voor
“ m a a n „Jouw
“Jouw aanhef” “Jouw tekstregel - 1” “Jouw tekstregel - 2” “Jouw tekstregel - 3” “Groet afzender”
In enkele gevallen was het niet mogelijk om de rechthebbenden op de afgedrukte citaten te achterhalen. © 2018 een uitgave van DE LANTAARN in samenwerking met PersonalGifts en YourSurprise. Oorspronkelijke titel: Opa für Einsteiger © 2014 arsEdition GmbH, München Illustraties en grafische vormgeving: Nadine Jessler © 2015 De Lantaarn b.v., Ede Vertaling: Willemien Werkman/Vitataal Redactie: Vitataal Illustraties: Shutterstock Lay-out: Fenatic Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd door middel van elektronische of andere middelen, met inbegrip van geautomatiseerde systemen, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Vermenigvuldiging en verspreiding zijn, behalve voor private, nietcommerciële doeleinden, verboden en worden civiel- en strafrechtelijk vervolgd. Dit geldt in het bijzonder voor verspreiding van het werk via fotokopieën, film, radio en televisie, elektronische media en internet alsmede voor commercieel gebruik van de getoonde beelden en teksten.
OPA
voor beginners Paulus Vennebusch
Wat? Opa? Geef het maar toe: nog niet zo lang geleden zou je verontwaardigd en misschien zelfs een beetje beledigd hebben gereageerd als iemand je ‘opa’ noemde. Nu draag je die naam met trots en laat je iedereen ongevraagd de tweehonderdvijftig mooiste foto’s van je kleinkind zien. Nu je opa bent is alles veranderd, daarom ook hier:
Hallo, opa! Van harte welkom in je nieuwe leven!
Wie ben ik?
Als kersverse opa heb je niet alleen de kans de levensweg van je kleinkind mede vorm te geven, je kunt ook je eigen toekomst beĂŻnvloeden. Je kunt in elk geval bepalen hoe je later door je kleinkind wordt genoemd. Wacht daar niet te lang mee, want als hij of zij eenmaal kan praten, ben je te laat! Hoe wil je heten voor je kleinzoon of -dochter?
Superman? Ăœberopa? Of toch maar een iets gewonere naam?
Veel kleinkinderen noemen hun opa: Grootvader (conservatief, ouderwets) Opa (gemakkelijk, algemeen) Pake (Fries) Opi (lief, kinderlijk) Peter, Ali, Jannes ... of wat je voornaam ook is (modern, gelijkwaardig) Ouwe (antiautoritair, brutaal)
En zo worden opa’s in het buitenland genoemd: Neni (Zwitserland) Morfar (vader van de moeder), farfar (vader van de vader) (Zweden/Denemarken) Nonno (Italië) Abuelo (Spanje) Büyükbaba (Turkije)
Als opa heb je altijd de goede leeftijd!
Je kunt je te jong voelen om op een bankje in het park te gaan zitten en de eendjes te voeren. Of te oud om je van een festivalpodium in een mensenmassa te storten. Op je twintigste win je geen Nobelprijs en op je zestigste geen Tour de France. Voor veel dingen in het leven bestaat er zoiets als een ‘passende leeftijd’. Maar als opa heb je altijd de goede leeftijd, of je nu veertig, zestig of tachtig jaar oud bent!
‘Mama, papa: we krijgen een kind!’
Als toekomstige grootouders in Nederland deze zin voor het eerst horen, zijn ze gemiddeld 52 jaar oud. 45 procent van de grootouders is bij de geboorte van hun eerste kleinkind tussen de 50 en 60 jaar, 35 procent tussen de 40 en 50 jaar. Natuurlijk zitten er ook jonkies tussen (een klein percentage wordt grootouder voor hun 40e) en oudjes bij (opa’s van boven de 60). Tot welke leeftijdsgroep je ook behoort: het avontuur is voor iedereen nieuw, spannend en prachtig!
Recordopa’s Toen Samuel
S. Mast uit Fryburg, Pennsylvania (VS) op 15 oktober 1992 overleed, had hij 824 levende nakome lingen: 11 kinderen, 97 kleinkinderen, 634 achter
kleinkinderen en 82 achterachterklein-kinderen. De gemiddelde leeftijd bij zijn begrafenis was daarmee ongeveer gelijk als die bij een concert van Justin Bieber.
De geboorte van zijn eerste kleinkind maakte Shem
Davies tot een van de jongste opa’s van GrootBrittanniÍ: toen in 2011 zijn kleindochter Ava Grace ter wereld kwam, was Davies net 29 jaar. Hij was bijna de eerste opa geweest die zelf nog recht had op kinderbijslag.
‘Aan je voorouders kun je niets veranderen, maar je hebt wel invloed op je nakomelingen.’
François de La Rochefoucauld (1613-1680), Frans schrijver
Nieuwe paden inslaan! Misschien heb je een boom geplant. Mogelijk heb je een huis gebouwd. Je hebt in elk geval een kind verwekt (anders was je nu geen opa).
Je hebt in je leven al veel meegemaakt en toch staat je nu een tijd vol nieuwe belevenissen te wachten. Want kleine kinderen zijn tot heel veel in staat. Met zijn of haar handjes kan je kleinzoon of -dochter nog niet eens dit boek vasthouden, maar het kost hem of haar geen enkele moeite om vanaf dag ĂŠĂŠn
te zetten!
jouw leven op zijn kop
Opa gaat wel! Wat was je blij toen je eigen kroost eindelijk op eigen benen stond! Nooit meer luiers verschonen, nooit meer naar Sesamstraat hoeven kijken, de temperatuur opnemen, huiswerk controleren en mee hoeven leven met het verlies van favoriete knuffels, melktandjes en grote liefdes. Eigenlijk is het maar vreemd dat je nu zo blij bent omdat je het allemaal nog eens mee mag maken. Maar nu ligt er een hele generatie tussen jou en de kleine. Als vader moest je tot vier uur ’s ochtends wakker blijven tot je kind eindelijk thuiskwam van het stappen. Als opa zeg je nu:
‘Geeft niet, voor vijf uur ’s ochtends doe ik toch geen oog dicht.’
Even lachen Opa doet zijn kleinzoon voor hoe je met een grashalm muziek kan maken en steekt de spriet in zijn mond. Kleinzoon zegt stralend: ‘Hoera, we krijgen een nieuwe auto!’ Opa vraagt verbaasd wat zijn kleinzoon bedoelt. ‘Papa zegt altijd dat als opa onder de groene zoden ligt, wij een nieuwe auto kunnen kopen.’
Pas op, opa! Dit staat je allemaal te wachten
Wat kinderen betreft ben je natuurlijk van alles op de hoogte. Je hebt tenslotte je eigen kinderen al met succes grootgebracht. Maar dat is alweer eventjes geleden. Sindsdien is er wel het een en ander veranderd. En daarop moet je voorbereid zijn. Want niets is pijnlijker dan een nietsvermoedende opa die de deur voor de neus van de tandenfee dichtslaat, alleen omdat ze vroeger nog niet bestond.
Wat er nu anders is:
Tv: jouw kinderen hadden als ze tv wilden kijken alleen nog de keuze uit Sesamstraat en Villa Achterwerk. Tegenwoordig zijn er talloze zenders voor kinderen, waarvan er enkele non-stop kinderprogramma’s uitzenden. Het is dus veel moeilijker geworden om paal en perk aan televisiekijken te stellen.
Veiligheid: wat bloedden de kinderen vroeger veel! Wie zonder schrammen en kleerscheuren thuiskwam na het buitenspelen, had maar een saaie middag gehad. De hoofdprijs was het legendarische ‘gat in het hoofd’. Maar dat behoort allemaal tot het verleden. Tegenwoordig mogen kinderen alleen nog met helm, elleboog- en kniebeschermers naar buiten – zelfs als ze alleen even de afvalcontainer bij de weg zetten!
Voeding: vissticks, patat, ijs, limonade. Dat waren de vier zuilen van een perfecte kindervoeding, van de jaren 60 tot ver in de jaren 90 van de 20e eeuw. Tegenwoordig zijn we ervan doordrongen dat kinderen vitaminen, vezels, ijzer en vetarme voeding nodig hebben. En die krijgen ze ook – van hun ouders. Jij als opa moet vooral de nodige porties vissticks, patat, ijs en limonade blijven serveren.
Speelgoed: twee lege conservenblikken plus een stuk touw en klaar waren de blikken stelten – en de zomer was gered. Vroeger was het zo eenvoudig! Nu gaat het als volgt: of je zet in op pedagogisch verantwoord en duurzaam speelgoed, of je kiest voor peperduur plastic speelgoed uit het Verre Oosten. Als daarop verontwaardigd wordt gereageerd, kun je altijd nog Âzeggen dat er tenminste geen tropisch hardhout voor is gebruikt.
‘Quod licet opi, non licet papi’* (vrij naar Terencius: ‘Wat opa is toegestaan, is papa niet toegestaan.’)
Als vader moest je af en toe streng optreden tegen je kinderen, ze vermanen of zelfs dingen verbieden. Als opa hoeft dat allemaal niet. Bij jou heeft je kleinkind de vrijheid en mag hij of zij doen wat het thuis, bij de ouders, niet mag.
Bijvoorbeeld: Lang opblijven Tekenen op de muren Urenlang televisiekijken Snoepen Cola drinken Niet je tanden poetsen Oma plagen
Het enige wat streng verboden is, is tegen papa en mama zeggen dat het van opa mocht!
Spreek je Kleinkinds?
Kleinkinderen zijn wonderbaarlijke wezens die zonder woorden kunnen laten weten wat ze willen. En zo hoort het ook. Want als die kleintjes hun mond opendoen, versta je er toch niets van. Denk je nu dat dat probleem zich vanzelf oplost zodra ze beginnen te praten, dan heb je het mis. ‘Kleinkinds’ blijft voor veel opa’s hun hele leven een vreemde taal. Doe daarom goed je best om je kleinzoon of -dochter beter te begrijpen. Dat wordt woordjes stampen!
Kleinkinds
Woordenboek kleinkind-opa 0 tot 1 jaar
Rèèèèèh: Bèèèèèh: Wèèèèèh: Nèèèèèh: Mèèèèèh: Dèèèèèh:
ik heb honger, dorst of ik ben moe ik heb honger, dorst of ik ben moe ik heb honger, dorst of ik ben moe je staat op mijn beer ik wil alleen weten of je wel oplet oma heeft gebeld. Ze vraagt of je op de terugweg haar regenjas bij de stomerij wilt ophalen
Woordenboek kleinkind-opa 1 tot 2 jaar
A-a: Au-a: Wèèèèèh: Bah: Opa ille sit: Diedudiening:
ik moet een schone luier ik heb me pijn gedaan ik heb honger, dorst of ik ben moe dat lust ik niet opa, ik ben op je bril gaan zitten mag ik de afstandsbediening even?
Woordenboek kleinkind-opa 3 tot 8 jaar
iPod: Leip: Hard: Cool: Vet: Wreed:
stijlvolle muziek- en mediaspeler geweldig geweldig geweldig geweldig geweldig
Even lachen Opa is met zijn twee kleinzoons in de dierentuin. Bij de ooievaars zegt hij: ‘Dit zijn de dieren die jullie je kleine zusje hebben gebracht.’ De ene jongen stoot de andere aan: ‘Gaan we het hem vertellen of laten we hem in die waan?’
Zoek het op bij Opapedia ‘Hoe komt het zout in de zee?’ ‘Waarom valt de zon niet uit de hemel?’ ‘Waarom mag ik geen derde ijsje?’
Kinderen zijn nieuwsgierig. Ze willen alles heel precies weten en stellen daarom van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat vragen. En wel aan iedereen. Ze vertrouwen echter vooral op de oeroude kennis en ervaring van hun opa. Stel ze niet teleur en zorg dat je de juiste antwoorden paraat hebt. Bijvoorbeeld op typische kindervragen zoals deze:
Waarom zijn de bananen krom? Bananen ontstaan uit de bloem van de bananenplant. Eerst groeien ze – door bladeren bedekt – in het donker in de richting van de grond. Later vallen de bladeren eraf en groeien de vruchten naar het licht. Dat geeft ze hun kromme vorm. Hoe heten de tenen tussen de grote en de kleine teen? Ze heten natuurlijk niet wijs-, middel- en ringteen, maar hebben Latijnse namen. Tussen de hallux (grote teen) en de digitus minimus (kleine teen) zitten de digitus pedis II, III en IV. Hoe komt het dat sokken altijd in de wasmachine verdwijnen en nooit meer tevoorschijn komen? Eeeeh... vraag dat maar aan oma.
Verhalen uit een andere wereld Natuurlijk ben je nog niet echt oud. Maar hoe jong je je ook voelt, voor je kleinkind ben je een soort tijdreiziger uit een verre wereld zonder internet en zonder Bob de Bouwer. Vroeg of laat zal je kleinkind vragen: ‘Opa, vertel eens iets over vroeger.’ Bereid je daarom maar vast goed voor. Wedden dat jij dezelfde vraag ook wel eens aan jouw grootouders hebt gesteld? Jij kreeg vast ook niet genoeg van de verhalen waarin opa als misdienaar al zwaaiend met wierook flauwviel en oma bijna zoende met Johan Cruijff. Nu is het jouw beurt: neem de tijd en leg een mooie verzameling anekdotes en belevenissen aan. Ze hoeven natuurlijk niet allemaal waargebeurd te zijn...
Even lachen Kleine Max is blij met het waterpistool dat opa hem voor zijn verjaardag heeft gegeven. Dolblij loopt hij naar de kraan om het ding te vullen. Zijn moeder is minder enthousiast: ‘Pap, ben je soms vergeten hoe vervelend jij die dingen vond?’ Opa grinnikt en zegt: ‘Nee, dat weet ik nog heel goed.’
Opa, mag ik een pony? Van een cadeau word je blij. Daarom geven opa’s zo graag iets aan hun kleinkinderen. En die zijn er altijd blij mee! Bij de grote mensen zijn de meningen er echter over verdeeld wat goed is voor de kinderen en wat niet. De meeste ouders klagen dat opa’s en oma’s hun kinderen te veel of het verkeerde geven. Daarom raden deskundigen aan om juist bij grote of dure cadeaus eerst met de ouders te overleggen. Doe dat op tijd, want als die pony al twee weken op je balkon bivakkeert, kun je hem vast niet meer ruilen!
Dit mag je niet zonder overleg met de ouders cadeau doen: Huisdieren Computer/televisie Cadeaus die te groot zijn voor de kinderkamer (biljarttafel, springkussen, olifant)
Cadeaus die te veel lawaai maken (drumstel, dynamiet, olifant)
Een vakantiehuisje in Nieuw-Zeeland
Je zit helemaal goed als je je kleinkind dit kostbare cadeau geeft: je tijd! Een gezamenlijk uitstapje is voor opa en kleinkind een onvergetelijke ervaring. En voor de ouders is het fijn om af en toe een paar uurtjes zonder kind te zijn.
Opa op de korrel: eerste hulp 2.0 Natuurlijk is je kleinkind bij jou in de beste handen – het is tenslotte je oogappel. Maar hoe goed je ook oplet, op een bepaald moment valt het toch van de schommel, wordt het door een bij gestoken of brandt het zich ergens aan. Als je nu met zalf, pleisters en jodium komt aanrennen, zul je worden aangekeken alsof je van Mars komt. Tegenwoordig grijpt men in zulke gevallen namelijk naar zogeheten globuli: homeopathische korrels die binnen enkele seconden elk pijntje de kop indrukken. Zie je dus in de speeltuin jonge moeders verdachte stoffen uit kleine glazen potjes uitwisselen, dan hoef je niet bang te zijn dat er een drugsdeal plaatsvindt. Het zijn eerstehulpmiddeltjes voor een kind dat net een schep tegen zijn arm heeft gehad.
Als opa kun je maar beter direct de belangrijkste korrels in huis halen: Snijwonden, verstuikingen: Arnica D4 Keelontstekingen, huiduitslag, insectenbeten: Apis D6 Koorts, verkoudheid, hoofdpijn: Belladonna D6 Brandwonden, zonnebrand: Calendula D3 Diarree, oorpijn: Chamomilla D6 Alle pijntjes en wondjes: Manna
Even lachen ‘Omdat je zo lief bent, mag je een handvol snoepjes uit de zak pakken,’ zegt opa tegen kleinzoon Max. ‘Opa, kun jij dat niet voor mij doen?’ vraagt Max. ‘Durf je niet?’ vraagt opa. ‘Jawel, maar jouw hand is groter.’
‘De jongere generatie is de pijl, de oudere de boog.’
John Steinbeck (1902-1968), Amerikaans schrijver
Fit als een gymschoen Sommige mensen geven een vermogen uit aan fitnessapparatuur om in vorm te blijven. Dat
geld
kun jij gemakkelijk uitsparen, je hebt
tenslotte een kleinkind! Al onderweg naar de speeltuin verbrand je een hoop calorieĂŤn. En je verbruikt nog veel meer energie met de vele korte sprintjes die je moet inzetten om je kleinkind er op het laatste moment voor te behoeden een handvol zand in zijn mond te steken, van de schommel te vallen of een grommende hond te passeren.
Fitnessoefeningen met kleinkinderen 0-1 jaar:
‘Hopla!’ Het kleinkind in de lucht gooien en weer opvangen.
1-5 jaar:
‘Rondje vliegen’ Het kleinkind bij de armen pakken en
ronddraaien.
5-9 jaar:
‘Paardjerijden.’ Met het kleinkind op de schouders door de
buurt rennen.
9-12 jaar:
‘O my god!’ Bij het zien van het kleinkind de hand geschrokken
voor de mond slaan (gek kapsel, bizarre kleren, nieuwe piercing).
‘Je moet zelf groeien, hoe groot je grootvader ook was.’
Abraham Lincoln (1809-1865), Amerikaans politicus
Opa, we hebben een probleem Grootouders zijn de ‘brandweer van de familie’. Want er wordt altijd een beroep gedaan op opa en oma als de nood aan de man is. Eigenlijk moet het natuurlijk ‘vrijwillige brandweer’ zijn, want opa is niet alleen een van de beste babysitters die men zich kan wensen, maar ook de goedkoopste.
Uurloon: 0 euro! Als je ervan uitgaat dat je
tweemaal per week steeds vier uur op je kleinkind past en dat tot aan de tienerjaren, dan besparen de ouders 32.448 euro (bij een uurloon van 6 euro). Een indrukwekkend bedrag en een goed pressiemiddel, mocht je kind op een dag met het voorstel komen een verzorgingstehuis te overwegen.
Opa, niet zo hard, ik wil slapen! Een van de taken van een grootvader is om zijn kleinkind in slaap te
zingen. De daartoe geĂŤigende klassiekers ken je
natuurlijk nog wel uit de tijd dat je zelf vader was. Deze doen het nog altijd goed. Maar misschien heb je ze al duizenden keren gezongen en val je er uit pure verveling zelf door in slaap.
Geschikt als slaapliedje ‘Slaap, kindje, slaap’ ‘Oze wieze woze’ ‘Suja, suja, kindje’
Minder geschikt als slaapliedje ‘Highway to hell’ ‘En we gaan nog niet naar huis’ Alles van Rammstein
Even lachen Op school scheppen de kinderen op over hun grootouders: ‘Mijn opa is 80, onderhoudt zelf zijn tuin en doet nog alleen boodschappen!’ ‘Mijn opa is 84 en heeft net weer de avondvierdaagse gelopen.’ ‘Mijn opa is 92 en loopt achter elke vrouw aan. Hij weet alleen niet meer waarom.’
‘Een mens is de helft van zijn leven bezig om verkeerde ideeën van zijn voorouders kwijt te raken, en de andere helft om zijn kinderen verkeerde ideeën bij te brengen.’ Winston Churchill (1874-1965), Engels staatsman.
Geniet van het grootvaderschap Kinderen zijn een groot
geschenk en verrijken je leven
enorm. Dat geldt natuurlijk ook – en misschien zelfs nog wel meer – voor kleinkinderen. Geniet van elk moment met hen: kijk hoe ze opgroeien en help ze waar nodig. Geef deze kleine mensen het kostbaarste wat je als opa te bieden hebt:
tijd, geduld en liefde!
‘Er zijn drie dingen overgebleven uit het Paradijs: de sterren van de nacht, de bloemen van de dag en de ogen van kinderen.’ Dante Alighieri (1265-1321), Italiaans dichter
*555555555* orderid/matchcode_bw
„Jouw naam“, Super opa! t, verandert
nu je opa word „Jouw naam“, zijn niet alleen t e h r a a M s. e er van all hten die jou als c li p n e n e k ta n– nieuwe aan te wachte st r e d a tv o ro g ame kersverse nturen, aangen o av e d n e n n a n! vooral sp ooie ervaringe m n e n e g in ss a verr
*555555555* orderid/matchcode_bw