ĠÇĠNDEKĠLER TABLO LĠSTESĠ HARĠTA LĠSTESĠ RESĠM LĠSTESĠ GRAFĠK LĠSTESĠ ġEMA LĠSTESĠ 1. TEMEL KAVRAMLAR 1.1. Planlama…………………………………………………………………………………...1 1.2. Mekansal Örgütlenme…………………………………………………………….………..1 1.3. Kurumsal Örgütlenme……………………………………………………………………..1 1.4. YönetiĢim Kavramı……………………………………………………………...….….….1 1.4.1.YönetiĢimin Ġlkeleri…………………………………………………………..….2 1.4.2. YönetiĢimin Kapsamı Ve Sınırları……………………………………………...2 2. ÜLKEMĠZDE MEKANSAL PLANLAMA SĠSTEMĠ VE KURUMSAL YAPILANMANIN TARĠHĠ GELĠġĠMĠ VE BUGÜNKÜ DURUMUNUN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ…………………….3 2.1. Planlamanın Tarihsel GeliĢimi……………………………………………………………..3 2.1.1. Tanzimat Dönemi………………………………………………………………..3 2.1.2. Cumhuriyet Dönemi Ve Cumhuriyet Sonrası Dönem…………………………..5 2.1.2.1. Planlı Dönem Öncesi…………………………………………………...5 2.1.2.2. Planlı Dönem…………………………………………………………...5 2.1.3. Yerel Yönetimler………………………………………………………..………8 2.1.3.1. Merkezi Ġdare…………………………………....………………..…….8 2.1.3.2. Mahalli Ġdare………………………………………………………..…..9 2.1.4. Ülkemizde Merkezi Yönetim Birimleri……………………………………...….9 2.1.5. Yerel Yönetimlerin Finansmanı………………………………………………..13 2.1.6. Yerel YönetiĢim………………………………………………………………..13 2.2. Türkiye’de Yönetimden Yönetime GeçiĢ Süreci…………………………………………14 2.2.1. Tanzimat’tan Cumhuriyet’e……………………………………………………14 2.2.1.1. Siyasi Ve Hukuki Açıdan DeğiĢimler…………………………………14 2.2.1.2. Sivil Toplumların OluĢma Süreci……………………………………..14
i
2.2.2. Cumhuriyet Dönemi…………………………………………………………...15 2.2.2.1. Siyasi Ve Hukuki Açıdan DeğiĢimler…………………………………15 2.2.2.1.1. Anayasal Düzenlemeler Ve Cumhuriyetin KuruluĢu…………15 2.2.2.2. Yerel Yönetim Yapısı…………………………………………………16 2.2.2.3. Türkiye’de Belediyeciliğin GeliĢimi………………………………….16 2.2.2.4. Cumhuriyet Döneminde Sivil Toplumun OluĢma Süreci……………..19 2.2.3. YönetiĢim Kavramı Ġle Gelen Açılımlar……………………………………….20 2.2.4. YönetiĢim Ġle Ġlgili Sorun Alanları…………………………………………….22 2.3. Planlama Türleri Ve Planlamadan Sorumlu Birimler…………………………………….23 2.3.1. Kapsamlı Planlama AnlayıĢı…………………………………………………...23 2.3.1.1. Kapsamlı Planlamayı Ġçeren Plan Türleri……………………………..24 2.3.1.2. Çok BaĢlı Planlama Yapılanması Ġle Ġlgili BaĢlıca Yasal Düzenlemeler…………………………………………………………………..42 2.3.2. Mekansal Planlama…………………………………………………………….45 2.3.3. Planlama Süreci………………………………………………………………...49 2.4. Türkiye’deki Bölgesel GeliĢme Planlarındaki Kurumsal Örgütlenme Modelleri.….…….53 2.4.1. DOKAP………………………………….……………………………………...53 2.4.2. DAP…………………………………………………………………………….53 2.4.3. ZBK…………………………………………………………………………….54 2.4.4. GAP…………………………………….……………………………………….55 2.4.5. YHGP………………………………….………………………………………..56 3. ĠZMĠR’DE KURUMSAL ÖRGÜTLENME…………………………………………………...60 3.1. Ġzmir’de Planlamaya Katılan Kurumlar………………………………………….……..60 3.2..Belediye ve Ġl Özel Ġdare Örgütlenmesi Ġçindeki Katılımcı Mekanizmaları Ne Kadar BaĢarılı?..................................................................................................................................................61 3.3. Ġzmir’in Stratejik Yönetim ÇalıĢmaları…………………….………..……….………....62 3.4. Ġzmir’de ki Sivil Toplum Örgütleri………………………………………………………62 3.5. Ġzmir Ġli’nde Kurumların Bugüne Kadar Yaptığı Projeler………...………………..….70 3.5.1. Sivil Toplum Örgütlerinin Yaptığı Projeler……………………………………70
ii
3.5.2. Yerel Yönetim Kapsamında GerçekleĢtirilen Projeler…………………………71 3.5.3. Ġzmir Ġli’nde Katılım Öncesi AB Mali Yardımı Kapsamında Finanse Edilen Projeler………………………………………………………..………………………………………..72 3.5.4. Kalkınma Ajansı Proje Ve Ab ĠliĢkileri Ofisi Tarafından GeliĢtirilerek Hibe Almaya Hak Kazanan/Yürütülen Projeler………………………………………….…………………72
4. DIġ ÜLKELERĠN PLANLAMA DENEYĠMLERĠ………………………………..…………...73 4.1. Almanya………………………………………………………………….…..…………….73 4.2. Fransa………………………………………………………………………..……………..74 4.3. Ġngiltere…………………………………………………………………….….….………...75 4.4. Japonya………………………………………………………………………..…………...76 4.5. Amerika BirleĢik Devletleri…………………………………………………..…………....77 5. SORUNLAR……………………………………………………………………….….….……...79 6. SORUNLARIN ĠZMĠR ĠLĠ’NE YANSIMASI………………………………………......……...86 6.1. GEDĠZ DELTASI SULAK ALAN SINIRI………………………………………….……….93 6.2. ĠZMĠR – DĠKĠLĠ TERMAL KÜLTÜR VE TURĠZM KORUMA VE GELĠġĠM BÖLGESĠ..93 6.2.1. 1/25000 ÖLÇEKLĠ ÇEVRE DÜZENĠ PLANI…………………..…………………………93 6.2.2 DOĞAL VE ÇEVRESEL DEĞERLER AÇISINDAN PLAN KARARLARININ ĠRDELENMESĠ………………………………………………………………………………..….94 6.2.3. UYGULAMA AġAMASINDA KARġILAġILABĠLECEK SORUNLAR VE PLAN KARARLARININ ĠRDELENMESĠ…………………………………….……….……………….97 6.2.4. 1/100.000 ÖLÇEKLĠ ÇEVRE DÜZENĠ PLANI ĠLE ÇELĠġEN PLAN KARARLARININ ĠRDELENMESĠ……………….………………………………………………………….……….98 6.3.ÇEġME YARIMADASI………………………………………………………………………99 6.4. ĠNCĠRALTI TURĠZM MERKEZĠNDE – ĠNCĠRALTI VE BALÇOVA KAPLICALARI KESĠMĠ – PLANLAMA SÜRECĠ……………………………………….……..……................100 6.4.1.
PLANLAMA YÖNTEMĠ………………………………………………………………103
6.4.2.
PLAN ĠÇERĠĞĠ VE KAPSAMI……………………………………………………….103
6.4.3.
PLAN KARARLARI………………………………………………………………………….104
iii
6.4.4. PLANLAMA SÜRECĠNĠN ĠRDELENMESĠ…………...…………………………………….105
7. GZFT ANALĠZĠ……………………………………………………………………………….107 8. KAYNAKÇA……...……………………………….…………………………………..………113
Tablolar Listesi Tablo 1: Planlamanın Kurumsal Yapısı…………………………………………………………47 Tablo 2: Bölgesel GeliĢme Planlarının Bugünkü Kurumsal Örgütlenmeleri…………….............57 Tablo 3: Türkiye Bölge Planlama ve Bölgesel GeliĢme Deneyimleri……………………………57 Tablo 4: Ġzmir’de Sivil Toplum KuruluĢlarının Stratejik Mekansal Planlamaya GörüĢ Belirtme Yüzdesi …..……………………………………………………………………………………….63 Tablo 5: Ġzmir Ġlçeleri’ndeki Aktif Sivil Toplum KuruluĢları Sayısı…………………...……….64 Tablo 6: Ġzmir Geneli ve Ġlçelerinin 2007 Genel Seçime ve 2010 Referanduma Katılma Yüzdeleri, Ġlçe Belediyeleri’nin Siyasi Partileri………………………………………………….68 Tablo 7: Türkiye’deki Sivil Toplum KuruluĢları’nın Genel Sorunları Ve Çözüm Önerileri……71 Tablo 8: Almanya’nın HiyerarĢik Yapısı………………………………………………………..73 Tablo 9: Fransa’nın HiyerarĢik Yapısı…………………………………………………………...74 Tablo 10: Ġngiltere’nin HiyerarĢik Yapısı…………………………………………………..….....75 Tablo 11: Japonya’nın HiyerarĢik Yapısı ………………………………………....…..……..…..76 Tablo 12: Amerika BirleĢik Devletleri’nin HiyerarĢik Yapısı………………………………..….77 Tablo 13: Ġzmir Ġli GZFT Analizi………………………………………………………..……111
Haritalar Listesi Harita1 : Bölgesel Kalkınma Planı Yapılan Bölgeler………………………….…………….….22 Harita 2: Ġktisadi Bölge Birimleri Sınıflandırması (NUTs) Düzey 1 Bölgeleri …………………26 Harita 3: Ġktisadi Bölge Birimleri Sınıflandırması (NUTs) Düzey 2 Bölgeleri……………….….26 Harita 4: 1/100 000 Çevre Düzeni Planı ÇalıĢması Yapılmakta Olan Planlama Bölgeleri ve Ġller 2006) …………………………………………………………………………………..…………30
iv
Resim Listesi Resim 1 : YönetiĢim Ġlkeleri……………………………………………………………………….2
Grafik Listesi Grafik 1 : TESEV’in 1999 yılında yapmıĢ olduğu kurumlara güven çalıĢması…….…………..22 Grafik 2 : Sivil Toplum Örgütlerinin Büyük ġehirlere Göre Aktifliği…………………………...63 Grafik 3 : Ġzmir Ġlçeleri'ndeki Aktif Sivil Toplum KuruluĢları………………….……………….64 Grafik 4 : Ġzmir Ġlçeleri’nin 2007 Yılında Genel Seçimlere Katılma Yüzdeleri……...………….66 Grafik 5 : Ġzmir Ġlçeleri’nin 2010 Yılı Referanduma Katılma Yüzdeleri…………….….………67 Grafik 6: Türkiye ve Ġzmir Genelinde Referanduma Katılım Oranı………………….………….69 Grafik 7: Türkiye ve Ġzmir Genelinde 2007 Seçimlerine Katılım Oranı……………..…………..69
ġema Listesi ġema 1 : Türkiye’de Kamu Yönetim Sistemi…………………………………………………….12 ġema 2 : Planlama Süreci…………………………………………………………………………49 ġema 3 : Ġmar Mevzuatına Belirlenen ġekliyle Plan Onay Süreci………...…...…….…………..51 ġema 4 : Ülkemizde Yapılmakta Olan Plan Onay Süreci……………………………………..…52
v