‘Un Kuierke deur Sneek’ ‘t Geeuwdal, fan spòrtterrein naar feemerk en úteindelek parkearplak

Deur Peter van Egmond

Disse keer wú ik ’t Geeuwdal an doën, ’t terrein wat we allemaal beter kenne as ut Feemerkterrein. Ut is nou un parkeerplak, mar un reeks fan nasjonale en ok seker internasjonale gebeurtenissen fonden hier in de oulopen 150 jaar plak.

In de raadsfergadering fan 24 november 1891 wurdde ’t fersoek fan de iesfereneging Sneek behandeld om in ut Geeuwdal groan ou te staan foar ut anlêgen fan un iesbaan. De groan ter groate fan zes pondematen, wat ongefear overeenkomt met ongefear un kleine dertichdúzend fierkante meter was eigendom fan de gemeente. B en W stelden foar om ut terrein earst foar tien jaar te ferhuren teugen de huurpries fan fyftich gulden per pondemaat per jaar, wat dus delkomt op 300 gulden per jaar. Best wel feul geld foar dy tied docht ik, toen ik dat las.

De anbesteding foar ut útfoeren fan groan en andere werken dy’t noadech waren foar de kunstiesbaan fòlgde in mei 1891. Nou hewwe we ’t de hele tied over de iesbaan had, mar ok búten de winter om wurdde ut terrein foar evenementen en sporten brúkt. Te noemen onder andere ut kaatsen, un echte Friese sport dy’t in Sneek toen ok feul deen wurdde, selfs op internasjonaal nivo, siën de wedstriden teugen België in de jaren 1908 tòt en met 1914.

De Sneker kaatsfereneging wist in kòrte tied de populariteit fan de spòrt in oans stad mar ok fer der búten op de kaart te setten. Echter tòt an de foaravend fan de wedstryd op 23 júny 1912 was de fereneging nòch nyt erkent as un nuttige fereneging foar Sneek. Ok un offisieel faandel ontbrak nòch.

Ok dy kwam der in dat jaar en wel un behoarleke 170 bij 125 cm in de stadskleuren, un swat flak met un gele raan der omheen. Op ut swatte flak un lauwerskraans met de inisialen fan de kaatsfereneging in’t silver. Boven op de draachstòk un moai fòrs mannelek figuur. Un echte spòrtkearel, teugenwoardech sú dit un genderneutraal eksemplaar weze mutte.

Op de dach dat de Belgen ankwamen in Sneek, wurdde ut faandel deur ut Boalserter Stedelek kòrps ouhaald bij de woaning fan de president fan de fereneging, wêrop’t men in optòcht naar ut stasjon ging (dat kon toen nòch om half acht mòrrens). Om eksakt zeven minuten over half acht kwam de trein met de Belgen an met út elk raamke un Belgys swaaiend flagje. Spitech wurdde in 1914 de laatste internasjonale wedstryd kaatst in ut Geeuwdal. Naast ut kaatsen wurdde ut terrein ok brúkt foar foetbal, kòrfbal en tevens openluchtfoarstellings en tentoanstellings. Selfs un luchtballon wurdde oait oplaten. Met al dat soart aktiviteiten súden je hast sêgge kenne dat Sneek un kleinere útfoering had fan de ‘Friese ballonfeesten’, mar ok un soarte fan PC, su as dy fan Franeker.

In desember 1901 kwam de útslach fan de houden anbesteding foar ut bouwen fan de gasfabryk met direkteurswoaning en ferdere werken. Disse kwam ten goede an L. de Waard út Sneek foar ut bedrach fan 113.530 gulden. Al in 1898 dienden de heren Dokkum, Camphuis en Risselada un plan in tòt de stichting fan un nieuwe feemerk in het Geeuwdal. Ut plan wurdt in handen fan de gemeente-arsjitekt steld om un begroating fan de kosten te maken. Disse plannen lieten echter nòch lang op sich wachte want pas in 1930 wurdde hier de nieuwe feemerkt opend.

Ut sporten wurdde intussen op ut nieuwe Spòrtpark an de Liwadderwech deen. Un iesbaan kwam der bij ut RoomsKatholieke Kerkhòf. Mar ok de feemerk fan Sneek had nyt ut eeuwege leven en wurdde, ondanks dat de resultaten fan inbreng en opbrengsten hier faak beter waren, in 1992 opheven en toefoegd an de feemerk in Liwwarden.

Wat nòch overbliëft is un parkearterrein en un hal dy’t su nou en dan noch diënst mach doën foar un evenement òf rommelmerk.

Eelke Lok. Als journalist van Omrop Fryslân draait hij al veertig jaar mee en is hij met name bekend van zijn verslagen van het skûtsjesilen, maar je zou hem tekort doen door hem het stempel sportjournalist te geven, want Lok is allround. Door zijn originele no-nonsense kijk op de wereld weet hij ogenschijnlijk ingewikkelde zaken vaak te relativeren en tot de essentie te herleiden. En dat is ook wat u in de columns van Eelke kunt verwachten.... de vinger op de zere plek!

Kemperrûte

Dit ferhaaltsje moast op 10 maart ynlevere wurde. Ik woe as earste sin opskriuwe dat de maitiid der wer wie. En dat de fûgels wer op it lân sitte. Dy ha misskien wol in aai lein, mar der wie gjin idioat te finen dy’t dat opsykje woe, sok min waar wie’t. Wit jim it noch, de hiele dei fleagen reinen sniebuien (!) oer it lân. En bûten wie it stjerrende kâld. It frear sels, neffens de telefoan.

Dus blêdere ik mankelyk yn wat blêden om, en doe foel myn each op in foto fan Floriaan Zwart, de direkteur van VVV Waterland van Friesland en Michel Rietman, wethâlder fan Súdwest-Fryslân. Wethâlder fan de ‘gastvrijheidseconomie’. Nea witten dat we hjir sokke titels ha. Lêsten hie’k se ek al troffen yn

Wâldsein by de ûntbleating fan een pylder wêrop at je lêze koene, dat je fanút je auto oerstappe kinne op kuierskuon, fyts of sloepke. Dêr bin sij blykber oerstapt yn in (sponsore) kemper en doe ha se de kemperrûte riden dy’t it VVV promoot yn Súdwest-Fryslân en De Fryske Marren.

De rûte fan hast 200 kilometer begjint by it Woudagemaal op ‘e Lemmer en einiget yn Makkum. Je reizgje dan lâns de wetterwurken. Dêr wurde jo ek oer ynformeard. At je by de Tsjûkemar binne, fertelle se jo dat it de grutste mar fan Fryslân is. Dat wisten we noch net.

Dy mannen riden de rûte op 28 febrewaris. Doe wie der gjin brêge iepen. Kommende simmer, at in lawine fan kempers hjir hinne komt neffens de gastfrije mannen, wurde dy wol brûkt. Ja, en dan stean der dus ek nochris in kear safolle kempers yn de wachtsjende rigen. De boat giet no ienris fóar yn Fryslân, dat moat je wol goed útlizze.

Rietman en Zwart riiden foar it oare mar jusjes in stikje fan de rûte. It wie inkeld bedoeld foar de foto’s op de webside, fansels. Harren konklúzje wie foar it oare dat der yn Fryslân te min plak is foar kempers. No ja, ik wie wat sikkeneurich fanwege it minne waar. Dus ik tocht ynienen: wat hat it foar doel in kemperrûte te lansearen, sûnder dat er plak is wêr at dy kempers stean kinne?

Eelke Lok

Reageren? Stuur dan een e-mail naar: eelke.lok@ziggo.nl