Yesnews 03
1
Yesnews 03
Lời mở đầu Quý độc giả thân mến! Đứng trước “bức tranh hội nhập” với những bước chuyển mình mạnh mẽ, những cánh cửa mới mở ra, một “sân chơi” rộng mở đón chào sự hòa mình của các quốc gia trên toàn thế giới. Cùng với đó, cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 bùng nổ, đặt ra những thách thức to lớn và cả những màn lột xác đáng ngạc nhiên cho thị trường lao động. Trong dòng chảy ấy, thị trường lao động Việt Nam đang đối mặt với những bước đi mới. Tại đó, một “cuộc chơi” đã bắt đầu. Chủ đề tháng 3 sẽ mang đến bạn đọc những góc nhìn xoay quanh chủ đề: Thị trường lao động. Bên cạnh đó, sự góp mặt của nhân vật hết sức xinh đẹp và tài năng Lê Thùy Nhi trong ấn phẩm tháng này chắc chắn sẽ đưa độc giả của chúng ta đến một hành trình nhiều cung bậc cảm xúc. Cùng chúng tôi dõi theo và lật mở Yesnews tháng 3 nhé. Chúc bạn đọc có thời gian vui vẻ và trải nghiệm cùng Yesnews!
Thân! Bạn biên tập Yesnews
3
Yesnews 03 Quản lí bản tin
Điểm tin trong tháng
Phòng công tác chính trị và quản lí sinh viên ĐH KTQD Trang 1
Điểm tin kinh tế tháng 2
Chịu trách nhiệm bản tin Nhân vật trong tháng
Đoàn Thanh niên Cộng sản - ĐH KTQD Cố vấn nội dung Phòng quản lí khoa học ĐH KTQD Thực hiện nội dung, biên tập và phát hành CLB Sinh viên Nghiên cứu Khoa học ĐH KTQD
Gặp gỡ cô gái tài năng
Lê Thùy Nhi “If not you, who? If not now, when?”
Tổng Biên tập: Hoài Mơ Biên tập: Thủy Phạm, Hương Bùi, Lê Trang, Nội dung: Trà My, Thu Thủy, Mạnh Hùng, Đồng Thảo, Hoài Mơ, Thu Hà, Đinh Hoa. Thiết kế và trình bày: Lê Ngọc Huyền, Thanh Tùng. Mọi ý kiến đóng góp xin gửi về Địa chỉ: Phòng 121 – nhà 11 Đại học Kinh tế quốc dân Email: yesnews.neu@gmail.com
Trang 6
Lăng kính khoa học
Chảy máu chất xám ở Việt Nam “Ai cũng muốn sang Mỹ du học vậy tại sao không ai biến Việt Nam trở thành Mỹ hả bố?” Trang 10
Yesnews 03 Nhìn ra thế giới
Thế hệ thiên niên kỷ - Millennials
Trẻ, tài năng và bị kìm hãm
Hãy giải thoát giới trẻ - một cộng đồng thiểu số đang bị đàn áp.
Trang 14
Nhìn ra thế giới
Robot cướp đi việc làm của chúng ta, nhưng chúng sẽ
mang lại
những việc làm mới Trang 17
Góc nội bộ
[TẬP HUẤN NỘI BỘ 2017]
Trang 20
Yesnews 03
ĐIỂM TIN KINH TẾ THÁNG 2 NĂM 2017 Tháng 2, Chính phủ ban hành những qui định cho phép kinh doanh đặt cược và thông qua Kế hoạch hành động nâng cao năng lực cạnh ranh và phát triển dịch vụ logistics. Ngân hàng nhà nước Việt Nam đã có những qui định mức lãi suất trong thời gian tới và thay đổi các thông tư cũ nhằm tạo sự minh bạch trong hệ thống tín dụng nước ta. Về phía doanh nghiệp, thông tin Phó Chủ tịch tập đoàn Samsung bị bắt giữ do có liên quan đến vụ bê bối của Tổng thống Hàn Quốc đã gây xôn xao dư luận thời gian gần đây.
I
Kinh tế vĩ mô
1.2. Chính phủ ban hành Nghị
1.1. 5 mặt hàng xuất khẩu tỷ USD định số 06/2017/NĐ-CP về kinh doanh
chỉ sau 1 tháng
đặt cược đua chó, đua ngựa và bóng Theo số liệu được công bố cuối tháng đá quốc tế.
2/2017, hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam tháng 1/2017 đạt 14,34 tỷ USD, giảm mạnh so với cùng kỳ. Trong đó 10 nhóm hàng chủ yếu đạt 10,44 tỷ USD, chiếm 72,8% tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước. 5 mặt hàng lớn nhất đã vượt kim ngạch xuất khẩu 1 tỷ USD ngay trong tháng đầu năm 2017, lần lượt là điện thoại và linh kiện; hàng dệt may; máy vi tính, sản phẩm điện tử; giầy dép các loại; đặc biệt là xuất khẩu hàng nông sản với xuất khẩu cà phê trong tháng đạt 140 nghìn tấn, trị giá 317 triệu USD....
h t t p : / / v n e c o n o m y. v n / t h i - t r u o n g / 5 mat-hang-xuat-khau-ty-usd-chi-sau-1thang-2017021604458139.htm
Xuất khẩu gạo tiếp tục u ám trong tháng đầu năm
1
Chính phủ ban hành nghị định về kinh doanh đặt cược
Nghị định số 06/2017/NĐ-CP quy định từ ngày 31/03/2017, người chơi đủ 21 tuổi trở lên có đầy đủ năng lực hành vi dân sự theo quy định của pháp luật sẽ được tham gia đặt cược đua chó, đua ngựa và bóng đá quốc tế. Đồng tiền được sử dụng hoạt động kinh doanh đặt cược phải là Việt Nam đồng. Mức đặt cược tối đa mà người chơi được phép cược là 1 triệu đồng cho một sản phẩm trong một ngày, mức tối
Yesnews 03 thiểu là 10 nghìn đồng. Nghị định này nêu rõ chỉ những doanh nghiệp được cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh đặt cược mới được phép tổ chức đặt cược. Nghị định trên cũng quy định rõ những hành vi nghiêm cấm trong hoạt động kinh doanh đặt cược. http://kinhtevadubao.vn/chi-tiet/90-7686-tu3132017-duoc-tham-gia-dat-cuoc-bong-da-quoc-tetai-viet-nam.html
1.3. IMF cung cấp góp hỗ trợ tài
II
Tài chính – Ngân hàng
2.1. Ngân hàng Nhà nước quy
định lãi suất cho vay sẽ được thả nổi hoàn toàn, mở cho vay tuần hoàn và cấm đảo nợ
Theo Thông tư 39/2016/TT-NHNN chính trị giá khoảng 5.5 tỷ USD cho ban hành ngày 30/12/2016, kể từ giữa tháng Mông Cổ
IMF cung cấp góp cứu trợ trị giá 5.5 tỷ USD cho Mông Cổ
3/2017 lãi suất cho vay sẽ được áp dụng theo cơ chế thỏa thuận trừ một số lĩnh vực đặc biệt được Chính phủ khuyến khích và hỗ trợ phát triển là nông nghiệp, công nghệ cao, liên quan đến xuất nhập khẩu, hỗ trợ vốn doanh nghiệp vừa và nhỏ. Trong Thông tư 39, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) bỏ quy định về đảo nợ (lấy nợ mới trả nợ cũ) tại Quy chế cho vay 1627. Bên cạnh đó, NHNN cũng khôi phục lại hoạt động cho vay tuần hoàn, quy định này được cho rằng mang lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp, người dân và cả nền kinh tế.
http://cafef.vn/tha-noi-lai-suat-cam-daoQuỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) đã đạt được no-20170220092746811.chn thỏa thuận với Mông Cổ về chương trình hỗ trợ tài chính trị giá khoảng 5.5 tỷ USD trong vòng 3 năm nhằm đưa nước này thoát khỏi nguy cơ vỡ nợ cấp quốc gia. Đây là lần thứ 6 kể từ những năm 1990 IMF đưa ra góp cứu trợ cho Mông Cổ. Theo kế hoạch, IMF sẽ cung cấp cho Mông Cổ một khoản vay ban đầu trị giá 440 triệu USD để nước này thanh toán các khoản nợ sắp đáo hạn. Kinh tế Mông Cổ đang gặp khó khăn do giá của các mặt hàng xuất NHNN ra Thông tư quy định lãi suất cho vay trong thời gian tới khẩu chủ yếu của quốc gia này giảm mạnh, ngoài ra đầu tư nước ngoài vào Mông Cổ cũng sụt giảm là nguyên nhân chính khiến Mông 2.2. Người dân mua vàng vào Cổ phải xin hỗ trợ tài chính từ IMF. h t t p : / / v n e c o n o m y. v n / t h e - g i o i / i m f tung-phao-cuu-sinh-55-ty-usd-cho-mongco-2017022009052050.htm
ngày Thần Tài lỗ gần 1 triệu đồng một lượng chỉ sau một đêm 2
Yesnews 03
Nhu cầu mua vàng trong ngày Thần Tài tăng cao
Ngày 6/2 (tức ngày 10 tháng Giêng) là ngày Thần Tài, người dân đã xếp hàng dài từ trước các cửa tiệm kim hoàn để mua vàng cầu may. Vì vậy lượng cầu về vàng trong nước tăng mạnh, đẩy giá vàng trong nước tăng cao. Khoảng thời gian trước và trong ngày Thần Tài, giá vàng trong nước có thời điểm lên tới 38 triệu đồng/lượng. Tuy nhiên, ngay sau ngày Thần Tài, do nhu cầu mua vàng giảm mnạnh, giá vàng trong nước rơi xuống mức 36.88 triệu đồng/lượng. Như vậy, người mua vàng vào ngày Thần Tài có thể sẽ bị lỗ gần 1 triệu đồng/lượng. http://vneconomy.vn/tai-chinh/mua-vangngay-than-tai-sau-mot-dem-lo-gan-1-trieu-dongluong-20170207103927322.htm
III
Doanh nghiệp
3.1. Phó Chủ tịch tập đoàn Sam-
sung bị bắt giữ
Ngày 17/2, ông Lee Jae Yong Phó Chủ tịch tập đoàn Samsung chính thức bị bắt giữ nhằm phục vụ công tác điều tra vụ bê bối chính trị liên quan tới Tổng thống Park Geun Hye. Samsung bị cáo buộc đã hối lộ 37.74 triệu USD cho trợ lí của Tổng thống Park vào năm 2015. 3
Ông Lee Jae Yong – Phó Chủ tịch tập đoàn Samsung
Phó Chủ tịch Lee Jae Yong bắt đầu điều hành Samsung vào năm 2014 sau khi cha của ông Chủ tịch Lee Kun Hee phải nhập viện sau cơn đau tim. Ông Lee Jae Yong được cho rằng sẽ là người thừa kế Tập đoàn Samsung. Việc ông Lee Jae Yong bị bắt dữ khiến các hoạt động của Samsung có thể phải tạm dừng trong thời gian tới.
http://cafef.vn/lanh-dao-cao-nhat-cua-samsung-vua-bi-bat-de-che-nay-dang-dung-truocthoi-khac-quan-trong-nhat-trong-lich-su-80nam-20170217161757881.chn
3.2. Các hãng thời trang lớn đổ
bộ vào Việt Nam
Tháng 9 năm ngoái, hãng thời trang nổi tiếng Zara đã mở cửa hiệu đầu tiên của hãng ở Việt Nam tại thành phố Hồ Chí Minh. Với mức giá khá phù hợp với người tiêu dùng Việt Nam cộng với danh tiếng của Zara, cửa hàng của hãng này đã tạo nên cơn sốt trên thị trường thời trang Việt Nam. Nhiều người tiêu dùng Việt thích chọn mua các sản phẩm từ các thương hiệu bình dân Zara, H&M, Uniqlo vì chúng có giá cả chỉ ngang với hàng sản xuất trong nước mà mẫu mã và chất lượng lại tốt hơn. Nắm bắt được tâm lí tiêu dùng tại thị trường Việt Nam, hãng Zara đã quyết định mở thêm cửa hiệu tại Hà Nội. Hãng H&M cũng sẽ mở cửa hiệu tại thành phố Hồ Chí Minh và sau đó là 2 cửa hiệu tại Hà Nội.
Yesnews 03 http://cafef.vn/thoi-trang-hang-hieu-do-bovao-thi-truong-viet-nam-2017022014094803.chn
Khoảng tháng 2 hằng năm là mùa thu hoạch kakao tại Mỹ Latin và Tây Phi – vốn chiếm 70% sản lượng kakao toàn cầu. Sản lượng kakao năm nay tăng vọt khiến giá kakao giảm xuống mức thấp nhất kể từ năm 2008. Việc giá kakao giảm đã tác động tiêu cực đến doanh thu chocolate trên thế giới. Tại Châu Âu – thị trường tiêu thụ sô-cô-la lớn nhất trên thế giới, doanh thu năm nay đã giảm 3.1%, còn trên thị trường Mỹ giảm 2%. http://cafef.vn/bung-no-nguon-cungcacao-gia-so-co-la-the-gioi-nam-naygiam-20170213180105223.chn
Cửa hiệu thời trang H&M
3.3. Cổ phiếu HNG tăng nóng Với nhiều thông tin tích cực như giá cao su tăng, hơn 12.000 tỷ trái phiếu được gia hạn, cổ phiếu HAG của CTCP Hoàng Anh Gia Lai, cũng như HNG của CTCP Nông nghiệp Quốc tế Hoàng Anh Gia Lai đã tăng rất mạnh trong vòng 1 tháng qua. Từ mức giá 6.260 đồng vào ngày 19/1, cổ phiếu HNG hiện đã tăng 51% lên 9.480 đồng vào ngày 20/2. Trong khi đó, HAG cũng tăng từ mức đáy 4.960 đồng ngày 18/1 lên 7.740 đồng vào ngày 20/2, tức tăng 56%. http://cafef.vn/co-phieu-hng-tang-nong-te-
4.2. Giá cá tra tăng cao, người
nuôi vẫn dè dặt
Trong những ngày cuối tháng 2/2017, giá cá tra nguyên liệu ở Đồng bằng sông Cửu Long đã chạm ngưỡng 25.000 đồng/kg và dự báo sẽ còn tiếp tục tang do cung không đủ cầu và giá xuất khẩu cũng tăng. Tuy nhiên việc thả nuôi trong dân cũng không ồ ạt, bởi đa số người nuôi còn e ngại nếu thả nuôi lúc này, sau 6 đến 8 tháng nữa, giá có thể giảm sâu do dư cung. Có lẽ, người dân nuôi cá đã rút ra được bài học kinh nghiệm từ những vụ cá các năm trước.
masek-hoan-doi-200-ty-trai-phieu-hagl-thanh-cophieu-2017022020275428.chn \
IV
Hàng hóa - Nguyên liệu
4.1. Nguồn cung kakao tăng
mạnh, doanh thu chocolate thế giới giảm Giá kakao giảm mạnh kể từ năm 2008
Giá cá tra tăng cao http://cafef.vn/gia-ca-tra-tang-cao-nguoi-nuoivan-de-dat-20170220100052499.chn
4
Yesnews 03 4.3. Động lực mới cho thị trường
dầu mỏ
V
Khác
5.1. “Bước đột phá phát triển logistics” đón đầu các FTA thế hệ mới Quyết định 200 vừa được Thủ tướng Chính Phủ ký phê duyệt đã thông qua kế hoạch hành động nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển dịch vụ logistics Việt Nam đến năm 2025, tỷ trọng đóng góp của ngành dịch vụ logistics vào GDP đạt 8 - 10%, tốc độ Giá dầu có nhiều khá năng tăng lên trong năm 2017 tăng trưởng dịch vụ đạt 15 - 20%; Thu hút đầu tư vào phát triển hạ tầng nhằm mục đích xây Chi phí sản xuất của các hãng sản xuất dựng các trung tâm logistics cấp khu vực và dầu đá phiến Mỹ năm 2017 dự báo sẽ tăng lần quốc tế; Hình thành các doanh nghiệp dịch vụ đầu tiên trong vòng 5 năm, và các nhà cung logistics đầu tàu, quy mô lớn. cấp dịch vụ năng lượng nước này sẽ buộc phải Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) tăng giá để duy trì lợi nhuận, kéo giá dầu tăng theo. Cơ hội cho giá dầu tiếp tục tăng trong đánh giá kế hoạch hành động này sẽ mang lại năm nay được cho là rất lớn. Kết quả thăm dò luồng gió mới cho sự phát triển dịch vụ logisở 31 nhà phân tích và nhà kinh tế do hãng tin tics Việt Nam trong thời gian tới. http://vneconomy.vn/thi-truong/buoc-dotReuters tiến hành cho thấy dự báo giá tham pha-phat-trien-logistics-don-dau-cac-fta-the-hechiếu đối với dầu thô Mỹ – dầu thô ngọt nhẹ moi-2017022009451487.htm (WTI) – sẽ ở mức trung bình 56,08 USD/ thùng trong năm 2017, cao hơn mức 43,47 Tổng hợp USD/thùng năm 2016. Trà My & Thu Thủy http://cafef.vn/dong-luc-moi-cho-thi-truongdau-mo-2017022010203303.chn
Logistics là ngành có tốc độ tăng trưởng rất ổn định. 5
Nhân vật trong tháng
Yesnews 03
Gặp gỡ cô gái tài năng
Lê Thùy Nhi
“If not you, who? If not now, when?” Nhân vật Họ và tên: Lê Thùy Nhi – Cử nhân chuyên ngành Marketing, Trường Đại học kinh tế Quốc dân. • Thành tích: 1. GPA: 8.32 2. Học bổng dành cho sinh viên xuất sắc khoa Marketing – Đại học Kinh tế Quốc dân (2014 – 2016). 3. Á Quân cuộc thi Water – Saving Idea – Unilever Viet Nam. 4. Top 6 cuộc thi Dynamic Students – Foreign Trade University. 5. Top 8 cuộc thi The Bravery of Marketer Contest – Foreign Trade University. 6. Top 10 cuộc thi Kawaii Startup Business (Khởi nghiệp cùng Kawai). 7. Top 12 cuộc thi Leadership Talent Hanoi University. 8. Thực tập sinh Marketing tại Công ty Tư vấn Thương hiệu Richard Moore Associates năm 2016. 9. Thủ lĩnh “Giờ xanh” – UNESCO – CEP. 10. Điều phối viên – Hội nghị thượng đỉnh Thanh niên toàn cầu.
Xuất sắc giành ngôi vị quán quân trong Cuộc thi Ứng viên tài năng 2016 - cuộc thi mô phỏng quy trình tuyển dụng thực tế, được tổ chức thường niên bởi câu lạc bộ Nguồn nhân lực (HRC), Đại học Ngoại Thương Hà Nội. Chị Nhi đã để lại trong tâm trí của gần 1000 khán giả tại đêm chung kết nhiều cảm xúc lắng đọng, không những ngưỡng mộ tài năng, mà còn cảm phục tinh thần học hỏi, niềm đam mê công việc, cũng như sự kiên cường trong con người chị. 6
Nhân vật trong tháng Yesnews 03 PV: Chào chị, rất vui được gặp gỡ và trò chuyện cùng chị ạ. Được biết chị từng tham gia rất nhiều cuộc thi lớn nhỏ và giành được những thành tích đáng ngưỡng mộ. Vậy, chị ấn tượng với cuộc thi nào nhất ạ? NV: Chào em! Có lẽ cho đến lúc này thì chị vẫn cảm thấy ấn tượng với cuộc thi “Ứng viên tài năng” nhất. Đó là cuộc thi có thời gian diễn ra khá dài, khoảng hai tháng và rất may mắn là chị giành được thành tích bất ngờ. *cười* PV: Chị có thể chia sẻ cảm xúc của mình sau khi giành được giải quán quân của cuộc thi “Ứng viên tài năng” cho em và các bạn sinh viên được biết không ạ? NV: Thực ra, lúc nhận giải ngôi vị quán quân thì chị khá mãn nguyện với thành tích mà mình đạt được *cười*. Nhưng sau đó một ngày thì chị thấy cảm xúc cũng thay đổi khá nhiều, trong lòng xuất hiện cảm giác hụt hẫng bởi lẽ nếu như mình ở vị trí thứ nhì hoặc thứ ba thì mình sẽ có động lực nhất định để tiến lên, nhưng được ngôi vị quán quân này thì chị sẽ phải trăn trở rất nhiều, mình phải làm gì để cố gắng hơn nữa, sao cho mình không ngủ quên 7
PV: Trong đêm chung trên chiến thắng mà ngược lại sẽ là động lực giúp chị phấn kết, chị đã hoàn thành xuất sắc đề thi của vòng ba với đấu nhiều hơn. *cười* những chia sẻ hết sức cảm PV: Tại vòng một của động về “Bước ngoặt đổi cuộc thi, chị có số điểm thay” của cuộc đời chị. Một không cao lắm. Bí quyết gì lần nữa chị có thể chia sẻ để chị có thể vượt lên Top cho mọi người biết được đầu ở vòng hai và trở thành không ạ? NV: Bước ngoặt lớn nhất quán quân trong đêm chung của chị là khi chị học năm kết? NV: *Cười* Chị biết hai đại học, chị gặp một tai rõ thế mạnh của chị là Mar- nạn, phải nằm viện sáu tháng. keting chứ không phải Sale. Quãng thời gian đó quả thực Trong khi đó đề bài vòng một rất khó khăn đối với chị khi thì đề cập đến Sale rất nhiều. mà học hành gián đoạn, không Chính vì vậy mà chị cũng có ai bên cạnh, chỉ có duy có gặp một chút khó khăn ở nhất anh người yêu (hiện tại vòng một. Sang vòng hai thì là chồng của chị) ở bên chăm chị cố gắng để phát huy thế sóc, vì mọi người ai cũng mạnh của mình, lộn ngược bận cho những công việc của dòng để đạt điểm số cao hơn. mình. Trong sáu tháng đó, chị Có thể đó cũng là một trong có một nửa khoảng thời gian các chiến thuật của chị thôi. chữa bệnh, rất không may là chân của chị không thể đi giày *Cười*
Lê Thùy Nhi - Ảnh kỷ yếu
Nhân vật trong tháng cao gót được cũng như không thể tham gia các hoạt động thể dục thể thao, chị phải từ bỏ môn bóng rổ mà chị yêu thích. Khoảng thời gian còn lại chị suy nghĩ về tất cả, khi mình ở đáy vực như thế, mình cần làm gì để tiến lên. Và chị đã tham gia rất nhiều các hoạt động xã hội với tâm thế luôn sẵn sàng, chị nghĩ khi mình chia sẻ cho mọi người một cảm xúc tích cực thì mình nhận lại cũng sẽ là một cảm xúc tích cực, khi mình làm được một việc tốt, thì nhận lại cũng sẽ là niềm hạnh phúc từ những việc tốt đó. Vậy còn các bạn, khi các bạn có đầy đủ cả về sức khỏe lẫn tài năng thì các bạn suy nghĩ thế nào, đã làm được gì. Đó cũng chính là câu chuyện mà chị đã chia sẻ trong vòng chung kết của cuộc thi. *cười*
Yesnews 03
PV: Chị có dự định gì sinh ra để đi. Vậy tại sao mình phải lùi lại hay đứng nguyên cho tương lai ạ? NV: Chị có đam mê một chỗ mà không bước tiếp? với Marketing và đặc biệt PV: Cám ơn chị về là trong lĩnh vực hàng tiêu những chia sẻ vừa rồi! với dùng nhanh (FMCG) – Là những gì chị đạt được thì một trong những lĩnh vực có chị có cảm thấy mãn nguyện nhiều biến động, thay đổi mỗi ngày. Chị thích làm việc trong không ạ? NV: *Cười* Sau những môi trường thử thách như thế. gì chị đã trải qua thì chị chỉ Vì vậy, trong khoảng 10 năm cảm thấy không thất vọng về tới thì chị vẫn trung thành với bản thân thôi. Chị vẫn phải FMCG. Và nếu có thể, chị sẽ trau dồi thêm kiến thức mỗi cố gắng làm hết trong tất cả ngày để những kiến thức đó các mảng như: Sale, Marketing, Brand... để cho kinh ngkhông bị mai một.
PV: Vâng, câu chuyện rất cảm động ạ! Vậy động lực nào đã giúp chị vượt qua những khó khăn đó? NV: Khoảng 60% là động lực đến từ người yêu của chị. Anh ấy giống như một “câu chuyện” đến đúng thời điểm vậy *cười*. Anh ấy đã quan tâm chăm sóc cũng như động viên chị rất nhiều, giúp đỡ chị vượt qua khó khăn. Còn lại là chị tự thôi thúc bản thân phải cố gắng. Mỗi người đều có một đôi chân, và đôi chân 8
Nhân vật trong tháng Yesnews 03 hiệm của bản thân phong phú hơn. *cười* Cùng với đó thì chị cũng rất mong muốn được nâng cao học vấn với tấm bằng Thạc sĩ về Marketing.
NV: *Cười* Chị thích viết sách về Marketing, nhưng có lẽ sau khoảng mấy năm nữa thì chị mới public về điều này. Vì hiện tại chị chưa có nhiều kinh nghiệm tích lũy để viết một cuốn sách hay. Ngoài PV: Theo chị một người ra, chị thích viết tản văn nữa. Marketing giỏi là một người *cười* như thế nào ạ? NV: Theo chị, một MarPV: Ngoài ra thì chị có keter sẽ có ba yếu tố sau: Sự sở thích nào nữa ạ? tò mò, Sự sáng tạo và LogNV: Chị thích chơi bóng ic. Trong ba yếu tố trên thì rổ, chụp ảnh và nhảy. Tuy chị đánh giá cao sự tò mò. nhiên thì hai trong ba hoạt Bởi nếu mình tò mò, mình sẽ động đó chị chưa thể thực muốn tìm hiểu sẽ tìm ra được hiện được vì lí do sức khỏe. nhiều cái mới, trau dồi nhiều *Cười* thứ cho bản thân, không còn nhìn mọi việc dưới ánh mắt PV: Cũng là để kết thúc cảm quang nữa. *cười* cho buổi phỏng vấn thì chị có điều gì nhắn nhủ tới các PV: Ngoài đam mê bạn sinh viên ạ? Marketing chị còn thích NV: *Cười* Chị muốn viết sách đúng không ạ? Chị nhắc nhở các em rằng, độ tuổi thích viết về thể loại gì ạ? này của các em là vô cùng
9
quý giá, khi còn là sinh viên trong trường, mình được phép sai và sửa lại. Khi các em đi làm rồi, thì việc các em làm sai sẽ phải gánh hậu quả lớn, thậm chí là nghỉ việc luôn. Vì vậy, các em hãy coi bốn năm đại học này là bốn năm để các em thử nghiệm tất cả mọi thứ, được phép sai, sai càng nhanh càng tốt, quan trọng là các em phải biết đứng dậy và sửa sai. *Cười* Em cảm ơn chị đã gặp gỡ và có những chia sẻ hết sức thú vị. Chúc chị thành công hơn nữa trong công việc cũng như trong cuộc sống. Sắp tới ngày 8/3 thì Yesnews cũng xin gửi những lời chúc tốt đẹp nhất tới chị ạ! Phóng viên: Đồng Thảo, Hoài Mơ
Lăng kính khoa học
Yesnews 03
Chảy máu chất xám ở Việt Nam Hiện tượng chảy máu chất xám đã không còn quá xa lạ đối với người Việt, khi mà ngày càng nhiều người con ưu tú của nước Việt rời bỏ quê hương để đi theo tiếng gọi của một cuộc sống mới tốt đẹp hơn ở nơi đất khách quê người, ở những đất nước có chế độ đãi ngộ cao như Nhật Bản, Mỹ và các nước phương Tây khác. Với một nền kinh tế đang cố gắng để công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, “sánh vai với các cường quốc năm châu”, điều này thực sự là một thảm họa. Khác với thiên tai bão lũ, thảm họa này đang diễn ra hàng ngày, hàng giờ trên đất nước ta, và chúng ta vẫn chưa có biện pháp nào để ngăn chặn nó một cách hiệu quả.
Chất xám – thành phần không thể thiếu của nền kinh tế Chảy máu chất xám là thuật ngữ dùng để chỉ vấn đề di cư quy mô lớn của nguồn nhân lực có kiến thức và kĩ thuật từ một nước qua những nước khác. Mặc dù thuật ngữ ban đầu dùng để chỉ những công nhân kĩ thuật đi qua những nước khác, ý nghĩa của nó đã mở rộng thành: “sự ra đi của những người có kiến thức hoặc có chuyên môn từ một quốc gia, khu vực kinh tế, hoặc các lĩnh vực khác, vì điều kiện sống hoặc tiền lương tốt hơn”. Bạn có thể có nhiều thịt, rau, và tất cả dụng cụ nấu nướng, nhưng nếu bạn không biết nấu ăn thì những thứ đó mãi chỉ là nguyên liệu. Chỉ
khi nào nó được sử dụng và phối hợp bởi bàn tay của một đầu bếp, thì những thứ đó mới thành những món ăn ngon. Tương tự như vậy, một đất nước có thể nhiều tài nguyên, nhiều nhân lực, nhưng nếu bạn không có kiến thức để phối hợp và biến những thứ đó thành những sản phẩm và dịch vụ, thì nền kinh tế đó sẽ không thể lớn mạnh. Đó chính là lí do mà từ lâu những người lao động có trình độ cao, những nhà lãnh đạo thực thụ - những trí thức - đã giữ vai trò quan trọng đối với kinh tế của một quốc gia. Thực tế đã chứng minh, các cường quốc kinh tế thế giới như Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản đều rất phát triển những ngành kinh tế dựa trên tri thức như các ngành công nghệ thông tin, viễn thông, đầu tư, ngân hàng, tài chính, chứng khoán, bảo hiểm…
Đối với một nền kinh tế đã trải qua bao nhiêu cuộc chiến tranh, bị tụt hậu hơn nhiều so với các nước khác, và đang tiến hành công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, thì chất xám lại càng giữ vai trò quan trọng hơn bao giờ hết. Những người có trí thức sẽ là những người đưa ra những ý tưởng mới, những công nghệ mới, những sản phẩm mới, là những người sẽ tiếp thu những thành tựu khoa học kĩ thuật của nước ngoài nhanh nhất và đưa nó vào áp dụng trong sản xuất một cách hiệu quả nhất. Đồng thời, họ cần phải trở thành những người giữ vị trí quan trọng trong bộ máy lãnh đạo đất nước, chỉ ra những nước đi mới, đột phá và đúng đắn cho cả một dân tộc, giống như câu nói để đời của Alexander đại đế: “Tôi không sợ một đội quân sư tử 10
Lăng kính khoa học do cừu dẫn dắt. Tôi chỉ sợ đội thất thoát đến giật mình. Chỉ quân cừu do sư tử chỉ huy”. với 80% du học sinh “một đi không trở lại” như hiện nay, Bức tranh u ám số chất xám thất thoát lên đến 40.000 người. Còn số người Mỗi người chúng ta chắc trở về Việt Nam liền sau khi hẳn ai cũng biết đến chương tốt nghiệp thì vì nhiều lý do trình Đường lên đỉnh Olym- khác nhau như: Có vị trí tốt pia – một chương trình tri đang chờ sẵn, bị buộc phải về thức danh giá và là ước mơ theo hợp đồng với cơ quan cử của bao thế hệ học sinh Việt đi, không thể tìm việc ở nước Nam. Trải qua 16 năm tổ ngoài, muốn “xả hơi” sau mấy chức, chương trình đã tìm ra năm học hành cực khổ, muốn được những “nhà leo núi” đoàn tụ với gia đình hoặc có xuất sắc nhất của mỗi năm lý tưởng và lòng tự tin vào khả để trao phần thưởng là suất năng bản thân có thể vượt khó học bổng toàn phần ở Úc. Và để xây dựng sự nghiệp, tạo trong số những nhà vô địch lập công ty. Gõ vào Google ấy, chỉ có 2 trên tổng số 13 dòng chữ “người gốc Việt tài người đã tốt nghiệp Đại học năng”, bác Gúc sẽ trả lại hơn trở về Việt Nam sinh sống và 1 triệu kết quả với những thần làm việc. Những con số đã nói đồng piano gốc Việt, những lên tất cả. Đại biểu Nguyễn tài năng thể thao gốc Việt tỏa Ngọc Hòa (TP HCM) day dứt sáng trên đấu trường thế giới, đặt câu hỏi trong phiên thảo bác sĩ gốc Việt biết làm phép luận về tình hình kinh tế - xã lạ, bác sĩ gốc Việt trở thành cố hội: “Vì sao 13 cháu du học, vấn của Tổng thống Obama, 12 người không về?”. doanh nhân gốc Việt nằm trong top 400 người giàu nhất Ví dụ trên chỉ là một thế giới (Hoàng Kiều)… Đọc chi tiết nhỏ trong bức tra- xong những dòng tít hấp dẫn nh toàn cảnh về hiện tượng này, tôi cũng không biết nên chảy máu chất xám ở nước tự hào hay nên buồn khi mà ta. Theo số liệu năm 2014 có quá nhiều người tài “gốc của Sở Giáo dục – Đào tạo, Việt”? hiện số lượng du học sinh của Vì đâu nên nỗi? nước ta cho dù có học bổng hay tự túc, thậm chí du học Nguyên nhân đầu tiên và bằng ngân sách nhà nước… số học xong quay trở về là rất có lẽ là dễ nhận thấy nhất của ít. Chất xám của Việt Nam bị vấn nạn chảy máu chất xám, 11
Yesnews 03
đó là khoảng cách giàu nghèo giữa Việt Nam và các nước phát triển là quá lớn. Chúng ta đang sống trong một thế giới mà tài sản của 1% người giàu nhất nắm giữ lớn hơn tài sản của 99% dân số còn lại, trong một thế giới mà nước Mỹ chiếm một nửa dân số giàu của thế giới, trong một thế giới mà GDP bình quân đầu người của cường quốc kinh tế lớn nhất thế giới gấp 30 lần so với GDP bình quân đầu người của Việt Nam. Có một điều phải thừa nhận rằng, những nhân tài rời bỏ quê hương để tìm một cuộc sống mới tốt đẹp hơn không hề đáng trách, bởi trong sự chi phối của nền kinh tế thị trường thì bất kể là chủ nghĩa tư bản hay chủ nghĩa xã hội, con người ta luôn chịu một sức hút rất lớn của đồng tiền. Lương công chức nhà nước hiện nay tối thiểu khoảng hơn 3 triệu đồng, mới chỉ đảm bảo khoảng 50 - 60% nhu cầu, không đủ để tái tạo sức lao động và tích lũy, không phản ánh đúng giá trị sức lao động của họ - một loại lao động đặc biệt. Tất nhiên không phải công chức nhà nước nào cũng vậy, cũng có rất nhiều người giàu có theo cách này hay cách khác, nhưng xét cho cùng, nếu có cơ hội lựa chọn, hầu hết mọi trí thức sẽ làm việc ở nước ngoài thay vì làm trong nhà nước,
Lăng kính khoa học nhận lương ba cọc ba đồng và ngộ nhân tài kém so với các ít cơ hội phát triển. nước phát triển. Các quốc gia tân tiến như Mỹ luôn có chính Hai câu chuyện dưới đây sách đãi ngộ xứng đáng những do một thí sinh từng tham nhà khoa học, những nhà kỹ dự cuộc thi Đường lên đỉnh thuật của các quốc gia khác, Olympia chia sẻ có thể khiến bởi với họ, so sánh giữa việc chúng ta phải suy nghĩ. đào tạo một kỹ sư trong nước hay nhận một kĩ sư nước ngoài Một thí sinh Olympic vào làm việc thì các nhà kinh được đào tạo theo ngân sách tế, các người quản lý doanh của tỉnh. Khi ra trường, người nghiệp đều nhận thức được này bị ép làm trái ngành và rằng việc sử dụng một chuyên có làm đề tài nghiên cứu xin viên nước ngoài sẽ có lợi ích ngân sách (mức chỉ 300-500 kinh tế lớn từ việc cắt giảm triệu đồng) nhưng bị... đuổi chi phí đào tạo. Đồng thời, như tà. Bí quá, anh gửi dự án phương pháp quản lý của họ đi nhiều nơi và được đơn vị ở cũng tốt hơn so với Việt Nam, Mỹ mời qua nghiên cứu, sau sử dụng chính sách quản lí đó được giữ lại. Đến giờ, cả theo mục tiêu: cách quản trị gia đình đều định cư bên đó, thông qua việc mọi thành viên mức sống khá tốt. tự xác định mục tiêu, tự mình quản lí và thực hiện mục tiêu Câu chuyện thứ hai: đã đề ra. Chính sách này sẽ “Cuối năm nay, tôi tiễn người kích thích tinh thần hăng hái, anh đi Bỉ (32 tuổi). Anh nộp kích thích sự sáng tạo và nâng hơn 12 bằng xin cấp sáng chế cao tính trách nhiệm của nhân từ năm 2009 nhưng tới giờ viên, tạo điều kiện cho mọi chưa được cái nào. Đam mê thành viên trong tổ chức có đến mức, anh bán luôn chiếc cơ hội phát triển năng lực của xe cà tàng để làm nghiên cứu. bản thân. Chính những chính Nhưng sau nhiều biến cố, anh sách của họ đã tạo ra một sức bảo, không làm ở Việt Nam hút rất lớn đối với những nhân được và cơ duyên đã đưa anh tài, những du học sinh Việt tới Bỉ để bắt đầu cuộc sống Nam, nhất là khi trong nước mới”. nạn tham nhũng và quan liêu, Hai câu chuyện trên là hạch sách đang gò bó sự phát những ví dụ điển hình cho triển của họ. Và đương nhiên, nguyên nhân thứ hai của nạn chất xám sẽ ở lại những nước chảy máu chất xám ở nước tân tiến ấy thay vì về nước và ta: chính sách quản lý, đãi bị bóp nghẹt.
Yesnews 03
Nguyên nhân cuối cùng là về “công tác tư tưởng” của toàn xã hội đối với nhân tài, mà cụ thể hơn là cha mẹ, thầy cô đối với con em của họ. Ngay từ nhỏ, giới trẻ đã có mong ước được đi du học, được làm việc ở nước ngoài vì phụ huynh và giáo viên đã nhen nhóm trong đầu các em rằng: chỉ có đi du học mới có thể thành công, mới có thể có một cuộc sống tốt đẹp thực sự. Khi đã đi du học, những người giỏi trong số họ không trở về, không chỉ vì họ được đề nghị mức lương và điều kiện làm việc tốt hơn, mà có lẽ quan trọng hơn là bởi họ không nhận được một tín hiệu nào cho thấy rằng đất nước này cần họ, rằng đất nước này tự hào về họ, rằng tương lai và vận mệnh của đất nước này đang nằm trong tay họ. Tác giả Trần Quốc Quân của báo Vietnamnet, một doanh nhân Ba Lan gốc Việt chia sẻ lời của bố - một lão thành cách mạng gần 50 tuổi Đảng: “Nếu con thấy bên đó chế độ đãi ngộ tốt hơn, dễ kiếm tiền hơn, tóm lại là đời sống tốt hơn thì cứ ở lại”. Đó là hoàn cảnh thực sự đáng buồn mà thể hệ trẻ ngày nay đang phải đối mặt, phải lựa chọn và đánh đổi. Bên cạnh những lí do trên, còn có nhiều lí do khác mà chúng ta có thể kể đến như 12
Lăng kính khoa học do cơ sở vật chất kĩ thuật và cũng như những tiến bộ về khoa học ở nước ta còn hạn chế, không đáp ứng được nhu cầu của các nhà nghiên cứu, do bị “sốc văn hóa”, không thể hòa nhập trở lại với văn hóa trong nước, do thông tin về việc làm trong nước không đến được với nhân tài… Nói chung, tất cả đều bắt nguồn từ những mong muốn cá nhân của những người lao động có trình độ cao. Họ mong muốn có một cuộc sống tốt đẹp hơn, được làm những gì mà họ thích thay vì tham gia xây dựng quê hương, thuận theo lẽ của tự nhiên “đất lành chim đậu”.
giai đoạn này, bao gồm nạn thất nghiệp, thiếu nhà ở, đất đai và tài nguyên thiên nhiên, và bây giờ, họ là một trong những “cong rồng châu Á”. Nước ta cũng có xuất phát điểm thấp hơn so với nhiều nước khi trải qua cuộc chiến tranh với những kẻ thù sừng sỏ trên thế giới, bắt đầu tập trung phát triển kinh tế - xã hội muộn hơn so với các nước trong khu vực. Chiến tranh đã lùi xa gần bốn thập kỉ, mức sống và môi trường làm việc cũng đã tốt hơn rất nhiều so với 10 năm, 20 năm, 30 năm trước. Nhưng khi môi trường của ta tốt lên thì môi trường của nhiều nước cũng tốt lên so với chính bản thân họ làm ta không theo kịp. Tựu chung là chúng ta mới chỉ khá hơn so với chính mình trước kia, chứ thực tế vẫn đang đi sau thiên hạ. Muốn bắt kịp thiên hạ thì phải đi nhanh hơn, kể cả về cải thiện môi trường làm việc. Vận động, hô hào người có tri thức trở về đóng góp cho đất nước là cần thiết, nhưng cần thiết hơn là tiếp tục làm cho môi trường làm việc tốt hơn cho lao động chất xám, lao động kỹ thuật.
Tuy nhiên nếu ai cũng thuận theo lẽ tự nhiên như vậy, thì thế giới đã không có những cường quốc vươn lên từ khó khăn. Nhật Bản cũng từng là một nước lạc hậu, cũng từng chịu sự tàn phá nặng nề của thiên tai và Thế chiến II. Vượt lên trên tất cả những khó khăn ấy, bằng sự cần cù, sáng tạo trong lao động, và trên hết là lòng yêu nước, tinh thần dân tộc, tinh thần Nhật Bản, họ đã vượt qua tất cả và vươn lên trở thành một cường quốc kinh tế thế giới. Khi bị trục Có lần, bố tôi hỏi con gái xuất khỏi liên bang Malaysia, về ý định đi du học. Câu trả Singapore cũng đã phải đối lời của em gái làm tôi thực sự mặt với nhiều khó khăn trong bất ngờ: 13
Yesnews 03
“Ai cũng muốn sang Mỹ du học. Vậy tại sao không ai biến Việt Nam trở thành Mỹ hả bố ?” Lựa chọn gì giữa một cuộc sống tốt đẹp hơn và cống hiến cho quê hương? Câu trả lời nằm trong mỗi chúng ta – những chủ nhân tương lai của đất nước. Mạnh Hùng
Nhìn ra thế giới
Yesnews 03
Thế hệ thiên niên kỷ - Millennials1
Trẻ, tài năng và bị kìm hãm Hãy giải thoát giới trẻ - một cộng đồng thiểu số đang bị đàn áp.
T
rong thế giới của bộ phim “Trò chơi sinh tử”, người trẻ bị buộc phải chiến đấu tới chết để mua vui cho kẻ thống trị tóc trắng của họ. Tiểu thuyết thiếu niên ngày nay thường đen tối một cách tàn nhẫn, nhưng khoảng cách giữa giả tưởng và thực tế lại ngắn hơn chúng ta tưởng. Thế hệ lớn tuổi sẽ không đến mức bức tử những người trẻ nhưng, một báo cáo đặc biệt gần đây
của The Economist về thế hệ Millennial cho thấy, họ đang kìm hãm những hậu bối của mình một cách nghiêm trọng. Xấp xỉ một phần tư dân số thế giới – khoảng 1,8 tỉ người – đang trong độ tuổi từ 15 đến 30. Xét trên nhiều phương diện, họ là thế hệ may mắn nhất trong nhóm những người trưởng thành trẻ tuổi từ trước đến nay. Họ giàu có hơn bất kì thế hệ nào trước đó và sống mà không phải
chịu đựng bệnh đậu mùa hay Mao Trạch Đông. Học vấn của họ thuộc hàng tốt nhất – thời gian đi học của người Haiti ngày nay còn nhiều hơn cả người Ý vào năm 1960. Họ cũng thông minh hơn thế hệ cũ nhờ vào chế độ giáo dục và dinh dưỡng tốt hơn. Phụ nữ và người đồng tính ở nhiều quốc gia được hưởng sự tự do ở mức độ mà những người đi trước chưa bao giờ dám nghĩ tới. Và họ hướng
1
Thế hệ Y (còn gọi là Millennials - những người sinh ra trong giai đoạn từ đầu thập niên 1980 đến đầu thập niên 2000) là thế hệ đầu tiên lớn lên cùng các phương tiện truyền thông xã hội, đồng thời là lực lượng lao động chủ lực của hiện tại và tương lai.
14
Nhìn ra thế giới tới một tương lai nơi tiến bộ công nghệ có thể giúp kéo dài tuổi thọ tới hơn 100 tuổi. Vậy thì chính xác những người trẻ đang phàn nàn về điều gì? Những đứa trẻ bị người lớn khinh thường Thật ra là rất nhiều. Lần đầu tiên trong lịch sử, thanh niên trên toàn thế giới cùng hình thành nên một nền văn hóa chung, cùng chia sẻ những nỗi niềm tuổi trẻ. Người trẻ trên khắp thế giới đang phàn nàn rằng thật khó để kiếm một công việc và tìm một nơi để sống, rằng chặng đường trưởng thành của họ trở nên dài và phức tạp hơn nhiều. Rất nhiều những nỗi bất hạnh của thế hệ trẻ bắt nguồn từ các chính sách ưu ái người lớn tuổi. Việc làm là một ví dụ. Ở nhiều nước, luật lao động yêu cầu các công ty cung cấp những quyền lợi hậu hĩnh và khiến cho việc sa thải nhân viên trở nên khó khăn. Điều này phục vụ lợi ích của những người đang có việc làm – cũng là những người đang trở nên già hơn, nhưng lại khiến các công ty ngần ngại trong việc tuyển thêm người mới. Và bên thua cuộc chính là người trẻ. Ở phần lớn các khu vực, số người trẻ thất nghiệp gần 2
15
như gấp đôi số người lớn tuổi (thất nghiệp). Thất nghiệp sẽ là khoảng thời gian tồi tệ nhất trong những năm đầu đi làm vì đây là lúc những thói quen công việc của cả cuộc đời bắt đầu ăn sâu. Thất nghiệp ở độ tuổi 20 sẽ còn để lại những “vết thương lòng” – cảm giác không hạnh phúc và sợ hãi về mức lương bèo bọt ngay cả khi họ 50 tuổi. Ngay cả nhà ở cũng quay lưng “lừa lọc” giới trẻ. Những người có nhà chiếm lĩnh các khu vực trung tâm nắm trong tay quyết định liệu rằng những ngôi nhà mới có được xây hay không. Và câu trả lời thường là không, để tránh phá vỡ cảnh quan và làm giảm giá trị bất động sản mà họ sở hữu. Các thủ tục rườm rà làm tăng gấp đôi chi phí cho một ngôi nhà điển hình ở Anh. Ảnh hưởng của nó còn tồi tệ hơn tại các thành phố lớn trên thế giới nơi những người trẻ muốn định cư nhất. Giá thuê hay mua nhà ở những nơi đó đều bỏ xa mức thu nhập của họ. Thế hệ thanh thiếu niên ở Kuala Lumpur được gọi là “thế hệ vô gia cư”. Và phụ nữ trẻ ở Mỹ muốn sống với bố mẹ hoặc họ hàng hơn bất cứ thời điểm nào kể từ sau Thế chiến II.
Nguyên văn: China’s hukou system
Yesnews 03
Người trẻ thường thích bay nhảy tự do. Với cả thế giới rộng lớn để khám phá và không có gì níu chân, người trẻ bây giờ đi lại nhiều và thường xuyên hơn thế hệ cha ông. Điều này khiến họ làm việc năng suất hơn, nhất là khi di cư từ một nước nghèo sang một nước giàu có. Theo một ước tính, GDP thế giới sẽ tăng gấp đôi nếu mọi người có thể đi lại tự do giữa các quốc gia. Thực chất điều này là không thể về mặt chính trị, vì các nước giàu thường có thái độ không ủng hộ đối với nhập cư. Nhưng thật bất ngờ rằng chính phủ ở nhiều quốc gia không chỉ ngăn cản di cư qua biên giới mà còn ngăn cản di cư nội địa. Hệ thống hộ khẩu ở Trung Quốc2 đối xử với những người từ nông thôn chuyển lên thành phố như công dân hạng hai. Ấn Độ gây khó dễ với những người chuyển từ bang này sang bang khác sinh sống để hưởng các dịch vụ công cộng. Một khảo sát của Liên hợp quốc chỉ ra rằng 80% quốc gia trên thế giới có chính sách ngăn cản sự di cư từ nông thôn ra thành thị, bất chấp thực tế rằng phần lớn tiến bộ nhân loại đến từ những người từ bỏ cuốc cày để tìm kiếm công việc tốt hơn trong nhà máy. Tất cả những
Nhìn ra thế giới rào cản di cư này làm tổn hại sâu sắc đến bộ phận những người trẻ tuổi, vì họ là người mong muốn được di chuyển nhiều nhất. Người già luôn muốn trợ cấp cho người trẻ. Trong phạm vi gia đình cũng vậy. Tuy nhiên nhiều quốc gia lại quá ưu ái người già: một phần lớn phúc lợi xã hội được rót vào các quỹ lương hưu và chăm sóc y tế cho họ. Đây một phần là kết quả tự nhiên của quá trình già hóa dân số, nhưng cũng bắt nguồn từ việc người già muốn đảm bảo các chính sách có lợi cho họ. Theo một tính toán, lợi ích ròng từ các nguồn tài nguyên (gồm cả công và tư) đang chảy từ những người trẻ vào túi những người già ở ít nhất là năm quốc gia, trong đó có Đức và Hungary. Điều này chưa từng có tiền lệ và thật bất công – người già đang giàu có hơn rất nhiều. Giới trẻ cần làm nhiều hơn vì quyền lợi của chính họ. Ở Mỹ chỉ có hơn 1/5 số người trẻ ở độ tuổi từ 18 đến 34 đi bỏ phiếu trong cuộc tổng bầu cử gần đây nhất (*); trong khi đó số người từ 65 tuổi trở lên có tới 3/5. Điều tương tự cũng xảy ra ở Indonesia và chỉ khá khẩm hơn chút tại Nhật Bản. Sẽ là không đủ nếu họ chỉ đưa ra những kiến nghị trực tuyến.
Yesnews 03
Những người trẻ nhận Họ nên đi bầu cử nếu muốn thức những điều họ phải chính phủ lắng nghe mình. trải qua Nói thì dễ, làm mới khó. Tuy nhiên cũng cần có những đóng góp của người Chính phủ nên tháo gỡ khó lớn tuổi. Thế hệ trẻ là một khăn cho giới trẻ bằng cách cộng đồng thiểu số bị áp loại bỏ sự quan liêu vốn ngăn bức – dù không phải là điều cách họ với việc làm, và hạn thường thấy – thẳng thắn mà chế sức mạnh của các chủ nói chính phủ đang ngăn chặn bất động sản trong việc ngăn một cách có hệ thống việc họ cản xây nhà ở. Họ nên phá bỏ những rào cản di cư nội địa, đạt tới tiềm năng của mình. mềm mỏng hơn với sự tự do Thật là một sự phí phạm đi lại xuyên biên giới và đưa tài năng to lớn. Những người giáo dục trở thành vấn đề ưu hiện nay dưới 30 tuổi sẽ sớm tiên. Chúng ta trông đợi rất chiếm lĩnh thị trường lao động một ngày không xa. Nếu nhiều vào các chính khách không được phát triển các kĩ hàng đầu dù rằng họ thường năng, họ sẽ không đạt được thiếu đồng bộ kể cả trong năng suất mà vốn dĩ họ có những cải cách khiêm tốn thể. Việc hiện thực hóa điều nhất. Nhưng thế hệ ông bà, này sẽ thất bại ở các quốc gia cha mẹ cũng đóng một vai trò như Ấn Độ khi cứ trông chờ quan trọng. Ai biết họ sẽ đạt vào việc dân số trẻ chiếm tỉ lệ được những gì nếu họ thật sự lớn trong kết cấu nhân khẩu nỗ lực hết mình? học. Nếu những người trẻ ở (*) Bài viết được đăng các quốc gia giàu có với dân số già không thể đặt chân vào tải vào ngày 23/1/2016. nấc thang sự nghiệp thì chính Theo The Economist. những người nhận lương hưu tương lai sẽ phải đối mặt với Dịch: Thu Hà. rắc rối. Hơn nữa, kìm hãm sức trẻ là rất nguy hiểm. Quốc gia với nhiều đàn ông trẻ thất nghiệp và bất mãn thường có xu hướng bạo động và bất ổn định, như hàng triệu người tị nạn ở Trung Đông và Châu Phi có thể chứng nhận. 16
Nhìn ra thế giới
Robot
cướp
Yesnews 03
đi việc làm của chúng ta,
nhưng chúng sẽ
mang lại
những việc làm mới
T
ại sân bay Dusseldort, robot gửi xe đã có thật. Bạn bước ra khỏi xe, ấn một nút trên màn hình cảm ứng và một cái máy sẽ nâng xe bạn khỏi mặt đất, đưa cả đống sắt nặng 3 tấn đó tới một dạng như bãi gửi xe trên không. Được xây dựng bởi công ty Serva Transport của Đức, hệ thống này giúp bạn tiết kiệm thời gian và đồng thời giúp tiết kiệm cả không gian gara nhờ vào những vị trí gửi xe được sắp xếp rất cẩn thận. Và đó là một dấu hiệu của rất nhiều thứ đang chờ đón chúng ta phía trước. Thế nhưng có một việc mà hệ thống này không hề làm, đó là “đánh cắp” việc làm của con người. Đây là quan điểm của nhà phân tích J.P. Gownder thuộc công ty nghiên cứu công nghệ Forrester, trụ sở tại Boston. Thực tế là nó “tạo ra” việc làm thay vì “đánh cắp” chúng. Trước khi sử dụng hệ thống robot, sân bay này vốn đã dùng máy soát vé tự động, 17
vì vậy hệ thống mới không hề thay thế những người soát vé. Và bây giờ, chúng ta sẽ cần đến con người để duy trì và sửa chữa tất cả những robot gửi xe đó. “Đó không phải là công việc dành cho công nhân thông thường. Nó là một cấp tay nghề cao hơn của người thợ sửa chữa, vì sửa một con robot khó hơn nhiều so với sửa một chiếc máy bán hàng tự động.”, dẫn lời Gownder.
Gownder đã dùng câu chuyện gara giữ xe của Dusseldorf như một minh chứng để chỉ ra rằng cuộc cách mạng sắp tới về robot và trí tuệ nhân tạo sẽ không “bóp nghẹt” lực lượng lao động đến mức độ như một số học giả đang e sợ. Một nghiên cứu được trích dẫn khá nhiều của hai giáo sư đại học Oxford, Carl Frey và Michael Osbourne năm 2013 đã chỉ ra rằng máy móc sẽ
Nhìn ra thế giới thay thế 47% công việc của chúng ta trong 20 năm tới, nhưng trong một báo cáo mới được công bố hôm nay (*), Gownder đã đưa ra một cái nhìn thận trọng hơn. Thu thập dữ liệu việc làm từ chính phủ và hàng chục ngàn phỏng vấn với các doanh nhân, các viện sĩ và tất nhiên là cả các học giả, Gownder dự đoán rằng sự tự động hóa đó sẽ chỉ gây ra thất thoát ròng 9,1 triệu việc làm trên đất Mĩ cho tới năm 2025. Phạm vi nghiên cứu của ông có thể hẹp hơn, nhưng con số mà ông đưa ra rõ ràng thấp hơn con số 70 triệu việc làm mà Frey và Osbourne tin rằng đang có nguy cơ bốc hơi. “Trong khi các ngành công nghệ này dần trở thành sự thật và ngày một thêm quan trọng, và một vài việc làm sẽ biến mất vì chúng, thì tương lai của việc làm nhìn chung không tăm tối như nhiều người tiên đoán. Thực tế, ngành tự động hóa còn tạo ra nhiều việc làm mới – bao gồm cả những công việc hoàn toàn mới, chưa từng có trước đây.”
Trí tuệ nhân tạo V.S Nhân loại Đúng vậy, một cuộc cách mạng đang đến. Gownder đưa dẫn chứng về một chú robot tại khách sạn ALoft
ở San Francisco chuyên làm công việc đưa khăn tắm, kem đánh răng và nhiều vật dụng khác. Ở Công ty Nhựa Vanguard tại Connecticut, một cỗ máy tên Baxter đang sản xuất hàng hóa theo cách mà những cỗ máy ngày xưa chẳng bao giờ có thể. Tương tự như việc Google và Amazon đang tiến sâu vào lĩnh vực này với mọi thứ từ máy bay không người lái phục vụ trong các kho hàng cho đến xe tự điểu khiển. Quan trọng hơn thế, độ phủ sóng của Internet đang nâng cao nhanh chóng nghệ thuật của Trí tuệ nhân tạo, dạy cho các dịch vụ trực tuyến biết nhận diện hình ảnh, hiểu được ngôn ngữ tự nhiên của con người hay thậm chí là đối thoại thực sự – những loại Trí tuệ nhân tạo cho phép robot có thể thực hiện được nhiều nhiệm vụ phức tạp hơn. Sử dụng Trí tuệ nhân tạo mà Google và Facebook đang dùng để nhận diện hình ảnh trên Interrnet, các nhà nghiên cứu đã thực sự tạo ra những cỗ máy có thể tự học khắc trên nắp chai. “Công nghệ ngày nay khác xa với những gì chúng ta từng thấy trong quá khứ,” dẫn lời Martin Ford, tác giả của cuốn sách mới xuất bản Sự trỗi dậy của Robot: Công nghệ
Yesnews 03
và Thách thức từ một tương lai thiếu việc làm. “Công nghệ hiện đang đảm nhiệm cả những nhiệm vụ cần đến sự nhận thức. Chúng ta đều biết rằng ít nhất là trong một giới hạn nào đó thì máy móc và các thuật toán đó biết nghĩ.” Cùng với sự phát triển của công nghệ thì những nỗi e ngại cũng ngày càng tăng lên, và điều đó hoàn toàn có thể chấp nhận được. Không chỉ bởi cách mà các công nghệ này tác động lên lực lượng lao đông mà còn bởi vì, theo một số lập luận, những robot thông minh hơn có thể sẽ chuyển mình thành những robot nguy hiểm. Sau khi chứng kiến cỗ máy trí tuệ nhân tạo mới nhất được đưa vào thực nghiệm, Elon Musk - nhà sáng lập Công ty xe điện Tesla và Tập đoàn Công nghệ Khai phá Không gian SpaceX, đã bày tỏ lo ngại rằng những Trí tuệ nhân tạo như vậy có thể quay lại tác động lên con người theo một cách trực tiếp hơn, nên ông đã tài trợ hàng triệu USD cho nỗ lực tìm ra cách duy trì trí tuệ nhân tạo luôn “có ích cho nhân loại”. Nhưng Gownder thẳng thắn chỉ ra rằng công nghệ đó vẫn chỉ đang ở giai đoạn đầu của quá trình phát triển – và vẫn cần rất nhiều sự giúp đỡ từ con người. 18
Nhìn ra thế giới
Yesnews 03
“Việc làm bị biến egie Mellon – trước đó từng với rất nhiều cải tiến công đổi, không hề bị cướp làm việc tại bộ phận Robot và nghệ trong quá khứ - và cuối Trí tuệ nhân tạo của Google – cùng sau từng đó thế kỉ, nhiều mất” Chính loài người phải xây dựng nên những chiếc máy đó, lập trình chúng và sửa chữa chúng. Và họ còn phải huấn luyện chúng nữa. Điều đó thực sự đúng với các cỗ máy trí tuệ nhân tạo “học sâu1”, và đúng với những robot như Baxter. Baxter phải được lập trình để thực hiện những nhiệm vụ cụ thể, bao gồm cả việc dịch các chi của nó về trước và ra sau. IBM mới cho ra mắt Watson, một bộ công cụ trực tuyến dùng trí tuệ nhân tạo để giúp chẩn đoán bệnh tật, và ngoài thị trường nhiều người khác cũng đang tìm kiếm những công việc tương tự. Nhưng dù cho thông điệp của IBM có là gì thì những công cụ như vậy cũng hoạt động song song với con người chứ không phải là thay thế họ. “Watson giống như một người đồng nghiệp robot. Đó là sự thay đổi trong công việc chứ không phải chúng ta sẽ bị cướp chỗ”, dẫn lời Gownder.
cũng đồng tình. Ông nói chưa từng thấy một bằng chứng nào cho thấy công nghệ sẽ cướp đi việc làm – và trong tương lai, khi thời điểm đến, nó sẽ tạo ra một số lượng việc làm khổng lồ.
“Công nghệ đang thay đổi sự phối hợp giữa các công việc. Bạn sẽ thấy các bác sĩ đảm nhận phần việc cần tương tác cá nhân với người bệnh nhiều hơn và ít phải “lưu trữ” trong đầu các bằng chứng y học hơn. Y tá có thể phải thân thiện với bệnh nhân nhiều hơn bác sĩ. Nhưng nếu bạn nhìn xung quanh, sẽ có nhiều loại công việc liên quan đến sáng tạo được tạo ra trên thị trường. Và cũng có một số công việc mà chỉ vài năm trước đây còn không hề tồn tại”, dẫn lời Moore.
đợt cải tiến qua đi và lực lượng lao động vẫn còn ở đó, chẳng hề biến mất.
Tuy nhiên, cũng phải nói rằng nghiên cứu của Gownder mới chỉ đưa ra được giai đoạn cuối của quá trình. Theo như Ford, thậm chí con số 9,1 triệu việc làm sẽ mất mà Gownder đưa ra cũng rất đáng kể. Robot và Trí tuệ nhân tạo vẫn đang trên đà phát triển – với một tốc độ chưa từng thấy – và dù Gownder có cho rằng các “nhà tiên tri về hiểm họa” đang thổi phồng lên những mối đe dọa từ việc tự động hóa rộng khắp, thì ông cũng nhìn thấy những lí do để lo ngại – và để tiếp tục thảo luận. “Tốc độ thay đổi là một vấn đề. Chúng ta cần để mắt tới nó”.
(*) Bài viết được đăng Đó là thông điệp tổng tải ngày 24/8/2015. quát hơn trong báo cáo của Theo WIRED. Gownder. Robot và Trí tuệ Dịch: Đinh Hoa. nhân tạo sẽ thay đổi cách làm việc của chúng ta, nhưng nó không lấy đi công việc của bạn. Ông cho rằng những lời Andrew Moore, chủ cảnh báo ngày nay về sự trỗi nhiệm viện khoa học máy dậy của trí tuệ nhân tạo cũng tính tại trường đại học Carn- giống hệt như sự lo ngại đối 1
Deep learning
19
Góc nội bộ
Yesnews 03
[TẬP HUẤN NỘI BỘ 2017] Đôi lúc giữa những ngày tháng xô bồ Ta muốn ngắm hoàng hôn nơi đỉnh đèo nào đó Rít vài hơi thuốc nơi đồi cao lộng gió Khó gì đâu, cứ thế ta đi… Cuộc đời buồn vui cười khóc mấy khi Cứ lẩn quẩn chi với tháng ngày tẻ nhạt Đứng giữa trùng mây ta ngân nga câu hát Dưới sóng ru êm một mối tình đầu... YES à, tớ yêu “ nhà mình”!!! Là một YESER, tớ thực sự phải thốt lên bằng cả trái tim mình như thế! Gắn bó với YES đã được một thời gian, không quá dài nhưng đủ để tình yêu dành cho YES đong đầy trái tim, đủ để tớ nuối tiếc vì những lần bỏ qua cơ hội được trải nghiệm và hòa mình cùng YES. Chuyến đi tập huấn nội bộ ngắn ngủi chỉ 2 ngày một đêm đã cho tớ rất nhiều thứ các cậu ạ! Trước tiên đó là một chuyến đi khám phá một vùng đất mới, đủ hoang sơ nhưng đủ thơ mộng - Cồn Vành. Một nơi ngập tràn ngập nắng gió và vị nồng mặn của biển, tớ hoàn toàn thả hồn mình, quên đi những bận rộn, lo toan của guồng quay học tập, công việc nơi thủ đô hoa lệ. Nhắm mắt, hít căng lồng ngực, “hít lấy hít để” bầu không khí trong lành, để gió luồn nhẹ qua tóc dịu dàng, dưới chân là cát ấm mềm mại thật tuyệt! Và tuyệt hơn đó là có YESERS – những người đồng đội của tớ bên cạnh! Cùng nhau kiếm
củi, dựng lều, ca hát, nấu nướng, sống hai ngày quây quần, cùng ăn ngủ, chăm sóc, yêu thương nhau, thực sự như một gia đình. Chuyến đi khiến tớ học được rất nhiều thứ. Đó là học được cách quan tâm chăm sóc lẫn nhau như “má” Hạnh chăm sóc “đàn con thơ” lo lắng cho từng bữa cơm, giấc ngủ, đến cách cháy thật hết mình, chơi thật “quẩy” và “deep”; học được cách tương tác và gắn kết với nhau. Thật thú vị khi lắng nghe cái cách chị Hằng, chị Trinh, chị Nhung giải bài toán nướng thịt, hấp ngao sao cho “cân bằng cung cầu”. Học cách anh Dương lấy củi, nhóm lửa chuyên nghiệp như “người rừng”, những lúc nhìn anh Hiếu say mê nhìn vào ống kính để ghi lại những khoảnh khắc đáng nhớ của cả nhà mình thấy thật gần gũi biết bao. 20
Góc nội bộ Đó còn là một đêm lạnh đầy sao nhưng không trăng trên bờ biển của “team đốt biển”, lửa trại bùng cháy, cháy rực ngọn lửa tình yêu, tuổi trẻ, đam mê của YES, mọi người tay trong tay hát vang. Đó là khi sương xuống, cả lũ co ro ôm nhau ngồi trên bờ biển tâm sự, kể những câu chuyện mà mình đã cố chôn chặt từ rất lâu trong tim, về hình bóng người mình yêu. Tớ chắc chắn chỉ một gia đình thực sự mới tin tưởng, yêu thương nhau đến thế!!! Chính khoảnh khắc ấy, tớ đã òa khóc trước mặt mọi người khi tâm sự về câu chuyện của mình, cảm thấy lòng nhẹ nhàng hơn rất nhiều, sóng biển mang ưu phiền của mình đi xa, rất xa...
Yesnews 03
Thực sự, chuyến tập huấn xa trong nội bộ YES lần này đã tập huấn cho mình nhiều thứ, đặc biệt là trái tim yêu thương, sẻ chia, gắn bó với đồng đội, anh em của mình. Thật tuyệt vời khi tớ chắc chắn một lần nữa rằng mình đã chọn đúng gia đình để gắn bó!! Cảm ơn vì chúng ta đã có mặt trong tuổi thanh xuân của nhau, YESERS ạ!! Tuổi trẻ mà, cứ mạnh mẽ lên, xách balô lên và đi, chúc mỗi chúng ta sẽ trưởng thành sau mỗi chuyến đi của mình nhé!
Thủy Thủy
Các thành viên của YES bên nhau trong tập huấn nội bộ tại Cồn Vành
21
Yesnews 03
22