De ziel van de plek (4

Maak kennis met Godelieve

We schrijven het jaar 1050, de hoge middeleeuwen. In West-Europa heerst stabiliteit. De Vikingen zijn verslagen en de Magyaren naar huis gestuurd. Het feodale stelsel brokkelt af. De handel bloeit en brengt welvaart, steden groeien en boeren drijven hun voedselproductie op. De christelijke boodschap is verspreid, iedereen gelooft in God.

Nabij het huidige Boulogne-Sur-Mer komt de lieftallige Godelieve ter wereld. Ze heeft geluk. Haar wieg staat in slot Londesvoorde en haar vader is de lokale kasteelheer in het prachtige Wierre-Effroy.

Nog piepjong wordt Godelieve uitgehuwelijkt aan Bertolf van Gistel, maar haar geluk keert snel. Het trouwfeest duurt drie dagen en nachten zonder dat haar echtgenoot opdaagt. Naar goede gewoonte trekt Godelieve toch bij hem in. Bertolf gunt haar geen blik waardig en laat haar lot door zijn moeder bepalen, die Godelieve zo mogelijk nog meer haat. Ze wordt mishandeld, vernederd en moet loodzwaar werk verrichten.

Tot ze op een dag weet te ontsnappen. Godelieve vlucht terug naar haar ouderlijk kasteel en haar vader is woest op de familie Van Gistel. Hij dient een klacht in bij de graaf van Vlaanderen, die op zijn beurt Bertolf dwingt zorg te dragen voor Godelieve. Ze keert terug naar Bertolf en schoorvoetend behandelt hij haar korte tijd goed, maar niet veel later geeft hij aan twee van zijn knechten opdracht om Godelieve te doden – de hyperactuele problematiek van feminicide is helaas van alle tijden. Ze wurgen haar met een sjaaltje en dumpen haar lichaam in een nabijgelegen poel. Dat sjaaltje zou later Godelieves handelsmerk worden.

Logo avant la lettre Wie een ster ziet op een auto denkt: Mercedes! Wie de swoosh ontwaart op sneakers weet: Nike! Wie in de zestiende eeuw een heilige ziet met een sjaaltje twijfelt niet: Sint-Godelieve! Wat we nu kennen als een logo, heet dan attribuut. Het is een beeld dat zo krachtig en alombekend is, dat je niet eens moet kunnen lezen om te weten wat er staat. Handig in tijden waarin ongeletterdheid de regel is.

Let er tijdens je ontdekkingstocht door de abdij op hoeveel vrouwen met sjaaltjes rond de hals je ziet op de vele kunstwerken.

Godelieve wordt begraven aan de kerk van Gistel. Bertolf hertrouwt en krijgt een blindgeboren dochter. Op een dag wast het kind haar gezicht met water uit de poel waarin het lichaam van Godelieve had gelegen. Plots kan ze weer zien, een mirakel. Bertolf bekeert zich en gaat op kruistocht. Hij wordt monnik op zoek naar vergiffenis voor zijn daden. Zijn dochter richt een klooster op, Abdij Ten Putte, waar vandaag nog steeds een waterput op de plek van de poel staat.

Godelieve staat bekend voor haar vrijgevigheid en lieftalligheid. Haar verhaal doet snel de ronde en mensen zien haar als een echte martelares. De bisschop van Doornik verklaart Godelieve heilig op 30 juli 1084.

Sint-Godelieve waakt sindsdien over de kleermakers en de naaisters. Mensen wenden zich tot haar tegen keelziekten, echtelijke ruzies en… boze schoonmoeders.