ÖNSÖZ Türkiye İş Kurumu, Avrupa Birliği’ne üyelik sürecinde müktesebata uyum çalışmalarını desteklemek üzere geliştirdiği “Uzun Dönemli İşsizlerin İstihdam Edilebilirlikleri Yararına İşgücü Piyasası Aracılık Faaliyetlerinin Arttırılması Projesi”ni MATRA Programları kapsamında Hollanda Hükümetinin finansmanı ve Hollanda Kamu istihdam Kurumu’nun (UWV WERKbedrijft) uzmanlık desteği ile yürütmüştür. Söz konusu Proje’nin amacı, uzun süreli işsizlerin istihdam edilebilirliklerinin artırılmasına yönelik olarak Hollanda’da uygulanan programlardan faydalanarak, uzun süreli işsizlerin işgücü piyasasına entegrasyonlarının sağlanmasına yönelik araçlar geliştirmektir. Adana ve Malatya İŞKUR İl Müdürlükleri’nin pilot il olarak seçildikleri projede faaliyetler, pilot iller ve merkezde sürdürülmüştür. Proje kapsamında, başta pilot illerde görevli 10 iş danışmanı olmak üzere toplam 181 iş danışmanına danışmanlık hizmetlerinin etkinleştirilmesine yönelik olarak teorik ve pratik eğitimler verilmiştir. Ayrıca il müdürlüklerimizde işe yerleştirme ve iş danışmanlığı hizmetlerinden sorumlu 51 yöneticiye de iş danışmanlığı ve işe yerleştirme hizmetlerinin önemi konusunda farkındalık yaratmaya yönelik eğitimler verilerek, uzun süreli işsizlik konusunda bilgi düzeyleri artırılmıştır. Diğer yandan, Türkiye ve Hollanda kamu istihdam kurumları çalışanlarından oluşan çalışma ekibi, uzun süreli işsizlerin istihdam edilebilirliklerini artırmaya yönelik politika ve stratejilere destek sağlamak ve bu alandaki uygulamalara model oluşturmak amacıyla her iki ülkenin politika ve uygulamalarının karşılaştırıldığı Vizyon Dokümanı hazırlamıştır.
›3
Aynı ekip tarafından, iş arayan ve işverenlere yönelik olarak da “İş Arayan Görüşme Formu” ve “İşveren Görüşme Formu” geliştirmiştir.
1- DANIŞMANLIK HİZMETLERİ..............................................................................................................8
1- İş Danışmanlığı..........................................................................................................................9
Ayrıca, Kurum hizmetlerinin tanıtımı için “İŞKUR ve Siz”; işyeri ziyaret memurlarına yönelik “İşyeri Ziyareti Kılavuzu” ve iş danışmanlığı sürecinde danışmanlara rehberlik etmesi amacıyla da “İş Danışmanlığı Görüşmesi Değerlendirme Kılavuzu” olmak üzere üç ayrı kartelâ hazırlanmıştır.
2- Danışmanlık İlkeleri..................................................................................................................9
3- Danışmanların Tutum ve Davranışları....................................................................................9
Proje kapsamında geliştirilen en önemli dokümanlardan birisi de “İş Danışmanı El Kitabı” olarak hazırlanan bu kitapçıktır. Başta bu kitapçık olmak üzere, Proje kapsamında geliştirilen diğer çıktıların da, uzun süreli işsizlerin istihdam edilebilirliklerini artırmaya yönelik politika ve stratejilerin geliştirilmesi ile uygulamalara katkı sağlayacağı beklenmektedir.
2- İŞARAYANA YÖNELİK DANIŞMANLIK HİZMETLERİ...................................................................... 11
1- İlk Görüşme............................................................................................................................. 13
2 - Danışanı Tanıma.................................................................................................................... 13
3- Eğitim-İstihdam Eylem Planının Hazırlanması.................................................................. 15
1- Dörtlü Gruplandırma Modeli....................................................................................... 15 Birinci Grup: İşgücü piyasasındaki durumu iyi,
İŞKUR ve UWV Werkbedrijf adına Projemizde emeği geçen herkese teşekkürlerimizi sunuyoruz.
işe girmeye hazır olanlar.......................................................................................... 15 İkinci Grup: Yeterli mesleki bilgisi olan, ancak iş arama becerisi eksik olanlar.................................................................... 15 Üçüncü Grup: Mesleki yeterliliği olmayan, mevcut donanımıyla iş gücü piyasasına hazır olmayanlar....................................................................... 16 Dördüncü Grup: İşgücü piyasasından uzak, mesleği olmayan ve işe yerleştirme konusunda kapsamlı desteğe ihtiyacı olanlar........................... 16
4‹
4- Danışanın Aktif Olarak İş Arama Sürecine Katılması....................................................... 17
5- Eğitim ve İstihdam Eylem Planının İzlenmesi ve Değerlendirilmesi............................. 17
6- Danışmanlık Görüşmesinin Değerlendirilmesi.................................................................. 18
3- İŞVERENE YÖNELİK DANIŞMANLIK HİZMETLERİ........................................................................ 20
1- İşyerlerinin Gruplandırılması................................................................................................ 21
a) Kutup Yıldızı İşyerleri ................................................................................................... 21
b) Altın Müşteriler.............................................................................................................. 21
c) Gizli Hazineler................................................................................................................. 21
ç) İyi Dostlar ....................................................................................................................... 21 d) Diğer İşyerleri................................................................................................................. 22
2- İşverenlere Sunulacak Hizmetler........................................................................................ 22
1- Verilmesi Gerekli Standart/Minimum Hizmetler...................................................... 22
2- İsteğe Bağlı Verilebilecek Hizmetler.......................................................................... 22
3- İşverenle İlişki Kurmada Atılacak Somut Adımlar ve İşyeri Ziyareti............................. 23
1- Ziyaretin Planlanması................................................................................................... 23
2- Ziyaret Hazırlıkları......................................................................................................... 23
3- Ziyaret ............................................................................................................................ 24
4- Ziyaret Sonuçlarının Takibi.......................................................................................... 24
Ek-1 : Kitabın Hazırlanmasında Emeği Geçenler........................................................................... 25
GİRİŞ Günümüzde gelişmekte olan ülkelerin olduğu kadar gelişmiş ülkelerin de en önemli sorunu olan işsizlik, küreselleşme olgusu ve bilgi ekonomisinin gelişiminden kaynaklanan bir değişim yaşamaktadır. Bu değişim süreci ile birlikte işsizlik yapısal bir sorun haline gelirken, işsiz kalma süreleri de uzamaya başlamıştır. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) bir yıl ve daha uzun süredir işsiz olanları “uzun süreli işsiz” olarak tanımlanmaktadır. Türkiye’de 2003 yılından itibaren, uzun süreli işsiz olarak kabul edilen bir yıl ve üzeri süre işsiz kalan kişilerin sayısında önemli artış olmuştur. Türkiye yaklaşık %25,3 ile OECD ortalamasına yakın bir uzun süreli işsizlik oranına sahiptir. Uzun süreli işsizlik sorunu işgücü arzı yönünden incelendiğinde, uzun süreli işsizlerin başarısızlıkla sonuçlanan iş arama süreci sonunda cesaretlerinin kırıldığı, bir takım psikolojik sorunlar yaşadığı ve daha fazla reddedilmemek için işgücü piyasasından çekildikleri görülmektedir. Ayrıca işsizlik süresi uzadıkça iş arayanların sahip olduğu vasıfları yitirme ihtimali güçlenmekte ve tekrar benzer vasıflar gerektiren bir iş bulma şansları azalmaktadır. Uzun süreli işsizliğe işgücü talebi yönünden bakıldığında ise, işverenlerin uzun süreli işsizlik dönemi sebebiyle vasıflarını kaybetme ihtimali yüksek olan bireyleri işe almada tereddüt ettikleri görülmektedir. Bu nedenlerle istihdamı zorlaşan uzun süreli işsizlerin istihdama kazandırılmasına yönelik özel politika ve stratejilerin geliştirilmesi ihtiyacı ortaya çıkmaktadır. İŞKUR’un başarılı ülke örneklerinden yararlanarak hedef gruba yönelik düzenleyeceği aktif işgücü programlarının uzun süreli işsizlerin istihdamına önemli katkılar sağlayacağı muhakkaktır.
6‹
›7
1- İş Danışmanlığı Danışmalık doğru işe doğru kişinin yerleştirilmesini sağlamak amacıyla iş arayan ve işverene destek olma sürecidir. Bu süreçte; kişilerin özellikleri ile işin gerektirdiği nitelik ve şartları karşılaştırarak, bireyin istek ve durumuna en uygun işe yönlendirilmesi; gerektiğinde kişinin mesleki niteliğinin artırılması için ilgili eğitim imkânlarından yararlandırılması, işe yerleştirilmesi, işe uyumunun sağlanması; işverenlerin beklentilerine uygun eşleştirmenin yapılması esastır.
2- Danışmanlık İlkeleri ‣ Danışmanlık hizmetlerinden faydalanma, gönüllülük esasına dayanır. ‣ Danışanlar istedikleri mesleği seçmekte özgürdürler ve seçtikleri mesleğe uygun olan eğitimi almak isteyebilirler. ‣ Danışmanlık hizmetleri, kişilerin serbest karar verme haklarını sınırlayamaz. Danışmanlar iş arayanların gelecekleriyle ilgili daha bilinçli kararlar vermelerine yardımcı olacak bilgileri sağlarlar. Fakat danışan adına karar veremezler. Karar danışana aittir. ‣ Danışmanlık hizmetlerinin yürütülmesinde, din, dil, ırk, cinsiyet ve siyasi görüş ayrımı yapılamaz. ‣ Kişiler hakkında edinilen bilgiler gizlidir. Kişinin onayı alınmadan başka kişi ve kurumlara verilemez.
1 DANIŞMANLIK HİZMETLERİ
‣ Danışmanlık hizmetlerinin yürütülmesinde, ilgili kuruluş ve kişilerle işbirliği yapılması esastır. ‣ Etkin ve verimli hizmetlerin verilmesini sağlamak için danışmanlık birimi ve diğer tüm hizmet birimleri arasında iletişim ve eşgüdüm esastır. ‣ Danışmanlık hizmetleri ücretsiz yapılır.
3- Danışmanların Tutum ve Davranışları Danışmanların iş arayanlar ve işverenlerle yapmış oldukları görüşmeleri profesyonelce yürütülebilmeleri, sağlıklı iletişim kurabilmeleri ve iletişimde karşılaşılan zorluklarla başa çıkabilmeleri amacıyla aşağıda belirtilen tutum ve davranışları sergilemeleri tavsiye edilir. 1- Danışanı dinleyin: ‣ Danışanın konuşmasına izin verin, ‣ Danışanı dinlediğinizi hissettirin, ‣ İtiraz ve eleştiri geldiğinde heyecanlanmayın/kızmayın. Dinlemek, danışan hakkında bilgi edinmenizi sağlar, danışanın kızgınlığını ve endişelerini yok eder. 8‹
›9
2- Danışana anlayış ve hoşgörü gösterin: ‣ Ön yargılı olmayın, ‣ Anlayışlı ve ilgili olun, ‣ Olası bir gerginlik karşısında soğukkanlı davranın, ‣ Danışanın olumsuz tepkisini kişiselleştirmeyin, Danışan destek ve anlayış bekler. Danışana destek olun, anlayış gösterin. 3- Danışanın her söylediğini onaylamayın: ‣ Danışanın sağlıksız değerlendirmelerini onaylamayın, ‣ Danışanın gerçekçi olmayan beklentilerini desteklemeyin, Aksi halde danışanın gerçekçi olmasını sağlayamazsınız. 4- Sorular sorun: ‣ Danışana konuyla ilgili açık uçlu sorular sormayı tercih edin, ‣ Sorularınızı danışanın anlayacağı şekilde ifade edin, ‣ Ortamı gerginleştirecek sorular sormayın, Sorabileceğiniz uygun sorular süreci iyi yönlendirmenizi ve kontrol altında tutmanızı sağlar. 5- Danışmanlık sürecinin tıkandığı noktada: ‣ Görüşmeyi karşılıklı anlaşarak sonlandırmaya çaba gösterin, ‣ Başka bir danışman ile görüşmesini teklif edin (karşılıklı onay gerekli), ‣ Uzmanlık alanınıza girmeyen konularda ilgili kişilere yönlendirin, ‣ Başka bir güne randevu verin (karşılıklı onay gerekli), Bu seçenekler o anki gerginliği yok eder, bir sonraki görüşmenin daha sağlıklı olmasını sağlar. 6- Gerçekçi olun:
2 İŞ ARAYANA YÖNELİK DANIŞMANLIK HİZMETLERİ
‣ Danışanın sorularına tam ve doğru cevaplar verin, ‣ Cevabından emin olmadığınız soruları not alarak daha sonra cevap vereceğinizi belirtin, ‣ Kurumca ve/veya tarafınızca gerçekleştirilemeyecek vaatlerde bulunmayın. Aksi halde bu davranış danışanın beklentilerini artıracaktır. 7- Karar verme süreçlerine danışanı katın: ‣ Süreçte izlenecek yolu karşılıklı belirleyin, ‣ Danışana üzerinde anlaşmaya vardığınız konuları teyit ettirin. Bu yaklaşım danışanın sürece aktif katılımını sağlayacaktır.
10 ‹
› 11
Danışmanlık hizmetlerinin etkin ve verimli bir şekilde yürütülebilmesi için danışanın nitelikleri ve ihtiyaçları belirlenmeli ve buna uygun çözümler üretmelidir. Aynı danışmanla sonuçlandırılması beklenen süreç, “danışan odaklı” bir yaklaşımla tasarlanmalıdır. Danışanı tanıma ile başlayan danışmanlık süreci, Eğitim ve İstihdam Eylem Planı’nın hazırlanması, uygulanması ve gözden geçirilmesi aşamalarından oluşmaktadır. Bu süreçte kişinin; ‣ ‣ ‣ ‣ ‣ ‣ ‣ ‣
Kendisini tanımasına, Meslek edinmesine, Meslek değiştirmesine, Mesleğini geliştirmesine, Meslekler ve mesleki eğitim yerleri hakkında bilgilenmesine, Çalışma hayatı ve işgücü piyasası hakkında bilgi edinmesine, İş arama ve bulmasına, İş değiştirmesine yardımcı olunur.
1- İlk Görüşme: Danışman, görüşmenin genel esasları hakkında danışana bilgi verir, hangi konularda nasıl yardımcı olabileceğini belirlemeye çalışır. Danışman; ‣ Danışanın Kurum kaydını kontrol ederek görüşme öncesi kişi hakkında ön bilgiye sahip olur. ‣ “Size nasıl yardımcı olabilirim?” sorusu ile görüşme talebinin nedenini belirler. ‣ Görüşme süresi, görüşmenin gizliliği hakkında bilgi verir.
2- Danışanı Tanıma: Danışanı daha iyi tanımak, motivasyonu, yeterliliği, işe karşı engelleri, iş kültürü ve iş tercihi ile ilgili değerlendirme yapabilmek amacıyla; ‣ Yaş, cinsiyet, medeni durumu, ‣ Eğitim durumu, ‣ Mesleki gelişimi, ‣ Katıldığı kurslar/aldığı sertifikalar, ‣ Bilgisayar, yabancı dil vb. ek donanımları,
İlk görüşme
‣ Çalışmasına herhangi bir sosyal, psikolojik, fiziksel vb. engellerinin bulunup bulunmadığı,
Danışanı Tanıma
Psikolojik, ekonomik, sosyal, bedensel ve zihinsel sorunlar
EVET
HAYIR
‣ Sosyo-ekonomik, sosyo-kültürel durumu, ‣ İş tecrübesi olup olmadığı, varsa son işinden ayrılma nedeni,
Danışan İş Aramaya Hazır mı?
‣ İş değiştirme sıklığı ve nedeni,
EVET İstihdam ve Eğitimim Eylem Planının Hazırlanması Eşleştirme/Kurum Hizmetlerine yönlendirme
İş arama becerilerini geliştirme, Ek donanım kazandırma, Meslek edindirme
‣ Ne zamandan beri iş aradığı ve işsiz olduğu, ‣ İş bulmak için bugüne kadar neler yaptığı, ‣ Bugüne kadar iş bulamama nedenleri,
Kişilerin yeniden iş pazarına yönlendirilmesi için danışmanlık sürecine devam edilmesi
Diğer Kurumlara Yönlendirme
Danışanın ihtiyacına göre belirli periyotlarla görüşülerek istihdam eylem planının takip edilmesi
‣ İş başvurularında bulunup bulunmadığı ve sonuçları, ‣ En son hangi iş yerine müracaat ettiği, ‣ İş görüşmelerine davet edilip edilmediği ve sonuçları,
İŞ
‣ Çalışmak istediği iş alanları, ‣ İstediği alanlarda iş bulamaz ise başka alanlarda çalışmak isteyip istemediği,
12 ‹
› 13
‣ Kısa zamanda iş bulacağını düşünüp düşünmediği, düşünmüyor ise nedenleri,
3- İstihdam ve Eğitim Eylem Planı’nın Hazırlanması
‣ İş bulabilmek için nasıl bir desteğe ihtiyacı olduğu,
Danışanın nitelikleri ile işgücü piyasasının ihtiyaçları dikkate alınarak, kişinin en kısa sürede en uygun işe yerleşmesini sağlamak amacıyla İstihdam ve Eğitim Eylem Planı hazırlanır. Danışman ve danışanın karşılıklı sorumluluklarını belirleyen Plan, bir takvime dayalı ve sonuç odaklıdır.
‣ Yetenek ve becerileri, ‣ Sabırlı, sebatkar, saldırgan, ekip çalışmasına yatkın gibi kişilik özellikleri, ‣ Sosyal faaliyetleri,
Bu plan, iş danışmanlığı hizmetlerinde standardizasyonu sağlayarak etkinlik ve verimliliği artırmak amacıyla Dörtlü Gruplandırma Modeli’ni esas alarak hazırlanmalıdır.
‣ Hobileri ve ilgi alanları, ‣ Mesleki değerleri, sosyo-ekonomik beklentileri,
1- Dörtlü Gruplandırma Modeli
konularında kişinin bilgileri alınır.
Modelde gruplandırma, iş arayanların nitelikleri, işgücü piyasasındaki durumları, iş arama becerileri konusundaki yetkinlikleri, sosyo-psikolojik durumları gibi kriterler göz önünde bulundurularak yapılır. Buna göre;
Bu bilgiler doğrultusunda danışanın; ‣ Mesleki nitelik ve becerileri,
Birinci Grup: İşgücü piyasasındaki durumu iyi, işe girmeye hazır olanlar
‣ İhtiyaç ve beklentileri, ‣ İşgücü piyasasındaki konumu,
‣ İş gücü piyasasından uzak kalmamış,
‣ İş bulmak için motivasyonu/istekliliği,
‣ Mesleki yeterliliğe ve ek donanımlara sahip,
‣ İş aramak için ayırdığı zaman,
‣ Motivasyonu yüksek, ‣ Sosyal, psikolojik ve fiziksel sorunu olmayan,
belirlenerek, İstihdam ve Eğitim Eylem Planı hazırlanır.
‣ Danışman desteğine daha az ihtiyacı olan, kişilerdir. Sunulacak ve Yönlendirilecek Hizmetler:
DANIŞAN ÖZELLİKLERİNİN TANIMLANMASI
‣ Portaldaki iş ilanlarının incelenmesi, İş ve Eğitim Hakkında Genel Düşünce Çevreden Aldığı Destek
Eşleştirmeye Hazır Özgüven ve İyimserlik
İşgücü Piyasasına yönelik güçlü ve zayıf yönleri Motivasyon tutum / uyum yeteneği
Beceri ve Yetenekleri İlgi ve İstekler
İş İmkanları
İşgücü Piyasasına Yakınlık/Uzaklık
Bakım Sorumlulukları, Bağımlılıklar
İş Tercihi / Seçiciliği
‣ İş arama kanalları hakkında bilgi verilmesi, ‣ Özgeçmiş hazırlanması ve/veya güncellenmesi, ‣ Girişimcilik kurslarına yönlendirilmesi, ‣ Hak sahibi ise işsizlik ödeneğinden yararlandırılması. İkinci Grup: Yeterli mesleki bilgisi olan, ancak iş arama becerisi eksik olanlar
Engeller (bedensel, zihinsel, ekonomik vb.)
‣ İş gücü piyasasından en fazla 6 ay uzak kalmış, ‣ İş arama yöntemi ve kanalları hakkında bilgi sahibi olmayan, ‣ Özgeçmiş hazırlamayı bilmeyen, ‣ Görüşme tekniklerinde yetersiz, kişilerdir.
14 ‹
› 15
Sunulacak ve Yönlendirilecek Hizmetler: ‣ İstihdam ve Eğitim Eylem Planının hazırlanması, ‣ İş arama becerileri seminerlerine (Özgeçmiş hazırlama, mülakat teknikleri, başvuru formu/mektubu hazırlama gibi konuları içeren) katılımının sağlanması,
Sunulacak ve Yönlendirilecek Hizmetler:
‣ İş arama kanalları hakkında bilgi verilmesi,
‣ Eğitim İstihdam ve Eğitim Eylem Planı’nın hazırlanması,
‣ İşgücü piyasasındaki açık işlerin araştırılması,
‣ Kişiye özel olarak diğer gruplarda belirtilen tüm hizmetlerin sunulması.
‣ Meslek geliştirme eğitimlerine ve staj programlarına yönlendirilmesi. Üçüncü Grup: Mesleki yeterliliği olmayan, mevcut donanımıyla iş gücü piyasasına hazır olmayanlar ‣ İşgücü piyasasından 6-12 ay arasında uzak kalmış, ‣ Mesleği güncelliğini yitirmiş, ‣ Meslek değiştirmek isteyen, ‣ İş arama becerilerine sahip olmayan, ‣ Mesleği ile ilgili ek becerilere ihtiyacı olan, ‣ Geçici fiziki, ekonomik, sosyal ve özel sorunları olan kişilerdir. Sunulacak ve Yönlendirilecek Hizmetler: ‣ İstihdam Eylem Planı’nın hazırlanması, ‣ İşgücü yetiştirme kurslarına, ‣ İş arama becerileri seminerlerine, ‣ Vasıf gerektirmeyen işlere , ‣ SYDV, Belediyeler, SGK, Hastaneler, Dernekler, Meslek Odaları gibi diğer kurumlara yönlendirme. Dördüncü Grup: İşgücü piyasasından uzak, mesleği olmayan ve işe yerleştirme konusunda kapsamlı desteğe ihtiyacı olanlar
16 ‹
‣ Yaş, cinsiyet ve eğitim açısından iş bulma şansı zayıf, işgücü piyasasında dezavantajlı olan, kişilerdir.
4- Danışanın Aktif Olarak İş Arama Sürecine Katılması: Kişinin en kısa sürede en uygun işe yerleşmesini sağlamak amacıyla hazırlanan İstihdam ve Eğitim Eylem Planı’nın bu amacı gerçekleştirebilmesi danışmanın ve danışanın karşılıklı sorumlulukları yerine getirmesine bağlıdır. Danışmanın yönlendirici olduğu bu süreçte esas sorumluluk danışana aittir ve danışan iş arama sürecine aktif olarak katılmalıdır. Bunun için danışan; ‣ Açık iş ilanlarını takip etmeli, ‣ Belirlenen sayıda iş başvurusu yapmalı, ‣ İş görüşmelerine ve mülakatlara katılmalı, ‣ Ve yaptığı her faaliyet hakkında danışmana bilgi vermelidir.
5- İstihdam ve Eğitim Eylem Planı’nın İzlenmesi ve Değerlendirilmesi Danışanın Eğitim ve İstihdam Eylem Planı’na ait sorumlulukları yerine getirip getirmediğini izlemek ve Planın etkinliğini değerlendirmek için danışanla danışman arasında sürekli ve kesintisiz bir iletişim gereklidir. Hangi iletişim yöntem ve aracının seçileceği kişinin durumu ve ihtiyaçlarına bağlıdır. Yüz yüze iletişim: ‣ Eylem planındaki sorumluluklarını yerine getirmediği düşünülen,
‣ 1 yıldan fazla işgücü piyasasından uzak kalmış,
‣ Motivasyonu düşük,
‣ Bir mesleği olmayan,
‣ Doğrudan desteğe ihtiyacı olan,
‣ İkinci ve üçüncü gruplarda sıralanan sorunların tümünü barındıran,
‣ İş gücü piyasasından gittikçe uzaklaşma eğilimi olan.
› 17
Telefon görüşmeleri:
‣ Danışan iş bulmak için neler yapmış?
‣ Eylem planında belirtilen sorumluluklarını yerine getirip getirmediğinin izlenmesi gereken fakat yüz yüze görüşmeyi gerektirmeyen,
‣ Danışanın kendi bulduğu iş/kurs mevcut muydu?
‣ Danışanın kısa bilgilendirilmesi gerektiği durumlarda.
‣ Danışanın iş arama gayreti içinde olduğuna ilişkin elimde güvenilir sonuçlar var mı?
Elektronik Posta:
‣ Danışan mesleğine ve niteliklerine uygun iş başvurusunda bulunmuş mu?
‣ Eylem Planı’ndaki sorumlulukları yerine getiren,
‣ Danışan etkili bir iş görüşmesinin nasıl olacağını biliyor muydu?
‣ Doğrudan desteğe ihtiyacı olmayan,
‣ İş görüşmelerinde genel tutum ve davranışların işe alınma konusunda önemli olduğu hakkında bilgi verdim mi?
‣ Kolay iş bulabileceği düşünülen, ‣ Gerekli mesleki donanıma sahip, kişilerde daha etkili bir iletişim yöntemi olarak kullanılabilir. Bu süreçte; Danışanın;
‣ Danışanın iş aramada/bulmada karşılaştığı güçlükleri tespit edebildim mi? ‣ Danışanın iş arama becerilerini geliştirme seminerine katılmasını önerdim mi? ‣ Danışanın özgüvenini daha fazla geliştirmek icin, neler yapabilirim?
‣ Motivasyonu,
‣ Danışanı kendi sorumluklarını yerine getirmesi için motive ettim mi?
‣ İş arama sürecinde harcamış olduğu çaba,
‣ Evet ise bunu nasıl yaptım/gerçekleştirdim?
‣ Yapmış olduğu iş başvurularına ilişkin sonuçlar,
‣ Hayır ise neler yapmam gerekir?
‣ Yapılan yönlendirmelere uyup uymadığı, takip edilerek danışanın iş arama performansı ve istihdam eylem planının yerindeliği analiz edilir. Bu analiz sonrası gerektiğinde danışana ihtiyaçları doğrultusunda yeni destekler verilir. Planın uygulanmasından 6 ay sonra kişi halen işsiz ise eylem planı karşılıklı olarak değerlendirilir gerektiğinde Eğitim ve İstihdam Eylem Planı revize edilir.
6- Danışmanlık Görüşmesinin Değerlendirilmesi Danışman, iş arayanla yaptığı görüşmeyi değerlendirmesi, danışmanlık sürecinin etkinliğini sağlamak ve bir sonraki görüşmelerin içeriğini planlamak açısından önemlidir. Danışmanın bu değerlendirmeyi yapabilmesi için aşağıdaki sorular yol gösterici olabilir: ‣ Görüşmenin amacını açık bir şekilde danışana ifade ettim mi? Bunu nasıl anladım? ‣ Danışan görüşmenin süresini biliyor muydu? ‣ Görüşmenin amacı belirlendi mi?
18 ‹
‣ Danışan bildirilen bu sonuçları dikkate aldı mı? Almadı ise ne yapabilirim?
‣ Danışana alternatif iş ve meslek alanları önerdim mi? ‣ Kendi işini kurmayı düşünüyorsa, gerekli bilgilendirme/yönlendirme yaptım mı? ‣ Danışana İŞKUR hizmetleri hakkında bilgi verdim mi? ‣ Danışan görüşmeden çıkan değerlendirme ve sonuçları kabul etti mi? ‣ Kabul etmesi için neler yaptım/yapmalıyım? ‣ Danışan iş bulmak için neler yapması gerektiğini biliyor mu? Bunu nasıl anladım? ‣ Danışan, iş bulabilmek için önerilerimi onayladı mı? ‣ Görüşme başarılı oldu mu? Bunu nasıl anladım? ‣ Danışana ihtiyacı doğrultusunda yeterince yardımcı oldum mu? ‣ Yapılan görüşme her iki taraf içinde yeterince açık ve anlaşılır mıydı? Bir sonuca varıldı mı?
‣ Danışandan kendisi hakkında yeterli bilgi alabildim mi? Bunu nasıl anladım?
‣ Danışan ile gerekli işbirliği ortamını sağlayıp sağlıklı bir şekilde iletişim kurabildim mi?
‣ Danışan iş arama ve bulma konusunda ne yapacağını biliyor mu? Bunu nasıl anladım?
‣ Danışan sunduğum hizmetten memnun kaldı mı? Bunu nasıl anladım?
› 19
Danışmanlık hizmeti sadece iş arayanlara değil aynı zamanda işverenlerin ihtiyaçlarına göre aşağıda belirtilen Kurum hizmetlerini sunmayı ve işverenin işgücü talebini belirlemeyi de kapsamaktadır. Bu süreçte işyerlerinin gerek Kurum’da kayıtlı verilerinden gerekse işyerlerine yapılacak ziyaretler sonrasında elde edilecek bilgiler doğrultusunda, gruplara ayrılarak hizmet planlaması yapılmalıdır.
1- İşyerlerinin Gruplandırılması a- Kutup Yıldızı İşyerleri: Bunlar işgücü piyasasının liderleri ya da piyasa üzerinde büyük etkiye sahip firmalardır. İyi bir üne sahip ve iyi tanınan bu tür işyerleriyle ilişkileri güçlendirmek İŞKUR’un kamuoyundaki imajını ve hizmet sunum kalitesini de güçlendirecektir. Bu tür işyerleri ile daha güçlü ve uzun ömürlü ilişkiler kurmaya çalışılmalı, kişisel iletişim kurulmalı ve bu işyerine her altı ayda bir ziyaret yapmalıdır. Her bir ziyaret ya da görüşmede mevcut ve olası açık işler başta olmak üzere tüm talepler ve sunulan hizmetlerin sonuçları takip edilmelidir.
b- Altın Müşteriler:
3 İŞVERENE YÖNELİK DANIŞMANLIK HİZMETLERİ
Kolay ulaşılabilen, İŞKUR’un düzenli müşterisi olan ve yüksek işe alım potansiyeline sahip işyerleridir. Bunlar, İŞKUR’un işe yerleştirme faaliyetlerinden yararlanması beklenen işyerleridir. Bu işyerleri ile daha güçlü ve uzun ömürlü ilişkiler kurmalı, en azından altı ayda bir ziyaret yapılmalı ve iş arayanların işe yerleştirme imkanlarını artırmak amacıyla bu müşterilere yönelik hizmetlerin kalitesi yüksek tutulmalıdır.
c- Gizli Hazineler: İşe alım potansiyeli yüksek olmakla birlikte, İŞKUR’un henüz güçlü ilişkiler kurmadığı işyerleridir. Bu işyerleri hakkında detaylı bilgi sahibi olmak için ilgili işyeri yetkilileri ile iletişim kurulmalıdır. Aynı zamanda potansiyel altın müşteriler olan bu işyerleriyle yönetici düzeyinde görüşülmeli ve kurumsal etkinliklere davet edilerek ilişkiler kalıcı hale getirilmelidir.
ç- İyi Dostlar: Büyük işyerlerine kıyasla daha az işe alım potansiyeline sahip olmakla birlikte İŞKUR ile iyi ilişkileri olan işyerleridir. En az yılda bir kez ziyaret edilerek bu tür işyerleri hakkındaki bilgiler güncellenmelidir. Ziyaret etmek için ayrılabilecek zaman kısıtlıysa, bu işyerleri yılda iki kez İŞKUR’un sunduğu hizmetler hakkında bilgilendirilmelidir. 20 ‹
› 21
d- Diğer İşyerleri: Bunlar işe alım potansiyeli olmayan ya da İŞKUR’un tanımadığı işyerleridir. Sadece İŞKUR’un tanımadığı işyerlerine odaklanıp bu işyerlerinin işe alım potansiyelleri olup olmadığına bakılmalıdır. Güçlü bir işe alım potansiyelinin olduğu anlaşıldığında bu işyerinin kategorisi değiştirilerek güçlü bir iletişim ve işbirliği sağlanmalıdır.
2- İşverenlere Sunulacak Hizmetler 1- Verilmesi Gerekli Standart/Minimum Hizmetler a- Aracılık/işe yerleştirme hizmetleri – açık işlerin alınması ve karşılanması ‣ Normal işe yerleştirme (istenen nitelikteki aday 2 ile 5 gün içinde bulunmalıdır.) ‣ Hızlı işe yerleştirme (işe en uygun aday 1 gün içinde bulunmalıdır.) b- Açık işlerin duyurulması ‣ E-istihdam modülünün tanıtılması, ‣ Açık işlerini İŞKUR kanalıyla duyurmak isteyen işletmelere yardımcı olunması, c- Mesleki rehberlik ve eğitim ‣ Mesleki eğitim olanakları hakkında işletmelere yol gösterilmesi, ‣ İşletmelerin beklenti ve eğitim ihtiyaçlarının öğrenilmesi sonucunda bunlara yönelik olarak ilgili kurumlarla eğitim programları hazırlanması.
2- İsteğe Bağlı Verilebilecek Hizmetler İşyerleri ile yapılan görüşmeler neticesinde belirlenen ihtiyaçlar doğrultusunda, işverenlere aşağıdaki hizmetler sunulmalıdır; ‣ İş Kanunu, kısa çalışma, işsizlik ödeneği, istihdam teşvikleri, işgücü yetiştirme hizmetleri gibi mevzuat değişiklikleri hakkında bilgi verilmesi ve İŞKUR hizmetlerinin tanıtılması, ‣ Toplu işten çıkarma yapacak işletmeler için bu işgücünü büyümekte olan sektör ve branşlara yönlendirilmesi, ‣ İŞKUR hizmetleri için daha etkili işbirliği ve koordinasyon sağlamak amacıyla paydaş ve işletmelerle iletişim ağı toplantıları yapılması, ‣ Çok sayıda eleman alacak işletmeler için ofis alanı sağlanması, ‣ Personel eğitimi konusunda rehberlik edilmesi, ‣ Mesleki eğitim ve öğretim kurumları ile bağlantı kurulmasına yardımcı olunması, ‣ Benzer eğitim ihtiyaçları olan işletmeler arasında bağlantı kurulması İş rotasyonu – sabit personel eğitimdeyken bunların yerini alacak işsizlerin eğitilmesi, ‣ İşe alınacak işsizlerin eğitilmesi, ‣ Toplu işten çıkarma durumunda işgücü piyasası mevzuatı hakkında bilgi verilmesi, 22 ‹
‣ Nitelikli işgücü arayan aynı tür işletmeler için fuarlar düzenlemesi, ‣ Aynı bölgede kurulacak yeni işletmeler için bilgilendirme toplantıları düzenlenmesi, ‣ İŞKUR’un işletmenin tüm açık işlerini karşılama vaadinde bulunduğu protokoller yapılması.
3- İşverenle İlişki Kurmada Atılacak Somut Adımlar ve İşyeri Ziyareti İşyeri ziyaretlerinin etkin olabilmesi için, ziyaret önceden planlanmalı, gerekli hazırlıklar yapılmalı, işyerinin ihtiyaç ve beklentileri belirlenmeli ve ziyaret sonucu takip edilmelidir. Aşağıda belirtildiği şekilde ziyaret süreci tasarlanmalıdır.
1- Ziyaretin Planlanması 1- İşyerinden randevu aldım mı? Görüşme yapılacak kişiyi ve işyerindeki unvanını biliyor muyum? 2- İşyerinin; ‣ Faaliyet gösterdiği sektör, ‣ Çalışan sayısı ve profili, ‣ İşgücü piyasasındaki yeri/önemi, ‣ Sektördeki durumu ve sektöre ilişkin bilgi, ‣ İŞKUR’la işbirliği düzeyi, ‣ Personel alım yöntemleri, ‣ Staj imkanları, konularında bilgi sahibi miyim? 3- İşyeri ile daha önceden yapılan görüşme ve sonuçları hakkında bilgi sahibi miyim? 4- İŞKUR mevzuatı hakkında gerekli bilgilere sahip miyim? 5- İlin işgücü piyasası ve sosyo ekonomik durumu hakkında genel bilgilere sahip miyim?
2- Ziyaret Hazırlıkları 1- Ziyaretin amacı nedir? 2- Ziyaret konuları nelerdir? 3- Ziyaretten ne bekliyorum? 4- İşyeri hakkında neler bilmeliyim? 5- Ziyaretin süresi konusunda işverenle anlaştım mı? 6- Görüşmeye nasıl başlayabilirim? 7- İşveren şikayet ve eleştirilerini nasıl karşılamalıyım? 8- Karşılaşabileceğim sorular ve sorulara cevaplarım neler olabilir? 9- İşverenin İŞKUR hakkında bilmesi gerekenler nedir? › 23
10- İŞKUR’un işyerlerine yönelik hizmetleri nelerdir? 11- Kurumu tanıtmak icin gerekli bilgi notları, doküman, sunuş dosyası, vb. hazır mı? 12- Kurumumu nasıl temsil etmem gerekir? 13- Dış görünüm olarak görüşmeye hazır mıyım?
3- Ziyaret 1- İşyerinin İŞKUR hakkındaki düşünceleri nelerdir? 2- İşverenin ziyaretten beklentileri nelerdir? 3- İşverenin İŞKUR’la işbirliğinden beklentileri nelerdir? 4- İşveren Kurum hizmetlerinden hangi şartlarda faydalanmak istiyor? 5- İŞKUR hizmetlerinin işverene sağladığı avantajlar nelerdir? 6- İşverene verilecek somut hizmetler belirlendi mi? 7- İşverenden yeni bir görüşme için randevu alınması faydalı olur mu? 8- İşyerinde başka kim/kimlerle görüşme yararlı olabilir? 9- Görüşmeyi nasıl sonlandırmalıyım?
4- Ziyaret Sonuçlarının Takibi 1- İşverene görüşmenin amacını doğru bir şekilde aktarabildim mi? 2- Ziyaret amacına ulaştı mı? 3- İŞKUR’un hizmetlerini ve yapılacak işbirliğinin avantajlarını, işverene yeterince aktardım mı? 4- İşverene bu görüşme ve İŞKUR hakkındaki düşüncelerini sordum mu? 5- Açık sorular sorarak görüşmeyi yönlendirebildim mi? 6- İşverene yeterince söz imkanı tanıdım mı? 7- İşverenin eleştiri ve şikayetlerine olumlu bir tavırla karşılık verdim mi? 8- İşverenin başlangıçtaki yaklaşımla görüşme sonundaki yaklaşımı arasında olumlu bir fark oldu mu? 9- İşyerinin Kurum’dan alacağı hizmetleri belirledim mi? 10- Kararlaştırılan hizmetlerin, belirlenen süre içinde ve istenen kalitede verilmesini nasıl sağlayacağım? 11- Ziyaret sonucundan ilgili birimlere bilgi verdim mi? 12- Ziyaret sonuçlarını nasıl izleyeceğim? 13- Diğer görüşmelerimin daha başarılı olması için yapmam gerekenler nelerdir? 24 ‹