----------------ÜNİTE-6) ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME-------------------------------------------A. TEMEL ANALİZ YÖNTEMLERİ----------------------------Danışanın kendi hakkındaki bilgileri değerlendirdiği ve bu kendisi hakkındaki sonuçları doğruladığı yöntemlerden birisi de SWOT analizidir. SWOT analizi öncelikli olarak veri toplamak için kullanılır.
S. W.O.T. Analizinin Tanımı: SWOT analizi herhangi bir kuruluş, örgüt, kamu kurumu ya da özel sektör firmasının içsel durumunu ve onu çevreleyen dışsal faktörleri tahlil etmek için kullanılan yöntemlerden biridir. Stratejik kararların verilmesinde bir bilgi toplama ve tasnif etme aracıdır. Mevcut durumun tüm yönleri ile iç ve dış dinamiklerin göz önünde bulundurulmasıyla fotoğrafının çekilmesidir. SWOT analizi bireylerin kendilerini değerlendirmeleri amacıyla da kullanılmaktadır. SWOT analizi; “Strengths”, “Weaknesses”, “Opportunities”, “Threats” sözcüklerinin baş harfleri kullanılarak isimlendirilmiştir; S - Güçlü yanlar, W - Zayıf yanlar, O – Fırsatlar, T – Tehditler.
SWOT Analizinin Amacı: SWOT analizi bir bakıma bireyin fotoğrafını çekmektir. SWOT analizinin bir başka amacı da yönetim açısından bireyin kaynak ve becerileri ile çevre şartlarının arasında uygunluk sağlamaktır SWOT analizi ile bireyin mevcut performansı ve sorunlarını da dikkate alarak potansiyelleri belirlenir. Bunun yanı sıra; bireyin, mevcut ve gelecekteki amaçlarını gerçekleştirebilmek için stratejik yönelimlerini tanımlamak ve bunların uygulamasını sağlamak amacıyla da gerçekleştirilebilmektedir. SWOT analizinin diğer amaçları ise, sorun tanımlama ve çözüm oluşturulması aşamalarında, bireye ilişkin durum saptaması yapmak, ortaya çıkan durumun ve bunun amaçlarıyla ne kadar örtüştüğünün belirlenmesinden sonra bireyin geliştirilmesinin sağlanmasına yönelik çalışmaları planlamak olarak sıralanabilir.
SWOT Analizi Oluşturma: SWOT analizi oluşturma işleminde öncelikle iç analiz yapılır. İç analizde güçlü yönler belirlenirken şu sorulara yanıt aranır. Sahip olduğum olanaklarım nelerdir? Avantajlarım ve üstünlüklerim nelerdir? Neleri iyi yapabiliyorum? Hangi kaynaklara kolay ulaşabiliyorum? Dışarıdan gözleyenler ve bakanlar hangi yönümü kuvvetli olarak görüyorlar? Eğitim ve teknik bilgi düzeyim nedir? Olumlu özelliklerim nelerdir? Zayıf yönlerin belirlenmesinde ise; Neleri kötü yapıyorum? Yetersiz ve gereksiz olarak yaptıklarım nelerdir?Nelerin yeniden düzenlenmesi gerekir? Engellerim nelerdir? Nelerden kaçınmalıyım? Bilgi ve iletişim akışı engellerim nelerdir? Başkalarının gördüğü zayıf yönlerim nelerdir? Olumsuz özelliklerim nelerdir? Geliştirilmesi gereken yönlerim nelerdir?Sorularına yanıt aranır. İkinci aşamada ise dış analiz yapılır. Dış analiz, SWOT analizinin bireyin fırsatlarını ve tehditlerini, bu gün ve gelecek açısından değerlendirmeyi ele alan ikinci aşamasıdır. Fırsatların Saptanmasında; Çevremde ne gibi ilginç gelişmeler yaşanıyor, neler olup bitiyor? Önümde duran fırsatlar neler? Fırsat yaratan kaynaklar nelerdir? Teknoloji ve pazarda oluşan değişimler nelerdir? Hükümet politikalarındaki değişiklikler nelerdir? Sosyo-kültürel yapıdaki değişimler nelerdir? Yerel olaylar ne gibi fırsatlara kapı açabilir? Sorularına yanıt aranırken, Tehditlerin Saptanmasında; Önümde ne gibi engeller var? Rakiplerim ne durumdalar? İş, ürün veya hizmet standartlarında her hangi bir değişim söz konusu mu? Değişen teknoloji her hangi bir şekilde beni tehdit ediyor mu? Finansal sorunlarım var mı, yoksa hangi durumlarda çıkabilir? Sorularına yanıt aranır. SWOT analizinde içsel (güçlü, zayıf)ve dışsal (fırsat, tehdit)analiz tamamlandıktan sonra elde edilen veriler değerlendirilir. Veriler, amaç dışı olan bilgilerin ayıklanmasından sonra güçlü ve zayıf yanların, fırsat ve tehditlerin analizinde benzer ifadeler birleştirilerek yorumlanır.
SWOT Analizinin Yararları: SWOT analizinin bireylerin var olan ve gelecekteki durumlarına ilişkin kestirimlerde bulunmak için yapıldığı söylenebilir. SWOT analizi ile bireyin olumlu ve olumsuz iş akışı ya da performansının belirlenmesi o bireye „kendisini bilmesi gibi önemli bir edinim ve bilgi sağlar. Anlama ve algılamayı kolaylaştırır. Mevcut durumunu en gerçekçi bir şekilde belirlemesine yardımcı olarak strateji geliştirmesine yarar sağlar.Karar almayı kolaylaştırır. Bireyin amaçlarına uygun kararların alınmasında da büyük faydalar sunabilir
------------------------------B. ÖLÇME DEĞERLENDİRME SÜRECİ----------------------Bireyi Tanıma : Bireyi tanıma ile problem nerede, neler yapılabilir, başarılı olabilmek için o bireye özgü teknikler neler olabilir, bireyin potansiyelleri nelerdir, gelişmesi için neler yapılmalıdır? vb. sorularına cevap aranır.
Bireyi Tanımanın Amacı: Bireyi tanımanın amaçları şu şekilde özetleyebiliriz; Bireyin kendisini tanımasına ve gerçekçi bir benlik geliştirmesine yardım etmek, Herhangi bir konuda karar vermek için gerekli temel bilgilerin toplanmasını sağlamak, Yetenek ve ilgileri doğrultusunda bireyleri akademik programlara ve mesleklere yönlendirmek, Genelde ve okulda düzenlenecek eğitim programları için uygun olacak bireyleri ayırma ve sınıflandırma yapabilmek, İş verimi artırmak için bireylerin ve işin niteliklerine uygun kişileri seçmek ve yerleştirmek, Evlilik ve eş seçiminde bireylere yardımcı olmak, Bir kurumun özel amaçları için en uygun kişileri seçmek, Bireyin problemlerine uygun yardım ve tedavi hizmetini kararlaştırmak ve teşhis koymak, Bireylerin belirli konularda gelecekteki başarılarını yordamak, tahminlerde bulunmak.
Bireyin Tanınması Gereken Yönleri: Bireyi tanıma hizmetleri kapsamında, bireylerin, beden yapısı, sağlığı gibi fiziksel ve biyolojik özellikleri; genel ve özel yetenekleri, ilgileri, güdüleri, akademik geçmişi, başarısı, tutum ve değerleri, tercih ve beklentileri, benlik tasarımı, duygusal ve sosyal uyumu gibi davranışsal özellikleri; aile yapısı, eğitimi, ebeveyn tutumları, ekonomik durumu, sosyal imkanları gibi sosyokültürel ve ekonomik koşulları açısından tanınmaları gerekmektedir. Başka bir ifadeyle bireylerin her yönüyle tanınması gereklidir. Can ise bireylerin tanınması gereken yönlerini şu şekilde sınıflandırmıştır: Beden gelişimi ,Bireyin çevresi,Sağlık durumu, Yetenekleri, İlgileri, Başarısı, Kişilik özellikleri, Benlik algısı,Sosyal destek sistemi.
Bireyi Tanımada Temel İlke ve Anlayışlar: Bireyi tanımanın asıl amacı onun kendisini tanımasına yardımcı olmaktır, Meslek danışmanlığında bireyi tanıma hizmetleri tüm bireylere yönelik olmalı ve tüm bireyleri kapsamalıdır, Bireyi tanıma hizmetleri mutlaka takım halinde birlikte çalışmayı gerektirir, Bireyi tanıma hizmeti süreklidir, Tanıma hizmetleri ile bireyler hakkında toplanan bilgiler geçerli ve güvenilir olmalıdır, Bireyi tanıma hizmetlerinde kullanılan psikolojik ölçme araçlarından elde edilen sonuçları çok dikkatli kullanmak gerekir, Kurumlarda danışanlar hakkında çeşitli teknik ve araçlardan parça parça toplanan bilgiler, bir bütünlük halinde sınıflandırılmalı, özetlenmeli, danışanlarla paylaşılmak ve gerektiğinde diğer ilgililere sunulmak üzere dosyalanmalıdır, Kurumlarda danışanlar hakkında toplanan özel ve
1