stereotypicwoman

πανεπιστήμιο θεσσαλίας τμήμα αρχιτεκτόνων

‘ΠΆΡ ΤΗ’ στη ‘ΜΟ ΝΊ’ Η ΣΤΕΡΕΟΤΥΠΙΚΉ ΑΝΤΙΜΕΤΏΠΙΣΗ ΤΟΥ ΓΥΝΑΙΚΕΊΟΥ ΦΎΛΟΥ ΣΤΙΣ ΑΦΊΣΕΣ ΤΩΝ ΦΟΙΤΗΤΙΚΏΝ ΠΑΡΑΤΆΞΕΩΝ

εμφυλοι τόποι πολιτισμικές προσεγγίσεις του αστικού χώρου φ.: δ.:

Νιόβη-Βασιλική Ζαραμπούκα-Χατζημάνου, Γιώργος Ρυμενίδης Γιώργος Μαρνελάκης

23

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

‘Η πανεπιστημιακή κοινότητα είναι μια μικρογραφία της κοινωνίας’ λένε πολλοί. Άλλοι πάλι την ονομάζουν μικρογραφία αλλά με πιο επαναστατικά χαρακτηριστικά, μιας και «το αίμα τους βράζει». Αν όντως το πανεπιστήμιο είναι μικρογραφία της κοινωνίας, η συγκεκριμένη έρευνα δε θα χρειαστεί να περάσει καν τους τοίχους της σχολής, μιας και ακριβώς εκεί πρέπει να κοιτάξουμε… Στους τοίχους της που στα μη αποστειρωμένα πανεπιστήμια, συνεχίζουν να ντύνονται από τους φοιτητές με αφίσες, stencil, συνθήματα κτλ. Αν όντως αυτά τα μηνύματα καθρεφτίζουν αντιλήψεις και ιδεολογίες, τότε κι εμείς θα εστιάσουμε εδώ. Γιατί η πραγματικότητα για το αν το πανεπιστήμιο βρίσκεται σε καλύτερη ή χειρότερη κατάσταση, από άποψη αντιλήψεων, είναι κάπου στη μέση. Κοιτώντας λοιπόν αυτούς τους τοίχους, παρατηρεί κανείς πολλές πολιτικές και πολιτιστικές δραστηριότητες και ασχολίες των φοιτητών μέσα στις οποίες όμως για μια μερίδα αυτών αποτελούν και τα πάρτι σε club «ελληνικού τύπου» τα οποία προφανώς και επιλέγουν να διαφημίσουν με αφίσες τις οποίες και κολλάνε στους τοίχους της σχολής. Εάν η κάθε αφίσα εκφράζει και μια ιδέα, οι παρακάτω αφίσες σίγουρα αναδεικνύουν κάποιες αντιλήψεις που ακόμη και εντός του πανεπιστημίου είναι υπαρκτές. Το γεγονός ότι οι αφίσες που χρησιμοποιούνται ανήκουν σε μια πολιτική φοιτητική παράταξη δε γίνεται για να στοχοποιηθεί σαν μόνος εκφραστής τέτοιων αντιλήψεων. Γεγονός είναι ότι και ο αριστερός και αναρχικός χώρος δεν έχουν φτάσει στο σημείο της απελευθέρωσής τους, παρά τις προσπάθειες που γίνονται σε επίπεδο ανάλυσης και δράσεων. Σεξισμό μπορεί να βιώσει και μια γυναίκα μιας αριστερής αντίληψης από τους συντρόφους της. Άλλωστε όπως αναφέρεται και σε πολλές αναλύσεις της, η αριστερά, μπορεί να παλεύει για το δρόμο προς την απελευθέρωση αλλά μέχρι να φτάσει εκεί, οι μετέχοντες σε αυτή βρίσκονται σε μια συνεχή πάλη με τον εαυτό τους και με τα πρότυπα με τα οποία έχουν μεγαλώσει. Ακριβώς επειδή λοιπόν στην ιδεολογική της βάση δεν αναπαράγει τέτοιου είδους στερεότυπα, δεν τα εκφράζει κιόλας δημόσια π.χ. με μια αφίσα. Από την άλλη η ΔΑΠ έχει σχολιαστεί πολλές φορές για ανάλογα παραδείγματα.

45

ΤΑ «ΠΆΡΤΗ» ΤΗΣ «ΜΟΝΊΣ»

Πάρτη με 6€ στη Νομική. Η αφίσα αυτή τοιχοκολλήθηκε λίγα χρόνια πριν στη Νομική σχολή για να επικείμενο πάρτι. Προκάλεσε πλήθος αντιδράσεων και συζητήσεων. Τελικά το πάρτι είχε επιτυχία. Η απεικόνιση μιας γυναίκας ντυμένης αποκαλυπτικά συνοδεύεται από το λογοπαίγνιο Πάρτη, αντί για πάρτι, με 6 ευρώ. Ουσιαστικά υπαινίσσεται, απευθυνόμενη στον ανδρικό πληθυσμό, ότι πηγαίνοντας στο συγκεκριμένο πάρτι μπορείς να έχεις και τη γυναίκα. Πάρτη, δηλαδή αγόρασέ τη, δηλαδή κάνε τη αντικείμενο ιδιοκτησίας σου, χρησιμοποίησέ της όπως θέλεις. Φυσικά ο όρος «παίρνω» στην καθομιλουμένη σημαίνει κάνω σεξ με ένα άτομο αλλά με όρους επιβολής πάνω του.

Party Βατοπεδίου… Μονί Πανεπιστημίου Πειραιά. Αυτή η αφίσα κυκλοφόρησε το ακαδημαϊκό έτος 2008-2009 στο Πανεπιστήμιο Πειραιά την περίοδο με το σκάνδαλο για τη Μονή Βατοπεδίου. Προκάλεσε σάλο σε συζητήσεις σε blog, σε εφημερίδες… Απεικονίζει τη φιγούρα μιας γυναίκας με ανοιχτά τα πόδια της προς το θεατή. Παράλληλα γίνεται και το λογοπαίγνιο από το Μονή Βατοπεδίου σε Party Βατοπεδίου και Μονί Πανεπιστημίου Πειραιά. Η λέξη Μονί, εννοώντας τη λέξη μουνί (=αιδοίο) είναι τοποθετημένη ανάμεσα στα πόδια της. Η στάση του σώματος μαζί με τη λέξη μονί, απευθυνόμενη στο ανδρικό και πάλι κοινό «προτείνει» μια βραδιά όπου τα πάντα είναι «ανοιχτά». Επίσης ο όρος μουνί χρησιμοποιείται και για να περιγράψει μια ωραία και συνήθως σέξι γυναίκα. Έτσι φυσικά υπάρχει και ο υπαινιγμός ότι όχι μόνο τα πάντα είναι «ανοιχτά» αλλά και ότι μόνο σε αυτό το πάρτι θα είναι και οι πιο ωραίες γυναίκες του πανεπιστημίου. Λίγες μέρες μετά η αφίσα κατέβηκε και αντικαταστάθηκε με την παρακάτω. Το πάρτι είχε μεγάλη επιτυχία. 

67

89

μια μικρή σημείωση Στο internet η αφίσα «πάρτη με 6 ευρώ» βρισκόταν δίπλα σε μια αφίσα (όπως φαίνεται και παραπάνω) η οποία απεικονίζει τη «γυναίκα μηχανικό». Η αφίσα αυτή έχει σχεδιαστεί και τυπωθεί για χάρη της ίδιας παράταξης. Ακριβώς από κάτω υπήρχε ένα σχόλιο γραμμένο με στυλό «Από τη μία Τζένη Καρέζη στο δεσποινίς διευθυντής και από την άλλη σεξοβόμβα. Ο Sabadell γράφει 1: Η δημόσια δράση των γυναικών δεν απαγορεύεται μεν, αλλά θεωρείται ότι πρέπει να εναρμονίζεται με τις υποχρεώσεις τους στην ιδιωτική σφαίρα: δεν πρέπει δηλαδή να θέτει σε κίνδυνο την ενότητα της οικογένειας, αποσπώντας τη γυναίκα από τα «κύρια» καθήκοντά της. (...) Με μια λέξη, η γυναίκα εξακολουθεί να θεωρείται αντικείμενο ιδιοκτησίας των αντρών, αλλά είναι ταυτόχρονα και υποκείμενο, αφού της επιτρέπεται (και συχνά της επιβάλλεται κοινωνικοοικονομικά) η παράλληλη παρουσία της στη δημόσια σφαίρα ως εργαζόμενης.

Πράγματι, η γυναίκα παρά τη χειραφέτηση την οποία θεωρητικά έχει κερδίσει, έρχεται να εξισωθεί με τον άνδρα στο δικαίωμα στην εργασία, αναλαμβάνοντας όμως διπλό ρόλο, μιας και πρέπει πάντα να παραμένει πιστή στα καθήκοντά της τα οποία συμπεριλαμβάνουν την ευχαρίστηση του φίλου τους, του άνδρα τους κτλ. Ίσως η ενσωμάτωση μερίδας αιτημάτων του φεμινιστικού κινήματος από τον καπιταλισμό να έχει φέρει τις γυναίκες σε ακόμη πιο δυσμενή θέση, κάτω από το σεντόνι της «δημοκρατίας» της ελευθερίας κ.τ.λ. Είναι όμως μια γυναίκα εργαζόμενη πραγματικά ελεύθερη ή όλοι αυτοί οι κανόνες οι οποίοι αναπαράγονται γύρω της είναι ουσιαστικά ένας κατασταλτικός μηχανισμός του είναι τής; Οι τρεις προαναφερθείσες αφίσες σίγουρα αναδεικνύουν μια βαθιά αντίφαση για το τι, αν όχι όλη η κοινωνία, τουλάχιστον ο ανδρικός πληθυσμός περιμένει από αυτές ώστε να είναι θεμιτές. Η γυναίκα στο πανεπιστήμιο πρέπει να θυμάται καθημερινά ότι παρά το ότι οι σπουδές της είναι ισότιμες με αυτές των αντρών λόγω του φύλου της, της αποδίδονται και άλλα χαρακτηριστικά όπως αυτά της σεξοβόμβας κτλ. Δηλαδή μια γυναίκα από τη μία παραγωγική και από την άλλη μια γυναίκα στις επιταγές του άνδρα, μια γυναίκα γατούλα, προσεγμένη, αγχωμένη για την εμφάνισή της.

1 Sabadell, L. 2003, ‘‘Η ‘γυναίκα-αντικείμενο’ στο σύγχρονο καπιταλισμό’’, Θέσεις, τ.χ.85, Οκτώβριος-Δεκέμβριος, Αθήνα

Η ΑΝΔΡΙΚΉ ΚΥΡΙΑΡΧΊΑ ΚΑΙ Η ΥΠΟΔΟΎΛΩΣΗ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΏΝ ΣΤΟΥΣ ΆΝΔΡΕΣ Ο τρόπος με τον οποίο εκλαμβάνουν οι άνδρες τις παραπάνω αφίσες γίνεται με όρους κυριαρχίας πάνω στο «ασθενές», «ωραίο» φύλο. Για να πετύχει το στόχο της μια τέτοια αφίσα πρέπει να στοχεύσει στην ανάδειξη συγκεκριμένων στοιχείων των οποία και θα διεγείρουν τον άνδρα. Γυμνό σώμα, προκλητικές στάσεις, αλλά βασικά η προσβασιμότητα σε αυτά. Καταλύεται έτσι η κάθε σχέση που μπορεί να αναπτυχθεί μεταξύ δύο ανθρώπων μιας και η «αγοραπωλησία» που υπονοείται στις αφίσες κάνει τα πράγματα εύκολα υπερπηδώντας έτσι το στάδιο του flirt και της προσέγγισης σε πιο ανθρώπινο επίπεδο. Η λογική που κυριαρχεί είναι «Πάμε να πάρουμε μουνιά». Σύμφωνα με την McKinnon, η σεξουαλικότητα είναι μια μορφή εξουσίας 2. Το κοινωνικά διαμορφωμένο φύλο την εμπεριέχει, κι όχι το αντίστροφο. Οι γυναίκες και οι άνδρες χωρίζονται μεταξύ τους κατά κοινωνικά φύλα, από τις κοινωνικές απαιτήσεις της ετεροφυλοφιλίας, η οποία καθιερώνει τη σεξουαλική υπεροχή των ανδρών και τη σεξουαλική υποταγή των γυναικών. Αν αυτό είναι αλήθεια, τότε η σεξουαλικότητα είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της ανισότητας ανάμεσα στα κοινωνικά φύλα. (...) Η γυναίκα είναι ένα ον που ορίζει τον εαυτό του και ορίζεται ως κάποια της οποίας η σεξουαλικότητα υπάρχει για κάποιον άλλον, που είναι κοινωνικά αρσενικός. (...) Αν αυτό που είναι σεξουαλικό σε μια γυναίκα είναι ό,τι χρειάζεται η ανδρική πλευρά για να διεγερθεί, τότε οι απαιτήσεις των ανδρών έχουν τόσο καταπατήσει τους όρους ύπαρξης της γυναικείας σεξουαλικότητας, ώστε να ταυτιστεί μαζί τους. Το να απαλειφθεί απλά η ντροπή από τη σεξουαλική εκφραστικότητα των γυναικών είναι κενή νίκη αν η σεξουαλικότητα, την οποία θα είναι πιο ελεύθερες να απολαύσουν, παραμένει η ίδια, εκείνη που μετατρέπει τις γυναίκες σε αντικείμενα. (...) Χωρίς αλλαγή στα πρότυπα ακριβώς της σεξουαλικότητας, η απελευθέρωση των γυναικών είναι ένας στόχος χωρίς νόημα.

2 Mac Kinnon, C. 1992, ‘‘Feminism, Marxism, method and the state. An agenda for theory’’, Signs, Journal of Women in Culture and Society, Special Issue: Feminist Theory, Spring, Vol. Νο 3. pp. 515-544 διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο http://www.genderpanteion.gr/gr/didaktiko_ pdf/MacKinnon_Feminism_Marxism.pdf.

ΑΠΌ ΤΗΝ ΠΛΕΥΡΆ ΤΗΣ ΓΥΝΑΊΚΑΣ. Η ΓΥΝΑΊΚΑ ΣΑΝ ΠΡΟΪΌΝ ΚΑΙ ΣΑΝ ΚΑΤΑΝΑΛΏΤΡΙΑ Εάν η γυναίκα έφτασε κάποτε μέσα από τις διαδικασίες του φεμινιστικού κινήματος, κοντά στη χειραφέτηση, σίγουρα σήμερα, έχει πολύ δρόμο να διανύσει ακόμη. Ο ρόλος που καλείται να παίξει η γυναίκα στη σημερινή κοινωνία είναι εγκλωβισμένος στις επιταγές του καπιταλισμού, ο οποίος ανάγει την ίδια σε εμπορικό προϊόν αλλά μετατρέπει και την ίδια σε καταναλωτή. Δημιουργώντας πρότυπα γυναικών που είναι must για έναν άνδρα, η προσπάθεια μίμησης τους, είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την αγορά προϊόντων ομορφιάς, τις εξαντλητικές δίαιτες, το πώς θα κάνεις τον άλλο να σε ερωτευτεί με 10 tips (σε γυναικεία, εφηβικά περιοδικά), τον τρόπο ζωής που σου επιβάλλει η τηλεόραση… Σύμφωνα με τον Bourdieu 3: “το καθετί στη γένεση της θηλυκής έξης και στις κοινωνικές συνθήκες ενεργοποίησης της συμβάλλει στο να γίνει η θηλυκή εμπειρία του σώματος το όριο της καθολικής εμπειρίας του σώματος-για-τονάλλο, διαρκώς εκτεθειμένου στην αντικειμενοποίηση που επιτελείται από το βλέμμα και το λόγο των άλλων. Η σχέση με το ίδιο το σώμα δεν ανάγεται σε μια «εικόνα του σώματος», δηλαδή στην υποκειμενική παράσταση (self-image ή looking-glass self) που συνδέεται με ένα καθορισμένο βαθμό αυτοεκτίμηση (self esteem) την οποία διαθέτει ένας δρων για τις κοινωνικές του επιρροές (για τη γοητεία του, για την ελκυστικότητά του κτλ.) που συστήνεται στην ουσία της με κριτήριο την αντικειμενική παράσταση του σώματος, περιγραφικό και κανονιστικό feedback που στέλνουν οι άλλοι (γονείς, όμοιοι κτλ.).”

Ο Berger αναφέρει 4: ‘‘Μια γυναίκα πρέπει συνεχώς να παρατηρεί τον εαυτό της (...) γιατί το πώς εμφανίζεται στους άλλους, και τελικά το πώς εμφανίζεται στους άντρες, έχει κρίσιμη σημασία για αυτό που κατά κανόνα θεωρείται σαν επιτυχία στη ζωή της. (...) Οι άντρες εξετάζουν τις γυναίκες πριν εκδηλώσουν τη συμπεριφορά τους σε αυτές. Επομένως, το πώς μια γυναίκα εμφανίζεται σε έναν άντρα καθορίζει ενδεχομένως και το πώς αυτός θα της συμπεριφερθεί.’’

3 Pierre Bourdieu, 2007, ‘‘Η Ανδρική Κυριαρχία’’, Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα, σ. 124 4 Berger, J. 1972 (1986), ‘‘Η εικόνα και το βλέμμα’’, (μτφρ.) Κονταράτου, Ζ., Οδυσσέας, Αθήνα, σ.46

10 11

και συνεχίζει σχετικά 5 ‘‘Οι άντρες δρουν και οι γυναίκες εμφανίζονται. Οι άντρες κοιτάζουν τις γυναίκες. Οι γυναίκες παρατηρούν τον εαυτό τους όταν τις κοιτάζουν. Αυτό καθορίζει όχι μόνο τις περισσότερες σχέσεις μεταξύ αντρών και γυναικών, αλλά και τη σχέση των γυναικών με τους εαυτούς τους. Ο επιθεωρητής της γυναίκας μέσα στο εγώ της είναι αρσενικός, ο επιθεωρούμενος θηλυκός. Έτσι η γυναίκα μετατρέπει τον εαυτό της σε αντικείμενο και πιο ιδιαίτερα σε αντικείμενο θέασης: σε θέαμα.’’

...σαν προϊόν Το σεξ πραγματικά είναι από τις πιο κερδοφόρες επιχειρήσεις σε όλες του τις εκφάνσεις. Η αντιμετώπισή του από τις συγκεκριμένες αφίσες δεν υπονομεύει, αλλά υποβαθμίζει τη σεξουαλική πράξη σε μια ακόμη έκφραση της υλιστικής κοινωνίας 6. Το πώς αντιμετωπίζει η γυναίκα το σώμα της σίγουρα κρύβει και στοιχεία εμπορίου, marketing κτλ. Αυτό το επανοικειοποιημένο σώμα δεν έχει τους αυτόνομους στόχους του υποκειμένου, αλλά έχει μια κανονιστική βασική αρχή ηδονής και ηδονιστικής απόδοσης, έναν καταναγκασμό εργαλειακότητας που εξαρτάται άμεσα από τον κώδικα και τις νόρμες μιας κοινωνίας με διευθυνόμενη παραγωγή και κατανάλωση. Από τη στιγμή που είναι το όργανο απόλαυσης και εκθέτης κύρους, το σώμα είναι τότε το αντικείμενο μιας εργασίας επένδυσης (μέριμνας, ιδεοληψίας) που, πίσω από τον μύθο της απελευθέρωσης με τον οποίο δέχονται να το καλύψουν, αποτελεί μάλλον μια εργασία βαθύτερα αλλοτριωμένη από την εκμετάλλευση του σώματος στην εργασιακή δύναμη 7. Η γυναίκα λοιπόν αντιμετωπίζει τον εαυτό της σαν προϊόν παρά την όποια «απελευθέρωση» της δόθηκε τα τελευταία χρόνια, αφού μπορεί να γδύνεται όποτε θέλει, να κάνει σεξ με όποιο θέλει… Δεν είναι μόνο οι γυναίκες που ποζάρουν στις αφίσες που πουλάν τον εαυτό τους. Είναι η κάθε γυναίκα η οποία επιζητά την επιβεβαίωση μέσα από τη σχέση της με έναν άνδρα. Συνεπώς ο τρόπος που λανσάρει τον εαυτό της πολύ συχνά γίνεται με μελέτη και σχεδιασμό αλλά πάνω απ’ όλα με μια συνεχή φροντίδα του εαυτού της. Πώς άλλωστε θα μπορέσει να συναγωνιστεί τη γυναίκα της εκάστοτε αφίσας η οποία καλεί τον ανδρικό πληθυσμό να πάει στο πάρτι; Μόνο αν προσπαθήσει να της μοιάσει.

5 Berger, J., ο.π.

6 McNair, B. 2002 (2005), ‘‘Η κουλτούρα του στριπτίζ. Σεξ, Μέσα Ενημέρωσης και ο Εκδημοκρατισμός της Επιθυμίας’’, (μτφρ.) Πλυτά,Τ., Εκδόσεις Σαββάλας, Αθήνα, σ.120 7 Baudrillard,J., 1970 [2005], ‘‘Η Καταναλωτική κοινωνία’’, (μτφρ.) Τομανάς,Β., Νησίδες, Αθήνα, σ.156

12 13

...σαν καταναλώτρια Ακριβώς επειδή θα προσπαθήσει να της μοιάσει ώστε να προωθήσει τον εαυτό της, περνάει από την κατάσταση του αντικειμένου σε αυτή της καταναλώτριας. Καταναλωτικό αντικείμενο για τη γυναίκα είναι το σώμα της. Ο Baudrillard σημειώνει 8. ‘‘Η υγιεινολογική, διαιτητική, θεραπευτική λατρεία με την οποία η μαζική κουλτούρα το περιβάλλει, η ιδεοληψία της νιότης, της κομψότητας, της θηλυκότητας, οι περιποιήσεις, οι δίαιτες, οι θυσιαστήριες πρακτικές, ο μύθος της Ηδονής που το τυλίγει, όλα μαρτυρούν ότι το σώμα έχει γίνει αντικείμενο σωτηρίας. Έχει κυριολεκτικά αντικαταστήσει την ψυχή σ’ αυτή την ηθική και ιδεολογική λειτουργία.’’

Το σύστημα αυτό το οποίο αναπαράγει τέτοιου είδους ανάγκες για τις γυναίκες, βιομηχανία μόδας, αδυνάτισμα, καλλυντικά είναι άρρηκτα συνδεδεμένο ακόμη και με αυτό που αυτές οι αφίσες εκφράζουν. Ακριβώς το μοντέλο γυναίκας το οποίο προωθείται και από το οποιοδήποτε περιοδικό μόδας, τρόπου ζωής κτλ. Σύμφωνα με τον Μπωντριγιάρ, το σώμα μπλέκεται στενά με τους σκοπούς της παραγωγής ως (οικονομικό) στήριγμα, ως βασική αρχή κατευθυνόμενης (ψυχολογικής) ενσωμάτωσης του ατόμου και ως (πολιτική) στρατηγική κοινωνικού ελέγχου 9, δικαιολογώντας έτσι και μια σειρά από άλλες διαδικασίες που στη ζωή μιας γυναίκας θεωρούνται αυτονόητα αλλά παράλληλα την εγκλωβίζουν. Καλλωπισμός, πιθανότατα πανεπιστημιακή μόρφωση και μια συνεχής κούρσα καλυτέρευσης του προϊόντος για την καλύτερη προώθησή του.

ΣΥΜΠΕΡΆΣΜΑΤΑ Ακόμη και μια συνηθισμένη εικόνα για τα άτομα που βρίσκονται εντός του πανεπιστημιακού χώρου, δηλαδή πληθώρας αφισών στους τοίχους, με μια πιο προσεκτική ματιά μπορούν να αναδείξουν αντιλήψεις οι οποίες μπορεί ακόμη και να καθορίζουν τη ζωή μας. Η γυναίκα φοιτήτρια, η γυναίκα εργαζόμενη, η γυναίκα μοντέλο είναι ιδιότητες που κάθε γυναίκα μαθαίνει να προσαρμόζει στην προσωπικότητά της, στις συνήθειές της κτλ. Ο πιο δύσκολος κριτής της γυναίκας άλλωστε είναι ο ίδιος της ο εαυτός. Ο μικρόκοσμος του πανεπιστημίου αναπαράγει φαινόμενα τα οποία υπάρχουν μέσα στην κοινωνία και πιθανότατα πολύ πιο έντονα, αν και ίσως πιο συγκεκαλυμ8 Baudrillard, J., ο.π., σ.153 9 Baudrillard, J., ο.π., σ.164

μένα. Να σημειωθεί ότι το εκλογικό ποσοστό της ΔΑΠ κυμαίνεται περίπου στο 30%. Χωρίς να έχει γίνει αναφορά στην έρευνα, θεμιτή είναι και η πρόσθεση σε αυτό το ποσοστό και το ποσοστό της ΠΑΣΠ, φτάνοντας περίπου στο 70% σύνολο. Αυτό γίνεται μιας και ενώ δεν αναφέρθηκε, αντίστοιχες αφίσες έχουν υπάρξει και από τη συγκεκριμένη παράταξη αλλά σε μικρότερο βαθμό. Εάν λάβουμε υπ’ όψιν ότι τα κόμματα τα οποία εκπροσωπούν, δηλαδή Νέα Δημοκρατία και ΠΑΣΟΚ συγκροτούν τον κοινοβουλευτικό δικομματισμό στο ελληνικό πολιτικό σκηνικό μπορούμε να αντιληφθούμε το μέγεθος του κόσμου το οποίο επηρεάζουν. Φυσικά αυτό γίνεται ενδεικτικά μιας και τα εκλογικά αποτελέσματα μόνο μονοδιάστατα δε θα μπορούσαν να είναι. Όμως το γεγονός ότι η πρώτη, συνήθως, επαφή των νέων με την πολιτική και τις ιδεολογίες γίνεται για πρώτη φορά στο πανεπιστήμιο, σίγουρα οι επιλογές τους μπορούν να μας φέρνουν κοντά σε συμπεράσματα. Η πάλη για την απελευθέρωση των φύλων από τα στερεότυπα αποτελεί μια μακρόχρονη και επίπονη διαδικασία απάρνησης ουσιαστικά όλων όσων έχουμε μάθει για το πώς πρέπει να δρούμε σε σχέση με το άλλο φύλο.

Κλείνοντας παρατίθεται μια εικόνα που έχει αναρτηθεί στο διαδικτυακό τόπο www.jpberube. files.wordpress.com. Αφορά σε μια αφίσα η οποία αναπαράγει στερεότυπα για τις γυναίκες. Αναφέρεται στις γυναίκες οι οποίες αντιδρούν στη χρήση της γυναίκας σαν διακοσμητικό στοιχείο. Το σχόλιο από κάτω καθρεφτίζει ίσως μια αντίληψη η οποία έρχεται να συμπληρώσει την ιδεολογική κατεύθυνση, την οποία φανερώνουνοι αφίσες που παρατέθηκαν στην έρευνα. ‘SEXISM Only ugly bitches complain about it’ ‘ΣΕΞΙΣΜΟΣ Μόνο άσχημες στρίγγλες/πουτάνες παραπονιούνται γι’ αυτό’. Συνοψίζοντας και λαμβάνοντας υπ’ όψιν και το συγκεκριμένο σχόλιο, πρέπει να τονιστεί ότι οι κοινωνικές και πολιτικές ζυμώσεις που πρέπει να γίνουν θα είναι έντονες ώστε να οδηγήσουν σε μια άλλη κοινωνική κατάσταση η οποία και θα επιτρέψει και την ανατροπή τέτοιων αντιλήψεων.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ / ΠΗΓΕΣ • Ang, I., Hermes, J. 2007, ‘‘Φύλο και/στην κατανάλωση των μέσων’’, στο ‘‘Μ.Μ.Ε. και Κοινωνία’’, (επιμ.) Curran, J., Gurevitch, (μτφρ.) Κίκιζας, Μ., Πατάκης, Αθήνα • Baudrillard, J., 1970[2005], ‘‘Η Καταναλωτική κοινωνία’’, (μτφρ.) Τομανάς, Β., Νησίδες, Αθήνα • De Beauvoir, S., 1952 [1979], ‘‘Το Δεύτερο Φύλο’’, (μτφρ.) Σιμόπουλου,Κ., Γλάρος, Αθήνα • Berger, J. 1972 (1986), ‘‘Η εικόνα και το βλέμμα’’, (μτφρ.) Κονταράτου, Ζ., Οδυσσέας, Αθήνα • Bourdieu, P., 2007, ‘‘Η Ανδρική Κυριαρχία’’, Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα • Butler, J. 2004, ‘‘Σώματα που έχουν σημασία. Σχετικά με τα όρια του ‘φύλου’ σε επίπεδο λόγου’, στο ‘‘Τα όρια του σώματος. Διεπιστημονικές προσεγγίσεις’’ (επιμ.) Μακρυνιώτη, Δ., Νήσος, Αθήνα • Butler, J., 2008, ‘‘Σώματα με σημασία’’, Εκκρεμές, Αθήνα • MacKinnon, C., 1992, ‘‘Feminism, Marxism, method and the state. An agenda for theory’, Signs, Journal of Women in Culture and Society, Special Issue: Feminist Theory, Spring, Vol. Νο 3.

• McNair, B., 2005, ‘‘Η κουλτούρα του στριπτίζ. Σεξ, Μέσα Ενημέρωσης και ο Εκδημοκρατισμός της Επιθυμίας’’, (μτφρ.) Πλυτά, Τ., Σαββάλας, Αθήνα • Sabadell, L., 2003, ‘‘Η ‘γυναίκα-αντικείμενο’ στο σύγχρονο καπιταλισμό’’, Θέσεις τχ.85 • Κουλούρη, B., 2000, ‘‘Από τη νοικοκυρά στο μανεκέν’’, Το Βήμα της Κυριακής, 24-12-2000.

• Μακρυνιώτη, Δ., 2004, Εισαγωγή, ‘‘Τα όρια του σώματος. Διεπιστημονικές προσεγγίσεις’’ (επιμ.) Μακρυνιώτη, Δ., Νήσος, Αθήνα • Επιτροπή Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων, 2008, Έκθεση σχετικά με τον αντίκτυπο του μάρκετινγκ και της διαφήμισης στην ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών (2008/2038(INI)), Εισηγήτρια: Eva-Britt Svensson, 29-5-08, Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο: http://www. europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//TEXT+REPORT+A6-20080199+0+DOC+XML+V0//EL).

• http://www.authairetoi.wordpress.com • http://www.europarl.europa.eu • http://www.genderpanteion.gr • http://www.jpberube.files.wordpress.com • http://www.yfanet.net

τελευταία επίσκεψη έγινε την 8η Φεβρουαρίου 2010

14 15