ALLERHEILIGENBIJLAGE 2021
ALLERHEILIGEN 2021 Afscheid nemen | Vlaams-Brabant
Nieuw:
Inmemoriam.be heeft eigen playlist met troostnummers op Spotify Blz. 12
Luc ook na 40 jaar nog herdacht met herdenkingsbericht in krant Blz. 15
Winnie Bloemen en Johan Terryn
schrijven boek na verlies van dochter en vader Blz. 5-6
Uitvaartdiensten worden feest van het leven Blz. 7-8
Gerealiseerd door Ads & Data Brand Studio, onderdeel van de commerciële regie van Mediahuis.
ALLERHEILIGENBIJLAGE 2021
Uitvaarten Kerkelijk of burgerlijk. Uitvaarten Plechtigheid in eigen Aula. Kerkelijk of burgerlijk. Betrouwbaar en Zorgzaam Plechtigheid in eigen Aula. Betrouwbaar en Zorgzaam
Ieder mens een apart verhaal
Huis Arijs
Rouwcentrum en funerarium Assesteenweg 415 - 1741 WAMBEEK Huis Arijs 02 582 12 91 Rouwcentrum en funerarium Overal en altijd tot uw dienst Assesteenweg 415 - 1741 WAMBEEK 02 582 12 91 info@huis-arijs.be Overal en altijd tot uw dienst www.huis-arijs.be info@huis-arijs.be 2 | ALLERHEILIGENBIJLAGE 2021
In de stilte van de rust starten de herinneringen...
Rouwcentrum ter Heide Gentsesteenweg 276 1730 Asse Tel: 02/306.66.61
uitvaartverzorging - grafmonumenten Handelsstraat 85 Leerlooierslaan 1 Londerzeel Puurs Sint-Amands
052 34 26 00 www.uitvaartenannaert.be
info@rouwcentrumterheide.be www.rouwcentrumterheide.be
VOORWOORD
MEELEVEN, OOK AL KENNEN WE DE MENSEN NIET PERSOONLIJK Het herfstgevoel neemt toe en we herdenken dan onze naasten die we hebben verloren. Dat zien we ook op het rouwplatform Inmemoriam.be waar overledenen worden herdacht. Jullie hebben het afgelopen jaar opnieuw massaal de weg gevonden naar Inmemoriam.be van Mediahuis waar meer dan 116.000 rouwbetuigingen verschenen. De digitale vooruitgang kan een grote hulp zijn bij rouwverwerking. Via Facebook en Instagram komen veel verhalen tot ons. We leven mee met mensen die we niet persoonlijk kennen. Zo volgde ik op Instagram Lara Switten, de mom blogger (larabylara.com) die begin augustus jl. de strijd tegen kanker verloor. Haar verhaal en hoe deze jonge mama met dat afscheid
omging, heeft me enorm aangegrepen. Het zal ongetwijfeld velen inspireren om net als zij tastbare boodschappen achter te laten voor de nabestaanden. Je nabestaanden steunen op een moment in hun leven dat je er zelf fysiek niet meer bij kan zijn, persoonlijk vind ik dat een heel mooie gedachte. Troost bij een afscheid en verdriet kan ook gevonden worden in liedjes en muziek. Hoe belangrijk dat kan zijn, ondervonden we aan de vele reacties bij onze oproep op Facebook naar jullie favoriete afscheidsliedjes. Waarvoor dank! We maakten er een mooie lijst van die je voortaan kan terugvinden via Spotify onder de naam: Troostnummers-Inmemoriam playlist. Laat het troost bieden of geniet van al die melancholie die toch past bij deze Allerheiligentijd. Evy Nulens Brandmanager Inmemoriam.be
COLOFON Ads & Data Brand Studio is de branded content afdeling van Mediahuis, die samen met commerciële partners verantwoordelijk is voor de inhoud van deze publicatie. V.U.: Hans De Loore, Katwilgweg 2, 2050 Antwerpen. Brandmanager: Evy Nulens. Accountmanager: Christel Raps. Productie: Ads & Data Brand Studio / Ann Schoofs. Teksten: Kizzy van Horne, Chris Nelis, Ann Schoofs. Layout: Design Studio Mediahuis. Beelden: Eigendom van de respectieve merken, tenzij anders vermeld. Fotografie: Karel Hemerijckx.
ALLERHEILIGENBIJLAGE 2021 | 3
ALLERHEILIGENBIJLAGE 2021
“De sterkte van een groot bedrijf, met de persoonlijke benadering van een familiebedrijf” B
egrafenissen Pues is een echt familiebedrijf, met alle sterktes van een grote onderneming. De vierde generatie doet er alles aan om, samen met een team van vakkundig opgeleide medewerkers, families een persoonlijk afscheid te bieden. Wat Begrafenissen Pues uniek maakt? “We bezitten de sterkte van een groot bedrijf, maar met de persoonlijke benadering van een familiebedrijf”, klinkt het. Vandaag staat de vierde generatie met Tom Pues, zijn echtgenote Lieve Vanwyngaerden en Kristof Lorent aan het roer, discreet bijgestaan door de oudere generatie samen met vakkundig opgeleid personeel. Samen staan ze klaar om voor families een persoonlijk afscheid te organiseren. Dat doen ze vanuit vier vestigingen met twee eigen aula’s. Zonder zware slogans. “De tevredenheid van de klanten is veel sterker dan alle grote slogans.” Wensen van de mensen Wil je familie, vrienden en kennissen de kans op een laatste groet in het funerarium bieden, 4 | ALLERHEILIGENBIJLAGE 2021
of wil je je dierbare in een vertrouwde omgeving opbaren en daar een rouwbezoek organiseren? Kies je voor een kerkelijk afscheid of eerder een persoonlijk moment in een aula? Bij Begrafenissen Pues heb je de keuze. “De voornaamste eigenschap van een goede uitvaartondernemer is goed kunnen luisteren naar de mensen en hun wensen. We kunnen het verdriet van de nabestaanden niet wegnemen, maar we kunnen het wel verzachten door een mooi en zeer persoonlijk afscheid te bieden waar ze met een warm gevoel naar terug kijken. Alles kan voor ons, en we zullen niet snel nee zeggen. We houden rekening met wat de familie wil, met andere geloofsovertuigingen, andere culturen en andere waarden en normen. Dat is de sterkte van Pues.” Oud klooster “We hebben zelf alles in huis om een uitvaart van a tot z te verzorgen: 24/24 permanentie, de nodige infrastructuur, een ruime keuze aan drukwerk, urnen, kisten, maar ook herdenkingsjuwelen. We vinden het belangrijk dat families zien wat de mogelijkheden zijn en niet online een keuze moeten maken.”
Pues Begrafenissen blijft werken aan een unieke dienstverlening. Zo zijn de twee aula’s in Herent en Heverlee volledig ingericht met de laatste technieken. Achter de schermen wordt hard gewerkt aan die uitbreiding met een derde aula in Kessel-Lo. Een uniek project. “We kochten een oud klooster dat we willen verbouwen tot knap uitvaartcentrum waar authenticiteit en de hedendaagse normen en waarden samen komen.”
Begrafenissen Pues. Eikestraat 2 in Winksele-Delle 016 60 15 06, www.pues.be
PERSOONLIJKE GETUIGENISSEN OVER AFSCHEID NEMEN EN ROUW
Een boek schrijven na het verlies van je ouder of kind Over verlies en rouw zijn al honderden boeken geschreven. Aangrijpender, persoonlijker én nog meer troostgevend wordt het vaak als auteurs schrijven over het verlies van hun eigen geliefde, familielid, vriend. Wij laten alvast twee mensen aan het woord die die stap gezet hebben.
Johan Terryn
‘Het uur blauw’
“
Rouwen is geen rechtlijnig proces, maar verloopt chaotisch.”
De vader van Johan Terryn overleed vorig jaar in de eerste, strenge lockdown. Hij sprak in zijn column op de radio over zijn droefheid, maar ook over het gebrek aan warmte en vrienden om hem heen op dat moment. Hieruit vloeiden een podcastreeks, een boek en de theatervoorstelling ‘Het uur blauw’ voort. “Wij, mensen hebben er nood aan ons verdriet te kunnen delen”, zegt Johan Terryn, radio- en televisiepresentator, acteur en coach. “Wat me na het overlijden van mijn vader opviel, is hoe weinig we voorbereid zijn op de dood. Nochtans weet iedereen dat hij op een dag afscheid moet nemen van een geliefde. En toch komt die dag als een donderslag bij heldere hemel. Die hele coronaperiode en de lockdown hebben dit gevoel alleen maar versterkt. We konden amper afscheid nemen. Het afscheid gebeurde in intieme kring van maximum vijftien personen. Ik mocht mijn moeder, broer en zus niet vastnemen. Vrienden waarmee ik mijn verdriet kon delen, mocht ik niet zien. Dit viel me enorm zwaar. Ik kon niet anders dan erover praten tijdens mijn column op Radio1. Ik kreeg hier enorm veel reactie op. Reacties van andere mensen die troost misten en het enorm apprecieerden dat ik erover sprak op de radio. Zo ontstond het idee om een podcastreeks te maken.” Johan Terryn ging ’s ochtends heel vroeg met twaalf mensen wandelen. “We spraken in dit vroege uur, waarin de wereld van donker naar licht evolueert, over verdriet, rouwen en afscheid nemen. Voor mij zit er enorm veel symboliek in dit uur, want op het einde is het licht en draait de wereld door, ook zonder de persoon die we verloren hebben.”
Chaotisch
Opnieuw bleven de reacties niet uit en kwam er het boek ‘Het uur blauw’, waarin Johan terugblikt op zijn gesprekken, op zoek gaat naar wat universeel is in al die individuele verhalen en ook zijn eigen rouwverhaal schetst. “Het is geen coronaboek, het woord komt er zelfs niet in voor, maar wel een boek over verlies en rouw in een periode waarin het ontbreken van warmte en mensen zo duidelijk maakte waar je op dat moment behoefte aan hebt.” Voor de auteur was het bovendien een manier om zijn eigen verdriet te verwerken. “Ik ontdekte dat rouwen geen rechtlijnig proces is, maar dat het heel chaotisch verloopt. Het overviel me. ‘De tijd heelt alle wonden’, en je moet ‘het een plaats geven’, zijn zo’n abstracte lege zinnen. Ik merkte ook wel dat je het verdriet in de ogen moet durven kijken en dat dat niet altijd makkelijk is. Maar het mag allemaal zo lang duren als je zelf wil, ook al verlangt je omgeving vaak dat je sterk bent en dat je er snel door geraakt. Ieder mens vindt wel een manier om ermee om te gaan, om het verlies van een dierbare op een manier zin te geven. Ik ben ervan overtuigd dat er ook schoonheid zit in verlies en daar ga ik naar op zoek in de voorstelling en het boek. Het doet me enorm deugd om mensen met mijn verhaal, de podcast, het boek en de theatervoorstelling een stukje troost en verbinding te bieden. Mensen hebben er nood aan om hun verdriet met elkaar te delen. Toen het publiek na de theatervoorstelling recht veerde en een luid applaus door de zaal klonk, besefte ik dit des te meer. Daarnaast was het voor mij een eerbetoon aan de man die me groot bracht, die me alles leerde. Ik ben blij dat het overlijden van mijn vader in zo’n bizarre periode toch nog een zinvolle invulling en betekenis kreeg.” Alle info over het boek (uitgeverij Lannoo), de podcast en de theatervoorstelling vind je op www.johanterryn.com/het-uur-blauw
❯
ALLERHEILIGENBIJLAGE 2021 | 5
Doen wat voor jou goed voelt
Winnie Bloemen / Zara Braeken
‘De kunst van het leven… nooit opgeven’ Na het overlijden van haar dochter Zara kon Winnie Bloemen niks anders dan schrijven. Ze zocht troost in het neerschrijven van haar gevoelens en gedachten, en probeerde op papier elke herinnering aan Zara levend te houden. Met haar boek ‘De kunst van het leven… nooit opgeven’ wil ze ook lotgenoten een hart onder de riem steken. 26 maart 2018. Een datum die Winnie, haar man Raf en dochter Judy nooit zullen vergeten. Dochter Zara kwam na een examen op school met de bus terug naar huis. Terwijl ze van de bushalte naar huis wandelde werd ze, op 700 meter van haar thuis, gegrepen door een kerende vuilniswagen. “Die dag werd ons leven volledig verwoest door een noodlottig ongeval”, zegt Winnie. “Ik heb altijd graag geschreven, maar op dat moment begon ik nog meer te schrijven. Ik wilde alles wat met ons gebeurde, wat door me heen ging, onthouden. Dus ik schreef alles neer. Het was mijn manier om de dingen te verwerken en niet te verdrinken in die diepe put. Een jaar lang schreef ik over mijn verdriet, mijn angsten, boosheid en alles wat komt kijken bij het verlies van een kind. De weken na haar overlijden vonden we op Zara’s kamer verschillende tekstjes, een gedicht dat ze schreef voor een gedichtenwedstrijd en ze bleek zelf bezig met een boek. Ze had twee grote dromen: een boek uitgeven en muziek uitbrengen. Zara had de twee talenten.” 6 | ALLERHEILIGENBIJLAGE 2021
Winnie besloot om Zara’s droom om een boek uit te brengen waar te maken. “Ik verweefde haar teksten in mijn verhaal en na een jaar dacht ik dat ik een boek in handen had. Helaas kreeg ik geen enkele reactie van uitgeverijen. Een vriendin zei me dat het boek persoonlijker mocht zijn, dat mensen ook wilden lezen wie wij als gezin zijn. Dit sloeg aan. Zo bracht ik vorig jaar ‘De kunst van het leven… nooit opgeven’ uit. Dit is trouwens de titel van het boek waar Zara zelf aan bezig was.” Winnie haalde zelf veel troost uit het schrijven, maar hoopt ook lotgenoten te helpen. “Wat ik merkte, is dat in onze maatschappij nog altijd geen plaats is voor rouw. Dat rouwen nog steeds taboe is. Je kind verliezen, is het ergste wat je kan overkomen. We voelden veel warmte en begrip van de mensen rondom ons, maar er was ook veel onbegrip. Raf en ik bleven allebei iets meer dan een jaar thuis. We hadden die tijd echt nodig om alles een plek te geven. Niet iedereen begreep dit. Met het boek wil ik dan ook tonen hoeveel verdriet er schuilt achter het verlies van een kind, en iedereen die rouwt zeggen dat het oké is. Dat je vooral naar jezelf moet luisteren en moet doen wat voor jou goed voelt. Wanneer lezers me laten weten dat ze steun vonden in mijn boek, doet me dat enorm deugd en ben ik blij dat Zara even bij deze mensen is kunnen binnenvliegen en haar dood toch nog een beetje betekenis kan hebben.” Ondertussen komt dezer dagen een tweede boek van Winnie Bloemen uit. ‘Voor eeuwig en altijd en zoveel meer’ vertelt nog meer wie Zara was en hoe zij door het leven ging. “Schrijven is nog het enige waar ik echt plezier in vind. Dat er een tweede boek uitkomt, betekent dan ook veel voor me”, besluit Winnie. De kunst van het leven… nooit opgeven, Winnie Bloemen / Zara Braeken, Uitgeverij Het Punt, www.hetpunt.be
“
Nog meer persoonlijke romans over rouw en de kracht van liefde Tonio – A.F.Th. van der Heijden De Nederlandse auteur A.F.Th. van der Heijden verliest in 2010 zijn 21-jarige zoon Tonio als gevolg van een verkeersongeval. Van der Heijden doet het enige waar hij op dat moment toe in staat is: in zijn herinnering graven, aantekeningen maken, schrijven. Hij wil te weten komen hoe zijn zoon leefde in de laatste uren en dagen voorafgaand aan de ramp, en hoe dit ongeluk kon plaatsvinden. Hij beschrijft zijn verdriet, pijn, angst, gemis, schuldgevoelens en radeloosheid. Met zijn roman probeert hij de dood van Tonio te begrijpen en meer dragelijk te maken.
Paula – Isabel Allende Paula is de dochter van schrijfster Isabel Allende. Het meisje raakt in 1991 plots in een coma, haar moeder waakt eindeloze nachten (bijna een jaar lang) aan haar ziekbed. Allende wil de herinneringen voor haar dochter vastleggen voor het geval Paula ooit weer ontwaakt. Als het duidelijk wordt dat dit niet meer zal gebeuren, wordt het verhaal een soort afscheidsbrief van de (van oorsprong Chileense, maar nu in de States wonende) Isabelle Allende aan haar dochter.
I.M. – Connie Palmen Connie Palmen schrijft met I.M. over het leven met en het verlies van haar geliefde Ischa Meijer, de journalist/tv-presentator die plots stierf in 1995. Het is niet alleen een boek over rouw, maar ook over liefde en leven. De Nederlandse Palmen schreef trouwens nog een tweede boek met dit thema als onderwerp naar aanleiding van het overlijden van haar man (politicus Hans van Mierlo). Het boek kreeg de titel Logboek van een onbarmhartig jaar (2011).
Gestameld liedboek – Erwin Mortier (Foto Judy Braeken)
Het was Zara’s droom om een boek uit te brengen”
Erwin Mortier beschrijft in poëtische en soms humorvolle taal het aftakelingsproces van zijn moeder. Maar het boek (uit 2012) gaat ook over de relatie tussen ouders en kinderen, afscheid nemen, herinneringen, verwerking van verdriet en onvoorwaardelijke liefde.
TRENDS
Uitvaartdienst wordt feest van het leven Terwijl vroeger de dood centraal stond, vieren we nu het leven wanneer we afscheid nemen van een dierbare. We willen de persoon herdenken zoals hij of zij echt was. Maar er zijn ook nog andere opvallende trends:
1. We vieren het leven De grootste tendens volgens de uitvaartondernemers is de creativiteit van de familie. “Van een uitvaart in het atelier van de pottenbakker tot een afscheidsplechtigheid onder de druivelaar van een hobbyist-wijnbouwer met nadien geen klassieke koffietafel, maar een glas van de eigen wijn, alles kan”, aldus Marysia Kluppels van Dela. “Terwijl een uitvaart vroeger in het teken van de dood stond, vieren we vandaag het leven. We willen tijdens het afscheid des te meer tonen wie de persoon was en wat hem of haar uniek maakte.”
Een uitvaart is tegenwoordig enorm persoonlijk en de uitvaartondernemer doet er alles aan om hier tot in het uiterste in mee te gaan. “Het recept van grootmoeders wafels op het prentje in plaats van een afscheidsgedicht, of bloemzaadjes van zonnebloemen die je via een afscheurstrookje van het herdenkingskaartje kan scheuren om zo de lievelingsbloemen van de overledene later te kunnen zaaien, je kan het zo gek niet bedenken. We merken dan mensen tegenwoordig geen limieten hebben en wij doen er alles aan om op elke vraag in de te gaan”, zegt Tom Pues van Pues Begrafenissen.
❯ ALLERHEILIGENBIJLAGE 2021 | 7
TRENDS
2. Ceremonies in open lucht Een aantal jaar geleden zagen we de uitvaartplechtigheden van de kerk naar de aula verschuiven. Vandaag kiezen we er steeds vaker voor om zelfs buiten de aula afscheid te nemen van onze dierbaren. Vooral buitenceremonies zitten sterk in de lift. “Mede door corona moesten we creatief zijn. Buiten was meer mogelijk dan binnen. Mensen kozen dan ook steeds vaker voor een plechtigheid buiten”, zegt Tom Pues. Steeds meer uitvaartondernemers bekijken zelfs of ze een buitenaula kunnen inrichten. “Wij in elk geval”, meldt Tom Pues. “Ik ben zelf een echte scout en hou enorm van de buitenlucht. Het spreekt steeds meer mensen aan om op een mooie locatie in de natuur afscheid te nemen. Uiteraard is dit wel weersgebonden en is dit in de zomer meer in trek dan in de winter. Maar ook na corona is dit zeker een blijver.” Bij Dela zien ze dezelfde trend. “Terwijl vroeger een afscheidsplechtigheid in de kerk standaard was, zien we steeds meer creativiteit”, zegt Marysia Kluppels, woordvoerder van uitvaartcoöperatie Dela.” De buitenuitvaarten zijn een tendens. 8 | ALLERHEILIGENBIJLAGE 2021
Heel wat ondernemers werken nu al met mobiele aula’s, zodat ze op verplaatsing een afscheidsceremonie kunnen organiseren. Dit gaat van luxetenten op locatie tot ceremonies volledig in openlucht. De connectie met de natuur is over het algemeen sterk toegenomen. Daar waar ze zijn, wordt goed gebruik gemaakt van natuurbegraafplaatsen in een bos of natuurpark. Nog niet elke gemeente heeft echter een natuurbegraafplaats.”
“
Uitvaartondernemers werken nu al met mobiele aula’s, zodat ze op verplaatsing een afscheidsceremonie kunnen organiseren. Dit gaat van luxetenten op locatie tot ceremonies volledig in openlucht. De connectie met de natuur is belangrijker geworden.”
3. Livestream blijft Elk afscheid is uniek en exclusief. Of het nu in grote of kleine kring gebeurt. “Tijdens corona konden we enkel in kleine kring afscheid nemen. Families die dat voordien ook al deden, zullen dit met minder schroom blijven doen”, zegt Marysia Kluppels. “Maar we zien toch dat de uitvaarten opnieuw groter worden, mensen hebben nood aan volk om zich heen en putten kracht uit de aanwezigheid van anderen. Wat wel een blijver is, daar zijn we zeker van, is de digitalisering van de uitvaarten. Van thuis uit of misschien zelfs op kantoor een uitvaart volgen via livestream, als je geen vakantiedag kan nemen of zonder er een eind te moeten voor rijden, leerden we tijdens corona kennen. Livestream zal ook na corona een succesformule blijven.”
ALLERHEILIGENBIJLAGE 2021
Willems Uitvaartzorg
Begrafenissen – Crematies – Grafzerken Met stijl en respect De Villegasstraat 1 1853 Strombeek-Bever Tel: 02 267 17 97
Steenweg op Brussel 76 1780 Wemmel Tel: 02 460 51 52
info@begrafenissen-willems.be www.begrafenissen-willems.be
Voor uitvaartzorg uitvaartzorg op Voor op uw uw maat. maat. DeHertogh HertoghGrimbergen Grimbergen nv De nv Wolvertemsesteenweg 11 - 1850 Grimbergen Wolvertemsesteenweg 11 - 1850 Grimbergen tel. 02 270 81 00
Omdatelk elk afscheid afscheid anders is...is... Omdat anders
Hottat Uitvaartzorg Hottat Begrafenissen - Crematies Lange LangeMolensstraat Molensstraat19-21 19-21 1800 Vilvoorde 1800 Vilvoorde www.hottat.eu www.hottat.eu
Rouwcentrum Van Hemelrijck
tel. 02 270 81 00
Wij helpen u op weg
Meer informatie vindt u op
Edingsesteenweg 69 1730 Asse 02/452 89 32 Vanhemelrijck@skynet.be www.begr-vanhemelrijck.be
Meer informatie vindt u op www.de-hertogh.com www.de-hertogh.com
ALLERHEILIGENBIJLAGE 2021 | 9
ALLERHEILIGENBIJLAGE 2021
Intercommunaal Crematorium van Brussel
Op 1 november 2021, zal het Intercommunaal Crematorium van Brussel zijn deuren openen van 10 tot 17 uur. Bij deze gelegenheid zal, om 10uur, een burgerlijke herinneringsplechtigheid georganiseerd worden, in de zaal George Tosquinet, dat toegankelijk is voor allen. Inlichtingen: ceremonie1ernovembre@cremabru.be Stillelaan 61 - 1180 Brussel 02 370.13.56 De ceremonie kan op afstand gevolgd worden via ZOOM op eenvoudige aanvraag op het adres : zoom@cremabru.be
Rouwcentrum Baudewyns Rouwcentrum BegrafenissenBaudewyns - Crematies Begrafenissen - Crematies Verheydenstraat 23 Rouwcentrum Baudewyns Verheydenstraat 1700 Dilbeek23 Begrafenissen - Crematies 1700 Dilbeek
Verheydenstraat 23 02 569 35 83 1700 02 569Dilbeek 35 83
baudewyns@skynet.be
baudewyns@skynet.be www.rouwcentrumbaudewyns.net www.rouwcentrumbaudewyns.be
‘Sta nu al stil bij later en zorg zo voor wie jou dierbaar is.’ DELA Holding Belgium NV (RPR Antwerpen 0464.914.763) gelegen te Noorderplaats 5 bus 2 te 2000 Antwerpen.
www.dela.be 10 | ALLERHEILIGENBIJLAGE 2021
ROUWPLATFORM
Inmemoriam.be start Facebookpagina waar mensen troost vinden bij elkaar Inmemoriam.be, het rouwplatform van Mediahuis in België, is gestart met een Facebookpagina. Zo wil Inmemoriam.be de community van iedereen die troost zoekt na het overlijden van een dierbare verder uitbouwen. “De Facebookpagina geeft ons de mogelijkheid om nog dichter bij de mensen te staan”, zegt brandmanager Inmemoriam.be Evy Nulens van Mediahuis.
Inmemoriam.be is niet enkel marktleider in de rouwberichtgeving, het platform wil mee blijven gaan in de moderne technologieën en manieren om het doelpubliek te bereiken. Zo zet het nu de stap naar Facebook. “Op de Facebookpagina van Inmemoriam zal je geen rouwberichten lezen of kunnen plaatsen. Daar dienen de website, de kranten en persoonlijke Facebookpagina’s voor. Wel willen we een nauwer contact met ons doelpubliek van mensen in rouw. We willen een community uitbouwen voor iedereen die troost zoekt na een overlijden. Op de Facebookpagina zal je dan ook vooral foto’s, woorden van troost en verwijzingen naar nieuwsstukken op de website terugvinden.” De Facebookpagina zal vooral een interactieve pagina worden waar mensen hun verdriet kunnen delen en troost vinden bij elkaar.
een laatste rustplaats bieden, een plek waar ze voor altijd herdacht, en nooit vergeten worden.” Verder wordt er informatie gedeeld over uitvaartondernemers in je buurt, maar kan je er ook informatieve stukken lezen over omgaan met verlies en meer. “Ook in de toekomst willen we dé rouwsite in België blijven met nog meer servicenieuws, een mobielconforme site en een nog uitgebreider sereen rouwplatform. De Facebookpagina met een sterk gemeenschapsgevoel is daarin een mooie toegevoegde waarde.”
nog meer gerichte content op de pagina plaatsen en de onlinegemeenschap laten groeien.”
Verdriet delen
“We merken nu al dat mensen er nood aan hebben om hun verdriet op een of andere manier te kunnen delen”, voegt Inmemoriam accountmanager Christel Raps toe. “Vaak weten we na een overlijden niet goed wat we moeten zeggen tegen de personen die een dierbaar iemand verloren. Ook mensen in rouw durven moeilijk hun verdriet delen, omdat er toch nog wat taboe op berust. Op de Facebookpagina valt die schroom weg.”
Laatste rustplaats
Dat er nood is aan een medium waar mensen hun verdriet kunnen delen, kunnen reageren en troost vinden, blijkt uit de cijfers. “De pagina had al na enkele weken meer dan 800 volgers”, aldus Evy. “We willen in de toekomst
Twee jaar geleden werd de website Inmemoriam.be van Mediahuis nog volledig vernieuwd. Inmemoriam.be is dé rouwwebsite die maandelijks goed is voor 295.000 bezoekers en 7.700 mensen die condoleren, een bloemetje plaatsen of rouwkaartjes downloaden. “Inmemoriam.be is een uniek platform voor mensen die overledenen, familieleden, vrienden of kennissen op een eigentijdse manier willen herdenken. Inmemoriam.be wil overledenen dan ook
Evy Nulens en Christel Raps van Inmemoriam.be
www.facebook.com/ Inmemoriam.be ALLERHEILIGENBIJLAGE 2021 | 11
NIEUW
Eigen Inmemoriam-playlist met troostnummers Wat is jullie favoriete en meest troostende afscheidslied? Die vraag stelden we aan de vele lezers en volgers van onze nieuwe Facebookpagina van Inmemoriam.be. De reacties waren zo talrijk dat wij beslisten om de mooiste herdenkingsliedjes (in verschillende genres en van diverse artiesten) te bundelen op Spotify tot onze eigen Troostnummers-Inmemoriam playlist.
Afscheid Nemen Bestaat Niet ...... Marco Borsato
Keep Me In Your Hart...................... Warren Zevon
Who Wants To Live Forever? .....................Queen
We‘ll meet again......................................... Vera Lynn
Memories ..................................................... Maroon 5
My Way ................................................. Frank Sinatra
Con te partirò .................................... Andrea Bocelli
In Paradisum Angeli ............................ Gregoriaans
Yesterday ................................................... The Beatles
November Rain................................. Guns ‘N Roses
Hoop doet leven.............................................. Will Tura
Il faut savoir .................................. Charles Aznavour
Afscheid van een vriend ................................Clouseau
Words are Dead ...................................... Agnes Obel
Fly .............................................................. Céline Dion
De Roos ..................................................... Ann Christy
1000 sterren ......................................... Thomas Berge
Il Selenzio ................................................... Nini Rosso
How can I tell you .................................. Cat Stevens
C’est mon bateau .................................... Jo Lemaire
Een ster............................................ Stan Van Samang
Ave Verum Corpus......................................... Mozart
De steen.............................................. Bram Vermeulen
KUNSTENAARS EXPOSEREN IN UITVAARTCENTRUM
Troost in kunst Dat kunst troost kan bieden in het rouwproces, daar zijn kunstenaars Johan Tahon en Stefan Peters rotsvast van overtuigd. Uitvaartcentrum Leiekant in Kortrijk nodigde de kunstenaars uit voor de expo Nirvana. De expo reist de volgende jaren het land door, en zal dan ook in VlaamsBrabant te zien zijn.
De tentoonstelling Nirvana van landschapsschilder Stefan Peters uit Hasselt en de beeldhouwer Johan Tahon uit Munkzwalm gaat over de dood en afscheidsrituelen over de jaren heen. De kunstenaars maakten de werken op vraag van uitvaartplanner Sereni. Het 12 | ALLERHEILIGENBIJLAGE 2021
kunstproject zal de volgende jaren in een reeks van vijf tentoonstellingen op verschillende locaties van Sereni te zien zijn. Zo wil Sereni via cultuur de dood en rouwen meer bespreekbaar maken in de maatschappij. “Het is ontroerend om te zien hoeveel troost een beeld kan bieden”, zegt beeldhouwer Tahon. “In een tijd waarin alles formeel, digitaal, koud en zakelijk gebeurt, moeten afscheidsrituelen juist mooi en warm zijn. Kunst is daarvoor het perfecte medium.” De expo toont een reeks van sculpturen gemaakt uit klei en brons in combinatie met de bevreemdende landschappen van Stefan Peters, zonder mensen, zonder beweging, een mysterieus gebied dat kan verwijzen naar het hiernamaals.
De werken zijn tot 14 november te zien tijdens uitvaartplechtigheden of op afspraak in Uitvaartcentrum Leiekant in Kortrijk. Nirvana zal daarna verder reizen naar andere centra van Sereni, ook in Vlaams-Brabant. Info: www.sereni.be
DE ZEE ALS LAATSTE RUSTPLAATS
“Een altijd durende reis” Een laatste groet met de scheepshoorn, de vlag die weer gehesen wordt. Het zijn ontroerende momenten tijdens een uitvaart op zee na de asneerlating. Steeds meer mensen kiezen hiervoor en willen de zee als laatste rustplaats. Dat kan naar maritieme traditie of in een gepersonaliseerde versie. De Oostendse rederij Endlis zorgt er al voor sinds een KB in 1999 het mogelijk maakt in België.
Vroeger gebeurde het vaak alleen bij mensen die een affiniteit met de zee hebben (omdat ze er hun hele leven gewoond hebben of schipper waren bijvoorbeeld), maar dat is de laatste jaren erg veranderd. Dat blijkt alleszins uit cijfers van rederij Endlis in Oostende. “Terwijl er twintig jaar geleden slechts enkelingen een uitvaart op zee verkozen, zijn er dat nu rond de duizend per jaar”, zegt Michel Seeger, zaakvoerder van Endlis. “Dat heeft deels te maken met de toenemende bekendheid van het systeem van afscheid nemen maar ook met een veranderende mentaliteit. Nogal wat mensen voelen zich schuldig om na hun dood nazaten te belasten met het onderhoud van een graf en de kosten van een kist, een grafsteen en concessierechten.” Nog een hardnekkig fabeltje is dat de assen worden uitgestrooid op zee. Maar volgens Seeger mag dat zelfs niet eens. “We noemen het dan ook geen uitstrooiing maar een asneerlating. De urne moet gemaakt zijn van een natuurlijk in zout en water oplosbaar materiaal. Die urne wordt met een touw in het water gelaten en enkele uren later zijn de urne en de assen volledig opgenomen door de zee. Vanaf dan kan de altijd durende reis op de kracht van de zeestromen voor de overledene beginnen.”
Zo’n tien procent van de families voor wie een uitvaart op zee werd georganiseerd, wil ook terug de zee op voor een herdenking. “Als de uitvaart is afgelopen krijgen de familieleden de coördinaten mee van de plaats, waar de ceremonie werd gehouden, zodat ze naar diezelfde plek terug kunnen varen. Er is inmiddels in ons land meer watergebied vrijgegeven voor asneerlatingen. Zoals de Schelde in Antwerpen. Ook die verzorgen we. In Antwerpen is er ook een do-ityourself-arm. Daarmee kan je eigenhandig de urne over het water uitzwenken en met een touw neerlaten. Dat lijkt me niet zo’n goed idee, al was het maar omdat mensen vaak gewoonweg niet weten welke urnen daar in het water gelaten mogen worden. Een bio-urne is geen goed antwoord.”
Samen
Speciaal ook bij een asneerlating, is dat die soms pas een hele tijd later gebeurt. “Als bijvoorbeeld een grootmoeder overlijdt en gecremeerd is kan het zijn dat de familie wil wachten met een uitvaart op zee tot ook de grootvader komt te sterven”, zegt Seeger. “Dat kan maanden of jaren duren. De mensen kunnen de timing en het programma opstellen zoals ze zelf willen. Het enige dat wij doen is het uitvoeren en zorgen dat dit vlekkeloos zal gebeuren.
Bloemen
Mensen die niet zo vertrouwd zijn met de zeevaart, stappen bij dat voor hen toch wel belangrijk moment soms toch wat angstvallig de boot op, zegt Seeger. “Ze hebben schrik dat ze ziek worden of dat er iets misloopt”, zegt Seeger. “Maar als de ceremonie afgelopen is en de mensen weer aan wal zijn, kijken ze er heel anders tegenaan. Dat lezen we in de mails die we nadien krijgen. Het is dan ook wel heel belangrijk dat de uitvaart vlekkeloos verloopt. Dat kan in een maritieme traditie of helemaal gepersonaliseerd. Als ons schip aankomt op de plek waar de afscheidsceremonie zal plaatsvinden, houden we even halt. Dan is er ruimte voor persoonlijke muziek en teksten en kan de familie een afscheidsgroet brengen. Als de urne in het water wordt gelaten, luidt de scheepsklok en kunnen familieleden bloemen in het water gooien. Kleine bloemen of blaadjes die het afscheid extra kleur geven. Als laatste eerbetoon vaart de schipper nog enkele malen rond de plek waar de urne is neergelaten, hij laat de
(Foto’s Jürgen de Witte)
scheepshoorn klinken om nadien de vlag – die halfstok hing – weer te laten hijsen. Niet zelden wordt op de terugvaart nog een glaasje geheven en geklonken op de dierbare.”
Schelde
De Belgische kust heeft veel ruimte voor een uitvaart op zee. “Mensen kunnen zelf een plek kiezen”, zegt Seeger. Bijvoorbeeld aan de kuststad waar de overledene affiniteit mee heeft. Maar ook andere beweegredenen kunnen meespelen en zijn zeker bespreekbaar.” Of er ook bij slecht weer wordt uitgevaren? “Neen. Er zijn wettelijke spelregels binnen welke weerlimieten er gevaren mag worden. Daarom stellen we aan de familie ook altijd een tweede datum voor. Nu ja, het weer kan vier tot vijf dagen op voorhand voorspeld worden. Dat zorgt toch ook wel voor een buffer.”
Nog nooit was het aantal crematies zo hoog
Nog nooit was het aantal crematies zo hoog als in 2020. Dat geldt zowel in absolute cijfers als in relatieve cijfers. Terwijl in 2010 in 57 procent van de overlijdens werd gekozen voor een crematie, was dit aandeel in 2020 opgelopen tot 74 procent. In 2020 werden in alle Vlaamse crematoria in totaal 52.442 crematies uitgevoerd. Dat is een stijging met 7.580 tegenover de 44.862 crematies in 2019, of een toename van bijna 17 procent. ALLERHEILIGENBIJLAGE 2021 | 13
ALLERHEILIGENBIJLAGE 2021
‘Even stilstaan, maar ook vooruitkijken.’ Creëer gemoedsrust voor uzelf en iedereen om wie u geeft Deze herfstige periode staat in het teken van alle dierbaren waar we afscheid van moesten nemen. Van extra stilstaan bij de warmte en liefde die ze achterlieten. Een keer achterom kijken en met een glimlach terugdenken aan alle mooie, gedeelde momenten, kan ontzettend veel deugd doen. Maar misschien is dit ook het moment om al even vooruit te kijken, en stil te staan bij ons eigen afscheid. We weten allemaal dat de dood onlosmakelijk verbonden is met het leven, en toch troffen bijna 6 op de 10 Vlamingen nog geen regelingen voor hun uitvaart. Begrijpelijk, want het herinnert ons aan onze eigen vergankelijkheid. En toch is het belangrijk om hierbij stil te staan. Dat kan heel eenvoudig, door bijvoorbeeld het gesprek over ons afscheid aan te gaan met onze naasten. Het zijn immers zij die ooit onze uitvaart zullen organiseren, en die willen ze graag zo persoonlijk mogelijk kunnen invullen. Daarom is het belangrijk dat zij op de hoogte zijn van onze wensen. Het schept klaarheid voor uw naasten die zich op die moeilijke momenten meer kunnen concentreren op het verwerkingsproces en creëert gemoedsrust voor uzelf omdat u weet dat alles duidelijk is voor hen. Als u voor het gesprek samen een gepast tijdstip en een symbolische plek uitkiest, kan het zelfs een blijvende, mooie herinnering vormen.
Vanessa De Koninck DELA consulent nabestaandenzorg “Vaak merk ik dat wanneer mensen een afscheid van een dierbare moeten regelen, ze dan pas gaan nadenken over hun eigen uitvaart en hoe zij die willen personaliseren. Zo herinner ik mij een afscheid in het voetbalstadion van de club waar de overledene fan van was, gevolgd door een drink in de kantine, zoals hij het wou. De familie vond dit heel ontroerend.” “Vaak weten nabestaanden niet waar eerst beginnen,” zegt Vanessa. Zij is een van de
consulenten die nabestaanden na de uitvaart helpt met tal van administratieve en praktische zaken. “Ook na de uitvaart moet er nog zo veel geregeld worden. Wij helpen de families met raad en daad en met correcte ondersteuning. En niet te vergeten, met een luisterend oor. Wij merken dan ook wel dat de mensen die we bezoeken vaak serener afscheid hebben kunnen nemen wanneer de dierbare overledene vooraf zijn wensen met hen heeft doorgenomen. De organisatie van de uitvaart verloopt dan veel vlotter en de families krijgen zo tijd voor wat écht telt: het verlies van hun dierbare een plaats geven, en elkaar de nodige steun bieden.” Praat erover met een uitvaartondernemer. Vindt u het toch te moeilijk om het er met uw dierbaren over te hebben? Of wilt u graag meer informatie over de mogelijkheden tot personalisering van een uitvaart? Uw DELA-uitvaartondernemer bekommert zich oprecht om u en uw wensen. Hij kan als geen ander vorm geven aan uw ideeën rond afscheid. Hij leeft mee, voelt mee en denkt mee. Ook met het gesprek met uw dierbaren kan hij u ondersteunen. Vanaf 30 oktober kan u bij elke DELA uitvaartondernemer terecht voor een gratis kaartenset rond uitvaartwensen, op die manier wordt het gesprek een stuk luchtiger ingezet. Aansluitend op het gesprek kan u tevens gebruik maken van de online uitvaartwensentool om uw wensen kenbaar te maken via www.digitalewilsbeschikking.be. Stap eens binnen bij de DELA-uitvaartondernemer in uw buurt en haal uw kaartenset op.
DELA Funerals Assistance 1, Noorderplaats 5 bus 2, 2000 Antwerpen | RPR 412.937.710
14 | ALLERHEILIGENBIJLAGE 2021
Neem vrijblijvend contact op met een DELA-uitvaartondernemer in uw buurt. Zij zijn er voor iedereen. Voor ieders budget, persoonlijke wensen en met of zonder uitvaartverzekering. Iedere uitvaart die zij verzorgen, omvat ook steeds nabestaandenzorg. De DELA-uitvaartondernemers in uw buurt: Uitvaartzorg Appeltants www.uitvaartzorg-appeltants.be Machelen 02 251 44 15 Uitvaartzorg Forrier www.uitvaartzorg-forrier.be Vilvoorde 02 251 03 06 Uitvaartzorg Harry www.uitvaartzorg-harry.be Glabbeek-Zuurbemde 016 77 70 97 Uitvaartzorg Permentier www.uitvaartzorg-permentier.be Tienen 016 81 16 28 Uitvaartzorg Vangrunderbeek www.uitvaartzorgvangrunderbeek.be Zaventem 02 725 40 00
FAMILIE ZET 40 JAAR NA OVERLIJDEN NOG HERDENKINGSBERICHT IN KRANT ZODAT LUC LUYTEN NOOIT VERGETEN WORDT
Het herdenkingsbericht van het overlijden van Luc Luyten 40 jaar geleden zorgt ook nu nog voor emotionele momenten.
“Na veertig jaar mis ik mijn grote broer nog altijd” Het dodelijk ongeval van Luc Luyten op 3 oktober 1981 in Genk heeft het gezin waar hij deel van uitmaakte getekend. Ook nu nog, veertig jaar na datum, doet het pijn. Opdat zijn broer nooit vergeten zou worden, liet Frank (die nu in Antwerpen woont) begin oktober jl. nog een herinneringsbericht plaatsen.
“
Zijn toenmalige vriendin heeft nog altijd zijn foto in haar portefeuille. Ik was blij dat ze contact met ons opnam.”
De klap kwam ongezien hard aan bij de familie Luyten toen het bericht toekwam dat Luc, toen net 20 jaar, het leven liet tijdens een ongeval op de Europalaan in Genk ter hoogte van de Waterstraat. Hij was pas het leger ingetreden en had de 48 uren voor het ongeval niet kunnen slapen. “Mijn ouders waren op dat ogenblik net een week uit elkaar”, zegt Frank Luyten, de jongere broer van Luc. “Mijn vader was, van de buitenwereld afgesneden, bij zijn moeder in Beringen gaan wonen. De dood van Luc lag hem erg zwaar. Ik heb nog getracht een appartement met alle benodigdheden in te richten voor hem, voor een comfortabel leven. Hij heeft er maar twee uren verbleven. Ik was de jongste in het gezin met vier kinderen en keek ontzettend op naar mijn grote broer. Ik noem hem zo omdat hij groot (1,88 meter) van gestalte was. Ik wil niet dat hij ooit vergeten wordt. En dat is ook
de reden waarom ik het herinneringsbericht in de krant liet plaatsen. Ook na 40 jaar mis ik hem nog altijd. Ik ben nu 53 jaar, hij zou 60 zijn.”
Vriendin
Het berichtje dat Frank – die nu in Antwerpen woont – de wereld instuurde, leidde tot een totaal onverwachte reactie. “Een vrouw heeft contact met ons opgenomen en zei dat ze destijds de vriendin was van Luc”, zegt Frank. “Ze was er kapot van. Vooral omdat ze destijds niet bij de begrafenis mocht zijn. Ze is inmiddels getrouwd en bewaart nog altijd een foto van Luc in haar portefeuille. Ik moet toegeven dat we het appreciëren dat de vrouw contact met ons opnam. Het heeft ons erg gepakt.” Luc Luyten is op 23 april 1961 geboren in Lommel en verongelukte in Genk op 3 oktober 1981.
ALLERHEILIGENBIJLAGE 2021 | 15
ALLERHEILIGENBIJLAGE 2021
Dierenartsen Zonder Grenzen
Uw nalatenschap, het begin van een betere en duurzame toekomst voor Afrikaanse veehouders en hun families
Bedankt!
Vraag vrijblijvend onze brochure of een persoonlijk onderhoud aan:
© Wouter Elsen / VSF
Alexandra Goemans T: 02 240 49 54 a.goemans@vsf-belgium.org www.dierenartsenzondergrenzen.be Dierenartsen Zonder Grenzen - belgië lid van VSF International
LEDEN SYNDICALE KAMER VAN BEGRAFENISONDERNEMERS BRUSSEL – BRABANT ANDERLECHT BOUVIN-COOMANS | A&G 02/647.49.29 D’HOORE 02/521.35.65 D’HOORE 02/522.81.48 DUCHENE 02/522.08.51
GROOT-BIJGAARDEN LESAGE
OVERIJSE 02/466.33.00 VEILLER
SCHAARBEEK HALLE TROUCHAU 02/356.52.70 MAHY-SERENI VANDERLINDEN-SERENI 02/331.01.82 VANDECRUYS-SERENI
BRAINE- L’ALLEUD FUNÉRAILLES RENÉ FIEVET 02/384.20.26 HERNE Luypaert 02 396 27 42 BRAINE-LE-CHÂTEAU HULDENBERG LE CENTRE FUNÉRAIRE DU BRABANT 02/687.53.55 02/355.00.00 VEILLER FUNÉRAILLES MICHAËL 02/355.50.50 JETTE DE WITTE-SERENI 02/478.70.67 BRUSSEL 02/478.72.40 STROOBANT 02/512.37.73 SPRUYT | A&G THIELEMANS Jean 02/479.02.47 WYNS - DOMINIQUE PEEREN 02/538.15.60 LAKEN DE HERTOGH-SERENI 02/262.07.60 DWORP ONNOCKX EN KINDEREN 02/380.10.37 LOT VANDERLINDEN-SERENI 02/331.01.82 ETTERBEEK LEGRAND-JACOB 02/648.13.40 MOLENBEEK MOMMENS | A&G 02/733.48.51 FORRIER Pierre - SERENI 02/414.76.30 SERVICES FUNÉRAIRES STROOBANT-LEVAQUE 02/411.98.08 DE BRUXELLES | A&G 02/332.32.32 NEDER-OVER-HEEMBEEK ELSENE DE HERTOGH-SERENI 02/268.57.55 BOUVY H. & FILS 02/648.40.68 POUSSIÈRE D’ÉTOILES 02/648.54.09 OUDERGEM VAN GOSSUM | A&G 02/512.12.69 ERGO & PONCELET-SERENI 02/648.75.06 OPELIER-SERENI 02/672.43.88 EVERE VANBELLINGEN 02/216.02.06
Voor alle informatie, bezoek onze website
www.funebru.be
UKKEL 02/687.73.38 DESCHAMPS 02/344.72.31 FUNERARIUM D’UCCLE | A&G 02/345.90.09 02/215.27.61 GOFFINET | A&G 02/216.29.52 02/215.76.50 LEFEVRE & Fils 02/374.53.26
SINT-GENESIUS-RODE VIRGINAL ONNOCKX EN KINDEREN 02/380.10.37 FUNÉRAILLES MICHAËL 067/70.17.17 SINT-GILLIS VORST CAMPENS & FILS 02/537.61.36 CUYCKX-DE CLERCK-SERENI LE CENTRE FUNERAIRE DE BRUXELLES 02/344.21.70 02/543.03.80 VANHORENBEKE JOSEPH 02/376.32.32 P.F. GENERALES DE BELGIQUE VANHORENBEKE JOSEPH 02/345.58.30 S.A. DELRIEU - TIELEMANS 02/537.05.64 WATERLOO SINT-LAMBRECHTS-WOLUWE LE CENTRE FUNÉRAIRE DU BRABANT LITS-SERENI 02/733.73.81 02/355.00.00 FUNÉRARIUM DE WATERLOO | A&G SINT-PIETERS-LEEUW 02/343.29.66 HANKARD 02/377.73.03 WATERMAAL-BOSVOORDE SINT-PIETERS-WOLUWE DE GRÈVE | A&G 02/792.08.05 FUNÉRARIUM DES STOCKELOISES | A&G GHORAIN Emmanuel 02/660.59.99 02/772.81.02 LEGRAND-JACOB 02/779.99.05 WAVRE SCHOONEJANS 02/770.31.18 DEVROYE 0800/925.13 TERNAT Huis Arijs
02/582.12.91
TERVUREN VEILLER
02/767.24.13
GARANDEREN AAN HUN CLIENTEEL
Discretie • doeltreffendheid • Waardigheid • Kwaliteit • Correcte prijzen • Eerbied voor levensovertuiging en wilsbeschikking U kan steeds bij onze leden terecht voor een voorafregeling zowel voor een begrafenis als crematie
