin maturalny z polskiego, ale tak¿e przydadz¹ siê w czasie rozmów kwalifikacyjnych, gdy bêdziesz szukaæ pracy. Czego nauczysz siê w trakcie takich spotkañ? Przede wszystkim sposobów oddzia³ywania na otoczenie tak, by odbie-

ra³o Ciê jako osobê rzeteln¹, m¹dr¹, dobrze u³o¿on¹. Tak, tak, ma to trochê wspólnego z manipulacj¹. Czasem jednak cel u wiêca rodki... Techniki autoprezentacji czêsto s¹ elementem szkoleñ czy warsztatów z zakresu komunikacji interpersonalnej. W trakcie tego typu zajêæ dowiesz siê te¿, jak siê poruszaæ i czego nie robiæ, rozmawiaj¹c z egzaminatorem (tzw. komunikacja niewerbalna). Ponadto wzrosn¹ Twoje umiejêtno ci s³uchania innych ludzi oraz porozumiewania siê z nimi. Uwaga tej wiedzy nikt Ci nie bêdzie wk³ada³ do g³owy. Bêdziesz j¹ musia³ nabyæ g³ównie poprzez praktykê. Oznacza to konieczno æ uczestniczenia w zajêciach dramy, wypowiadania siê, brania udzia³u w dyskusjach czy negocjacjach. Je¿eli tego nie lubisz, albo prze³am swój opór, albo nie decyduj siê na tego typu warsztaty.

Na warsztatach z komunikacji interpersonalnej nauczysz siê m.in.: jak przekonaæ kogo do swojego zdania, jak obroniæ swoje zdanie, jak prowadziæ rozmowê, by wypad³a ona korzystnie dla Ciebie, jak us³yszeæ co mówi¹ do Ciebie inni, jak zachowywaæ siê w trakcie rozmowy.

DOMINIKA DUBIAK, uczennica III klasy ZSO nr 1 im. Marii Konopnickiej w Pruszczu Gdañskim Maturê bêdê zdawaæ z historii (poziom rozszerzony), WOS-u, jêzyka angielskiego i oczywi cie jêzyka polskiego. Tak jak kole¿anki i koledzy z mojej klasy nie wyobra¿am sobie, ¿ebym mog³a zdaæ egzamin dojrza³o ci, ucz¹c siê tylko na lekcjach w szkole i samodzielnie w domu. Dlatego chodzê na dodatkowe zajêcia z historii i angielskiego. Z historii s¹ to korepetycje. Cena jest zabójcza 100 z³ za dwie godziny tygodniowo! Mimo to wolê chodziæ na korki, gdzie jestem sama i korepetytor po wiêca mi ca³¹ swoj¹ uwagê, ni¿ uczestniczyæ w zajêciach organizowanych przez ró¿ne o rodki czy szko³y, gdzie z regu³y na jednego prowadz¹cego przypada po kilkana cie osób. Jêzyka angielskiego uczê siê natomiast w szkole jêzykowej. W grupie jestem jeszcze tylko z jednym koleg¹, wiêc te¿ jest ok.

ZALETY kursów: l ni¿sza cena za godzinê nauki ni¿ w wypadku korepetycji, l wp³acenie od razu pieniêdzy za pewien okres nauki mobilizuje do chodzenia na zajêcia, l program realizowany konsekwentnie, zadawane s¹ prace domowe (czasem równie¿ za po rednictwem internetu), l do wiadczona kadra, l nauka z innymi mo¿e oddzia³ywaæ na Ciebie mobilizuj¹co.

WADY kursów: l pieni¹dze zazwyczaj przepadaj¹, je¿eli nie przyjdziesz na zajêcia, np. z powodu grypy, l uczysz siê najczê ciej w czasie weekendów, nawet w niedzielê. To ogranicza Twój czas na wypoczynek, ltylko w niektórych o rodkach kursanci maj¹ indywidualny kontakt z osobami prowadz¹cymi zajêcia, l zdarza siê, ¿e kursy prowadz¹ zupe³nie przypadkowe osoby, l zbyt du¿a liczba osób w grupie mo¿e rozpraszaæ uwagê.

CZAS NA STUDIA

Wielkie wydarzenia kulturalne rozgrywaj¹ siê nie tylko w Warszawie do miana du¿ych o rodków kulturalnych Polski pretenduj¹ inne miasta w naszym kraju, w których odbywaj¹ siê imprezy o znaczeniu lokalnym, a tak¿e te, które przyci¹gaj¹ twórców i publiczno æ miêdzynarodow¹. Co cz³owiek zdany na swoje w³asne wybory powinien wiedzieæ o topografii kulturalnej Polski, by swobodnie poruszaæ siê po tym obszarze? Czego wprost nie wypada, by nie wiedzia³ wspó³czesny maturzysta? Tekst: Paulina Potrykus-Wo niak

£ód na miarê XXI wieku polskie Los Angeles Miasto wielu kultur, ale i miasto kultury tak najkrócej mo¿na opisaæ £ód . Szczególnie upodobali je sobie filmowcy, kochaj¹ £ód tak¿e muzycy, fotograficy i twórcy komiksów. To tutaj co roku odbywa siê jedyny na wiecie festiwal operatorów filmowych Camerimage (od 2007 roku Plus Camerimage). Filmy prezentowane na ekranie Teatru Wielkiego oceniane s¹ z innej ni¿ to zwykle bywa perspektywy o ich warto ci decyduje obraz. Co roku najwa¿niejsze wyró¿nienia imprezy, Z³ote ¯aby, organizatorzy wrêczaj¹ wiatowym s³awom: w 2007 roku doceniono m.in. Janusza Kamiñskiego (w konkursie g³ównym), a za ca-

³okszta³t twórczo ci Romana Polañskiego (re¿yser jest honorowym obywatelem miasta, a dziêki ³ódzkiej filmówce, w ramach pracy nad etiudami szkolnymi, nakrêci³ s³ynne Rozbijemy zabawê i Nó¿ w wodzie ); w 2006 roku nagrodê za oscarowy Labirynt Fauna odebra³ Guillermo Navarro. £ód s³ynie

Miasto wielu kultur, ale i miasto kultury tak najkrócej mo¿na opisaæ £ód . Szczególnie upodobali je sobie filmowcy, kochaj¹ £ód tak¿e muzycy, fotograficy i twórcy komiksów.

z Pañstwowej Wy¿szej Szko³y Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera, w której wyk³adali m.in. Jerzy Toeplitz, Wojciech Jerzy Has, Krzysztof Kie lowski i Jerzy Kawalerowicz. Z festiwa-

lem Camerimage, ale przede wszystkim z £odzi¹ jest zwi¹zany twórca Miasteczka Twin Peaks i Zagubionej autostrady , David Lynch. Re¿yser po raz pierwszy przyjecha³ do miasta centralnej Polski na miêdzynarodow¹ imprezê operatorów w 2000 roku. Zachwycony industrialn¹ przestrzeni¹ nie tylko uwieczni³ miasto na kilkuset fotografiach, ale tak¿e postanowi³ tu wróciæ. W 2003 roku powsta³a etiuda Zielony pokój w £odzi , która zosta³a w³¹czona do obrazu zatytu³owanego Inland Empire (premierowy pokaz odby³ siê podczas Camerimage w 2006 roku). Coraz bli¿ej fina³u jest inny projekt Lyncha utworzenie studia filmowego. Miasto przekaza³o lokum na wytwórniê, secesyjn¹ elektrociep³owniê EC1 przy ulicy Targowej (okolice dworca kolejowego £ód Fabryczna), w której powstaje nowoczesne centrum kulturalne.

Oscarowe miasto £ód to tak¿e miasto animacji. Od 1947 roku dzia³a tu Se-ma-for, w którym powsta³ nie tylko Mi Uszatek , ostatnio bardzo popularny w Japonii, ale tak¿e Tango Zbigniewa Rybczyñskiego, nagrodzone w 1983 roku Oscarem oraz

CZAS NA STUDIA Piotru i Wilk , animacja, która uznanie cz³onków Amerykañskiej Akademii Filmowej zyska³a w 2008 roku. Warto wiedzieæ, ¿e to w³a nie w £odzi, przy ulicy £¹kowej, w Wytwórni Filmów Fabularnych w 1945 roku powsta³ pierwszy powojenny obraz fabularny Zakazane piosenki Leonarda Buczkowskiego. Industrialne (i obni¿aj¹ce koszty produkcji) plenery ciesz¹ siê coraz wiêksz¹ popularno ci¹ w ród zagranicznych filmowców. Symbolem przemys³owo-filmowej £odzi nadal pozostaje jeden z najlepszych filmów Andrzeja Wajdy, nominowana do Oscara Ziemia obiecana , bêd¹ca ekranizacj¹ powie ci W³adys³awa Reymonta.

Polska animacja Nie tylko £ód jest znana w Polsce z filmu animowanego, choæ bez w¹tpienia to ³ódzkie osi¹gniêcia w tej dziedzinie zdoby³y najwiêkszy rozg³os na wiecie. W produkcji dla najm³odszej widowni specjalizuje siê Studio Filmów Rysunkowych w Bielsku-Bia³ej, w którym powsta³ m.in. Bolek i Lolek W³adys³awa Nehrebeckiego, czy Studio Miniatur Filmowych w Warszawie z Dziwnymi

NAGRODA Ko cielskich Od 1959 roku, w Genewie, dzia³a Fundacja im. Ko cielskich, wspieraj¹ca dzia³alno æ polskich twórców, którzy nie ukoñczyli 40. roku ¿ycia (z nielicznymi wyj¹tkami), tworz¹cych (pisz¹cych) zarówno w kraju, jak i na emigracji. W ród laureatów tej nagrody znale li siê m.in.: S³awomir Mro¿ek, Zbigniew Herbert, Stanis³aw Barañczak, Jacek Dehnel i Miko³aj £oziñski. To zaszczytne wyró¿nienie bywa nazywane polskim Noblem .

przygodami kozio³ka Mato³ka . Przed 1989 rokiem kino polskie mog³o siê poszczyciæ mistrzami animacji, a w ród nich byli m.in. Jan Lenica i Walerian Borowczyk. Po 1989 roku, z powodu k³opotów finansowych, film animowany powoli odchodzi³ w niepamiêæ na szczê cie ta sytuacja powoli siê zmienia. Do g³osu zaczynaj¹ dochodziæ m³odzi twór-

cy, którzy w swojej pracy wykorzystuj¹ najnowsze zdobycze techniki (w 2003 roku nominacjê do Oscara otrzyma³a Katedra Tomasza Bagiñskiego). S³awê i uznanie zyska³o tak¿e Telewizyjne Studio Filmów Animowanych w Poznaniu. To tutaj w latach 1997 2000 powsta³o 14 bajek z królestwa Lailonii Leszka Ko³akowskiego wed³ug koncepcji Piotra Duma³y. W 2008 roku w Poznaniu, po raz pierwszy odby³ siê Miêdzynarodowy Festiwal Filmów Animowanych Animator , podczas którego zaprezentowano wspó³czesn¹ animacjê, nawi¹zano tak¿e do korzeni filmu animowanego. Impreza ta cieszy³a siê olbrzymim zainteresowaniem i byæ mo¿e na sta³e wpisze siê w poznañski pejza¿ wydarzeñ kulturalnych.

Miêdzynarodowy Festiwal Teatralny Malta Poznañsk¹ imprez¹ o ugruntowanej ju¿ renomie jest Miêdzynarodowy Festiwal Teatralny Malta, na który rokrocznie przybywa du¿e grono artystów a tak¿e liczne rzesze widzów. Festiwal organizo-

CZAS NA STUDIA

HOLLY³ód B

yæ mo¿e ju¿ wkrótce Holly³ód ,

bo i tak mówi siê o £odzi,

zostanie siostrzanym miastem Los Angeles (staraj¹ siê o to jej w³adze). Polskie miasto mo¿e poszczyciæ siê swoj¹ alej¹ s³aw: w 1998 roku z inicjatywy wybitnego aktora Jana Machulskiego na ulicy Piotrkowskiej, pomiêdzy ulic¹ 6 Sierpnia a pasa¿em Rubinsteina, i na wzór Hollywood Boulevard, powsta³a Aleja S³awy z gwiazdami artystów zwi¹zanych z filmem, m.in. Agnieszki Holland, Bogumi³a Kobieli, Jerzego Kawalerowicza i Poli Negri. Gabinet figur woskowych, który ma swoj¹ siedzibê przy tej samej ulicy, tak¿e nosi nazwê Holly³ód .

wany jest od 1991 roku, a jego nazwa pochodzi od Jeziora Maltañskiego, znajduj¹cego siê we wschodniej czê ci miasta. Podczas imprezy swój repertuar prezentuj¹ teatry eksperymentalne, offowe, plenerowe, a tak¿e teatry tañca i arty ci cyrkowi. Na festiwal zapraszani s¹ muzycy, odbywaj¹ siê pokazy filmowe, wyk³ady i warsztaty. Nie sposób uczestniczyæ we wszystkich festiwalowych wydarzeniach w dniach, w których organizowana jest impreza, ca³a stolica Wielkopolski ¿yje teatrem, ulice Poznania s¹ kolorowe, a rozmach prezentowanych zjawisk powoduje, ¿e Malta nie poddaje siê jakimkolwiek kategoryzacjom.

Festiwal komiksu Co roku w £odzi odbywa siê Miêdzynarodowy Festiwal Komiksu, jedyna taka impreza nie tylko w Polsce, ale i w tej czê ci Europy. W ci¹gu trzech festiwalowych dni jest okazja, by poznaæ najbardziej znanych twórców komiksowych. W gmachu £ódzkiego Domu Kultury przy ulicy Traugutta 18, niedaleko dworca kolejowego £ód Fabryczna, go cili m.in.: Grzegorz Rosiñski, Stan Sakai i Henryk Chmielewski. Impreza jest równie¿ wspania³¹ okazj¹, by poznaæ kulisy pracy rysowników i scenarzystów pod-

NIKE NIKE po raz pierwszy przyznano w 1997 roku a jej laureatem by³ wówczas Wies³aw My liwski, który zosta³ doceniony za powie æ Widnokr¹g . NIKE jest nagrod¹ za ksi¹¿kê roku, a g³ównym celem przedsiêwziêcia promocja polskiej literatury. Dotychczas (oprócz My liwskiego) wyró¿nienia otrzymali: Czes³aw Mi³osz, Stanis³aw Barañczak, Tadeusz Ró¿ewicz, Jerzy Pilch, Joanna Olczak-Ronikier, Jaros³aw Marek Rymkiewicz, Wojciech Kuczok, Andrzej Stasiuk, Dorota Mas³owska, a w 2008 roku Olga Tokarczuk za powie æ Bieguni . O przyznaniu tej presti¿owej nagrody decyduje dziewiêcioosobowe jury, w sk³ad którego wchodz¹ naukowcy, krytycy literaccy oraz znane osobisto ci polskiej kultury.

CZAS NA STUDIA czas warsztatów prowadzonych przez s³awy. Festiwal ten po raz pierwszy zorganizowano w 1991 roku.

Festiwal Dialogu Czterech Kultur Festiwal Dialogu Czterech Kultur to kolejna ods³ona kulturalnej, ale i niekonwencjonalnej £odzi. Karnawa³ Kultur, bo i tak bywa nazywana ³ódzka impreza, to jak zapewniaj¹ jej organizatorzy pomost pomiêdzy tera niejszo ci¹ i przesz³o ci¹, dowód na to, ¿e narodowo æ i historia nie musz¹ generowaæ konfliktów. W £odzi w minionych wiekach, ¿yli obok siebie Polacy, ¯ydzi, Niemcy i Ro-

Nagrody LITERACKIE Na mapie kulturalnych wydarzeñ naszego kraju znajduj¹ siê nie tylko festiwale. Istotnym elementem polskiego pejza¿u s¹ tak¿e nagrody przyznawane uznanym twórcom i adeptom literatury.

sjanie zaproszeni do udzia³u w imprezie arty ci prezentuj¹ dorobek kulturowy tych w³a nie narodów. W programie uwzglêdniono ró¿ne formy artystycznej wypowiedzi koncerty, przedstawienia teatralne, projekcje filmów. W ramach pierwszej edycji festiwalu wyst¹pili: grupa Kronos Quartet, Justyna Steczkowska z widowiskiem Alkimja , a najwiêksz¹ atrakcj¹ by³o bez w¹tpienia plenerowe wykonanie Carmina Burana Carla Orffa przez zespó³ opery monachijskiej. Festiwal po raz pierwszy zorganizowano w 2002 roku; impreza odbywa siê co roku na prze³omie sierpnia i wrze nia.

Brave Festival Od 2005 roku wroc³awianie, ale nie tylko, przygl¹daj¹ siê spektaklom teatralnym, filmom i muzyce, po wiêconym tradycji, które poma³u odchodz¹ w zapomnienie. Brave Festival, nazywany tak¿e festiwalem gin¹cych kultur, mia³ ju¿ swoje cztery edycje zatytu³owane kolejno: Magia g³osu , G³osy Azji , Zatopione pie ni i Rytua³ zaczyna siê w Afryce . Impreza nie jest, jak mog³oby siê wydawaæ, projektem prezentuj¹cym folklor poszczególnych narodów celem organizatorów jest próba uchronienia przed za-

g³ad¹ najbardziej zagro¿onych kultur na wiecie. Ca³e przedsiêwziêcie zainicjowa³ awangardowy Teatr Pie ñ Koz³a z Grzegorzem Bralem na czele, a poszczególne edycje nawi¹zuj¹ do artystycznych poszukiwañ grupy.

NAGRODA Zajdla Na wyró¿nienia mog¹ liczyæ tak¿e twórcy fantastyki. Nagroda im. Janusza A. Zajdla jest przyznawana od 1984 roku, a na cze æ pierwszego laureata, który zmar³ w 1985 roku, nosi jego nazwisko (podczas pierwszej edycji konkursu wrêczono Sfinksa). Statuetka co roku przechodzi w rêce docenionego autora podczas konwentu Polcon najstarszego i najbardziej znanego polskiego konwentu fanów fantastyki a jej patronem prasowym jest miesiêcznik Nowa Fantastyka . W ród zdobywców Zajdli znale li siê m.in.: Jacek Dukaj, Anna Brzeziñska, Andrzej Sapkowski i Rafa³ A. Ziemkiewicz.

CZAS NA STUDIA

Matura

i m a d z a i w g z

Wys³ucha³a i zebra³a: Katarzyna Gargol

Adam Fidusiewicz aktor, prezenter radiowy, Maturê zdawa³em w roku 2004. Chocia¿ zaraz, nie jestem pewien. Od 2009 odejmujemy 5 lat studiów... Tak, to musia³ byæ 2004 rok. Od trzeciej klasy liceum przesta³em chodziæ do szko³y. Poniewa¿ rozkrêcali my wtedy intensywnie serial, otrzyma³em indywidualny tok nauczania szkolnego. Ale i tak moja uwaga skupiona by³a g³ównie na lekcjach aktorstwa. Jedynym moim marze-

niem by³o wówczas przenie æ siê w czasie i mieæ ju¿ maturê za sob¹. Najlepiej z wynikiem zadowalaj¹cym. Moim autorytetem by³ wiêtej Pamiêci profesor Jankowski, który wyk³ada³ historiê. By³ to nauczyciel, który zna³ kilka jêzyków (w tym grekê i ³acinê), uwielbia³ swój przedmiot, uwielbia³ ludzi i potrafi³ przekazywaæ wiedzê tak, ¿e nawet najodporniejsi zaczynali rozumieæ.

fot.: Marcin Chochlew

Zanim choæ przez moment przesz³o im przez my l, ¿e mogliby tañczyæ z gwiazdami na lodzie, wystêpowaæ na wielkiej scenie, pisaæ do gazet, udzielaæ wywiadów, piewaæ na koncertach lub uciekaæ przed wstrêtnymi paparazzi, musieli... zdaæ maturê. Tak jak Wy spêdzili d³ugie godziny nad podrêcznikami zapijaj¹c zmêczenie kolejnymi fili¿ankami kawy. Co spêdza³o im wówczas sen z powiek i co by³o dla nich tak naprawdê wa¿ne? W jednej kwestii s¹ jednomy lni: Bez matury ani rusz!

Najmniej m¹dra rzecz, jak¹ mo¿na zrobiæ przed matur¹? Upiæ siê. Czy matura jest potrzebna? Dla Ciebie nie, dla spo³eczeñstwa tak. Najdziwniejsza rzecz, jak¹ wtedy prze¿y³e ... Zda³em maturê... i nic wielkiego siê nie wydarzy³o! Czy ju¿ wtedy wiedzia³e , jak¹ chcesz obraæ cie¿kê zawodow¹? Ujmê to tak: Spójrz w S³oñce i pomy l chcê i æ w tê stronê , wtedy ju¿ nie bêdzie wa¿ne, czy idziesz poln¹ drog¹, górskim szlakiem czy brzegiem rzeki. Wtedy bêdziesz odczuwaæ przyjemno æ ze s³onecznego towarzystwa. Tak samo jest z moj¹ drog¹, której do dzisiaj nie znam. Znam za to kierunek w którym chcê pod¹¿aæ. Jest to kierunek artystyczny.

CZAS NA STUDIA

Maciej Nowak

Karolina Kozak

Felietonista Gazety Wyborczej oraz Aktivista, wieloletni dyrektor Teatru Wybrze¿e, twórca Niekabaretu Maæka Nowaka (formacja artystyczno-towarzyska Gdañska), dyrektor Instytutu Teatralnego. Ostatnio debiutowa³ jako aktor w filmie Boisko bezdomnych .

fot.: Kamil Gruszczyñski

Maturê zdawa³em w 1983 roku. By³ to o tyle specyficzny okres, ¿e nadal jeszcze nie odwieszono formalnie praw stanu wojennego. Zamordowanie przez milicjê Grzegorza Przemyka w³a nie w tym roku spowodowa³o, ¿e warszawscy maturzy ci zdecydowali siê nie organizowaæ balów maturalnych. Takiego do wiadczenia nie mam wiêc za sob¹ (odbijam to sobie do dzisiaj). W maturalnej klasie bra³em udzia³ w mo¿liwie wszystkich olimpiadach przedmiotowych, by w ten sposób legalnie nie musieæ chodziæ do szko³y, jako ¿e na czas przygotowañ do olimpiad zwalniano nas z lekcji. Ostatecznie zosta³em laureatem dwóch olimpiad, ale co siê naleni³em to moje. Autorytety? Najwa¿niejszymi osobami by³y wtedy dla mnie moje polonistki bywa³em u nich w domu, dyskutowali my do pó na w nocy. Marzy³em, by jak najszybciej zacz¹æ normalne ¿ycie i wyzwoliæ siê ze szkolnej nudy. Uda³o siê. Zacz¹³em pracowaæ jako recenzent teatralny gazety codziennej Sztandar M³odych ju¿ sze æ dni po ostatnim egzaminie maturalnym. Do egzaminów na studia nie musia³em siê przygotowywaæ, bo dyplom laureata olimpiady jêzyka polskiego i olimpiady artystycznej dawa³ mi prawo wolnego wstêpu na te kierunki.

Piosenkarka, autorka tekstów, prezenterka telewizyjna i radiowa (MTV Polska, Atomic TV, Pr. 3 Polskiego Radia) Maturê wspominam jako najgorszy koszmar w ¿yciu. Nigdy wcze niej ani pó niej nie prze¿y³am takiego stresu. By³ tylko jeden moment, który wspominam z rozbawieniem... Na pocz¹tku ostatniej klasy liceum musia³am podj¹æ decyzjê dotycz¹c¹ przedmiotów, które bêdê zdawaæ. Najwiêkszy problem mia³am z wyborem dodatkowego przedmiotu na egzamin ustny. Do wyboru mia³am takie kolosy jak historiê, geografiê lub biologiê, z czego w³a nie ta ostatnia by³a najbli¿sza mojemu umys³owi, ale nadal wymaga³oby to ode mnie po wiêcenia ogromnej ilo ci czasu. W koñcu trzeba by³o sobie przypomnieæ ca³e cztery lata nauki! Ale biologia? Chcia³am zdawaæ do Szko³y Teatralnej po co mi wiêc biologia? Wtedy pomy la³am, ¿e jedyne, co mo¿e mi siê przydaæ w przysz³o ci, to drugi jêzyk obcy. Niemiecki nigdy nie by³ moj¹ mocn¹ stron¹. Nie mieli my te¿ szczê cia do nauczycieli, którzy by nas przekonali do nauki w ci¹gu trzech lat nauczy³am siê jedynie jak siê przedstawiæ oraz jedno zdanie, które na zawsze wry³o mi siê w pamiêæ: Sie ist nicht hier ob sie krank ist, czyli: Nie ma jej, poniewa¿ jest chora . W ten sposób kry³y my siê nawzajem z kole¿ankami uciekaj¹c wymiennie z nudnej lekcji. Mia³am zatem do wyboru: przyswoiæ cztery lata biologii b¹d nauczyæ siê jêzyka. Wtedy rozs¹dnym wydawa³o mi siê to drugie. Zw³aszcza, ¿e w³a nie w tym roku przydzielono nam nowego, m³odego i chc¹cego nauczyciela. Ten jednak ju¿ po pierwszej lekcji z nami oznajmi³, ¿e bez korepetycji nie mamy najmniejszych szans na zdanie matury. Korepetycje nie przynios³y jednak oczekiwanego przez pro-

Najmniej m¹dra rzecz, jak¹ mo¿na zrobiæ przed matur¹? Najg³upsza rzecz, jak¹ mo¿na sobie zrobiæ przed matur¹ czy jakimkolwiek innym egzaminem to traktowanie ich jak loterii. Na egzamin idzie siê, by go zdaæ. I ju¿. Innych opcji nie powinno siê braæ pod uwagê. Czy matura jest potrzebna? Nie jestem pedagogiem ani specjalist¹ od kszta³cenia. Ale intuicja mi podpowiada, ¿e matura, jako podsumowanie pewnego etapu nauki i ¿ycia wydaje siê instytucj¹ sensown¹. Najdziwniejsza rzecz, jak¹ wtedy prze¿y³e ... Na egzaminie ustnym z francuskiego w sk³adzie komisji zasiada³ nasz wicedyrektor, który by³ nauczycielem wychowania fizycznego. O francuskim nie mia³ bladego pojêcia, ale robi³ m¹dre miny i gro nie marszczy³ czo³o. Czy ju¿ wtedy wiedzia³e , jak¹ chcesz obraæ cie¿kê zawodow¹? O tym, ¿e zajmê siê teatrem wiedzia³em od szko³y podstawowej. Tak te¿ siê sta³o.

CZAS NA STUDIA

Najmniej m¹dra rzecz, jak¹ mo¿na zrobiæ przed matur¹? Uczyæ siê w przeddzieñ do samego rana. Czy matura jest potrzebna? Wszystko zale¿y od tego, jakie mamy dalsze plany. Ale nawet je li ich nie mamy, lepiej mieæ maturê ni¿ jej nie mieæ. Nie wiadomo, kiedy mo¿e nam siê przydaæ ten papierek. Najdziwniejsza rzecz, jak¹ wtedy prze¿y³a ... Pamiêtam, ¿e nasza surowa, okrutna i przera¿aj¹ca pani dyrektor, której wszyscy szczerze nie znosili, na maturze po raz pierwszy (i byæ mo¿e ostatni) ods³oni³a swoje drugie oblicze m¹drej i równej babki. I choæ zaskakuj¹ce by³o to dla mnie doznanie, w³a nie tak j¹ wspominam (mimo ¿e zalaz³a mi za skórê nie raz). Czy ju¿ wtedy wiedzia³a , jak¹ chcesz obraæ cie¿kê zawodow¹? Wiedzia³am kim bêdê od siódmej klasy podstawówki. Po maturze jednak wszystko siê zmieni³o, bo nie dosta³am siê na wybrany kierunek. Dzi jestem zupe³nie kim innym i bardzo siê z tego powodu cieszê.

Ania Bosak tancerka, finalistka

pierwszej edycji programu You Can Dance

fot.: Marcin D³awichowski

fesora efektu, wiêc w akcie, jak s¹dzê, desperacji nieoficjalnie podsun¹³ nam oficjaln¹ listê tematów maturalnych. By³o ich siedemna cie. Opracowa³am na fest czterna cie. Pomy la³am, ¿e je li nawet w zestawie, który mia³ sk³adaæ siê z trzech tematów trafi mi siê jeden, którego nie znam i tak sobie poradzê. To by³ jedyny egzamin maturalny, do którego podchodzi³am ze spokojem. Wyci¹gnê³am zestaw, otworzy³am kopertê i... ku konsternacji komisji wybuchnê³am miechem. Na kartce widnia³y dok³adnie te trzy tematy, których nie tknê³am. Zda³am. Ledwo, ale zda³am. Wniosek? Przed matur¹ chyba nie nale¿y sobie niczego odpuszczaæ. Licho czai siê w najmniej odpowiednim miejscu i czasie ;-)

Maturê zdawa³am w 2007 roku. Szkoda, ¿e tak rzadko bywa³am wtedy w szkole. To by³ naprawdê wspania³y okres w moim ¿yciu. Zarówno prywatnym, jak i zawodowym: starszy ch³opak z superpasj¹, imprezy, pierwsze powa¿ne decyzje ¿yciowe, intensywny rozwój, du¿o ksi¹¿ek i fascynuj¹cych prze¿yæ. Moje klasowe przyja nie przetrwa³y do dzi . Z drugiej natomiast strony pojawi³a siê nowa praca, bycie instruktorem, zawodowe wyzwania i odwieczne ³¹czenie pracy z nauk¹, a nauki z przyjemno ci¹... Najmniej m¹dra rzecz, jak¹ mo¿na zrobiæ przed matur¹? Zacz¹æ siê uczyæ w drodze na ni¹. Czy matura jest potrzebna? Uwa¿am, ¿e jest potrzebna. Chocia¿by po to, by siê sprawdziæ, by tradycji sta³o siê zado æ i, wreszcie, po to, by mo¿na by³o pój æ krok dalej. Poza tym te wspomnienia... My lê, ¿e to w³a nie te chwile w naszej ksiêdze wspomnieñ pozostan¹ kolorowe na ca³e ¿ycie. Najdziwniejsza rzecz, jak¹ wtedy prze¿y³a ... To, ¿e trafi³am na casting do You Can Dance i ¿e zakwalifikowa³am siê do nastêpnego etapu! Czy ju¿ wtedy wiedzia³a , jak¹ chcesz obraæ cie¿kê zawodow¹? To wszystko, przynajmniej wtedy, mia³o wygl¹daæ troszkê inaczej.

CZAS NA STUDIA

Matura zbli¿a siê wielkimi krokami, ka¿dy z Was z pewno ci¹ przygotowuje siê do niej, jak mo¿e najlepiej. Nauka samodzielna, pod okiem korepetytora, kurs przygotowawczy to wszystko ma Wam pomóc. Warto jednak pamiêtaæ o jeszcze jednej formie wsparcia przestrzeganiu maturalnych przes¹dów. miejcie siê, miejcie, ale wiedzy te¿ czasem nie zaszkodzi pomóc! Jeste cie na tyle pewni siebie, ¿eby kusiæ los? Przezorny zawsze ubezpieczony Wielu z Was z pewno ci¹ pomy la³o o zapewnieniu sobie szczê cia na d³ugo przed egzaminem, zw³aszcza dziewczyny. Te, które za³o¿y³y koronkow¹ czerwon¹ bieliznê na studniówkê teraz powinny wyci¹gn¹æ j¹ z szafy i w³o¿yæ na

ka¿dy egzamin. O ile jednak w czasie studniówki nosi³y cie majtki na lew¹ stronê, teraz musicie za³o¿yæ je zgodnie z obowi¹zuj¹cymi normami ubierania siê. Ch³opakom czerwone koronkowe bokserki szczê cia raczej nie przynios¹, nie biegajcie wiêc po sklepach w poszu-

Tekst: Anna Zasadzka

kiwaniu takowych. Dobra passa bêdzie sprzyja³a natomiast temu, kto zobaczy takie majteczki u kole¿anki (oby tylko nie sta³o siê to Waszym g³ównym celem!). Panom natomiast du¿o bardziej przydadz¹ siê garnitury, w których wyst¹pili na imprezie studniówkowej. W tych samych powinni udaæ siê na egzamin maturalny, a wtedy szanse na jego zaliczenie siê zwiêkszaj¹. Ze studniówk¹ zwi¹zany jest jeszcze jeden przes¹d, który mo¿e przynie æ farta, zarówno ch³opcom, jak i dziewczynom. Mianowicie, od czasu balu studniówkowego nie wolno Wam obcinaæ w³osów, dobrze te¿, aby panowie do matury siê nie golili. Wyt³umaczenie tego przes¹du znajdziecie w jednej z najstarszych ksi¹g w Biblii. Tam to w³a nie jest opisana historia Samsona, któremu niezwyk³¹ si³ê zapewnia³y d³ugie w³osy. Pamiêtacie ju¿, co siê z nim sta³o, kiedy zdradliwa Dalila mu je obciê³a?...

CZAS NA STUDIA

W drodze Nie znaczy to jednak, ¿e nie trzeba uczyæ siê do egzaminu. Oczywi cie ¿e trzeba! Kiedy? Ponoæ najlepiej wiedza wchodzi do g³owy we nie. Nale¿y wiêc tu¿ przed pój ciem do ³ó¿ka wsun¹æ pod poduszkê potrzebne ksi¹¿ki, aby rano obudziæ siê w pe³ni przygotowanym. Jak ju¿ siê obudzicie, pamiêtajcie, aby wstaæ z ³ó¿ka praw¹ nog¹! Postawienie na pod³odze najpierw lewej stopy nie wró¿y dobrego dnia, a tym bardziej zdanego egzaminu. Próg szko³y równie¿ trzeba przekroczyæ, wysuwaj¹c do przodu prawe odnó¿e, natomiast pytania losujemy ju¿ lew¹ rêk¹. W drodze na egzamin dojrza³o ci musicie uwa¿aæ na ró¿ne niebezpieczeñstwa, które zastawi³o na Was z³e licho. Nie

Ponoæ najlepiej wiedza wchodzi do g³owy we nie. Nale¿y wiêc tu¿ przed pój ciem do ³ó¿ka wsun¹æ pod poduszkê potrzebne ksi¹¿ki, aby rano obudziæ siê w pe³ni przygotowanym.

przechod cie wiêc pod drabin¹, nie pozwólcie przebiec drogi czarnemu kotu, a je li zwierzak oka¿e siê od Was szybszy i jednak z³o liwie przebiegnie, koniecznie spluñcie trzy razy przez lewe ramiê! W takim momencie pomóc Wam mo¿e kominiarz, wiêc gdyby cie go przypadkiem spotkali, z³apcie siê za jakikolwiek guzik i trzymajcie mocno, dopóki pan od czarnej roboty nie zniknie Wam z oczu. Trudniej mo¿e byæ, je li spotkacie zakonnicê (ta pani przynosi ponoæ pecha, nie pytajcie dlaczego, tego nie wie nikt!) wtedy musicie znale æ osobê w okularach i siê z ni¹ przywitaæ. Najlepiej wiêc udaæ siê na maturê w wiêkszym gronie, w którym znajdzie siê choæ jeden okularnik , tak na wszelki wypadek.

Życzenia nieszczęścia Przed wej ciem na salê egzaminacyjn¹ dobrze zaopatrzyæ siê w co po¿yczonego, najlepiej od osoby m¹drzejszej lub bardzo bliskiej. Najczê ciej jest to d³ugopis, o³ówek albo wieczne pióro, którym mo¿ecie rozwi¹zywaæ zadania i odpowiadaæ na pytania maturalne. Upewnij-

Maturzysta w ¿adnym wypadku nie mo¿e dziêkowaæ ¿yczliwej mu osobie, bo wtedy ca³y efekt na nic!

cie siê jednak, czy posiadaj¹ one czarny wk³ad/tusz, zgodnie z obowi¹zuj¹cymi przepisami (nie pozwólcie, by te ograniczenia odebra³y Wam szczê cie!). Je li zachowacie je na wszystkie egzaminy, tym wiêksza szansa na dobry wynik. W takich chwilach liczymy na wsparcie naszych kolegów i kole¿anek. Jednak i tutaj obowi¹zuj¹ pewne regu³y. Maturzy cie bowiem nie wolno ¿yczyæ sukcesu, powodzenia ani ogólnie szczê cia, poniewa¿ w ten sposób kusimy los. ¯yczenia powodzenia na maturze musz¹ byæ zatem przewrotne nale¿y ¿yczyæ skrêcenia karku, z³amania d³ugopisu, a tu¿ przed przekroczeniem progu sali nale¿y delikwenta lekko kopn¹æ z kolanka . Jakby tego by³o ma³o, maturzysta w ¿adnym wypadku nie mo¿e dziêkowaæ ¿yczliwej mu osobie, bo wtedy ca³y efekt na nic! Nie przejmujcie siê, ¿e kogo urazicie, w tych dniach z pewno ci¹ bliscy wiele Wam wybacz¹.

CKE maskotkom mówi NIE

awniej, jeszcze za czasów tak zwanej starej matury , mo¿na by³o bez obaw zabraæ ze sob¹ maskotkê na szczê cie i wej æ z ni¹ spokojnie na ka¿dy egzamin. Móg³ to byæ malutki pluszowy mi , czy s³onik z porcelany (koniecznie z uniesion¹ do góry tr¹b¹!). Od 2005 roku Centralna Komisja Edukacyjna w zarz¹dzeniach dotycz¹cych instrukcji maturalnych zabrania wnoszenia na salê egzaminacyjn¹ wszelkiego rodzaju maskotek. I ten przepis mo¿ecie obej æ wystarczy zabraæ np. wisiorek ze s³onikiem lub cokolwiek innego przynosz¹cego Wam szczê cie, byleby nie znalaz³o siê na biurku.

Zdob¹d ten szczyt

aturzy ci z Tatr wierz¹, ¿e w zdaniu egzaminu dojrza³o ci pomo¿e im wdrapanie siê na Giewont. To ma pozwoliæ na osi¹gniêcie szczytu w³asnych mo¿liwo ci. Je li wiêc mieszkacie w jego pobli¿u lub chcecie przed matur¹ chwilê odpocz¹æ, warto pomy leæ o zdobyciu którego z trzech szczytów tej góry (Wielki Giewont mierzy 1894 metrów n.p.m., D³ugi Giewont wznosi siê na wysoko ci 1867 metrów n.p.m., Ma³y Giewont to ju¿ tylko 1728 metrów n.p.m.).

CZAS NA STUDIA

Pamiêæ

do tablicy! Tekst: Adam Zmitrowicz

NIE MO¯NA MIEÆ Z£EJ PAMIÊCI! Nie wierzysz? A zauwa¿y³e , ¿e s¹ ludzie, którzy maj¹ ogromny problem z przyswajaniem i zapamiêtywaniem nowych s³ówek z jêzyka obcego, za to np. doskonale radz¹ sobie z rozpoznawaniem twarzy z telewizji i zbieraniem plotek o nich? Czy to znaczy, ¿e maj¹ z³¹ pamiêæ? Nie, taka wybiórcza zdolno æ pamiêci dotyczy wiêkszo ci osób. Bez trudu bowiem zapamiêtujemy informacje nie ze wszystkich dziedzin ¿ycia, lecz z jednej, czasami nawet kilku. Je li wiêc mówimy o trenowaniu pamiêci, mamy na my li wzmacnianie wrodzonych zdolno ci, a nie jak¹ cudown¹ metodê, która sprawi, ¿e zawsze zapamiêtasz wszystko z ka¿dej dziedziny wiedzy.

SOWA CZY SKOWRONEK? Jedna z podstawowych spraw ustal, o jakiej porze dnia uczy Ci siê najlepiej i staraj siê tak sobie u³o¿yæ plany, by w³a nie zawsze wtedy siê uczyæ. Trudno to stwierdziæ? No to chwilka na autorefleksjê. £atwo odpowiesz na pytanie: sowa czy skowronek? , je li ustalisz choæby dwa poni¿sze fakty: 1. Kiedy przychodz¹ Ci do g³owy najlepsze pomys³y: po obudzeniu siê czy te¿ w nocy (lub wieczorem)? 2. Wkuwanie wiersza na lekcjê polskiego lub regu³ek zostawiasz na rano czy raczej na koniec nauki, na pó ny wieczór?

Nie idzie Ci nauka, bo masz s³ab¹ pamiêæ? Nie po prostu nie interesuje Ciê to, co wkuwasz... Z regu³y taki jest g³ówny powód ³apania gorszych stopni. Pamiêtaj o tym zw³aszcza wtedy, gdy wybierasz kierunek studiów powinien byæ zgodny z Twoimi zainteresowaniami. Wtedy i zakuwaæ bêdzie ³atwiej. A tymczasem kilka sprawdzonych sposobów na podholowanie pamiêci!

CZAS NA STUDIA BEZ KONCENTRACJI NICI... To pierwsze podstawowe przykazanie cz³owieka, który chce wzmocniæ pamiêæ: naucz siê koncentrowaæ, czyli skupiaæ uwagê na tym, co robisz, czego masz siê nauczyæ, co musisz przemy leæ, wkuæ itp. Pewnie wiêkszo æ z Was siê tu obruszy, komentuj¹c: £atwo powiedzieæ... . A ³atwo, ³atwo, bo na szczê cie koncentracji mo¿na siê nauczyæ. I to bez wiêkszych wysi³ków. Oto kilka sprawdzonych i prostych æwiczeñ na koncentracjê!

1. Przed snem przeanalizuj w my lach miniony dzieñ. Ale nie tak ogólnie, bez ¿adnych wniosków i podsumowañ. Wybierz dowoln¹ godzinê z tego dnia i postaraj siê bardzo uwa¿nie j¹ przeanalizowaæ, wymieniæ czynno ci, które wykonywa³e , odtworzyæ w pamiêci zdania, które wypowiedzia³e lub us³ysza³e .

nywa³ tê czynno æ sroki i ko ci przez 10 15 minut, ale nie przesadzaj z dawkami dwa razy dziennie wystarczy.

3. Kopiuj rysunki. Ale nie przez kalkê. Po prostu je przerysowuj. I nie jakie skomplikowane i kolorowe. Najlepiej takie, przypominaj¹ce dzieciêce malowanki. Po przerysowaniu dok³adnie porównaj swoj¹ kopiê z orygina³em. Gdzie siê machn¹³e ? 4. Wykorzystaj lekcje, które wydaj¹ Ci siê strat¹ czasu, zupe³nie Ciê nie interesuj¹. Jak? Rób notatki powa¿nie i dok³adnie. Przez kwadrans notuj jak najdok³adniej to, co mówi nauczyciel lub inni uczniowie.

2. Wybierz w swoim pokoju drobny przedmiot, który wydaje Ci siê zupe³nie nieatrakcyjny, nudny. Mo¿e byæ to np. przycisk do telewizora lub klamka. Próbuj przygl¹daæ siê mu uwa¿nie przez d³u¿sz¹ chwilê, bez przerwy. Trening powinien potrwaæ do momentu, a¿ bez trudu bêdziesz wyko-

5. Pamiêtasz dzieciêce zagadki rysunkowe typu odszukaj, czym ró¿ni¹ siê te dwa rysunki ? To wietne æwiczenie na koncentracjê dla ka¿dego, nie tylko dla najm³odszych.

ZAKU£E , ALE... TO NIE WSZYSTKO! Zdarza³o siê, ¿e ludzie, którzy na maturze czy innym wa¿nym egzaminie dostali wykute na blaszkê pytanie, opanowali skomplikowane pamiêciowe techniki, potrafili zaniemówiæ. Dlaczego? Bo,

oprócz technik zakuwania jest co jeszcze... Trzeba umieæ siê skupiæ i nie my leæ o wyniku!

1. Nastaw siê psychicznie... Cud siê nie zdarzy. To dzisiaj... Zreszt¹, zamiast oczekiwaæ cudu, po prostu nastaw siê psychicznie, ¿e nie ma ucieczki, trzeba zdaæ. Wtedy strach ma nik³e szanse, by Ciê sparali¿owaæ, zaskoczyæ.

2. Pytanie, polecenie przeczytaj nawet kilka razy lub dok³adnie siê w nie ws³uchaj! Powtórz sobie kilka razy w my lach, o co zosta³e zapytany. Najlepiej skup wzrok na jednym punkcie, nie rozgl¹daj siê nie wiadomo za czym. Skupienie, o które zazwyczaj dopomina siê nauczyciel, gdy odpowiadaj¹cy milczy jak zaklêty, to nic innego jak chwila, kiedy przed oczami i w my lach ma siê zadane przez nauczyciela pytanie.

3. Og³uchnij na podpowiedzi! Nie zawsze podpowiadaj¹cy ma z³e intencje. Mo¿e rzeczywi cie w ten sposób chce pomóc, ale tym samym pakuje Ciê w pu³apkê kiedy zaczynamy s³uchaæ podpowiedzi, nasz mózg siê wy³¹cza. Nie staramy siê przypominaæ tego, co wiemy, ale zaczynamy oczekiwaæ pomocy innych

SOWA l Na poranne rozkrêcenie siê potrzebuje sporo czasu. l Najlepiej my li siê jej wieczorem i noc¹. l Czyta, kombinuje, wymy la, wkuwa, rozmawia zazwyczaj pó nym wieczorem lub noc¹. l Nastawianie budzika na 4 5 rano nic jej nie da. Nawet je li w³o¿y go pod poduszkê i wstanie bêdzie nieprzytomna... l Popo³udnie lub wieczór to najlepsza pora dla niej na zakuwanie, odrabianie lekcji, planowanie czy... przygotowywanie ubrañ.

SKOWRONEK l Ranek, kiedy wiêkszo æ ludzi s³odko pi, to najlepszy i najbardziej efektywny dla niej czas do dzia³ania. Nie ma wtedy problemów z utrzymaniem otwartych powiek. Nie musi budziæ siê zimnym prysznicem lub mocn¹ kawk¹. l Powinna odpu ciæ sobie lêczenie nad ksi¹¿k¹ wieczorami, bo... i tak nic z tego nie wychodzi (prawda?). l Metoda na efektywniejsz¹ naukê: wstawanie w czasie wytê¿onej pracy, powtarzanie dwie godziny wcze niej i przeznaczenie tego czasu na naukê.

CZAS NA STUDIA 4. Zapomnij o stopniach i punktach! Niektórzy tak strasznie chc¹ wypa æ super, ¿e zamiast my leæ, o czym mówi¹ dr¿¹ ze strachu, bo my li ich zaprz¹ta pytanie: Jak mnie oceni¹? . To bez sensu! Zamiast kombinowaæ, staraj siê powiedzieæ wszystko, co wiesz na zadane Ci pytanie.

NOTATKI W FORMIE PLANU Przy ka¿dym podej ciu do nauki, ka¿dorazowej porcji zakuwania rób plan tego, czego siê uczysz. Takie skrótowe, wypunktowane, has³owe streszczenie tego, co czytasz lub powtarzasz. Nie mog¹ to byæ puste has³a w stylu: Wstêp , Przyczyny , Skutki . Formu³uj punkty tak, by potem je odczytuj¹c mo¿na by³o siê te¿ czego z nich dowiedzieæ, ¿eby kojarzy³y siê z tym, co mia³y stre ciæ. Przyk³ad? Proszê bardzo prosty i wietnie obrazuj¹cy meritum sprawy. Jak podpowiada w poradniku Jak siê uczyæ? Jaros³aw Rudniañski, je li uczysz siê, np. historii, nie pisz w swoim planie tylko Legiony Polskie we W³oszech lecz co bardziej konkretnego, np.: Powstanie Legionów Polskich gen. H. D¹browskiego we W³oszech . Innym kolorem mo¿esz dopisywaæ przy punktach daty albo wzory. W ten sposób streszczasz za pomoc¹ kilkunastu s³ów spor¹ czê æ materia³u. Zerkaj¹c na plan ³atwiej od wie¿yæ w pamiêci wiadomo ci, które wkuwa³e ! Dodatkowym plusem jest to, ¿e lepiej zapamiêtujemy ju¿ w trakcie samego robienia konspektu.

POWTÓRKI OKLEPANE, ALE WA¯NE Nie warto niczego uczyæ siê na ostatni¹ chwilê, bo przyswajany materia³ musi ule¿eæ siê w pamiêci przez dwa, trzy dni. To jedno... Ale z drugiej strony taki sam, czyli kiepski efekt, jak uczenie

siê na ostatni¹ chwilê, daje uczenie siê du¿o wcze niej... bez dodatkowych powtórek. Po trzech, czterech dniach zaczyna siê bowiem proces zapominania. Nie chodzi o to, ¿eby rednio co trzy dni uczyæ siê wszystkiego od nowa to by³by jaki absurd! Wystarczy powtarzanie planu, zerkniêcie do notatek masz sobie przecie¿ tylko przypomnieæ dany materia³, a nie uczyæ siê go od podstaw.

NASTRÓJ TE¯ WP£YWA NA PAMIÊÆ Siadanie do nauki jakby za karê nie uskrzydla wiesz to doskonale. Nic przyjemnego w zakuwaniu do matury? Nie bêdê siê sprzecza³... Ale warto ten nastrój wyczarowaæ , pamiêæ naprawdê na tym zyska...

Po pierwsze...

Wyobra sobie czas po maturze, po egzaminach. Te najd³u¿sze w szkolnych dziejach wakacje, cudowny luz. Miejsca, które na Ciebie czekaj¹ i ludzie, z którymi spêdzisz wiêcej czasu...

Po drugie...

Nie zarywaj nocy. Oczy na zapa³ki i niewyspanie to kula u nogi pamiêci...

Po trzecie...

Zapomnij o odchudzaniu i diecie. Nie teraz! Niestety, w chwilach takich jak ta (matura, studia) powiedzenie g³odny Polak z³y Polak sprawdza siê jak nigdy...

" # $

Po czwarte...

Wietrz pokój. wie¿ego powietrza nigdy dosyæ, zw³aszcza podczas wytê¿onej pracy mózgu.

Po pi¹te...

Nie krêpuj cia³a zbyt ciasnym ubraniem. Ten rodzaj luzu akurat pamiêci nie rozlu ni.

Po szóste...

Zrezygnuj z intensywnego wysi³ku fizycznego, ale za ¿adne skarby nie rezygnuj z ruchu i niezbyt mecz¹cych æwiczeñ fizycznych! Wp³ywaj¹ one na dobry nastrój niemal tak samo jak zdrowy sen...

£AÑCUCHOWA METODA SKOJARZEÑ Dziêki niej mo¿na bez trudu zapamiêtaæ kilkana cie niepowi¹zanych ze sob¹ s³ów czy przedmiotów. Sprawno æ pamiêci, któr¹ uzyskuje siê dziêki tej metodzie opiera siê na pracy... wyobra ni, na obrazach, które wytworzycie w my lach za pomoc¹ zabawnych skojarzeñ. Oto przyk³adowe 15 (oczywi cie metoda pozwala zapamiêtaæ i d³u¿szy ³añcuch!) rzeczy, które masz zapamiêtaæ: CIASTKO GLOBUS SZKLANKA KALORYFER KSI¥¯KA £Ó¯KO MYSZKA PODUSZKA

CZAS NA STUDIA ¯YRANDOL GITARA FOTEL PIER CIONEK BA£WAN KUKURYDZA KONTAKT Chodzi o to, by stworzyæ, skojarzyæ powy¿sze rzeczy za pomoc¹ zabawnych, miesznych, a nawet zupe³nie absurdalnych zwi¹zków. Trochê jakby siê bawi³ z m³odszym rodzeñstwem... To do dzie³a! 1. Najpierw bierzemy pod lupê pierwsz¹ rzecz: CIASTKO. Nie chodzi o wkucie s³owa, ale o obraz, jaki ze sob¹ niesie. Wyobra sobie ciastko najlepiej takie, które lubisz najbardziej (kojarzenie przedmiotów z tym, co znamy, daje wietne efekty!). 2. Teraz kolejna rzecz z listy: GLOBUS. I tu zaczyna siê ³¹czenie ogniw. Nie tylko masz wyobraziæ sobie ten przedmiot, ale i po³¹czyæ go w zabawny (logiczne ³¹czenie rzeczy nie sprzyja zapamiêtywaniu!) sposób z poprzednim, zapamiêtanym i wyobra¿onym sobie jako pierwszy. CIASTKO mo¿e mieæ np. kszta³t GLOBUSA. Wyobra sobie, jak je jesz, jak trudno dobraæ siê do kulistego ciastka... To bardzo wa¿ne przy dodawaniu ka¿dego nowego ogniwa, rzeczy do zapamiêtania, trzeba siê zatrzymaæ i wyobraziæ sobie zabawn¹, absurdaln¹ scenkê. Przez chwilê, nie za d³ugo. To nazywa siê m¹drze wizualizacj¹ skojarzeñ. 3. Przy kolejnej wizualizacji zapominasz o poprzedniej scence, CIASTKO ju¿ nie bierze udzia³u w zabawie . Teraz SZKLANKÊ trzeba powi¹zaæ w mieszny sposób z GLOBUSEM. Mo¿e zamiast szklanek w Twojej kuchennej szafce stoj¹ globusy? Pamiêtaj, ¿e bardzo wa¿ne w tej metodzie jest to, by widzieæ przez chwilê oczyma wyobra ni poszczególne obrazy i by by³y one dziwne, zabawne, nawet g³upie, po prostu mieszne. Najlepiej nie zastanawiaj siê d³ugo nad tymi skojarzeniami, wybierz pierwsze!

8. MYSZKA i PODUSZKA. Z myszki leci pierze jak z rozdartej poduszki. 9. PODUSZKA i ¯YRANDOL. Rzucasz poduszk¹, wisz¹c na ¿yrandolu. 10. ¯YRANDOL i GITARA. Twój ¿yrandol wydaje d wiêki rozstrojonej gitary. 11. GITARA i FOTEL. Gitara s³u¿y Ci za fotel bujany. 12. FOTEL i PIER CIONEK. Siedzisz w fotelu. Niewygodnie siê siedzi, bo fotel zrobiony jest z pier cionków z wystaj¹cymi oczkami... 13. PIER CIONEK i BA£WAN. Masz na ka¿dym palcu wielki pier cionek w kszta³cie ba³wanka. 14. BA£WAN i KUKURYDZA. Na polu kukurydzy stoi ba³wan zamiast stracha na wróble... 15. KUKURYDZA i KONTAKT. Wsadzasz kolbê kukurydzy do kontaktu i ona wieci... To, oczywi cie, tylko propozycje, nie podrêcznik obrazów, dziwnych skojarzeñ w £añcuchowej Metodzie Skojarzeñ. Najwa¿niejsze, ¿eby przy ka¿dym skojarzeniu przez chwilê je zobaczyæ. I by by³y dziwne, z wyolbrzymionymi elementami im bardziej nierzeczywiste, tym lepiej. Czas na sprawdzian! Czy uda³o Ci siê zapamiêtaæ przedmioty i ich kolejno æ? Zacznij od ulubionego ciastka... Uda³o siê, prawda? To teraz Ty spisz w³asn¹ listê przedmiotów, mo¿e byæ ich tym razem wiêcej ni¿ 15, i powtórz ca³¹ procedurê zabawnych skojarzeñ. Baw siê dobrze a przy okazji æwicz pamiêæ!

4. Teraz SZKLANKA i KALORYFER. Grasz na kaloryferze, siedz¹c na szklance. Zobacz to przez chwilê i ju¿ nastêpne skojarzenie! 5. KALORYFER i KSI¥¯KA. Twoja ksi¹¿ka grzeje jak kaloryfer... 6. KSI¥¯KA i £Ó¯KO. Le¿ysz na ³ó¿ku w kszta³cie ksi¹¿ki... 7. £Ó¯KO i MYSZKA. Chwytasz za myszkê od komputera, a na niej, jak na ³ó¿ku le¿y jaki owad.

POLECANE TYTU£Y: Jaros³aw Rudniañski Jak siê uczyæ? (WSiP) Harry Lorayne Sekrety superpamiêci (RAVI) Tony Buzan Pamiêæ na zawo³anie (RAVI) Monika £ukasiewicz Mistrzostwo. Jak pobiæ w³asne rekordy w szybkim i skutecznym uczeniu siê (REBIS) Marek Szurawski Pamiêæ (RAVI)

CZAS NA STUDIA

Jak w trzy dni zdaæ maturê Aleksandra ¯ok

czyli rady zesz³orocznych maturzystów jak zdaæ i prze¿yæ maturê Egzamin dojrza³o ci zbli¿a siê spokojnym i miarowym krokiem westernowego stra¿nika sprawiedliwo ci, a Ty pod wiadomie czujesz, ¿e na maturaln¹ prezentacjê musz¹ byæ pewniejsze sposoby, ni¿ ksi¹¿ka zatkniêta w nocy pod poduszkê? Co w tym jest. Nie bez powodu maturê nazwano testem na dojrza³o æ. Co zrobiæ, by udowodniæ komisji, rodzicom, nauczycielom, a przede wszystkim sobie, ¿e jest siê wiat³ym i wiadomym cz³owiekiem? O sposoby na maturê spyta³am zesz³orocznych maturzystów. Miniony rok by³ dla nich wielkim wyzwaniem wkraczali w studenck¹ doros³o æ. Oto, co maj¹ do powiedzenia na temat matury z perspektywy minionego roku.

Klasa europejska, V Liceum Ogólnokszta³c¹ce w Zielonej Górze Obecnie: Pedagogika opiekuñcza i resocjalizacyjna, Uniwersytet Zielonogórski

aukê nale¿y zacz¹æ ju¿ w pierwszej klasie, a najpó niej na pocz¹tku drugiej. Warto systematycznie robiæ notatki i wracaæ do tematów ju¿ omówionych z przedmiotu maturalnego przed matur¹ bêdziesz sobie tylko przypomina³ i porz¹dkowa³ informacje. Dobrze jest uczyæ siê metod¹ skojarzeñ. Na przyk³ad wzór chemiczny: sód Na. Wyobra sobie sól sypan¹ Na jajko. Przed matur¹ ustn¹ z polskiego bardzo wa¿ne jest, by znale æ odpowiednie ksi¹¿ki z literatury przedmiotu (opracowania dzie³). Zwracaj uwagê na wydawnictwo. Godnymi polecenia z pewno ci¹ s¹ Ossolineum i Biblioteka Narodowa. Na dzieñ przed matur¹ pisemn¹ z polskiego rozchorowa³am siê. Posz³am z gor¹czk¹, na rodkach przeciwbólowych. Uda³o siê! Studiujê to, co chcia³am. Matura przyczyni³a siê do tego, ¿e przyjêto mnie ju¿ w pierwszym naborze.

Wys³ucha³a i zebra³a: Katarzyna Gargol

Adrian Oliwa

Izabela Depa Klasa psychologiczna, V Liceum Ogólnokszta³c¹ce im. Krzysztofa Kamila Baczyñskiego w Rzeszowie Obecnie: Turystyka i rekreacja, Uniwersytet Rzeszowski

ak naprawdê nic nie zagwarantuje sukcesu na maturze. Oprócz wiedzy liczy siê te¿ szczê cie (na przyk³ad do ³atwych pytañ). Systematyczna praca mo¿e natomiast zagwarantowaæ, ¿e matura oka¿e siê prostsza. Bez nauki nie da rady! Stopniowe powtarzanie pomaga w przyswajaniu wiedzy. Nie narzucajcie sobie za du¿o materia³u na g³owê, bo w którym momencie dojdzie do przeci¹¿enia i odczujecie tzw. pustkê w g³owie. Wa¿ne s¹ równie¿ przerwy w nauce pomagaj¹ przyswoiæ ten materia³ który ju¿ opanowali cie. Witaminki te¿ nie zaszkodz¹. fot.: archiwum prywatne

Klasa europejska, V Liceum Ogólnokszta³c¹ce w Zielonej Górze Obecnie: Informatyka, Uniwersytet Zielonogórski

o matury najlepiej uczyæ siê systematycznie przez trzy lata. Je li komu zdarzy siê jednak inaczej, to na pewno du¿o do my lenia dadz¹ mu matury próbne. Przygotowuj¹c pracê z polskiego nale¿y siê jej nauczyæ ale nie na pamiêæ! Trzeba po prostu dobrze znaæ swoj¹ pracê. Na jêzyk obcy nie ma recepty po prostu poka¿, co potrafisz i wykorzystaj dobrze piêæ minut przed pytaniami na zrobienie notatek. Nigdy nie koñcz przed czasem wykorzystaj ka¿d¹ sekundê, któr¹ masz, bo nie wiadomo, w którym momencie wpadnie Ci do g³owy jaki nowy pomys³. Jedynym stuprocentowym sposobem na zdanie matury, jaki znam, to bycie laureatem olimpiad przedmiotowych.

CZAS NA STUDIA

Paulina Po wiatowska Klasa dziennikarska, XXI LO im. Hugona Ko³³¹taja w Warszawie Obecnie: Turystyka i rekreacja, Wy¿sza Szko³a Turystyki i Rekreacji im. M. Or³owicza w Warszawie

fot.: archiwum prywatne

arto zapisaæ siê na kursy przygotowawcze, które s¹ organizowane z ró¿nych przedmiotów. Ja chodzi³am regularnie tylko na geografiê (na SGGW) i by³am bardzo zadowolona z efektów. Na kursach wiedza sama siê porz¹dkuje. Nie ma znaczenia czy kurs jest organizowany przez uczelniê, na któr¹ chcesz pó niej zdawaæ. Przez pewien czas chodzi³am te¿ na WOS, na SGH. Organizatorzy zapraszali ludzi, którzy naprawdê mieli co do powiedzenia i mogli byæ dla nas autorytetem, na przyk³ad Tomasza Lisa. Niektóre kursy s¹ p³atne, inne bezp³atne. Najwa¿niejsze, ¿e mog¹ odegraæ istotn¹ rolê w przygotowaniu do matury.

Iza Pik Klasa humanistyczna, III Liceum Ogólnokszta³c¹ce w Szczecinie Obecnie: Logistyka, Uniwersytet Szczeciñski

fot.: archiwum prywatne

iew¹tpliwie matura by³a najbardziej stresuj¹cym okresem w moim ¿yciu. Zaraz za ni¹ plasuje siê egzamin na prawko, ale matury nic nie przebije. Nie wspominam jej najlepiej, mimo i¿ wyniki mia³am bardzo dobre (zw³aszcza z czê ci ustnej). Ciê¿ko jednak unikn¹æ stresu nawet przys³owiowe kujony denerwuj¹ siê. Dobrze jest uczyæ siê od pocz¹tku trzeciej klasy. Nie mówiê o codziennym wkuwaniu, ale je li w Twojej szkole prowadzone s¹ fakultety, to szczerze polecam regularne uczêszczanie. Do niedowiarków: fakultety naprawdê pomagaj¹! Nauczyciele straszyli nas ogromem materia³u oraz tym, ¿e nie poradzimy sobie, je li nie uczyli my siê systematycznie przez 3 lata. Bzdura. Ostatnia klasa wystarczy (pod warunkiem, ¿e podejdziesz do sprawy z g³ow¹).

CZAS NA STUDIA

Nie dosta³e siê na wymarzone studia? Spokojnie, dzisiaj to ju¿ nie tragedia. Przede wszystkim nale¿y Ci siê odpoczynek po ciê¿kim roku pracy i stresach ostatnich miesiêcy. We g³êboki oddech, zrelaksuj siê, nabierz nowych si³, a potem zastanów siê, jak wykorzystaæ nadchodz¹cy rok. Nie wiesz, co mo¿esz zrobiæ? Oto kilka podpowiedzi. Tekst: Anna Zasadzka

Student eksternistyczny Nie wystarczy³o Ci punktów, by dostaæ siê na studiadzienne? A mo¿e nadal masz szansê na studia w trybie niestacjonarnym? Je¿eli dysponujesz odpowiednimi finansami, mo¿esz przecie¿ wybraæ siê na studia zaoczne lub wieczorowe na wymarzon¹ uczelniê i staraæ siê uzyskaæ na tyle wysok¹ redni¹, by w kolejnym roku móc przenie æ siê na tryb dzienny. A nawet, je li Ci siê nie uda, i tak jeste za rok krok do przodu nie bêdziesz ju¿ ¿ó³todziobem, poznasz atmosferê wydzia³u, wyk³adowców, spor¹ czê æ materia³u. Na pewno bêdzie Ci ³atwiej, kiedy za rok dostaniesz siê ju¿ na wymarzone studia dzienne mo¿e nawet uda Ci siê automatycznie przepisaæ czê æ egzaminów, które ju¿ zda³e . A kto wie mo¿e te¿ okazaæ siê i tak, ¿e kierunek, który wybra³e , jednak nie jest tym, o czym marzy³e

niesienie na wybrany wcze niej kierunek, je li spe³nisz odpowiednie warunki. Podstawowym wymogiem jest zgoda dziekana na Twoje przeniesienie. Je¿eli chcesz przenie æ siê w obrêbie jednego wydzia³u, problem jest mniejszy, gdy¿ zgodê wyra¿a tylko jedna osoba. Je li jednak chcesz zmieniæ wydzia³, musisz mieæ zgodê dziekana obecnego wydzia³u oraz zgodê dziekana wydzia³u, na którym chcesz studiowaæ. Musisz w odpowiednim czasie z³o¿yæ wniosek o przeniesienie. Decyzja dziekana zale¿y natomiast od kilku innych czynników. Jednym z nich jest oczywi cie wysoka rednia oznacza to, ¿e my l¹c o przeniesieniu na wymarzony kierunek spêdzisz ten rok na uczciwej nauce. Kolejnym wymogiem jest czêsto wyrównanie ró¿nicy programowej, czyli zaliczenie nie tylko swoich egzaminów, ale tak¿e tych wymaganych na drugim kierunku.

Z innej strony

Dopisz sobie punkty

Mo¿esz te¿ spróbowaæ dostaæ siê na pokrewny kierunek studiów, na którym wymagana liczba punktów jest mniejsza. Wówczas po roku masz szansê na prze-

A mo¿e po wiêcisz rok, który przed Tob¹, na poprawienie wyniku egzaminu maturalnego? Je¿eli z jakiego przedmio-

CZAS NA STUDIA tu nie zadowoli³a Ciê liczba punktów, któr¹ otrzyma³e , mo¿esz j¹ podwy¿szyæ. Aby poprawiæ punktacjê z matury, do egzaminu musisz podej æ w tym samym czasie, co maturzy ci. Do poprawkowego egzaminu mo¿e przyst¹piæ ka¿dy i nie trzeba wnosiæ ¿adnej dodatkowej op³aty. Nale¿y jedynie zadeklarowaæ chêæ poprawiania wyniku w Twojej szkole. Mo¿esz tak¿e wybraæ poziom, na jakim chcesz zdawaæ lub wybraæ dodatkowy przedmiot z listy zatwierdzonej przez OKE (Okrêgowa Komisja Egzaminacyjna). Na przyk³ad, je li wcze niej zdawa³e biologiê na poziomie podstawowym, teraz mo¿esz zdecydowaæ siê na poziom rozszerzony, ponadto mo¿esz zdawaæ równie¿ egzamin z chemii, je li to mo¿e pomóc w dostaniu siê na wybrane przez Ciebie studia. Je¿eli uda Ci siê wynik podwy¿szyæ, OKE wyda specjalny aneks, który zostanie do³¹czony do Twojego wiadectwa dojrza³o ci. Je¿eli natomiast druga matura nie pójdzie Ci tak, jak tego chcia³e , nie przejmuj siê Twoje dotychczasowe osi¹gniêcia nie zostan¹ zmienione.

Przygotuj siê na kursie Je li wynik z matury masz dobry i nie widzisz potrzeby go poprawiaæ, mo¿esz pomy leæ o kursie przygotowawczym na wybrany kierunek studiów. Naprawdê jest z czego wybieraæ, bo ju¿ nie tylko uczelnie proponuj¹ swoim przysz³ym studentom takie szkolenia, ale na rynku z roku na rok, jak grzyby po deszczu, powstaj¹ wci¹¿ nowe firmy specjalizuj¹ce siê w dokszta³caniu. Wystarczy wpisaæ has³o urs przygotowawczy w wyszukiwarkê internetow¹, a pojawi siê wiele propozycji do Ciebie nale¿y jedynie wybranie tej najbardziej Ci odpowiadaj¹cej i do dzie³a. Najlepiej oczywi cie zdecydo-

waæ siê na szkolenie przygotowane przez twoj¹ przysz³¹ uczelniê, wtedy uzyskujesz nie tylko wiedzê potrzebn¹ do egzaminu, ale tak¿e mo¿esz dowiedzieæ siê konkretniej, jakie dana uczelnia ma wymagania. Co wiêcej, zajêcia najczê ciej poprowadz¹ Twoi przyszli wyk³adowcy, warto wiêc poznaæ ich bli¿ej. Taki kurs zaczyna siê zazwyczaj na sze æ miesiêcy przed egzaminem wstêpnym s¹ równie¿ kursy roczne a nawet pó³toraroczne, a tak¿e przeprowadzane tu¿ przed rekrutacj¹. Zajêcia odbywaj¹ siê co najmniej dwa razy w tygodniu, wiele instytucji oferuje mo¿liwo æ wybrania ró¿nych dni tygodnia, najczê ciej jednak kursanci na naukê po wiêcaj¹ weekendy. Op³aty za dany kurs zwi¹zane s¹ z jego tematyk¹, czasem trwania, a tak¿e (a mo¿e przede wszystkim) z wybraniem okre lonej instytucji. Jakby nie by³o, wydan¹ kwotê potraktuj jako inwestycjê w siebie i skup siê wy³¹cznie na poszerzaniu swojej wiedzy.

Je li wynik z matury masz dobry i nie widzisz potrzeby go poprawiaæ, mo¿esz pomy leæ o kursie przygotowawczym na wybrany kierunek studiów.

Ju¿ nie uczeñ, ale jeszcze nie student A mo¿e szko³a policealna? Obecnie jest coraz wiêcej szkó³, które proponuj¹ naukê maturzystom bez zbêdnych wymagañ czy dodatkowych egzaminów wstêpnych. Mo¿esz wybraæ taki sam kierunek, jaki wybra³e na studiach i sprawdziæ czy Twoja decyzja by³a s³uszna, lub te¿ co zupe³nie innego wszystko zale¿y od Cie-

bie. Wiele szkó³ oferuje kursy roczne, dziêki temu przygotujesz siê do przysz³orocznych egzaminów na studia. Za wiadczenie o ukoñczeniu szko³y policealnej to jeszcze jeden dokument potwierdzaj¹cy zdobyt¹ przez Ciebie wiedzê, który mo¿esz wykorzystaæ w poszukiwaniu pracy. Nauka w studium pomaturalnym lub szkole policealnej jest bezp³atna w o rodkach pañstwowych, ale w prywatnych instytucjach równie¿ mo¿na zminimalizowaæ koszty przez ró¿ne stypendia. Podczas uczêszczania do takiej szko³y zachowujesz te¿ wszystkie przywileje (zni¿ki, zni¿ki!) zwi¹zane ze statusem studenta.

Student zawodowy Istniej¹ równie¿ pañstwowe wy¿sze szko³y zawodowe, dziêki którym mo¿esz uzyskaæ dyplom licencjacki w wybranej

Moda na poprawianie

oraz wiêcej m³odych ludzi decyduje siê na poprawienie wyniku z matury. Do kolejnego egzaminu podchodz¹ nie tylko zesz³oroczni maturzy ci, którym nie uda³o siê dostaæ na studia, ale tak¿e studenci. Wielu chce podwy¿szyæ wynik z wybranego przedmiotu lub zdawaæ inny dodatkowy, dla wielu jednak poprawienie punktacji to sprawa czysto ambicjonalna. Dyrektorzy komisji egzaminacyjnych obawiaj¹ siê, ¿e za oko³o 10 lat liczba poprawiaj¹cych bêdzie równa liczbie pisz¹cych, dlatego staraj¹ siê doprowadziæ do korekty obowi¹zuj¹cych przepisów (ograniczyæ mo¿liwo æ poprawiania do kilku razy i wprowadziæ odp³atno æ za egzaminy).

CZAS NA STUDIA dziedzinie. Zakres programowy instytucji tego typu jest do æ ograniczony przewa¿nie kszta³c¹ one w kierunkach cis³ych przysz³ych in¿ynierów. Dlatego to idealny wybór dla tych, którym marzy³a siê na przyk³ad ekonomia. Coraz czê ciej jednak w ofercie wy¿szej szko³y zawodowej mo¿na znale æ wydzia³ jêzykowy czy pedagogiczny. Podobnie jak na uczelniach wy¿szych, nauka obejmuje tu zajêcia teoretyczne i praktyczne. Po uzyskaniu dyplomu ukoñczenia szko³y mo¿na ubiegaæ siê o przyjêcie na uzupe³niaj¹ce studia magisterskie na innych uczelniach, czasem trzeba tylko pozaliczaæ dodatkowe przedmioty, czyli wyrównaæ ró¿nice programowe.

Urz¹d Pracy Ci pomo¿e Pomy l tak¿e o pomocy oferowanej przez Twój urz¹d pracy. Wystarczy ¿e zarejestrujesz siê jako bezrobotny absolwent szko³y ponadgimnazjalnej, a bêdziesz mieæ dostêp do organizowanych kursów przygotowuj¹cych do ró¿nych zawodów. Zazwyczaj urzêdy oferuj¹ szkolenia jêzykowe i informatyczne, ale mo¿na równie¿ dostaæ siê na kurs kosmetyczny, obs³ugi kasy fiskalnej czy programów

fakturowych. Niby nic, ale za wiadczenie o ukoñczeniu takiego kursu mia³o mo¿esz wpisaæ w swoje CV, dziêki czemu zwiêksz¹ siê Twoje szanse na znalezienie pracy. Takie kursy s¹ bezp³atne, a w wiêkszo ci przypadków urz¹d pracy oferuje stypendium dla osób bezrobotnych, które nie ukoñczy³y 25 lat. A je li nie kurs, to mo¿e sta¿? Ka¿dy absolwent szko³y ponadgimnazjalnej mo¿e staraæ siê o sta¿ z urzêdu pracy. To pierwsze do wiadczenie zawodowe trwa zwykle od 3 miesiêcy do pó³ roku i mo¿e odbywaæ siê w ka¿dej firmie, która poszukuje takich pracowników. Zatrudnienia mo¿esz poszukaæ samodzielnie, wtedy pracodawca zg³asza chêæ zatrudnienia Ciê do Twojego urzêdu pracy. Czêsto te¿ urzêdnicy mog¹ zaproponowaæ Ci konkretne stanowiska w firmach, które z³o¿y³y wniosek o przyznanie im sta¿ystów. Mo¿e wiêc warto spróbowaæ?

Przyjemne z po¿ytecznym Je¿eli nie interesuje Ciê ¿adna z tych opcji, lub chcesz zaznaæ nowych wra¿eñ a przy tym nauczyæ siê czego nowego, zawsze mo¿esz wyjechaæ za granicê. Mo¿e to byæ kurs jêzykowy w Wielkiej Brytanii

czy Hiszpanii lub w ka¿dym innym kraju wiata. Tutaj równie¿ masz do wyboru kilka opcji: wy³¹cznie kurs ale w takim przypadku konieczne jest z³o¿enie wniosku i zdanie odpowiednich egzaminów, i oczywi cie spore zaplecze finansowe na pobyt; wyjazd typu Au Pair, czyli jako opiekunki do dzieci i przy okazji podszkolenie wybranego jêzyka; lub te¿ praca plus kurs jêzykowy. W ostatnich dwóch przypadkach zarabiasz na siebie, obcujesz z ¿ywym jêzykiem, czego mo¿esz niestety nie do wiadczyæ na profesjonalnym kursie. Decyzja jednak, jak w ka¿dym przypadku, nale¿y od Ciebie. Mo¿esz tak¿e po prostu spakowaæ siê i podró¿owaæ po wiecie, zbieraj¹c nowe do wiadczenia. Sam lub z najbli¿szymi przyjació³mi, przys³owiowym stopem, w³asnym rodkiem lokomocji lub komunikacj¹ l¹dow¹. Mo¿esz te¿ zg³osiæ siê na ochotnika i w ramach wolontariatu wyjechaæ w jaki odleg³y zak¹tek (lub pozostaæ w kraju) i pomagaæ potrzebuj¹cym. Tak spo¿ytkowany czas nauczy Ciê nie tylko samodzielno ci, wra¿liwo ci i otwarto ci na innych ludzi i wiat, ale przede wszystkim pomo¿e Ci przygotowaæ siê do najwa¿niejszego egzaminu ¿ycia.

Zostañ

gap ye aro wc em

Anglicy wymy lili specjalny termin okre laj¹cy taki wyjazd, przerwê od tzw. normalnego ¿ycia gap year , czyli roczna przerwa . Gap year najbardziej popularny jest w³a nie przed podjêciem studiów lub w ich trakcie, ale nie jest to konieczna regu³a. Nie musi tak¿e obejmowaæ ca³ego roku, mo¿e byæ krótszy lub d³u¿szy. Wi¹¿e siê jednak z zagranicznym wyjazdem w celu zdobycia nowych do wiadczeñ w ramach pracy, wolontariatu lub po prostu poznawania odrêbnych kultur.

CZAS NA STUDIA

Skoñczy³ siê trudny okres przygotowañ do egzaminów, stres zwi¹zany z matur¹, absolwenci szkó³ ponadgimnazjalnych maj¹ za sob¹ pierwsze kroki na uczelniach wy¿szych. Czas pomy leæ o przyjemno ciach letniego sezonu w jaki sposób spêdziæ pierwsze d³ugie, bo trwaj¹ce trzy miesi¹ce, wakacje tak, by na d³ugo utkwi³y w pamiêci? Bezpieczeñstwo ponad wszystko Turystyka górska jest popularna w rodowiskach studenckich od wielu lat. Mo¿liwo æ spêdzenia wakacji za niewielkie pieni¹dze i jednocze nie obietnica wielkiej przygody oraz ekscytuj¹cych wra¿eñ to najwa¿niejsze argumenty za tym, by wybraæ siê na po³udnie Polski. Górskie krajobrazy urzekaj¹ przestrzeni¹, potrafi¹ jednak byæ bardzo niebezpieczne szczególnie w wy¿szych partiach. Dlatego wyjazd w góry trzeba poprzedziæ odpowiednimi przygotowaniami. Nale¿y zaopatrzyæ siê w przeciwdeszczow¹, oddychaj¹c¹ kurtkê, któr¹ nawet podczas ³adnej pogody trzeba nosiæ w plecaku. Aura w górach jest bardzo zmienna, a na szczytach, nawet przy wysokiej temperaturze w dolinach, mo¿e byæ bardzo zimno i wietrznie. Je li chcesz kontemplowaæ przyrodê w wy¿szych partiach gór, no przy sobie co ciep³ego do ubrania, a tak¿e termos z gor¹c¹ herbat¹. Jednym z wa¿niejszych problemów, który trzeba rozwa¿yæ, zanim wyruszysz w góry, jest w³a ciwy dobór obuwia. Najodpowiedniejsze bêd¹ buty za kostkê, które ogranicz¹ ryzyko skrêcenia stawu skokowego. Dobry bie¿nik uchroni przed bardzo niebezpiecznymi po lizgniêciami nawet w ni¿szych partiach szczególnie kiedy pogoda nie dopisze i bêdzie mokro. Kr¹¿¹ opowie ci o osobach w klapkach czy sanda³kach id¹cych na Giewont czy winicê, które potem s¹ zabierane przez TOPR. B¹d zatem w górach rozwa¿ny i odpowiedzialny oceniaj w³asne si³y rozs¹dnie i przygotuj siê do ka¿dej wycieczki.

Pierwsze taaakie wakacje Tekst i zdjêcia: Paulina Potrykus-Wo niak, Micha³ Wo niak

Strze¿onego Pan Bóg Wyje¿d¿aj¹c w s³owackie góry nale¿y pamiêtaæ, ¿e od 2006 roku na S³owacji obowi¹zuje dodatkowe ubezpieczenie na wypadek akcji górskich s³u¿b ratowniczych. Przy braku takiego ubezpieczenia

poszkodowany sam pokrywa koszty przedsiêwziêcia, które mog¹ siêgn¹æ nawet kilkudziesiêciu tysiêcy z³otych, gdy do uratowania zdrowia lub ¿ycia turysty zostanie u¿yty helikopter. Ubezpieczenie mo¿na wykupiæ w punktach informacji

CZAS NA STUDIA

Górskie krajobrazy urzekaj¹ przestrzeni¹, potrafi¹ jednak byæ bardzo niebezpieczne szczególnie w wy¿szych partiach. Dlatego wyjazd w góry trzeba poprzedziæ odpowiednimi przygotowaniami.

turystycznej nawet najwprawniejszym i najbardziej do wiadczonym górskim turystom przytrafiaj¹ siê nieszczê liwe wypadki nie lekcewa¿ tego i koniecznie podczas pobytu na S³owacji, zanim wyruszysz w góry, wykup odpowiedni¹ polisê.

Dok¹d w drogê? Maj¹c ju¿ odpowiedni ekwipunek, mo¿esz wybraæ miejsce na mapie, które bêdziesz eksplorowaæ podczas wakacji. W Polsce najbardziej popularne s¹ oczywi cie Tatry najbardziej monumentalne, robi¹ najwiêksze wra¿enie i dostarczaj¹ najwiêcej emocji. Jednak ogrom turystów na górskich szlakach mo¿e odstraszyæ osoby stroni¹ce od t³umu. Dla tych, którzy poszukuj¹ ciszy, najodpowiedniejsze bêd¹ Bieszczady z piêknymi po³oninami, Beskid ¯ywiecki i S¹decki czy jeszcze mniej uczêszczane Gorce. Na po³udniowym zachodzie naszego kraju do najbardziej popularnych nale¿¹ Karkonosze, mniej docenianym pasmem s¹ wysuniête najbardziej na zachód Góry Izerskie o ksiê¿ycowym krajobrazie. Wiele atrakcyjnych pasm górskich znajduje siê na terenie S³owacji, a poszukuj¹cy nowych wra¿eñ tury ci górscy wybior¹ siê do Rumunii. W tym ostatnim kraju jest sporo ³añcuchów górskich, w których szlaki nie zosta³y jeszcze wyznaczone, ale na wyprawê mo¿na wynaj¹æ miejscowego przewodnika. Przy wje dzie do Rumunii nie jest wymagany paszport. Najbardziej do wiadczeni tury ci poszukuj¹cy górskich wra¿eñ na terenach nieodleg³ych od Polski wybior¹ siê na Ukrainê. Najpiêkniejsze miesi¹ce w górach to wrzesieñ i pa dziernik pogoda jest wtedy mniej kapry na, na szlakach nie jest ju¿ tak t³oczno, a aura coraz bardziej jesienna o tej porze roku góry mieni¹ siê wszystkimi barwami.

CZAS NA STUDIA Zapach schroniska

Internet, mapy, przewodniki

Najwiêcej satysfakcji i najpiêkniejszych prze¿yæ dostarczaj¹ kilkudniowe wyprawy z plecakiem, podczas których mo¿na zanocowaæ w schroniskach. Nale¿y jednak pamiêtaæ, ¿e z uwagi na brak miejsc mo¿e zaistnieæ konieczno æ spania na pod³odze w korytarzu dlatego bezwzglêdnie nale¿y ze sob¹ zabraæ karimatê i piwór. Nocleg w schronisku to, obok pola namiotowego, najtañszy sposób zakwaterowania. Dobrze jest zarezerwowaæ miejsce w schronisku du¿o wcze niej dotyczy to zw³aszcza najgorêtszego okresu w sezonie turystycznym, czyli lipca i sierpnia. Na tych, którzy ceni¹ sobie komfort, czeka baza turystyczna w jednych regionach lepiej, w innych gorzej rozwiniêta. W poszukiwaniu kwater prywatnych niezbêdne bêdzie posurfowanie w sieci. B¹d cie jednak ostro¿ni ostatnio w mediach g³o no by³o o oszu cie, który przyjmowa³ rezerwacjê i wy³udzi³ z tytu³u zaliczek kilkadziesi¹t tysiêcy z³otych. Odwa¿niejsi nie rezerwuj¹ kwater na miejscu zawsze znajdzie siê jakie miejsce, w którym bêdzie mo¿na przenocowaæ. Taki sposób spêdzania wakacji ma w sobie element niespodzianki i jest bardzo emocjonuj¹cy nigdy nie wiadomo, co przyniesie nastêpny dzieñ.

Jednym z elementów przygotowañ do wyprawy jest zaopatrzenie siê w przewodniki i mapy, zasiêgniêcie jêzyka na temat miejsca, w które siê wybierasz oraz zdobycie praktycznych informacji. Nieoceniony jest tutaj internet w sieci mo¿na znale æ nie tylko opisy szlaków i miejsc, ale tak¿e informacje dotycz¹ce komunikacji, godziny odjazdu autobusów, poci¹gów niestraszny bêdzie podczas wakacji przystanek, z którego znik³y tablice informacyjne, gdy w plecaku bêdziemy mieli wydruk ze strony www. Warto przygotowaæ na wszelki wypadek adresy kwater prywatnych oraz telefony do ich w³a cicieli, listê dostêpnych bankomatów, a tak¿e placówek s³u¿by zdrowia. Kiedy zbierzesz najwa¿niejsze informacje, warto obejrzeæ mapê terenu i zastanowiæ siê nad planem wycieczek to wa¿ne, bo dziêki niemu mo¿na podj¹æ decyzjê o kolejno ci miejsc, w których zarezerwujesz noclegi. Dobry plan pozwoli Ci nie tylko sprawnie dzia³aæ, ale tak¿e zaoszczêdziæ pieni¹dze i czas, które by³yby potrzebne na nieprzewidziane dojazdy. W przewodniku znajdziesz opisy najciekawszych miejsc, legendy z nimi zwi¹zane, praktyczne wskazówki dziêki takiej lekturze wakacyjna przygoda na d³u¿ej zapadnie Ci w pamiêæ.

Na ryby nad leniw¹ rzeczkê w cieñ 1 Nie ka¿dy musi byæ entuzjast¹ gór. Dla wodnych maniaków doskona³¹ propozycj¹ na aktywne wakacje nad wod¹ jest sp³yw kajakowy. Zaprawieni w bojach wybior¹ indywidualny sp³yw a mo¿na go z ³atwo ci¹ zorganizowaæ, bo nad rzekami znajduje siê sporo wypo¿yczalni sprzêtu wodnego, który w³a ciciele dowo¿¹ w umówione miejsce. Na rynku wydawniczym dostêpne s¹ te¿ przewodniki, w których opisano poszczególne szlaki kajakowe i zagro¿enia, z jakimi mo¿na siê spotkaæ na trasie sp³ywu (jest to coraz popularniejsza forma aktywnego spêdzania czasu, st¹d bogata oferta). Na zorganizowany sp³yw wybieraj¹ siê nie tylko do wiadczeni kajakarze, ale równie¿ osoby, które nie potrafi¹ p³ywaæ

W s³oñcu i w deszczu Informacje o tym, kto organizuje sp³ywy kajakowe wyszukaæ mo¿na w internecie. Na wybranej stronie znajdziesz propozycje rzek, terminów (zwykle oko³o tygodnia) oraz warunków, jakie oferuje firma. Mo¿na wybraæ siê na sp³yw rodzinny lub studencki. Ró¿ni¹ siê one nie tylko cen¹, ale przede wszystkim tym, co 1 Kabaret Starszych Panów, fragment piosenki Na ryby .

CZAS NA STUDIA

Rower wraca do ³ask Fantastycznym sposobem na aktywne wakacje s¹ tak¿e wycieczki rowerowe: te krótsze, jednodniowe, a tak¿e d³ugie wyjazdy z plecakiem. Rower wraca do ³ask z perspektywy siode³ka mo¿na zobaczyæ kawa³ek wiata takiego, który nie ucieka, kiedy siê go ogl¹da zza szyby pêdz¹cego samochodu. Pasjonaci turystyki rowerowej zwracaj¹ uwagê, ¿e mo¿na na nim przemierzyæ ca³y wiat, a jako przyk³ad podaj¹ s³ynnego podró¿nika i pioniera polskiego reporta¿u Kazimierza Nowaka, który w 1931 roku wyruszy³ na podbój Afryki. Swoim dwuko³owym pojazdem pokona³ 40 tysiêcy kilometrów podró¿ rozpocz¹³ w Trypolisie, by dojechaæ do Przyl¹dka Igielnego i powróciæ do domu. Co prawda nie musisz od razu planowaæ podró¿y przez kontynent, ale mo¿esz potraktowaæ przedsiêwziêcie tego wielkiego podró¿nika jako inspiracjê dla w³asnych wypraw.

z nich wynika, czyli warunkami. Na sp³ywie rodzinnym zwykle pokonuje siê krótsze dystanse, w kajakach, które s¹ mniej wywrotne, ale i wolniejsze, a baga¿ami opiekuje siê organizator codziennie tu¿ przed wyp³yniêciem wszystkie plecaki, torby, namioty, karimaty i zapasy jedzenia zostaj¹ zapakowane na samochód, a grupa bez dodatkowych obci¹¿eñ wyrusza na rzekê. Sens pozostawiania baga¿y pod opiek¹ organizatora zrozumiemy w deszczowy dzieñ: uczestnicy sp³ywu rodzinnego rozbij¹ siê na polu namiotowym i przebior¹ w suche ubrania, cz³onkowie grupy studenckiej wyci¹gn¹ z kajaków wilgotne plecaki, a wysusz¹ siê dopiero wtedy, gdy rozpal¹ ognisko.

Kabina, eskimoska, rzutka Zanim pierwszy raz wyruszysz na sp³yw kajakowy, powiniene siê przygotowaæ: w przewodnikach oraz na stronach internetowych znajdziesz informacje dotycz¹ce bezpiecznego poruszania siê na rzece, rozpoznawania przeszkód, mijania innych uczestników ruchu wodnego, sygnalizowania trudnych sytuacji i sposobów reagowania, gdy znajdziesz siê w opa³ach. Dowiesz siê, co to jest kabina, rzutka i eskimoska. Ka¿dy z uczestników sp³ywu dostanie kapok (kamizelkê ratunkow¹), a pierwszego dnia, zanim grupa wyruszy w drogê, organizatorzy przeprowadz¹ krótkie szkolenie dla pocz¹tkuj¹cych, podczas którego dowiesz siê, jakiej techniki wios³owania u¿ywaæ na wodzie i jak zachowywaæ siê w grupie. Obowi¹zkowym punktem dnia jest tak¿e rozgrzewka przed wyp³yniêciem. Uczestnicy sp³ywu powinni zaopatrzyæ siê w szybko schn¹ce sanda³y lub gumowe buty, w których bêd¹ mogli wej æ do wody. Przyda siê tak¿e specjalna plastikowa torba wodoszczelny worek chroni¹ca dokumenty, telefony i ciep³e ubrania przed zamokniêciem, któr¹ mo¿na kupiæ w sklepach sportowych.

Na l¹dzie Sp³yw to nie tylko rzeka i kajak. W programie zawsze znajdzie siê kilka dodatkowych atrakcji dla wypoczywaj¹cych: kiedy ju¿ ca³a grupa dotrze do celu, rozbije namioty i przygotuje kolacjê, bêdzie mo¿na pograæ w siatkówkê, zagraæ w paintballa, w³¹czyæ siê w wojnê kisielow¹ , posiedzieæ przy ognisku i po piewaæ piosenki. Czas dla siebie znajd¹ tak¿e amatorzy wêdkowania.

CZAS NA STUDIA

Praca nad

motywacj¹

Tekst: Ma³gorzata Orlicz

Bez odpowiedniej motywacji ciê¿ko osi¹gn¹æ sukces... ¯eby doj æ na wymarzony szczyt, osi¹gn¹æ swój cel, potrzeba duuu¿o wiary, samozaparcia i cierpliwo ci. Im wy¿ej mierzysz, tym czê ciej pewnie bêdziesz bliski zw¹tpienia, tym czê ciej pojawi¹ siê my li, ¿e nie dasz rady. Ale has³o chcieæ to móc wcale nie jest tani¹ bajeczk¹ sprzedawan¹ naiwniakom je li mocno czego pragniesz, ju¿ jest to w zasiêgu Twojej rêki. Zdobycie szczytu zawsze zaczyna siê od pragnienia, które poparte prac¹ przerodzi siê w pe³en sukces! Dlatego popracuj nad motywacj¹ wiara we w³asne mo¿liwo ci potrafi góry przenosiæ!

Czy zdolno ci s¹ naprawdê tak wa¿ne? My lisz, ¿e uczeñ zdolny osi¹ga wysokie wyniki w nauce, a uczeñ mniej zdolny, ni¿sze? A to wcale nie jest taka prosta zale¿no æ kluczem do sukcesu jest silna motywacja, która ma w sobie co z magii. Przy trudnym zadaniu dobry uczeñ bez motywacji podda siê, nawet nie

Pamiêtaj, ¿e je li czego nie umiesz, to tylko dlatego, ¿e nie próbujesz tego zmieniæ! bêdzie próbowa³ szukaæ rozwi¹zania uzna, ¿e nie umie, i ju¿. Tymczasem uczeñ o silnej motywacji, nawet mniej zdolny, nie podda siê tak ³atwo. Postara siê rozwi¹zaæ zadanie, szukaj¹c wszelkich mo¿liwych sposobów, pewno szybko nie zrezygnuje i dziêki motywacji czêsto uda mu siê pokonaæ trudno ci. Pamiêtaj, ¿e je li czego nie umiesz, to tylko dlatego, ¿e nie próbujesz tego zmieniæ! We byka za rogi! Zrób krok to w³a nie podjêcie decyzji, ¿e chcesz siê z czym zmierzyæ, chcesz co zmieniæ czêsto jest najtrudniejsze! Potem trzeba ju¿ tylko trzymaæ siê wyznaczonego planu dzia³ania i mocno wierzyæ, ¿e siê uda, a sukces murowany!

Siêgaj, gdzie wzrok nie siêga! Jakie najczê ciej pope³niamy b³êdy? Rezygnujemy z czego tylko dlatego, ¿e wydaje siê tak dalekie, ¿e a¿ nieosi¹galne? Czêsto brak nam wyobra ni ale to ona jest motorem wielu dzia³añ! Gdyby ludzie nie siêgali po rzeczy pozornie nieosi¹galne, dalej tkwiliby my w epoce kamienia ³upanego... A mo¿e zniechêcaj¹ Ciê przeszkody, które spotykasz na swej drodze? Brakuje Ci si³ i wiary w to, ¿e siê uda? To najgorsze, co mo¿esz zrobiæ zrezygnowaæ w po³owie drogi, kiedy w³o¿y³e ju¿ tyle pracy, by osi¹gn¹æ swój cel...

Co mo¿esz zrobiæ, ¿eby popracowaæ nad wzmocnieniem swojej motywacji? n Cel, który chcesz osi¹gn¹æ, wydaje Ci siê tak odleg³y, ¿e nawet nie próbujesz go osi¹gn¹æ? To wielki b³¹d! Na

CZAS NA STUDIA

wielkie rzeczy i spektakularne sukcesy potrzeba zwykle czasu nie od razu przecie¿ Rzym zbudowano... Ka¿dy dzieñ, w którym bêdziesz zwleka³ z podjêciem decyzji, oddala Ciê od upragnionego celu. Od dawna marzysz o kursie tañca nowoczesnego, ale jako nie mo¿esz podj¹æ decyzji i wreszcie siê zapisaæ na zajêcia? To teraz pomy l, ile treningów mia³by ju¿ za sob¹ i jakby dzi tañczy³, gdyby zapisa³ siê na tañce od razu, gdy o tym pomy la³e ! Ile czasu ju¿ zmarnowa³e ! Nie odwlekaj decyzji w nieskoñczono æ i nie rezygnuj z celu tylko dlatego, ¿e osi¹gniêcie go wymaga czasu. n Dzia³aj! Od samego my lenia nie jeste nawet troszkê bli¿ej swego celu. Im d³u¿ej siê zastanawiasz, tym wiêcej tracisz. Nie odwlekaj ci¹gle decyzji i dzia³aj w my l przys³owia: co masz zrobiæ jutro, zrób dzisiaj. n Zmieñ swoje nastawienie to niewiarygodne, jak¹ si³ê ma pozytywne my lenie! Negatywne my li i niska samoocena potrafi¹ bardzo ograniczaæ czas zerwaæ te niewidzialne wiêzy. Nie szukaj wymówek, ¿e czego nie potrafisz, ¿e inni zrobi¹ to lepiej, ¿e siê nie nadajesz do jakiej pracy. Sk¹d to wiesz, je li nawet nie spróbowa³e ? Wiêkszo æ ograniczeñ istnieje tylko w Twojej g³owie! Nawet nie wiesz, jak sposób my lenia mo¿e mieæ wp³yw na zmiany w naszym ¿yciu! Powiedz sobie: umiem, dam radê, potrafiê, nie jestem gorszy a szanse na

to, ¿e rzeczywi cie Ci siê uda, s¹ nieporównywalnie wiêksze, ni¿ gdyby u¿ala³ siê nad sob¹. Dalej uwa¿asz, ¿e inni s¹ lepsi? Mo¿e tak, ale ka¿dy kiedy startowa³ z poziomu zerowego, ka¿dy musia³ kiedy zacz¹æ. Nikt nie urodzi³ siê specjalist¹ w jakiej dziedzinie, nikt w chwili narodzin nie by³ zaprogramowany na osi¹gniêcie sukcesu. Co by by³o, gdyby wszyscy my leli, ¿e nie potrafi¹? Si³a tkwi w Tobie, naucz siê tylko, jak j¹ uwolniæ! n Wyznacz sobie cel. Zapisz go wyra nie, tak, by nie straciæ go z oczu, by wiedzieæ, o co walczysz. Niewa¿ne, czy cel jest odleg³y, czy naprawdê bliski, czy jest malutkim celem na drodze do wiêkszego sukcesu. Wa¿ne, ¿eby wykorzystaæ wszystkie swoje mo¿liwo ci i umiejêtno ci, by go osi¹gn¹æ. Na kartce zapisz, co potrafisz, oceñ swoje mo¿liwo ci i swoje braki. Czego Ci brakuje, by doj æ do punktu, o którym marzysz?

Negatywne my li i niska samoocena potrafi¹ bardzo ograniczaæ czas zerwaæ te niewidzialne wiêzy. n Ustal priorytety. Czasem mamy tyle planów, ¿e ich osi¹gniêcie mo¿e staæ siê nierealne. Na spokojnie oceñ swoje mo¿liwo ci i przemy l, który z celów ma dla Ciebie najwiêksze znaczenie. Mimo dobrych chêci i du¿ej motywacji zostanie przewodnicz¹cym szkolnego samorz¹du, przygotowanie siê do szkolnej olimpiady z geografii, nauka nowego jêzyka obcego, uczestnictwo w kó³ku teatralnym i praca w wolontariacie mog¹ okazaæ siê nie do pogodzenia i trzeba bêdzie

pisz, Na kartce za eñ , oc co potrafisz wo ci swoje mo¿li i. i swoje brak kuje, Czego Ci bra punktu, by doj æ do arzysz? o którym m

Nie odwlekaj decyzji w nieskoñczono æ i nie rezygnuj z celu tylko dlatego, ¿e osi¹gniêcie go wymaga czasu!

CZAS NA STUDIA z czego zrezygnowaæ. Dobrze przemy l, na czym zale¿y Ci najbardziej ¿eby siê nie okaza³o, ¿e wzi¹³e na siebie po prostu za du¿o, i zamiast osi¹gn¹æ jeden czy dwa cele, tak siê rozdrobnisz w swoich dzia³aniach, ¿e niczego nie doprowadzisz do koñca. n Naucz siê zarz¹dzania czasem. Musisz realnie oceniaæ swoje mo¿liwo ci, ¿eby uda³o Ci siê osi¹gn¹æ wymarzony cel. Wiara we w³asne mo¿liwo ci potrafi góry przenosiæ, ale je li za³o¿ysz, ¿e przez tydzieñ uda Ci siê powtórzyæ ca³y materia³ do egzaminu gimnazjalnego, to nie masz ¿adnych szans na sukces. Za ka¿dym razem, gdy wyznaczasz sobie cel, ustal, w jakim zakresie zamierzasz go zrealizowaæ i choæ w przybli¿eniu okre l czas, jaki na to po wiêcisz.

Praca w grupie

zasem zapalamy siê do czego , by po kilku dniach czy tygodniach cichcem siê ze swoich planów i celów wycofaæ, i uznaæ je za nieby³e. Nie starcza nam cierpliwo ci, samozaparcia, chêci a ¿e o naszych planach nikt nie wiedzia³, ³atwiej z nich zrezygnowaæ. ¯eby nasz zapa³ potrwa³ troszkê d³u¿ej, czasem dobrze zwierzyæ siê innym ze swoich celów, które chcemy osi¹gn¹æ. A mo¿e zebraæ grupê, która ma podobne plany? Je li za³o¿y³e sobie, ¿e np. codziennie bêdziesz biegaæ przynajmniej przez 15 minut, to bardzo ³atwo znajdziesz wymówkê, by tego nie robiæ. Je li jednak znajdziesz wspó³towarzysza do biegania, g³upio bêdzie Ci siê wycofaæ i pokazaæ, jak s³ab¹ masz motywacjê.

Musisz realnie oceniaæ swoje mo¿liwo ci, ¿eby uda³o Ci siê osi¹gn¹æ wymarzony cel. n Nie bój siê pora¿ek. Przegrana jedna bitwa wcale nie oznacza przegranej ca³ej wojny! Niepowodzenia te¿ s¹ potrzebne daj¹ niez³ego kopa i potrafi¹ dobrze zmobilizowaæ do jeszcze ciê¿szej pracy. Zreszt¹ nie ma cz³owieka, któremu nigdy noga siê nie powinê³a popatrz nawet na mistrzów sportowych: raz wygrywaj¹ a innego dnia s¹ w s³abszej formie. n Znajd metodê pracy, która bêdzie dla Ciebie najlepsza. Jedni, by osi¹gn¹æ swój wymarzony cel, wol¹ pracowaæ sami, inni przeciwnie, w grupie znajduj¹ wsparcie i motywacjê.

Dzia³aj w my l przys³owia: co masz zrobiæ jutro, zrób dzisiaj.

Metoda ma³ych kroków

e li cel, który sobie zamierzy³e , jest odleg³y, wietnie siê sprawdzi metoda ma³ych kroków. Mo¿esz j¹ zastosowaæ, przygotowuj¹c siê np. do egzaminu maturalnego. Ciê¿ko ogarn¹æ du¿¹ partiê materia³u w takim wypadku lepiej podzieliæ j¹ na ma³e czê ci (kroczki) które bêdziesz stopniowo realizowaæ. To o tyle skuteczna metoda, ¿e uczy systematyczno ci a w³a nie w systematyczno ci tkwi si³a uczenia siê.

CZAS NA STUDIA

We jêzyk za rogi

Tekst: Ma³gorzata Orlicz

Bez jêzyka jak bez rêki Twoje szanse na znalezienie ciekawej i dobrze p³atnej pracy bardzo malej¹. Dzi jeden obcy jêzyk to absolutne minimum a najlepiej biegle w³adaæ kilkoma.

Nauka jêzyka obcego jest dzi obowi¹zkowa na ka¿dym poziomie kszta³cenia zaczynaj¹c ju¿ od szko³y podstawowej. Nie miej jednak z³udzeñ same zajêcia w szkole czy na uczelni raczej nie wystarcz¹, by dobrze opanowaæ jêzyk. Je li z czystym sumieniem chcesz wiêc wpisaæ sobie w CV dobr¹ lub bieg³¹ znajomo æ jêzyka obcego ju¿ teraz zacznij my leæ w jaki sposób i gdzie podszkolisz swoj¹ znajomo æ jêzyka.

Znajd metodê dla siebie Naprawdê masz w czym wybieraæ! Na rynku a¿ roi siê od ofert rozmaitych kursów (tych przeprowadzanych metodami tradycyjnymi i nieco bardziej szamañskimi ), korepetycji i zagranicznych wyjazdów. Metod nauki jêzyka obcego jest naprawdê wiele i ka¿dy znajdzie tak¹, która bêdzie najlepiej dostosowana do jego potrzeb, charakteru, oczekiwañ i zasobno ci portfela Zdecydowanie najpopularniejsz¹ metod¹ s¹ kursy jêzyka obcego. Szko³y jêzykowe wyrastaj¹ jak grzyby po deszczu w du¿ych miastach jest ich kilkana cie,

maj¹ swoje filie we wszystkich dzielnicach, ale nawet w mniejszych miasteczkach jest w czym wybieraæ. Zanim jednak zdecydujesz siê na naukê w której z nich, dok³adnie siê zorientuj, jak¹ dana szko³a stosuje metodê nauczania. Nie ma jednej, dobrej dla wszystkich jednemu bêdzie odpowiada³o istne bombardowanie jêzykiem obcym, inny poczuje siê zagubiony. Niektórzy chc¹ od razu zanurzyæ siê w jêzyku obcym, inni potrzebuj¹ polskiego komentarza do omawianych tematów i zagadnieñ gramatycznych. Podstaw¹ w dobrej szkole jêzykowej jest wstêpny test, który okre li Twój poziom znajomo ci jêzyka to bardzo wa¿ne, by trafi³ do w³a ciwej grupy. Je li szko³a, któr¹ wybra³e , nie przeprowadza go, lepiej od razu z niej zrezygnuj. Najlepiej skorzystaj z mo¿liwo ci bezp³atnej lekcji, któr¹ oferuje wiêkszo æ szkó³ jêzykowych i sam siê przekonaj, czy proponowana metoda spe³nia Twoje oczekiwania. Kursy jêzykowe s¹ do æ drogie (od 600 z³ do nawet 1500 z³ za semestr), szkoda by³oby wiêc po miesi¹cu stwierdziæ, ¿e to zupe³nie nie dla Ciebie A mo¿e zamiast kursu wolisz korepetycje? Najwiêcej dadz¹ Ci konwersacje z nativ speakerem nie da siê przeceniæ kontaktu z ¿ywym jêzykiem, a gramatyka naprawdê choæ bardzo wa¿na i konieczna jest jedynie uzupe³nieniem. Szukaj¹c dla siebie korepetytora postaraj siê jednak wybraæ kogo , kto sam zna doskonale jêzyk obcy. Nie musi to byæ od razu wykwalifikowany nauczyciel, ale je-

CZAS NA STUDIA li chcesz pobieraæ lekcje u studenta, popro , by przedstawi³ Ci certyfikat, który potwierdzi jego znajomo æ jêzyka.

Pakuj walizki! Je¿eli nie ograniczaj¹ Ciê finanse, niew¹tpliwie najlepszym sposobem na naukê jêzyka obcego bêdzie pobyt w kraju, gdzie ludzie pos³uguj¹ siê nim na co dzieñ. Taki wyjazd przede wszystkim wymusi prze³amanie barier w pos³ugiwaniu siê jêzykiem obcym i doda Ci pewno ci siebie. Tutaj oferta te¿ jest bardzo bogata mo¿esz staraæ siê o zagraniczne stypendium, wyjechaæ na semestr lub rok do zagranicznej szko³y, skorzystaæ z oferty wakacyjnych kursów jêzykowych. A mo¿e zdecydujesz siê na wyjazd, który ³¹czy naukê jêzyka obcego z prac¹ zarobkow¹? Dziewczyny najchêtniej korzystaj¹ z wyjazdów typu au pair , które ³¹cz¹ pracê opiekunki do dziecka z nauk¹ w szkole jêzykowej. Dobrym rozwi¹zaniem mo¿e byæ te¿ udzia³ w programie work & travel co prawda ma³o kto ma czas, by uczestniczyæ podczas niego w zajêciach jêzykowych, ale codzienne pos³ugiwanie siê jêzykiem obcym to naprawdê doskona³a szko³a.

Samemu te¿ mo¿na! Nie ka¿dego staæ jednak na drogie kursy jêzykowe czy wyjazd za granicê. Nic straconego jêzyka obcego mo¿na siê tak¿e uczyæ samemu, choæ na pewno wymaga to du¿o wiêkszej motywacji i samodyscypliny. Dla chc¹cego jednak nic trudnego! Mo¿esz zaopatrzyæ siê w odpowiednie podrêczniki lub programy multimedialne masz w czym wybieraæ. Doskona³ym sposobem na samodzieln¹ naukê jêzyka obcego jest tak¿e czytanie ksi¹¿ek i gazet czy ogl¹danie filmów w oryginalnych wersjach wypo¿yczaj¹c film z wypo¿yczalni nie id na ³atwiznê

Postaw sobie cel W nauce jêzyka obcego niezwykle wa¿na jest motywacja bez niej nie masz szans na sukces! Postaw sobie cel. Mo¿e nim byæ ocena celuj¹ca z jêzyka obcego na maturalnym wiadectwie, zdobycie jêzykowego certyfikatu, a mo¿e po prostu w miarê swobodne porozumiewanie siê podczas wakacyjnych, zagranicznych woja¿y Teraz pozostaje Ci tylko jedno nie straciæ go z oczu i d¹¿yæ do jego spe³nienia

i wy³¹cz dubbing. Skorzystaj tak¿e z mo¿liwo ci, które niesie ze sob¹ nowoczesna technika telewizja kablowa czy internet.

Pochwal siê certyfikatem O znajomo ci jêzyka obcego wiadcz¹ certyfikaty bez nich nie ma co marzyæ o zagranicznym stypendium czy studiach na obcej uczelni. Ka¿dy z egzaminów, który koñczy siê zdobyciem certyfikatu sk³ada siê z czê ci pisemnej i ustnej (czytania, mówienia oraz rozumienia ze s³uchu). Na zdobycie podstawowego certyfikatu z jêzyka angielskiego (FCE) potrzeba ok. 600 650 godzin nauki. Przystêpuj¹c do egzaminu koñcz¹cego siê zdobyciem certyfikatu koniecznie zwróæ te¿ uwagê, czy jest on wydawany bezterminowo czy te¿ ma okre lony okres wa¿no ci (jak jest w przypadku certyfikatu IELTS).

Jêzyk angielski FCE (First Certificate In English) przeprowadzany przez University of Cambridge ESOL Examinations, jego zdobycie po wiadcza znajomo æ jêzyka angielskiego na poziomie rednio zaawansowanym. CAE (Certificate In Advanced English) potwierdza znajomo æ jêzyka angielskiego na poziomie zaawansowanym.

CZAS NA STUDIA IELTS (International English Language Testing System) stworzony z my l¹ o osobach, które zamierzaj¹ pracowaæ lub studiowaæ na anglojêzycznych uczelniach.

Jêzyk niemiecki ZD (Zertifikat Deutsch) po wiadcza opanowanie jêzyka niemieckiego w stopniu podstawowym jego posiadacz powinien opanowaæ ok. 2000 s³ów, poznaæ najwa¿niejsze struktury gramatyczne i bez wiêkszych problemów uczestniczyæ w rozmowach na tematy ogólne. ZMP (Zentrale Mittelstufenprüfung) poziom zaawansowany, do jego zdania potrzeba ok. 800 godzin nauki. Wiele niemieckojêzycznych uczelni uznaje ten certyfikat za dowód na opanowanie jêzyka niemieckiego w stopniu, który pozwala na podjêcie studiów w tym jêzyku.

Jêzyk francuski DELF (Diplôme d Etudes en Langue Française) obejmuje cztery pierwsze poziomy opanowania jêzyka francuskiego. DALF (Diplôme Approfondi de Langue Française) obejmuje dwa poziomy, potwierdza znajomo æ jêzyka francuskiego w stopniu zaawansowanym.

Angielski wci¹¿ na topie! W roku szkolnym 2007/2008 jêzyk angielski wci¹¿ by³ najpopularniejszym obowi¹zkowym jêzykiem obcym w szko³ach uczy³o siê go ponad 4 143 000 uczniów (67% uczniów szkó³ podstawowych, 77% uczniów szkó³ gimnazjalnych i blisko 97% uczniów liceów ogólnokszta³c¹cych). Na drugim miejscu plasuje siê jêzyk niemiecki (1 744 000 ucz¹cych siê w szko³ach), potem kolejno jêzyk rosyjski (264 000) i w³oski (11 000). Dane wed³ug Ma³ego rocznika statystycznego 2008

Gramatyka czy konwersacja? U podstaw ka¿dego jêzyka le¿y gramatyka bez jej znajomo ci skazani jeste my na kaleczenie jêzyka obcego w stylu Kali mówiæ po polski . Wiele osób przecenia jednak jej znaczenie na nic bowiem perfekcyjna znajomo æ zasad, gdy nie mamy odwagi pos³ugiwaæ siê jêzykiem obcym. Popatrzcie zreszt¹ na dzieci jak wietnie przyswajaj¹ jêzyk ojczysty, a przecie¿ nie maj¹ pojêcia o regu³ach gramatycznych! Najwa¿niejsze to przekonaæ siê i zacz¹æ mówiæ w jêzyku, którego siê uczysz. Schowaj wstyd do kieszeni to nic, ¿e nie mówisz perfekcyjnie! Bierz przyk³ad z cudzoziemców, którzy mieszkaj¹ w Polsce ich polski bardzo czêsto daleki jest od idea³u, a jednak chêtnie pos³uguj¹ siê naszym jêzykiem! I jacy s¹ z tego dumni!

Nigdy nie jest za pó no! Jestem ju¿ za stary za naukê jêzyka obcego To stwierdzenie, którym tak chêtnie pos³uguj¹ siê leniwi ale to mit, który pora obaliæ! Na naukê jêzyka obcego (jak na naukê gry na gitarze, jazdy na nartach czy rowerze) nigdy nie jest za pó no! Oczywi cie im wcze niej zaczynamy naukê, tym wiêksze szanse, ¿e jêzyk obcy szybko stanie siê dla nas niemal drugim jêzykiem ojczystym. Ale przecie¿ to nie jest tak, ¿e je li kto nie zacz¹³ siê uczyæ w przedszkolu, nie ma ju¿ szans na perfekcyjne opanowanie jêzyka! Jest tylko jeden warunek trzeba chcieæ. I zamiast narzekaæ, wzi¹æ siê do nauki: i nie od poniedzia³ku czy nowego semestru, tylko od dzi ! Ka¿dy dzieñ przybli¿a Ciê do wymarzonej znajomo ci jêzyka obcego!

CZAS NA STUDIA

fot.: archiwum prywatne

êzyk nie istnieje poza cz³owiekiem, ale stanowi w³a ciwo æ jego umys³u. Jest narzêdziem poznania i komunikacji w obrêbie danej spo³eczno ci oraz sk³adnikiem jej kultury. Nauka jêzyka obcego nie mo¿e wiêc polegaæ na zastêpowaniu s³ów jêzyka ojczystego ob- Mariusz Andrzej Kisielewski, lektor, t³umacz i nauczyciel cymi wyrazami. Najêzyka niemieckiego bywanie kompetencji jêzyka obcego to przede wszystkim nauka odmiennego sposobu my lenia i wyra¿ania siê, nauka innej wra¿liwo ci i sposobu postrzegania wiata. To lekcja tolerancji na obc¹ kulturê i obiektywizacji spojrzenia na w³asn¹ tradycjê, historiê, kulturê i jêzyk, podobnie jak podró¿e do innych krajów pozwalaj¹ nam nabraæ dystansu do rodzimych warto ci i mog¹ byæ przez to podstaw¹ m¹drego, wiadomego patriotyzmu.

Pomijaj¹c oczywist¹ przydatno æ jêzyka obcego podczas prywatnych i zawodowych kontaktów z cudzoziemcami, warto podkre liæ mo¿liwo æ rozumienia obcojêzycznych filmów, piosenek, tekstów w prasie, internecie czy nawet dzie³ literackich. Nie znaj¹c jêzyka jeste my skazani na przek³ad, który chocia¿ najlepszy zawsze bêdzie jedynie subiektywn¹ interpretacj¹ t³umacza. Nauka jêzyka to tak¿e znakomity trening pamiêci i charakteru, poniewa¿ wymaga cierpliwo ci, systematyczno ci i wysi³ku. Nauka jêzyka to w koñcu wielka przyjemno æ i satysfakcja. Angielski, niemiecki czy francuski to jak siê okazuje nie tylko jeden z wielu przedmiotów szkolnych, ale fascynuj¹ca przygoda, pouczaj¹ca podró¿, a tak¿e wyj¹tkowa szansa na awans intelektualny, spo³eczny i zawodowy. Szansa na znalezienie swojego miejsca w dzisiejszym kosmopolitycznym wiecie oraz na wykorzystanie w pe³ni mo¿liwo ci, jakie ten wiat nam stwarza.

S³ówka! To ich znajomo æ sprawia, ¿e w odpowiednim momencie bêdziesz potrafi³ odpowiednie daæ rzeczy s³owo . Nie ma ¿adnej metody, by nauczyæ siê ich w cudowny sposób trzeba wkuwaæ. Najwa¿niejsza jest systematyczno æ: ustal sobie, ¿e ka¿dego dnia bêdziesz siê uczyæ 5, 10, czy 15 nowych s³ówek. Wypisz je sobie na kartce, powie nad ³ó¿kiem, no jako zak³adkê. Mo¿esz dodaæ do nich obrazki w ten sposób bêdzie Ci du¿o ³atwiej je skojarzyæ i zapamiêtaæ. Wystarczy, ¿e ka¿dego dnia po wiêcisz 10 minut na ich naukê, a ju¿ po miesi¹cu zobaczysz, jak poszerzy siê Twój zasób s³ownictwa!

CZAS NA STUDIA

Licencjat to za ma³o?

Tytu³ licencjata mo¿na otrzymaæ po trzech latach studiów (lub trzech i pó³ w przypadku studiów in¿ynierskich) na uczelni publicznej lub niepublicznej. Kiedy kojarzony by³ tylko ze studiami zaocznymi

w systemie: studia licencjackie plus uzupe³niaj¹ce studia magisterskie. Jednak je¿eli taki podzia³ nie jest narzucony odgórnie, ma³o który student decyduje siê skorzystaæ z takiej mo¿liwo ci. Chyba, ¿e podejmuje studia w systemie zaocznym, gdzie czêsto liczy siê szybkie uzyskanie wy¿szego wykszta³cenia.

Z danych GU S na rok akad emicki 2006/200 7 Studia ukoñc zy³o 410,1 ty s. osób. 191,7 tys. (c zyli 46,7%) sk oñczy³o studia pi erwszego sto pnia. Z tego 35,2 ty s. z tytu³em in ¿yniera a 156,5 tys. z tytu³em licen cjata.

dzi licencjat robi siê te¿ na studiach stacjonarnych. I chocia¿ w jego uzyskanie wk³ada siê wiele wysi³ku, nie zawsze wystarczy to do znalezienia dobrej pracy. Zw³aszcza, ¿e wielu pracodawców traktuje osoby z licencjatem po prostu jak niedosz³ych magistrów. Tekst: Olka Klaus

Studia licencjackie = studia zawodowe = studia pierwszego stopnia W studiach licencjackich specjalizuj¹ siê uczelnie niepubliczne. Nauka w nich nastawiona jest na wyuczenie studenta konkretnego zawodu. Wiedza zdobyta na takich studiach bli¿sza jest praktyce ni¿ teorii, dlatego licencjat to dobre rozwi¹-

zanie dla osób, które lubi¹ konkrety. Poza tym w czasie sze ciu semestrów nauki trzeba zaliczyæ mniej przedmiotów ni¿ w trakcie piêcioletnich studiów magisterskich. To wa¿ne, gdy¿ nie ka¿dy chce czy te¿ mo¿e sobie pozwoliæ na tak du¿o nauki zw³aszcza ¿e po licencjacie z regu³y mo¿na dobiæ do magistra, uczêszczaj¹c na dwuletnie studia uzupe³niaj¹ce. Na uczelniach publicznych równie¿ wiêkszo æ kierunków mo¿na studiowaæ

Jak po licencjacie uzyskaæ tytu³ magistra? n Je¿eli studiowa³e na uczelni, która ma uprawnienia do przyznawania tytu³u magistra, nie bêdziesz mia³ wiêkszych problemów z zapisaniem siê na studia uzupe³niaj¹ce na tej samej uczelni. n Je¿eli studiowa³e na uczelni niepublicznej, która nie ma uprawnieñ do przyznawania tytu³u magistra i chcesz uzyskaæ stopieñ magistra na innej uczelni bêdziesz musia³ zdaæ egzamin na dwuletnie studia uzupe³niaj¹ce.

CZAS NA STUDIA

Uwaga na mo¿liwo ci! Tytu³ licencjata daje Ci mo¿liwo æ uzyskania tytu³u magistra na innym kierunku. Trzeba tylko zdaæ odpowiedni egzamin przed rozpoczêciem studiów magisterskich. Mity w ród studentów Wci¹¿ pokutuje przekonanie, ¿e na studia licencjackie id¹ osoby mniej zdolne lub takie, które staæ na wysokie op³aty na uczelniach niepublicznych lub studiach licencjackich zaocznych, prowadzonych na uniwersytetach. Czy jednak wiêksz¹ sztuk¹ jest przebrniêcie przez piêcioletnie studia magisterskie dzienne ze redni¹ 3.0, czy te¿ zrobienie licencjatu ze redni¹ 4.75? Obecnie na studia licencjackie id¹ osoby dynamiczne i zdecydowane szybko zdobyæ konkretny zawód po trzech latach nauki zaczynaj¹ pracê,

Urszula Jasiñska, I rok finansów i rachunkowo ci, Uniwersytet Miko³aja Kopernika

a tytu³ magistra uzyskuj¹, ucz¹c siê w systemie zaocznym.

Mity w ród pracodawców Chocia¿ osoba z tytu³em licencjata ma wiêksze do wiadczenie zawodowe ni¿ magister, pracodawcy zazwyczaj traktuj¹ j¹ zdecydowanie gorzej. Prawdopodobnie pokutuje tu sposób my lenia o studiach licencjackich jako o studiach za-

ocznych, na których od studentów wymaga siê g³ównie dokonywania regularnych wp³at na konto uczelni. Niestety, w wielu przypadkach nie mo¿na odmówiæ racji takiemu rozumowaniu, poniewa¿ czê æ studentów studiów licencjackich ci¹gle stoi na stanowisku zap³aci³em, wiêc mnie nie oblej¹ . Zatem i sami studenci, i pracodawcy dzia³aj¹ na w³asn¹ niekorzy æ.

El¿bieta Buczkowska, studentka III roku studiów licencjackich na kierunku ochrona dóbr kultury (UMK) Studiujê na studiach zaocznych i jednocze nie pracujê. Chocia¿ na moim kierunku mo¿na studiowaæ w systemie piêcioletnim, zdecydowa³am siê najpierw zdobyæ tytu³ licencjata. Dlaczego? Poniewa¿ po trzech latach nauki bêdê mia³a ju¿ wykszta³cenie wy¿sze a nie rednie. To otwiera mi ma³¹ furtkê na wypadek, gdybym chcia³a znale æ inn¹ pracê, jest wiêc swoistym zabezpieczeniem. Jednak tytu³ licencjata to nie to samo co tytu³ magistra zamierzam wiêc po wiêciæ kolejne dwa lata na naukê i zdobycie tytu³u magistra.

fot.: archiwum prywatne

Poniewa¿ moje studia podzielone s¹ na dwie czê ci (licencjat i studia magisterskie), nie mia³am wiêkszego wyboru i musia³am zacz¹æ studia licencjackie. Nie chcê jednak poprzestaæ na tytule licencjata, dlatego zamierzam kontynuowaæ naukê na studiach magisterskich. Niestety, na moim kierunku s¹ to studia w systemie zaocznym. Dlatego mam nadziejê, ¿e w ich trakcie bêdê ju¿ pracowaæ na pe³nym etacie.

Plusy studiów pierwszego stopnia l szybkie zdobycie konkretnego zawodu

i wy¿szego wykszta³cenia

l atrakcyjne kierunki na uczelniach niepublicznych l praktyki w czasie studiów, które mo¿na potem zali-

czyæ jako do wiadczenie zawodowe

l mo¿liwo æ szybszego podjêcia pracy w zawodzie

i szybszego usamodzielnienia siê

l alternatywa dla osób, które nie dosta³y siê na wyma-

rzony kierunek studiów

Minusy studiów pierwszego stopnia l gorszy start przy szukaniu pracy l wysokie op³aty, je¿eli decydujesz siê na uczelniê nie-

publiczn¹ lub studia w systemie zaocznym

l w niektórych przypadkach konieczno æ zdawania eg-

zaminów na dwuletnie studia uzupe³niaj¹ce, po których uzyskuje siê tytu³ magistra

CZAS NA STUDIA

Wszechstronny specjalista Tekst: Adam Zmitrowicz

Leonardo da Vinci XXI wieku czy dzi stawia siê na ludzi renesansu? Co siê bardziej liczy wszechstronno æ i elastyczno æ czy specjalizacja? Jedno jest pewne: nie mo¿na poprzestawaæ na tym, co oferuje aktualny system edukacji lub na tym, co zaproponuje pracodawca. Trzeba samemu rozszerzaæ swoje kompetencje to wymóg naszych czasów. Nie zamykaj siê na zmiany W tej chwili dla ludzi, którzy przygotowuj¹ siê do wej cia na rynek pracy, najwa¿niejsza jest wiadomo æ tego, ¿e musz¹ byæ otwarci na zmiany i mieæ, gdzie z ty³u g³owy, prze wiadczenie o tym, ¿e byæ mo¿e w najbli¿szym czasie bêd¹ musieli zupe³nie zmieniæ swój profil zawodowy. Otwarto æ na kszta³cenie przez ca³e ¿ycie i posiadanie jakiego rezerwowego planu, podejmowanie studiów podyplomowych, niekoniecznie zwi¹zanych z naszym wykszta³ceniem zawodowym, to jest po prostu konieczno æ w dzisiejszych czasach. stwierdza Piotr Palikowski, dyrektor generalny Polskiego Stowarzyszenia Zarz¹dzania Kadrami (PSZK).

Wielu studentów, z którymi rozmawia³em przy okazji zbierania materia³ów do tego artyku³u, powiedzia³o mi, ¿e gdyby tylko dali radê, studiowaliby dwa kierunki jednocze nie. Dlaczego? System edukacji nie zawsze nad¹¿a za potrzebami rynku. Owszem, s¹ kierunki in¿ynierskie, które ³¹cz¹ cis³¹ wiedzê medyczn¹ ze cis³¹ wiedz¹ politechniczn¹ (np. in¿ynieria biomedyczna), ale raczej trzeba samemu kombinowaæ i wybieraæ do studiowania kilka fakultetów, by potem jako istnieæ na rynku pracy twierdzi Adam, student Politechniki Warszawskiej. Na dodatek, co potwierdza Magdalena Nastalska z portalu Pracuj.pl, wiedza to nie wszystko. O sukcesie na rynku pracy nie decyduje sama wiedza akademicka, ale umiejêtno æ wykorzystania jej w praktyce. Mo¿e jednak pierwszym krokiem do takiego sukcesu jest zdobycie wszechstronnej, nieograniczaj¹cej siê do jednego kierunku, wiedzy...

Dwukierunkowi Karolina Ro¿ko studiuje filozofiê na pierwszym roku studiów drugiego stopnia oraz astronomiê (specjalizacja astrofizyka komputerowa) na pierwszym roku studiów pierwszego stopnia na Uniwersytecie Zielonogórskim. Pierwszy kierunek, filozofiê, wybra³a z zami³owania, ale zdawa³a sobie sprawê z tego, ¿e absolwent filozofii nie jest atrakcyjny na polskim rynku pracy.

Po ukoñczeniu studiów pierwszego stopnia powziê³am decyzjê o podjêciu drugiego kierunku studiów, jednocze nie kontynuuj¹c filozofiê, do której podchodzê z pasj¹. opowiada Karolina. Nie oznacza to jednak, ¿e wybór drugiego kierunku by³ czysto praktyczny. W trakcie studiów filozoficznych natrafi³am na pewne kwestie zwi¹zane z fizyk¹, które mnie zainteresowa³y i postanowi³am pog³êbiæ swoj¹ wiedzê w tym zakresie. Wybranym przeze mnie drugim kierunkiem sta³a siê w ten sposób fizyka. Jednak w bie¿¹cym roku akademickim by³o za ma³o chêtnych na ten kierunek, dlatego

O sukcesie na rynku pracy nie decyduje sama wiedza akademicka, ale umiejêtno æ wykorzystania jej w praktyce.

zaproponowano mi studia na astronomii, której program nauczania jest bardzo podobny. Aktualnie cieszê siê z tej decyzji, poniewa¿ studiowanie astronomii coraz bardziej mi siê podoba. Studiowanie dwóch kierunków nie jest dzi czym wyj¹tkowym. Obecnie robi to

CZAS NA STUDIA coraz wiêcej studentów. W ród znajomych Eweliny Miklas (studentki V roku dziennej historii i IV roku dziennych stosunków miêdzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego) jest wiele osób, któ-

re zdecydowa³o siê na drugi kierunek. Sama Ewelina my la³a o tym ju¿ w liceum. Pochwali³by to zapewne ka¿dy doradca zawodowy, Ewelina wiadomie i konsekwentnie bowiem planuje swoj¹

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

PLUSY STUDIOWANIA DWÓCH KIERUNKÓW n Szersza perspektywa, wiêksze mo¿liwo ci zatrudnienia po studiach. n Czêsto mo¿na sobie przepisaæ przedmioty z jednych studiów na drugie. n Jest to pewien sposób na wyd³u¿enie okresu studiowania. n Mo¿na wykorzystaæ mo¿liwo ci, jakie daj¹ ró¿ne kierunki albo ró¿ne uczelnie. Przyk³adowo, studiuj¹c filologiê, trudno jest wyjechaæ na wymianê studenck¹, bo jest bardzo du¿o chêtnych, ale mo¿e to byæ ju¿ znacznie prostsze w przypadku studentów innych kierunków. MINUSY STUDIOWANIA DWÓCH KIERUNKÓW n Ma³o, bardzo ma³o wolnego czasu. Je li jeszcze s¹ to studia na dwóch kierunkach na których zajêcia odbywaj¹ siê w budynkach po³o¿onych niedaleko siebie, to nie ma problemu. Ale je li trzeba przejechaæ pó³ miasta, aby dostaæ siê z jednych zajêæ na drugie, to mo¿e byæ trudne. W moim najgorszym semestrze mia³am 25 zajêæ po 1,5 godziny i czêsto zajêcia od 8 rano do 20 wieczorem. n Podwójna ilo æ egzaminów w sesji. n Nie zawsze studiowanie dwóch kierunków jest atutem w rozmowie z przysz³ym pracodawc¹. Zdarza³o mi siê us³yszeæ na rozmowie kwalifikacyjnej, ¿e skoro studiujê dwa kierunki, to na pewno nie bêdê mia³a czasu na praktyki. Pisz¹c CV, zawsze siê zastanawiam, czy wpisywaæ dwa kierunki. Bardzo czêsto wpisujê tylko jeden. n Czasem brak zrozumienia ze strony prowadz¹cych zajêcia, ¿e egzaminy czy przedmioty siê pokrywaj¹. Taka sytuacja zdarza siê czêsto na kierunkach, gdzie wiele osób studiuje dwa fakultety, a takim na pewno s¹ stosunki miêdzynarodowe.

cie¿kê kariery zawodowej. Jako pierwsze studia zaczê³am historiê. Szybko siê okaza³o, ¿e to nie jest do koñca to, czego szuka³am, i ¿e nie s¹ to studia, które daj¹ dobre perspektywy przyznaje dziewczyna. Kierunki humanistyczne wymagaj¹ od studenta wiêkszego wysi³ku, ¿eby potem mo¿na by³o znale æ dobr¹ pracê. Dlatego zdecydowa³am siê na drugi kierunek, zw³aszcza ¿e plan zajêæ na historii jest dosyæ elastyczny i nie mia³am wiêkszych problemów z u³o¿eniem zajêæ na dwóch kierunkach.

Oferta specjalna Zna siê na wszystkim, czyli na niczym stwierdza z lekk¹ ironi¹ tata Janusza Jab³onowskiego, studenta IV roku informatyki. Takie stwierdzenie, niestety, czêsto, jak ³atka, jest przypisywane kierunkom uniwersyteckim. Fachowcem natomiast okre la siê kogo z konkretnym, czyli technicznym zawodem. Potwierdza to tylko tezê, ¿e samo ukoñczenie studiów nie gwarantuje zawodowego wziêcia. Nic z³ego nie widzi w tym Micha³ Topolewski, dyplomowany le nik. Twierdzi, ¿e specjalizacja nie wyklucza wszechstronno ci. Oprócz przyrody, moj¹ pasj¹ zawsze by³y jêzyki obce. Opa-

CZAS NA STUDIA

Magdalena Nastalska z Grupy Pracuj, do której nale¿y portal Pracuj.pl

Na rynku pracy s¹ poszukiwani zarówno kandydaci o bardzo w¹skich, specjalistycznych kwalifikacjach, jak i osoby o wszechstronnych zainteresowaniach, ³¹cz¹ce wiedzê i umiejêtno ci z pogranicza ró¿nych dziedzin. Pierwsza grupa to przede wszystkim in¿ynierowie, absolwenci uczelni technicznych czy kierunków cis³ych. Ich atutem na rynku pracy jest to, ¿e posiadaj¹ unikalne kwalifikacje, które s¹ bardzo potrzebne pracodawcom. W tej grupie mieszcz¹ siê te¿ osoby, które zdoby³y unikalne umiejêtno ci z dziedzin, które dopiero siê rozwijaj¹, na przyk³ad: specjali ci ds. marketingu w wyszukiwarkach internetowych. W drugiej grupie kandydatów znajd¹ siê takie osoby, które dziêki swojej wszechstronno ci i ró¿norodnym zainteresowaniom s¹ w stanie szybko zdobywaæ nowe umiejêtno ci i z ³atwo ci¹ przysto-

fot.: archiwum prywatne

sowywaæ siê do zmian. Czasami s¹ to absolwenci dwóch kierunków, choæ o sukcesie na rynku pracy nie decyduje wiedza akademicka, ale te¿ umiejêtno æ wykorzystania jej w praktyce. Najczê ciej takie osoby s¹ zatrudniane na stanowiskach zwi¹zanych z komunikacj¹, koordynacj¹ pracy projektowej czy zarz¹dzaniem wiedz¹ w przedsiêbior-

stwie. Od specjalistów do spraw komunikacji wewnêtrznej bardzo czêsto wymaga siê komunikatywno ci oraz ³atwo ci w nawi¹zywaniu kontaktów a tak¿e bieg³ej znajomo ci programów i narzêdzi informatycznych takich jak Intranet, a od project mened¿erów zdolno ci analitycznych po³¹czonych z umiejêtno ci¹ zara¿ania innych entuzjazmem.

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

nowa³em dwa w stopniu zaawansowanym i tak naprawdê dziêki nim znalaz³em dobr¹ pracê w firmie spedycyjnej. Swoj¹ wymarzon¹ szkó³kê krzewów ozdobnych na pewno te¿ za³o¿ê, tylko tu zarobiê tak na dobry pocz¹tek. B³êdne jest wiêc my lenie, ¿e specjalizacja oznacza zamkniêcie siê tylko na jedn¹ dziedzinê nauki. Ka¿de specjalizacje ledz¹ zdobycze innych dziedzin, ich dokonania, wzajemnie siê inspiruj¹. Specjalista to kto , kto po wiêci³ siê swojej pasji, wie o danej dziedzinie wszystko. Wysokiej klasy specjali ci buduj¹ czêsto wiarygodno æ firmy, instytucji czy uczelni. Wspomniany wcze niej Janusz, przysz³y adept informatyki, zajmuje siê m.in. tworzeniem stron internetowych tak dorabia, by móc studiowaæ drugi kierunek. Pomimo sprzeciwu rodziców wybra³ psychologiê, a konkretnie specjalno æ: spo³eczna psychologia internetu i komunikacji. Chcê byæ specjalist¹, a to, wed³ug mnie, zak³ada te¿ wszechstronn¹ wiedzê, np. na temat interakcja cz³owiek komputer (Human Computer Interaction HCI), czy podstawy projektowania efektywnych interfejsów u¿ytkownika . Tworz¹c stronê internetow¹, nie my lê, ile osób j¹ odwiedzi jednorazowo, ale ile osób do niej powróci. W przypadku Janusza specjalizacja to zbli¿anie siê do doskona³ego i rozumianego przez wszystkich dzie³a. Je li idzie o tzw. w¹sk¹ specjalizacjê to poszukuje siê specjalistów absolwentów kierunków cis³ych, technicznych, in¿ynierów. Choæ z drugiej strony bardzo ma³ym zainteresowaniem cieszy siê kierunek in¿ynieria materia³owa, który w krajach Europy Zachodniej jest oblegany. Czy wynika to z niewiedzy przysz³ych studentów, braku informacji o perspektywach zawodowych w tym kierunku? zastanawia siê rzecznik prasowy Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie.

CZAS NA STUDIA Oprócz posiadania w rêku przynajmniej dwóch fachów wa¿ne jest, by na bie¿¹co monitorowaæ rynek pracy, interesowaæ siê swoj¹ bran¿¹ i jej perspektywami rozwoju, wiedzieæ, w którym kierunku siê rozwija. Dajmy na to za trzy lata w danej bran¿y mog¹ byæ wymagane zupe³nie inne kompetencje ni¿ te, którymi dysponujemy teraz.

Wspólna droga Cytowany przeze mnie na pocz¹tku artyku³u dyrektor generalny PSZK Piotr Palikowski, podkre la, ¿e bez komunikacji na rynku pracy, bez zaanga¿owania pracodawców i wymiany informacji na temat tego, jakiego rodzaju kompetencji i kwalifikacji potrzebuj¹, system edukacji szko³y wy¿sze lub ponadgimnazjalne mog¹ tylko zgadywaæ, jakie specjalno ci s¹ poszukiwane, lub dzia³aæ reaktywnie z opó nieniem. Dla tych, którzy zastanawiaj¹ siê, jaki kierunek wybraæ, czy studiowaæ inny równolegle, czy wa¿niejsza jest dzi wszechstronno æ, lub mo¿e specjalizacja, mam jedn¹ odpowied . Jedno jest pewne: nie mo¿na zdawaæ siê lepo, tylko i wy³¹cznie na to, co proponuje aktualny system edukacji lub na to, co oferuje pracodawca. Trzeba samemu rozszerzaæ swoje kompetencje to jest wymóg czasów. Z tym wi¹¿e siê jeszcze jedno wa¿ne okre lenie: planowanie kariery zawodowej . Niektórzy zaczynaj¹ przymierzaæ siê do niej ju¿ w... gimnazjum. Nie chodzi tu o w³¹czenie siê ju¿ w wieku kilkunastu lat do wy cigu szczurów . Wa¿ne, by po prostu orientowaæ siê w zawodach, bran¿ach, które daj¹ perspektywy rozwoju, s¹ przysz³o ciowe.

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

Karolina Ro¿ko Studiuje na Uniwersytecie Zielonogórskim dwa kierunki jednocze nie: filozofiê (na I roku studiów drugiego stopnia oraz astronomiê, specjalizacja: astrofizyka komputerowa, na I roku studiów pierwszego stopnia) PLUSY STUDIOWANIA DWÓCH KIERUNKÓW n Mo¿na poznaæ wiêfot.: archiwum prywatne cej ciekawych i warto ciowych osób. n Mo¿na rozwijaæ swoje zainteresowania i osobowo æ. n Zwiêkszenie swojej atrakcyjno ci na rynku pracy. MINUSY STUDIOWANIA DWÓCH KIERUNKÓW n Konieczno æ szybkiego przemieszczania siê z jednego kampusu na drugi. Zajêcia z filozofii odbywaj¹ siê w kampusie B na jednym koñcu miasta, a zajêcia z astronomii w kampusie A na drugim koñcu miasta. Wymaga to ode mnie zwalniania siê przed czasem z niektórych zajêæ oraz sprawia, ¿e spó niam siê na inne. n Konieczno æ indywidualnego zaliczania przedmiotów z powodu pokrywaj¹cych siê planów zajêæ. n Drastyczne zmniejszenie siê wolnego czasu.

CZAS NA STUDIA

Moje miasto na studia Marzysz o tym, by pocz¹tek studiów oznacza³ dla Ciebie jednocze nie pocz¹tek nowego, doros³ego ¿ycia? Masz ochotê wyrwaæ siê z rodzinnego miasta, miasteczka lub wsi i rozpocz¹æ studia gdzie indziej? No w³a nie tylko gdzie? Specjalnie dla Ciebie przyjrzeli my siê kilkunastu najwiêkszym o rodkom akademickim w kraju na pewno znajdziesz miasto dla siebie! Tekst: Olka Klaus

W 2007 roku studiowa³y tutaj ponad 53 tysi¹ce studentów.

Warunki: Stolica Podlasia, kulturowy tygiel (to tu spotyka siê kultura Zachodu z kultur¹ Wschodu), miejsce na pewno nie dla zmarzluchów zimy potrafi¹ byæ tu na○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

prawdê mro ne. Mi³o nicy przyrody na pewno doceni¹ piêkno pobliskiej Puszczy Bia³owieskiej. Ogromny plus na pewno du¿o taniej ni¿ w stolicy, Krakowie czy Trójmie cie. Minus niestety do æ du¿e bezrobocie i trudno æ ze znalezieniem pracy.

Atmosfera: Mo¿e trochê za ma³o koncertów i imprez kulturalnych, ale pewnie wiêksza koncentracja na nauce. ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

W 2007 roku studiowa³o tutaj blisko 100 tysiêcy studentów.

Warunki: W Gdañsku dosyæ drogie utrzymanie i wysokie op³aty za stancje. Blokowiska jak w ka¿dym du¿ym mie cie, ale nie w ka¿dym tak piêkna starówka. Poza tym blisko Gdyni i Sopotu. I to morze, które dla wielu jest magnesem, któremu nie potrafi¹ siê oprzeæ

Atmosfera: Podobno ¿yj¹ tu najszczê liwsi ludzie w Polsce (tak wynika z badañ CBOS z tego roku). wie¿e powietrze i blisko æ morza wp³ywaj¹ dobrze na apetyt oraz samopoczucie. Braæ studencka zgrana. Dowodów mo¿na szukaæ w trakcie juwenaliów. ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

5 X NAJ SZKO£Y WY¯SZE Najstarszy uniwersytet: Uniwersytet Jagielloñski (za³o¿ony w 1364 r. przez Kazimierza Wielkiego) W 2007 roku studiowa³o tutaj ponad 30 tysiêcy studentów.

Najwiêkszy o rodek akademicki: Warszawa

Warunki:

Najwiêksza uczelnia: Uniwersytet Warszawski

Nie jest le. Du¿o kwater dla studentów, ¿ywno æ w przystêpnych cenach. Miasto siê rozwija, pojawia siê w nim coraz wiêcej firm. Mo¿na dorabiaæ na studiach, mo¿na te¿ spróbowaæ tam osi¹ æ na sta³e.

Atmosfera: Z roku na rok coraz lepsza pojawia siê coraz wiêcej imprez artystycznych i kulturalnych. Czuæ, ¿e co siê tu dzieje, rozwija, tworzy.

Najwiêksza placówka zamiejscowa: Wydzia³ Administracyjno-Prawny w Rzeszowie Wy¿szej Szko³y Administracji i Zarz¹dzania w Przemy lu Najwiêcej obcokrajowców kszta³ci siê na Uniwersytecie Jagielloñskim *Wszystkie dane pochodz¹ z raportu sporz¹dzonego przez GUS, dotycz¹cego szkó³ wy¿szych sporz¹dzonego w listopadzie 2007 roku.

W 2007 roku studiowa³o tutaj oko³o 80 tysiêcy studentów.

Warunki: Na l¹sku, wiadomo, wszêdzie blisko. Mo¿na wyskoczyæ na weekend w góry i to niekoniecznie polskie (na S³owacji jest niestety lub stety taniej). Mo¿na pracowaæ dorywczo. W³adze Katowic reklamuj¹ miasto jako przyjazne studentom i tak chyba rzeczywi cie jest.

Atmosfera: Du¿o luzu i dobrej zabawy. wietne koncerty w katowickim Spodku , blisko do Zabrza i Sosnowca. Jednym zdaniem: nie sam¹ nauk¹ studenci tu ¿yj¹ .

CZAS NA STUDIA

W 2007 roku studiowa³o tutaj ponad 200 tysiêcy studentów.

Warunki: Kolejne du¿e miasto, w którym utrzymanie jest dro¿sze od pomocy naukowych. P³aci siê chyba jednak za niecodzienny krakowski klimat i... tradycjê wszak Kraków jest najstarszym miastem akademickim, a jego atmosfera przyci¹ga studentów nie tylko z Polski, ale i z zagranicy.

Atmosfera: Tu serce samo rwie siê do nauki i... zabawy. A jest siê gdzie bawiæ kluby, puby, malutkie piwniczne teatry. To tutaj odbywaj¹ siê najs³ynniejsze w Polsce Juwenalia a festiwal goni za festiwalem. Tego miasta po prostu nie da siê nie lubiæ! ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ W 2007 roku studiowa³o tutaj ok.100 tysiêcy studentów.

Warunki: Jest gdzie spaæ i co je æ. Resztê dopowie Marysia.

Maria Andrzejkowicz, studentka I roku filozofii teoretycznej, KUL Czy Lublin sprzyja studentom? My lê, ¿e tak. Przyjecha³am tu spod Gdañska, wiêc na pocz¹tku by³o to dla mnie zupe³nie obce miasto. Na szczê cie po jakim czasie znalaz³am tu grono znajomych, z którymi mogê pogadaæ, gdzie pój æ czy po prostu u nich posiedzieæ. To bardzo fajni i otwarci ludzie, ale to ja musia³am siê odwa¿yæ na kontakt z nimi. Samotno æ jest naprawdê destrukcyjna, zw³aszcza gdy siê kto za bardzo przejmuje. Uwa¿am, ¿e nie nale¿y siê niczym ZA BARDZO przejmowaæ (ani nauk¹, ani w³asnymi niepowodzeniami czy problemami), ale po prostu byæ otwartym na ludzi. Je¿eli chodzi o ceny, to w Lublinie nie jest a¿ tak drogo. Za stancjê p³aci siê od 300 do 400 z³ bez dodatkowych op³at, a czasem 300 z³ + op³aty, a za obiad w sto³ówce od 3 z³ wzwy¿.

anim zdecydujesz, gdzie bêdziesz studiowaæ, dobrze siê zastanów. Spêdzisz tutaj najbli¿szych kilka lat swojego ¿ycia, a kto wie mo¿e zostaniesz pó niej na praktykach, bêdziesz szuka³ pracy lub poznasz mi³o æ swego ¿ycia i zechcesz tutaj zostaæ. Wybór miejsca studiów to bardzo wa¿na decyzja przecie¿ nie sam¹ nauk¹ cz³owiek ¿yje, jest jeszcze ¿ycie studenckie, które w jednych miastach wrêcz kwitnie, a w innych ledwo siê tli.

CZAS NA STUDIA W 2007 roku studiowa³o tutaj nieco ponad 35 tysiêcy studentów.

Warunki: Festiwalowe miasto le¿y miêdzy Katowicami, Krakowem i Wroc³awiem. Wszêdzie ³atwo dojechaæ, jednocze nie mo¿na studiowaæ nieco taniej ni¿ w innych miastach (zw³aszcza w Krakowie i Wroc³awiu). Dobra komunikacja. Szkoda tylko, ¿e uczelnie trochê z ty³u w rankingach

Atmosfera: Podobno co czwarty cz³owiek spotkany na ulicach Opola jest studentem. Podobno te¿ z tego miasta wyje¿d¿a siê na studia, a nie do niego przyje¿d¿a. Ale to chyba tylko insynuacje, bo w plebiscycie jednego ze studenckich portali Opole znalaz³o siê na pierwszym miejscu jako miasto, w którym studentom ¿yje siê najlepiej w Polsce. Mo¿e warto sprawdziæ? ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ W 2007 roku studiowa³o tutaj nieca³e 70 tysiêcy studentów.

Warunki: Dosyæ drogo. Klimat morsko-handlowy. Taki typ miasta.

Atmosfera: Wielu studentów jest dumnych z tego, ¿e studiuje w³a nie w tym mie cie i na tych uczelniach. Nie maj¹ kompleksów, bo niektóre wydzia³y uniwerku dobijaj¹ do najlepszych w kraju. ¯acy z tych w³a nie wydzia³ów jednak wiêcej czasu po wiêcaj¹ na naukê, inni narzekaj¹ na brak rozrywki bo nie da siê ukryæ, ale do najbardziej rozrywkowych miast Szczecin raczej nie nale¿y.

W 2007 roku studiowa³o tutaj ok. 140 tysiêcy studentów.

Warunki:

W miarê tanie kwatery, da siê ¿yæ. Zw³aszcza, ¿e studenci mog¹ znale æ dla siebie pracê nawet na studiach dziennych.

Atmosfera:

Uczelnie blisko siebie, to sprzyja integracji. Podobno miasto do studiowania jest spoko . Przynajmniej tak twierdz¹ studenci. No i ta ulica Piotrkowska jeden z najd³u¿szych deptaków w Europie która przyci¹ga licznymi kafejkami i galeryjkami ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ W 2007 roku studiowa³o tutaj ok. 50 tysiêcy studentów.

Warunki: W miarê tanio. Blisko na ³ono przyrody. Jest gdzie zabraæ dziewczynê pod namiot:). Ewentualnie mo¿ecie razem ogl¹daæ gwiazdy. Jak Miko³aj Kopernik.

Atmosfera:

Kortowo to prawdziwa studencka wioska (a mo¿e lepiej: studenckie miasteczko). Je li tu zamieszkasz, nie bêdziesz mieæ problemów ze zdobyciem notatek z wyk³adów. Zawsze te¿ mo¿esz liczyæ na pomoc innych studentów. ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ W 2007 roku studiowa³o tutaj blisko 180 tysiêcy studentów.

Warunki: Wspania³e poznañskie ko³acze, puby na starówce czynne do pó nych godzin nocnych, liczne imprezy kulturalne. Bardzo dobrze skomunikowane, ale te¿ dosyæ drogie miasto.

Atmosfera: Poznañ to zdobywca pierwszego miejsca w rankingu studentów (portal students.pl) w kategoriach Atmosfera oraz Komunikacja . Studenci z¿yci, pracowici (dorabiaj¹, gdzie siê da). Wre ¿ycie dzienne i nocne. ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ W 2007 roku studiowa³o tutaj nieca³e 70 tysiêcy studentów.

Warunki: Podobno Podkarpacie jest ca³kiem bogatym regionem Polski. Mo¿na by tu wiêc i studiowaæ, i zostaæ na zawsze.

Atmosfera: Uczelnie promuj¹ siê jako nowoczesne. Pod wzglêdem klubów studenckich i imprez przeznaczonych dla ¿aków miasto dopiero siê rozwija.

CZAS NA STUDIA W 2007 roku studiowa³o tutaj ponad 200 tys. studentów.

Warunki: Du¿o ludzi, gwar i ruch. Czasem manifestacje na ulicach, czasem blokady dróg. Wieczne remonty ulic. Wiadomo stolica. Drogie stancje, na dodatek czasem po³o¿one na koñcu miasta. Problemy z dojazdami czasem, ¿eby przebiæ siê z jednego koñca miasta na drugi potrzeba 1,5 godziny. Dro¿yzna, je¿eli nie sto³owaæ siê w barach mlecznych. Plusy du¿o mo¿liwo ci podjêcia dorywczej pracy, du¿y wybór uczelni i kierunków, wysoki poziom. Do sesji letniej mo¿na przygotowywaæ siê w piêknych warszawskich £azienkach.

Atmosfera: Kwitnie ¿ycie kulturalno-rozrywkowe. Du¿o dobrych imprez i muzy. Tu zawsze znajdziesz chêtnego do zabawy. Wszechobecne zni¿ki dla studentów. Mo¿e trudniej jest siê tu z¿yæ z innymi, ale na pewno Warszawka wci¹ga. Nie mo¿na byæ wobec niej obojêtnym: albo siê j¹ kocha, albo... nie. ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ W 2007 roku studiowa³o tutaj ok. 35 tysiêcy studentów. uczelni, s¹ bardzo dobre. W Toruniu jest te¿ sporo bibliotek, wiêc Warunki: nie mam problemów z wypo¿yczeniem ksi¹¿ek. To, co trochê Tanio. Niektórzy mówi¹ nawet, ¿e barmnie dziwi, to fakt, ¿e w punktach ksero znajduj¹cych siê na wydzo tanio. Du¿o kwater, wiêc jest w czym wydzia³ach p³aci siê wiêcej ni¿ w mie cie. Ale tak naprawdê Toruñ bieraæ. Wydzia³y dobrze skomunikowane, ale tak naprawdê jest stosunkowo niedrogim miastem. Za miejsce w akademiku w Toruniu wszêdzie mo¿na doj æ pieszo. p³aci siê ok. 200 350 z³, za stancjê lub pokój w mieszkaniu studenckim ok. 250 500 z³ (lub wiêcej, je¿eli kto chce mieæ lepsze Atmosfera: warunki). Po tygodniu nauki mo¿na te¿ bez wiêkszej obawy Miasto ubiega siê o tytu³ Europejskiej stolicy kultury , wiêc o finanse spotkaæ siê ze znajomymi w jednym z licznych kluna kulturalnej niwie ci¹gle co siê w nim dzieje. Studenci rz¹bów, pubów czy restauracji. Ceny w nich s¹ ca³kiem przyzwoite dz¹ centrum Torunia. Zw³aszcza wieczorem. To oni nadaj¹ (np. w jednym z pubów studenci pierwszego roku mog¹ kupiæ toruñskiej starówce ton i klimat. O reszcie opowie Ula. w poniedzia³ki piwo za 0,99 z³).

Urszula Jasiñska, I rok finansów i rachunkowo ci, UMK

Studiujê w Toruniu. To miasto, które, moim zdaniem, bardzo sprzyja studentom. Nie jest zbyt du¿e, a po³¹czenia autobusowe pomiêdzy czê ciami, w których znajduj¹ siê oddzia³y ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

W 2007 roku studiowa³o tutaj prawie 160 tysiêcy studentów.

Warunki: Wed³ug studentów, jedno z najdro¿szych i najbardziej zakorkowanych miast w Polsce. Za to uniwerek wroc³awski wysoko w rankingach.

Atmosfera: Chocia¿ drogo, to jednak studenci mówi¹ o Wroc³awiu magiczne miasto , miasto z klimatem . Du¿o fajnych knajpek, gdzie po zajêciach spotykaj¹ siê ¿acy. ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

W 2007 roku studiowa³o tutaj ok.20 tysiêcy studentów.

Warunki: Trochê pustawo du¿o m³odych wyjecha³o na Zachód. Szkoda, bo to przecie¿ miasto dobrego wina.

Atmosfera: Ciep³a ten region nale¿y do najcieplejszych w Polsce. Ale podobno studenci mogliby nieco zmarzn¹æ, byle w jakich miejscach przeznaczonych w³a nie dla nich

CZAS NA STUDIA

Student

z paszportem w kieszeni

Studia za granic¹? To, co jeszcze dla naszych rodziców czêsto by³o niespe³nionym marzeniem, dzi jest tak samo realne, jak wybór krajowej szko³y wy¿szej. Zagraniczne uczelnie kusz¹ studentów swoimi ofertami wystarczy zaawansowana znajomo æ jêzyka obcego i odwaga, by ruszyæ w wiat. Tekst: Ma³gorzata Orlicz

Wcale nie tylko dla wybrañców! Studia w Londynie, Hamburgu, Budapeszcie, Amsterdamie czy Lizbonie? Od kiedy Polska sta³a siê cz³onkiem Unii Europejskiej polskich maturzystów obowi¹zuj¹ takie same kryteria przyjêæ na studia, jak kandydatów z pozosta³ych krajów UE. Warto te¿ pamiêtaæ, ¿e mamy takie same przywileje jak chocia¿by mo¿liwo ci ubiegania siê o rz¹dowe po¿yczki na sp³atê kredytu!

Studenci coraz chêtniej i odwa¿niej wykorzystuj¹ szanse, jakie daj¹ otwarte granice i wybieraj¹ naukê poza krajem. Co ich kusi? Wiêkszo æ chce jakiej odmiany w swoim ¿yciu zagraniczny wyjazd wi¹¿e siê przecie¿ z nowymi do wiadczeniami, zwiedzeniem Europy, poznaniem obcej kultury, nowymi przyja niami. Dla wielu ogromne znaczenie ma nauka jêzyka obcego takiej szko³y nie zapewni ¿aden kurs. Nie da siê te¿ ukryæ, ¿e studia na zagranicznej uczelni wietnie wygl¹daj¹ w CV czêsto otwieraj¹ drzwi do wielu

zagranicznych firm, gdzie polski dyplom nie ma takiej si³y przebicia. Co wiêcej po zakoñczeniu nauki wielu studentów dostaje wietne propozycje zagranicznych sta¿y, nie boi siê te¿ podj¹æ pracy za granic¹. Same plusy, nieprawda¿? A wiêc có¿ do odwa¿nych wiat nale¿y!

Jêzyk angielski magiczny klucz do zagranicznej uczelni To podstawowy warunek, by w ogóle zacz¹æ my leæ o studiach za granic¹ zaawansowana znajomo æ jêzyka obcego. Jakimi certyfikatami z jêzyka angielskiego musz¹ siê pochwaliæ Ci z Was, którzy marz¹ o studiach na Wyspach Brytyjskich? Naj³atwiej maj¹ Ci, którzy zdawali maturê miêdzynarodow¹ lub brytyjsk¹ zdany egzamin jest ju¿ dowodem na wystarczaj¹c¹ znajomo æ jêzyka angielskiego. Ci, którzy zdawali polsk¹ maturê, musz¹ pochwaliæ siê odpowiednim certyfikatem jêzykowym najczê ciej wymagany jest IELTS (International English Learning Test System), czasem wystarczy TOEFL (Test of English as a Foreign Language).

CZAS NA STUDIA

laczego wyje¿d¿aæ na studia poza granice naszego kraju? Có¿, patriotyzm patriotyzmem, ale w ostatnim ogólno wiatowym zestawieniu uczelni wy¿szych sporz¹dzonym przez brytyjski magazyn Times dwie nasze najbardziej znane uczelnie Uniwersytet Jagielloñski i Uniwersytet Warszawski znalaz³y siê dopiero na 331 i 345 miejscu A mo¿e by tak sprawdziæ, jak siê studiuje na uczelniach, które zajê³y miejsca od 1. do 330?...

Prawda jest taka, ¿e o poziomie opanowania jêzyka obcego przekonasz siê dopiero na miejscu. Wszelkie certyfikaty to tylko formalno ci, dziêki którym dosta³e siê na zagraniczn¹ uczelniê. W praktyce jednak prawie ka¿dy na pocz¹tku prze¿ywa szok tempo mówienia, akcent, slang to wszystko sprawia, ¿e niejeden obcokrajowiec zaczyna siê zastanawiaæ, czy na pewno uczy³ siê tego samego angielskiego, którym pos³uguj¹ siê tutaj ludzie. Spokojnie wgryziesz siê. Daj sobie czas a innych popro o wyrozumia³o æ.

Interview

iektóre brytyjskie uczelnie organizuj¹ rozmowy kwalifikacyjne, by poznaæ swoich ewentualnych przysz³ych studentów. Podczas takiej rozmowy niekoniecznie sprawdza siê ksi¹¿kow¹, wyuczon¹ wiedzê bardziej umiejêtno æ logicznego my lenia, motywacjê, zainteresowania. Kluczem do udanego interview jest takie poprowadzenie rozmowy, by zapa æ swemu rozmówcy w pamiêæ oczywi cie pozytywnie!

Test samodzielno ci Studia wymarzony pocz¹tek doros³ego ¿ycia... Czasem jednak okazuje siê ono wcale nie takie doros³e i nie na tyle samodzielne, na ile nam siê marzy zw³aszcza, gdy uczelnia znajduje siê pod nosem i o samodzielnym mieszkaniu mo¿na zapomnieæ. Tymczasem wyjazd na zagraniczne studia to prawdziwa szko³a ¿ycia. Samemu trzeba zadbaæ o wszystko o to, by w szufladzie zosta³a jaka czysta bielizna, a na obiad by³o co wiêcej ni¿ herbata. Do tego wiêkszo æ m³odych ludzi studiuj¹cych za granic¹ szuka pracy, by jako poradziæ sobie z op³atami za studia nie wszyscy mog¹ przecie¿ liczyæ na pomoc rodziców czy po¿yczkê na sp³atê czesnego. I to wszystko w obcym kraju, co wcale nie u³atwia ¿ycia! Plusem, który wynagradza wszystko, jest mo¿liwo æ decydowania o sobie samym nikt nie bêdzie gdera³, o której to wraca siê do domu. I satysfakcja ¿e siê da³o radê. Bo przecie¿ innej mo¿liwo ci nie ma!

A mo¿e tylko stypendium?... Nie ka¿dy ma odwagê od razu po maturze szukaæ uczelni poza granicami naszego kraju du¿¹ popularno ci¹ i zainteresowaniem ciesz¹ siê natomiast programy miêdzynarodowej wymiany uczelnianej. Najpopularniejszym programem stypendialnym tego typu w Polsce jest Erasmus, który umo¿liwia studentom z Europy wyjazdy za granicê na czê æ studiów lub na praktyki. Erasmus jest czê ci¹ Programu Edukacyjnego Wspólnoty Europejskiej Socrates, który ma na celu podnoszenie jako ci kszta³cenia

CZAS NA STUDIA dzieci, m³odzie¿y i doros³ych poprzez wspó³pracê miêdzynarodow¹ na wszystkich etapach edukacji od przedszkoli po uniwersytety. Polska uczestniczy w programie od 1998 roku do roku akademickiego 2006/2007 z wyjazdów skorzysta³y ponad 53 tysi¹ce studentów, a na nasze uczelnie przyjecha³o 13 tysiêcy zagranicznych stypendystów.

Ale nie na g³êbok¹ wodê...

hoæ wyjazd na zagraniczn¹ uczelniê to spore wyzwanie i trzymaj¹cy siê wci¹¿ matczynej spódnicy maturzysta zdecydowanie sobie nie poradzi, to nie jest te¿ tak, ¿e zostaje pozostawiony sam sobie. Po pierwsze na pewno mo¿e liczyæ na pomoc swoich rodaków, którzy ju¿ przetarli szlaki na danej uczelni. Poza tym wiêkszo æ zagranicznych uczelni np. brytyjskich jest doskonale przygotowana na przyjêcie w swe mury obcokrajowców i u³atwienie im aklimatyzacji w obcym kraju.

Polscy studenci i wyk³adowcy najliczniej wyje¿d¿aj¹ na uczelnie w Niemczech, Francji, Hiszpanii, W³oszech i Wielkiej Brytanii w ramach projektu Erasmus uczestnicz¹ uczelnie z krajów cz³onkowskich Unii Europejskiej, trzy kraje Europejskiego Obszaru Gospodarczego (Islandia, Lichtenstein i Norwegia), do zakwalifikowania w programie kandyduje te¿ Turcja. Uczestnikiem programu mo¿e byæ student przynajmniej drugiego roku studiów dziennych, zaocznych i wieczorowych oraz uczestnicy studiów doktoranckich. Niestety, w programie nie mog¹ uczestniczyæ studenci ostatniego, pi¹tego roku studiów magisterskich. Co wa¿ne, stypendium Erasmus mo¿e byæ przyznane tylko osobom, które na zagranicznej uczelni podejmuj¹ studia na tym samym kierunku, co na uczelni macierzystej. Pobyt mo¿e trwaæ od trzech miesiêcy nawet do roku, a wszystkim studentom, którzy zostali zakwalifikowani do uczestnictwa w programie jest przyznawane stypendium (jego wysoko æ zale¿y od kosztów utrzymania w danym kraju i rednio wynosi ok. 300 euro).

us.org.pl m s a r e . w ww

SONDA Tegoroczni maturzy ci o studiach za granic¹ Karolina Ostrowska: Ci¹gle naszym uczelniom daleko do ich europejskich odpowiedników. Prawda jest taka, ¿e wszystko rozbija siê o pieni¹dze gdzie naszym laboratoriom do tych europejskich? Marz¹ mi siê studia praktyczne, zwi¹zane z ¿yciem prawdziwe æwiczenia a nie nauka teorii, jak to niestety czêsto jest u nas. Poza tym kadra naukowa u nas ma³o kto zostaje, wiêkszo æ tych najlepszych ju¿ wyk³ada na uczelniach na ca³ym wiecie. Sebastian Górzak: Nie rozumiem tego zach³y niêcia siê zagranicznymi studiami ma³o mamy dobrych uczelni w Polsce? Naprawdê jest w czym wybieraæ, a Ci, którzy koniecznie musz¹ studiowaæ w Anglii czy Niemczech to dla mnie trochê pozerzy, którzy nie bardzo wiedz¹, na co wydaæ kasê rodziców.

)H JOI Ja

CZAS NA STUDIA

z indeksem

Kasia Budnik, skrzypaczka, zanim trafi³a na Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina, gra³a 12 lat na skrzypcach. Micha³ Sobociñski odpu ci³ sobie naukê w liceum, za to zrobi³ swoj¹ teczkê zdjêæ na pierwszy etap egzaminów na wydzia³ operatorski ³ódzkiej Filmówki. Dominika Sitarska ukoñczy³a architekturê i od pocz¹tku rozpoczê³a studia na ASP, bo jêzyk sztuki najlepiej t³umaczy wiat... Co sprawia, ¿e ludzie po wiêcaj¹ dla pasji grubo ponad po³owê swego ¿ycia albo zaczynaj¹ studia od pocz¹tku, maj¹c ju¿ dyplom innej uczelni w kieszeni?... Tekst: Adam Zmitrowicz

Artysta to wieczny student

Artysta to wieczny student, zawsze z indeksem, ci¹gle kto wpisuje mu oceny jaki socjolog, psycholog, filozof, dziennikarz. Ja ju¿ nie chcê byæ egzaminowany. Zwracam indeks. (Artur ¯mijewski, artysta multimedialny, autor fotografii i filmów wideo, niezale¿ny kurator wystaw zbiorowych, autor tekstów teoretycznych i krytycznych o sztuce w rozmowie z Joann¹ Wowrzeczko-Warczok, www.krytykapolityczna.pl)

CZAS NA STUDIA

Kasia Budnik, studentka wydzia³u instrumentalnego na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina w Warszawie, V rok skrzypiec i II rok altówki Zanim dosta³a siê na studia muzyczne, gra³a ju¿... Dok³adnie 12 lat na skrzypcach. Ale wtedy jeszcze nie gra³am na altówce.

Ile osób studiuje na Twoim roku? 13 osób. I mniej wiêcej na ka¿dym roku jest podobnie, wiêc jest nas na uczelni ok. 70 osób.

Nuty, struny, skrzypce, smyczek... Kupujesz je za w³asne pieni¹dze? Wszystko, niestety, musimy kupowaæ sami. Na studiach teoretycznie powinno siê posiadaæ w³asny instrument i smyczek. Mówiê o tym dlatego, ¿e w liceum nie ma takiego obowi¹zku , poniewa¿ w wiêkszo ci szkó³ istnieje mo¿liwo æ wypo¿yczenia instrumentu.

Jak wygl¹da praca z instrumentem na akademii, ile czasu æwiczysz?

czy te¿ mamy oprócz tego koncerty lub konkursy. Ja najwiêcej czasu po wiêcam na æwiczenia przed konkursami. Staram siê wtedy æwiczyæ 2 3 godziny dziennie, nie wliczaj¹c indywidualnych zajêæ na wydziale z profesorem. Zajêcia praktyczne s¹ to lekcje indywidualne z profesorami, gra w orkiestrze i praca w zespo³ach kameralnych, ale równie¿ praca z akompaniatorem. W czasie semestru orkiestra ma ok. 3 4 koncerty. Próby do orkiestry rozpoczynaj¹ siê 1,5 2 tygodnie przed koncertem i odbywaj¹ siê wtedy codziennie, ale nie s¹ to zajêcia sta³e. W toku studiów ka¿dy instrument ma jeszcze wyznaczon¹ liczbê semestrów zajêæ z kameralistyki. To od studenta zale¿y kiedy, w jakich sk³adach je zaliczy i z którym profesorem bêdzie pracowaæ na zajêciach. Ale to nie regu³a zdarzaj¹ siê zespo³y, w których sk³ad zostaje narzucony odgórnie.

A zajêcia niezwi¹zane bezpo rednio z instrumentem? Do zajêæ teoretycznych nale¿¹: kszta³cenie s³uchu, literatura muzyczna, analiza dzie³a muzycznego czyli wszystkie przedmioty zwi¹zane z muzyk¹. Mamy równie¿ zajêcia z przedmiotów humanistycznych (m.in. estetyka, sztuka, filozofia), jêzyków obcych, zwi¹zanych ze studium pedagogicznym.

Czy wystêpujesz na scenie poza Uniwersytetem? 6ak, mia³am okazjê kilkakrotnie koncertowaæ poza Akademi¹. Wielokrotnie wystêpowa³am na konkursach muzycznych w £añcucie, Ko³obrzegu. Ostatnie pó³ roku spêdzi³am na przygotowaniach do konkursów miêdzynarodowych a tak¿e ogólnopolskiego, wiêc si³¹ rzeczy mia³am okazjê du¿o koncertowaæ.

Wiem, ¿e nie obesz³o siê bez sukcesów! Zdoby³am w czerwcu I nagrodê na Miêdzynarodowym Konkursie im. Ludwika van Beethovena w Hradec w kategorii altówka, w sierpniu I nagrodê na Miêdzynarodowym Konkursie im. J. Brahmsa w Poertschach w Austrii równie¿ w kategorii altówka. Naj wie¿szym mi³ym sukcesem jest I nagroda zdobyta na Ogólnopolskim Konkursie im. Jana Rakowskiego, który odby³ siê w Poznaniu.

Czy artysta z indeksem ma, Twoim zdaniem, lepsze perspektywy pracy ni¿ muzyk amator? Na pewno, ale to zale¿y równie¿, na jakim studiujesz wydziale czy instrumencie. Je li chodzi o skrzypce czy altów-

Je li chodzi o czas æwiczenia to jest to kwestia bardzo indywidualna. Zale¿y to g³ównie od tego czy przygotowujemy siê w danym momencie tylko do egzaminów,

Artysta = fachowiec od rzeczy niepraktycznych? Je li artysta kojarzy Wam siê z osob¹ oderwan¹ od wiata, przeznaczaj¹c¹ ka¿dy grosz na poszukiwanie idealnego kszta³tu, d wiêku, koloru, formy, to... jeste cie w b³êdzie. Taki obraz mo¿e obowi¹zywa³ sto lat temu. Nowoczesny design np. projektowanie mebli zmusza do ledzenia trendów na rynkach wiatowych, bo jest to dziedzina, która nieustannie siê zmienia. By wiêc dotrzymaæ kroku innym twórcom, nie mo¿na spocz¹æ na laurach. Okazuje siê, ¿e trzeba mieæ dyplom ASP, by zaprojektowaæ dzi ¿elazko czy deskê do prasowania. Znane firmy dostrzeg³y znaczenie desingnu, ale przebiæ siê tam mog¹ tylko osoby z talentem, umiejêtno ciami i odpowiednim wykszta³ceniem. Wspó³czesny artysta to cz³owiek bardzo blisko ¿ycia, dok³adnie zorientowany w wiecie, we wszelkich jego wymiarach. Wydzia³y grafiki ucz¹, jak wykorzystywaæ w pracy nowoczesne narzêdzia: komputery, programy.

CZAS NA STUDIA kê, to my lê, ¿e jest sporo perspektyw dotycz¹cych przysz³ej pracy. Mo¿na graæ w orkiestrze, zespole, uczyæ w szkole podstawowej lub redniej b¹d pozostaæ na uczelni.

Powiedz o swoich marzeniach, planach artystycznych. Chcia³abym w przysz³o ci byæ przede wszystkim czynnym muzykiem, ale równie¿ uczyæ. Oczywi cie, jak zapewne ka¿dy student naszego wydzia³u, marzê o solowej karierze, ale gra w zespole równie¿ jest niezwykle przyjemna.

Dominika Sitarska, studentka V roku warszawskiej Akademii Sztuk Piêknych Sk¹d pomys³ na studia na ASP? Decyzja rodzi³a siê przez kilka lat. By³am na ostatnim roku architektury krajobrazu w warszawskiej SGGW, coraz mocniej interesowa³y mnie sprawy sztuki, coraz czê ciej my la³am o jêzyku plastyki (w szczególno ci malarstwie i rze bie), jako tym, który najlepiej s³u¿y do opisania wiata, który tê szansê da tak¿e mnie. To marzenie by³o g³ówn¹ motywacj¹ do rozpoczêcia studiów na artystycznej uczelni.

A jak d³ugo przygotowywa³a siê do egzaminów? Moje przygotowania do egzaminu trwa³y dwa lata najwiêksz¹ pomoc¹ okaza³ siê kurs rysunku i malarstwa prowadzony w Akademii. Tu po raz pierwszy pracowa³am z modelem (studium rysunkowe), mog³am poprawiaæ pod okiem fachowców to, co trzeba by³o w pracy poprawiæ. Zreszt¹ ka¿dy, kto siê przygotowuje do egzaminu, mo¿e przyj æ na korektê, s¹ na ni¹ wyznaczone dni i godziny. Egzamin na Akademiê nie nale¿y do naj³atwiejszych sk³ada siê z kilku etapów. Pierwszym, na wszystkich z 6 wydzia³ów, jest z³o¿enie teczki z pracami. Ka¿dy wydzia³ okre la wymagania co do

Ile czasu dziennie malujesz? Na malarstwie plan u³o¿ony jest w nastêpuj¹cy sposób: od 9 do 13 to czas przeznaczony na malowanie (chodzi o wiat³o zim¹ ten czas jest naprawdê krótki). Od 14 do 18 pozosta³e zajêcia, tzn. rysunek, zajêcia teoretyczne (filozofia, historia sztuki), technologia malarstwa sztalugowego oraz wszelkie przedmioty fakultatywne (w zale¿no ci od zainteresowañ): grafika, rze ba, malarstwo cienne, tkanina artystyczna, ceramika, fotografia, nowe media itd. Tak wiêc Akademia staje siê drugim domem, spêdzamy tu lub w wynajmowanych na mie cie pracowniach praktycznie ca³y dzieñ.

Ponoæ nigdzie nie ma takiej atmosfery na uczelni, jak u Was... Je li w okolicach Krakowskiego Przedmie cia spotkasz ludzi w nietypowych ciuchach, w farbie po ³okcie, to znaczy, ¿e jeste blisko Wydzia³u Malarstwa ASP. To rzeczywi cie uczelnia o szczególnym charakterze. Przede wszystkim specyfika

Nie³atwo jest przebrn¹æ przez sito egzaminów szko³y artystycznej. Tobie siê uda³o! Ale dosta³am siê za drugim razem. Za pierwszym odpad³am po praktycznym przegra³am ze stresem i jak teraz o tym my lê to by³a te¿ jednak kwestia braku umiejêtno ci.

liczby prac, technik itd. Kolejnym etapem jest egzamin praktyczny trwaj¹cy ok. 5 dni i nastêpnie egzamin ustny mo¿na w³a ciwie nazwaæ go rozmow¹ z zakresu historii sztuki, sztuki najnowszej, ogólnych pojêæ zwi¹zanych z kultur¹. Potem mo¿na ju¿ wiêtowaæ

Akademia staje siê drugim domem, spêdzamy tu lub w wynajmowanych na mie cie pracowniach praktycznie ca³y dzieñ.

bliskiego kontaktu studentów z prowadz¹cymi. Tu naprawdê wszyscy siê znaj¹. Po pierwsze na roku jest od kilkunastu (jak w przypadku rze by) do ok. trzydziestu osób (jak na malarstwie), co ju¿ umo¿liwia identyfikacjê studentów. Tu w³a ciwie ka¿dy ma indywidualny tok studiów; w zale¿no ci od potrzeb i zainteresowañ student mo¿e pracowaæ praktycznie w ka¿dej pracowni w obrêbie Akademii. Ja bardzo ceniê mo¿liwo æ rozmowy z prowadz¹cym o tym, co w danym momencie robiê, to czêsto otwiera oczy na nowe rozwi¹zania.

To dro¿sze od przeciêtnych studia? Zale¿no æ jest do æ przewrotna: im wiêcej pracujesz, tym jest dro¿ej. Oczywi cie, ka¿dy mo¿e podaæ inne koszty. Nie jest tanio i nie zawsze jest ³atwo farby, pêdzle, podobrazia, wszelkie inne akcesoria nie nale¿¹ do najtañszych. Czê æ osób sprzedaje swoje prace podczas

organizowanych co jaki czas w Akademii tzw. targowisk sztuki. Jestem przekonana, ¿e wiele osób zdobywa pieni¹dze na materia³y po prostu dodatkowo pracuj¹c.

Macie na ASP zajêcia z anatomii... Aby móc mówiæ o cz³owieku, trzeba go poznaæ najlepiej, jak siê da. Fascynuj¹ca jest z³o¿ono æ i zmienno æ cia³a ludzkiego. Zajêcia z anatomii prowadzone we wspó³pracy z Warszawskim Uniwersytetem Medycznym zwiêkszaj¹ nasz¹ wiadomo æ w tej materii.

Gdzie mo¿na zobaczyæ prace studentów ASP? W³a ciwie od pocz¹tku studenci uczestnicz¹ w wystawach. Oprócz wystaw koñcoworocznych (na które zapraszamy w czerwcu), podsumowuj¹cych rok akademicki, studenci uczestnicz¹ w ró¿nych przedsiêwziêciach wystawach poplenerowych, ró¿nych wystawach zbiorowych czy pokonkursowych. Kilka osób ma ju¿ za sob¹ pokazy w znacz¹cych galeriach, takich jak Zachêta czy CSW. Wystawianie prac to zdobywanie do wiadczenia, ale co najwa¿niejsze konfrontacja z innymi artystami i odbiorcami. Bardzo wa¿ne jest wychodzenie poza mury Akademii, niesamowicie du¿o dzieje siê w sztuce najnowszej...

Jedni jad¹ na praktyki, a wy macie plenery... To wspania³a forma inspiracji, zmiana otoczenia, poznawanie ludzi. Na malarstwie jest obowi¹zkowy plener po pierwszym roku. Na latach pó niejszych zwyczajowo ka¿da pracownia jedzie na plener raz w roku. Sezon plenerowy trwa mniej wiêcej od kwietnia do pa dziernika. Z finansowaniem plenerów bywa ró¿nie wietnie, je li udaje siê znale æ sponsora, wtedy zazwyczaj zatrzymuje on dla siebie czê æ prac (to zale¿y od umowy).

Czy z malarstwa da siê ¿yæ? Oczywi cie cudnie jest ¿yæ z tego, co siê kocha robiæ. Znam malarzy, którzy przez lata ¿yli ultraskromnie i malowali, bo to by³o dla nich najwa¿niejsze. A potem nagle co siê ruszy³o i zaczêli sprzedawaæ... My lê, ¿e dla wiêkszo ci z nas ci¹g zdarzeñ jest taki: malujê z wewnêtrznej potrzeby wystawiam do kogo to trafia kto chce mieæ ten obraz kto ewentualnie kupuje mam pieni¹dze cieszê siê ¿yjê. A nie taki: potrzebujê pieniêdzy my lê, co siê sprzeda malujê, co siê sprzeda sprzedaje siê mam kasê mam kaca ¿yjê.

CZAS NA STUDIA

Micha³ Sobociñski, student III roku wydzia³u operatorskiego Pañstwowej Wy¿szej Szko³y Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w £odzi Wybór kierunku studiów w Twoim przypadku to tradycja rodzinna...

wanych przez nas etiud. Robi siê dwie etiudy na I i II roku. Na III jedn¹ etiudê to adaptacja literatury. Tak naprawdê te etiudy to najwa¿niejsza rzecz w ca³ej szkole. Wszystkie egzaminy teoretyczne mamy w czerwcu, a ten powa¿ny praktyczny egzamin pod koniec wrze nia. Pokaz etiud odbywa siê w kinie. Filmy etiudy to dzie³a autorskie, sami piszemy scenariusze, sami je re¿yserujemy. Krêcimy je po dwa, trzy dni. Samemu siê wszystko montuje, ud wiêkawia, robi siê w³a ciwie prawdziwy ma³y film.

PWSF,TiT cieszy siê wielk¹ renom¹ za granic¹.

Marzy³em o filmówce ca³e ¿ycie. W pierwszej klasie liceum ju¿ wiedzia³em, ¿e chcê i æ na wydzia³ operatorski i stwierdzi³em, ¿e to jest to, co bêdê robi³ w przysz³o ci. Praktycznie zawala³em szko³ê, bo siedzia³em noc w noc w ciemni, wywo³ywa³em zdjêcia i przygotowywa³em teczkê prac fotograficznych do szko³y.

Szko³a jest na tyle rozpoznawana w wiecie, ¿e znam osoby, które nie musia³y nawet mieæ dyplomu ukoñczenia, jedynie jaki dokument potwierdzaj¹cy, ¿e tu studiowali i naprawdê niejedne drzwi w karierze operatora siê dla nich otworzy³y. Co dopiero dla osób, które legitymuj¹ siê dyplomem jej ukoñczenia. Jest to bardzo powa¿ana i renomowana uczelnia.

Teczkê prac na egzaminy?

Dodatkowe koszty studiowania to...?

Tak. Egzamin do szko³y by³ najciê¿sz¹ i najbardziej stresuj¹c¹ sytuacj¹, jaka do tej pory mnie na studiach spotka³a. Trwa on tydzieñ.

G³ównie dok³adamy pieni¹dze do naszych etiud. Takie minimum to tysi¹c z³otych do etiudy.

Tydzieñ?!

Jak liczne s¹ roczniki i jaka jest atmosfera na uczelni?

Sk³ada siê z kilku etapów. Pierwszy etap to jest tzw. teczka, która zawiera fotografie wykonane przez zdaj¹cego z ca³ego jego dorobku. Oprócz tego pó³ roku przed egzaminem podane s¹ dwa tematy, na podstawie których trzeba zrobiæ ci¹g fabularny do 10 zdjêæ. Na podstawie prac z teczki odbywa siê kwalifikacja do drugiego etapu, którym s¹ egzaminy pisemne z historii sztuki, angielskiego i egzaminy plastyczne, gdzie trzeba zrobiæ

Filmy etiudy to dzie³a autorskie, sami piszemy scenariusze, sami je re¿yserujemy. Krêcimy je po dwa, trzy dni. Samemu siê wszystko montuje, ud wiêkawia, robi siê w³a ciwie prawdziwy ma³y film.

U mnie na roku jest 11 osób. Zazwyczaj to jest 8 osób z Polski plus 3 z zagranicy. Na uczelni nie czuje siê absolutnie atmosfery szkolnej. Wiedza teoretyczna i praktyczna jest ci le powi¹zana z tym, co chcesz robiæ w przysz³o ci, wiêc to wszystko jest interesuj¹ce i przyswajanie wiedzy przychodzi ³atwiej. Mamy nowy budynek w szkole, w którym spêdzamy sporo czasu nawet je li nie mamy zajêæ. Jest tam kafejka, internet bezprzewodowy, spotyka siê sporo ludzi, którzy do czego w ¿yciu d¹¿¹. To chyba najwiêksze skupisko ludzi z pasj¹, jakie znam.

kompozycje zamkniête, otwarte, dynamiczne. Oprócz tego trzeba ustawiæ samemu wiat³o w atelier do jakiej scenki, któr¹ siê losuje, sfotografowaæ to i obroniæ to, co siê sfotografowa³o. Po tym przechodzi siê do trzeciego, fina³owego etapu, gdzie realizuje siê æwiczenie na kamerze cyfrowej. Trzeba w jednym ujêciu tzw. mastreshocie nakrêciæ jaki wylosowany wcze niej temat. Na pomys³ i realizacjê ma siê godzinê. Dochodzi do tego ogl¹danie filmu (ja mia³em film Wierny ogrodnik ). Potem spotyka siê z komisj¹, broni siê filmu, który siê nakrêci³o, rozmawia siê o teczce prac i komisja zadaje pytania dotycz¹ce obejrzanego filmu (np. o zastosowane wiat³o). Ka¿dy z cz³onków komisji zadaje te¿ pytania z historii sztuki, literatury, historii filmu.

Opowiedz, jak wygl¹daj¹ zajêcia na Twojej uczelni. Od poniedzia³ku do pi¹tku, od 8 10 rano do 20 22: plastyka, scenografia, technologia zdjêciowa, sztuka operatorska, realizacja telewizyjna, historia filmu. Raz w tygodniu mamy nasz g³ówny przedmiot sztukê operatorsk¹ (czê æ teoretyczn¹ i praktyczn¹). To prawdziwy maraton. Trwa 7 godzin, w czasie których spotykamy siê z profesorami, opiekunami naszego roku. Na III roku mamy sam¹ teoriê podczas pierwszego semestru, a na drugim praktykê. Pierwsze dwa lata wygl¹daj¹ podobnie: od rana do 14.00 teoria (o wietle, historii sztuki, o tym, jak rozpisywaæ film na sceny czyli takie elementy monta¿u), konsultacje scenariuszy do naszych etiud. W drugiej czê ci dnia zajêcia praktyczne. Szko³a dysponuje atelier filmowym i tam robi siê ró¿ne próby na poszczególne rodzaje ta m, na kontrasty, walory barwy. Te próby s¹ podstaw¹ do realizo-

CZAS NA STUDIA

Tekst: Adam Zmitrowicz

Mundur robi wra¿enie. Osoba nosz¹ca go to z regu³y kto o nienagannej sylwetce, elegancki, wysportowany. Od nosz¹cego mundur otoczenie oczekuje po wiêcenia, odwagi. Uwa¿a siê, ¿e takie osoby daj¹ poczucie bezpieczeñstwa i obdarza siê je zaufaniem. Nic wiêc dziwnego, ¿e mundur cieszy³ siê i wci¹¿ cieszy popularno ci¹. Nie tylko u p³ci piêknej (w my l powiedzenia za mundurem panny sznurem ), ale te¿ u... licealistów p³ci obojga. 6.00 pobudka. 6.05 poranna zaprawa. 6.30 niadanie. Tak zaczyna ka¿dy dzieñ st. sek. podchor. (starszy sekcyjny podchor¹¿y) El¿bieta Czy¿ewska z 5. kompanii Szko³y G³ównej S³u¿by Po¿arniczej w Warszawie (SGSP). Poranna zaprawa to gimnastyka, któr¹ mamy w programie dnia bez wzglêdu na porê roku wyja nia. A kompania to po prostu okre lenie roku w Szkole Po¿arniczej, na której do studenta/studentki wyk³adowcy zwracaj¹ siê per podchor¹¿y.

Osoba, która zostaje s³uchaczem tej wy¿szej uczelni, zaraz po lubowaniu, od pierwszych dni swojej po¿arniczej kariery jest czynnym stra¿akiem. Pe³ni s³u¿bê w szkolnej jednostce ratowniczo-ga niczej, czyli np. je dzi wozem bojowym na akcje. W 2007 roku jednostka wykona³a 577 takich wyjazdów. Znaczy to, ¿e ka¿dy ze studentów zetkn¹³ siê po kilkadziesi¹t razy z ró¿nego typu zagro¿eniami. Atmosferê na uczelni trafnie oddaje opowie æ El¿biety Czy¿ewskiej o s³u¿bie w tej¿e jednostce, któr¹ ka¿dy ze studentów odbywa 7 razy w miesi¹cu:

Na ka¿dym wozie je¿d¿¹ ludzie z ró¿nych kompanii. Nie zdarza siê tak, ¿e jest czterech ratowników studentów z tego samego roku. To s¹ podchor¹¿owie z ró¿nych roczników. Ka¿dy, kto siedzi na swoim miejscu, wie, co ma robiæ po dojechaniu na miejsce interwencji, po¿aru, wypadku. Po prostu musi byæ miêdzy nami zaufanie, wspó³praca, zgranie. To jest podstawa. Ka¿de miejsce i siedz¹cy na nim cz³owiek w wozie bojowym ma okre lone obowi¹zki. Podczas akcji ufamy, ¿e ka¿dy z nas wykona swoje zadanie i bêdzie w okre lonym miejscu. Brak zgrania mo¿na przyp³aciæ kalectwem lub utrat¹ ¿ycia. W takich sytuacjach lepiej siê poznajemy, du¿o dowiadujemy o sobie. Stajemy siê bardziej z¿yci, a jednocze nie odpowiedzialni. Takie sytuacje na pewno bardzo zacie niaj¹ wiêzi miêdzy lud mi i wp³ywaj¹ na przyjazn¹ atmosferê na uczelni...

Mamo, zostanê stra¿akiem! Stra¿akiem, czyli oficerem Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej mo¿e zostaæ tak¿e kobieta. Na pierwszym roku mamy ich piêæ mówi rzecznik prasowy SGSP, Aleksandra Kabala. Osoba, która chce siê dostaæ do tej szko³y, powinna zdaæ dobrze maturê z matematyki i fizyki. Uczelnia przeprowadza dodatkowo test sprawno ciowy: tor przeszkód, który trzeba pokonaæ jak najszybciej i jak najlepiej. Po tym wstêpnym zakwalifikowaniu

kandydat przechodzi specjalistyczne badania lekarskie, m.in. psychologiczne, badanie pojemno ci p³uc. Musi to byæ osoba naprawdê zdrowa i sprawna wyja nia rzecznik. Aby pokonaæ tor przeszkód, nie trzeba mieæ si³y strongwomen, choæ trzeba przeci¹gn¹æ manekina, który wa¿y oko³o 30 kg. Ela, studentka SGSP, w ka¿dym razie si³aczem nie jest, to zgrabna, wysoka dziewczyna. Twierdzi, ¿e na te cie sprawno ciowym licz¹ siê zwinno æ, skoczno æ i spryt. Przed inauguracj¹ roku akademickiego s³uchacze pierwszego roku, czyli 1. kompanii, przechodz¹ dwumiesiêczny obóz kandydacki, popularn¹ kandydatkê . Jednym s³owem, czê æ wakacji po maturze spêdzaj¹ w przeciwpo¿arowej bazie le nej. Nauka dyscypliny, poznanie specyfiki zawodu stra¿aka, przygotowanie do pe³nienia s³u¿by w szkolnej jednostce ratowniczej to g³ówny cel obozu. Ludzie zostaj¹ wys³ani na dwa miesi¹ce w las. To ciê¿ka praca a nie obóz wypoczynkowy. Trzeba siê uczyæ, utrzymaæ teren w czysto ci, przez dwa miesi¹ce podtrzymaæ ognisko, by p³onê³o dzieñ i noc. Tu dostajesz he³m, toporek, buty bojowe i swój pierwszy mundur opowiada Ela. Mundur galowy otrzymuje siê zaraz po powrocie z bazy, tu¿ przed lubowaniem. Ch³opcy nosz¹ rogatywki, dziewczêta kapelusze. Na wyk³ady równie¿ uczêszcza siê w mundurze. Sweter, niebieska koszula, beret, spódniczka to damski strój s³u¿bowy, czyli taki na zajêcia.

Ka¿de miejsce i siedz¹cy na nim cz³owiek w wozie bojowym ma okre lone obowi¹zki. Podczas akcji ufamy, ¿e ka¿dy z nas wykona swoje zadanie i bêdzie w okre lonym miejscu. Brak zgrania mo¿na przyp³aciæ kalectwem lub utrat¹ ¿ycia.

A obecno æ na nich jest tu obowi¹zkowa. Akademiki, nauka, zajêcia sportowe, æwiczenia odbywaj¹ siê w jednym miejscu, bowiem szko³a zajmuje spory teren na warszawskim ¯oliborzu. Nauka w SGSP to jednak nie tylko wyk³ady i zajêcia, to s³u¿by wewnêtrzne zarówno na terenie szko³y, jak i w jednostce ratowniczo-ga niczej czyli de facto wykonywanie zawodu stra¿aka. Absolwenci tej uczelni maj¹ po studiach zagwarantowan¹ pracê, dostaj¹ przydzia³y do konkretnej jednostki, musz¹ odpracowaæ bezp³atne studia. Szko³a po¿arnicza to jedyna w kraju uczelnia kszta³c¹ca oficerów stra¿y po¿arnej.

Morskie opowie ci Dar M³odzie¿y to jeden z naszych reprezentacyjnych ¿aglowców to wie ka¿dy. Ale nie wszyscy wiedz¹, ¿e to w³a nie na nim odbywaj¹ praktyki studenci tzw. p³ywaj¹cych kierunków Akademii Morskiej w Gdyni. Po I roku i zdanych egzaminach sesyjnych stu-

CZAS NA STUDIA dentów czeka miesi¹c na Darze M³odzie¿y, poznaj¹ na nim ¿ycie na morzu, panuj¹ce podczas rejsów zwyczaje. To czas na wzajemne dotarcie siê i pierwszy kontakt z morzem dla tych, którzy nie p³ywali wcze niej wyja nia Jakub Listwoñ, student pi¹tego roku wydzia³u nawigacyjnego, kierunku transport morski. Po II roku, od czerwca do po³owy sierpnia, czyli dwa i pó³ miesi¹ca, studenci odbywaj¹ ponownie praktyki na ¿aglowcu. Bior¹ udzia³ w zlotach, du¿ych regatach. Na ¿aglowcu p³yn¹ ze studentami tak¿e wyk³adowcy, którzy ucz¹ wybranych przedmiotów w praktyce. Na statku s¹ stanowiska nawigacyjne, treningowe, mo¿na zobaczyæ, podpatrzeæ, nauczyæ siê podstawowych ruchów w tym zawodzie opowiada Jakub. Praktykanci mieszkaj¹ w 20- lub 10-osobowych kabinach. Przebywaj¹ ze sob¹ non stop: razem na wachtach, na masztach. Wspólna adrenalina, praca, wysi³ek sprawiaj¹, ¿e z¿ywaj¹ i zaprzyja niaj¹ siê ze sob¹. III rok to dwa tygodnie praktyki na ma³ym statku Horyzont. To praktyka radarowa na Zatoce Gdañskiej. Uczymy siê obs³ugiwaæ radar kontynuuje Jakub. Horyzont odbywa rejsy na Spitzbergen, polarn¹ stacjê badawcz¹. Studenci maj¹ szansê uczestniczenia w takim rejsie

El¿bieta Czy¿ewska z 5. kompanii Szko³y G³ównej S³u¿by Po¿arniczej w Warszawie

fot.: archiwum prywatne

CZAS NA STUDIA w charakterze marynarzy. Ca³y IV rok to czas wolny od nauki, ale z tych 12 miesiêcy trzeba 8 wyp³ywaæ na statkach towarowych. Jest to praktyka, któr¹ studenci z regu³y za³atwiaj¹ sobie we w³asnym zakresie. Ju¿ na trzecim roku robi¹ rozpoznanie, radz¹ siê starszych kolegów... zdradza Jakub i dodaje, ¿e jest to praktyka p³atna. Student, który na takim statku jest kadetem, zarabia oko³o 900 euro miesiêcznie!

Praktykanci mieszkaj¹ w 20- lub 10osobowych kabinach. Przebywaj¹ ze sob¹ non stop: razem na wachtach, na masztach. Wspólna adrenalina, praca, wysi³ek sprawiaj¹, ¿e z¿ywaj¹ i zaprzyja niaj¹ siê ze sob¹. W ci¹gu piêciu lat nauki trzeba wiêc mieæ wyp³ywane 12 miesiêcy na statkach, by po ukoñczeniu studiów Urz¹d Morski móg³ wystawiæ certyfikat oficera wachtowego uprawniaj¹cy do pracy na statku w charakterze III oficera. Jakub swoje praktyki na IV roku odbywa³ u norweskiego armatora. Spodoba³ siê na tyle, ¿e ju¿ pó³ roku przed ukoñczeniem szko³y kapitanowie pytali, kiedy dostanie papiery oficera, bo chcieli go ju¿ widzieæ w ród za³ogi swoich statków. Wystarczy zab³ysn¹æ, nie trzeba mieæ znajomo ci i poparcia. Tutaj w³asna ambicja, inteligencja i chêæ do pracy przyspieszaj¹ drogê awansu podsumowuje Jakub. Czy do szko³y morskiej mo¿e startowaæ tak¿e kto , kto do tej pory nie mia³ nic wspólnego z p³ywaniem i morzem? Jakub twierdzi, ¿e tak: Nawet ten, kto nie potrafi p³ywaæ, mo¿e wybraæ akade-

fot.: archiwum prywatne

Jakub Listwoñ, student pi¹tego roku wydzia³u nawigacyjnego

miê morsk¹, tu WF to przede wszystkim basen! Wystarczy, ¿e jest siê zainteresowanym tym zawodem. S¹ na naszej uczelni równie¿ kierunki typowo in¿ynierskie. Wa¿ne jednak jest uzyskanie

Mjr Ireneusz Nowak, pilot wojskowy, szef szkolenia X Eskadry Lotnictwa Taktycznego £ask W 2005 roku wyjecha³ Pan na dwa lata do USA, by szkoliæ siê na F-16. Jak¹ drogê Pan przeszed³, by trafiæ do X Eskadry £ask ? Zwi¹za³em siê z lotnictwem jako 15-latek. Po szkole podstawowej poszed³em do Liceum Lotniczego w Dêblinie, a po nim zda³em egzaminy równie¿ do Dêbliñskiej Wy¿szej Oficerskiej Szko³y Si³ Powietrznych. Tu siê nauczy³em lataæ na Iskrze. Po promocji, jako podporucznik, zosta³em skierowany do Wroc³awia na samoloty MIG-21. Potem uczy³em siê jeszcze na Akademii Obrony Narodowej, na studiach cywilnych magisterskich, podyplomowych. Wreszcie

trafi³em na spotkania selekcyjne dla kandydatów, którzy mieli wyjechaæ do Stanów Zjednoczonych szkoliæ siê na F-16.

Czy obecne czasy to dobry moment, by wybraæ zawód pilota wojskowego? Tak, w³a nie teraz jest dobry czas na to, by zostaæ pilotem wojskowym. Do niedawna liczba samolotów mala³a, w Dêblinie przez cztery lata nie przyjmowano nikogo na pilota¿. To spowodowa³o lukê kadrow¹, brak m³odych pilotów. W tym roku minister zatwierdzi³ oko³o 90 miejsc z naboru do Dêblina na pilota¿ dla absolwentów szkó³ rednich i 30

morskiego wiadectwa zdrowia. Szko³a musi wiedzieæ czy nadajesz siê do zawodu pod wzglêdem fizycznym. Kto nie odró¿nia wiat³a zielonego od czerwonego, nie mo¿e byæ np. nawigatorem statku... miejsc dla tzw. absolwentów wy¿szych uczelni cywilnych, którzy po 20-miesiêcznym przeszkoleniu wojskowo-lotniczym zostaj¹ pilotami wojskowymi. Je li kto my li o tym, ¿eby siê dostaæ do szko³y i zostaæ pilotem, spe³niæ swoje marzenia, to jest na to odpowiedni czas, bo w³a nie teraz jest du¿o miejsc i zapotrzebowanie na pilotów!

¯eby lataæ na F-16, trzeba przej æ bardzo rygorystyczne badania lekarskie? Nie przeskoczy siê wymagañ zdrowotnych. Ale nie ma co siê przera¿aæ, trzeba do tego podej æ. Je li komu siê uda, to jest wietnie. Je¿eli odpad³, to trudno, zawsze mo¿na lataæ mig³owcami lub pracowaæ w lotnictwie transportowym. Szczególnie wa¿ny w serii tych badañ jest krêgos³up. Kandydatowi wykonuje siê

CZAS NA STUDIA

fot.: archiwum prywatne mjra Ireneusza Nowaka

badanie uk³adu kostnego za pomoc¹ rezonansu magnetycznego je¿eli kto ma problemy z krêgos³upem, nie zdo³a tego zataiæ. W tym zawodzie, gdzie wystêpuj¹ ogromne przeci¹¿enia, to dla w³asnego zdrowia, dobra i bezpieczeñstwa trzeba ludzi selekcjonowaæ. Na pociechê dodam, ¿e moja mama nigdy nie wierzy³a, ¿e zostanê pilotem wojskowym, gdy¿ jako dziecko bardzo czêsto chorowa³em, mia³em anginy, przeziêbienia, czêsto siedzia³em w domu na zwolnieniu. A badania na pilota F-16 przeszed³em bez ¿adnego problemu jako jeden z dwóch z 30-osobowej grupy.

Jak fizycznie odczuwa siê przeci¹¿enia rzêdu 9G? Kolokwialnie mówi¹c, cz³owiek wa¿y wówczas dziewiêæ razy wiêcej ni¿ w rzeczywisto ci, gdy¿ dzia³a na niego dziewiêæ razy wiêksza si³a przyci¹gania ziemskiego. Rzeczywi cie trzeba mieæ wytrenowany organizm i byæ przebadanym, ¿eby to prze¿yæ i wyj æ z tego bez szwanku. Przy przeci¹¿eniu w granicach 7G ju¿ nie mo¿na za bardzo rêki oderwaæ od niczego czy przestawiæ g³owy. W pierwszej wersji traci siê postrzeganie kolorów, a w ekstremalnych przypadkach mo¿e nast¹piæ omdlenie. Dzieje siê tak dlatego, poniewa¿ krew odp³ywa z mózgu, narz¹dy nie s¹ dokrwione i nie funkcjonuj¹ prawid³owo. le siê s³yszy i widzi to pierwsze objawy przeci¹¿enia. Co roku mamy badania, trenujemy na wirówce przeci¹¿eniowej w Warszawie, ¿eby znaæ reakcje naszego organizmu na przeci¹¿enie i selekcjonowaæ pilotów, którzy maj¹ z tym problem.

Mjr Ireneusz Nowak

Uprawianie sportu zapewne pomaga w utrzymaniu kondycji? 3 4 razy w tygodniu chodzê na si³owniê, p³ywam, biegam kilka kilometrów. Sport trzeba uprawiaæ rozs¹dnie, w normalnych dawkach, nie wyczynowo. Nie nale¿y u¿ywaæ wspomagaczy i dopalaczy to jest absolutnie wykluczone!

Co jest najbardziej fascynuj¹ce w zawodzie pilota wojskowego F-16? Ka¿dy lot jest inny i w ka¿dym locie jest co piêknego i nowego. Nie mo¿na tego zawodu i wykonywanych zadañ traktowaæ szablonowo: jutro bêdzie tak samo jak wczoraj. Podczas wykonywania misji jeste my skoncentrowani na zadaniu, po powrocie, ju¿ nad lotniskiem, nastêpuje moment na docenienie piêkna tego zawodu...

fot.: archiwum prywatne mjra Ireneusza Nowaka

Wyższa Szkoła Policji w Szczytnie Aby zostaæ oficerem policji i byæ s³uchaczem jedynej w Polsce szko³y kszta³c¹cej oficerów policji, trzeba z³o¿yæ swój akces w odpowiedniej dla siebie wojewódzkiej komendzie policji. Nabór jest og³aszany kilka razy w roku na stronach internetowych komend wojewódzkich. Po z³o¿eniu w terminie odpowiednich dokumentów kandydat przystêpuje do egzaminu wstêpnego, który sk³ada siê z testu wiedzy i testu sprawno ciowego. Po ich pomy lnym zaliczeniu kandydatura jest rozpatrywana przez komendê, w której z³o¿one by³y dokumenty, i przechodzi siê przez kolejne etapy badania: psychologiczne i psychiatryczne. Nastêpnie odbywa siê rozmowa kwalifikacyjna to ostatni etap, podczas którego kandydat dowiaduje siê czy zosta³ przyjêty do policji. Je li tak, to przyje¿d¿a np. do Szczytna na pó³roczny kurs podstawowy. Ka¿dy policjant musi odbyæ kurs podstawowy. Rozpoczyna pracê w policji i dopiero potem jednostka mo¿e skierowaæ go na kursy specjalistyczne, np. prewencji kryminalnej. Mo¿e siê te¿ zdarzyæ, ¿e taka osoba trafia na szkolenie oficerskie.

CZAS NA STUDIA

W pogoni za mod¹ czy pod pr¹d? Oto dylemat jaki kierunek studiów wybraæ. Wiecznie oblegane filologie obce, zawsze modne prawo, psychologiê lub zarz¹dzanie czy te¿ mo¿e lutnictwo? A mo¿e sinologiê, od której rodzicom a¿ w³osy staj¹ dêba na g³owie, ¿e to zupe³nie nie¿yciowe? Daæ siê porwaæ wszechobecnym trendom i studiowaæ jaki modny kierunek, czy te¿ obstawaæ twardo przy swoim czasem mo¿e na pierwszy rzut oka niezbyt praktycznym wyborze? Tekst: Ma³gorzata Orlicz

Ilu potrzeba psychologów, pedagogów i prawników? Od kilku lat tysi¹ce kandydatów na studentów w ca³ym kraju szturmuje podobne kierunki: oblegana jest wiêkszo æ filologii obcych, psychologia, prawo i zarz¹dzanie. Co sprawia, ¿e to w³a nie z tymi kierunkami rzesze m³odych ludzi wi¹¿¹ swoj¹ przysz³o æ? Prawo od lat cieszy siê nies³abn¹c¹ popularno ci¹. To wci¹¿ bardzo presti¿owy zawód nic wiêc dziwnego, ¿e co roku nie brakuje kandydatów na przysz³ych adwokatów. Na pewno bardzo kusz¹ce s¹ w tym przypadku zarobki w³asna praktyka prawnicza (podobnie jak lekarska) w dobie dzisiejszego kryzysu dla wielu stanowi powa¿ny argument. Bezrobotny absolwent prawa? Niemo¿liwe! Poza tym ludzie zawsze bêd¹ potrzebowaæ prawników zawieraj¹ umowy, rozwodz¹ siê, dostaj¹ spadki, a prawo jest tak skomplikowane, ¿e kto musi im pomóc je zinterpretowaæ To tak¿e zawód, chyba jak ¿aden inny, zwi¹zany z rodzinnymi tradycjami w prawniczych rodzi-

CZAS NA STUDIA

Od pewnego czasu w Polsce wzorem Stanów Zjednoczonych i krajów zachodnich coraz popularniejsze staj¹ siê terapie i warsztaty psychologiczne wszelkiej ma ci.

nach zazwyczaj wychowuj¹ siê przyszli prawnicy Jeszcze kilka lat temu na szczytach list popularno ci królowa³o zarz¹dzanie i marketing. I choæ to nadal bardzo popularne kierunki, zainteresowanie nimi powoli spada. Specjali ci s¹ zgodni rynek ju¿ siê nasyci³ specjalistami od zarz¹dzania, teraz przyszed³ czas na wê¿sze specjalizacje. Zg³êbianie tajników ludzkiej duszy Kusi wielu, dlatego psychologia wci¹¿ jest jednym z najchêtniej wybieranych kierunków. Nic dziwnego od pewnego czasu w Polsce wzorem Stanów Zjednoczonych i krajów zachodnich coraz popularniejsze staj¹ siê terapie i warsztaty psychologiczne wszelkiej ma ci. Ci¹-

g³y pêd ku karierze i wszechobecny stres tylko pog³êbiaj¹ to zjawisko dla psychologów w najbli¿szym czasie na pewno nie zabraknie wiêc zajêcia. Poza tym psychologia jest bardzo szerok¹ dziedzin¹ wiedzy i daje mo¿liwo æ zatrudnienia w wielu zawodach. A co z pedagogik¹? Od kilku lat trwa dla niej dobra passa d³ugo niedoceniania, nies³usznie by³a kojarzona jedynie z zawodem nauczycielskim i prac¹ w szkole, do której raczej nie ma siê co

Rynek pracy wymusza ci¹g³e doszkalanie siê, andragogika jest wiêc specjalizacj¹ z ogromnymi perspektywami zawsze bowiem bêd¹ potrzebni ludzie, którzy potrafi¹ szkoliæ innych.

spieszyæ (w przys³owiu kl¹twie oby cudze dzieci uczy³ co chyba jednak musi byæ ). Tymczasem specjalizacja nauczycielska czy przedszkolna to raptem jedne z wielu na pedagogice! Dzi najpopularniejsza jest zdecydowanie andragogika, czyli kszta³cenie doros³ych.

Rynek pracy wymusza ci¹g³e doszkalanie siê, andragogika jest wiêc specjalizacj¹ z ogromnymi perspektywami zawsze bowiem bêd¹ potrzebni ludzie, którzy potrafi¹ szkoliæ innych.

A co z filologiami obcymi? Wystarczy spojrzeæ na rankingi popularno ci wszystkich wy¿szych uczelni w kraju filologie króluj¹. I to nie tylko tak popularne, jak anglistyka, germanistyka, romanistyka czy italianistyka o miejsce na hungarystyce, afrykanistyce, sinologii, skandynawistyce czy arabistyce tak¿e walczy wielu kandydatów. Nie ma siê co dziwiæ filologia to bardzo ciekawe studia, które ucz¹ nie tylko jêzyka, ale tak¿e historii i kultury danego kraju. T³umacz rzadkiego jêzyka np. fiñskiego czy arabskiego na pewno nie bêdzie mia³ k³opotu ze znalezieniem pracy, co jednak z tak powszechnym ju¿ jêzykiem angielskim? Zapotrzebowanie na

Filologia to bardzo ciekawe studia, które ucz¹ nie tylko jêzyka, ale tak¿e historii i kultury danego kraju.

Nie daj siê z³apaæ w pu³apkê, ¿e skoro na dany kierunek wybiera siê wiele osób, co w tym musi byæ. Nie zawsze warto lepo pod¹¿aæ za t³umem! Wybór kierunku studiów musi byæ Twoim i tylko Twoim wiadomym wyborem. W koñcu to Twoje ¿ycie i co Ci przyjdzie z bardzo modnej ekonomii czy informatyki, je li w ¿yciu chcia³by robiæ co zupe³nie innego?...

We pod uwagê fakt, ¿e je li wybierasz studia magisterskie, spêdzisz na nich co najmniej piêæ lat. To du¿o za piêæ lat zapotrzebowanie na rynku pracy mo¿e wygl¹daæ zupe³nie inaczej, ni¿ w tej chwili. Dlatego nie decyduj siê na dany kierunek jedynie dlatego, ¿e aktualnie jest spore zapotrzebowanie na jego absolwentów za Twoim wyborem musi i æ nie tylko wyrachowanie, ale przede wszystkim szczere zainteresowanie zg³êbian¹ wiedz¹.

CZAS NA STUDIA t³umaczy i lektorów wci¹¿ jest du¿e, ale rynek na pewno siê nimi nied³ugo nasyci a co roku mury uczelni w ca³ej Polsce opuszczaj¹ tysi¹ce absolwentów anglistyki Jest jeszcze jedno niebezpieczeñstwo z roku na rok elektroniczne translatory coraz lepiej radz¹ sobie z t³umaczonym tekstem. A po co komu t³umacz, je¿eli jego komputer zrobi t³umaczenie du¿o szybciej i taniej?...

Specjalista poszukiwany! Wszyscy eksperci s¹ zgodni w Polsce wci¹¿ brakuje wykszta³conych specjalistów. Od lat najwiêksz¹ popularno ci¹ ciesz¹ siê kierunki uniwersyteckie, pod-

Na brak pracy przez najbli¿sze lata na pewno nie bêd¹ mogli narzekaæ wysoko wykwalifikowani informatycy.

czas gdy wykszta³cenie cis³e politechniczne jest coraz bardziej w cenie. In¿ynierowie s¹ wiêc i nadal bêd¹ bardzo potrzebni! Na brak pracy przez najbli¿sze lata na pewno nie bêd¹ mogli narzekaæ

wysoko wykwalifikowani informatycy ju¿ dzi ciê¿ko sobie wyobraziæ ¿ycie bez komputerów, a proces ten bêdzie siê z ka¿dym rokiem pog³êbia³ (zw³aszcza, ¿e jak zauwa¿aj¹ eksperci Polska w porównaniu z innymi krajami UE ma jeszcze wiele do nadgonienia w kwestii zinformatyzowania).

Spo³eczeñstwo, które siê starzeje Nasze spo³eczeñstwo nieuchronnie siê starzeje i choæ nie jest to dobra informacja, niektórzy mog¹ tutaj upatrywaæ swojej szansy, bo starszym ludziom trzeba bêdzie zapewniæ odpowiedni¹ opiekê. Medycyna to nadal bardzo przysz³o ciowy kierunek w Polsce wci¹¿ brakuje lekarzy. Zreszt¹ nie tylko w Polsce Unia Europejska stoi otworem dla absolwentów medycyny. Na brak pracy nie powinni w przysz³o ci narzekaæ tak¿e pielêgniarze, rehabilitanci, opiekunowie a tak¿e absolwenci farmacji. Farmacja jest zreszt¹ jednym z najbardziej obleganych kierunków na uczelniach medycznych nasze spo³eczeñstwo za¿ywa coraz wiêcej leków, absolwenci tego kierunku zawsze znajd¹ zatrudnienie w aptekach, firmach farmaceutycznych, szpitalach czy laboratoriach.

Dziewczynie do twarzy w kasku! W Polsce na uczelniach technicznych kszta³ci siê ponad 300 tys. studentów, w ród których kobiety stanowi¹ zaledwie jedn¹ trzeci¹ studia techniczne s¹ wci¹¿ g³ównie mêsk¹ domen¹. A przecie¿ nie ma ¿adnego racjonalnego powodu, by dziewczyny gorzej radzi³y sobie na technicznych studiach! Ba od dawna jest kilka kierunków na politechnice, gdzie mêska dominacja nie ma racji bytu to chocia¿by architektura, biotechnologia, zarz¹dzanie i ekonomia czy chemia. Postrzeganie kierunków politechnicznych jako typowo mêskich zaczyna siê powoli zmieniaæ w tym roku ju¿ po raz drugi uczelnie techniczne w ca³ym kraju przeprowadz¹ specjalne spotkania informacyjne skierowane w³a nie do przedstawicielek p³ci piêknej. To co dziewczyny mo¿e politechnika jest w³a nie dla Was?!

Kierunki zamawiane W tym roku Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wy¿szego uruchomi³o pilota¿owy program, który zak³ada stworzenie w najbli¿szych latach zamawianych kierunków studiów w takich specjalno ciach, jakich brakuje na rynku pracy, a s¹ kluczowe dla rozwoju gospodarki. Zachêt¹ dla studentów maj¹ byæ wysokie stypendia najlepsi, którzy wyka¿¹ siê wynikami w nauce, mog¹ liczyæ na ok. 1 tys. z³ miesiêcznie. W roku akademickim 2008/2009 zamówienie kszta³cenia dotyczy kierunków: in¿ynieria biomedyczna, mechatronika, budownictwo, in¿ynieria rodowiska, elektrotechnika, energetyka, mechanika i budowa maszyn, automatyka i robotyka, matematyka i biotechnologia. Ministerstwo przewiduje, ¿e do 2013 roku studia na 30 zamówionych kierunkach rozpocznie 20 tys. studentów.

CZAS NA STUDIA

Najbardziej oblegane kierunki na Uniwersytecie Warszawskim podczas rekrutacji w roku akademickim 2008/2009 LICZBA MIEJSC

LICZBA KANDYDATÓW NA MIEJSCE

Iberystyka (sekcja hispanistyczna)

1075

22,40

Psychologia

2985

150

19,90

Dziennikarstwo i komunikacja spo³eczna (public relations i marketing medialny)

520

17,33

Miêdzykierunkowe studia ekonomiczno-mened¿erskie

865

17,30

Iberystyka (sekcja portugalistyczna)

288

16,94

Japonistyka

330

16,50

Anglistyka

2012

125

16,10

Socjologia w zakresie stosowanych nauk spo³ecznych

1597

100

15,97

Etnologia

586

14,65

Ugrofinistyka, linia fiñska

277

13,85

( ród³o: dane Uniwersytetu Warszawskiego)

LICZBA CHÊTNYCH

KIERUNEK

Najpopularniejsze typy uczelni ( ród³o: GUS, rok akademicki 2007/2008)

n Uniwersytety: 538 208 studentów n Wy¿sze szko³y techniczne: 310 555 studentów n Wy¿sze szko³y rolnicze: 89 735 studentów n Wy¿sze szko³y ekonomiczne: 410 810 studentów n Wy¿sze szko³y pedagogiczne: 110 334 studentów n Akademie medyczne: 56 114 studentów n Wy¿sze szko³y morskie: 9 921 studentów n Akademie wychowania fizycznego: 28 713 studentów n Wy¿sze szko³y artystyczne: 15 377 studentów n Wy¿sze szko³y teologiczne: 10 980 studentów

CZAS NA STUDIA

Wyk³adowcy w sutannie

Gdzie spotkasz wyk³adowcê w sutannie? W seminarium duchownym. Tak odpowie wiêkszo æ. Jednak osób duchownych nie brakuje na tzw. zwyk³ych, wieckich uczelniach. I to nie tylko na kierunku teologia. W samym senacie UMK w Toruniu zasiada czterech ksiê¿y... Tekst: Adam Zmitrowicz

Niew¹tpliwie przewa¿aj¹ na uczelniach katolickich, wydzia³ach teologicznych. Choæby na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, gdzie wyk³adaj¹ tak¿e siostry zakonne. Ksi¹dz Mariusz Lach z KUL-u mówi o sobie: Jestem salezjaninem i bardzo mi z tym dobrze . Mieszka w 8-osobowej wspólnocie zakonnej z profesorami i studentami. Lubi ró¿nego rodzaju makarony, a tak¿e ludzi, wiat,

science fiction (Gwiezdne wojny). Wyk³ada na katedrze Dramatu i Teatru w Instytucie Filologii Polskiej. Jest kierownikiem artystycznym studenckiego teatru ITP (Inicjatywa Teatralna Polonistów). rednio dwa, trzy razy do roku obiecuje sobie, ¿e rzuci teatr, najczê ciej dzieje siê tak przed premier¹ zwierza siê z u miechem. W teatrze pisze scenariusze, re¿yseruje, jest konsultantem

w sprawach kostiumów, opracowuje choreografiê, zaprzesta³ ju¿ noszenia dekoracji, podestów, rekwizytów i g³o ników...

Taki nudny wyk³ad... W jednym z miast, gdy organizatorzy zorientowali siê, ¿e zaproszony przez nich teatr jest z KUL-u i prowadzi go ksi¹dz, szybko siê wycofali, podejrzewaj¹c, ¿e na pewno przedstawienie bêdzie zasadnicze, powa¿ne i niepasuj¹ce do piknikowej atmosfery. Czy taki stereotyp my lenia dotyczy równie¿ wyk³adów prowadzonych przez ksiê¿y ¿e bêd¹ zasadnicze, powa¿ne? W przypadku ksiêdza Mariusza tak nie jest. Na jego zajêcia specjalizacyjne przychodz¹ ludzie, którzy sami je wybrali, bo to ich interesuje. Wiêc na dzieñ dobry ksi¹dz ma 50% pasjonatów, którzy ca³ym sercem ch³on¹ jego wyk³ady. Drug¹ po³owê trudno mu wyczuæ, ale gdy trafi¹ na zajêcia praktyczne, gdzie w dresie i bez koloratki prowadz¹cy skacze w rytm utworów Michaela Jacksona (bo jego piosenki maj¹ dobre rytmy), odrzucaj¹ dystans, przekonuj¹ siê do wyk³adowcy w sutannie.

CZAS NA STUDIA Teatr czy seminarium? By³em cz³owiekiem cichym, zamkniêtym, nie za bardzo chodzi³em do ko cio³a i nie za bardzo na imprezy... mówi o sobie ksi¹dz Mariusz. Pochodzi ze wiecia, uczy³ siê w Tucholi w technikum le nym. Wspomina pewien wyjazd z tych czasów do teatru, na Mistrza i Ma³gorzatê . Komu , kto nic nie wiedzia³ o ksi¹¿ce, trudno by³o zrozumieæ tekst sztuki. Mimo to po spektaklu wyszed³em i stwierdzi³em, ¿e... to jest to! Odkry³em, ¿e teatr to jest taka wielka magia. Ale nie przysz³o mi do g³owy, ¿e i ja móg³bym robiæ teatr, od razu wszed³em w rolê widza. Do czasu a¿... do wiadczy³em obecno ci Boga, takiej praktycznej nie teoretycznej. Trafi³em do nowicjatu salezjanów. Zosta³em zakonnikiem.

NAJS£YNNIEJSI, LEGENDARNI WYK£ADOWCY W SUTANNACH To oczywi cie Karol Wojty³a i Józef Tischner. O ich edukacyjnych zdolno ciach i poczuciu humoru kr¹¿y wiele opowie ci. Jedn¹ z nich jest anegdota o ksiêdzu Wojtyle, który zanim zamieszka³ w Watykanie uczy³ w Lublinie. Sesja zimowa. Studenci czekaj¹ na ksiêdza profesora Karola Wojty³ê, który mia³ egzaminowaæ z etyki. Czekaj¹ i czekaj¹... Po kilku godzinach pod sal¹ zostaje tylko jeden student, który nie uczestniczy³ w wyk³adach Wojty³y, gdy¿ w tym czasie wyje¿d¿a³ na wystawy malarstwa do Warszawy. Reszta studentów zrezygnowa³a z czekania, uznaj¹c, ¿e egzaminator nie przyjdzie. Ksi¹dz profesor, który wygl¹da³ bardzo m³odo i ³atwo mo¿na go by³o pomyliæ ze studentem, jednak siê zjawi³, a jego spó nienie by³o spowodowane spó nieniem poci¹gu. Kiedy zbli¿y³ siê do drzwi sali, w której mia³ odbyæ siê egzamin, czekaj¹cy student poinformowa³ go, ¿e egzaminatora nie ma. Natychmiast wiêc ksi¹dz Wojty³a zorientowa³ siê, ¿e student nie uczestniczy³ w jego zajêciach. Usiad³ obok niego i rozpocz¹³ pogawêdkê, która przerodzi³a siê w powa¿n¹ i d³ug¹ dyskusjê na temat zagadnieñ z etyki, które by³y przedmiotem wyk³adów i mia³y pojawiæ siê na egzaminie. Student z podziwem popatrzy³ na kolegê ksiêdza i stwierdzi³:

U salezjanów sport, muzyka i teatr stanowi¹ trzy filary wychowania, na których opiera siê wiêkszo æ czasu wolnego. Ksi¹dz Mariusz zabra³ siê za robienie okoliczno ciowych przedstawieñ. Przeszed³ wszystkie mo¿liwe typy teatrów amatorskich, æwicz¹c je na sobie. Jak to okre la uczy³ siê na w³asnych b³êdach. Bêd¹c

By³em cz³owiekiem cichym, zamkniêtym, nie za bardzo chodzi³em do ko cio³a i nie za bardzo na imprezy... mówi o sobie ksi¹dz Mariusz. w £odzi, organizowa³ spektakle z muzyk¹ na ¿ywo, pracowa³ w szkole, by³ kierownikiem internatu. I wtedy... prze³o¿eni wys³ali go na studia. Skoñczy³ w³a nie 29 lat, kolejne studia dla samego studiowania go nie interesowa³y, zw³aszcza ¿e to, co robi³ (wychowawca, nauczyciel, katecheta), bardzo mu odpowiada³o. Pomy la³ o polonistyce, bo chcia³ uczyæ, salezjanie maj¹ przecie¿ w Polsce sporo szkó³... Poszed³ na KUL, zastrzegaj¹c, ¿e ¿adnego teatru tam nie zrobi, bo to za ciê¿kie i za trudne.

Odnale æ per³ê Z przymiarek, by rzuciæ teatr nic nie wysz³o. Pasja rozwiewa jakiekolwiek w¹tpliwo ci i obawy. Po pó³ roku z kolegami i kole¿ankami z roku ksi¹dz Mariusz wystawi³ Per³ê , pierwsze przedstawienie, a potem by³y ju¿ tylko wiêksze rzeczy... Ten pierwszy spektakl opowiada³ o ewangelicznym kupcu, który szuka drogocennego klejnotu. Jak maturzy ci, wchodz¹cy w kolejny etap ¿ycia, maj¹ zabraæ siê do szukania i odkrycia per³y ? pytam ksiêdza, podejrzewaj¹c, ¿e doskonale zna odpowied na to pytanie. I nie mylê siê.

Stary, jak ty jeste obkuty! Proszê ciê, je li przyjdzie ksi¹dz profesor, to nie wchod przede mn¹ na egzamin, bo z pewno ci¹ oblejê! Ksi¹dz Wojty³a siê zgodzi³ i zapyta³, dlaczego w³a ciwie student nie by³ na ani jednym wyk³adzie z etyki. Bo wiesz odrzek³ pytany panuje powszechna opinia, ¿e te wyk³ady s¹ bardzo trudne i wrêcz abstrakcyjne. Gdyby profesor Wojty³a mia³ taki dar przekazywania wiedzy jak ty, to s³ucha³bym go z najwiêksz¹ przyjemno ci¹ i na pewno ¿adnego wyk³adu bym nie opu ci³. I wtedy ksi¹dz profesor poprosi³ o indeks. Student jeszcze nie bardzo rozumia³, o co chodzi, s¹dzi³, ¿e jego starszy kolega ¿artuje. Ale nie! To nie by³ kawa³. Kiedy profesor siê przedstawi³, student ma³o nie zapad³ siê pod ziemiê. A Wojty³a wpisa³ oniemia³emu z przera¿enia koledze 4+ i doda³: A w przysz³ym semestrze przychod jednak na wyk³ady. Lepiej nie s³uchaæ plotek, tylko samemu wyrobiæ sobie zdanie o wyk³adowcy. J

CZAS NA STUDIA Trzeba spojrzeæ na siebie. Zobaczyæ, co cz³owiek posiada jakie umiejêtno ci, mo¿liwo ci, pragnienia, chêci. Czasem mamy chêci, lecz nie wiemy, ¿e potrafimy je zrealizowaæ. Ka¿dy cz³owiek ma w sobie jaki klejnot, per³ê i musi najczê ciej kogo innego spotkaæ na swojej drodze, kto mu poka¿e, kto mu wska¿e, co ma wietnego, czym siê ma pasjonowaæ. Pokazaæ mu trzeba nowe, inne wiaty, które s¹ wokó³ nas. Tak¹ per³ê ka¿dy z nas ma bez wyj¹tku, tylko byæ mo¿e kto jej jeszcze nie zauwa¿y³ lub kto drugiemu cz³owiekowi nie powiedzia³ o tym... No i wtedy tkwi siê w prze wiadczeniu, ¿e ¿ycie jest smutne i szare, a ja nic nie potrafiê i nic nie umiem. To nie jest prawd¹. Nie spotka³em jeszcze ludzi, którzy nic nie potrafi¹! mówi ksi¹dz wyk³adowca. Po studiach osoby, które by³y w moim teatrze, pracuj¹ teraz w domach kultury, szko³ach i wspominaj¹, ¿e siê tu czego nauczyli, ¿e nigdy nie s¹dzili, i¿ mog¹ to czy tamto robiæ, a jednak robili. Odkryli jak¹ inn¹ rzeczywisto æ. To jest dla mnie najwiêksza rado æ.

Czas na hobby Ksi¹dz Mariusz jest bardzo zajêt¹ osob¹. Koñczy doktorat, wyk³ada, ale teatr zajmuje mu najwiêcej czasu, wype³nia ka¿d¹ woln¹ chwilê. Z trudem znajduje czas na swoje ulubione ksi¹¿ki, kino, wyjazdy, spotkania ze znajomymi... Wspó³pracuje z salezjañskim ruchem ewangelizacyjnym. Ale nie narzeka, bo wszystkie jego zajêcia s¹ tak ró¿norodne, tak bogate, ¿e chce to robiæ. mieje siê czasem, ¿e do kina chodzi raz na 3 4 miesi¹ce, a w teatrze jest co tydzieñ (albo w swoim, albo w zawodowym ). A co z marzeniami? Czy tak zapracowana osoba duchowna ma w ogóle jeszcze jakie marzenia? Studia, praca, to co robiê, jest wietnym spe³nieniem marzeñ przyznaje ksi¹dz Mariusz. Ale, oczywi cie, chcia³bym, by kilka spraw siê zmieni³o, choæby tych najdrobniejszych. Wokó³ siebie mam mnóstwo m³odych ludzi. Marzy mi siê, by teatr ITP mia³ swoje sta³e pomieszczenie na próby. Bo teraz odbywaj¹ siê one w salach wyk³adowych, wiêc najpierw zestawiamy ³awki, a potem je ustawiamy... To zajmuje trochê czasu. Czy teatr jest wiêc spe³nieniem marzeñ ksiêdza Mariusza? A mo¿e to sposób na ewangelizacjê? Salezjanin u miecha siê tajemniczo i na koniec rozmowy stwierdza, ¿e to przede wszystkim sposób na rozwijanie siebie, spotkanie ze sztuk¹ i z lud mi.

GDZIE NAJCZÊ CIEJ MO¯NA SPOTKAÆ WYK£ADOWCÓW W SUTANNIE? Na uczelniach ko cielnych. Na niektórych z nich tytu³y zawodowe nadawane absolwentom s¹ uznawane przez pañstwo. KATOLICKICH: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Paw³a II w Lublinie, Wy¿sza Szko³a Filozoficzno-Pedagogiczna Ignatianum w Krakowie (filozofia, pedagogika, kulturoznawstwo, praca socjalna), Papieska Akademia Teologiczna w Krakowie (teologia, filozofia, historia, nauki o rodzinie, historia sztuki, dziennikarstwo i komunikacja spo³eczna, ochrona dóbr kultury), Papieski Wydzia³ Teologiczny we Wroc³awiu (teologia), Papieski Wydzia³ Teologiczny w Warszawie (teologia), Instytut Teologiczny im. B³. Wincentego Kad³ubka w Sandomierzu (teologia), Instytut Teologiczny im. w. Jana Kantego w Bielsku-Bia³ej (teologia), Wy¿sze seminaria duchowne zgodnie z § 7 ust. 2 Umowy miêdzy Rz¹dem RP a Konferencj¹ Episkopatu Polski w sprawie statusu prawnego szkó³ wy¿szych zak³adanych i prowadzonych przez Ko ció³ katolicki, w tym uniwersytetów, odrêbnych wydzia³ów i wy¿szych seminariów duchownych, oraz w sprawie trybu i zakresu uznawania przez pañstwo stopni i tytu³ów nadawanych przez szko³y wy¿sze (DzU z 1999 r. nr 63, poz. 727) alumni wy¿szych seminariów duchownych, prowadz¹cych sze cioletnie studia zgodnie z wymaganiami prawa ko cielnego, mog¹ uzyskiwaæ tytu³ zawodowy magistra kierunku teologia na podstawie umów o wspó³pracy zawartych w oparciu o Konstytucjê Apostolsk¹ Sapientia Christiana z ko cielnymi szko³ami wy¿szymi oraz z uczelniami pañstwowymi, w których strukturze znajduj¹ siê wydzia³y teologii, posiadaj¹cymi prawo prowadzenia studiów magisterskich na tym kierunku.

INNYCH KO CIO£ÓW: Wy¿sza Szko³a Teologiczno-Humanistyczna im. Micha³a Beliny-Czechowskiego w Podkowie Le nej dawne Wy¿sze Seminarium Duchowne Ko cio³a Adwentystów Dnia Siódmego im. Micha³a Beliny-Czechowskiego w Podkowie Le nej (teologia uprawnione do nadawania tytu³u zawodowego licencjata teologii adwentystycznej), Prawos³awne Seminarium Duchowne w Warszawie (teologia uprawnione do nadawania tytu³u zawodowego licencjata teologii prawos³awnej), Wy¿sze Baptystyczne Seminarium Teologiczne w Warszawie (teologia uprawnione do nadawania tytu³u zawodowego licencjata teologii baptystycznej), Wy¿sze Seminarium Teologiczne im. Jana £askiego w Warszawie (teologia uprawnione do nadawania tytu³u zawodowego licencjata teologii metodystycznej), Warszawskie Seminarium Teologiczne (teologia uprawnione do nadawania tytu³u zawodowego licencjata teologii), Wy¿sze Seminarium Duchowne Ko cio³a Polskokatolickiego w Warszawie (teologia uprawnione do nadawania tytu³u zawodowego licencjata teologii starokatolickiej), Wy¿sze Seminarium Duchowne Ko cio³a Starokatolickiego Mariawitów w P³ocku (teologia uprawnione do nadawania tytu³u zawodowego licencjata teologii mariawickiej). (www.nauka.gov.pl)

p o k s o r o H

CZAS NA STUDIA Tekst: Roma

BARAN 21 III 20 IV

Baranek rozbawiony jak dzieciak ale skoñczy³ siê czas szalonych zabaw. Baranku, b¹d spokojny. Mo¿esz od teraz graæ w pi³kê w sklepie z porcelan¹. Od teraz ka¿da Twoja najbardziej szalona zabawa bêdzie oceniona jako rozwa¿na i celowa. Ty tylko pamiêtaj, ¿e nie jeste spod znaku Sowy nie zarywaj nocy. Twoja si³a nie wzrasta od patrzenia w gwiazdy. Wybierz raczej krótki bryk na zielonej ³¹czce. No, mo¿e byæ trawnik. Po³ow¹ stopy. ¯eby mandatu za deptanie trawnika nie daæ sobie zatkn¹æ na wdziêcznie zawiniêty ro¿ek. Intuicja Ciê nie zawiedzie. Maturê masz w kieszeni z doskona³¹ not¹. I ka¿de inne starania egzaminacyjne. Pod warunkiem, ¿e wybra³e to, co lubi³e od dawna. Przymuszanie siê do czego , czego nie znosisz, nie przyniesie dobrych efektów. Nie zaszkodzi te¿ wci¹¿ siê doskonaliæ. Gwiazdy szepc¹ czytaæ, czytaæ, czytaæ... W ka¿dej ksi¹¿ce znajdziesz co , co siê przyda. Mo¿esz siê zdziwiæ, gdy na egzaminie padnie pytanie spoza kanonu lektur, a Ty bêdziesz zna³ odpowied . Lato zapowiada siê mi³ymi chwilami. Gwiazdy widz¹ Twoj¹ pracowito æ i proporcjonalnie do niej szykuj¹ dla Ciebie NIESPODZIANKÊ pod koniec wakacji. Co niespodziewanego o czym nie mia³o marzy³e bêdzie dla Ciebie nagrod¹.

BYK 21 IV 20 V

Byk trochê jak Ciel¹tko teraz zdezorientowany. Du¿o nowych wyzwañ. A on lubi spokój... i ³atwo go traci wci¹¿ wdaj¹c siê w rewolucje zbawiaj¹ce wiat i przyjació³, którzy i tak szybko zapominaj¹ o jego wk³adzie w ich ¿ycie. Spo³ecznik i materia³ na dobrego przyjaciela. Z³ote serce Byka jest jego talizmanem. Dokucza mu tylko wtedy, gdy sumienie ma mu co do zarzucenia :) Od tej chwili przestanie podziwiaæ zieleñ wiosennej trawy, a zacznie spogl¹daæ w niebo szukaj¹c tam natchnienia dla swojej przysz³o ci. Rano pomy li nuuuda i da siê zwie æ podszeptom masz jeszcze duuu¿o czasu . A wieczorem zechce umiliæ monotoniê wypadem za miasto z kim bliskim sercu. Szybko jednak bêdzie wraca³ do zaczêtej pracy, bo ostatnio bardzo siê zrobi³ solidny. Wydoro la³, spowa¿nia³y te¿ jego marzenia. Ju¿ wkrótce siê przekona, ¿e one siê spe³niaj¹ im bardziej on siê o to stara. Bo Bykowi wszystko ³atwo przychodzi gdy nad czym pracuje. Nie dostaje za darmo kuponów do przysz³o ci, ale i niewiele siê musi wysilaæ, ¿eby je otrzymaæ. Chwilami Byk poczuje siê zmêczony tym nieustaj¹cym wymogiem pracy, ale jeszcze troszeczkê Byczki... jeszcze troszeczkê... :)) Ju¿ w lipcu wiat stanie otworem tak wielkim jak u miech na twarzy Byka :))))

RAK 21 VI 21 VII

BLI NIÊTA 21 V 20 VI

Masz jedn¹ naturê sk¹pan¹ w s³oñcu, odbit¹ jak w zwierciadle tafli lodu i drug¹, ukryt¹ pod tym w³a nie lodem. Wiosna stopi lód i oblicze Mroczne ujrzy S³oneczne. Mog¹ byæ tak ró¿ne od siebie, ¿e siê nie polubi¹. Gwiazdy polecaj¹ ¿ycie bez tajemnic... które tak uwielbiasz. Problemy z rodzin¹? No nie mów ¿e Ciê to dziwi... Zrób ocenê swoich po-prze-stêpków . I co...? Gwiazdy jeszcze Ciê kochaj¹, choæ coraz uwa¿niej s³uchaj¹ Saturna obmy laj¹cego dla Ciebie karê za obijanie siê po w³asnym ¿yciu. Masz ukryty geniusz i jeszcze du¿o czasu. Gdy tylko zechcesz, naprawisz wszystko, co siê zepsu³o. Nie musisz manipulowaæ przy cudzych dzie³ach sztuki kopiuj¹c je. Mo¿esz tworzyæ swoje w³asne. Zacz¹³ siê czas podsumowañ Twoich zalet i wad. Saturn odpu ci Ci grzeszki, je li zastosujesz jego zasadê: PRACA rzetelna, porz¹dek w papierach, ¿adnych pó³prawd, ³atwizny, ciemniania. Bawi³e siê swoim ¿yciem, jak kotek k³êbkiem w³óczki. Ale rozpl¹taæ taki supe³ to dla Ciebie drobiazg. Okres prze³omowy to rodek lata. Wtedy odczujesz wyniki swoich starañ. Sam zadecyduj, ku czemu zmierzasz Gwiazdy trzymaj¹ za Ciebie promieniste kciuczki :) i g³osikami jak srebrne dzwonki piewaj¹: to dla niego ³atwiiizna .

W Raka wst¹pi³a nowa energia wymachuje swoimi szczypczykami, tnie, nie sprawdzaj¹c czy równo i czy na pewno uci¹³ to, co zamierza³. Chodzi podekscytowany i wcale nie do ty³u. Energia go rozpiera i wci¹¿ siê rozgl¹da, co by tu jeszcze... Taki teraz jest Rak! Mo¿e siê zdarzyæ szczê liwie, ¿e na maturze dostaniesz zestaw pytañ z cudzej puli. Szczê liwy zestaw. Oczekuj wiêc zmian ¿yciowych planów z po¿ytkiem dla Twojej przysz³o ci. Wszystko co nag³e i nieplanowane, ma byæ dla Ciebie cudownym zrz¹dzeniem losu. Przyda Ci siê Twoja nowa dzielna postawa. Tak trzymaj! W utrzymaniu pozytywnej energii pomog¹ Ci æwiczenia cia³a najlepiej w wodzie. Mo¿e byæ te¿ piasek, ale uwa¿aj ¿eby Ci siê do oczu nie nasypa³o. To najlepszy czas na poprawienie wyników na p³ywalni albo w innej dyscyplinie. Zbli¿asz siê do momentu, w którym bêdziesz mia³ kondycjê olimpijczyka, wiêc korzystaj mo¿e tym kogo oczarujesz? Je li w sprawach serca zajd¹ zmiany w czasie wczesnego lata, to taki stan utrzyma siê przez d³ugi czas ku Twojej rado ci.

PANNA 23 VIII 22 IX

LEW 22 VII 22 VIII

Lew w jakim porozumieniu z Barankiem narobi³ zamieszania w zestawie swoich najlepszych kolegów, ale nie bardzo siê tym przejmuje. Subiektywna ocena innych niezmiennie okre la jego samego w najwy¿szym miejscu na firmamencie niebieskim. Reszta jest wed³ug Lwa tylko dodatkiem ot, ¿eby pusto na niebie nie by³o. Tylko na sprzyjaj¹cych jemu patrzy ³askawym okiem. Lubi ³asz¹ce siê nie-Lwy i zrobi wszystko, ¿eby ¿adnego z nich nie wypu ciæ z pazurów. Niestety, nie da siê tego przenie æ na grunt nauki. Tu Lew nie czuje siê odpowiednio uhonorowany. Gwiazdy zalecaj¹ Lwu zapomnieæ o królewskim pochodzeniu i zaj¹æ siê pokornym zg³êbianiem tego, o czym jeszcze nie ma zielonego pojêcia. Zapomnij Lwie o dumie pracuj jak ma³y kotek przy motku spl¹tanej w³óczki. Je li bêdziesz cierpliwy, jej niæ doprowadzi Ciê do upragnionego celu. Masz jednego Wielkiego Przyjaciela, tego najbli¿ej serca, jemu mo¿esz czasem siê wyp³akaæ ze swoich królewskich zgryzot. To Przyjaciel na ca³e Twoje ¿ycie, wiesz? Bêdziesz mia³ ich wielu, ale ¿aden nie bêdzie taki wyrozumia³y. Dbaj o niego, przejdziecie razem przez niejedn¹ trudn¹ cie¿kê w nowej czê ci lasu do jakiego teraz wstêpujesz :)

Nawet Gwiazdy maj¹ trudno æ ze zwróceniem Pannie uwagi bo nie znosi pouczania. Przeczyta³a ju¿ ka¿d¹ ksi¹¿kê dostêpn¹ na widnokrêgu, przynajmniej tak twierdzi. S³odka Panno, zbyt du¿a pewno æ siebie, jak¹ teraz siê popisujesz, mo¿e Ciê wpêdziæ w tarapaty. Gwiazdy wiedz¹, ¿e jeste m¹dra, ale radz¹, aby najpierw pomy la³a, potem przemy la³a co pomy la³a , a na koñcu przemawia³a. Osoby zwierzchnie bêd¹ Ci bardzo pomocne, wiêc wa¿ ka¿de s³owo, by czar ich cudownej pomocy nie prys³ z powodu Twojego zbyt ciêtego jêzyka. Latem Gwiazdy Ci popuszcz¹ i bêdziesz mog³a pofantazjowaæ. Jednak pamiêtaj, ¿e Twoje szybkie oceny czêsto stan¹ siê przyczyn¹ sporów, a mo¿e i zrywania starych przyja ni. Czy warto? Tajemnicze miejsce czeka na Ciebie latem. Mo¿e bêd¹ to kratery wulkanów albo przelot balonem nad piramidami? Odnajdziesz siê w³a nie w takich niezwyk³ych miejscach, bo z nimi jeste spokrewniona duchem. Nie dla Ciebie le¿enie plackiem na le¿aku i s¹czenie md³ych napojów przez s³omkê. Wybierzesz przej cie chwiejn¹ k³adk¹ nad potokiem pe³nym krokodyli. I w³a nie tego spodziewaj siê najbli¿szego lata potoku adrenaliny!

CZAS NA STUDIA

WAGA 23 IX 22 X

Elegancka, szykowna, czasem wrêcz awangardowa albo ekstrawagancka... I te oczy... Mówi¹ ¿e najpiêkniejsze w ca³ym Zodiaku! Nie samymi oczyma jednak zrobi wra¿enie Waga na egzaminach. Waga sta³a siê ostatnio autorytetem w dziedzinach z szerokiego zakresu psychologii. A ¿e ma wrodzone zdolno ci przeczuwania wydarzeñ, mo¿e siê te¿ i intuicj¹ pos³ugiwaæ w razie potrzeby. Gwiazdy machnê³y tylko rêk¹, gdy spytano je o najbli¿sze miesi¹ce dla Wagi: Niebosk³on jej sprzyja . Co mo¿na dodaæ wiêcej? Tak trzymaj, obra³a dobry kurs i nie tracisz czasu na czcze fantazje, robi¹c tylko to, czego oczekuje od Ciebie Twoja przysz³o æ. I to ta najlepsza. Ten wymarzony stan utrzyma siê co najmniej do jesieni. Czasem tak siê zdarza, ¿e czas wzmo¿onych starañ mo¿e byæ jednocze nie czasem wypoczynku. Ty tego do wiadczasz. Chocia¿ zaraz... Jeden drobiazg: tylko s³odycze mo¿na by zamieniæ na jakie æwiczenia na wie¿ym powietrzu. Nic poza tym :))

SKORPION 23 X 21 XI

U Skorpiona, zwa¿ywszy na jego ¿ywio³ow¹ naturê, zapanowa³y nuuudy... Sta³ siê wyciszony, refleksyjny, a nawet sentymentalny. Czasem mo¿e zostaæ przy³apany na czytaniu poezji albo s³uchaniu nastrojowych ballad romantycznych. Dlaczego? Byæ mo¿e Skorpion staje siê swoj¹ lepsz¹ wersj¹. Odkrywa w sobie wielkie pok³ady rado ci i spokoju. Wzruszy³y siê Gwiazdy wielkim sercem Skorpiona i daj¹ mu teraz równie wielkie Moce. On sam powinien tylko uwa¿aæ, by na ¿adnym z egzaminów nie zerkn¹æ ani na chwilkê w okno mo¿e go to rozproszyæ i odci¹gn¹æ od pracy pisemnej w wiat odleg³ych rozmy lañ. ¯adnych wielkich wydarzeñ niezgodnych z oczekiwaniem Skorpiona ani ¿adnych przykrych niespodzianek. Egzaminy zaliczone, nawet je li co wyda siê, ¿e posz³o nie po jego my li, to w ogólnym rozrachunku wyjdzie mu to na dobre. By³o trochê zamieszania wokó³ wyborów jakich dokona³ ale Skorpion wie, co go krêci i nie odpu ci, bo ju¿ od dawna zbada³, ¿e warto d¹¿yæ do realizacji swoich a nie cudzych ¿yczeñ. Skorpion i jego Gwiazdy wiedz¹ najlepiej, czego mu potrzeba...

STRZELEC 22 XI 21 XII

Strzelec najszczê liwszy jest, gdy mo¿e siê zapracowaæ do utraty tchu, a potem z podziwem dla samego siebie ogl¹daæ swoje dzie³o. Teraz jest w³a nie okazja. Szkoda, ¿e siedzenie nad ksi¹¿kami nie wymaga bycia w ruchu, co Strzelce przecie¿ uwielbiaj¹. Nie dla nich bezruch i stagnacja. Mog¹ z siebie wykrzesaæ wszystkie iskry Gwiazd w imiê czynu . W dos³ownym sensie ruchu. Tymczasem ka¿dy, kto pos³uguje siê mow¹ ludzk¹, wci¹¿ mu przypomina o szczególnym okresie i konieczno ci skupiania siê nad stronicami podrêczników. To nie jego ¿ywio³... ale tylko do czasu, gdy te stronice bêd¹ zawiera³y rzeczy dla niego nudne! Bo gdy Strzelczyk znajdzie siê na cie¿ce swojej pasji, potrafi siêgaæ nawet po s³owniki polsko-chiñskie, ¿eby zg³êbiæ temat. Strzelec lubi dr¹¿yæ w jakim ustronnym miejscu. I nie jest to bezruch, gdy¿ jego ukryty wiat marzeñ daje mu okazjê do odbywania podró¿y na krañce wiata i jeszcze dalej. To ju¿ nie jest bezczynno æ. Aby , Strzelczyku, ju¿ teraz trafi³ na swoj¹ drogê, Gwiazdy przypomn¹ Ci pierwsz¹, specjalnie dla Ciebie opracowan¹ zasadê: nie rozpraszaj siê bocznymi cie¿kami, zmierzaj do w³asnych marzeñ. Tymi najskrytszymi Gwiazdy zajm¹ siê ju¿ we wrze niu. Wytrzymasz? Czas oczekiwania mo¿esz wype³niæ æwiczeniem cierpliwo ci. Jest tu jeszcze trochê do zrobienia..

KOZIORO¯EC 22 XII 19 I

Ni to Ryba ni Kozio³ek w staro¿ytnym wiecie postrzegany jako z³¹czenie cech wra¿liwej Rybki i twardo st¹paj¹cej po ziemi istoty o ostrych ró¿kach i twardych kopytkach. Daje nam to obraz osoby graj¹cej w ruletkê ¿ycia z dobrym skutkiem i mog¹cej ca³¹ wygran¹ odst¹piæ pod wp³ywem wra¿liwego ucha. Ulega has³u daj, bo masz ... Tak nasz Kozio³ek pokazuje wiatu weso³e podskoki na stromych ska³kach, a gdy nikt nie widzi, wp³ywa Rybi¹ albo Syreni¹ czê ci¹ swojej duszy pod kamyczek w spokojnym strumieniu. Czasem cierpi, bo wiat widzi tylko jego weso³e ró¿ki, a wdziêczny ogonek jest ukryty na samym dnie serca. Spe³nia oczekiwania wiata, ale rzadko ma tyle woli, ¿eby i swoje w³asne. Je li ¿ycie bêdziesz uk³ada³ pod cudze dyktando, nie znajdziesz szczê cia i kiedy do tego powrócisz. Po co wiêc marnowaæ czas na zadowalanie innych? Zrób to ju¿ teraz. Wiosn¹ jakie spory w Twoim bliskim otoczeniu... Uwa¿aj aby nie ucierpieæ, stój twardo przy swojej racji. Im s³oñce bêdzie wy¿ej na niebie, tym wiêksza bêdzie Twoja chêæ zakoñczenia wreszcie wszystkich obowi¹zkowych prac i zajêcia siê od dawna oczekiwanymi wakacjami. Wspania³e plany w towarzystwie kochanych przyjació³ pozwol¹ Ci wydobyæ z siebie nowe talenty. Kto wie, mo¿e za spraw¹ tych w³a nie wakacji zaczniesz my leæ o ca³kiem nowych rzeczach... Zw³aszcza Kozio³ki z koñca roku mog¹ odczuwaæ zwiêkszone pokusy wst¹pienia na now¹ drogê ¿ycia (cokolwiek to znaczy J).

WODNIK 20 I 18 II

Wodniki s¹ teraz na fali . Wszêdzie im siê wiedzie. Wszêdzie ich pe³no. Szczebioc¹ na ogó³ do æ rado nie, ale... ich Gwiazda Marudy z Konstelacji Wielkiej Niezadowolonej wci¹¿ im daje o sobie znaæ jak odcisk na palcu. Ci¹gle podejrzewaj¹ Zodiak o spisek przeciwko Wodnikom. Gdy niewiele siê dzieje, narzekaj¹ ¿e nuuuda. Gdy zbyt wiele siê dzieje zaczyna je boleæ g³owa. Kiedy Wodniki bêd¹ zadowolone? Gwiazdy co sugeruj¹, ale to zbyt odleg³y czas, ¿eby teraz siê nad tym rozwodziæ. W tym roku Wodniki bêd¹ wci¹¿ pracowa³y i zdobywa³y coraz to nowe zaszczyty, mo¿e i szczyty... Mog¹ niechc¹cy wynale æ sposób na odzyskiwanie tuszu z wypisanego d³ugopisu. Albo w kolejce po makaron poznaæ prezydenta USA. No bywa przecie¿, ¿e mog¹ go nie rozpoznaæ bo bêdzie w przebraniu. Mog¹ wpa æ na odkrycie starej mapy wiod¹cej do skarbów sprzed wieków. A pó niej t¹ map¹ rozpaliæ w ognisku, bo okropnie zimno bêdzie :)) Niech wiêc Wodniki bêd¹ cierpliwe i nie szanta¿uj¹ Gwiazd kwa nymi minami, bo im siê najwiêcej niespodzianek szykuje.

RYBY 19 II 20 III

W tym roku Rybki szybko zorientowa³y siê, ¿e pogr¹¿anie siê w rozmy laniach niebezpiecznie odci¹ga je od obowi¹zków i zaniecha³y ko³ysania siê na falach marzeñ. Zdoby³y, co by³o do zdobycia w zasiêgu ich czystych p³etw. Mog¹ siê teraz popisaæ brawurowymi skokami nad poziom swojego jeziorka, ¿eby z³apaæ kilka promieni s³oñca. S³oñce im rozdaje z³ote u ciski i tylko patrzeæ, jak Rybka oka¿e siê Delfinem. Trudno bêdzie j¹ rozpoznaæ. Ekstremalne sporty, nag³e pomys³y na trzydniowe eskapady w góry albo ciemne jaskinie w poszukiwaniu rodzimej tarantuli ¿ycie Ryb stanie siê pasmem niezwyk³ych wyczynów, bicia rekordów, kto wie, mo¿e nawet ich udzia³em stanie siê s³awa. Jedyne niebezpieczeñstwo jest takie, ¿e po lecie trzeba bêdzie wróciæ do swojej prawdziwej natury spokojnej Rybki, a pracy bêdzie sporo, bo Ryba czasem potrafi sobie wysoko stawiaæ poprzeczkê. Czekaj, Rybko, na wielkie zmiany w obszarach uczuæ... Powroty do starych znajomych i sympatii wezm¹ górê nad tymi nowymi.