Εισαγωγή και κατανόηση του όρου "Placemaking"

Placemaking Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Κ Α Ι Κ Α Τ Α Ν Ο Η Σ Η

ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ | ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ | ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ V-VII | ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ

Photo: Baltimore Aerials

Placemaking - Τι είναι;

1

Προσωρινοί χώροι στάσης σε δρόμους κίνησης οχημάτων

2

Προσωρινοί χώροι δραστηριοτήτων σε πλατείες

4

Προσωρινοί χώροι δραστηριοτήτων σε λιμάνια

7

Προσωρινοί χώροι δραστηριοτήτων σε αστικά κενά

9

Parklets σε χώρους στάθμευσης, επί του δρόμου

10

Statement pocket parks

11

Σήμανση στο οδικό δίκτυο - Tactical Urbanism

12

Τοιχογραφίες δρόμου

16

Σκοπός του placemaking

17

Εργαλεία που μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά τον συμμετοχικό σχεδιασμό

18

Τι γίνεται με τη βιωσιμότητα;

19

Creative Placemaking

21

Digital Placemaking

26

Παραδείγματα στην Ελλάδα

29

Εν κατακλείδι

37

Credits

38

Placemaking - Τι είναι; Ο όρος αυτός μπορεί να θεωρηθεί ως η διαδικασία, κατά την οποία δύναται να μπουν οι βάσεις για τη δημιουργία τόπωντοποσήμων στον αστικό ιστό, με την ενεργή συμμετοχή της τοπικής κοινότητας. Να δημιουργηθεί, δηλαδή, το υπόβαθρο για τη σταδιακή μετατροπή των χώρων στους οποίους ζούμε, σε τόπους που βιώνουμε και αγαπάμε. ”Places we live - places we love” Στη λήψη αποφάσεων κατά το “σχεδιασμό τόπων” (placemaking) βρίσκεται ένα ολόκληρο δίκτυο ανθρώπων με διαφορετικές ιδιότητες και από διαφορετικούς χώρους, οι οποίοι συνυπάρχουν για τον κοινό αυτό σκοπό, τη δημιουργία τόπων, δηλαδή δημόσιων χώρων με χαρακτήρα, που πηγάζουν από την συμμετοχικότητα και τη συνεργατικότητα χωρίς αποκλεισμούς. ”Community-powered public spaces” Αφίσα για το “Making Of A Place: Productive Collision Between A Practice And A Passionate Community”, Abin Design Studio at Lilavati Lalbhai Library, CEPT University, Ινδία

2022-11-05 | Placemaking | LandmArch.

1

Η πρώτη αναφορά στον όρο πραγματοποιήθηκε το 1960 μέσω του “Placemaking movement” από την Jane Jacob και τον William Whyte. Σκοπός του κινήματός ήταν να προωθήσει τον επανασχεδιασμό των πόλεων με βάση τον άνθρωπο και όχι γύρω από τη χρήση των οχημάτων (automibile) για τη συνδεσιμότητα των διαφόρων τμημάτων τους. Το 1972, μέσα από το επαναστατικό βιβλίο του Jan Gehl, “Life Between Buildings: Using Public Space” και την φράση “First life, then space, then buildings. The other way around never works”, πολλοί αρχιτέκτονες, πολεοδόμοι και αρχιτέκτονες τοπίου άρχισαν να αναφέρονται όλο και περισσότερο στον σχεδιασμό πάρκων, πλατειών και γενικώς δημοσίων χώρων που προσελκύουν τους ανθρώπους και τις δραστηριότητές τους. Το 1975, μέσω του MKO έργου “Project for Public Spaces”του Fred Kent, ο όρος “placemaking” άρχισε να γίνεται συνόνυμος της δημιουργίας δημόσιων χώρων που ευνοούν και ευνοούνται από τις κοινότητες. Παραδείγματα: 1. Προσωρινοί χώροι στάσης σε δρόμους κίνησης οχημάτων Αστικά έπιπλα σε κεντρικό δρόμο της Στοκχόλμης κατά την θερινή περίοδο Photo: Ernst Henry

Δημόσιος χώρος για πεζούς στην Broad Street, Ατλάντα Credit: Gordon Douglas

2022-11-05 | Placemaking | LandmArch.

2

“Urban Bloom” pop-up χώρος στάσης, by AIM Architecture & URBAN MATTERS, Shangai Photo: CreatAR Images Στην σύγχρονη οδό Anfu της Σαγκάης ξεφύτρωσε πρόσφατα μια ενδιαφέρουσα αστική παρέμβαση που δείχνει πώς τα σκουπίδια ενός ανθρώπου μπορούν να δημιουργήσουν έναν πολύτιμο δημόσιο χώρο. Η AIM Architecture και η URBAN MATTERS σχεδίασαν το προσωρινό αστικό πάρκο “Urban Bloom”, ως μια πειραματική άσκηση που συνδυάζει ανακυκλωμένες παλέτες με γλυπτά από γυαλί, που μοιάζουν με δέντρα.

Yi Pei Square, Design Trust, Hong Kong Photo: Design Trust

2022-11-05 | Placemaking | LandmArch.

3

2. Προσωρινοί χώροι δραστηριοτήτων σε πλατείες Hellmans pop-up κινητό εστιατόριο στην Κοπενχάγη Photo: Samuel Christian

Τοπόσημο pop-up εικαστική εγκαατάσταση, σε πλατεία μετρό της Στοκχόλμης Photo: Claudio Britos

2022-11-05 | Placemaking | LandmArch.

4

HELSINKI MARKET SQUARE, stage by Studio Puisto Arkkitehdit Photo: Jussi Hellsten Η σκηνή αυτή με το όνομα “Archipelago” βρίσκεται δίπλα στον τερματικό σταθμό Suomenlinna των ferry. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για μικρά events, ενώ κάθε εβδομάδα φιλοξενεί ανοιχτά μαθήματα χορού για όλους.

2022-11-05 | Placemaking | LandmArch.

5

HELSINKI MARKET SQUARE, stage by Studio Puisto Arkkitehdit Photo: Jussi Hellsten

2022-11-05 | Placemaking | LandmArch.

6

3. Προσωρινοί χώροι δραστηριοτήτων σε λιμάνια Θερινή εγκατάσταση pop-up με ξαπλώστρες, ομπρέλες και άμμο, Playa Skeppsbron Photo: Maria Olsson

Τοπόσημο-κούνια για ενήλικες ,από τους Nivå Arkitekter, σε πλατεία της Στοκχόλμης Photo: Robin Hayes

2022-11-05 | Placemaking | LandmArch.

7

Pop Up Park, by RAIVIOBUMANN, Old Market Hall Photo: Jussi Hellsten Αποτελεί μια δωρεάν, ανοιχτή βεράντα για τους επισκέπτες. Το έργο τέχνης Seascape/Merinäkymä είναι του Petri Eskelinen και κάνει το στοιχείο του νερού σχεδόν απτό, δίνοντας μια εντελώς νέα άποψη στο παραλιακό μέτωπο του Helsinki.

Pop Up Park, by RAIVIOBUMANN, Old Market Hall Photo: Jussi Hellsten

2022-11-05 | Placemaking | LandmArch.

8

4. Προσωρινοί χώροι δραστηριοτήτων σε αστικά κενά Θερινή εγκατάσταση με τραπεζοκαθίσματα από τους Sweco landscape architects, Στοκχόλμη Photo: Ernst Henry

Θερινή εγκατάσταση pop-up με παλέτες από τους Sweco landscape architects, Στοκχόλμη Photo: Ernst Henry

2022-11-05 | Placemaking | LandmArch.

9

5. Parklets σε χώρους στάθμευσης επί του δρόμου Instant City Life, VEGA Landskab Photo: thearchitectureproject

Huntington Drive Parklet, Los Angeles Photo by: LADOT/Jim Simmons

2022-11-05 | Placemaking | LandmArch.

10

6. Statement pocket parks Portland Street Rest Garden, Design Trust, Hong Kong Credit: Design Trust

Bee Connected, White Arkitekter, Mareld Landskapsarkitekter, Howe & White, Gothenburg Photo: Mareld Landskapsarkitekter Pop-up πάρκο τσέπης για το “2016 Gothenburg Green World festival” Το αναδυόμενο πάρκο – Bee Connected – μιλάει για τον ρόλο των επικονιαστών στο πυκνό αστικό περιβάλλον. Στη Σκανδιναβία, υπάρχουν μερικές εκατοντάδες είδη μελισσών και σύμφωνα με νέα έρευνα, οι μέλισσες ευδοκιμούν εξίσου καλά σε αστικά περιβάλλοντα ,όσο και σε αγροτικά τοπία και φυσικά καταφύγια.

2022-11-05 | Placemaking | LandmArch.

11

7. Σήμανση στο οδικό δίκτυο - Tactical Urbanism West End Mural, Vancouver Credit: WestEndMural Η τοιχογραφία δρόμου στην οδό Cardero, μεταξύ Nelson και Comox, έγινε με τη βοήθεια εθελοντών και με την υποστήριξη της Viva Vancouver και της ομάδας κοινοτικού σχεδιασμού του West End, της πόλης του Vancouver.

Seasonal Turn, WHITELOCK STREET & BROOKFIELD AVENUE, BALTIMORE

by Graham Coreil-Allen, Q Batts, Vilde Ulset, Stephanie Baker, Iandry Randriamandroso, Ellie Burg, community volunteers Credit: Graham Projects Το Seasonal Turn είναι μια παρέμβαση κατευναστικής κυκλοφορίας πεζών και οχημάτων και μια εγκατάσταση street art που ενισχύει την ασφάλεια των πεζών. Η χρωματική παλέτα που επιλέχτηκε αντιπροσωπεύει τις εποχιακές αλλαγές και την ποικιλομορφία της γειτονιάς Reservoir Hill, της Βαλτιμόρης.

2022-11-05 | Placemaking | LandmArch.

12

Οι αναδυόμενοι (pop-up) και ενδιάμεσοι (interim) μετασχηματισμοί των δρόμων, γνωστοί και ως έργα τακτικής αστικοποίησης (tactical urbanism), προσφέρουν την ευκαιρία να δείξει κανείς γρήγορα και οικονομικά πώς οι δρόμοι της πόλης μπορούν να επανασχεδιαστούν για να καλύψουν τις όποιες νέες ανάγκες. Αυτά τα έργα αναδιανέμουν τον χώρο για να δώσουν προτεραιότητα σε διαφορετικούς χρήστες, ιδιαίτερα στους πεζούς και τα ποδήλατα, ενώ ταυτόχρονα επιδιώκουν να ενισχύσουν τη χρήση του δρόμου ως δημόσιου χώρου. Επαναπροσδιορίζουν την υπάρχουσα υποδομή, επιτρέποντας στις πόλεις να δοκιμάσουν τα νέα σχέδια πριν πραγματοποιήσουν επενδύσεις κεφαλαίου.

Credit: C40 Knowledge Hub

2022-11-05 | Placemaking | LandmArch.

13

Pearl St Plaza, New York Credit: The New York City Department of Transportation Το Pearl Street Triangle στο Ντάμπο του Μπρούκλιν, όπως προϋπήρχε ως χώρος στάθμευσης και αργότερα όπως διαμορφώθηκε από το Υπουργείο Μεταφορών της πόλης σε δημόσια πλατεία.

Ο καλλιτέχνης David Ellis ζωγράφισε αυτή τη γιγάντια τοιχογραφία πριν την αναδιαμόρφωση της πλατείας στην σημερινή της μορφή.

Photo: Stefano Giovannini

2022-11-05 | Placemaking | LandmArch.

14

Before: The Spot 4MKE Project Site, May 20, 2015, Milwaukee Credit: PPS Για περισσότερα από 25 χρόνια, η τοποθεσία που τώρα καταλαμβάνεται μερικώς από το The Spot 4MKE είχε δημιουργήσει ένα προβληματικό κενό στο φυσικό και κοινωνικό τοπίο του κέντρου του Μιλγουόκι. Η επιφάνεια των χώρων στάθμευσης της πόλης, έκτασης δύο στρεμμάτων, είχε περιγραφεί ως «μαύρη τρύπα» και «πονεμένο σημείο».

‍After: The Spot 4MKE Milestone Celebration, October 29, 2015

2022-11-05 | Placemaking | LandmArch.

15

Τοιχογραφίες δρόμου Οι τοιχογραφίες στον δρόμο ενισχύουν τους δεσμούς της κοινότητας, μιας και πολλές φορές η ίδια κοινότητα συμμετέχει στον σχεδιασμό, και επαναπροσδιορίζουν τους τρόπους μετακίνησης στον δημόσιο χώρο, μέσω του οδικού δικτύου. Δίνουν προτεραιότητα στην ασφάλεια των πεζών, κατευνάζουν την κυκλοφορία, ενώ ομορφαίνουν το τοπίο, γιορτάζουν την τοπική κουλτούρα και ενισχύουν τη σύνδεση της κοινότητας με παρακείμενες αγορές και τοπόσημα. Μιλάμε εδώ για κάθε είδους δημιουργική παρέμβαση στις οδικές υποδομές, όπως τις διαβάσεις πεζών και μπορεί να περιλαμβάνει, εξοπλισμό σήμανσης ή άλλο αστικό εξοπλισμό, υπόγειες διαβάσεις ή οτιδήποτε απαιτεί την έγκριση του τοπικού τμήματος μεταφορών και δημοσίων έργων.

Seasonal Turn Credit: Graham Projects

2022-11-05 | Placemaking | LandmArch.

16

Σκοπός του placemaking Σκοπός του placemaking είναι να αναδείξει μια νέα εικόνα του δημόσιου χώρου, η οποία θα αποτελεί ένα κράμα συλλογικής αντίληψης. Επιπλέον, η ενδυνάμωση των δεσμών τόσο μεταξύ των κοινοτήτων, όσο και μεταξύ των κοινοτήτων και των τόπων στους οποίους δρούν. Με αυτόν τον τρόπο θα είναι δυνατή: 1. H ενίσχυση τόσο της αντικειμενικής, όσο και της αντιληψιακής αξίας των δημόσιων κοινόχρηστων χώρων για όλους.

2. H προώθηση ενός περισσότερο μελετημένου, άρα και καλύτερα δομημένου, αστικού σχεδιασμού.

3. H διασφάλιση περισσότερων αισθητικών, κοινωνικών, πολιτιστικών και οικονομικών μοτίβων χρήσης του δημόσιου χώρου, προσφέροντας πλουραλισμό και ποικιλομορφία.

2022-11-05 | Placemaking | LandmArch.

17

Εργαλεία που μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά τον συμμετοχικό σχεδιασμό 1. Οι συλλογικές και ατομικές εκθέσεις.

2. Η ενημέρωση, η έρευνα, τα εργαστήρια και οι παρουσιάσεις.

3. Τα έργα μικρής κλίμακας και περιορισμένης χρονικής διάρκειας, όπως τα pop-up έργα.

4. Η τέχνη στον δημόσιο χώρο.

2022-11-05 | Placemaking | LandmArch.

18

Τι γίνεται με τη βιωσιμότητα; Η κοινωνική βιωσιμότητα (social sustainability), αποτελεί έναν από τους θεμελιώδεις σκοπούς του ”placemaking”. Για να επιτευχθεί, όμως, η κοινωνική βιωσιμότητα, η οποία σε μεγάλο βαθμό ορίζει και ορίζεται από την οικονομική και περιβαλλοντική βιωσιμότητα, απαιτείται μια σχέση μακράς διαρκείας όλων των ενδιαφερόμενων μελών, η οποία θα μπορούσε τόσο να μεταμορφώσει, όσο και να διατηρήσει τους δημόσιους χώρους. Για να εγγυηθεί, όμως, κανείς την κοινωνική αυτή βιωσιμότητα, απαιτούνται κάποιες παράμετροι, όπως: 1. Η αποδοχή στην διαφορετικότητα (inclusiveness).

2. Ο πειραματισμός με προσωρινές δραστηριότητες (pop-up).

3. Η δημιουργία κοινόχρηστων χώρων αλληλεπίδρασης (common spaces).* 4. Η προσβασιμότητα για όλους (accessibility).

5. Ο σχεδιασμός στην ανθρώπινη κλίμακα.

6. Τα ελκυστικά αστικά περιβάλλοντα (great places). Τα ελκυστικά αστικά περιβάλλοντα αποτελούν τον βασικό άξονα για την κοινωνική βιωσιμότητα, κατά τη διαδικασία του ”placemaking”. Οι παράμετροι που δημιουργούν τέτοιου είδους αστικά περιβάλλοντα είναι μεταξύ άλλων η ενισχυμένη αίσθηση ασφάλειας, ταυτότητας και αξίας, έννοιες που βοηθούν στην αποδοτικότερη κοινωνική ενσωμάτωση. *

Stavrides defines common space as “a set of spatial relations produced by commoning practices” that “create forms of social life, forms of life-incommons” (page 2). He therefore positions common spaces as distinct from public and private spaces, in that they emerge as sites open to public use and have rules and forms that are not dependent upon a prevailing authority (page 2).

“Common Space: The City as Commons”, Stavros Stavrides, 2016, Zed Books

2022-11-05 | Placemaking | LandmArch.

19

“What Makes a Great Public Place?”

Credit: PPS

2022-11-05 | Placemaking | LandmArch.

20

Creative Placemaking Κατά το “creative placemaking”, έναν όρο που εμπνεύστηκε η Ann Markusen και η Anne Gadwa Nicodemus, συγγραφείς του βιβλίου “Creative Placemaking”, τόσο δημόσιοι, όσο και ιδιωτικοί, μη κερδοσκοπικοί και κοινοτικοί τομείς συνεργάζονται για να διαμορφώσουν στρατηγικά τον φυσικό και κοινωνικό χαρακτήρα μιας γειτονιάς, μιας ολόκληρης περιοχής , ή μιας πόλης γύρω από τις τέχνες και τις πολιτιστικές δραστηριότητες. Με άλλα λόγια, το Creative Placemaking αξιοποιεί τις τέχνες και τον πολιτισμό για να εμπλακεί, να αναζωογονήσει και να αναδιαμορφώσει τις κοινότητες και τους τόπους στους οποίους δρουν.

2022-11-05 | Placemaking | LandmArch.

21

Η δημιουργία τόπων που καλλιεργούνται από έργα τέχνης, απαιτεί κανείς να τους νιώσει, να τους βιώσει και να τους εξερευνήσει. Η δημόσια τέχνη χρησιμοποιείται διεθνώς ως εργαλείο δημιουργίας τόπων, για την προώθηση της αστικής αναγέννησης και την ενίσχυση του κοινωνικού κεφαλαίου. Ο εντοπισμός και η δημιουργική κεφαλαιοποίηση αυτών των υποχρησιμοποιούμενων περιουσιακών στοιχείων μπορεί να οικοδομήσει αυτό το «κοινωνικό κεφάλαιο» και να πυροδοτήσει ένα νέο κοινοτικό πνεύμα—ενισχύοντας τη ζωτικότητα, υποστηρίζοντας την οικονομική ανάκαμψη και ανάπτυξη και βγάζοντας τους ανθρώπους έξω. Το creative placemaking μπορεί να επαναχρησιμοποιήσει τους υπάρχοντες προορισμούς και, μέσω της τέχνης, να δημιουργήσει νέους, που θα ενθαρρύνουν τους κατοίκους να τους επισκέπτονται και να τους ζουν.

Problem Solving Through Arts and Cultural Strategies - New guide to creative placemaking offers tips on how leveraging the arts, culture, and community-engaged strategies can lead to innovative, creative, and more equitable outcomes by ICMA, ARTPLACE, CIVIC ARTS, Laura Goddeeris, Lindsay Jacques Credit:ICMA-International City/County Management Association

2022-11-05 | Placemaking | LandmArch.

22

Public installation at New York City’s Garment District by Lateral Office Photo: Alexandre Ayer Pop-up αστικός εξοπλισμός βασισμένος στην τεχνολογία, την τέχνη και το παιχνίδι.

The Lawn On D swings, by Citizens Bank, Boston Credit: The Lawn On D Powered by Citizens Υπαίθρια εγκατάσταση - Αστικός εξοπλισμός

2022-11-05 | Placemaking | LandmArch.

23

“I should be crying but I just can’t let it show”, part of “Happy City Stuart Semple”’s city-wide art project ,Denver Credit: Stuart Semple Προσωρινή αστική έκθεση

GREENCASTLE SILO PROJECT by PUTNAM COUNTY MURAL PROJECT & Key Detail, 2019 Credit: PUTNAM COUNTY MURAL PROJECT Τοιχογραφίες σε εγκαταλλελειμένη περιοχή Αυτό το έργο δημιουργήθηκε από και για την κοινότητα, προσελκύοντας κατοίκους από ολόκληρο τον νομό. Φιλοξενεί εργαστήρια και παρουσιάσεις για καλλιτέχνες που ενδιαφέρονται να μάθουν για τις τοιχογραφίες και το creative placemaking.

2022-11-05 | Placemaking | LandmArch.

24

Rahway paseo, by Small Business Recovery Strategy, New Jersey Photo: Joe Brown Τοιχογραφίες - τοπόσημο Στο πλαίσιο μιας μεγαλύτερης εκστρατείας επαναλειτουργίας των επιχειρήσεων της πόλης μετά τον COVID-19, με τίτλο «Rahway Stronger», η πόλη του Rahway ενθάρρυνε δράσεις μέσω ψηφιακού μάρκετινγκ, τοποθέτησης σήμανσης και αναβάθμισης των εμπορικών της σημείων, για να προσελκύσει θαμώνες εντός και εκτός του Rahway.

Rahway’s Pride Block Party Photo: Amy Garcia Phillips

2022-11-05 | Placemaking | LandmArch.

25

Digital Placemaking Η ψηφιακή δημιουργία τόπων ενδιαφέρεται για το πώς μπορεί να αξιοποιηθεί η τεχνολογία ώστε να εμβαθύνει τη σύνδεση των ανθρώπων με τη δημόσια σφαίρα αλλά και αυτήν μεταξύ τους. Η πρακτική του digital placemaking βοηθά τους πολίτες να γνωρίσουν ξεχασμένους τόπους και να αναδημιουργήσουν προσωπικές εμπειρίες χρησιμοποιώντας την τεχνολογία, μέσα από τη δημιουργία ψηφιακών χώρων. Στην βάση του, η “δημιουργία τόπων” μας υπενθυμίζει ότι οι χώροι που κατοικούμε ή επισκεπτόμαστε, ακόμη και στον εικονικό κόσμο, δεν είναι απλώς λειτουργικοί, αλλά ενημερώνουν και ενισχύουν την ανθρώπινη εμπειρία.

2022-11-05 | Placemaking | LandmArch.

26

Geometric Projection Mapping by Javier Riera Credit: Moss And Fog Το έργο του καλλιτέχνη είναι συναρπαστικό για τον τρόπο που μεταμορφώνει ένα τοπίο, προσθέτοντας αυστηρή γεωμετρία σε μια πρώην οργανική τοποθεσία και δημιουργώντας μια συζήτηση γύρω από τη μορφή και το χώρο.

Crown Fountain, Millennium Park in Chicago Photo: Matthew T Rader

2022-11-05 | Placemaking | LandmArch.

27

Cyberdrone Drone Shows Photo: Cyberdrone Drone Shows Με drones συμπληρώνεται το περίγραμμα μνημείων που έχουν καταστραφεί.

2022-11-05 | Placemaking | LandmArch.

28

Παραδείγματα στην Ελλάδα «Cow Parade», 2006, Αθήνα Credit: Kathimerini Από τις πιο επιτυχημένες υπαίθριες εικαστικές εκθέσεις, το Cow Parade κάνει διεθνή καριέρα περιοδεύοντας σε μεγάλες πόλεις του κόσμου. Βασισμένο σε ιδέα του Ελβετού καλλιτέχνη Βάλτερ Κναπ, χρησιμοποιεί τη φιγούρα της αγελάδας ως καμβά για να δημιουργήσουν πάνω της καλλιτέχνες της διαφορετικής, κάθε φορά, πόλης.

«Γόπα project», Δήμος Αθηναίων, Εταιρείας Ανάπτυξης και Τουριστικής Προβολής, 2019 Πιλοτική πρωτοβουλία στο πλαίσιο του προγράμματος Τhis is Athens – Polis Credit: ertnews Το “γόπα project” είναι ένα περιβαλλοντικό πρόγραμμα, συλλογής και ανακύκλωσης αποτσίγαρων. Κάθε σταχτοδοχείο στο οποίο πετούν τη γόπα του τσιγάρου τους μοιάζει με «κάλπη». Πάνω στο κίτρινο κουτί αναγράφεται μια ερώτηση.

2022-11-05 | Placemaking | LandmArch.

29

Little Kook, Aθήνα Credit: trip

2022-11-05 | Placemaking | LandmArch.

30

Αστική σήμανση, Αθήνα Credit: In2life

Streer art, μετατροπή δρόμου σε πεζοδρόμιο, Αθήνα Credit: In2life

Πολυκλείτου “Re-energy” parklet Credit: Re Energy Parklet

Streer art, μετατροπή δρόμου σε πεζοδρόμιο, Αθήνα Credit: Athens Trigono

2022-11-05 | Placemaking | LandmArch.

31

Κοινωνικές δράσεις και αστική σήμανση Credit: Athens Trigono

2022-11-05 | Placemaking | LandmArch.

32

ΚΑΦΑΟ Εμπορικού Τριγώνου ως έργα τέχνης, This is Athens – Polis, Αθήνα Credit: ΑΘΗΝΑ 984 Photo: Δήμος Αθηναίων & iefimerida.gr Η δράση καθαρισμού όψεων του This is Athens – Polis υλοποιείται με δωρεά των: Κοινωφελές Ίδρυμα Αθανασίου Κ. Λασκαρίδη, Beat, Constantine Μ. Logothetis, COSMOTE, Ionian Hotels, Lampsa Hellenic Hotels SA. Η πρόσκληση απευθύνεται σε καλλιτέχνες που θα χρησιμοποιήσουν διάφορες τεχνικές όπως wheatpasting, stencil, ζωγραφική κ.ά. καθώς είναι κατάλληλες για εξωτερικούς χώρους και αντέχουν σε οποιεσδήποτε καιρικές συνθήκες. Ο δήμος Αθηναίων θα προστατεύσει τα έργα με διαφανές υλικό anti-graffiti. Το πρόγραμμα εντάσσεται στο πλαίσιο του This is Athens & Partners, τη σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, που ενεργοποίησε ο δήμος Αθηναίων σε συνεργασία με τον ΣΕΤΕ, την AEGEAN, τον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών, τη Λάμψα Α.Ε., τη Lamda Development και την Ιονική Ξενοδοχεία και Επιχειρήσεις Α.Ε., για τον συντονισμό και την υλοποίηση

2022-11-05 | Placemaking | LandmArch.

33

«Seeing the Invisible» Έργα τέχνης επαυξημένης πραγματικότητας εκτίθενται στον Εθνικό Κήπο Credit: ΣΚΑΙ Πρόκειται για μια εικαστική έκθεση-εμπειρία επαυξημένης πραγματικότητας στον Εθνικό Κήπο που ξεκίνησε συγχρόνως σε άλλους δέκα βοτανικούς κήπους παγκοσμίως. Τα έργα της έκθεσης είναι ορατά μόνο μέσω της δωρεάν εφαρμογής Seeing the Invisible, για κινητά και tablets. Δεκατρία έργα επαυξημένης πραγματικότητας (Augmented Reality) καταξιωμένων διεθνών καλλιτεχνών φιλοξενούνται αυτή τη στιγμή στην έκθεση Seeing the Invisible. Οι καλλιτέχνες που συμμετέχουν είναι οι: Λουκία Αλαβάνου, Refik Anadol, El Anatsui, Ori Gersht, Isaac Julien CBE RA, Mohammed Kazem, Sigalit Landau, Daito Manabe, Sarah Meyohas, Mel O’Callaghan, Pamela Rosenkranz, Timur Si-Qin, Jakob Kudsk Steensen, Ai Weiwei. Η βασική θεματική της έκθεσης επικεντρώνεται στη σχέση του ανθρώπου με το περιβάλλον, εξερευνώντας τα όρια και τις συνδέσεις μεταξύ τέχνης, τεχνολογίας και φύσης. Η έκθεση υιοθετεί μοντέλα βιώσιμων πρακτικών, εξού και τοποθετεί αυτές τις ψηφιακές εμπειρίες μέσα στους βοτανικούς κήπους, υπογραμμίζοντας τη σημασία της προστασίας της χλωρίδας και πανίδας της περιοχής και περιορίζοντας το αποτύπωμα άνθρακα στο ελάχιστο δυνατό.

2022-11-05 | Placemaking | LandmArch.

34

«For the Love of Greece”, Impact Hub Athens (περιβαλλοντική εκστρατεία που έχει ως στόχο να πληροφορήσει και να κινητοποιήσει όλους τους πολίτες, ενδυναμώνοντας τον διάλογο γύρω από τις απαραίτητες δράσεις αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης) Credit: athinakathari Το γκράφιτι έχει συνδεθεί παγκοσμίως με την υποβάθμιση του δημόσιου χώρου και την έλλειψη αισθήματος ασφάλειας στις γειτονιές των πόλεων. Στην Αθήνα εδραιώθηκε η αντίληψη ότι η πόλη αποτελεί έναν γυμνό καμβά για αυτοσχέδια έκφραση, ένα ελεύθερο πεδίο δράσης. Ορισμένα εντυπωσιακά γκράφιτι, καμιά φορά μικρά αριστουργήματα, άνοιξαν μια παράλληλη συζήτηση σχετικά με την τέχνη του δρόμου, καθώς και ερμηνείες για τον κοινωνικό θυμό και τη δημιουργικότητα που γεννά η αντίδραση στα αίτια της οικονομικής κρίσης. «Το πρόγραμμα των δημόσιων τοιχογραφιών επεκτείνεται σε όλες τις γειτονιές της Αθήνας και στα επτά δημοτικά διαμερίσματα. Στόχος είναι η πόλη να αποκτήσει περισσότερο χρώμα και με «καμβά» τα κτίρια της να αναδείξει τη σύγχρονη Τέχνη μέσα από τη ματιά των εκφραστών της, των νέων και ταλαντούχων street artists. Οι τοιχογραφίες δημιουργούνται για να αναδείξουν διαφορετικά σημεία της πόλης, να στείλουν αισιόδοξα μηνύματα και να εμπνεύσουν. Λίγο-λίγο, κάθε μέρα, η Αθήνα αλλάζει και με αυτές τις παρεμβάσεις», τονίζει ο Δήμαρχος Αθηναίων Κώστας Μπακογιάννης.

2022-11-05 | Placemaking | LandmArch.

35

Αθλητικού Κέντρου Σεπολίων, graffiti «Greek Freak», Δήμος Αθηναίων & same84 Credit: enikos Τα παλιά γήπεδα με τις τέσσερις μπασκέτες και το τσιμεντένιο παρκέ, ανακαινίζονται ριζικά. Αποκτούν σύγχρονο εξοπλισμό και κατάλληλες υποδομές, ώστε να εμπνεύσουν κι άλλους νέους να πιστέψουν στο όνειρο τους, ακολουθώντας τον δρόμο που χάραξε ο Γιάννης. Στα δύο γήπεδα μπάσκετ των Σεπολίων, ελέγχθηκαν και συντηρήθηκαν οι τέσσερις μπασκέτες αλλά και ο περιβάλλων χώρος τους, τοποθετήθηκε νέο ασφαλές τερέν με διαγραμμίσεις, αντικαταστάθηκε η περίφραξη, ενώ ο street artist same84 επιστρέφει στο γήπεδο όπου ξεκίνησε ο Γιάννης να ξεδιπλώνει την μπασκετική του ιστορία και δημιουργεί εκ νέου ένα εμβληματικό mural του πρωταθλητή του ΝΒΑ.

2022-11-05 | Placemaking | LandmArch.

36

Εν κατακλείδι Είναι σημαντικό να τονίσουμε πως κατά τη διαδικασία του Placemaking δεν είναι όλες οι αποφάσεις προκαθορισμένες. Αντιθέτως, πρόκειται για μια εξελισσόμενη διαδικασία ανάμεσα στους πολίτες και τα λοιπά ενδιαφερόμενη μέρη, όπως την πολιτεία, τους επενδυτές, τις ακτιβιστικές οργανώσεις κ.α., οι οποίοι ουσιαστικά χρησιμοποιούν τη συσσωρευμένη γνώση της εκάστοτε κοινότητας προς όφελος όλων. Το

Placemaking

όραμα. από

τη

Είναι

καθοδηγείται

συνεργατικό

μορφή.

Είναι

από

και

την

πάντα

προσαρμόσιμο,

Κοινότητα, τοποθετεί

περιεκτικό

με τη

και

ένα

συγκεκριμένο

χρηστικότητα

πριν

επικεντρώνεται

στη

δημιουργία προορισμών. Είναι, όπως συζητήθηκε παραπάνω, συγκεκριμένο για

το

πλαίσιο

στο

οποίο

χρησιμοποιείται,

δυναμικό

και

διεπιστημονικό.

Το Placemaking δεν είναι μια προσέγγιση από πάνω προς τα κάτω, αλλά ακριβώς το αντίθετο. Δεν προσφέρει λύσεις “αντιγραφής-επικόλλησης”, ή μια δοκιμασμένη σχεδίαση “μαζικής παραγωγής”. Είναι, δηλαδή, site-specific και δεν εξαρτάται από ρυθμιστικούς ελέγχους και κάποια ανάλυση κόστους-οφέλους.

2022-11-05 | Placemaking | LandmArch.

37

Credits A Short History Of [Placemaking], https://www.phdesigns.us/blo-posts/what-is-placemaking Graham Coreil-Allen: Making Place Happen, https://circa.umbc.edu/making-place-happen-graham-coreil-allen/ Making Of A Place: Productive Collision Between A Practice And A Passionate Community, https://worldarchitecture.org/architecture-news/efeev/making-of-a-place-productive-collision-between-a-practiceand-a-passionate-community.html Levande Stockholm, https://www.sweco.se/projekt/levande-stockholm/ Displacemaking: Finding Place Among the Architectures of Exclusion, https://arcade.stanford.edu/content/displacemaking-finding-place-among-architectures-exclusion Whimsical park built of recycled materials pops up in Shanghai, https://inhabitat.com/whimsical-park-built-of-recycled-materials-pops-up-in-shanghai/ Hong Kong’s colorful new ‘pocket parks’ are revitalizing public spaces, https://edition.cnn.com/style/article/hong-kong-micro-park-design-trust-hnk-spc-intl/index.html 10 Shops and Restaurants Made from Shipping Containers, https://www.remodelista.com/posts/10-stores-housed-in-shipping-containers/ Klart: Bredäng får vintertorg, https://www.mitti.se/nyheter/klart-bredang-far-vintertorg/reptkl!Hg41u34Xf12IRWQSP@nNIw/ Fler tillfälliga mötesplatser i sommar, https://vartgoteborg.se/stadsutveckling/fler-tillfalliga-motesplatser-i-goteborg-i-sommar/ Fredriksdals­kajen, https://nivaland.se/niva_projekt/fredriksdalskajen/ Instant City Life, https://www.flickr.com/photos/thearchitectureproject/17035118100 Helping Costa Mesa Restaurants: A guide for expanding restaurants using outdoor space during COVID-19, https://www.cmabs.org/cmstreateries BEE CONNECTED, https://www.mareldlandskap.se/project/bee-connected/ West End Mural: A collaborative community art project, https://westendmural.wordpress.com/ SEASONAL TURN, https://grahamprojects.com/projects/seasonal-turn/ How to implement street transformations: A focus on pop-up and interim road safety projects, https://www.c40knowledgehub.org/s/article/How-to-implement-street-transformations-A-focus-on-pop-up-andinterim-road-safety-projects?language=en_US&gclid=Cj0KCQjwteOaBhDuARIsADBqRehFx608Gnpf4wHaicBaXj42MxT9n6RBUlKnccPQH3-uQENCV-EB9EoaAt1YEALw_wcB HELSINKI MARKET SQUARE: PLACES FOR PEOPLE, https://raiviobumann.com/2019/08/helsinki-market-square-places-for-people/ A Streetcorner Serenade for the Public Plaza, https://www.nytimes.com/2013/06/02/arts/design/a-prescription-for-plazas-and-public-spaces.html WHAT’S HAPPENING AT THE PEARL STREET TRIANGLE?, https://dumbo.is/blogging/whats-happening-at-the-pearl-street-triangle From Parking Lot to Hotspot in Milwaukee, https://www.pps.org/article/from-parking-lot-to-hot-spot-in-milwaukee “Common Space: The City as Commons”, Stavros Stavrides, 2016, Zed Books, https://www.environmentandurbanization.org/common-space-city-commons Defining Creative Placemaking, https://www.arts.gov/stories/magazine/2012/3/arts-and-culture-core/defining-creative-placemaking Just Released: Problem Solving Through Arts and Cultural Strategies, https://icma.org/articles/article/just-released-problem-solving-through-arts-and-cultural-strategies What Is Placemaking?, https://www.archdaily.com/961333/what-is-placemaking

2022-11-05 | Placemaking | LandmArch.

38

Lawn On D 2021 Opening Day (with Swings!), https://www.thebostoncalendar.com/events/lawn-on-d-2021-opening-day-with-swings The Importance of Placemaking: Public Art’s Role in Returning Communities in Work and Play, https://artbusinessnews.com/2021/07/the-importance-of-placemaking-public-arts-role-in-returning-communitiesin-work-and-play/ PUTNAM COUNTY MURAL PROJECT, https://www.putnamcountymuralproject.org/ The City of Rahway Innovates Reopening Process with Shared Public Spaces, https://www.tapinto.net/towns/linden/sections/news-from-nearby/articles/the-city-of-rahway-innovates-reopening-process-withshared-public-spaces This small N.J. city has been quietly reinventing itself into an arts hub, https://www.nj.com/union/2020/02/this-small-nj-city-has-been-quietly-reinventing-itself-into-an-arts-hub.html Geometric Projection Mapping by Javier Riera, https://mossandfog.com/geometric-projection-mapping-by-javier-riera/ New Ways of Seeing Light: Media Architecture and Digital Placemaking, https://medium.com/design-at-sydney/new-ways-of-seeing-light-media-architecture-and-digital-placemaking-4315f7d8929 Cyberdrone Drone Shows, https://www.facebook.com/cyberdrone.show/ City cows, https://www.flickr.com/photos/sum2004/187458532/ Αυτό είναι το Γόπα project: Τι κάνουμε με τα αποτσίγαρα στα νέα κίτρινα σταχτοδοχεία, https://www.ethnos.gr/greece/article/129905/aytoeinaitogopaprojecttikanoymemetaapotsigarastaneakitrinastaxtodoxeia Little Kook cafe, https://www.trip.com/moments/detail/athens-382-13766360 Οι μικροί καινούριοι πεζόδρομοι της Αθήνας, https://www.in2life.gr/delight/goingout/article/603850/oi-mikroi-kainoyrioi-pezodromoi-ths-athhnas.html Athens Trigono, https://www.facebook.com/AthensTrigono/ Δήμος Αθηναίων: Ανοιχτή πρόσκληση για να γίνουν έργα τέχνης τα ΚΑΦΑΟ του Εμπορικού Τριγώνου, https://athina984.gr/2019/04/17/dimos-athinaion-anoichti-prosklisi-gia-na-ginoyn-erga-technis-ta-kafaotoy-emporikoy-trigonoy/ Τέρμα στο γκρι -Τα ΚΑΦΑΟ στην Αθήνα γίνονται καμβάδες καλλιτεχνικής έκφρασης, https://www.iefimerida.gr/politismos/ta-kafao-stin-athina-ginontai-kambades-ekfrasis Έργα τέχνης επαυξημένης πραγματικότητας εκτίθενται στον Εθνικό Κήπο από το Σάββατο, https://www.skai.gr/news/greece/diadrastika-sygxrona-erga-texnis-tha-ektethoun-se-mia-prototypi-ekthesi-stonethniko-kipo «At The River»: Το νέο έργο του Taxis στην Πανόρμου, https://www.lifo.gr/culture/design/river-neo-ergo-toy-taxis-stin-panormoy Γκράφιτι ή Τέχνη του δρόμου; http://athinakathari.cityofathens.gr/gkrafiti-techni-tou-dromou/ Τα γήπεδα μπάσκετ των Σεπολίων μεταμορφώνονται – Το εντυπωσιακό γκράφιτι του Αντετοκούνμπο, https://www.enikos.gr/society/ta-gipeda-basket-ton-sepolion-metamorfonontai-to-entyposiakogkra/1648645/ Boston Tactical Public Realm guidelines, 2018. Tactical Public Realm Guidelines, Boston, City of Boston Project for Public Spaces (PPS), 2004. PLACEMAKING, what if we built our cities around places?, New York, PPS Place Leadership Academy, 2020. Nordic Place Branding Report, Stockholm, Future Place Leadership LINK ARKITEKTUR, TRYGGARE SVERIGE, FUTURE PLACE LEADERSHIP, 2020. Placemaking in the Nordics, Stockholm, Nordic Placemaking Alexander Ståhle, 2018. PUBLIC SPACEMAKING, Stockholm. Spacescape in collaboration with UN HABITAT URBAN ECONOMY AND FINANCE BRANCH. Funded by Leif Blomkvist Forskningsstiftelse Dana Wall, 2019. Tactical Urbanism for Placemaking, Chicago, National Association of Realtors Meredith Glaser, Mattjis van’t Hoff, Hans Karssenberg, Jeroen Laven, Jan Van Teeffel, 2012. The City at the Eye Level, Delft, Eburon Academic Publishers

2022-11-05 | Placemaking | LandmArch.

39