Leven! Magazine 16 by Zabriski Media

dik SUPER nummer! herfst

BLAD VAN ONTDEKKINGEN

JAARGANG 04 NUMMER 16 HERFST 2009 E 5,50

De geheimen van Thysiana

Oogsttijd in De Veen

Shoppen

in de Bom en de Kemp Koningin terug op Rapenburg

De scherpe pen van

Nico Dijkshoorn

Leiden • Hillegom • Kaag & Braassem • Katwijk • Koudekerk • Leiderdorp • Lisse • Noordwijk • Noordwijkerhout 1 Oegstgeest • Rijnsburg • Teylingen • Valkenburg • Voorschoten • Wassenaar • Zoeterwoude

Citizens of Humanity Save the Queen Marc O’Polo SuperTrash MC Planet Nicowa Rosner Sylver IKKS Schoenen en tassen

Hoofdstraat 125 Hillegom (volg de bordjes Raadhuis) Tel. 0252 - 521 039 www.domusmode.nl Tel. 0252 - 524 406 www.domino-mode.nl

Za-ek Ischiko Chacok Cambio Wolford She’s So Annette Görtz Isabel de Pedro Marccain Collection Marccain Sport Feestelijke kleding Uggs Australia Sieraden van Langani

De combinatie Bar then Keuken Design Center, MIELE en ZEYKO kent vele synoniemen...

Hoogstaand design , verrassend innovatief en kwaliteit op niveau zijn daar slechts enkele van...

Korevaarstraat 11, 2311 JS Leiden. Telefoonnummer 071 514 98 59

www.barthenkeukendesigncenter.nl

H Husky

THE MODERN ENCYCLOPEDIA

A A dog dog with with muscles. muscles. Huskies Huskies are are well-known well-known for for their their long-distance-running long-distance-running abilities. Thatâ&#x20AC;&#x2122;s why they are traditionally used to topull pulldogsleds dogsledsininnorthern northernFinland. Finland.An Animportant importantpart partofofthe the real winter experience. used real winter experience.

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Phasellus interdum mi vel neque. Duis neque lorem, egestas ac, imperdiet vel, viverra at, dui. Suspendisse venenatis, tellus ac euismod ultricies, ipsum sapien mollis metus, sed consequat odio ipsum vitae est. Reizen naar Fins Lapland boek je o.a. bij Globe Reisburo Cebuto, Doezastraat 30, Leiden. Zie pagina 69.

Inhoud

Deze herfst

12 113

47 40

Portret 32 Familiekiekjes van de Royals 34 De wereld volgens Nico Dijkshoorn 77 Het vak, mensen uit de regio vertellen 104 Pieter Vink, toparbiter uit onze eigen regio 158 Kirsten van Dissel wijst u dagelijks de weg Herfst in de regio 12 Eko-logisch(e) oogst in De Veen 72 Plaatje van een plein: plan Stationsgebied 110 Katwijk heeft het. Ook in de herfst 155 Nieuwe sporthal voor Oegstgeest Historie 15 Nieuwe jas voor het Academiegebouw 40 Noordwijk: aanloop naar de badplaats 126 Rapenburg 25 - Bibliotheca Thysiana Kunst en Cultuur 22 Museum Volkenkunde op Z@pp 28 Film met stokjes in het Sieboldhuis 100 Meta Knol heeft zin in de Lakenhal 102 Het gaat goed met Kunsthuizen 113 Kunstzinnig Teylingen 148 Leids Filmfestival over de grens

72 24

Shop till you drop 48 Musthaves van Domus 51 Shoppen in de Bom 136 De Kemp: veelzijdige winkelstraat 5

ert de chronograaf CHRONOMAT B01 ert de chronograaf Breitling presenteert de chronograaf onderlijk uurwerk: Breitling Dit ‘top of the bill’ model wordt aangedreven door Caliber oge dat de maatstaf voor B01, een automatische chronograaf welke in zijn geheel in de onderlijk uurwerk: Breitling Dit ‘top of the bill’ wordtEen aangedreven dooraccurate Caliber ‘par excellence’ Breitling ateliers is model ontwikkeld. betrouwbare, Sterk, uniek en met een

oge ‘présence’ dat de maatstaf B01, een automatische chronograaf in zijn in de nde om uw voor pols ‘high-perfomance’ motor met een welke originele en geheel innovatieve Sterk, uniek en met een Breitling ateliers is ontwikkeld. Een betrouwbare, accurate Een perfecte behuizing met een uitzonderlijk uurwerk: Breitling Dit ‘top of the bill’ model wordt aangedreven door Caliber choonheid. Een authentiek architectuur die (net als alle andere Breitling horloges) chronde ‘présence’ omoog uw voor pols ‘high-perfomance’ motor een innovatieve lanceert een uiterstnometer exclusiefgecertifi horlogeceerd dat de maatstaf voor B01, een automatische chronograaf welke in zijn geheel in de gd, met een scherp is.met Met deoriginele verfijndeenesthetiek en choonheid. Een authentiek dieSterk, (net als alle andere horloges) chroalle chronografen architectuur gaat performance worden. uniek en metBreitling een Breitling ateliers is ontwikkeld. Een betrouwbare, accurate om maximale robuustheid, pure van de Chronomat B01 heeft Breitling de gd, metDe eenChronomat scherp oog voor nometer gecertifi ceerd is.opnieuw Met verfi esthetiek en hoogstaand Een verbluffende ‘présence’ om de uw pols jnde ‘high-perfomance’ motor met een originele en innovatieve chronograaf gedefi nieerd. veren. B01 design.mechanische om robuustheid, pure performance van de Chronomat B01 heeft architectuur Breitling de die (net als alle andere Breitling horloges) chrodoor de combinatie van kracht en schoonheid. Een authentiek vanmaximale fijne mechanieken en mechanische chronograaf veren. De Chronomat B01 juweel dat ambachtelijk is vervaardigd, met een opnieuw scherp ooggedefi voor nieerd.nometer gecertificeerd is. Met de verfijnde esthetiek en van fijne mechanieken en detail en afwerking. Ontworpen om maximale robuustheid, pure performance van de Chronomat B01 heeft Breitling de functionaliteit en efficiency te leveren. De Chronomat B01 mechanische chronograaf opnieuw gedefinieerd. is maatwerk voor alle liefhebbers van fijne mechanieken en uitzonderlijke prestaties.

at 9 - 2161 JA Lisse - tel. 0252 41 34 83 - www.niestadt-juweliers.nl

Kanaalstraat 9 at 9 - 2161 JA Lisse - tel. 0252 41 34 83 - www.niestadt-juweliers.nl

- 2161 JA Lisse - tel. 0252 41 34 83 - www.niestadt-juweliers.nl

Kanaalstraat 9 - 2161Kanaalstraat JA Lisse - 9tel. 0252 34 -83tel.- 0252 www.niestadt-juweliers.nl - 2161 JA41 Lisse 41 34 83 - www.niestadt-juweliers.nl

Inhoud Design en interieur 24 Prachtige totaalplaatjes van Noort interieur 46 BBA groep: interieuradvies voor iedere beurs 62 Sjartec, luxe Eten en drinken 36 75 jaar Noordman: feestje! 47 Exquise idylle: Woods 65 Autheniek Italiaans bij Casa di Mamma

77 28

88 122

118 136

Body and mind 21 Nieuwe wellnesstempel Azzurro 118 Wellness in Zuid-Tirol 135 Rituals: nu al klaar voor de kerst 156 Oase van rust in de Zentempel Ondernemen 38 Starten met tegenwind: tips van de KvK 60 Exclusief vastgoed van Jan Willem ten Kley 88 Niets meer te lijmen: RWV advocaten 94 Duynborgh werkt aan het WTC 96 Omgaan met verzuim: Ed Slobbe 122 Noordwijk: Space City En verder... 10 Colofon 11 Editorial 44 Hot in de horeca 66 Leuk voor je leventje 68 Leuk voor je leven 91 Goed om te horen 92 Kunstspecials 99 Gastcolumn: Willem Kooreman 154 Mijn ambitie: Remy Sterken 166 Places to be 7

Hugo Boss JAARGANG 04, NUMMER 16, HERFST 2009

Corneliani

LEVEN! blad van ontdekkingen biedt een platform voor mensen, bedrijven en organisaties bedoeld voor het Westelijk deel van Zuid-Holland met Leiden als kerngemeente. Het is een onafhankelijke uitgave over mensen, ondernemen, cultuur, media, kunst, wetenschap, bouwen, wonen en alle boeiende en relevante ontwikkelingen voor inwoners en bezoekers met een meer dan gemiddelde interesse in dit gebied.

Armani

Uitgave Leven! Magazine is een uitgave van SPC B.V. Octavialaan 47, 2314 BN Leiden www.levenmagazine.nl

Brax

Uitgever/hoofdredacteur Sander Pardon (06) 51 82 90 60, info@levenmagazine.nl

Tod’s

Sales Irene Hin (06) 28 27 29 80

Tommy Hilfiger

Jacob Cohën

Bladmanagement/redactiecoördinatie Gerda Schukking, leven@zabriski.nl Art direction Hans Zandvliet (Zabriski Media) Vormgeving Renate van Leeuwen, Jennefer Luijt, Nathalie van der Peijl, Kim Zwennes, Danny van Bakel (Zabriski Media) Aanleveren advertenties en beeldmateriaal Zabriski Media t.a.v. Gerda Schukking Stationsweg 24, 2312 AV Leiden leven@zabriski.nl Aan dit nummer werkten mee Dini Hogenelst, Corine Hendriks, Willem Otterspeer, Hans Kuipers, Ivo Smits, Alexander Mouret, Jeannot Waisvisz, Eva Moerman, René Verdel, Irma Winkenius, Sebastiaan de Wilde, Agta Kockmann, Heleen van Berkel, Agnes van Duffelen, Ernst ten Haaf, Renée Korbee, Henk-Jan Mulder, Willem Kooreman, Jeroen van Heukelom, Ed Kooreman, Ravianne van Vliet, Esther Rosenhart, Sanne Fennema, Meta Knol, Steven Engelsman, Ad van Zelst, Wilbert Koops, Wilma van Lent, Michel ter Wolbeek, René Zoetemelk, Arjan Dekker, Apoline Los, Marion Busscher, Annette Mol, David Luijendijk, Carloz Cruz, Hans van Ruiten, Hans den Hollander, Marja Weijers, John Kroes, Peter Schipper, Vera Rondeltap, Henri van Steenis, Kees de Winter, Nikki Nooteboom, Space Expo, Willem Baalbergen, Mira van der Luijt, Ben Schuttenbelt, Janette van Osnabrugge, Joost Bleijie, Bülent Dur, Wilfred Tegelaar, winkeliersvereniging Hartje Stad. Verspreiding Verspreiding vindt plaats in de gehele regio van Hillegom tot en met Wassenaar, van Noordwijk tot en met Zoeterwoude en wordt verspreid bij leestafels, wachtruimtes van de dokter, tandarts, advocaat, notaris, bij gemeenten, restaurants, golfbanen, hotels, horeca, via alle adverteerders en wordt verstuurd naar alle bedrijven in deze regio met meer dan 7 werknemers. Abonnementen en bezorging Losse nummers: ? 5,50. Jaarabonnement: ? 22,Abonnementen kunnen op ieder gewenst tijdstip ingaan en lopen automatisch door, tenzij ze dertig dagen voor de vervaldatum schriftelijk worden opgezegd. Adreswijzigingen (uitsluitend schriftelijk) drie weken van tevoren. Adreswijzigingen: Quality Company Support, Rijnsburgerweg 159, 2334 BP Leiden, www.qualitycs.nl T (071) 517 47 47, info@qualitycs.nl

Maatkostuums vanaf E 299,-

Persberichten, uitnodigingen, bewijsexemplaren, suggesties voor artikelen info@levenmagazine of per post: LEVEN! Magazine, Octavialaan 47, 2314 BN Leiden Oplage 15.000 ex. Druk en afwerking Thieme Rotatie, Nieuw Vennep Bosboom Binders ISSN 1871-9503 Cover Concept: Gerda Schukking (Zabriski Media) Fotografie: Wouter Keuris Model: Astrid Cramer Kleding: Erny van Reijmersdal, Noordwijk Visagie: Joyce de Roode (NIK kappers, Noordwijk) Met dank aan Kwekerij Eko-Logisch, Roelofarendsveen Speciale dank aan Ellen Cramer

Breestraat 142-144, Leiden

T 071 513 32 58

Editorial Sander werd gekleed door Dennis Colections, Leiden. Alles Armani: Jack ? 435,- T-Shirt ? 95,- en Jeans ? 200,Copyright Het overnemen van artikelen als bedoeld in artikel 15 van de auteurswet is niet toegestaan. SPC B.V. 2009©

Editorial

Windje tegen? Het wordt een prachtige herfst. Let maar op. Want of ik nu last heb van de laaghangende zon op de snelweg of dat het stormt en regent tegelijk als ik op de fiets zit met wind tegen. Eerlijk gezegd; I don’t care. Herfst is herfst. Het hoort er allemaal bij, ook een nat pak. En trouwens, met windje tegen hebben de meeste mensen inmiddels om leren gaan het afgelopen jaar. Laatst zei een oud zeilkampioen tegen me: “Zeilen met windkracht 3 kan iedereen, maar winnen met windkracht 1 of 8, da’s veel interessanter.” Want dan komt het erop aan. Heb je echt talent en doorzettingsvermogen? Dan overwin je. Een simpele metafoor, maar wel helder. Hou ik van.

Met deze – wederom superdikke – herfstuitgave wil de redactie u in ieder geval verwennen met prachtige reportages en mooie interviews, begeleid met oogstrelende fotografie. We kiezen bewust voor meer variatie en een verbeterde vorm geving, om de waarde van ons magazine voor de regio te vergroten. Het gaat immers om de leef- en werkomgeving van honderdduizenden mensen. Wat doen zij, hoe leven zij, waar werken ze, wie ontmoeten ze, wat delen ze met elkaar? Nieuwsgierig als we zijn, gaan we voortdurend op zoek naar het bijzondere, het vernieuwende, het originele, soms het vertrouwde maar altijd het onverwachte uit onze regio. We maken vuile handen in het land van Kaag en Braassem, we gaan mee met de koningin als zij het gerenoveerde academiegebouw opent, we kijken spannende Japanse films, we bezoeken originele winkels, we gaan uit eten op de mooiste plekjes, zoeken de verdieping met wetenschappers, creativelingen en ondernemers en brengen verslag uit van de leukste feesten en evenementen. Met dit alles begonnen we in 2005 en nu sluiten we het vierde jaargang af met deze zestiende uitgave. Op naar het eerste lustrum! Dat gaat komen, volgend jaar, met een bijzonder feest voor al onze relaties, kan ik u nu al verklappen. Succes moet je vieren, heb ik ooit es ergens gehoord. Maar eerst gaan we nog een paar mooie nummers maken. Met een versterkt team aan redacteuren en relatiemanagers. Met nieuwe ideeën, meer sponsoren en een gezond vertrouwen in de toekomst. Doet u mee? Meer dan welkom. Houd de paraplu bij de hand! Veel leesplezier.

Sander Pardon Uitgever

Oogsttijd in De Veen

Pompoenen doen het hier goed Deze regio is vooral bekend door de bollenvelden, maar rondom De Veen, zoals de inwoners van Roelofarendsveen hun dorp liefkozend noemen, wordt al eeuwenlang groente geteeld. Tuinder David Luijendijk runt aan de langgerekte Floraweg zijn kwekerij Eko-logisch.

T e ks t G e r d a S c h u k k i n g F o t o g r a f i e W o u t e r K e u r i s

e grond rondom Roelofarendsveen staat bekend als bijzonder vruchtbaar en de overlevering wil dat in dit gebied vaak eerder en langer geoogst kon worden dan in het Westland. In de 19e eeuw begonnen de tuinders zich steeds meer te bekwamen in het inmaken van groenten. Ook nu worden er in Roelofarendsveen nog grote hoeveelheden conserven, augurken en tafelzuren geproduceerd en verhandeld.

Werken met je handen Luijendijk teelt groente op biologische wijze, dus zonder kunstmest of bestrijdingsmiddelen. Onkruid wieden is een arbeidsintensief klusje. Gewoon op de knieën over de akkers, en dan met de hand het ongewenste groene spul uittrekken. Als het gewas wat hoger staat, biedt een hak of schoffel uitkomst. Het is de 33-jarige tuinder aan te zien dat die fysieke inspanning hem niet deert. Met zijn blonde lokken en gebronsde teint voldoet David niet aan het stereotype beeld van een stugge agrariër met pet, klompen en gegroefde kop. Hij lijkt zo weggelopen uit een reclame campagne voor een flitsend merk surfkleding. Het vinden van een geschikt perceel voor biolo gische teelt valt niet mee in Nederland. Een akker moet schoon zijn. Er mag al een paar jaar geen pesticide op het land zijn gebruikt. Toen de uit De Lier afkomstige Luijendijk de kans kreeg om een voormalige rozenkwekerij in De Veen te pachten, aarzelde hij dan ook niet lang. Op die 10

bijna anderhalve hectare groeien nu onder andere bonen, groenselderij, snijbiet, spinazie en pompoenen in de volle grond. In een naastgelegen koude kas bungelen zware meloenen aan onwaarschijnlijk iele steeltjes.

Boerenmarkt in Leiden Buiten is de pompoenoogst is in volle gang. De pompoen is afkomstig uit Midden-Amerika, maar kwam al in de 16e eeuw naar Europa. Pompoenen zijn geschikt om te eten. Maar ze worden ook voor de sier gekocht, of om uit het zaad olie te persen. Nu Halloween steeds meer aan populariteit wint, zie je in november veel pompoenen in de vaderlandse voortuintjes. Voor de Nederlandse biologische markt zijn de eetbare rassen Uchiki Kuri en de Sweet Mama de belangrijkste. De oogst loopt door tot begin oktober. Een groot deel van de oogst van de kwekerij wordt door AGF Mulder – ook uit Roelofarendsveen – verkocht op biologische en boerenmarkten in de omtrek. In Leiden staat hun kraam met kleurrijke waar iedere woensdag op de Aalmarkt, tegenover V&D.

Kwekerij “Eko-Logisch” Floraweg 114B 2371 AR Roelofarendsveen

www.versman.nl

Pompoenen houden van veengrond Een pompoen houdt van warme groeiomstandigheden, en kan slecht tegen natte voeten, zodat vaak pas tussen half mei en half juni gezaaid kan worden. Na het kiemen van de zaden volgt een verbazingwekkend onstuimige groei. In mum van tijd bedekken meterslange ranken de akkers, waaraan botergele trompetvormige bloemen verschijnen. Hieruit zal later de zware dieporanje vrucht ontstaan. De veenstreek is erg geschikt voor dit exotisch aandoende gewas. De grond heeft een goede afwatering, zodat bij regen het water snel afgevoerd wordt en de wortels niet afsterven. De ideale phwaarde voor pompoenen ligt rond 6,0. Omdat veengrond van nature zurig is, wordt er verrijkt met compost of organische mest.

Iedere Loewe is driewerf de beste. Iedere Loewe is driewerf de beste. Perfecte sound. Perfect beeld. Perfecte systemen. Perfecte sound. Perfect beeld. Perfecte systemen. Iedere Loewe is driewerf de beste. Iederesound. Loewe is driewerf de beste. Perfecte Perfect beeld. Perfecte systemen.

Met Loewe wordt televisiekijken weer een belevenis. Want hier zorgt de modernste technologie zoals geïntegreerde HDTV-ontvangst voor veel Met Loewe wordt televisiekijken weer een belevenis. Want hier zorgt de individuele speelruimte. Stem uw TV-toestel optisch perfect af op uw modernste zoals geïntegreerde HDTV-ontvangst voor veelde Met Loewetechnologie wordt televisiekijken eencombineer belevenis. Want zorgt woonomgeving, bijv. in het edeleweer wit. Of het alshier individueel individuele Stem uw TV-toestel HDTV-ontvangst optisch perfect af op uw modernstespeelruimte. technologie geïntegreerde veel systeemconcept. Met dezoals vele Loewe equipmentproducten envoor soundMet Loewe wordt televisiekijken weer eencombineer belevenis. het Want zorgt de woonomgeving, bijv. in het edele wit. Of alshier individueel individuele speelruimte. Stem uw TV-toestel optisch perfect af op uw componenten, zoals de Individual Sound Projector voor ruimtelijk geluid modernste technologie zoals geïntegreerde HDTV-ontvangst voor veel systeemconcept. Met veleedele Loewe soundbijv. de in het wit.equipmentproducten Of combineer het alsen individueel uitwoonomgeving, slechts één audiocomponent. Uw Loewe partner ontvangt u graag: individuele speelruimte. Stem uw TV-toestel optischvoor perfect af op uw componenten, zoals dede Individual Sound Projector ruimtelijk geluid systeemconcept. Met vele Loewe equipmentproducten en soundwoonomgeving, bijv. in het edele wit. Of combineer het als individueel uitcomponenten, slechts één audiocomponent. Loewe partnervoor ontvangt u graag: zoals de IndividualUw Sound Projector ruimtelijk geluid systeemconcept. Met de vele Loewe equipmentproducten en sounduit slechts één audiocomponent. Uw Loewe partner ontvangt u graag: In deze ruimte kunt u uw dealerlogo plaatsen. Uw logo dient in zwart/wit te zijn, componenten, zoals de Individual Sound Projector voor ruimtelijk geluid mag niet groter zijn dan het Loewe-logo en dient binnen de stippellijntjes geplaatst uit slechts één Uwniet Loewe partner u graag: In ruimte kuntaudiocomponent. u uw dealerlogo plaatsen. Uw dientontvangt inworden: zwart/wit te zijn, te deze worden. De stippellijntjes mogen echter meelogo afgedrukt u moet ze mag niet groter dan het Loewe-logo en dient binnendient de stippellijntjes geplaatst verwijderen. Als zijn u met Loewe-vakhandelaars mogen te geen In deze ruimte kunt u meerdere uw dealerlogo plaatsen. Uw logoadverteert, in zwart/wit zijn, te worden. De stippellijntjes mogen echter niet mee afgedrukt worden: u moet ze logo‘s gebruikt worden én moet eenzelfde gehanteerd worden.geplaatst Audio Videoenlettertype Botermarkt, mag niet groter zijn dan het Loewe-logo dient binnen de stippellijntjes verwijderen. Als u met meerdere Loewe-vakhandelaars adverteert, mogen geen In ruimte kunt u uw dealerlogo plaatsen. logo dient 26 inworden: zwart/wit te zijn, te deze worden. De stippellijntjes mogen nietUw mee afgedrukt ze Botermarkt 25,echter Leiden, 071 - 512 69 u moet logo‘s gebruikt worden én moet eenzelfde gehanteerd worden. mag niet groter zijn dan het Loewe-logo enlettertype dient binnen de stippellijntjes verwijderen. Als u met meerdere Loewe-vakhandelaars adverteert, mogen geplaatst geen

www.avbotermarkt.nl

te worden. De stippellijntjes mogen echter niet mee afgedrukt worden: u moet ze logo‘s gebruikt worden én moet eenzelfde lettertype gehanteerd worden. verwijderen. Als u met meerdere Loewe-vakhandelaars adverteert, mogen geen logo‘s gebruikt worden én moet eenzelfde lettertype gehanteerd worden.

Individual Individual Compose Compose is vormgegeven is vormgegeven door Loewe door Design Loewe en Design Phoenix en Phoenix Design. Design. Individual Individual Compose Compose is vormgegeven is vormgegeven door Loewe door Design Loewe en Design Phoenix en Phoenix Design. Design.

Perfecte sound. Perfect beeld. Perfecte systemen.

www.avbotermarkt.nl

Audio Video Botermarkt, Botermarkt 25, Leiden, 071 - 512 26 69

www.avbotermarkt.nl

Audio Video Botermarkt, Botermarkt 25, Leiden, 071 - 512 26 69

Dealer_Whitecompose_210x297_VL.indd 1

18-12-2008 14:5

Het oudste academiegebouw van Nederland is heropend na een grootscheepse renovatie. Meer dan ooit vormt het voormalige nonnenklooster aan het Rapenburg het ceremoniĂŤle en fysieke hart van de universiteit. De grote collectie hoogleraarportretten, koppen, bustes en plaquettes kreeg bij de inrichting een prominente rol.

Knappe koppen De borstbeelden van de plantkundige grootheden Clusius, Linneaus en Dodoens zijn naar het atrium overgebracht vanuit de Hortus Botanicus. Helaas was het beeld van Brugmans zodanig aangetast door de elementen dat het niet behouden kon worden

Als je afgestudeerd bent mag je je naam op de muur van het zweetkamertje schrijven. Met potlood. Alleen leden van het Koninklijk huis en titanen als Nelson Mandela mogen een onuitwisbare indruk achterlaten. Niet alleen in de Senaatskamer nemen de professorenportretten een belangrijke plaats in. Het Academiegebouw vormt het hart van de universiteit en de renovatie bood een mooie gelegenheid om de collectie portretten, bustes, koppen en plaquettes een gepast eerbetoon te geven. Overal blikken voorname heren minzaam neer op de bezoeker

Op de toren van het Academiegebouw troonde ooit de allereerste sterrenwacht

De fraaie bogen van de kapittelzaal ondersteunden destijds het schellinkje van de oude kloosterkerk. Vanaf hier konden de nonnen ongestoord en ongezien de dienst volgen. De constructie is van dezelfde bouwmeester die ook verantwoordelijk is voor de Lokhorstkerk, die in een compleet andere stijl is opgetrokken. Een veelzijdig vakman dus. Eertijds moeten de gewelven bedekt zijn geweest met verguldsel en uitbundig gekleurde ranken. Ook hier een spreuk in de vloer, ditmaal van Jan Douza, met een passend stichtende ondertoon: Dulces Anteomnia Musae. Zoekt boven alles de muze

Tijdens de renovatie zijn her en der in het gebouw teksten vereeuwigd die met het ontstaan of de grondbeginselen van de universiteit te maken hebben. Deze spreuk komt uit een brief van Willem van Oranje over de stichting van de academie waarin hij deze een â&#x20AC;&#x153;Bolwerk van de vrijheidâ&#x20AC;? noemt

Het met glas overdekte binnenpleintje vormt nu een fraai atrium waar de collectie bustes en koppen goed uitkomen

< Alle 400 Leidse hoogleraren bezitten een toga. Traditioneel is de kledij van de Leidse professoren het eenvoudigst van alle universiteiten. De Calviniste grondslag van de academie uit zich in een ostentatief gebrek aan opsmuk. Als in vroeger jaren een hoogleraar van elders het bestond bijvoorbeeld een witte bef te dragen, werd hij door zijn aanwezige collegae met een luidkeels ‘Bef Af!’ tot de orde geroepen. Tegenwoordig wordt deze ‘mos’ losser gehanteerd

^ In de Togakamer vinden we een fragment uit de beroemde rede van professor Cleveringa van 26 november 1940, waarmee hij protesteerde tegen het ontslag van zijn Joodse collega Meijer. Deze rede, welke voor de bezetter aanleiding was om de universiteit te sluiten, wordt ieder jaar herdacht met o.a. de Cleveringalezing

> De geleerde heren lieten zich graag portretteren in een passende omgeving. We zien veel ridderordes, kappa’s en handen die op wetenschappelijke instrumenten rusten. Ook is menig professor in een duidende pose afgebeeld of tegen een goed gevulde boekenkast

^ De Leidse mores bepalen wie er recht heeft op een zitplaats in het Groot Auditorium en waar men plaats mag nemen uit hoofde van de functie. De Pedel heeft een ruime ereplaats nabij de ingang. Deze mooiste Leidse collegezaal heeft een dubbel katheder. Het bovenste wordt slechts zelden gebruikt, want de enige keer dat een hoogleraar vanaf die bevoorrechte positie mag spreken is bij zijn oratie. Tegenwoordig is dat een ordentelijke aangelegenheid. De publiek oppositie werd in de 19e eeuw afgeschaft

> Het Academiegebouw werd in 1581 in gebruik genomen door de universiteit en is daarmee het oudste van Nederland. Dit voormalige nonnenklooster wordt het nog steeds gebruikt voor colleges en examens, maar ook voor academische plechtigheden als een oratie. De curatorenkamer, rechts van de ingang, is verbouwd tot stijlvolle ontvangstzaal. In deze ruimte vonden de portretten van de Leidse Nobelprijswinnaars een ereplaats. Het schitterende portret van Einstein uit 1920 door Harm Kamerlingh Onnes kan dan ook niemand ontgaan 16

Op 31 augustus, na een grootscheepse renovatie, heropend door Hare Majesteit Koningin Beatrix

^ Met het onthullen van een bronzen reliĂŤfsculptuur was de heropening een feit

^ Aankomst HM Koningin Beatrix bij het Academiegebouw voor het verrichten van de officiĂŤle openingshandeling

> Koningin Beatrix bewondert de sculptuur met de maker: kunstenaar Theo van de Vathorst

^ Symbolische voorstelling van de schenking van de universiteit aan de stad Leiden door Willem van Oranje in 1575. Aangeboden door de Prins Willem de Eerste Herinneringsstichting, ter gelegenheid van de heropening van het Academiegebouw na restauratie, op 31 augustus 2009

> v.l.n.r. Kunstenaar Theo van de Vathorst, HM Koningin Beatrix, Henk Vonhoff (voorzitter Prins Willem de Eerste Herinneringsstichting), Paul van der Heijden (Rector Magnificus), Jan Franssen (Commissaris der Koningin Prov. Zuid Holland) en burgemeester Henri Lenferink 17

M E E R D A N 3 . 5 0 0 M 2 W O O N P L E Z I E R O P T W E E E TA G E ’S

O O K V O O R W O O N A D V I E S O P M A AT !

Klassiek

Wat je ook zoekt, je vindt het bij Colijn! sfeer

Trendy

h c s i t n a m o R

Colijn Interieur Verdamstraat 6 Hoek Hoge Rijndijk 2313 PN Leiden

MACHALKE P o l s t e r w e r k s t ä t t e n

PUL

T (071) 514 24 21

E I C H H O LT

Luxe sporten voor iedereen

Azzurro Wellness In de Noordwijkse duinen nadert het bijzondere fit- en wellnesscomplex Azzurro Wellness haar voltooiing. Het tot de verbeelding sprekende center, waar de nadruk ligt op ‘total wellbeing’, wordt een plek waar men optimaal kan vitaliseren. De club zit vol met bijzondere elementen en onlangs werd gekozen voor muziek onder water. Eind oktober zal Azzurro open gaan.

LLMAN

Boven water hoor je niets, maar ga je met je hoofd onder water kun je genieten van de mooiste rustgevende klanken. Het past bij de belevenis die Azzurro straks haar gasten wil schenken. Alles draait straks om details. Niet alleen om wat er allemaal te doen is, maar ook als het gaat om de aankleding. Zo is het zwembad bekleed met fraai glasmozaïek dat ook nog wordt verlicht met zogenaamde ‘Jellyfish’-lampen van twee meter doorsnede. Speciaal ontwikkeld door een bekende lichtarchitect. In het bad kan men zwemmen tegen een waterstroom of heerlijk genieten van een watermassage. Exploitant Marcel Zijlstra: “ We leven in ‘belevenistijdperk’. Voor iedereen moet Azzurro straks een verrijking zijn. Er is in de wijde omgeving niets dat alles zo aan elkaar verbindt en waar het plezier in bewegen zo wordt gestimuleerd. Je kunt binnen en buiten sporten en ook heerlijk ontspannen in onze

sauna’s, whirlpools, stilteruimte of onze beauty. Sporten hoeft niet altijd het gevoel van trainen te betekenen. Juist een spelelement kan mensen plezier bieden, maar ook eens kiezen voor een andere sport, bijvoorbeeld zwemmen. Daarom biedt Azzurro een breed pakket: van fitness tot tennis en van zwemmen tot golf. De huidige manier van fitness in Nederland heeft veel te veel een korte termijn karakter. Wij willen mensen inspireren een heel leven vitaal te zijn. Wekelijks genieten en bewegen hoort daarbij. Vandaar de extra investeringen in faciliteiten die het verblijf nog aangenamer maken. Daarnaast zien we dat in economisch mindere tijden mensen hun zinnen willen verzetten. Azzurro is klaar om ze met open armen te ontvangen. Ze zullen verrast zijn” aldus Zijlstra. Bent u nieuwsgierig geworden? U kunt alvast een kijkje komen nemen op één van onze ‘Preview dagen’. Eind oktober openen we onze deuren.

Onze kijkdagen in september en oktober: Maandagavond 18.00-21.00 uur Dinsdagavond 18.00-21.00 uur Donderdagavond 18.00-21.00 uur Zondag 12.00-16.00 uur 24/25 oktober Open huis Oude Zeeweg 57, Noordwijk www.azzurrowellness.nl

Museum Volkenkunde als filmlocatie

Opnamen op de grote trappen van het museum

“Eèèn… ACTIE!” Wie eind augustus langs het imposante gebouw aan het begin van de Steenstraat wandelde, maakte grote kans om midden in een echte filmset terecht te komen. In en om Museum Volkenkunde werd in die weken druk gefilmd voor een nieuwe twaalfdelige jeugdserie, genaamd ‘2012 Het jaar Nul’, die de AVRO vanaf 10 oktober op Z@pp gaat uitzenden.

De figuranten

e serie vertelt het verhaal van vier tieners, van wie het leven op slag verandert als de opa van de jongens Hidde en Twan in Mexico een Maya Codex vindt. In die codex staan voorspellingen over de veranderingen op aarde vanaf 2012. Als opa wordt ontvoerd begint voor de jongens een spannend avontuur, waarin het museum een grote rol speelt. Maar wat heeft Volkenkunde dan precies met Maya’s en het jaar 2012 te maken? Alles! Want dit najaar presenteert Volkenkunde MAYA 2012 De mysteries van een eeuwenoud volk: een wel héél bijzonder gezinsuitje. Voor de Maya’s is 2012 een magisch jaar waarin er een cyclus van 26.000 jaar wordt afgesloten en er een nieuwe tijd begint. Dan zal er een grote verandering op aarde plaatsvinden. Maar wàt die verandering dan precies zal zijn, weet niemand zeker. Volgens sommigen daalt in 2012 de hemel op de aarde neer of raakt de aarde zodanig uitgeput dat zij ophoudt te bestaan. In de tentoonstelling MAYA 2012 De mysteries van een eeuwenoud volk ontdekken kinderen van alles over de Maya’s en natuurlijk komt ook die belangrijke vraag aan bod: waarom was 2012 een belangrijke datum voor de Maya? Wie de tentoonstelling bezoekt, verandert onmiddellijk in een heuse ontdekkingsreiziger en stapt, net 20

als de hoofdrolspelers in de serie, binnen in de wereld van de Maya’s. Liggend tussen de boven- en onderwereld leert de bezoeker alles over de schepping en het belang van de Mayagoden. Hij kan meespelen in het nog altijd populaire balspel van de Maya’s, waarbij de verliezers werden geofferd en in de onderwereld belandden. Ternauwernood aan dit gevaar ontsnapt, is het tijd om even uit te rusten in een levensgrote Maya tempel. De muurschilderingen geven een helder beeld van een veldslag. De vaak wrede taferelen maken duidelijk dat het er ook hier niet altijd even zachtzinnig aan toe ging. Door raadsel achtige tekeningen en inscripties op een topstuk als ‘de Leiden Plate’, een beroemde koninklijke hanger, eigenhandig te ontcijferen, licht de avon-

tuurlijke bezoeker ook een tipje van de sluier rondom het cryptische Mayaschrift op. Bij het verlaten van MAYA 2012 hebben jong en oud al menig raadsel rondom deze geheimzinnige cultuur zélf ontrafeld. Alleen het jaar 2012 zal tot het zover is voor iedereen een mysterie blijven. Of zou de oplossing in het museum te vinden zijn? Misschien kan een bezoek aan de tentoonstelling daar antwoord op geven. En natuurlijk is het belangrijk om geen aflevering te missen van ‘2012 Het jaar Nul’, de spannende jeugdserie die vanaf 10 oktober op Z@pp bij de AVRO te zien is. De officiële opening van de tentoonstelling zal op 5 oktober plaatsvinden. Vanaf 9 oktober is MAYA 2012 De mysteries van een eeuwenoud volk open voor publiek.

MAYA 2012 De mysteries van een eeuwenoud volk

De vier hoofdrolspelers

Museum Volkenkunde 9 oktober 2009 t/m 22 augustus 2010 Steenstraat 1, Leiden T (071) 516 88 00 www.volkenkunde.nl info@volkenkunde.nl Openingstijden: di tm zo 10-17 uur. Ma, 3 okt., 25 dec., 1 jan. en 30 apr. gesloten.

NOORT Interieur Inspiratie Advies Ontwerp & Uitvoering

Krachtig, persoonlijk, tijdloos design 22

Een interieur is persoonlijk en u weet als geen ander wat bij u past. Goed interieuradvies en -ontwerp begint daarom met zorgvuldig te luisteren. Dit en een persoonlijke benadering is de grote kracht van Noort Interieur. Op basis van uw wensen gaan de adviseurs en ontwerpers van Noort Interieur op zoek naar een totaalbeeld waarin de designmeubels van uw keuze perfect tot hun recht komen in het nieuwe interieur. t e ks t J u d i t h B o o i j

oort Interieur bestaat sinds 1946 en is als geen ander in staat uw interieur tijdloos en persoonlijk te maken. Er is tenslotte decennia aan kennis, ervaring en creativiteit in huis. Samen met u wordt bepaald welke sfeer bijdraagt tot optimalisatie van uw welbevinden. Of dat nu thuis is of in uw werkomgeving: de functionaliteit van een ontwerp is voor Noort Interieur net zo belangrijk als de esthetiek ervan. Daarbij is er ook aandacht voor andere aspecten van het interieur, zoals licht, geluid, routing en onderhoud. En er is oog voor detail. In de omgeving waar u dagelijks komt, dragen mooie meubels bij tot een goed gevoel.

Creatieve totaaloplossing Vakkennis en vakmanschap hebben een hoge prioriteit bij Noort Interieur. Onze interieuradviseurs en -ontwerpers brengen een ruimte tot leven, geven uw organisatie een eigen gezicht en de medewerkers een fijne werkplek, opdrachtgevers en bezoekers zullen zich welkom voelen. Dit betekent dat het totaalbeeld moet kloppen. Noort Interieur adviseert en ontwerpt om tot de juiste balans te komen op basis van uw persoonlijke eisen en wensen. Ook op het gebied van interieurtextiel, zoals gordijnen meubelstoffen, bedtextiel, behang, tapijt en karpetten, want voor de decoratie van het interieur is interieurtextiel erg belangrijk. Het geeft een ruimte een rijke, behaaglijke, aankleding en kan een creatieve oplossing zijn voor bijvoorbeeld uw vloeren, wanden of ramen. Het geeft een ruimte sfeer en dempt het geluid binnen en van buitenaf, het kan een blikvanger zijn, of zelfs als kunst in het interieur dienen. Alles in stijl met de rest van de ruimte, dat spreekt vanzelf. Zelf uw ontwerp samenstellen? De mogelijkheden zijn onbeperkt.

Inspirerende omgeving Wilt u eerst inspiratie opdoen? In de ruime showroom in Katwijk vindt u een interieurcollectie waar u

uw vingers bij aflikt. Wat dacht u van gerenommeerde merken als Minotti, B&B Italia, Poliform, Vitra, Porro, Nilson, Pastoe, Linteloo, Arco, MDF Italia, Zanotta, Artifort en Label? Allemaal ruim vertegenwoordigd bij Noort Interieur, in combinatie met prachtige lampen en bijzondere keramische, glazen en houten objecten.

Uw signatuur Of het nu gaat om een volledig nieuwe inrichting of om een aanpassing van uw bestaande woonruimte, voorwaarde is voor u een inspirerende omgeving te creĂŤren. Met respect voor uw persoonlijke signatuur. Indien u dit wenst, neemt Noort Interieur u het gehele traject, van ontwerp tot realisatie, uit handen. Neem contact met ons op of loop gewoon even bij ons binnen. We maken graag tijd voor u.

Noort Interieur BV Ambachtsweg 15 2222 AH Katwijk T (071) 408 00 08 F (071) 408 08 06 info@noortinterieur.nl

www.noortinterieur.nl

Openingstijden Dinsdag t/m vrijdag: 09.30 tot 17.30 uur Donderdagavond: 19.00 tot 21.00 uur Zaterdag: 10.00 tot 17.00 uur

Sieboldhuis biedt ook dit jaar ruimte aan Leids Film Festival

Al sinds de jaren ’30 van de vorige eeuw kent Japan een bruisende film industrie. De laatste tijd worden Japanse films ook in Nederland steeds vaker vertoond. Wie kent de mooi gestileerde tekenfilms of de gewelddadige thriller- en vechtfilms niet? Maar ook voor de meer culturele film komt steeds meer belangstelling vanuit het westen. Tijdens het Leids Film Festival kunnen liefhebbers van het laatste genre hun hart ophalen in het Sieboldhuis. t e ks t A n n e t t e M o l

“F

ilms zijn een perfect medium om een brug te slaan tussen de traditionele en hedendaagse cultuuraspecten van Japan en ondersteunen daarmee de doelstelling van het Sieboldhuis”, vertelt Ivo Smits, hoogleraar letteren en culturen van Japan aan de Universiteit Leiden en vanuit die functie ook betrokken bij het Sieboldhuis. Als gepassioneerd filmliefhebber geeft hij regelmatig lezingen over Japanse films. Logisch dus, dat hij om advies wordt gevraagd over de te maken keuze voor het Leidse Film Festival. “Het grote verschil tussen de Japanse films en de ons bekendere Hollywoodfilms, is de manier waarop de kijker in de film wordt gehaald”, vertelt Smits. “Doen we er in de westerse filmindustrie alles aan om de in de film gecreëerde wereld zo realistisch mogelijk neer te zetten, in Japan draait het vooral om de presentatie en de vormgeving. Een film hoeft niet realistisch te zijn om effect te hebben.”

Associatieve manier van vertellen “In de volgens de Amerikaanse filmnormen gemaakte films draait alles om de plot en de personages. Alle scènes helpen mee om tot de ontknoping te komen en het verhaal ontrafelt zich over het algemeen in chronologische volgorde. De hoofdfiguren staan centraal, voorwerpen zoals bijvoorbeeld auto’s staan altijd in dienst van de hoofdpersoon, namelijk om te zorgen dat hij of zij zich kan verplaatsen. De Japanse manier van vertellen daarentegen is vaak veel associatiever. Het gaat de Japanner erom met beelden emoties op te roepen. Het visuele plaatje maakt de film spannend, versterkt de psychologische diepgang, schept een extra lading en helpt het ritme van de film bepalen. Zo kan er in een Japanse film een scène met een boom voorkomen die niets te maken heeft met de plot of met de hoofdpersonen, maar die wel emotie oproept. Daarnaast wordt er in de Japanse film vaak gekozen voor een ander camerastandpunt. Omdat er veel minder nadruk ligt op een realistische weergave, kunnen de acteurs bijvoorbeeld recht van voren worden gefilmd. Het effect is vervreemdend, omdat het beeld ‘plat slaat’ en de suggestie van realisme verstoort. Die bereidheid om niet altijd maar ‘realistisch’ te zijn heeft film in Japan gemeen met een theatervoorstelling. Regelmatig

Tokyo Story (Yasujiro Ozu, 1953)

“ Het gaat de Japanner erom met beelden emoties op te roepen.” worden er zelfs beelden vertoond die duidelijk overdreven zijn en bijna stripachtige situaties opleveren. De Japanse filmkijker blijft zich hierdoor altijd bewust dat hij een toeschouwer is, terwijl de opgewekte emotie daardoor niet minder soms zelfs intenser kan zijn.”

Taste Of Tea (Katsuhito Ishii, 2004)

De rol van de familie Het Sieboldhuis biedt het Leids Film Festival ieder jaar een extra podium. In het fraaie Japanmuseum aan het Rapenburg wordt traditioneel een selectie Japanse films vertoond. Dit jaar vanuit het thema: de rol van de familie. Organisator Alexander Mouret over het programma: “Veel aandacht krijgt dit jaar Yasujiro Ozu, de koning van de Japanse films over families. Zijn klassieker Tokyo Story zal zeker de revue passeren, maar ook zijn oudere repertoire uit de jaren ’30 krijgt aandacht. Verder zal de animatiefilm Grave Of The Fireflies (Isao Takahata, 1988) te zien zijn, een ontroerend verhaal over broer en zus dat zich afspeelt in Japan na de bomaanvallen van WOII. Ook zeer de moeite waard zijn Taste Of Tea (Katsuhito Ishii, 2004), Memoires Of Matsuko (Tetsuya Nakashima, 2006), Tokyo Sonata (Kiyoshi Kurosawa, 2008) en Still Walking (Hirokazu Koreeda, 2008). Niet alleen de traditionele familie komt in beeld, maar ook de maffia, de Yakuza. Van dé meester van de yakuzafilm, Kinji Fukasaku, vertonen we een klein retrospectief van zijn werk uit de jaren ’70. Hij is vooral bekend van zijn bloederige tienerfilm Battle Royale uit 2000, maar Fukasaku heeft nog zestig andere films weten te maken waaronder Yakuza Graveyard, Street Mobster en Cops Vs. Thugs. Mouret is erg blij met de samenwerking met het Sieboldhuis. “Dit is natuurlijk een passende setting voor dit genre en voor de bezoeker is het extra interessant door de lezingen en spe ciale activiteiten die tijdens het festival worden georganiseerd.” www.sieboldhuis.org

Tokyo Sonata (Kiyoshi Kurosawa, 2008)

Memoires Of Matsuko (Tetsuya Nakashima, 2006)

Still Walking (Hirokazu Koreeda, 2008) 25

Verslaafd

Schrijver/dichter/muzikant Nico Dijkshoorn

aan het podium

Vorig jaar kwam hij naar Leiden, niet voor een dagje uit maar voor een dak boven zijn hoofd. Het valt hem alles mee. ‘Leiden heeft een geweldige middenstand.’ T e ks t e n f o t o g r a f i e S a n d e r P a r d o n

egrijpelijk en raar tegelijk dat iemand pas echt landelijk bekend wordt als hij regelmatig met zijn kop op televisie verschijnt. Want Nico Dijkshoorn (Amsterdam, 1960) draait al heel wat jaartjes mee in schrijversland. Bij De Wereld Draait door, het journalistieke toppertje van Nederland, schoof hij op verzoek een keer aan bij presentator Matthijs van Nieuwkerk als dichter. Tegenover hem zaten Giel en Frits Spits. Dijkshoorn: “Ik las als gast voor en vond het geweldig. Op basis daarvan ben ik later uitgenodigd. De plek nu bevalt me echter beter, tafelgast zou ik lastig gevonden hebben.” Beter is het ook om hem te laten schrijven en becommen tariëren. Vanaf de zijlijn, zoals het hoort, achteraf mensen op hun plek zetten. Dat kan hij als geen ander, met een vlijmscherpe pen (lekker veel uren gemaakt bij Geenstijl.nl als P. Kouwes), humor, een gevoelig snaartje tussendoor en vooral op z’n Reviaans. Met een donker, monotoon stemgeluid, zwartgallig en tegelijk kwetsbaar en met een knipoog. De gasten van het live-programma houden er tijdens de uitzending tegenwoordig al rekening mee dat Dijkshoorn wel eens iets met een bepaalde opmerking zou kunnen doen. De schrijver voelt zich er prima bij. Of hij nou voor een publiek van 60 malloten in de kroeg staat te spelen, voor 950 man in het oude Luxor in Rotterdam moet optreden met de mannen van Hard Gras, of op de landelijke zender zijn ding doet, het is hem om het even.

Drukte alom Toch is hij kritisch geworden met de dingen die hem worden aangeboden. Een column voor ons magazine LEVEN! slaat hij even af, want dat zou de zoveelste zijn in rij. Om het kiezen enigszins te vergemakkelijken werkt Dijkshoorn met een agente: “Die houdt samen met mij in de gaten wat bij me past of niet. Sommige dingen moet ik gewoon niet doen. En ook met geld ben ik onhandig, ben er gewoon niet mee bezig. Nu heb ik iemand die alle zaken regelt. Kan ik de dingen doen waar ik wel goed in ben.” Dijkshoorn is lastig te agenderen. Hij moet nog even met de jongens van Draadstaal op pad, hij moet z’n column voor Voetbal International nog afmaken, hij heeft een optreden op Lowlands met zijn band, hij is bezig met zijn volgende boek en zo zijn er nog een tiental dingen die lopen. Tegelijk. Dijkshoorn: “Druk ja, maar als ik dit interview doe, dan kost dat twee uur maar dat is toch eigenlijk geen werk. Ik stap zo op mijn fiets, rij naar huis en ga in de kamer zitten schrijven. Ik zou gek worden bij de gedachte om elk jaar verplicht een boek te moeten uitpoepen. Maar dat is alleen de gedachte. De realiteit is dat ik dat inderdaad doe. Maar dan zonder veel extra moeite.” Dijkshoorn heeft geen kantoor, hij schrijft in de huiskamer, want een scheiding tussen werk en de rest is er niet. Op straat, in de kroeg of in de trein met de laptop zal hij nooit doen. Het

“ Wat mij opvalt is dat ik in Leiden alles kan vinden, alle platenzaken en boekenwinkels hebben wat ik zoek. Het is een echte stad maar ook heel dorps en overzichtelijk.” doet hem te veel denken aan een dichtregel: ‘Soms deed hij op straat net alsof hem iets inviel.’ (De Dichter red.)

Herkenning Waar hij lekker anoniem als medewerker van de Bibliotheek in Amstelveen zijn dagen vulde met overzichtelijk geregel en gedoe intern, zo veelzijdig en outgoing is het leven van Dijkshoorn sinds hij de nieuwe media ontdekte. Waar zou een schrijver als Dijkshoorn zijn zonder stroom?: “Nergens, ik heb alles met internet, alles gaat via de mail en de diverse sites. De jongens van Draadstaal zie ik twee keer per jaar, aan het begin en aan het eind van het seizoen. Input voor andere programma’s gaan ook allemaal via de mail.” De invloed van zijn publieke optreden in DWDD is evenwel groter dan hij zelf had voorzien: “Dat geldt tijdens het programma maar ook daarbuiten. Er kijken meer dan een miljoen mensen naar DWDD en ik merk natuurlijk dat dat effect heeft op straat maar ook in je werk als schrijver/dichter/muzikant. Je wordt aangesproken op straat en je wordt sneller gevraagd voor opdrachten, congressen en spreekbeurten. Het klinkt als een fout BN-ers verhaal maar ik ben zelf geen steek veranderd, ik vind het ook niet erg om herkend te worden als ik over de Leidse zaterdagmarkt loop. Voor mij werkt dit goed, ik voel me er vrolijk bij. Dat komt vooral omdat ik precies kan blijven doen wat ik leuk vind, schrijven en muziek maken.” Dat is voor mij het belangrijkste, je eigen ding doen, wat en wanneer je maar wilt.” Dijkshoorn kwam uit Amstelveen en koos vorig jaar voor Leiden als vaste plek, in een nieuwbouwwijk midden in de stad. En het bevalt hem meer dan goed: “Wat mij opvalt is dat ik hier echt alles kan vinden, alle platenzaken en boekenwinkels hebben wat ik zoek. Had ik niet verwacht, het is een echte stad maar ook heel dorps en overzichtelijk. De middenstand is fantastisch, gemoedelijk, aardig. Totaal anders dan Amsterdam.” www.nicodijkshoorn.com

Met dank aan: Bastiaan en zijn team van Biercafé Olivier, Hooigracht 23, Leiden www.cafe-olivier.be 27

75 jaar in Leiden

De wereld rond met Noordman Wijnimport T e ks t G h i sl a i n e M e lm a n

Fotografie René Zoetemelk

oordman Wijnimport bestaat dit jaar 75 jaar als zelfstandige wijnhandel. Reden voor een serieus feestje met een grote wijnproeverij op het hoofdkantoor in Leiden. De meer dan 300 bezoekers konden deze dag een kleine honderdtal wijnen proeven uit zowel Europese landen als Frankrijk en Spanje, maar ook uit de Nieuwe Wereld landen als Chili en Argentinië. Bijzonder was dat hierbij ook diverse wijnproducenten persoonlijk aanwezig waren, om hun wijnen aan het publiek te presenteren. De dag werd afgesloten met een ‘Wine Makers Dinner’ bij restaurant Woods in Leiden. Meer dan 100 personen genoten van een bijzonder 4-gangen diner in combinatie met de wijnen van juist.

De directie van Noordman Wijnimport: Adri Spies en Frans Kleijs

75 jaar geschiedenis In 1934 richtten Jaap en Willem Noordman, Noordman Wijn import op in het Franse Epernay. De beide broers waren zoons van vader Th. J. M. Noordman, eigenaar van de bekende houthandel Noordman aan de Haagweg in Leiden. Jaap en Willem waren beide in wijn geïnteresseerd en vertrokken op jeugdige leeftijd naar Frankrijk voor hun opleiding en het opdoen van de benodigde werkervaring. Na de oorlog groeide de zaak gestaag, mede doordat Noordman leverde aan het snel groeiende Van der Valk concern. Later werden tal van toprestaurants, vele met een Michelinster, klant bij Noordman. In 1977 nam Anton Kleijs de zaak over en trad ook zijn broer Frans Kleijs toe tot het bedrijf. Vandaag de dag staat Frans Kleijs, samen met Adri Spies (sinds 1986 in dienst) aan het roer van Noordman Wijn import. De filosofie van Noordman, vastgelegd in het testament van de beide broers Noordman is in 75 jaar niet veranderd. Deze luidde: “Importeer een goed product. Verkoop het voor een aanvaardbare prijs.” De huidige directie beschouwt dit nog steeds als een belangrijke opdracht.

Persoonlijke service De wijnen werden persoonlijk ingeschonken en toegelicht door de verschillende leveranciers van Noordman Wijnimport: Maria van Bergen van Castillo Perelada uit Catalonie, Christophe Ehrhart van Domaine JosMeyer uit de Elzas, Jean Michel Vache van Clos de Cazaux, Daan en Elvira van Dijkman van Domaine de Marotte, Bertrand Ody van Château de Beauregard, Joost van der Erve van La Boisseraie en Ronald Otto van Bodegas Lan uit de Rioja. Noordman, Flevoweg 17 2318 BZ Leiden, (071) 522 14 05 www.noordmanwijn.nl 28

Dion Hoppenbrouwer en Renata van Oosten vestigen zich met hun nieuwe onderneming Holland Dance Center op het voormalige Vliegkamp Valkenburg. Rechts KvK frontofficer Debbie van Beveren

Genoeg redenen om het wĂ¨l te doen in onze regio:

Voor jezelf beginnen! De economische toekomst is net zo onzeker als het beginnen van een eigen bedrijf. Niks nieuws onder de zon. Want ondernemen kan namelijk ook heel leuk zijn. De Kamer helpt met tips, startersdagen en cursussen. Dus als je toch op de bank zit is dit misschien wel de kans van je leven. f oto g r a f i e n i k k i n o ot e b o o m

In 10 stappen naar een eigen bedrijf Een bedrijf starten kan op allerlei manieren: fulltime, parttime of als zzp’er. Hoe het bedrijf er ook uit moet komen te zien, een goede voorbereiding is belangrijk. Gemak dient de mens. Via www.kvk.nl kan een leeg ondernemingsplan worden gedownload. Verder staan er op de site bijvoorbeeld algemene voorwaarden die naar de persoonlijke situatie kunnen worden aangepast. Zo kunnen ondernemers zich richten op hun persoonlijke succesformule en hoeven voor de overige zaken niet zelf het wiel uitvinden. De 10 belangrijkste stappen op weg naar uw eigen bedrijf staan op www.kvk.nl. Bij elk onderwerp staan doorlinks. Dit stappenplan helpt de ondernemer snel op weg: Stap Stap Stap Stap Stap Stap Stap Stap Stap Stap

1. Breng uw kwaliteiten in kaart 2. Verken de markt 3. Bepaal uw marketingstrategie 4. Bedenk een bedrijfsnaam 5. Kies een rechtsvorm 6. Stel algemene voorwaarden op 7. Schrijf een ondernemingsplan 8. Regel uw financiën 9. Schrijf uw bedrijf in bij de KvK 10. En nu... klanten vinden

Meer weten? Ton Glissenaar, bedrijfsadviseur bij de Kamer van Koophandel Den Haag, T (071) 525 05 00, www.kvk.nl

eel potentiële ondernemers laten zich afschrikken door de huidige recessie. Begrijpelijk maar onterecht in veel gevallen. Want deze spannende tijd biedt nieuwe perspectieven voor starters. Consumenten beslissen anders, er is ruimte voor innovatie, nieuwe producten en diensten en de recessie kruipt uit haar dal. Vroegere voorbeelden laten zien dat veel bedrijven zijn geboren vanuit de creativiteit die nodig is juist in lastige tijden. De filmindustrie is groot geworden dankzij de Great Depression net als de producenten van de eerste soap- opera’s. Recessie zorgde voor de eerste betaalbare gitaar, de booming frisdrankindustrie en goedkope vliegmaatschappijen als Easyjet. De truc? Goed kijken naar wat je klant wil.

Agenda 5 oktober: Werken met flexibele arbeidskrachten 5 oktober: Spreekdag bedrijfsoverdracht en -overname (Alphen aan den Rijn) 7 oktober: Internationaal betalingsverkeer Letter of Credit 27 oktober: Ondernemen via internet voor Starters 28 oktober: Ondernemersvaardigheden voor Starters 7 november: Landelijke Startersdag (Zoetermeer) 23 november: Horeca Startersdagen 24 november: Personeel: ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid 25 november: Financiën voor Starters Informatie en aanmelden: www.kvk.nl/seminarsdenhaag

5 redenen om een bedrijf te starten in onze regio 1. De markt is volop in beweging Veel bedrijven nemen hun leveranciers onder de loep en zijn op zoek naar goedkopere en vooral betere alternatieven.

2. Betere inkoopmogelijkheden De mogelijkheden om aan (goedkoper) personeel te komen zijn beter dan een paar maanden geleden. Ook zijn er goedkopere huisvestingsmogelijkheden en lagere prijzen bij inkoop van diensten en materialen.

3. Je staat er niet alleen voor Er zijn extra subsidieregelingen en fondsen ingesteld door de overheid. De Kamer van Koophandel doet nóg een stapje extra om je slagingskans als ondernemer te vergroten. Starters worden door de KvK en de gemeente Leiden begeleid en geholpen bij het zoeken naar huisvesting.

4. De Leidse regio heeft een sterke economie met toekomst De Leidse regio is sterk gericht op zorg, onderwijs, bioscience, kennis, vrije tijd en cultuur. Hoofdzakelijk conjunctuurongevoelige sectoren met toekomst. De centrale ligging tussen mainports Amsterdam en Rotterdam en met een prettig woonklimaat (schitterende binnenstad en de kust en het Groene Hart op een steenworp) is de Leidse regio een ideale plek om te starten.

5. Het bedrijfsleven is er uitstekend georganiseerd Leiden heeft sterke organisaties als Centrummanagement, BV Leiden, VOIBSP (ondernemersvereniging BioSciencepark), de horecavereniging, het Ondernemersfonds met bedrijvenverenigingen per bedrijventerrein of deelgebied,

én een actieve Kamer van Koophandel. Ook de omringende gemeenten hebben sterke verenigingen. Participeren vergroot je kansen.

De start Wie voor zichzelf begint moet zich laten inschrijven in het Handelsregister. En direct daarna volgen allerlei andere standaardzaken als verzekeringen, boekhouding enz. Hoe beter de starter is geïnformeerd, hoe meer voordeel dit oplevert. Wie bijvoorbeeld op de hoogte is van alle aftrekposten voor startende ondernemers, merkt dit direct bij de belastingaangifte.

Hulp bij start Een bedrijf starten met alles wat hierbij komt kijken kost veel tijd en energie. Tijd die starters liever besteden aan hun nieuwe klanten. De Kamer biedt hulp: Vanaf oktober 2009 kunnen Leidse starters gebruik maken van het KvKStarterstraject en de KvK-Coachpool Leiden. Uniek is dat de gemeente Leiden en Stichting Werk & Onderneming (SWO) een financieel steuntje in de rug geven van maar liefst honderden euro’s. Want ook zij weten dat startersinformatie de slagingskans van een onder neming aanzienlijk verhoogt. Wat een starter verder kan en mag, ontdekt hij op de jaarlijkse Startersdag. Dit jaar wordt het grote eve nement gehouden op zaterdag 7 november bij Dekker in Zoetermeer. Starters kunnen een gratis entreekaart aanvragen via www.kvk.nl/ startersdagdenhaag.

Cursussen en seminars Niet iedereen heeft een opleiding bedrijfskunde gevolgd. Voor de ins en outs van het onder nemen én de kunst van een goede start volg je cursussen en seminars van de KvK. 31

Noordwijk aan Zee

Van schilderachtig vissersdorp naar mondaine badplaats Eeuwenlang lag het vissersdorp in de kom van de duinen aan de zee. Min of meer verscholen achter het hoge duin waar nu hotel Huis ter Duin op staat. Tot het begin van de 20ste eeuw veranderde het dorp nauwelijks. Het bestond uit niet meer dan enkele straten met veel kleine vissershuisjes.

Als voorjaarswinden blazen bloeien uw tuinen Als najaarsstormen razen schutten uw duinen Als zomerstof doet smachten koelen uw stranden Hoopvol als het wintert wachten gedekte landen Zoo zijn al uw seizoenen begeerenswaardig Waren maar tot verzoenen uw menschen vaardig Albert Verwey, Noordwijk

T e ks t G e n o o t s c h a p O u d N o o r d w i j k

et is niet precies bekend in welke tijd het zeedorp van Noordwijk is ontstaan. In ieder geval veel later dan het binnendorp. Noordwijk aan Zee – de Noordwijkers zeggen óp Zee – is op de jonge duinen gebouwd. Deze ontstonden rond het jaar 1000. Nog lang daarna is sprake geweest van enorme zandverstuivingen, zodat het leven in de duinen niet eenvoudig moet zijn geweest. We weten in elk geval dat in 1444 een ‘vierboet’ (een voorloper van de vuurtoren) werd gebouwd. In diezelfde eeuw kende Noordwijk ook al een vissersvloot van meer dan 30 schepen. Het is dus aannemelijk dat er voor die tijd al sprake was van een dorp aan zee. Net als meerdere vissersdorpen aan zee verliep de ontwikkeling van het dorp volgens een vast patroon. Er liep een weg vanuit het binnendorp tegen het duin op naar het strand. In Noord-

wijk is dit de Nieuwe Zeeweg, vroeger de Brelofterweg geheten. Op het duin kreeg deze weg twee aftakkingen in een v-vorm, de Schoolstraat en de Abraham van Rooyenstraat. De weg rechtdoor, de Hoofdstraat, werd met wat smalle straatjes en steegjes met de twee andere straten verbonden. Een aantal van deze steegjes zijn nog terug te vinden, zoals de Schelvissteeg en de Gasthuissteeg. Noordwijk aan Zee bleef lang een eenvoudig vissersdorp met kleine, lage huizen. Veel inwoners leefden van de visserij en de visverwerking. Bij het ontbreken van een zeehaven viste men vanaf het strand. Lang werd dit met kleine bootjes, de zogenaamde pinken, bedreven. Het betrof vooral dagvisserij, dus men ging er ’s morgens vroeg op uit en was ’s avonds weer terug. De gevangen vis werd nog dezelfde of de volgende dag vanaf het strand verkocht. Men ving onder meer schol en kabeljauw, maar ook wel garnalen en haring. De komst van de bomschuit in de 18de eeuw bracht de mogelijkheid

De Bomschuit Bomschuiten waren zware plompe schepen zonder kiel. Met deze schepen kon men zonder haven vanaf het strand vissen. Dat aankomen en weer uitvaren ging overigens niet vanzelf. Er was veel paarden- en mankracht voor nodig. De schepen werden in het dorp op eenvoudige werven in een schuur gebouwd. Zodra de romp klaar was werd deze door de nauwe straten van het dorp naar het strand gereden en daar afgebouwd. Ieder vissersdorp had zo zijn eigen model van bomschuit, al waren de verschillen niet groot. Men bouwde de schepen geheel op zicht, er werd nauwelijks van tekeningen gebruik gemaakt. De bomschuiten op het strand waren een bron van inspiratie voor de kunstschilders van de Haagse School. Bekende namen in dit verband zijn Hendrik Willem Mesdag en Josef Israëls. Maar ook Noordwijkse schilders zoals Ludolf Berkemeier en Daniël Noteboom.

Golfen in Noordwijk Volgens kenners heeft Noordwijk aan Zee een van de mooiste golfbanen van het land. De achttien holes van deze baan liggen in een fraai duingebied dat zoveel als mogelijk in de natuurlijke staat is gebleven. De greens in het geaccidenteerde terrein zijn omgeven door laag struikgewas en groepjes dennenbomen. De baan werd in 1972 door prins Claus geopend. Eerder speelde men op de banen direct ten noorden van het zeedorp. De Noordwijkse Golfclub moest dit terrein echter deels voor woningbouw en deels voor natuurterrein prijsgeven. Al zijn de meningen over het golven in een natuurterrein verdeeld, op de huidige baan is sprake van belangrijke natuurwaarden. Op verzoek van het bestuur werd door enkele leden van de natuurvereniging van Noordwijk over deze waarden een boek gemaakt: Natuur op de Noordwijkse Golfclub. In dit fraai geïllustreerde boek is te lezen dat er bijzondere planten waaronder orchideeën zijn te vinden, dat er meer dan 30 soorten vogels hier hun jongen grootbrengen en er vossen en reeën verblijven. Om van vlinders en reptielen maar niet te spreken.

om verder op zee te gaan vissen. In de zomer en het najaar werd met deze schepen onder de oostkust van Engeland op haring gevist. De bomschuiten waren onhandige en lompe schepen. Toen er dan ook aan het einde van de 19de eeuw loggers in de vaart kwamen, was het met de bomschuit snel gedaan. De loggers waren schepen met een kiel, die alleen vanuit een haven konden varen. Vanaf die tijd ging men daarom vanuit de havens aan de Maas vissen. Terwijl Katwijk op deze wijze het visserijbedrijf verplaatste, miste Noordwijk de boot. Op een enkele logger van Willem van Beelen na, hield men hier de visserij voor gezien. Alleen de verwerkers van vis, met name de haringrokers, bleven in het dorp aan het werk. Het visserijbedrijf bracht niet alleen werkgelegenheid voor de vissers, ook de nevenbedrijven in het dorp waren niet zonder belang. Naast de rokerijen in de Schoolstraat en de Hoofdstraat betrof dit het maken van manden, tonnen en 34

Het Museum Noordwijk De boerderij waarin het Museum Noordwijk is gevestigd is naast de kapel één van de twee rijksmonumenten van Noordwijk aan Zee. Het complex stamt uit het begin van de 18de eeuw en is een mooi voorbeeld van een kleine duinboerderij. Tot in de jaren zestig van de vorige eeuw was ze in gebruik door Jan Barnhoorn. Zoals de meeste kleine boeren hield hij een tiental koeien en verdiende wat bij met het vissen van schelpen. Daarnaast reden deze boeren vrachtjes voor derden met hun paard en wagen. De boerderij is in de loop der jaren geheel gerestaureerd en weer in de originele staat gebracht. In het museum is te zien hoe men rond 1900 leefde, maar er is ook aandacht besteed aan de visserij. Enkele jaren geleden is het museum uitgebreid met de ernaast staande woning. Hier is onder meer de Willem van Beelen-kamer met schilderijen van Ludolf Berkemeier ingericht.

netten. Het touw voor deze netten kwam daarbij van lijnbanen in Noordwijk-Binnen. Ook de bouw van de vissersschepen was een niet onbelangrijke bezigheid in het zeedorp. Men kende lang de werf in de Hoofdstraat van Engel Balkenende en de Oude Werf van de familie Van der Schalk, aan het eind van de Schoolstraat. In Noordwijk aan Zee was tevens sprake van agrarische activiteiten. Zo waren er in de Schoolstraat en de Hoofdstraat boerderijen van de families Barnhoorn en Marbus. In het dorp woonden tevens een aantal, meest kleine, bollentelers. Sommigen van hen combineerden dit met een haringrokerij, ’s zomer in de bollen, in de winter in de rokerij. Terwijl men in Katwijk bleef vissen veranderde Noordwijk langzaam in een badplaats. Het was Willem van Konijnenburg die als eerste badgasten ontving. Het verblijf aan zee, het zwemmen in zee en niet te vergeten het drinken van zeewater, kwam vanwege gezondheidsredenen in zwang. Vooral onze oosterburen waren van dit ‘kuren’ geporteerd. Van Konijnenburg was ook de eerste die badkoetsen aanschafte. Met baadde (ook toen al!) veelal zonder zwemkle-

De tennisbanen van het Casino Vanwege het Kurhaus Huis ter Duin was Noodwijk in binnen- en buitenland bekend. Niet veel minder gold dit voor de tennisbanen van het Casino. Deze lagen in een dal in de duinen langs de Oude Zeeweg. In 1908 kwam er een bescheiden clubgebouw dat in 1919 door een veel groter en rustiek gebouw werd vervangen. Het oude clubhuis vond daarbij een nieuwe bestemming als juvenaatgebouw van de katholieke kerk. In de eerste helft van de vorige eeuw hield men daar internationale tenniswedstrijden die grote belangstelling ondervonden. Dat was bijvoorbeeld het geval in 1925 toen er Davis-wedstrijden werden gehouden. Enkele decennia na de Tweede Wereldoorlog was het met de glorie van het Casino gedaan. Het gebruik van de banen bleef beperkt tot amateurs en in het clubgebouw werd een bioscoop gevestigd. Bij vorst in de winter zette men de tennisbanen onder water voor een schaatsbaantje. Na de verhuizing van de bioscoop naar het Lido, werd de eerste dancing van Noordwijk er gevestigd. Het fraaie clubgebouw moest uiteindelijk plaats maken voor een soort stalen loods, terwijl langs de Oude Zeeweg en de Erasmusweg villa`s werden gebouwd. Achter deze huizen, op de plaats van de loods, verrijst nu het Azzurra Wellness centrum van Ab van der Wiel.

ding. Vanuit de koets, die door een paard in het water werd getrokken kon dit ongezien gebeuren. De bouw van het Huis ter Duin gaf de stoot tot de ontwikkeling van Noordwijk aan Zee tot een belangrijke badplaats. De groten der aarde verbleven hier voor langere of kortere tijd. Zo schreef Thomas Mann hier een van zijn boeken en logeerde de (ex) keizerin van Iran, Soraya in het hotel. Met andere grote hotels zoals Oranje en Palace is Noordwijk inmiddels een grote speler geworden op de congressenmarkt. Het conferentiecentrum De Baak op de

zuidboulevard speelde daarbij tevens een rol. Van het oude karakteristieke vissersdorp is vrijwel niets meer over. Slechts een enkel rijtje vissershuisjes, zoals op het Lombok, getuigt van het vissersverleden van Noordwijk aan Zee. Met name de aanleg van de Parallel Boulevard haalde het hart uit het dorp. Opvallend is het plan dat kort geleden door de gemeente Noordwijk werd gelanceerd. Noordwijk aan zee moet weer een vissersdorp worden. Of dat lukt? We weten het niet, maar het is in elk geval een loffelijk streven.

De Visserskapel De voorloper van de huidige kapel aan de Hoofdstraat van Noordwijk aan Zee werd al in de 14de eeuw gebouwd. Hoe de kapel er uit zag is niet bekend. Wel maakte de bekende kerken-tekenaar Abraham Rademaker er een schets van, maar dat was pas rond 1630. De kapel was echter al in 1573 door de Spanjaarden verwoest. De ‘nieuwe’ kapel stamt uit 1646. Men moest daar toen de som van vijfduizend gulden voor neertellen. Achter de kapel, in de duinen werd tevens een kerkhof aangelegd. Toen in 1928 de kerkzaal achter de kapel werd gebouwd vond men daar bij het lichaam van een aangespoelde Engelse adelborst een zestal oude Romeinse munten en een gouden munt uit 1780.

Hot in de Horeca Restaurant Rhodos

Hip Grieks, met authentieke keuken

hodos is een mooie strakke zaak waar je relaxed kunt gaan zitten voor een authentieke maar toch moderne Griekse keuken. Het is een restaurant zoals je die vindt in de hippe straten van Athene en Thessaloniki. Je kunt er lekker zitten, en vooral lekker eten. Chef Vasilis kookt met uitsluitend verse producten en met authentieke Griekse ingrediënten. Op de kaart staan uiteraard de publiekslievelingen als drie soorten souvlaki, dolmades en kalamaris, maar ook gerechten uit de moderne Griekse keuken: verse dorade met olijfolie en citroensaus, of een heerlijke lamsbout uit de oven met verse groenten, Griekse pasta met – een hele – kreeft, stifado van octopus. Als toetje kies je natuurlijk het huisgemaakte baklava-ijs. Je zou er bijna van gaan watertanden.

Restaurant Rhodos

Turfmarkt 5, 2312 CD Leiden T (071) 514 23 00, E manager@rhodosrestaurant.nl www.rhodosrestaurant.nl Let op: voor vrijdag en zaterdag is het verstandig om even te reserveren.

Om op te eten! Het enkele jaren geleden totaal vernieuwde Grand café- en restaurant Het wapen van Voorschoten is voor menig Voorschotenaar dé borrelplek voor na het werk. Het historische pand heeft dan ook al 350 jaar de functie als sociale ontmoetingsplaats. Ons bezoek aan het restaurantgedeelte bleek aangenaam en verassend. Eenmaal langs de gezellig drukke bar, bieden ze in de rustige mooie achterkamer een gevarieerde menukaart. Creatieve, maar ook klassieke en betaalbare dinergerechten. En dat is wat wij willen; gezellig en goed dineren op een mooie toplocatie. Eén blik op de lunchkaart en je weet dat het ook daar wel goed zit. Grand Café en Restaurant Het wapen van Voorschoten Voorstraat 16, 2251 BN Voorschoten T (071) 888 02 70, www.wapenvanvoorschoten.nl

Themaweken

Garden restaurant Holiday Inn Leiden Dat de keuken van Holiday Inn Leiden van vele markten thuis is, bewijzen wel de verschillende themaweken die elk jaar de revue passeren. Sinds enkele jaren wordt het Kreeftenfestival georganiseerd, dat dit jaar zelfs vanwege het grote succes afgelopen juni, wederom van 21 t/m 25 september op de agenda staat. Gevolgd door ‘Taste of Ireland’ van 2 t/m 6 november met tal van Ierse specialiteiten. Haagse Schouwweg 10, 2332 KG Leiden, www.holiday-inn-leiden.nl

inTenz

Beleef je met alle zintuigen

Nieuwe wijnkaart

Casa di Mamma Restaurant–Hotel inTenz huist in het landelijke Rijnsaterwoude, een pittoresk dorpje aan de Braassem. Tom Boere is eigenaar en chefkok. “We bestaan pas drie jaar, maar we hebben wel al heel veel gasten uit de regio.” De sfeer is chique, maar informeel. Alles is hier afgestemd op een avond uitgebreid tafelen. Het Verrassingsmenu met zes of acht gangen is populair. En Leven! begrijpt waarom. inTenz serveert mooie gerechtjes die ogen, neus en mond plezieren. Tom: “Onze naam is niet voor niets gekozen”. Insider tip: geniet van de zonsondergang over het meer en boek één van de 7 verzorgde hotelkamers. Met ontbijt.

Wijnen met expressie en karakter, daar houden ze van bij Casa di Mamma. Dat grond, klimaat, druivenras en wijnmaker de smaak en kwaliteit bepalen, weten ze hier als geen ander. Op de nieuwe wijnkaart vindt je oude bekenden en frisse nieuwkomers, maar altijd met een optimale prijs-kwaliteitsverhouding.

Casa di Mamma Leidsevaart 171a, 2211 WE Noordwijkerhout T (0252) 37 03 22, www.casadimamma.nl

Restaurant-Hotel inTenz Herenweg 119, 2465 AE Rijnsaterwoude T (0172) 50 70 74, www.restaurant-intenz.nl

Franse sfeer in de Randstad

it unieke Restaurant gelegen aan het water in de rustieke landelijke Knippolder, is centraal gelegen tussen Den Haag en Leiden. In 1881 werd deze boerderij omgetoverd tot een veerpontcafé met speeltuin. Tegenwoordig is het een restaurant met diverse intieme ruimtes met uitzicht op het water. Eigenaar Chef-kok Marcel van Teijlingen grootgebracht in de vaderlandse tophoreca, en zijn brigade brengen u een Franse keuken met een regionale twist. Het restaurant beschikt over een gratis ruime parkeerplaats. Nu de herfst wederom zijn intrede doet verandert de menukaart, komen de jagers met het wild, paddenstoelen etc. etc. De wijnen worden door de sommelier weer aangepast aan het seizoen, oftewel het is goed toeven daar in Voorschoten aan de Vliet.

Restaurant De Knip Kniplaan 22, 2251 AK Voorschoten, T (071) 561 2573, www.restaurantdeknip.nl

Kunstwerkjes bij Den Ouden Heere

De sfeer is warm en stijlvol. Vrolijk gelach klinkt alom. In de knusse openhaard gloeien de houtblokken.  Het intieme moderne interieur zorgt voor een thuisgevoel. Prachtige boeketten sieren de piano en de bar. Aan de wanden inspirerende kunst. Amuses op prachtig servies als ware kunstwerkjes. De brigade kookt modern, maar schroomt niet voor de Thaise, Oosterse of Italiaanse keuken. Een echt succes nummer is de proeverij, een vijftal kleine gerechtjes die, prachtig opgemaakt, de smaakpapillen verwennen. De menukaart wordt elke 6 weken vernieuwd en aangepast aan het seizoen. Een toplocatie en ontmoetingsplek in het hart van de bollenstreek voor heel veel vaste gasten.

Den Ouden Heere Heereweg 207a, 2161 BE Lisse T (0252) 41 86 60, www.denoudenheere.nl

BBA Groep

BudgetBinnenhuisAdvies In de Ketelboetersteeg 6 te Leiden – een smal steegje aan de Breestraat – zit het stijlvolle hoofdkantoor van het bloeiende bedrijf BBA. BBA staat voor Budget Binnenhuis Advies. Het uitgangspunt is dat met ieder budget, laag of hoog, een fantastisch huis te realiseren is, geheel naar eigen wens. Er worden geen steriele showrooms ontworpen maar schitterende interieurs waarbij uw persoonlijke sfeer wordt gerespecteerd. Al voor € 500,kunt u terecht voor een volledig kleur-, inrichtingen lichtadvies. Het is ook mogelijk uw bouwproject van A tot Z te laten begeleiden en ontwerpen. Er wordt namelijk gewerkt volgens het ‘one phonecall full service concept’, waarbij alles mogelijk is. U bepaalt zelf welke onderdelen u uit handen geeft. Daarnaast heeft BBA een eigen meubellijn: Meubels op Maat. Denk hierbij aan op maat gemaakte kasten, zitmeubels, lampenkappen, handgeknoopte vloerkleden of gordijnen.

U kunt op afspraak de modelwoning van BBA op de Hogewoerd 138D bezichtigen. Zo’n bezoek is uitermate inspirerend. Laat u informeren over alle mogelijkheden, BBA is er voor een ieder die meer wil dan wonen alleen.

BBA Groep B.V. Ketelboetersteeg 6, 2311 TN Leiden T (071) 566 14 14

www.budgetbinnenhuisadvies.nl

“ Van ontwerp tot realisatie”

Restaurant Woods

Idyllische toplocatie Restaurant Woods in Leiden wordt alom geprezen om haar gastvrijheid, exquise biologische gerechten en haar prachtige ligging aan de Oude Rijn. Woods is gevestigd in een voormalige droogloods van een houthandel. De locatie werd volledig gestript en gestyled tot een restaurant met allure. De keuken van restaurant Woods werkt, uit respect voor mens en dier, zoveel mogelijk met biologische producten en dat is werkelijk in ieder gerecht te proeven. De chefkok en zijn brigade spelen op ambachtelijke wijze met elementen en streeft naar het allerbeste, zowel in kwaliteit als in service. De stijlvolle ambiance van het restaurant is bij liefhebbers niet onopgemerkt gebleven, dus men ziet bij Woods inmiddels veel regelmatig terugkerende gezichten. En geen wonder. De ruimte is schitterend ingericht met lekkere luxe fauteuils, zodat je in alle comfort kunt genieten van de mooie creaties uit de keuken én van de topservice.

Gedenkwaardig genieten De idyllische ligging aan het water in combinatie met exquise gerechten maken restaurant Woods een van de weinig écht culinaire plekjes van Leiden. Boten kunnen zelfs direct aan het terras aanleggen. Eenmaal aangemeerd is het genieten geblazen want Woods biedt een speciale kaart vol culinair fingerfood als Pata Negra, gamba’s en Gillardeau oesters. Niet voor niets werd restaurant Woods door Special Bite verkozen tot zomerse topper van 2009!

Restaurant Woods Haagweg 81 2324 ND Leiden T (071) 522 22 25 www.restaurantwoods.nl

Dé musthaves Accessoires voor jezelf of iemand anders

Deze opvallende TulpTas is een origineel ontwerp van Dutch design label By-Lin. De tassen zijn verkrijgbaar in drie maten en een variëteit aan kleuren. Opgenomen in de collectie van het Tassenmuseum, maar nu ook te bewonderen bij Domus. Prijzen vanaf € 135,-.

www.by-lin.com

Ook komend seizoen zet de trend om je outfit te comple teren met een sjaal onverminderd door. Stroke heeft mooie exemplaren in veel fraaie effen tinten. Het ideale geschenk voor een vrouw met stijl. Want sjaals heb je nooit genoeg. Prijs: € 79,-. www.stroke.nl

Hét fashionnieuwtje zijn deze leren armbanden die ook als collier gedragen kunnen worden. Naar keuze voorzien van lekker veel, of juist heel weinig bedels. Deze oogstrelende items van Shanghai Pearl onderscheiden zich doordat het leder rond is afgewerkt en is voorzien van hoogwaardig zilveren sloten. Collier/armband € 59,95 en bedels vanaf € 29,95. www.shanghaipearls.eu

van dit najaar Deze suède sjaals zijn natuurlijk heerlijk tijdens een herfstwandeling, maar dit fijne materiaal is ook prima binnen te dragen. Voor een klassieke uitstraling wordt de punt op de rug gedragen terwijl deze stijl helemaal van nú is. Verkrijgbaar in vijf kleuren, om mooi te combineren met je laarzen. Prijs € 119,-.

www.flushandfloose.nl

De sieraden van Langani zijn heel modern, maar toch tijdloos. Stuk voor stuk handgemaakt uit diverse mooie materialen en prachtig vormgegeven. Deze spiraalarmbanden zijn op dit moment helemaal hot. Domus mode voert regionaal de grootste collectie van deze schitterende sieradenlijn. www.langani.de

Een tas van TOV is niet alleen voor BN’ers. Iedere modeminnende vrouw verdient zo’n prachtige handgemaakte Italiaanse tas. De bijpassende ceintuurs en armbandjes maken het beeld helemaal compleet. TOV is deze herfst helemaal nieuw bij Domus.

Domus Mode Hoofdstraat 125, Hillegom www.domusmode.nl

4.8 seconds. Though the thrill lasts much longer. Lang duurt het niet om in vervoering te raken door de verbluffende 510 pk XKR. 4,8 seconden, om precies te zijn. Zo snel accelereert de nieuwe XKR van 0 naar 100 km/u dankzij de krachtige 5.0 liter V8 supercharged motor met zestrapsautomaat. Voeg daaraan toe de geavanceerde Adaptive Dynamics en Active Differential Control voor een uitzonderlijke dynamiek en wegligging. Met als resultaat een acceleratie en rijbeleving om nooit te vergeten.

B l a n ke s p o o r B .V. B e d r i j ve n t e r re i n Fo re p a r k Neckar 1 24 9 1 B E D E N - H A AG Te l e fo o n : 070 - 3 57 57 17 w w w. b l a n ke s p o o r. n l

J A G U A R. N L

De Jaguar XK is leverbaar vanaf â&#x201A;Ź 127.420,â&#x20AC;&#x201C;. Brandstofverbruik: 11,2-12,3 l/100 km, 8,9-8,1 km/l. CO2-uitstoot: 264-292 g/km.

Herfstshoppen in Noordwijk

De Bom In & om

Midden in het gezellige centrum van Noordwijk Zee, op steenworp afstand van het strand en de boulevard. Daar vinden we de levendige Bomstraat, met een onwaarschijnlijk leuk winkelaanbod. Astrid neemt ons mee naar haar favoriete adressen, want shoppen blijft toch het leukst in haar eigen Noordwijk. 43

Astrid Cramer pendelt tussen A’dam en Noordwijk

“ Mijn talent? Ik onthoud dingen” Onze personal shopping guide, de in Noordwijk geboren en getogen Astrid Cramer, wilde het na haar HAVO opleiding op het Northgo College wel eens buiten haar geboortedorp kijken. Tijdens de schoolperiode deed ze al niet veel meer dan op de bank hangen en chips eten - ze was een makkelijke leerling- ook in het vinden van een antwoord op de vraag waar haar talenten liggen, was ze niet bijzonder geïnteresseerd. What’s new voor een adolescent aan het begin van dit derde millennium? Net 18 geworden moest en zou ze de grote stad opzoeken. Pa en ma hielpen verhuizen en Amsterdam werd de place to go: “Ik wist niet eens hoe de tram in Amsterdam werkte. Ik kende echt niemand, alles was nieuw voor mij. Ik had een fiets en daarmee verkende ik de stad. Gewoon trappen en kijken waar je terecht komt. En geloof me, in Amsterdam kun je je 24 uur per dag vermaken. Ik woon op de Wallen dus ik hoefde me nooit te vervelen.” Ze koos voor HBO Rechten maar ze zag meer kroegen dan collegebanken. Na een jaar trok ze de stekker eruit en nam tijd voor een periode werken. Ze werd lid van het Corps ASC-AVSV, na een heftige ontgroening, en startte een nieuwe opleiding, meer gericht op het ontluikende talent:

Management, Economie en Recht. Astrid: “Dat pakte goed uit. Ik was zes dagen per week aan het stappen maar sloeg geen college over. Dit is de richting die goed voelt”. Netjes binnen de tijd haalde ze in vier jaar haar Bachelor. Gegrepen door de handel, die haar met de paplepel door moeder Ellen is ingegoten, start ze dit najaar haar Master Communicatie Wetenschappen aan de UVA. Psychologie vormt een belangrijk onderdeel: “Je kunt met deze studie veel kanten op. Ik denk toch dat het richting de mode gaat. In het zakenleven komt deze studie altijd van pas. Ik zou graag bij een Internationaal mode bedrijf willen werken en dan reizen, winkels opzetten, bouwen aan het bedrijf. Ik leg makkelijk contact, schijn een bepaalde brutaliteit uit te stralen en heel belangrijk, ik onthoud de relevante dingen.” Als consument is ze een impulsieve koper, het hoeft niet per se goedkoop, het moet bij haar passen. Astrid: “Ik verslind tijdschriften, en als ik hier in Noordwijk ben, is er altijd wel weer wat leuks waar ik tegenaan loop. Daarom kom ik hier graag. Hier zou ik mijn tweede huisje willen hebben. Om tot rust te komen, te slenteren langs het strand. Daarna zoek ik de drukte van de stad wel weer op.”

Sjans Beach & Body Het grootste deel van het jaar is de luxe badmode en beachwear van Sjans niet aan te slepen. Maar kom dit jaargetijde echt even kijken naar de loungeachtige fashion voor binnen en buiten die nu volop verkrijgbaar is. Prachtige vesten, gecombineerd met soepele zijden jurkjes en een mooie legging. En je maakt het plaatje compleet met de bijpassende fijne lingerie van merken als TCN, Grazia’Lliani, La Perla en Wolford

3 44

Erny van Reijmersdal De exclusieve mode van de Nederlandse ontwerper Erny van Reijmersdal wordt alleen via de eigen winkels verkocht. Ellen Cramer runt de vestiging in Noordwijk met verve. De collectie is een duidelijke visie op de het modebeeld van nu. Ontworpen voor een vrouw die zichzelf, ongeacht haar leeftijd, altijd weet te presenteren. De outfit van Astrid is gekleed, romantisch en met een leuke stoere ondertoon

Portland Astrid kan Portland nooit voorbij lopen zonder even binnen te wippen. De casuals classics die Sylvia hier verkoopt zijn lekker draagbaar. Astrid is gek op de kleding van River Woods, Cavalaro en Tommy. Dat wil ze iedere dag wel aan. Dit najaar zie je veel leuke blouses met opvallende hoge of dubbele kragen. Hartstikke leuk te combineren met een mooi jeans

Mainstreet Food & Drinks Tijd voor een break! Astrid en haar moeder Ellen, eigenaresse van Erny van Reijmersdal, kletsen vaak even gezellig bij met de lekkerste cappuccino van Noordwijk. Herfstig buitje? In het Engelse interieur zit je heerlijk aan de mooie bar of de ouderwetse leestafel. Unieke locatie in de Hoofdstraat! Vandaag kiezen de dames voor gezond en lekker. De kleding is van Impulls, zonnebrillen van Pallas Optiek

Huize van Wely De oogstrelende kunstwerkjes van Huize van Wely zijn gemaakt van de beste kwaliteit ingrediënten en dat proef je. Het vakmanschap van de chocolatiers en patissiers is ongeëvenaard. Het ideale cadeau, bijvoorbeeld als je ergens uitgenodigd bent. Of gewoon lekker helemaal voor jezelf. Zelf proberen om dit meesterschap te evenaren? Schrijf je in voor één van de exclusieve workshops en doe je gasten versteld staan

Pallas Optiek Een modeminnende vrouw heeft aan één zonnebril niet genoeg. De zonnebril wordt immers al lang niet meer alleen gedragen om de ogen tegen zonlicht te beschermen. Pallas Optiek onderscheidt zich door een sterk ontwikkeld gevoel voor mode, wat tot uitdrukking komt in de exclusieve brillen & zonnebrillen collectie. Bert van Ommen kijkt even mee en adviseert Astrid een model wat goed bij haar gezichtsvorm past

Heemskerk Bloembinderij Wat was het een heerlijke zomer. Astrid geniet, gekleed door Erny van Reijmersdal, na tussen de fleurige boeketten van Heemskerk Bloembinderij. Hen en Corrie Heemskerk openden begin dit jaar hun winkel en ze dragen hun vak met zichtbare liefde uit. Bijzonder is dat ze op alle bloemen liefst zeven dagen vaasgarantie geven! Passende arrangementen voor alle gelegenheden, ook zakelijk

6 48

Van den Berg Schoenen Aad van den Berg Modeschoenen is een typisch familiebedrijf dat al sinds 1902 bestaat. In Noordwijk zijn er twee vestigingen. Top Style is voor het exclusieve en modische genre. Shoe Fashion, verderop in de straat, is meer gericht op vlotte casual mode. Geen tijd om langs te komen? Aad van den Berg heeft een uitgebreide webshop. Astrid draagt een zwierig ensemble van Sjans Beach & Body

Impulls Impulls is zoâ&#x20AC;&#x2122;n winkel waarvoor Astrid graag een ommetje maakt. Heel persoonlijk en gezellig, waar eigenaresse Marijke Visbeen klanten echt met enthousiasme benadert. Leuke merken als Isabel de pedro, Sarah Pacini, cashmere van Repeat, Oui, 10 Days en Pantalons van Cambio.â&#x20AC;¨ Echt eens iets anders, voor een duidelijke eigen stijl die stoer is, maar absoluut supervrouwelijk. Speelse vormen en mooie merken voor een elegant en modieus silhouet

Mimouna Mimouna voert diverse merken die liefst met prettig luxe en comfortabele materialen werken. De heerlijke breisels van William Lockie bijvoorbeeld zijn zalig voor een winderige herfstdag, maar ook lekker thuis voor op de bank. De modieuze pull-overs en lange vesten van dit najaar zijn gemaakt van materialen als cashmere, merino, lamswol en andere fijne garens van labels als Style Butler, Van Laack of Brax Cucci. Leuk met schoenen van Panara 50

Adressen Aad van den Berg Top Style Hoofdstraat 86 2202 GA Noordwijk aan Zee T (071) 361 27 05 Aad van den Berg Shoe Fashion Hoofdstraat 50 2202 GB Noordwijk aan Zee T (071) 361 29 94 Bloembinderij HC Heemskerk Hoofdstraat 112 2202 EZ Noordwijk T (071) 361 41 28 www.bloembinderij-hc-heemskerk.nl Mainstreet Food & Drinks Hoofdstraat 121-127 2202 EX Noordwijk T (071) 362 29 99 www.mainstreet-food-drinks.nl Erny van Reijmersdal Bomstraat 2 2202 GH Noordwijk T (071) 364 79 40 www.ernyvanreijmersdal.nl Portland Bomstraat 32 2202 GH Noordwijk T (071) 364 66 50 Mimouna Bomstraat 23 2202 GH Noordwijk T (071) 362 26 50 Sisters Mode Bomstraat 40 2202 GH Noordwijk T (071) 364 61 06 Sjans Beach & Body Bomstraat 4 2202 GH Noordwijk T (071) 362 02 66 Pallas Optiek Hoofdstraat 105 2202 EW Noordwijk T (071) 361 30 07 www.pallasoptiek.nl Impulls Damesmode Bomstraat 9 2202 GH Noordwijk T (071) 362 05 17 Sisters Mode Sister Mode is zoâ&#x20AC;&#x2122;n typisch, gezellige boetiek die je telkens weer verrast. Eigenares Annelies heeft altijd iets bijzonders voor de vrouw tussen 30 en de 60. Draagbare en tegelijk bijzondere mode. Nonchalant, tikkie eigenwijs en altijd net even anders. Een makkelijke collectie waarmee je er elke dag toch bijzonder uit kunt zien

Met dank aan Met dank aan NIK kappers voor verzorgen haar en visagie www.newimagekappers.nl 51

Leuk voor Rooie oortjes met Ruggenberg

KooZzzi Warmtekussen: zachtjes wegdromen KooZzzi is een heerlijk en stoer elektrisch verwarmbaar kussen. De vorm nodigt uit om er lekker tegenaan te kruipen. Het warmtekussen verwarmt je bedje alvast voor in een koude slaapkamer, is weldadig wanneer je een beetje ziek bent en brengt koude voetjes snel op temperatuur. Maar het is ook gewoon een lekker zacht slaapmaatje en een super cadeau! Prijs: € 89,95. De hoezen zijn in 13 verschillende kleuren verkrijgbaar en kosten € 18,95. Voor verkoopadressen en meer informatie kijk je op www.koozzzi.nl

Bereleuk:

Bebel Misschien wat minder bekend dan dé grote winkelsstraat, maar aan de haven in Katwijk zitten een aantal hele leuke winkels. Bebel is zo’n aangename verrassing. Een superleuke Kidsstore waar je een complete outfit voor je kleintje vindt of het hele interieur voor de leukste kinderkamer. Eigenaresse Carmen Wouters is met haar enthousiaste benadering al bijna 20 jaar een begrip in de omgeving. Bij deze baby en kleuterspecialist staat een ervaren team met handige tips en adviezen voor je klaar. Nieuwsgierig? Bebel’s website geeft je een heel frisse en kleurige eerste impressie. Bebel, Haven 5, Katwijk, T (071) 401 46 54

www.bebelkatwijk.nl

Razend spannend jeugdboek Manhatan van de uit Wassenaar afkomstige Rob Ruggenberg. Het verhaal speelt zich rond 1643 af in Amerika. Op Manhatan hebben de Nederlanders net een kolonie gesticht. Peye, een scheepsjongen uit Amsterdam, wordt van de dood gered door Waupatukway, een indiaans meisje. Ze is op de vlucht, maar waarom en voor wie? Later voegt de weggelopen slavenjongen Manuel zich bij hen. Ook hij draagt een geheim met zich mee. De drie kinderen komen terecht in Nieuw-Amsterdam. Daar is de wrede Willem Kieft de baas... Uitgeverij Em. Querido, ISBN 9789045107646. Prijs € 14,95.

Engeltjes & Draken

Te gekke kids items koop je zowel online of in levende lijve bij Engeltjes & Draken in de Leidse Nieuwstraat, vlakbij de Burcht en tegenover de bibliotheek. Op onze speurtocht vonden we in de ruim 100 m2 winkelruimte de meest uiteenlopende spulletjes die eigenlijk in geen enkele kinderkamer mogen ontbreken. Leuke dingetjes om te knutselen, om mee te versieren, voor op school of voor op bed. Werkelijk van alles is er te vinden. De eigenaressen Mascha en Marielle, zelf de trotse moeders van elk drie jonge kinderen, weten je prima te helpen precies dat te kiezen wat het beste past bij wat je zoekt. Engeltjes & Draken, Nieuwstraat 15, 2312 KA Leiden, T (071) 512 78 08 www.engeltjesendraken.nl

Holiday Inn Familiebuffet Onbeperkt genieten voor jong en oud. Met de kinderen is het elke zaterdag en zondag eindeloos genieten van het Holiday Inn Familiebuffet. Vergeet niet de zwembroeken mee te nemen want ook zwemmen is natuurlijk bij de prijs inbegrepen! Geen waterrat? In de Jungle club is genoeg vertier, van ballenbak tot Playstation. Op het zeer uitgebreide buffet ontbreken de favo-

riete gerechten van de kinderen natuurlijk niet. Zelf je ijsje versieren en onbeperkt Jungle drank, wat wil je nog meer? Holiday Inn Haagse Schouwweg 10 2332 KG Leiden T (0800) 020 08 10

www.holidayinn.com

je leventje Kids Place In één keer klaar Bij Kids Place moet je zijn voor stoere betaalbare kinderkleding, zoals oa Protest, Vingino en Outfitters Nation. De lieve accenten voor meisjes vind je terug in No-No en Muy Malo, en aparte details bij jongens in Seven One Seven en Molto Buffo. Geknipt wordt er op woensdag en zaterdag voor 10 euro, zonder afspraak. Komende winter worden de nieuwe merken Molto-Buffo voor jongens, Pépé Jeans en Tumble ‘n Dry voor

Koel

Koel is de nieuwe rage voor de komende winter. Basic en kwaliteit is het sleutelwoord. Want bij Koel worden alleen maar hoogwaardige leersoorten gebruikt. Maar ondanks dat Koel voor basic staat, is er een uitgebreide keus in modellen en kleuren. En dat voor zowel jongens als meisjes van maat 24 t/m 39. Ook verder uitgebreid is de collectie van Twins en Trackstyle. Twins voor de meiden en Trackstyle voor de jongens. Toch wel één van de beste kinderschoenenmerken die er te krijgen zijn. Zij maken voor elke voet een schoen, smal of breed, hoge of lage wreef. Keus te over. Naast Koel en Twins en Trackstyle nog: Birkenstock, Bo Bell, Brakkies (Braqeez), Crocs, Gattino, Oxxy, Petit Shoes, Petasil, Richter, Superfit, Teva, Vingino. Ze hebben ook nog een fijne spaarkaart! Oerlemans Kinderschoenen Hoge Woerd 31 2311 HE Leiden T (071) 514 45 68 info@oerlemanskinderschoenen.nl

www.oerlemanskinderschoenen.nl Fashion 4 Kidz Schoolstraat 123 2311 BG Voorschoten T (071) 562 00 50 info@f4kidz.nl

www.f4kidz.nl

jongens en meisjes geïntroduceerd. Ook voor schoenen van oa Converse/All Stars, Vingino Shoes en Clic! kan je prima terecht bij Kids Place. Ook zijn er plannen om de service uit te breiden met een webwinkel en binnenkort: Let’s Hyve!!!! Kids Place, Vijf Meiplein 43, T (071) 576 62 21,

www.kidsplaceleiden.nl

Dames

in de dop

Is het geen plaatje? Deze prachtige meisjesjas van topmerk McGregor is te koop bij De Kornuitjes in Oegstgeest. Prijs: € 199,95 De Kornuitjes, de Kempenaerstraat 23, 2341 GG Oegstgeest T (071) 517 51 50, www.dekornuitjes.nl

Muziekles

ontspant en maakt slimmer Het nieuwe schooljaar is daar. De kids moeten soms met tegenzin naar de lessen en niet alle vakken vinden ze leuk. Liever luisteren ze naar hun Ipod met favoriete muziek. Maar wat is leuker dan zelf muziek te kunnen maken? Voor kinderen ook een ideale manier om te ontstressen met leeftijdgenootjes na de drukte van een schooldag. Door het bespelen van een muziekinstrument leer je om je beter te concentreren. Ook leer je tijdens het samen muziek maken op anderen te letten. Je wordt hierdoor socialer en leert anticiperen. Je wordt slimmer. Beginners en gevorderden kunnen bij muziekschool Otto Wolthuis terecht voor gitaar (ook elektrisch- en bas), keyboard, piano, kinderkoortjes. Voor Algemene Muzikale Vorming (vanaf 6 jaar) gebruiken we de cimbaal. Hiermee leren ze spelenderwijs ruim 160 kinderliedjes spelen. Muziekschool Wolthuis Hyacinthstraat 13A, 2252 VD Voorschoten T (071) 561 58 27, www.wolthuis.nl 53

Leuk voor Filevrij de herfst in

De vakanties zijn weer voorbij. Iedereen is weer aan de slag. De tijd waar we weer zuchtend de auto in stappen om in de file naar het werk te gaan. Ben jij de files ook zo zat? Kijk dan eens naar de banenmogelijkheden om de hoek. Op de website www.werkdichterbijhuis.nl kun je je gratis aanmelden en dan krijg je direct inzicht in de vacatures bij jou in de buurt. De kortste weg naar een filevrije baan.

HOET;

strak en aaibaar Vlaams ontwerper Patrick Hoet besloot een aantal jaar geleden, enkel voor zijn eigen optiekwinkels in België, een nieuwe lijn brilmonturen uit te brengen onder de naam ‘Hoet’. De dochter van Patrick, Bieke, ontwerpt eveneens en bedacht ‘Cabrio’, een eigen interpretatie van de traditionele zonneklep. Strak, gestroomlijnd en aaibaar. De topless pet is gemaakt uit kunststof, gelamineerd met alcantara. Een getinte lens, aan de pet bevestigd, zorgt voor extra bescherming van de ogen tegen zon, wind en vliegen! Drie elementen die ons wel eens parten spelen bij een ritje in de cabriolet of op de fiets, of tijdens een spelletje golf. Graafstal Optiek, Langstraat 129-131, 2242 KL Wassenaar, T (070) 511 34 56

www.graafstal.nl

Fleurige

herfst bij De Gieters

Wonen is beleven!

Het beleven van een eigen sfeer die u zelf bepaalt. Wie op zoek is naar een nieuwe bank, vloerbedekking of bed wil inspiratie opdoen en een ruime keuze hebben. Loop de vernieuwde showroom binnen bij Zirkzee, want daar krijg je direct 3.750 m2 inspiratie voor het creëren van je persoonlijke sfeer. Ruim 3.750 m2 showroom met diverse stijlen overzichtelijk opgesteld. “We willen onze klanten de nieuwste trends laten zien. Dan moet je dat zelf wel uitstralen. Vandaar dat we onze eigen huisstijl en showroom eens grondig hebben aangepakt”, aldus Willem-Jan Zirkzee. “Lekker een frisse wind door alles! Dit zal onze klanten ook vast inspireren om er thuis eens flink de bezem door te halen.” Zirkzee Wonen & Slapen, Lammenschansweg 138 Leiden, T (071) 532 38 48 54

In Voorschoten kent iedereen wel de gezellige Gieterfontein van tuinwinkel De Gieters, onderdeel van de welbekende handelskwekerij P. de Groot & Zn. Aanrijdend vanaf de Veurseweg straalt je de vrolijke sfeer van de winkel al tegemoet. Er is een fleurige buitentuin en geurige binnentuin, met een mengeling van verse bloemen en sierlijke tuinen kamerplanten uit de eigen aangrenzende kwekerij. Eenmaal binnen word je aangenaam verrast door de sfeerafdeling met gezellige meubeltjes, gadgets en trendy accessoires voor binnen en buiten. Hier vind je alles om in het najaar nog lekker lang van je tuin te genieten, zoals deze kleurige heideplantjes. Kom snel langs. De tuinwinkel is nog open tot en met eind november. In maart is dan alles weer klaar voor een uitbundig voorjaar. De Gieters, Veurseweg 265, 2251 AC Voorschoten, T (071) 561 26 63

www.tuinwinkeldegieters.nl

r je leven De ideale herfstjas

hangt bij Vriendinnen Bijzondere kettingen bij

Sparkly Beagle.com Ontwerpster Caroline Hondius uit Voorschoten maakt unieke sieraden. Ze werkt met materialen als parels, edelmetalen en (half-)edelstenen als toermalijn, lapis lazuli en labradoriet. De designs lopen uiteen van kleurrijk en prominent tot chic en ingetogen. Alle ontwerpen zijn mooi gefotografeerd, dus je kunt online in alle rust precies het juiste sieraad kiezen. Het is zelfs mogelijk een ontwerp helemaal naar je eigen wensen te laten maken. Dus voor een origineel cadeau, iets moois voor een speciale gelegenheid of een passende ketting bij je favoriete outfit, kijk je op www.sparklybeagle.com of bel: T (085) 878 28 21

Jassen zijn essentieel voor je look en daarom heb je er nooit genoeg. Deze eyecather van Daite hangt bij Vriendinnen op de Leidse Hogewoerd. Die enige winkel hangt vol met dit soort collectors items. Ook van merken als CreaConcept en Save the Queen. Mode voor ladies met lef. Vriendinnen, Hoge Woerd 21 Leiden, T (071) 512 41 05

Parrrrrraplu

Winter Wonderland

in Fins Lapland

Lekker droog de stad in met de echte Leidse paraplu! Heb je ’m nog niet? Mooie aan leiding voor een bezoekje aan het nieuwe Visitor Centre op het stationsplein. Voor € 14,95 shop je stylish!

é tip van Globe Reisburo Cebuto: een wintervakantie in Fins Lapland. Een sprookjesachtige, met sneeuw bedekte omgeving met bossen, bevroren meren en heuvels. De winter in Fins Lapland is sneeuwzeker en biedt onbegrensde mogelijkheden voor een afwisselende en unieke wintervakantie met bijzondere ervaringen. Naast skiën en langlaufen kun je er echt Lapse activiteiten als een Noorderlichtsafari, ijsvissen en een rendiersafari ondernemen. Hier heeft de natuur nog alle ruimte! Glij door dit sprookjesland op een husky slede of wordt voortgetrokken door rendieren. Een pure belevenis… Globe Reisburo Cebuto, Doezastraat 30, 2311 HB Leiden, T (071) 513 39 41, doezastraat@globereisburo.nl www.globereisburo.nl/doezastraat 55

Leuk voor je leven

Rugklachten de baas terwijl je slaapt? Op je gemak bij CEO Women Wie het pand betreedt krijgt direct een prettige indruk van de ruimtelijke, overzichtelijke en luxueuze uitstraling van CEO Women. De exclusieve collectie kenmerkt zich voornamelijk door topmerken als Moschino, JBrand, Cambio, Ambiente, Gerard Darel, Stills en Nice Connection. Voor de elegante vrouw met smaak en lef. Gelegenheidskleding, casual combinaties en avondkleding met net even dat ene bijzondere detail. CEO heeft ook prachtige tassen, shawls, hoeden en ceintuurs. En natuurlijk een serie fraaie bijoux voor de finishing touch. Voor iedereen staat een heerlijk kopje koffie klaar. Geen gehaast. En gratis parkeerplaatsen voor de deur. Wel zo makkelijk. CEO Women, Van Hogendorpstraat 16c, 2242 KZ Wassenaar T (070) 511 11 10

Een goed bed kopen is niet eenvoudig. Sinds de aanschaf van je laatste bed is er veel veranderd qua ligging, techniek en materialen. Voor een goeie keus, heb je echt een vakman nodig. Zo’n vakman is Bothe, niet voor niets de exclusieve Slaapvoorlichter voor Haaglanden en de Bollenstreek. Nieuw bij Bothe is het vorig jaar gelanceerde, revolutionaire Nederlandse merk vandeursen®. Zo’n 80% van de mensen heeft vroeg of laat te maken met rugklachten. Het antwoord op veel rugklachten ligt in beweging, met name in fietsen en lopen. De RCPM®-techniek in elk vandeursen-bed zorgt voor micro draaibewegingen van het bekken om rugklachten te voorkomen, te verminderen of zelfs te verhelpen. Bothe Beddenspeciaalzaak b.v., Laan van Meerdervoort 62, 2517 AN Den Haag, T (070) 345 39 00, www.bothe.nl

Nieuw in Voorschoten:

Depot 258

pepijn

woon & kadoshop Een bijzondere naam voor een leuke nieuwe winkel waarin mode, de gedekte tafel, wonen en cadeaus zijn samengebracht. Hier geldt het motto “Voor elke leeftijd, smaak en beurs”. Het assortiment lijkt oneindig. Prachtige handgedecoreerde serviezen, een mix aan Aziatische kleinmeubelen en woonaccessoires, brocante uit Frankrijk, trendy hebbedingen voor meisjes van alle leeftijden, modieuze tweedehands merkkleding voor kinderen en dames en hippe modeaccessoires. Te veel om op te noemen. Echt een winkel om eindeloos in rond te snuffelen en waar je altijd wel iets van je gading vindt. Depot 258, Schoolstraat 258, 2252 CP Voorschoten, T (071) 562 24 26, www.depot258.nl

Schuin tegenover de dorpskerk in Voorschoten is de gezellige pas vernieuwde Pepijn woon & kadoshop gevestigd. Tafeltjes, dienbladen en theedozen van Riverdale. En Boeda’s, fotolijstjes, schemerlampjes, kaarsen, kaarsenstandaards: echt te veel om op te noemen. Naast de gezellige cadeauartikelen en woonaccessoires vind je er ook een ruim assortiment bijoux, van merken als Amora en Kamelion. Verder horloges van het merk OOZOO en leuke tassen. Ook voor kinderen is er veel keus in sieraden. Hello Kitty, Roosje & Truffelen en Top Model zijn merken waar kids dol op zijn. Kom gezellig eens kijken bij Jannie en Harriet.

Pepijn woon & kadoshop, Schoolstraat 146, 2251 BK Voorschoten, T (071) 561 38 91

BORG & DAPHNE S I E R A D E N

Nieuwe Rijn 3 Leiden

T 071 566 10 30

sieraden@borgendaphne.nl

www.borgendaphne.nl

Weten zĂj veel, of wĂŠten ze veel? Het zijn mensen die we kennen, of juist niet. Mensen met hun eigen netwerken en leefwereld. Mensen die hard werken of minder hard werken, maar in ieder geval van hun eigen vak veel weten en ergens voor gaan. Ze werken met hun handen, met hun hoofd of beiden. Waar ligt hun bezieling nog meer? We brengen ze in beeld en willen dingen weten van ze.

het

vak Een rubriek over gewone bijzondere mensen uit onze regio.

f oto g r a f i e Wo u t e r k e u r i s

Naam: Bert Homan Leeftijd: 51 Eerste baan: Verkoper rotatiedrukpersen Beroep: Wethouder Woon- en werkplaats: Voorhout Burgerlijke staat: Relatie Grootste overtuiging: Liberalisme Tip voor de mensheid: Besef dat je zelf ook

B jong bent geweest en wees verdraagzaam

Eigen baas Een belangrijke groep. Zij zorgen voor nieuwe banen en herstel van de economie. Werken voor eigen geld en risico maakt ze veel bewuster van zaken dan zich ondernemers noemende grootverdieners bij multinationals. Die kunnen risicoloos met geld en mensen ‘gokken’. Na een inter nationale carrière als Marketing en Salesmanager ben ik zelf ook ondernemer geweest van enkele bedrijven. Een goede leerschool voor de politiek.

Nederland Nederland is bekend als het land wat zelf gemaakt is. Nu moet Nederland wat mij betreft opnieuw ingericht worden. Vernielingen en asociaal gedrag moeten strenger aangepakt. Onrecht steviger bestreden. De bemoeizucht van de overheid moet drastisch terug. Nederland moet weer een feest worden om in te leven, te werken en te recreëren. De wegen moeten zo breed dat ze goed doorstromen en in 2020 rijden daarop alleen maar elektrische auto’s. Bus en trein rijden op tijd en zijn betaalbaar. Al met al, Nederland Opnieuw Gemaakt.

Talenten Talenten hebben we allemaal. Mooi is: uit jezelf te halen wat er in zit. Maar dan moet je wel de kansen krijgen. Dat is niet zo in Nederland. Toen ik op de lagere school zat had ik een boezemvriend. Hij kwam uit een keurig gezin waar men echter geen kans zag hem met school te helpen. Toen wij 12 jaar waren kwam het zwaard van Damocles: Ik mocht naar het VWO, hij naar de Mavo (nu VMBO) omdat hij niet de kans kreeg zijn talenten te ontwikkelen waar hij wat meer tijd en begeleiding voor nodig had. Dat betekende dat hij niet uit het leven kan halen wat er inzit. Dat frustreerde mij toen en nu nog. Dat moet anders en daarom ben ik politiek actief. Om met name iedereen echt een kans te geven iets van zijn of haar leven te maken.

Ontwikkelingen Soms zijn tegenslagen nodig om te ontwikkelen. De huidige crisis is nodig om te reflecteren op onze samenleving. Als wij vinden dat armoede betekent dat je geen tv hebt en dat iemand in de bijstand nog best kan sparen, dan moeten wij naar onszelf kijken. Want er bestaat nog echte armoede en met een bijstandsuitkering van ca. 900 euro hou je echt niet veel over. Reflectie is nodig.

Recht en Vrede U en ik denken te veel aan ‘rechten’ en te weinig aan samenleven. De Overheid moet alles regelen vindt men. We kunnen dat zelf niet meer. Onze buren aanspreken als ze te hard rijden in de straat of als hun hond weer eens voor de deur poept en het wordt niet opgeruimd. Of wanneer de radio van de overbuurjongen veel te hard staat. Hoe moeilijk is dat nu? U vraagt toch ook een kopje suiker aan die nieuwe buurvrouw?

Inkt & Papier Zodra ik inkt en papier ruik voel ik me thuis. De grafische industrie was mijn eerste werkervaring. Een mooie en creatieve industrie, waar je ziet wat je maakt. Maar ook beseft dat iedereen het gebruikt om zijn denkbeelden te verspreiden. Goed of kwaad, alles kan gedrukt worden: de Bijbel, de Grondwet, het Rode Boekje, belevenissen van Pipo de Clown, etc. Alles is te vinden op papier.

Bezinning Ik ben er van overtuigd dat dit leven niet eindigt na de dood, maar ook dat wij niet alleen zijn in dit heelal. Onze denkvermogens zijn te klein om alles te bevatten. Bijna alle religies zijn gebaseerd op vergelijkbare normen en waarden. Dat moeten we meer beseffen en verdraagzamer zijn, dan word de wereld een stuk mooier en vreedzamer.

S 62

S Naam: Stephan J.A.B. Stokkermans Leeftijd: 41 Eerste baan: Afwasser/Glazenophaler in

een kroeg in Tilburg Beroep: Commercial Director Grand Hotel Huis ter Duin Woon- en werkplaats: Noordwijk Burgerlijke staat: Getrouwd en 3 dochters Grootste overtuiging: Toeval bestaat niet Tip voor de mensheid: Wees positief en neem je eigen verantwoordelijkheid

Media Het komt Nederland ten goede als de Nederlandse Media en de Publieke Omroepen er voor kiezen om ook de positieve kanten van het leven, de economie en het bedrijfsleven aandacht te geven. Een deel van de huidige problemen is versterkt door de self fulfilling prophecy vanuit de media. Daarnaast wordt het ook tijd dat de (politieke) ideologie verdwijnt uit het publieke omroepbestel. Programma’s als Nova en Binnenhof lijken bijna op een versie van zendtijd voor politieke partijen en dan met name de linkse partijen.

Talenten Ieder mens heeft talenten. Je doet jezelf tekort als je deze niet ontwikkelt en als maatschappij/bedrijf doe je je burgers/medewerkers tekort als je ze niet helpt om talenten te ontwikkelen. In dat opzicht zijn we in Nederland op een hellend vlak beland. Het (vak)onderwijs dient echt opgepakt te worden. En als we mensen die met prestaties boven het maaiveld uit komen eens wat minder omlaag halen of nivelleren scheelt dat ook al een hoop.

2019 7 jaar na 2012. Het jaar 2012 wordt in alle opzichten een bijzonder jaar. Volgens diverse beschavingen en voorspellers bevinden we ons in een transitieperiode en is 2012 het keerpunt. Daarnaast viert Grand Hotel Huis ter Duin in 2012 het 125 jarig bestaan. Ik ben dus erg benieuwd hoe we er over tien jaar voor staan.

Strand Voor iemand die eigenlijk meer heeft met heuvels en bergen is het wonen en werken aan ‘Hollands Finest Beach’ erg bijzonder. Elk seizoen heeft zijn eigen charme en het gegeven dat we in Noordwijk binnenkort het hele jaar ook kunnen genieten van een hapje en drankje op het strand maakt het nog specialer.

Recht en Vrede Een thema wat me steeds meer bezighoudt. Welke wereld laten we na aan onze kinderen? Met de globalisering en bevolkingsgroei zullen we op korte termijn toch echt oplossingen moeten bieden op het gebied van energie en voedsel. Als we niet meer aandacht geven aan deze onderwerpen zal het moeilijk worden om vrede te bewaren en daadwerkelijk recht te spreken. Ook voor Nederland geldt dat recht en vrede wel wat meer aandacht mogen krijgen. De verantwoordelijkheid ligt daarbij natuurlijk wel in eerste lijn bij jezelf.

Inspiratie Het mooiste is om mensen te inspireren en daarmee iets te realiseren wat je vooraf niet voor mogelijk hield. Dat hoeft dus niet per definitie iets groots en ver weg te zijn als de overwinning van Barack Obama, maar is voor mij ook het kampioenschap van het hockeyteam van onze dochters. Zelf vind ik het belangrijk om mensen om me heen te inspireren en werk ik er dagelijks (met wisselend succes overigens) aan om dit te realiseren. Ik geloof er sterk in dat door middel van het geven van positieve energie bepaalde zaken uiteindelijk ook een positieve en juiste wending nemen.

Bezinning Als mensen wat meer ruimte zouden nemen voor bezinning, zou Nederland en de wereld er toch wel een stuk beter uitzien. Ik vind het mooi om te zien dat er toch meer ruimte komt voor wat meer spiritualiteit. Het leven is mijn inziens niet de keuze tussen goed of fout te doen, maar vooral het juiste te doen. 63

Naam: Marja Weijers Leeftijd: 55 jaar Eerste baan: verpleegkundige Beroep: Directeur patiëntenzorg in het

Diaconessenhuis Leiden Woon- en werkplaats: Leiden Burgerlijke staat: gehuwd, 2 zonen Grootste overtuiging: Blijf bij jezelf en doe de dingen die je hart je ingeeft Tip voor de mensheid: Hou de humor erin

distantie en hierdoor kan ik een situatie beter inschatten en in perspectief plaatsen. Ik taxeer de ontwikkelingen daardoor beter en kan zodoende anderen verder op weg helpen.

Talenten je moet gebruik maken van de talenten van de mensen. Dat gebeurt nog te weinig. Ik vind dat daar meer aandacht voor moet zijn. Aan de andere kant: mensen moeten zich ook láten inzetten op hun talenten. Dat zijn de pareltjes! Er is hier bijvoorbeeld een teamleider van een verpleegafdeling die in het kader van haar opleiding een project wil doen. Daar heeft ze zelf duidelijk ideeën over. Ik heb hier met haar over gesproken en haar ideeën passen helemaal in de visie van het Diaconessenhuis om een ziekenhuis te zijn waar medewerkers het gevoel hebben dat ze ertoe doen. Zij gaat er nu mee aan de slag en zal met name door de afdeling Personeel, Organisatie & Opleidingen geholpen worden. Iedereen wordt gestimuleerd en gemotiveerd om een bijdrage te leveren. Zo moet het in mijn ogen ook zijn.

Communicatie Vrije tijd Vrije tijd is tijd die geen geld oplevert, maar wel energie. Voor mij is dat tijd die ik besteed aan flamenco dansen, bandoneon en piano spelen, lezen en hardlopen. Sinds ik in Leiden woon en werk heb ik door het hardlopen al mooie plekjes ontdekt.

Eigen baas Ik vind het erg leuk om eindverantwoordelijke te zijn, net als mensen die een eigen bedrijf hebben. Mijn vader had vroeger ook een eigen bedrijf. Ik hielp vaak mee in de vakanties. Hij heeft me geleerd hoe belangrijk een goed team is èn dat het belangrijk is dat medewerkers zich betrokken voelen bij het bedrijf. Ik wil de mensen die bij mij werken kennen en door de grootte van het Diaconessenhuis kan dat gelukkig ook.

Ouder worden Ik heb veel ervaring opgedaan op veel verschillende werkplekken en heb veel gezien en geleerd. Dat is echt een verrijking. Ouder worden geeft wat

Bij alles wat je doet en bedenkt is communicatie belangrijk. Hier wordt te makkelijk over gedacht. Ook ik betrap me er wel eens op. Je moet zo open en eerlijk mogelijk zijn. Je kunt beter te veel dan te weinig communiceren. Daarnaast is het zo dat er heel veel gesproken, maar weinig ècht gezegd wordt.

Ontwikkeling Ik ben gestart als verpleegkundige, ben moeder geworden en heb mezelf met studie en werk opgewerkt tot bestuurder. Daar ben ik trots op en ik geniet daar ook van. Deze persoonlijke ontwikkeling draagt bij aan de manier waarop ik mijn rol als bestuurder invul.

Inspiratie Inspiratie haal ik uit mensen die net iets anders zijn en denken. Zij prikkelen mij, waardoor ik alert blijf en niet alles als vanzelfsprekend aanneem. Ik wil dat zelf ook uitstralen, door mensen te stimuleren dat te doen wat bij ze past en waar ze goed in zijn. Zo heb ik een muziektheater productie laten ontwikkelen over wat je als patiënt en ook als medewerker mee kan maken in een ziekenhuis of verpleeghuis. Niet te zwaar, maar wel reëel en met een flinke dosis humor. De medewerkers die de voorstelling hebben bezocht kwamen uit de hele organisatie. Zowel artsen en verpleegkundigen als medewerkers van de schoonmaak. Iedereen was erg enthousiast. Het heeft hen geïnspireerd om kritisch naar zichzelf te kijken en hoe ze hun werk uitvoeren, vooral als het gaat om het omgaan met de ander. Dit is een manier die mij aanspreekt om contact te krijgen met je mensen en ze in beweging te krijgen

Vrouwen Vrouwen en het glazen plafond? Het is er nog steeds, maar vrouwen kunnen ook sterk genoeg zijn om hierdoor heen te komen. Mijn motto: je moet doen waar je goed in bent en er voor gaan. Je moet vasthoudend zijn, zaken gewoon goed regelen, risico’s durven nemen, niet altijd vinden dat het 100% goed moet zijn, het is vaak geven en nemen, anders kom je er niet!

Water In Leiden en omgeving is veel water net als in Nijmegen waar ik vandaan kom. Veel grachten waaraan je heerlijk op een terras kunt genieten, zoals aan het Rapenburg of op de Nieuwe Rijn. En als je nog meer water wilt, dan zijn de zee en het strand dichtbij. Heerlijk om met een wijntje bij ondergaande zon te mijmeren en bij te komen van de dagelijkse beslommeringen. 64

Naam: John Kroes Leeftijd: 54 jaar Eerste baan: leraar maatschappijleer

op een LTS in Eindhoven Beroep: directeur Leiden Marketing, directeur Visitor Centre Leiden en directeur bij de Universiteit Leiden Woon- en werkplaats: Leiden Burgerlijke staat: woon samen met vriendin en zoon van 10 jaar Tip voor de mensheid: kom naar Leiden!

Vrije tijd Met mijn baan ben ik ook ’s avonds regelmatig weg. Toch probeer ik zoveel mogelijk tijd vrij te maken voor hobby’s en gezin. De zaterdag is eigenlijk heilig en ik heb er een hardgrondige hekel aan om op dat punt een concessie te doen. De ideale zaterdag start vroeg terwijl vrouw, kind en poezen nog in diepe rust liggen. Al door de stad fietsend zorg ik ervoor dat er broodjes, fruit, kaas, groenten en vis in huis komen. Dan naar de atletiekbaan en joggen door de Leidse Hout, koffiedrinken, douchen, lunchen en in de middag met mijn zoon naar ASC. In het begin van de avond ga ik koken, terwijl ik in de keuken met mijn vrouw een glas wijn drink en de zaken van alledag doorneem. Al sinds mijn studie koop ik onevenwichtig veel muziek. Helaas houd ik niet van downloaden. Bij het beluisteren moet er een hoesje bij (al moet ik die af en toe met een vergrootglas ontcijferen) om mij iets over de muziek te vertellen. In de vakantie lonken stapels boeken. Ik neem over het algemeen graag mijn fotocamera als metgezel mee.

Ouder worden Met ouder worden heb ik eigenlijk weinig problemen. Natuurlijk zie ik dat het lichaam zich aan de leeftijd aanpast, dat de haardos op sommige plekken wat dunner wordt en uiteraard heb ook ik mijn ijdele kanten, maar ik val niet van ellende achterover als ik een nieuwe rimpel ontdek. Het hoort bij het mens zijn en elke leeftijd heeft zijn bekoorlijkheden. Ik zal ook zeker nooit behoren tot het legioen dat gebruik maakt van haarverf of botox om het uiterlijk wat op te poetsen. Wel vind ik het lastig dat ik wat sneller last heb van blessures bij het sporten en dat ik wat eerder de grenzen van mijn lichaam tegenkom.

Talenten Talenten moet je koesteren. Zo heb ik dat bij de universiteit geleerd. Dat geld voor studenten, wetenschappers en ook voor medewerkers. Ze zeggen dat ik een coachende stijl heb van leidinggeven. Ik probeer eenieder aan te spreken op zijn of haar eigen kwaliteiten en we gaan samen aan het werk om die verder te ontwikkelen. Er is een aantal oudmedewerkers dat bij mij terug blijft komen met de vraag om ze af en toe een spiegel voor te houden.

Strand Leiden aan Zee. De ultieme vorm van verpozing. Het is niets, maar tegelijkertijd biedt het strand alles. Ik ga graag en vaak naar het strand om te

gaan liggen of te wandelen. Het maakt eigenlijk weinig uit of het nu zonnig is of dat een straffe wind voor hoge schuimkoppen zorgt. Wij zoeken daarbij meer naar de rustige vormen van strandcultuur, dus je zult mij niet zo snel aantreffen in een discostrandtent in Scheveningen of in een louncheplek in Bloemendaal. Leiden is een aantrekkelijke stad om in te wonen, te werken en om naar toe te gaan. Dat komt door de mooie historische binnenstad, de zaken die de stad inhoudelijk te bieden heeft maar ook het Groene Hart en de directe nabijheid van de kust zijn natuurlijk geweldige pluspunten.

Uiterlijk Hoewel ik best wel vaak andere ‘kleuren’ draag, kennen de meeste mensen mij als ‘die man in het zwart’. Van nature ben ik geen liefhebber van het dragen van een ‘das’. De actie van Claus om zijn stropdas demonstratief af te doen was me dan ook uit het hart gegrepen. Ik heb wel iets met schoenen en ik koop al jarenlang hetzelfde Spaanse merk. Sinds kort is dat merk gelukkig ook in Leiden verkrijgbaar, maar ik herinner mij nog dat ik stapels dozen gevuld met deze schoenen mee naar huis heb gesjouwd vanuit het buitenland. Mij zul je niet zo vaak met een baard van 3 dagen aantreffen. Dat geprik vind ik niet prettig.

Inkt en papier Ik schrijf al heel lang met dezelfde vulpen als waarmee mijn vader vroeger schreef. Die vulpen heb ik als kado van mijn vrouw gekregen. Bij voorkeur schrijf ik met zwarte inkt. Schrijven met een vulpen dwingt je om de woorden zorgvuldig te kiezen. Met een vulpen schrijf je natuurlijk niet echt snel.en omdat ik doorhalingen probeer te vermijden, moet elke letter er eigenlijk direct ‘staan’. Vaak heb ik een zwart ongelinieerd boekje bij me, waarin ik aantekeningen maak. In mijn boekenkast staat nu een behoorlijke rij van die boekjes. Soms blader ik een aantal van die boekjes door om te zien waar ik een tijd geleden mee bezig was.

Vakantie Vanwege een schoolgaand kind zit ik nu vast aan de vastgestelde regionale vakantieperiodes. Het blijft voor mij wennen. Met enige weemoed bekijk ik met enige regelmaat de fotoreportages van de reizen die ik buiten het seizoen samen met mijn vrouw al trekkend door landen als Portugal en Italie maakte. Een ding is niet veranderd: ik hou niet van een tent. We verblijven in een huisje of in een hotel met een goed bed en een normale douche en toilet. 67

Nederland Ik hou van Nederland en ben trots op het familiebedrijf Ruiten Foodpack. We maken producten die typisch Nederlands zijn zoals augurken en zilveruitjes, maar daarnaast produceren we nog veel meer dan dat. Je kan dan denken aan sauzen, marinades, tapenades, olijven, siropen etc. Onze voorouders hebben ons het vak geleerd en zo hopen we het nog lang te kunnen doen.

Vrije tijd Lekker loungen , rommelen om het huis. Mijn vrije tijd besteed ik graag aan mijn hobby’s. Paardrijden op het strand, skiën, rijden met m’n Porsche en op de motor. Dat ronkende geluid vind ik prachtig. Op de motor kun je de telefoon niet opnemen. Je voelt je vrij en je hebt last van niemand. Niet van te voren uitstippelen waar je naartoe gaat, maar gewoon op de bonnefooi. Je komt dan op de leukste plekken en ontmoet interessante mensen.

Inspiratie Naam: Hans van Ruiten Leeftijd: 50 Eerste baan: Ruiten Foodpack (toen nog Van Ruiten

conserven) nog nooit ergens anders gewerkt Beroep: Producent van tafelzuren en delicatessen Woon- en werkplaats: Roelofarendsveen Burgerlijke staat: Getrouwd met Lia, twee kinderen, een zoon en dochter Tip voor de mensheid: Een dag niet gelachen is een dag niet geleefd

Ik kan op de markt lopen en producten zien die ik interessant vind, wil verbeteren of leuker en lekkerder maken. Het zien, proeven en ervaren van nieuwe dingen, dat inspireert mij. Mijn handen jeuken dan om er iets mee te doen. Bijvoorbeeld iets te maken wat mooier op de plank in de supermarkt staat. Eenvoudig door een ander model pot of een betere verpakking. Alles is mogelijk, ‘kan niet’ bestaat niet.

2009 Sinds 1879. We zijn dit jaar al 130 jaar een familie bedrijf. Ik ben de 4e generatie, maar de volgende staat al klaar om het roer over te nemen. Mijn kinderen werken nu al in hun vrije tijd in het bedrijf en zien de toekomst rooskleurig in. Ook in crisistijd hebben de mensen behoefte aan voedsel en delicatessen.

Ontwikkeling Je bent nooit te oud om te leren. We kijken binnen het bedrijf wat we kunnen verbeteren. Denk daarbij aan machines, milieu en efficiëntie. Dit is heel belangrijk want we willen blijven concurreren met andere bedrijven/landen. Wij denken ook met de klant mee bij het ontwikkelen van nieuwe productlijnen, daardoor blijven ze terug komen.

Vakantie Als de hele wereld op vakantie is zijn wij lekker thuis. Wij zijn zomers nog nooit op vakantie geweest. Wij werken dan dubbel zo hard, de oogst komt in deze periode van het land en dat moet de pot in, dus voor ons is dat geen rustige periode. Ik heb ook geen zin om 25 uur in een auto te zitten en files te rijden. Ik ga wel daarna.

Water Ik hou van het water. ik ben namelijk op het water geboren, mijn ouders woonden vroeger in een woonark. Prachtig om over de Braassem en de Kaag te varen of door Leiden. Alles ziet er dan zo anders uit. Ook kijken wij in het bedrijf kritisch naar het waterverbruik. We vangen regenwater op in een tank van een half miljoen liter. Dit gebruiken we dan als koelwater. We verbruiken veel minder water dan in het oude pand. Op deze locatie zitten we nu 3 jaar en alles gaat heel efficiënt.

w WINTER 08/09

www.carelvandermeer.nl • Oegstgeest • Voorschoten • Lisse • Heemstede

d o o r j e r o e n v a n h e u k e l o m v a n V e lv e t M u s i c T ( 0 7 1 ) 5 1 2 8 1 5 7 www . v e lv e t m u s i c . n l

Goed om te horen

Fabergé Dining & Dreaming

Tinariwen Imidiwan: companions

Geoffrey Gurrumul Yunupingu - Gurrumul

Fabergé kennen we ook wel als Monte La Rue, de man van die lekkere lome loungeplaatjes. François Fabergé is een nieuw alter ego en ook daar kan hij perfect mee uit de voeten. Heerlijke down-tempo muziek met zwoele en exotische jaren ‘60 en ‘70 tonen. Soms lijkt het alsof Miles Davis even meedoet of de Franse popgroep Air voorbijkomt. Zomerse klanken, perfect voor in de hangmat, op het strand of gewoon in de tuin of op het balkon. Fabergé heeft in elk geval de perfecte soundtrack verzonnen voor het diner of gewoon om bij te dromen. Dining & Dreaming is de ideale soundtrack voor een lange nazomer, dat is wel duidelijk!

Het vierde album van de uit Mali afkomstige groep Tinariwen. Tinariwen speelt muziek in de Tishoumaren-stijl, letterlijk ‘muziek van de werkloze’, die de moeilijke, ontheemde levenssituatie van de Tuaregs tot uiting brengt. De muziek laat zich het best omschrijven als rauwe Sahara blues. In 2001 braken ze door naar aanleiding van hun optreden tijdens het ‘Festival In The Desert’ in Mali. Carlos Santana, Bono van U2, Thom Yorke van Radiohead, Robert Plant en vele andere muzikanten noemden zich al fans. De plaat ‘Imidiwan’ zoekt zielsverwantschap met de voorouders, met de geëmigreerden, met iedereen die deze muziek aanvoelt. In ‘Tenhert’ hoor je tegelijk een bluesriff, het gezang van Malinese traditionele muziek en ruige gitaarsolo’s. De cd is tijdelijk leverbaar als speciale versie met een bonus-dvd.

Hij heeft de onuitspreekbare naam Geoffrey Gurrumul Yunupingu en komt uit de regio Arnhemland, in het noorden van het Northern Territory van Australië. Hij is blind, maakt deel uit van de Gumatj-stam en was ooit lid van de groep Yothu Yindi, in de rest van de wereld bekend door het hitje ‘Treaty’. Zijn album kwam in 2008 al in Australië uit en daar heeft hij inmiddels de platina status. Ook het westen lijkt de muziek van Yunupingu steeds meer te ontdekken. Vorig jaar stond hij op het podium bij Festival Mundial en inmiddels heeft Radio 2 de zanger ook ontdekt. Wij zijn in elk geval overtuigd dat Geoffrey een bijzondere luistertip is.

Vivaldi & Rebel 4 Elements & 4 Seasons

Movie Babette’s feast

Op deze DVD wordt de ‘Vier jaargetijden’ op een verrassend moderne manier uitgevoerd door de Berlijnse Akademie fur Alte Musik en Midori Seiler als viool soliste. In ‘Les Eléments’ verbeeldt de danser Juan Kruz Diaz de Garaio Esnaola, schepping, ontstaan en vergaan. In de ‘Vier jaargetijden’ zijn de musici zelf bij de choreografie betrokken. Ze zijn niet statisch in een hoekje gedrukt, maar doen ze mee met de choreografie. Ze dansen niet echt, maar bewegen wel mee met de dansers. En de soliste Midori heeft een actieve mimische rol en speelt rustig door terwijl ze met strijkstokken als een stier in de arena word neergehaald. Liggend op de grond met 5 of 6 strijkstokken tussen haar kleren geklemd speelt ze rustig door alsof het de gewoonste zaak van de wereld is. De Franse suite ‘Les Eléments’ van Jean-Fery Rebel en ‘Le Quattro Stagioni’ van Vivaldi versmelten met dans in deze voorstelling tot een volledig nieuw geheel.

De schrijfster van het boek Out of Africa, Karen Blixen is ook de auteur van de roman ‘Babette’s Feast’. De film is jaren niet in Nederland verkrijgbaar geweest en nu brengt Homescreen de film op DVD uit. De film gaat over Babette Hersant, een Parijse vluchtelinge. Ze belandt in een klein dorp aan de kust van Jutland en werkt er als huishoudster bij de dochters van een streng protestantse pastoor. Na 14 jaar als huishoudster gewerkt te hebben wint Babette op een dag een aanzienlijke som geld in de loterij. Om de 100ste geboortedag van de pastoor te vieren willen de zussen een feest geven. Babette vraagt of zij het mag doen en ze besluit om het hele dorp op een enorm feestmaal te trakteren. De film heeft een oscar gewonnen en dat is niet voor niets. In het ‘eetfilm’ genre (‘Chocolat’, ‘La grande bouffe’ en ‘The cook, the wife, the thief & her lover’) is dit volgens velen een van de beste.

Movie Millennium: mannen die vrouwen haten ‘Mannen die vrouwen haten’ is de verfilming van het gelijknamige eerste deel uit de Millenium-trilogie van Stieg Larsson waar al meer dan 15 miljoen boeken van verkocht zijn. Het verhaal draait om journalist Mikael Blomkvist, gespeeld door Michael Nyqvist (‘Wallander’ en ‘As It Is In Heaven’) en tegenpool Lisbeth Salander. Millenium verwijst naar het blad van uitgever annex journalist Mikael Blomkvist. Hij is in afwachting van de voltrekking van een gevangenisstraf die hem opgelegd is wegens smaad. Hij krijgt het aanbod om tegen een fiks honorarium uit te zoeken wat er 40 jaar geleden is gebeurd met het nichtje Harriët van de steenrijke zakenman Henrik Vanger. Het onderzoek lijkt dood te lopen, totdat Blomkvist hulp krijgt van computer-hackster Lisbeth Salander. Hun onderzoek brengt hen bij een zeer duister en smerig familiegeheim van de Vangers. Must see! 71

KUNSTS ‘Verweven’ fotokunst en textiele creaties in Galerie MOOI

De foto’s van Barend Houtsmuller en de textiele creaties van Lia Luijendijk zijn voor deze tentoonstelling nauw op elkaar afgestemd en hebben een zichtbare relatie met elkaar. Houtsmuller vindt zijn onderwerpen door zich te focussen op de vrouwelijke, sensuele kant van het leven. De creaties van Luijendijk onderschrijven de vrouwelijke, verleidelijke en aaibare kant van de personages. De samenwerking bereikt een hoogtepunt bij het gezamenlijk creëren van de opnames in de stoffige, robuuste en verlaten ruimtes van het voormalige Defensieterrein in Woerden. Deze omgeving nodigt uit tot het ‘creëren van polariteiten’. De ruwheid en hardheid van het terrein, de wanden en metalen elementen staan in een prachtig contrast met de kwetsbare vrouwen en zachte stoffen in zwoel zwart en sereen wit. Galerie MOOI, Noordwijk, T (06) 53 418 578, expositie van 20 september tot en met 31 december 2009 www.galeriemooi.nl

KunstSpecials staat onder redactie van kunsthistorica Renée Korbee; galeriehouder van de Noordwijkse Galerie MOOI. U kunt uw informatie voor deze rubriek mailen naar: info@galeriemooi.nl of opsturen naar: Galerie MOOI, Parallel Boulevard 214c, 2202 HT Noordwijk, T (06) 53 41 85 78. Uit de ingekomen reacties wordt voor elk LEVEN!-nummer een selectie gemaakt. foto Barend Houtsmuller & textiele creatie Lia Luijendijk, Réveiller, 60x80 cm, Fine Art paper, pigment inkt

Ex-Benetton-fotograaf in Boerhaave Museum

liviero Toscani’s naam werd definitief gevestigd door zijn opvallende reclamecampagnes voor het kledingmerk Benetton in de jaren ’80 en ’90 van de vorige eeuw waarbij hij onder meer zeer controversiële portretfoto’s maakte van een stervende aidspatient en van ter dood veroordeelden. Met de expositie ‘Razza Umana Italia’, heeft Toscani een bonte serie portretten geschoten van de inwoners van Italië. Hij reisde door zijn geboorteland om de verschillen en overeenkomsten in de gezichten van de inwoners te documenteren. Het resultaat is een etnografische atlas met prachtige portretten van de grote variatie aan mensen. Museum Boerhaave Leiden, T (071) 521 42 24, expositie t/m 22 november 2009 Oliviero Toscani: reclamecampagne voor Benetton 72

www.museumboerhaave.nl

Waterwerken door Harold Schouten

Harold Schouten schildert landschappen met veel water; eigenlijk ‘waterschappen’ zoals zeegezichten, stromend rivierwater, of stilstaand water in een vijver of zwembad. Op zijn fascinerende panoramische olieverfdoek ‘Bricolage à la plage’, te zien in het Katwijks Museum, gebruikt hij enkele van zijn eigen water- en landschappen als achtergrond; het schilderij is tegelijk landschap en stilleven. We zien de Noordzee en strand door de deuren en ramen van een strandhuisje. Aan de ‘wand’ van het huisje hangen dus ook Schoutens eigen zeegezichten: een verrassende kijk op het stilleven van nu. Meer werk van Harold Schouten: Katwijks Museum, T (071) 407 29 89, expositie tot en met 11 oktober 2009 www.katwijksmuseum.nl

Harold Schouten, Bricolage à la plage, olieverf op doek, 90x130 cm, 2009, www.haroldschouten.nl

PECIALS Abstract en figuratief werk

van Voorschotense kunstenaar Emmelie Zipson

nnemarie Smitshuysen is op veel terreinen van de beeldende kunst actief zoals tekenen, schilderen, beeldhouwen, footstools maken en meubels stofferen. Haar passie ligt voornamelijk bij het schilderen; vooral vrouwelijk naakt. Inmiddels schildert Smitshuysen ook abstract in acrylverf met een combinatie van rijstpapier en andere gemengde technieken. Colourful Happiness is een kleurrijk voorbeeld hiervan. Ook verwerkt zij woorden en soms ook hele teksten in haar werk. Er kan een afspraak op haar atelier in Voorschoten worden gemaakt: T (071) 561 57 72. Meer werk van deze kunstenaar is te zien op haar website: www.annemariesmitshuysen.nl.

‘ When the Lady Sings’ Emmelie Zipson & Joy Wielkens

In het Sassenheimse theater ‘t Onderdak kunt u twee totaal verschillende toptalenten in een verrassend samenhangende show zien. Emmelie Zipson zal een eerbetoon brengen aan de black diva’s met topsongs uit de jaren 20 en 30 van de vorige eeuw. Joy Wielkens zingt eigen liedjes uit het Braziliaans getinte ‘Negra’. Deze combinatie resulteert in een wervelende avond waar beide zangeressen met hun eigen achtergrond voor grote expressie en kwaliteit zorgen. ’t Onderdak Sassenheim, vrijdag 16 oktober 2009 om 20.15 uur, T (0252) 225 874 Colourful Happiness, acryverf & gemengde technieken op doek, 200x120 cm

www.hetonderdak.nl

Nuova Grande Victorine de menselijke stem als wapen!

Het Plantsoentheater met Sheila Lever en Eva Smid speelt ‘Nuova Grande Victorine’ van Ger Beukenkamp: een wereldberoemde operazangeres geeft een masterclass in Nederland (Leiden). Een leerlinge heeft het zeer zwaar te verduren. Waarom al die vernederingen, die bekentenissen, die eenzaamheid? Van 23 september tot en met 15 november alle woensdagen tot en met zondagen in de 17e eeuwse Regentenkamer van het Meermanshof, Oude Vest 159a, Leiden www.plantsoentheater.nl Nuova Grande Victorine, foto: Ellen Hylkema, vormgeving: Sophie Lever 73

“ Sneller weer aan de slag”

Verzuimbegeleider Ed Slobbe:

“Hallo,

hoe gaat het met je?” Het is een heel normale vraag. Vaak een beetje achteloos gesteld. Toch kan zo’n vraag heel confronterend zijn. Of je hebt als werkgever eigenlijk geen zin of tijd om naar het antwoord te luisteren. Dan bel je Verzuim Beheer en vraag je naar Ed.

ls je personeel hebt, lijken ziekmeldingen een onontkoombaar verschijnsel. Bij een gewoon griepje of een blindedarmontsteking is het slechts een kwestie van tijd, voordat de medewerker weer fris en monter aan de slag gaat. Voor beide partijen vervelend, maar te overzien. Als de klachten vager worden of langer duren is er vaak meer aan de hand dan op het eerste gezicht het geval lijkt. “Dan kun je natuurlijk wachten op het volgende rapportje van de bedrijfsarts”, knikt Ed Slobbe, “maar dan ben je zo weer zes weken verder. En dat is voor alle betrokkenen gewoon niet goed.”

Vinger aan de pols De mensen van Verzuim Beheer & Arbo Rijnland houden bijna letterlijk de vinger aan de pols. “Dit zijn kleinschalige organisaties. Veel

van onze klanten zitten hier in de regio, dus we kunnen snel in actie komen. Meteen in gesprek. En dan niet in een anoniem kantoor, maar in het eigen bedrijf. En dan gaan we ook echt even doorvragen. De gemiddelde leidinggevende heeft daar tegenwoordig gewoon geen tijd meer voor”, legt Slobbe uit in het markante bedrijfspand in Noordwijk Binnen. “Sluimerende conflicten of een pijnlijke situatie in de privésfeer kunnen er bijvoorbeeld voor zorgen dat mensen zich vaker ziekmelden, terwijl er dus heel iets anders aan de hand is. Dan zijn alle partijen erbij gebaat dat er snel een oplossing komt.” Een zieke werknemer kan een enorme kostenpost vormen. Werk blijft liggen of moet door dure vervangers gedaan worden, terwijl de loonkosten rustig doorlopen. “Ik werk het liefst met echte ondernemers”, aldus Slobbe. “Mensen die met hart en ziel hun bedrijf runnen, zijn

vaak wat minder goed in het begeleiden van zieke werknemers. En daar is niks mis mee. Die moeten dat gewoon aan ons overlaten.” Slobbe merkt dat het voor personeel ook lang niet altijd gemakkelijk is om ‘de baas’ deelgenoot te maken van persoonlijke problemen of om een arbeidsconflict samen op te lossen. “Daarom is onze onafhankelijke begeleiding zo effectief. Wij zorgen ervoor dat er duidelijkheid komt en dat ook de papierwinkel keurig op orde is. Mensen worden snel doorverwezen – eventueel naar onze eigen bedrijfsartsen – of we zorgen dat de wachttijd voor een ingreep verkort wordt. Personeel kan daardoor sneller weer aan het werk.” Het komt ook voor dat het beter is om de arbeidsrelatie te beëindigen of een werknemer naar een andere werkgever te begeleiden. “Ook in zo’n situatie is het beter om snel knopen door te hakken. Met een goede communicatie, hoeft een ontbindingsprocedure niet eindeloos te duren. Dan ben je allebei weer vrij om de toekomst in eigen hand te nemen.”

Verzuim Beheer Van Limburg Stirumstraat 13 2201 JM Noordwijk T (071) 364 20 40 www.verzuimbeheer.nl

Rijnland bv Van Limburg Stirumstraat 13 2201 JM Noordwijk T (071) 364 20 41 www.arborijnland.nl 75

OPENING 2 0 S E P T E M B E R , 1 4.00 U U R

Openingsexpositie t/m 15 november met werk van schilderes Ria Nieswaag en bronzen beelden van Leon Veerman, Rieke van der Stoep, Frans van Straaten en Anke Birnie. Daarnaast glasobjecten van Nederlandse en Zweedse glaskunstenaars. Galerie Cattani JosĂŠ Kroone, Advies en Kunstbemiddeling Plantsoen 25, 2311KG Leiden, tel. 06 46 46 62 22 www.cattani.nl Openingstijden Zaterdag en zondag van 13.00 tot 17.00 uur en op afspraak.

Gastcolumn

d o o r W i ll e m K o o r e m a n s r

Mijmerend door Leiden

“Iedereen kende

hoerige Sien” A

ls nazaat van de eerste Kooreman (Cooreman) die zich nipt voor 1700 vanuit Amersfoort in Leiden vestigde, voel ik me een echter Leidenaar. Bovendien geboren en getogen in het deel van Leiden ‘waar de Rijnen samenstromen’, zoals Rens Heruer in Het Leids Volkslied schrijft. Het gebied waar zich eeuwen geleden de eerste landbouwers en veehouders vestigden. Als binnenstedeling wandel ik graag door de stad, het liefst zo vroeg mogelijk met een ontwakend zonnetje. Op zondagochtend is de wandeling een ware verademing; geen lawaai van gemotoriseerd verkeer, alleen enkele veegwagentjes van de Dienst Milieu & Beheer van de Gemeente Leiden, vroeger gewoon ‘de Reinigingsdienst’. Al zonnekruiend in de aangename stilte gaan mijn gedachten nog weleens op de loop. Mijn wandeling begint bij Molen de Valk, een prachtige stellingmolen uit 1753. Daarvandaan loop ik richting Lammermarkt, voorheen de Korte Langegracht. Deze gracht werd in 1876 gedempt ten behoeve van de uitbreiding van de veemarkt. Sinds dat jaar werd er ‘markt van lammeren en klein vee’ gehouden. Enkele jaren later werd er op de kop van de Lammermarkt een schoolgebouw en een ijkkantoor gebouwd. Het schoolgebouw werd later gebruikt door de ‘Geneeskundige Dienst’. Klassikaal liepen we vanaf het Noordeinde, waar de ELS toen gevestigd was, naar deze locatie. Onderweg stoer pratend over de aangekondigde marteling die we moesten ondergaan. Ik voel nog die dikke injectienaald in mijn bovenarm, ingebracht door een norse, autoritaire arts in een gesteven witte jas. Een verpleegster, eveneens in smetteloos wit met een heus verpleegstershoedje op, maakte de naalden schoon en voorzag de glazen spuiten van nieuw vaccin. Tijdens de veemarkten was er rond het veemarktterrein een enorme bedrijvigheid. Het vee werd uit de schepen in de Oude Singel naar de markt gedreven via de Marktsteeg en de Lange Scheistraat. Als ventje probeerde je in de vakantie een paar centen bij te verdienen door mee te helpen met het opja-

gen van de schapen naar de witte hekken onder het ronde afdak. Deze hekken konden door profielen in paaltjes in allerlei vormen worden geplaatst. Het gebeurde niet vaak dat je wat verdiende want de meeste boeren ‘beten een gulden in drieën’. In plaats van een paar dubbeltjes verdiend te hebben, kwam je vaak onder de smurrie thuis. Geen ijsje van Voortman op de Hoogstraat, maar een boze moeder en vroeg naar bed was je loon. Vanuit de Lange Scheistraat via het bruggetje over de Oude Singel, en de Lange Lijsbethsteeg, voorheen Elisabethsteeg, kom ik in de Camp. Waarschijnlijk is deze wijk genoemd naar de Vrouwenkamp door het voorheen grote aantal nonnenkloosters. Mijn vader (1900) woonde in zijn jeugd op de hoek van de Oude Vest en de Hazewindsteeg. Zijn ouderlijk huis werd door studenten ‘het huis met het vriendelijk aangezicht’ genoemd omdat de gevel voorover hing. Wellicht hadden zij nog niet van een waterslag gehoord. Van hem hoorde ik allerlei spannende verhalen uit de Camp. Vechtpartijen tussen dronken huzaren, slemppartijen en de aanwezigheid van hoeren. De bekendste was volgens hem ‘hoerige Sien’. Naar verluidt stond zij regelmatig in de deuropening in een wit jasschort. Ver voor die tijd woonden er Fransen (hugenoten) en Walen in deze wijk en werd daardoor de Franse Wijk genoemd. De Onze Lieve Vrouwenkerk werd na de reformatie omgedoopt tot Vrouwenkerk om het ‘roomse’ tintje er een beetje af te halen. De kerk+ werd geschikt gemaakt voor het grote aantal Walen dat ter kerke ging. Op het Vrouwenkerkplein onderbreek ik de wandeling voor lopig en ga genieten van een heerlijke espresso bij café Het Praethuys. Het kan ook een biertje worden, dat ligt aan de klok.

Leidenaar Willem Kooreman is jarenlang mede-eigenaar geweest van het overbekende bedrijf Kooreman Meubelen. Voorts heeft hij meegewerkt aan de samenstelling van het Leids Woordenboek van Hans Heestermans. 77

Lakenhal directeur Meta Knol

“ Het museum is geen meneer die vertelt wat jij van iets moet vinden.” ‘Vertrouw op je eigen waarneming’, dat is de boodschap die Meta Knol haar bezoekers wil meegeven. Dat betekent vooral niet te veel tekst en sturing maar juist het stimuleren van de zintuigen. Hoe gaat ze dat doen?

20 oktober 2009 t/m 3 januari 2010

www.lakenhal.nl 78

T e ks t e n f o t o g r a f i e S a n d e r P a r d o n

as de laatste jaren, toen ze al een tijdje conservator was bij het Centraal Museum in Utrecht, kreeg de gedachte echt vorm bij haar om te kiezen voor een eventuele directiefunctie binnen de museumwereld. De nu 40-jarige drs. Meta Knol hoefde niet lang na te denken over het aanbod om die plek bij De Lakenhal in te nemen. En als Van Doesburg kenner valt ze nu met de neus in de boter. Ingebed in een groots opgezette tentoonstelling over de internationale avant garde, krijgt Van Doesburg alle ruimte, geïnitieerd door De Lakenhal en in samenwerking met Tate Modern in London. “Dat is een cadeautje ja. Met dank aan de ondersteuning van de Gemeente Leiden. De Stijl als stroming is trouwens opgezet in Leiden, dat weet ook niet iedereen, maar dat is natuurlijk een prachtig gegeven in deze context. Van Doesburg was een alleskunner, een grote inspiratiebron.” Samen met haar voorganger Edwin Jacobs, die van plek ruilde met Knol en nu directeur is van het Centraal Museum in Utrecht, schreef ze in 2007 het veel besproken Manifest voor een Mondig Museum, dat veel stof deed opwaaien in de museale wereld en veel aandacht kreeg in de media. Kern van deze visie was het vernieuwende beleid dat hen voorstond, meer openheid, weg met het stof en een nieuwe balans tussen kunst en leven. Knol heeft een uitgesproken mening over de inhoud maar ook over de confrontatie van het gepresenteerde met het publiek. “Een bezoek aan een museum moet een overrompelende, intense ervaring zijn. Ik streef niet

naar een zo objectief mogelijke presentatie, want dat kan bijna niet, maar naar een beleving met een begin en een eind. De Van Doesburgtentoonstelling, samengesteld door onze conservator Doris Wintgens, is wat dat betreft een mooie uitdaging. Juist Van Doesburg was zo anders, zo recalcitrant. Waar Mondriaan altijd zocht naar een perfecte balans (geen papiertje of potlood lag scheef op zijn bureau) daar zette Van Doesburg alles op zijn kop. Ook zijn eigen schilderijen kantelde hij met 30 of 40 graden. Dat kon natuurlijk niet en daarmee plaatste hij zich buiten de regels van De Stijl. Wat hij goed doorhad was dat juist dat diagonale in zijn schilderijen de zintuigen van de kijker op scherp zet.” Voor de nieuwe directeur is er genoeg te doen de komende jaren. Behalve het Van Doesburg project, is er in 2011 de grote Lucas van Leyden overzichtstentoonstelling en worden tussendoor alle 32.000 stukken van De Lakenhal opnieuw op hun betekenis beoordeeld. Dat proces wil ze niet alleen maar achter de schermen laten plaatsvinden: in een open, trans parant museum kan het publiek over de schouders van het museumpersoneel meekijken. Er gaat daarom in 2010 in het openbare deel van het museum actief gewerkt worden aan de collectie: Werk in Uitvoering. Via internet worden de resultaten meteen openbaar gemaakt. Aansluitend daarop vindt in 2012 de grote renovatie en nieuwbouw plaats. Meta: “We zijn met ons gezin op zoek naar een huis hier in de buurt. Ik wil dicht bij deze plek wonen, er bovenop zitten, er gebeurt hier veel.” www.lakenhal.nl

Tokyo street scenes, nieuw werk van Tony Soulié

Kunsthuis Leiden

Volop in beweging! In de Hartesteeg, een zijstraat van de Nieuwe Rijn naar de Nieuwstraat, is Galerie & Kunstuitleen Kunsthuis Leiden gelegen. Het initiatief van de broers Bart en Henk-Jan Mulder geniet inmiddels bekendheid in heel Nederland. De collectie beslaat inmiddels ruim 7.500 kunstwerken van zo’n 130 nationale en internationale kunstenaars.

e Leidse broers Mulder zijn ondanks hun bekendheid nog lang niet van plan op hun lauweren te rusten. Leven! had een gesprek met de twee bevlogen ondernemers.

7.500 kunstwerken? Bart: “7.500 kunstwerken is inderdaad wel een behoorlijk omvangrijke collectie. Gelukkig bedienen wij klanten uit heel Nederland en daar zitten ook grote ondernemingen bij die kunst bij ons huren. In de loop van de jaren bouw je dan dus eigenlijk min of meer vanzelf een grote collectie op.” Henk-Jan: “En door onze uitleenmogelijkheden is de drempel om een mooi kunstwerk in huis te halen ook voor particulieren een stuk lager dan wanneer ze direct over een aankoop moeten beslissen. Een grote toeloop van klanten zorgt er eigenlijk ook automatisch voor dat je continu in je collectie kan blijven investeren en op zoek mag naar nieuwe kunst en kunstenaars. Juist dat aspect maakt ons vak zo leuk!”

Nieuwe aankopen, kunstbeurzen, exposities, uitleen en binnenkort ook een heus kinderkunst-festival 80

tijdens de Leidse Kunstroute in samenwerking met de Lakenhal. Jullie vervelen je geen moment? Bart: “Haha, nee, we komen eigenlijk altijd een paar dagen per week tekort. Gelukkig hebben we een fijn team om ons heen dat ons helpt om alles in goede banen te leiden. HenkJan en ik staan er middenin. We proberen tegelijkertijd ook voldoende tijd vrij te maken om bij kunstenaars op bezoek te gaan en beurzen te bezoeken waar we zelf niet staan. Je moet proberen jezelf te blijven ontwikkelen en nieuwe ideeën op te doen. Op die manier houdt je de collectie voor de klanten aantrekkelijk.”

Jullie zien veel. Is het niet lastig nog verrast te worden? Henk-Jan: “Los van de bezoeken die wij zelf afleggen worden we gemiddeld twee keer per dag door kunstenaars benaderd met het verzoek hun collectie eens te bekijken. Je ziet inderdaad veel. Het gebeurd helaas niet vaak dat je tegen iets volstrekt vernieuwends aanloopt, dat je ook nog eens aanspreekt. Maar de enkele keer dat dat wel gebeurd maakt het des te interessanter.” Bart:

Recent aangekocht: Karel Appel uit 1978

Casper Faassen, verrassende ontwikkeling in fotografie

“Vaak komen de verrassingen eigenlijk juist van de kunstenaars waar we al mee samenwerken.”

Hoe bedoel je dat? Bart: “Neem Casper Faassen bijvoorbeeld, hij is vooral bekend geworden door zijn bijzondere schilderstijl, maar onlangs ontwikkelde hij een volstrekt nieuwe toepassing van kunstfotografie. Toen we dat voor het eerst op een beurs toonden waren de lovende reacties niet van de lucht. Dat zijn bijzondere momenten die je dan min of meer aan komen waaien.” HenkJan: “Ja, en ook de ‘gewone’ ontwikkelingen in de collecties van de kunstenaars waar we mee samenwerken zijn altijd prachtig om te zien. Neem de laatste werken van Tony Soulié of Jörg Döring bijvoorbeeld. Of de oudere stukken van Karel Appel die we aan de collectie mochten toevoegen. Als we dat soort werk binnenkrijgen is het telkens weer feest.”

Hebben jullie nog wensen voor de toekomst? Bart: “Zakelijk bedoel je neem ik aan? Nou, we zijn erg blij zoals het nu allemaal loopt. We halen zeer veel voldoening uit onze samenwerking met de kunstenaars en zijn erg dank-

Sensational het laatste werk van het jonge Duitse talent Jörg Döring

baar voor het enthousiasme van onze klanten. Natuurlijk zijn er nog wel wensen. We kijken voorzichtig naar deelname aan vooraanstaande kunstbeurzen in New York en Londen bijvoorbeeld… maar alles op zijn tijd, er moet wel wat te wensen overblijven!”

Mogelijkheden Bij de Kunsthuizen koopt of leent u een kunstwerk van hedendaagse kunstenaars van naam. Ook voor bedrijven zijn er op dit gebied uitgebreide mogelijkheden. U kunt ook bij het Kunsthuis terecht voor een kunstwerk in opdracht of voor een origineel kunstzinnig cadeau. Uiteraard adviseren zij u graag. Openingstijden: woensdag t/m zaterdag van 11.00 - 17.00 uur en op zondag van 13.00 - 17.00 uur, of op afspraak. Kunsthuizen BV. Hartesteeg 2b, 2312 JX Leiden T (071) 528 44 80, E info@kunsthuizen.nl

Topscheidsrechter Pieter Vink:

“Ik ben een

winnaar”

De in Noordwijkerhout wonende Pieter Vink is de nummer één scheidsrechter betaald voetbal van Nederland. IJdelheid en een allergie voor onrecht brachten hem als geslaagde arbiter aan de top.

T e ks t e n f o t o g r a f i e S a n d e r P a r d o n

ooie carrière, nu al, van de 42-jarige in Noordwijk geboren Pieter Vink. Hij begon als keeper, floot af en toe een lokaal wedstrijdje bij gebrek aan vrijwilligers en kwam er als snel achter dat fluiten hem beter af ging dan ballen vangen. Hij volgde cursussen en was twintig jaar toen hij vol overtuiging voor het zwarte tenue koos. De rest is geschiedenis. Sinds 2001 staat hij op de begerenswaardige A-lijst en in 2004 werd hij verwelkomd op de UEFA elitelijst. Voorlopig hoogtepunt was de in dit voorjaar gespeelde wedstrijd Real Madrid tegen Juventus. Vink: “Gelukkig wen ik nooit aan die massa, een stadion met 90.000 mensen, 300 miljoen televisiekijkers, 40 camera’s langs en boven het veld en een handel in tv-rechten van honderden miljoenen. Grote belangen dus en dan sta ik daar op de stip met een fluitje van twee euro en wordt de wedstrijd mede bepaald door mijn beoordelingen. Mooi toch?” Vink was vroeger agent en hij herkent de overeenkomsten met zijn eerdere ambt: “Ik ben een principieel mannetje, opgegroeid met een mandje aan normen en waarden. Ik ben niet van de jij en jou cultuur. Dat helpt me in mijn vak. Ik ben consequent, consistent. Daarom kan ik dus rood geven in de derde minuut van de wedstrijd als ik vind dat iemand te ver gaat. Dan is de toon gezet, maar dat is dan maar zo. Maar ik ben ook een winnaar, de Olympische gedachte is niet aan mij 82

besteed, ik speel om te winnen, niet om het spel. Of ik nu zit te kaarten met mijn dochter van elf of op het gras sta tussen 100.000 mensen. Dat de belangen groot zijn weet ik, maar daar denk ik tijdens het spel totaal niet aan.” Vink is fulltime in dienst bij de KNVB en ontvangt dagelijks zijn werkschema, dat vooral bestaat uit fysieke arbeid: “Ik krijg iedere dag een trainingsprogramma over de mail, meestal opgebouwd uit een duurtraining, sprintoefeningen en warming-ups. De plek waar ik woon biedt gelukkig voldoende ruimte. Ik loop zo vanuit mijn huis de duinen in, ik ga hier dus nooit meer weg, ook niet na mijn pensioen. Hartslag en conditie worden tijdens de training minutieus bijgehouden door een band die ik om mijn borst draag. ’s Avonds leest de computer die uit en mail ik als het ware mijn conditie terug naar de KNVB. Zo weten ze dagelijks hoe het er voor staat. Het is gewoon topsport, alleen ik krijg maar een paar duizend euro voor een wedstrijd, terwijl ik spelers fluit die 300.000 euro per week verdienen. Ik klaag totaal niet hoor, maar het is wel aardig om even te vermelden.” Te klagen heeft Vink zeker niet want hij behoort tot het selecte gezelschap van 7 beste scheidsrechters die internationaal fluiten. De keus van de UEFA welke scheidsrechter welke wedstrijd fluit is, buiten het feit dat je top moet presteren ook een spel van gunnen en netwerken. Vink: “Het enige dat ik dus moet doen is goed fluiten en me volledig inzetten. En dat doe ik dan ook. Ik kijk alles op het gebied van voetbal

â&#x20AC;&#x153; Mijn droom is een Europese finale. Het kan nog, over drie jaar is het afgelopen.â&#x20AC;?

“ Ik sta graag in het middelpunt van de belangstelling. Daar betaal je een prijs voor, in elk vak.”

Pieter Vink in de Home of Football van de FIFA in de FIFA Strasse in Zurich samen met de grote baas Sepp Blatter achter de hoogst haalbare prijs: de gouden wereldbeker

op tv en ga zelf ook vaak naar wedstrijden. Voor een wedstrijd die ik zelf fluit bereid ik me goed voor, zodat ik weet hoe keepers uittrappen, hoe spelers zich gedragen enz. Hoe meer je weet, hoe beter je kunt anticiperen, zodat je in het veld op de goede plek staat als er iets gebeurt.” Hiermee raakt Vink de kern van de moeilijkheid van het vak van scheidsrechter. Want foutloos fluiten lijkt een utopie. Zelfs met de oortjes waarmee de scheids en zijn assistenten tegenwoordig worden uitgerust kun je nooit alles zien. Buitenspel en bal over de doellijn zijn de meest besproken beslismomenten die nog steeds alleen met het oog en in een split second beoordeeld worden. Vink en veel van zijn collega’s willen het al jaren anders: “Bij buitenspel moet je de speler aan de bal kunnen zien maar tegelijkertijd de man die buitenspel staat. En bij bal over de lijn of een andere overtreding ben ik afhankelijk van het vrije zicht. Daar is al veel over gesproken, maar vooralsnog wil de FIFA er niet aan. Ik zou ervoor willen pleiten om te beginnen met een camera op de doellijn. Dan is die discussie over. Daarnaast is het spel veel sneller geworden en vraagt het dus steeds meer van scheidsrechters en assistent-scheidsrechters. De belangen zijn zo groot dat je cruciale beoordelingen moet kunnen verifiëren aan de hand van de computer.” In het Engelse voetbal deed sinds kort overigens een andere meettechniek z’n intrede, maar dan gericht op de referee. Boven het veld hangen camera’s die alle bewegingen van de scheidsrechter registreren. Aan het eind van de wedstrijd krijgt de scheids een uitdraai met zijn gegevens als gemiddelde snelheid, gemiddelde afstand tot de bal, aantal getrokken sprintjes, totaal afgelegde afstand enz. Alle betaald voetbalscheidsrechters in Nederland worden trouwens vanaf de tribune door een speciale afgezant van de KNVB nauwlettend gevolgd gedurende de wedstrijd. Elke beslissing en beweging worden genotuleerd. De scheidsrechter ontvangt naderhand een gedetailleerd rapport over zijn gefloten wedstrijd. Een andere kwaliteit van Vink noemt hij zijn stressbestendig84

Vink thuis bij zijn eigen trofeeën: “Het zijn herinneringen, bekers zal ik nooit winnen, maar scheidsrechters krijgen altijd de wedstrijdbal en na afloop allerlei souvenirs, van pennen, munten tot oorkondes, zilveren fluitjes enz. Ik bewaar alles.”

heid. Geleerd op de politieschool en gesterkt door de jarenlange ervaring op straat en later in de stadions. Vink: “Ik ben niet zo gauw onder de indruk van wat mensen zeggen of doen. Dat pantser moet je hebben in dit vak. Ik ben wel gehard in de loop der jaren. Al vanaf dat ik bij de mobiele eenheid zat, leer je omgaan met mensen die het niet altijd even goed bedoelen met je. In de stadions krijg je regelmatig te horen wat ze van je moeder vinden. Toch laat ik mijn werk er niet door beïnvloeden. Ik sta graag in het middelpunt van de belangstelling. Daar betaal je een prijs voor, in elk vak. Na de wedstrijd in Spanje heb ik een aantal dagen lang op de voorpagina gestaan van de landelijke voetbalpers. Een fout die je maakt als scheidsrechter wordt enorm uitvergroot. Als ik de pers te woord sta is dat niet omdat ze me zo’n goede wedstrijd vonden fluiten. Ik kom alleen op tv als er shit is. Vind ik niet erg, en ik sta de pers altijd te woord. De afspraak is wel dat ik eerst de beelden terug wil zien voordat ik commentaar geef. De journalist ziet ze ook voordat hij mij spreekt.” Jarenlang vergezelde vader Vink zijn zoon bij de wedstrijden, totdat hij begin dit jaar plotseling overleed op 76-jarige leeftijd. Zoon Pieter mist zijn reismaatje: “Hij ging altijd mee, niet één wedstrijd uitgezonderd. Ik mis hem elke keer bij elke wedstrijd.”

De gastronomische toppen van Alta Badia

Genieten in de Dolomieten

Zuid-Tirol, ruwweg halverwege tussen Verona en Innsbruck, is ontdekt door de skiënde levensgenieter. De laatste jaren zijn er hier ettelijke nieuwe hotels en wellnesscentra geopend, terwijl de culinaire traditie nieuwe hoogtes bereikt.

T e ks t S a n d e r P a r d o n

et name de Alta Badia vallei met haar 6 pittoreske dorpjes staat bekend als een toevluchtsoord voor sportieve smulpapen. Hier vind je zo’n 500 kilometer piste, maar ook liefst drie sterrenrestaurants. Een verblijf staat hier in het teken van aandacht voor lichamelijke en geestelijke gezondheid. De vallei combineert trendy design met oeroude tradities en panoramische vergezichten.

Bloemige sneeuw De skigebieden van Dolomiti Superski, met inbegrip van Alta Badia, liggen tussen 1500 en 3269 meter hoogte. De zeer lage luchtvochtigheid maakt de sneeuw lekker bloemig. Het skiseizoen loopt normaliter door tot april en dit najaar gaan de liften op 21 november open. De skipas geeft toegang tot 12 skigebieden met in totaal zo’n 1200 km aan perfecte pistes, met een slordige 450 liften. Een aanrader is de zogenaamde Sellaronde. Het is een skitoer langs de 4 Dolomieten-passen rond het Sellamassief. Het is een van de meest spectaculaire routes in de wereld. De Sellaronde kan in een dag gedaan worden, zonder dat de skies uit hoeven.De hellingen zijn niet te uitdagend en overal zijn sfeervolle berghutten te vinden, dus de hele familie kan mee.

Alta Badia heeft voor de langlaufliefhebbers 38 km pisten die geprepareerd zijn voor de schaatstechniek en voor de klassieke techniek. De schitterende loipen voeren door stille bossen en langs indrukwekkende vergezichten. Ieder die zich nog nooit aan deze vorm van wintersport gewaagd heeft, heeft hier de ideale gelegenheid om het eens te proberen. De unieke omgeving staat garant voor een onvergetelijke dag.

Rustieke berghutten Overal vind je gezellige berghutjes, in karakteristieke Tiroolse stijl. Het is heerlijk uitpuffen op zo’n zonovergoten terras. De lokale keuken biedt een ruime keus, van gegrild vlees tot vis en van pasta’s tot rijstgerechten van de Po-vlakte. Vaste bezoekers van het gebied kennen en waarderen de typisch Ladinische gerechten zoals de canederli (gnocchi met spek), de gerstesoep of de ‘Kaiserschmarren’ (een zoete beignet die met

rode bosbessen gegeten wordt). Om te watertanden. Ook ’s avonds is het gezellig in deze hutten. Vaak is er live muziek of zelfs een dj. Dat is echt een unieke ervaring in dit verstilde landschap.

Boerenkeuken bezaaid met sterren De traditionele keuken van Alta Badia vindt zijn oorsprong vindt in het boerenleven van drie generaties terug. De gerechten zijn ongecompliceerd, eerlijk en gebaseerd op lokale ingrediënten. Deze typisch Ladinische keuken vormt al jaren een inspiratiebron voor vele chefs, die de oude recepten transformeren tot heerlijke schotels in de stijl en smaak van deze tijd. Zuid Tirol telt 14 restaurants met een Michelinster en één restaurant heeft er twee. Drie hiervan vind je in Alta Badia. Nergens in Europa vind je zoveel gerenommeerde restaurants op zo’n klein oppervlak als hier, waar de aloude gastvrijheid nog echt voelbaar is. “Zuid-Tirol heeft zich de laatste jaren culinair enorm ontwikkeld. Dankzij voortdurende inspanningen, is Zuid-Tirol een gastronomisch hotspot geworden waar iemand zelfs in de meer afgelegen gebieden uitstekend kan eten”, aldus Fausto Arrighi van Michelin.

Sprankelende wijncultuur Ondanks dat Zuid Tirol minder dan één procent aan het Italiaanse wijnbouwareaal bij-

Sportievelingen Waaghalzen kunnen terecht op de fameuze La Gran Risa, waar de laatste 23 jaar de Alpine Ski World Cup is gehouden. Deze zwarte piste staat bekend als de één van de moeilijkste reuzenslaloms ter wereld. En freeriders en boarders zullen zich op de lange hellingen vol hoogteverschillen zeker vermaken. Springers gaan naar de Ciampai piste, waar een boardercross parcours en rails zijn aangelegd. 87

Zuid Tirol: de feitjes - Zuid-Tirol is de noordelijkste provincie van Italië. - De hoofdstad heet Bolzano of Bozen. - De provincie telt ca. 500.000 inwoners. - Zuid-Tirol heeft meer dan 300 zonnige dagen per jaar. - Er worden drie officiële talen gesproken: Duits, Italiaans en het Ladinisch. - Wandelpaden met een totale lengte van meer dan 20.000 km. - De tweede stad Merano (Meran) staat sinds 1836 bekend als kuuroord. - Tot 1919 hoorde Zuid-Tirol bij Oostenrijk. - Gletsjermummie ‘Ötzi’ ligt in het Archeo logisch Museum van Bolzano. - Zuid Tirol telt meer dan 800 kastelen, burchten, landgoederen en ruïnes.

Adressen voor ‘Leven!’sgenieters Club Moritzino In deze berghut op 2100 meter is het na het diner lekker swingen geblazen. Maak kennis met de modieuze bezoekers die je overdag stylish voorbij zoefden. Laat je door een sprookjesland rijden in de eigen stoere sneeuwmobiel. www.moritzino.it

Hotel La Perla

draagt, behalen de wijngaarden jaarlijks schijnbaar moeiteloos topscores. Met name de witte wijnen lijken onverslaanbaar. Opvallend is dat dit jaar voor het eerst de prijs van ‘Spumante dell’anno 2009’ werd weggekaapt. Voor Gambero Rosso is ‘Hausmannhof Riserva 1997’ de hoogste kwaliteitswaardering waard als de beste mousserende wijn van Italië. Dat is een hele prestatie als je bedenkt dat de regio slechts 200.000 flessen per jaar produceert. En liefst 26 wijnen uit de regio zijn gewaardeerd met de ‘Tre Bicchieri’ (drie glazen), het prestigieuze keurmerk van wijngids ‘I Vini d’Italia 2009’.

bars onderaan de piste, waar je gewoon met de skischoenen nog aan naar binnen wandelt voor een drankje en een dansje. Als dat toch te wild is, ontspan dan met een kopje thee of chocolademelk en een flink stuk strudel in één van de knusse theehuizen of banketbakkerijen. LEVEN! duikt na een dag in buitenlucht lekker de sauna in, voor een massage en een ontspannende behandeling. Schoonheidssalons en spa’s zijn in Alta Badia nooit moeilijk te vinden. En daarna is het weer hoog tijd om een menukaart tevoorschijn te halen.

Après Ski en nachtleven

Zuid-Tirol is op diverse manieren te bereiken: per auto, per bus of per vliegtuig. Vanaf Nederland zijn de vliegvelden van Verona, Venetië en Innsbruck prima bereikbaar.

Uitgeskied? Dan is het ook in Alta Badia tijd voor de ‘apres ski’. Geen hossende menigten of oververhitte adolescenten, maar er zijn gezellige

Bereikbaarheid

Een uitstekend hotel waar Heidi zich meteen thuis zou voelen. Supersfeervol ingericht met veel hout en romantische ledikanten. Lekkerbekken worden verwend in het eigen sterrenrestaurant. www.hotel-laperla.it Op www.pizsella.com vind je alle informatie over de Sella Ronda. Liften, routes en bereikbaarheid, maar ook sfeervolle accommodaties en de leukste restaurants. En een paar webcams om vast in de stemming te komen.

La Siriola Chef Claudio Melis en Patron Stefan Wieser zwaaien respectievelijk de pollepel en de scepter in restaurant La Siriola. Wedden dat u het door hen samengestelde kookboek aanschaft voor u vertrekt? Gevestigd in het stijlvolle hotel Ciasa Salares, waar je je bij Beauty Spa Vives heerlijk kunt laten vertroetelen. www.siriolagroup.it Bestemmingsinformatie op www.altabadia.org en www.suedtirol.info

U ontvangt een gesigneerd exemplaar van de nieuwe roman ‘Verlovingstijd’ van Maarten ’t Hart, bij aankoop van deze stijlvolle leesfauteuil.

Nestel je in de stoel De Lezer en ontvang de nieuwe Maarten ’t Hart

M e U b e l e n - V e r l i c Ht i n g - kU n s t n i jV e rH e i d Va n 1 9 2 0 tot H e d e n H o o i g r ac Ht 2 6 - n i eU w s t r a at 1 - l e i d e n - t ( 0 7 1 ) 5 1 4 6 8 7 3 - w w w. d e k l a r e l i j n . eU

Close encounters in Noordwijk

Space City aan zee Iedereen kent Noordwijk als badplaats van internationale allure. Maar de bloemenbadplaats Noordwijk timmert ook stevig aan de weg als Space City, met binnen haar grenzen het grootste Europese techno足 logisch ruimtevaartcentrum ESA/ESTEC en het bezoekerscentrum voor de ruimtevaart Space Expo.

“ That’s one small step for man, one giant leap for mankind.”

T e ks t M a r i o n B u ss c h e r F o t o g r a f i e P e t e r S c h i pp e r e n S p a c e Exp o

oordwijk is trots op haar banden met de ruimtevaart. Burgemeester Groen bracht dit afgelopen zomer op bijzondere wijze tot uitdrukking door uitgebreid stil te staan bij de eerste maanlanding, veertig jaar geleden op 20 juli. Burgemeester Groen en de eerste Nederlandse astronaut Wubbo Ockels hebben samen met twee maanacteurs een unieke maanplaquette gemaakt met een replica van de originele maanschoen. De voetafdruk herinnert aan de eerste stap op de maan, waarbij Neil Armstrong in 1969 de historische woorden sprak: “That’s one small step for man, one giant leap for mankind”. De gemeente Noordwijk geeft Space City verder vorm met de ontwikkeling van het SpaceBusinesspark, een uniek en hoogwaardig bedrijventerrein. Het bedrijvenpark met een grootte van 15 hectare is specifiek bedoeld voor bedrijven

die gericht zijn op de ruimtevaart en andere hoogwaardige kennisintensieve bedrijven. Zo hebben de bedrijven die zich vestigen op het park voordelen van de nabijheid van ESTEC, de Nederlandse vestiging van ESA. Daarmee zijn kennis en allerlei testfaciliteiten binnen hand bereik. Dat biedt kansen voor synergie tussen alle ruimtevaart georiënteerde bedrijven die zich er vestigen. Hiermee werkt Noordwijk aan een stevig ruimtevaartcluster dat uniek is in Nederland. De functies van het park spitsen zich toe op kantoren, laboratoria (onderzoek en testfaciliteiten), kennisinstituten en bedrijfsverzamelpanden.

Locatie is alles Het SpaceBusinesspark is gelegen aan de zuidkant van Noordwijk, vlakbij de provinciale weg N206. De snelwegen A4 en A44 zijn binnen een kwartier te bereiken. Er wordt gewerkt aan een betere bereik-

baarheid van het businesspark. De bedrijven AOES, Satellite Services en Decos hebben of gaan zich vestigen op deze unieke locatie. Noordwijk ligt centraal in de Randstad, mensen werken er graag met de zee en groen onder handbereik. En nog filevrij ook.

Banden met Leiden Het thematische bedrijventerrein onderhoudt nauwe banden met het Leidse Bio Science Park dat volgens vergelijkbare uitgangspunten 25 jaar geleden is opgezet. Hier is al jaren de grootste Nederlandse ruimtevaartonderneming Dutch Space gevestigd. De bedrijvenparken in Leiden en Noordwijk zien volop nieuwe kansen op het snijvlak van hun activiteiten. Het Leidse Bio Science Park biedt duizenden arbeidsplaatsen. Dat is natuurlijk mooi, maar net zo belangrijk is dat deze mensen gebruik maken van verschillende diensten als vervoer, hotels, horeca enzovoort. Dat onderstreept het belang van het SpaceBusinesspark voor Noordwijk.

v.l.n.r.: ruimtevaarder Wubbo Ockels, burgemeester Harry Groen en bestuursvoorzitter Space Expo prof. dr. Arie Verberk 91

Het is de bedoeling dat bedrijven zelf gaan bouwen op het SpaceBusinesspark. Dat heeft tot resultaat dat er spannende ontwerpen te zien zullen zijn, die het high tech karakter nog eens onderstrepen. Eén van de toekomstige bewoners is het softwarebedrijf Decos. Architectenbureau Inbo ontwierp een markant strak design met daarin de contouren van een ruimteschip. Binnen is het licht met glazen wanden en open trappen.

Ruimtevaart beleven Voor wie niet kan wachten, is Space Expo de aangewezen plek om uitgebreid kennis te maken met het

Kaveluitgifte Het SpaceBusinesspark heeft een grootte van 15 hectare. Hiervan is ongeveer 10 hectare beschikbaar voor de verkoop. Kavels hebben een minimale kavelgrootte van 2.000 m2 met een verkoopprijs van 250 euro per m2. De algemene verkoopvoorwaarden, het beeldkwaliteitsplan en overige informatie zijn verkrijgbaar bij de afdeling Ruimtelijke Projecten van de gemeente Noordwijk. T (071) 366 02 40 E spacebusinesspark@noordwijk.nl

www.spacebusinesspark.nl

ruimtevaart gebeuren in Noordwijk. Afgelopen zomer was het er extra druk bij de herdenking van veertig jaar maanlanding. Precies veertig jaar na de eerste maanlanding plaatste Wubbo Ockels samen met burgemeester Groen een afdruk van een maanschoen op de boulevard van Noordwijk. Naast Wubbo Ockels, die als eerste Nederlandse ruimtereiziger in 1985 de ruimte inging, is er natuurlijk nog een Nederlandse astronaut: André Kuipers. De kranten stonden er indertijd vol mee en radio en televisie besteedden veel aandacht aan de ruimtemissie van de tweede Nederlandse ESA-astronaut. André Kuipers verbleef van 19 tot 30 april 2004 in de ruimte, waar hij aan boord van het International Space Station (ISS) verschillende experimenten heeft uitgevoerd. Space Expo is er bijzonder trots op dat het originele ruimtepak van André Kuipers voor iedereen te zien is in de ‘schatkamer’ van het museum. Kuipers droeg dit pak tijdens de lancering, aan- en afkoppeling van het ISS en bij de terugkeer naar Aarde. André Kuipers gaat opnieuw de ruimte in. In december 2011 vertrekt de Nederlandse astronaut naar het ruimtestation ISS waar hij tot juli 2012 zal blijven.

Kuipers naar ISS Eind 2011 zal de Russische raket Sojoez, Kuipers en twee Russen in twee dagen naar het ISS vliegen, waarschijnlijk vanuit Kazachstan. Tijdens de nieuwe missie zal Kuipers een uitgebreider takenpakket krijgen dan bij zijn ruimte-

debuut in 2004 dat 11 dagen duurde. Toen voerde hij enkele experimenten uit om te onderzoeken wat gewichtsloosheid doet met het menselijk lichaam, bacteriën, plantencellen en dierlijke cellen. In 2011 wordt Kuipers ‘1ste Flight Engineer’. Naast wetenschappelijke experimenten zal hij zich dan meer gaan bezighouden met het functioneren en onderhoud van het ISS. Hij is ook getraind om activiteiten buiten het ruimtestation uit te voeren. Het 73 meter lange en 108 meter brede ruimtestation cirkelt al sinds 1998 op een hoogte van 300 tot 350 kilometer rond de aarde. ISS is een samenwerkingsproject van Europese, Russische, Amerikaanse, Canadese en Japanse ruimtevaartorganisaties. De kans is groot dat de verdere ontwikkeling van het ISS kansen biedt aan de bedrijven die zich in het SpaceBusinesspark gaan vestigen.

Kinderactiviteiten Dit najaar organiseert Space Expo weer allerlei leuke en interessante activiteiten rondom ruimtevaart. Voor kinderen van 9 jaar en ouder is het mogelijk om samen met hun (groot-)ouders per Space Train ESA/Estec te bezoeken en een kijkje te nemen in de keuken van de Europese ruimtevaart. Daarnaast zijn er rondleiders bij Space Expo die je meenemen door de expositie en vertellen over de modernste ontwikkelingen in de ruimtevaart. Je kunt zelfs je partijtje houden bij Space Expo.

www.space-expo.nl, www.spacebusinesspark.nl

Congres, meeting of teambuilding? i KNOW a plaCE WHErE WE sHOulD

mEET

We zien elkaar in Noordwijk. Een inspirerende, stijlvolle, natuurlijke maar ook actieve congresbestemming. Noordwijk ligt midden in het economische hart van Nederland en is als het ware ingericht voor congressen, vergaderingen, evenementen en trainingen. Groot en klein. Het strand is de uitgelezen plek voor ontspanning en om sportieve activiteiten te organiseren. Ook zijn er diverse mogelijkheden om cultuur te koppelen aan uw meeting. De faciliteiten voor een zakelijk verblijf zijn meer dan uitstekend, en ervaring met zakelijke bijeenkomsten is in Noordwijk ruimschoots aanwezig. Niet voor niets is de badplaats opnieuw uitgeroepen tot de tweede congresplaats van Nederland.Tot ziens in Noordwijk?

Kijk voor meeting inspiratie op onze website www.noordwijkcongres.nl.

bibliotheca thysiana een paradijs voor liefhebbers van het oude boek

Het Leidse Rapenburg kent een rijke geschiedenis. Het Academiegebouw fungeert al sinds de oprichting van de Universiteit in 1575 als trekpleister voor studenten en geleerden uit binnen- en buitenland. Dit artikel neemt de lezer mee naar de verstilde wereld van Rapenburg 25: de Bibliotheca Thysiana. T e ks t P r o f. D r . W i m v a n A n r o o i j

Thysius geportretteerd In 1658, vijf jaar na zijn overlijden, is van Johannes Thysius een portret gemaakt door de schilder Jan de Vos. Het hangt in de Bibliotheca Thysiana, boven een van de stookplaatsen op de begane grond. In 2008 was het schilderij te zien tijdens de tentoonstelling ‘Stad van boeken. Zeven eeuwen lezen in Leiden’, gehouden in de Lakenhal. (Foto: Bibliotheca Thysiana)

Top 100 De Bibliotheca Thysiana aan het Leidse Rapenburg, nr. 25 (linkerfoto). Het pand herbergt sinds 1657 de privébibliotheek van de Leidse rechtenstudent Johannes Thysius (rechterfoto). De bijzondere historische waarde van de Bibliotheca Thysiana wordt alom erkend. De bibliotheek maakt deel uit van de Top 100 van Nederlandse UNESCO-monumenten, een rangschikking naar kostbaarheid van Rijks monumenten in Nederland, vastgelegd door de Rijksdienst voor Archeologie, Cultuurlandschap en Monumenten. (Foto’s: Bibliotheca Thysiana)

Prof. Dr. Wim van Anrooij met de sleutel van de bibliotheek

ie in Leiden op de hoek van het Rapenburg en de Groenhazengracht de Bibliotheca Thysiana betreedt, ondergaat een historische sensatie. Zodra men in de ontvangstruimte staat en de zware, boogvormige toegangsdeur in het slot is gevallen, lijkt het alsof de tijd heeft stilgestaan. De levendige stad is even vergeten. We bevinden ons in een pand uit het midden van de zeventiende eeuw met een bijzondere functie. Het is speciaal ontworpen als behuizing voor een privébibliotheek, de bibliotheek van de rechtenstudent Johannes Thysius (1622-1653) – Jan Thijs, in gewoon Nederlands. Dat is, zo vroeg, vrij zeldzaam in Europa. Bijzonder is bovendien dat de boekencollectie – een humanistenbibliotheek van ruim tweeënhalfduizend banden – de tand des tijds goed heeft doorstaan en nog altijd aanwezig is in het pand. Vanuit de ontvangstruimte biedt een statige trappartij, met twee opgangen, toegang tot de eigenlijke bibliotheek op de eerste verdieping. Op de begane grond bevinden zich enkele vertrekken – met onder meer twee stookplaatsen, een

keuken en een bedstede – die als woonruimte waren bedoeld voor de huisbewaarder en die tot voor kort ook zo hebben gefunctioneerd.

Vlucht naar het noorden Tijdens de eerste decennia van de Tachtig-jarige Oorlog vluchtten tal van calvinistische geleerden, kunstenaars en handelaren vanuit het zuiden naar de Republiek. Zij zouden in niet geringe mate bijdragen aan de bloeiperiode die we de Gouden Eeuw zijn gaan noemen. Ook de ouders van Johannes Thysius, die beiden afkomstig waren uit Antwerpen, verkozen het zekere voor het onzekere en verlieten huis en haard. Ze vestigden zich in Amsterdam, waar in 1622 hun zoon Johannes werd geboren. Thysius’ moeder stierf in het kraambed. Diverse kasboeken, bewaard in de Bibliotheca Thysiana, herinneren ons aan het milieu waarin de jonge Thysius opgroeide: dat van Amsterdamse handelaren op Oost-Indië en andere delen van de wereld. In 1634 overleed Thysius’ vader. Kort tevoren was Johannes al naar Leiden verhuisd, waar hij werd opgenomen in het gezin van zijn oom Constantin L’Empereur van Opwijck, die als

Eigendomsnotities Thysius heeft in diverse boeken aantekeningen gemaakt. Soms ging het om een eigendoms notitie, zoals in dit boek, dat hij kennelijk kreeg of erfde van zijn oom Constantin l’Empereur. Die had er voordien ook zelf zijn naam al ingezet. (Thysia 619)

Zeventiende-eeuws plakboek De bibliotheek bevat ook tal van curiosa. Zo is er een plakboek met honderden uitgeknipte dieren, planten en mensen. Sommige knipsels zijn te klein om aan te pakken en toch zijn pootjes van insecten bijvoorbeeld afzonderlijk uitgeknipt. Wie dit bijzondere boek met veel geduld heeft samengesteld en waar het toe diende, is niet bekend. Het kwam rond het midden van de zeventiende eeuw tot stand. (Thysia 1568)

hoogleraar Oosterse talen verbonden was aan de Leidse Universiteit. Hij bewoonde een pand aan de Papengracht. Als enig kind erfde Johannes het immense familiekapitaal.

Opvoeding en opleiding Johannes beschikte niet alleen over een aanzienlijk vermogen, maar ook over een goed stel hersens. Hij bezocht de Latijnse School, volgde een artes opleiding en vatte daarna een studie rechten aan. In die jaren moet het verzamelen van boeken een aanvang hebben genomen. Als boekenliefhebber zat hij destijds overigens goed in Leiden. Diverse bekende drukkers, zoals Maire en Elzevier, hadden hier hun domicilie, de stad wemelde van de boekverkopers en er vonden met de regelmaat van de klok boekenveilingen plaats in Leiden en het nabijgelegen Den Haag. In de Sleutelstad kwamen regelmatig collecties onder de hamer van illustere geleerden die hun sporen hadden verdiend in dienst van de Leidse Universiteit. Zoals veel studenten en geleerden trok Thysius eropuit en maakte van oktober 1646 tot mei 1648 een ‘Grand Tour’ door Europa, waarbij

hij onder meer Engeland en Frankrijk aandeed. Italië heeft hij niet bezocht, vermoedelijk vanwege gezondheidsredenen. Eenmaal terug in Leiden pakte hij de draad van de studie weer op. Zijn oom en opvoeder Constantin L’Empereur overleed in datzelfde jaar 1648.

Humanistenbibliotheek Wetenschappers weten tegenwoordig steeds meer van steeds minder. In de zeventiende eeuw leefde nog het ideaal van de homo universalis, de mens die van alle wetenschapsgebieden op de hoogte was. Klassieke auteurs vormden daarbij het uitgangspunt. De samenstelling van de bibliotheek van Thysius verraadt deze brede belangstelling. Theologie, filosofie, rechtsgeleerdheid, natuurwetenschappen, medicijnen, geschiedenis, alles had zijn interesse. Bijbels en Bijbelcommentaren bezat hij in soorten en maten. Tot zijn collectie, waaraan ook zijn oom heeft bijgedragen, behoorden onder meer de beroemde Delftse Bijbel van 1477, de Statenbijbel, maar ook bijvoorbeeld de Psalmen in het Ethiopisch. Het is onwaarschijnlijk dat hij dit laatste boek (het vroegst gedrukte boek in

deze taal) zelf kon lezen, maar hij nam het wel op in zijn bibliotheek. Niet alleen studieuze overwegingen deden Thysius dus besluiten een boek aan te schaffen. Hij mag gerust ook als bibliofiel worden beschouwd.

Testament Thysius komt in 1653 op 31-jarige leeftijd te overlijden. De precieze toedracht van zijn ziekte is onbekend, maar wel staat vast dat hij tijdig een notaris in de arm heeft genomen om zijn testament op te stellen. Dat testament heeft de eeuwen getrotseerd en wordt tegenwoordig bewaard in de kluizen van de Leidse Universiteitsbibliotheek, te midden van de overige familiepapieren. Het bevat onder meer enkele bepalingen die van belang zijn in verband met de Bibliotheca Thysiana. Thysius bepaalde dat zijn aanzienlijke boekencollectie als geheel bij elkaar moest blijven en een openbare functie diende te krijgen. Om dat te kunnen realiseren moest er een afzonderlijke behuizing voor worden gebouwd. Een aangetrouwde neef, Marcus du Tour, trad op als executeur testamentair. Die bena97

Het Luitboek van Thysius ’s Werelds omvangrijkste luitboek maakt deel uit van de Bibliotheca Thysiana. Het zogenoemde Luitboek van Thysius biedt inzicht in het toenmalige internationale repertoire, maar bevat bijvoorbeeld ook Nederlandse liederen en dansen. Het is vervaardigd door Adriaen Smout, die in 1595 in Leiden kwam studeren. Na de dood van Smout zag Thysius kans het handschrift te verwerven. Van het luitboek verscheen onlangs een fraaie facsimile-editie met een inleiding van de musicoloog Louis Peter Grijp en diverse collega’s. Een dergelijke editie is goed voor het origineel, dat nu minder vaak hoeft te worden geraadpleegd. (Thysia 1666)

Erasmus Erasmus is met tientallen uitgaven goed vertegenwoordigd in de Bibliotheca Thysiana. Hier de titelpagina van de Hyperaspistes (Antwerpen: Hillen van Hoogstraten, 1526), waarin Erasmus zich uitspreekt over de vrije wil en zich tegen Luther keert. Het bibliotheekstempel, bedoeld als eigendomsmerk, dateert uit de negentiende eeuw. (Thysia 2290)

derde de Leidse stadsbouwmeester Arent van ’s Gravesande, die tekende voor het ontwerp van gebouw en interieur. De feitelijke bouw was in handen van stadstimmerman Willem van der Helm. In 1657 opende de Bibliotheca Thysiana haar deuren.

Een recente vondst in de Universiteitsbibliotheek Sinds de dood van Thysius is een curatorium verantwoordelijk voor de tenuitvoerlegging van de testamentaire bepalingen ten aanzien van de bibliotheek. De curatoren hebben zich actief betoond in de zeventiende en achttiende eeuw, want de collectie is regelmatig uitgebreid met nieuwe aanwinsten. De boekencollectie is echter in zo goede staat tot ons gekomen, dat het nauwelijks voorstelbaar is dat er gedurende de achterliggende eeuwen intensief gebruik van is gemaakt. Het lijkt erop dat de bibliotheek een vrijwel slapend bestaan heeft geleid. Over de gebruikersgeschiedenis weten we bijzonder weinig. Op 30 januari van dit jaar signaleerde Ernst-Jan Munnik, een oplettende medewerker van de Universiteitsbibliotheek, in de immense 98

magazijnen twee kasten met allerlei papieren en voorwerpen betreffende de Bibliotheca Thy siana. Tijdens een eerste, globale inspectie van de vondst werden onder meer bezoekersregisters aangetroffen, teruggaand tot in de negentiende eeuw. Bestudering van dit materiaal zal ons ongetwijfeld iets leren over de mate waarin en de wijze waarop de Bibliotheca Thysiana in de voorbije periode is gebruikt.

Restauratie dringend gewenst Midden jaren ’90 van de vorige eeuw werd vastgesteld dat er teveel spanning stond op de buitenmuren van de Bibliotheca Thysiana. Grootscheepse restauratie was dringend gewenst, maar dat zou tot aanzienlijke kosten leiden en… geld was er niet. Het toenmalige curatorium koos ervoor het pand voor het symbolische bedrag van een gulden te verkopen aan Vereniging Hendrick de Keyser, een instelling die systematisch historische panden aankoopt in Nederland en de zorg voor het onderhoud op zich neemt. De overdracht vond plaats in 1997. Kort daarop werd begonnen met een ingrijpende restauratie, waarbij het

pand werd gestabiliseerd en waarbij het inte rieur werd teruggebracht in de oorspronkelijke staat. Aan de bewoning op de begane grond kwam definitief een einde. De woonruimte ademt nu weer de oorspronkelijke sfeer, zij het dat er thans ook een beperkt aantal boeken is geplaatst, waaronder de elfdelige Atlas Maior van Blaeu. Boven de schouw in de achterkamer hangt een geschilderd portret van Thysius. Prenten tonen de beeltenissen van Constantin L’Empereur, de hooggeleerde Leidse oom die Johannes’ opvoeding ter hand nam nadat deze in 1634 vaderloos achterbleef, en van zijn achteroom Anthonius Thysisus, die in Leiden hoogleraar theologie was en vlakbij op het Rapenburg woonde.

Afslanken Ook de eerste verdieping, de ruimte waar de eigenlijke bibliotheek staat opgesteld, kreeg een grondige opknapbeurt, echter niet dan nadat talloze boeken van de bovengelegen zolder naar de Universiteitsbibliotheek waren overgebracht: het gewicht van de bibliotheek moest drastisch worden ver-

Middeleeuwse boeken De Bibliotheca Thysiana bevat ook een aantal middeleeuwse boeken uit de periode dat de boekdrukkunst nog maar net was uitgevonden. Die boeken waren dus al vrij oud toen ze door Thysius werden aangekocht. De collectie bevat onder meer diverse oude bijbels. Daaronder bevindt zich de zogenoemde Keulse Bijbel (Keulen, ca. 1478/79), een lijvig exemplaar in twee delen dat tal van hout sneden bevat. In het Thysius-exemplaar zijn deze houtsneden met de hand ingekleurd. Bijgaande afbeelding toont in één houtsnede twee scènes uit Genesis: Adam en Eva bij de boom der kennis van goed en kwaad (met de slang) en hun verdrijving uit de hof van Eden. (Thysia 329)

Tot publijcke dienst der studie Anno 2009 wordt op moderne wijze invulling gegeven aan de testamentaire beschikking dat de boeken van Thysius na zijn dood beschikbaar moesten zijn ‘tot publijcke dienst der studie’. Alle boeken uit de collectie dragen een Thysius-signatuur en kunnen via het computersysteem van de Universiteitsbiblioheek worden aangevraagd. De betreffende banden worden dan opgehaald op het Rapenburg en ter inzage gegeven op de Leeszaal Bijzondere Collecties van de Universiteitsbibliotheek, waar ze veilig en onder de beste condities kunnen worden bestudeerd. Dat gebeurt enkele honderden keren per jaar. (Foto: Universiteits bibliotheek Leiden)

Tegenwoordig zijn specialisten gespitst op het kleinste snippertje papier. minderd. Thysisus bouwde niet alleen een indrukwekkende geleerdenbibliotheek op, maar hij was ook een verwoed verzamelaar van pamfletten: eenvoudige, goedkope, vaak onaanzienlijke drukwerkjes van soms maar acht bladzijden, met het karakter van nieuwstijdingen, politieke beschouwingen, gelegenheidsgedichten, liedjes, roddels en schandalen. De pamflettenverzameling, met vele duizenden exemplaren de grootste in Nederland, stond opgesteld op de eerste verdieping, en is – net als de boeken op zolder – in zijn geheel overgebracht naar de Universiteitsbibliotheek.

Sporen van middeleeuwse handschriften Tegelijk met het pand kregen zo’n duizend oude boekbanden een opknapbeurt. Daar is destijds

een afzonderlijk fonds voor in het leven geroepen. Tal van ateliers in Nederland waren in de periode 1996-2001 bij deze grootscheepse restauratieactie betrokken. Het is specialistenwerk van de eerste orde dat alleen met geduld en toewijding kan worden verricht. Bij het restau reren van oude boeken komen soms resten van middeleeuwse handschriften tevoorschijn, die in de tijd dat de boeken van een band werden voorzien als bindmateriaal werden gebruikt. Het hergebruik van middeleeuwse boeken was vanaf de tweede helft van de vijftiende eeuw een praktijk die in heel Europa gangbaar was. Tegenwoordig zijn specialisten op het terrein van de oudere literatuur gespitst op het kleinste snippertje papier of perkament. Sinds de restauratieactiviteiten beschikt de Bibliotheca Thysiana dus ook over een aanzienlijke collectie fragmenten van overwegend middeleeuwse

handschriften. Het onderzoek daarnaar moet nog beginnen. Ook op dit vlak is de Bibliotheca Thysiana een plek van ontdekkingen.

Schimmel Dit voorjaar werden schimmelsporen aangetroffen in de bibliotheek. Op sommige boeken zaten kleine pluisjes die daar niet thuishoorden. In eerste instantie leek het probleem zich te beperken tot enkele kasten, maar steekproeven wezen uit dat de schimmelsporen ook op andere plaatsen voorkwamen. Een deskundige heeft de bibliotheek ter plekke geïnspecteerd. De schimmeluitbraak bleek zich gelukkig in de beginfase te bevinden. Niets alarmerends dus, maar er moest wel op korte termijn een schoonmaakactie op touw worden gezet. Onder de deskundige leiding van Karin Scheper, die als boekrestaurator werkzaam is op de Leidse Universiteits bibliotheek, hebben enkele tientallen studentvrijwilligers in ploegendienst inmiddels de ruim tweeënhalfduizend boeken met kleine stofzuigers en speciale doekjes gereinigd. De kasten zijn plank voor plank gedesinfecteerd. 99

Schoonmaakactie Even was het een drukte van belang in de anders zo stille Bibliotheca Thysiana. Aan het begin van de zomer staken studentvrijwilligers de handen uit de mouwen om een kort tevoren ontdekte schimmeluitbraak onder controle te krijgen. De schoonmaakactie nam ruim een week in beslag en is inmiddels tot een goed einde gebracht. De schimmel werd aangetroffen op sommige banden en nu en dan ook op het boekblok. (Foto’s: Karin Scheper, Universiteitsbibliotheek Leiden)

Schermboek Thysius bezat ook een theoretisch traktaat over de schermkunst, voorzien van tal van afbeeldingen. Auteur van het werk was Gerard Thibault, een Antwerpse schermmeester die in Leiden schermles gaf. Het volumineuze werk werd in 1626/28 te Leiden gedrukt bij uitgeverij Elzevier, op kosten van de auteur. (Thysia 2422)

Op korte termijn moest er een schoonmaakactie op touw worden gezet. De boeken zijn vervolgens zorgvuldig teruggeplaatst. Het was hard werken geblazen: de bibliotheek herbergt minuscule boekjes, maar bestaat voor een groot deel uit lijvige folianten van ettelijke kilo’s. Uit de reacties van de studenten bleek echter dat ze het een onver getelijke en leerzame ervaring vonden om op deze praktische manier kennis te maken met de bibliotheek. Thans is op verschillende plaatsen in het pand meetapparatuur opgesteld in een poging de oorzaak van het verschijnsel te achterhalen.

Samenwerking Met de Bibliotheca Thysiana beschikt de Leiden over de zoveelste parel binnen de singels. Het is een plek van bijzonder cultuurhistorisch belang, nationaal zowel als internationaal. Het curato100

rium rekent het tot haar taak de bibliotheek in goede conditie te houden, maar vooral ook om de boeken, in overeenstemming met Thysius’ laatste wens, ‘tot publijcke dienst der studie’ ter beschikking te stellen. In nauwe samenwerking met de Leidse Universiteitsbibliotheek en een aantal van haar medewerkers lukt het om binnen- en buitenlandse geleerden en studenten inzage te geven in de vele schatten die Thysisus tijdens zijn korte leven bijeenbracht en ruimhartig doorgaf aan latere generaties. Die schatten herinneren ons, eenentwintigsteeeuwers, eraan wiens erfgenamen we zijn. Los van de waan van de dag manifesteert zich immers een humanistische constante in onze cultuur, van de Klassieke Oudheid tot heden, die het verdient aan jongere generaties te worden doorgegeven.

Rondleidingen De Bibliotheca Thysiana is gesloten voor het publiek. Op afspraak worden evenwel rond leidingen verzorgd voor groepen tot een maximum van twintig personen. De kosten daarvan bedragen € 100,- (ongeacht de groepsgrootte). Voor het maken van een afspraak kan men zich wenden tot prof.dr. Paul Hoftijzer (per mail p.g.hoftijzer@hum. leidenuniv.nl of telefonisch (071) 527 21 55). De inkomsten komen ten goede aan het onderhoud van de bibliotheek.

Hillegom Evenementen Kalender 3 oktober Talentenjacht ‘Dare to be’ 4 oktober Autorallypuzzelrit 21 oktober ‘Toren van Geluid’ door kindertheater Spijker 24 oktober HillegomNu klassiek 31 oktober HillegomNu korendag 31 oktober Finale talentenjacht ‘Dare to be’ 14 november ie op format Intocht Sint Nicolaas Meer in helemaaltop.nl legom 22 november www.hil Sinterklaasmusical 28 november Pietenband in het koopcentrum 04 december Pietenband in het koopcentrum 23 december Kerstsamenzang rond de pomp (ovb) 09 januari 2010 Trio Hermine Deurlo in jazzclub Perdido

101

Eyecatchers in

De Kemp

103

Eyecatchers in De Kempenaerstraat in Oegstgeest heeft ongelofelijk veel leuke en bijzondere

winkels. Exclusieve mode naast inspirerende interieurwinkels, authentieke familie-

bedrijven en unieke speciaalzaakjes. Maar bovenal is het er gezellig. De winkeliers kennen de meeste klanten bij naam en service is hier nog vanzelfsprekend. En parkeren is gratis. Waar vind je dat nog?

Carrington

25 jaar een begrip in de Kemp En je zou er bijna alleen al voor de gezelligheid binnenlopen. Een lekkere grote leestafel met koffie en krantje voor je geduldige lief terwijl wij in alle rust kunnen passen en combineren. Het vrolijke verkoopteam is deskundig, nooit opdringerig, en staat graag terzijde met raad en advies.

eel dames uit Oegstgeest en omgeving zijn al jaren vaste klant en waarderen het brede assortiment. Dat kent tijdloze klassiekers en stijlvolle basismodellen in mooie, duurzame materialen, van Josephine & Co, Mark, Rosner, of Mac en Angels. Maar ook een dynamisch merk als Scapa Sports, de pittige modellen van Compagnie Nouvelle, Nan of SUMMUM vinden gretig aftrek. De collecties van dit najaar tonen veel warme natuur en aardetinten als bruin, wolwit, cognac, antraciet en zwarten. Hier en daar worden kleur accenten toegevoegd is lila, paars en warmrood. Hoewel buiten het zonnetje schijnt, wil je vast lekker met een boek wegkruipen bij een knappend haardvuur. Met één van die schitterend bewerkte sjaals die net nieuw binnen zijn gekomen. Het wordt een heerlijke herfst.

Carrington De Kempenaerstraat 34 T (071) 517 19 40 104

n De Kemp Lieve stoere stappertjes

bij

Adorae

Bij Juweliers complete Trollbeads collectie

Il-Elle

Deze winkel is 2 jaar geleden opgericht door Marisa Drent. Zij is verantwoordelijk voor de inkoop van de collecties en runt de winkel samen met Rachèl Robbertsen. Ze voeren ongelofelijk veel verschillende merken, waaronder toplabels als Uggs, Koel4kids en Bisgaard. Behalve een uitgebreide en mooie collectie kinderschoenen, laarzen, sandalen, slippertjes, sneakers, sloffen en regenlaarzen verkoopt Il-Elle ook kinderkleding van Sa.Wa.Di.Kids. In de grotere maten vanaf maat 36 is de collectie zo modieus dat ook de moeders goed kunnen slagen bij Il-Elle. Wij vielen vooral voor de aanbiddelijke babyschoentjes: nog altijd het meest geliefde kraamcadeautje.

Il-Elle De Kempenaerstraat 71 T (071) 515 01 36, www.il-ellekinderschoenen.nl

Net om de hoek van “De Kemp” aan de doorgaande route dwars door Oegstgeest, is de winkels van Tjiertra gevestigd, nu alweer tien jaar. Een legendarische locatie want deze plek heeft al meer dan een eeuw een juweliersbestemming. Tjietra heeft er een prachtige winkel van gemaakt en laat een breed assortiment zien van sieraden en horloges, voor elke portemonnee. Opvallend is de uitgebreide collectie van de wereldberoemde Troll beads. Deze is ongeëvenaard in de hele regio. Klassieke sieraden zijn tijdloos en daar hoort het in 1976 geboren merk Trollbeads helemaal bij. ‘Samen de juiste keus’ is al jarenlang het motto van deze winkel! Adorae is op de maandag na van dinsdag t/m zaterdag geopend van 09.30-17.30 uur (zaterdag tot 17.00 uur).

Adorae Juweliers Geverstraat 47 T (071) 517 60 50 info@adorae.nl

Sjiek

voor Living, Lifestyle & Gifts

ls je denkt dat je bij Sjiek terecht kunt voor smaakvolle kadootjes, interieur accessoires, betaalbare trendy sieraden en modieuze Oozoo horloges, heb je natuurlijk helemaal gelijk. Maar deze eindeloze winkel voert ook een geweldige collectie duurzame en stijlvolle meubelen, waaronder een prachtige langwerpige eettafel in verweerd eiken. Of deze comfortabele bank van het merk Riverdale, waarop je heerlijk kunt wegdromen. Opgesierd met zeer betaalbare en trendy sierkussens en een dienblad vol met de nieuwste prachtige gekleurde kaarsen uit de Riverdale inspiration shop collectie geven een meerwaarde aan uw interieur.

Sjiek De Kempenaerstraat 22-24 T (071) 517 55 56, www.sjiek.com 105

Eyecatchers in Doeltreffend afvallen

bij NewDiet Care

oop deze deur niet voorbij als je ĂŠcht iets aan overgewicht wilt doen. Bij NewDiet Care kun je op een veilige, doeltreffende en snelle manier afvallen zonder hongergevoel en vooral: met blijvend resultaat! NewDiet Care heeft voor vrouwen en mannen met overgewicht een Prodimed behandelprogramma met intensieve persoonlijke begeleiding. Klanten uit de hele regio boekten door het Prodimed proteĂŻnedieet verbluffende resultaten. En zonder daarna weer aan te komen, dus eindelijk voor eens en altijd afgerekend met overgewicht.

Eigentijdse silhouetten bij

Van Mei

NewDiet Care De Kempenaerstraat 23a T (071) 301 48 03 of (06) 27 43 15 09

www.newdietcare.nl

Een winkel met lange rekken stoere, vrouwelijke kleding. Een eigentijdse, frisse collectie, opgebouwd uit bekende en minder bekende merken als Sarah Pacini, Patrizia Pepe, Filippa K. en Humanoid. Kleding van zachte, vrouwelijke stoffen die soepel om het lichaam vallen en comfortabel over elkaar heen te dragen zijn. Kleding die kracht en schoonheid uitstraalt. Warme sjaals en andere breisels voor het najaar. Designer Jeans en opvallende accessoires van metaal, leer en bijzondere stenen. De laarzen van Walk in the Park zijn om zo mee weg te lopen.

Van Mei De Kempenaerstraat 73 T (071) 888 33 83, www.vanmei.nl

Nespresso corner bij Swaak

primeur

Voor witgoed en beeld & geluidsapparatuur was Swaak al een vertrouwd adres. Nieuw is de Nespresso corner, waar je uitgebreide informatie kunt krijgen over het systeem en de accessoires. De diverse stijlvolle machines zijn hier te koop, dus die kun je gelijk uitzoeken. Swaak had de Nederlandse primeur voor dit pilot concept van Nespresso. Een erkenning voor het vakmanschap van deze servicegerichte specialist.

Swaak De Kempenaerstraat 17 T (071) 515 20 57, www.swaak.nl 106

n De Kemp Parure

Sieraden: om te snoepen

Parure Sieraden Terweeweg 54e T (071) 301 50 75

www.parure-sieraden.nl

Dit lichtobject is ontstaan uit een bronzen pendule die bewust tegen deze achtergrond is gezet, waardoor een smaakvol en eigentijds geheel ontstaat

Interieurwinkel

Mi Casa

Mi Casa is een luxe interieurwinkel waar niet alleen meubels worden verkocht, maar waar je ook terecht kunt voor prachtige stoffen, lampen en accessoires. Mi Casa is tevens dealer van de unieke kalkachtige verven uit de laatste Engelse fabriek Farrow & Ball. Verder vind je hier natuurstenen vloeren, openhaarden en schouwen of op maat gemaakte kasten. Zelfs totale verbouwingen zijn mogelijk. Alles wordt in eigen hand gehouden.

Mi Casa

Het

Een ontdekking! In het steegje vooraan de Terweeweg, huist een verrassende sieradenwinkel. Eigenaresse Yvonne Verbeek-Holen, zelf gouden zilversmid, verkoopt er bijzondere collecties van merken als Pilgrim, KumKum, Zsiska en Clic Creations. Naast traditionele materialen als goud en zilver, vind je er sieraden van staal, aluminium of kunsthars met bladzilver. Uniek zijn ook de sieraden van edelsmid Nadine Kieft die op dit moment exposeert in de Hermitage aan de Amstel. Bij Parure kan ook naar eigen wens een sieraad gemaakt worden, in het eigen atelier van de winkel. Daar worden ook reparaties verzorgd. Kortom: ga daar absoluut eens kijken.

Beleg van Oegstgeest

n 2005 openden Edward en Melissa van Till, na jaren het Beleg van Leyden succesvol gerund te hebben Het Beleg van Oegstgeest. Al snel werd deze frisse lunchtent in de charmante Kempenearstraat zeer populair. Niet alleen de broodjes en kleine gerechten zijn aantrekkelijk, ook de inrichting is zeer smaakvol: een mix van strakmoderne elementen, mooie warme trendy kleuren, houten tafels en stoelen en relaxte banken. Van april tot en met oktober is er een heerlijk groot zonnig terras. Op de kaart vindt u broodjes van eenvoudig tot rijk en spannend belegd. Er staan wisselende specialiteiten, zoals soepen, salades en meerdere lekkere broodjes op het schoolbord. Het beleg bezorgd al jaren lang lunches bij bedrijven in de omgeving van Leiden, die dagelijks kunnen worden besteld via internet. In de avonden stelt het Beleg van Oegstgeest zich beschikbaar voor privé borrels.Tevens kunt u elke vrijdagavond terecht in het restaurant waar u een lekker en betaalbaar wisselend 3-gangen menu kunt eten.

Het Beleg van Oegstgeest

De Kempenaerstraat 89 T (071) 515 02 97

De Kempenaerstraat 43B T (071) 514 16 16 info@hetbeleg.nl

www.micasa-interieurs.nl

www.hetbeleg.nl 107

Eyecatchers in Italiaanse kwaliteit bij Carel van der Meer Elegant, klassiek, verleidelijk of sportief, Carel van der Meer biedt al 75 jaar een uitgebreide collectie luxe Italiaanse damesschoenen, tassen en bijpassende accessoires. De toonaangevende collectie wordt persoonlijk samengesteld in Italië. Hiervoor selecteert Carel van der Meer niet alleen op internationale beurzen de meest unieke schoenen, tassen en riemen, maar er wordt ook direct samengewerkt met gerenommeerde designers in Venetie, Napels en Florance om het jaar rond een exclusieve selectie te bieden. In elke styl en prijsklasse. Gegarandeerd slagen? Kom naar Carel van der Meer voor de schitterende nieuwe wintercollectie die net binnen is.

Carel van der Meer De Kempenaerstraat 4 T (071) 517 31 95

Pets Place:

luxe

alle voor je lieveling

Dierenspeciaalzaak Pets Place in het hart van de Kemp is pas een paar maanden open. Naast de reguliere en noodzakelijke artikelen voor je huisdier, vind je hier ook een collectie heerlijk luxe honden accessoires. De oneindige collectie hondenriemen en halsbanden doet je duizelen. Enige hondenmode, fijne kussens en manden, en natuurlijk modieuze tassen om je beste vriendje overal mee naar toe te nemen. Nu al gecertificeerd door stichting Dierbaar, een waarborg voor deskundig adviserende dierenwinkels. Je gaat er bijna zelf van kwispelen.

De Kornuitjes al 21 jaar de leukste kinderkleding Eén van de trekkers halverwege de straat is De Kornuitjes. Al sinds 1988 presenteert deze opvallend ruime winkel steeds weer nieuwe merken in de maatjes 56 t/m 176. Of het om pyjama’s, schoenen, badkleding of een hele outfit gaat: het ervaren en enthousiaste team vindt niets leuker dan kinderen van top tot teen in een sportief, klassiek, hip of stoer geheel te steken. Zelf ideeën opdoen is ook eenvoudig: de vertederend realistische poppen in de etalage showen iedere twee weken in een inspirerend nieuw merken kleurbeeld. Pas op hoor, zien is meestal kopen!

De Kornuitjes De Kempenaerstraat 23 T (071) 517 51 50, www.dekornuitjes.nl 108

Pets Place De Kempenaerstraat 25 T (071) 517 39 57

www.petsplace.nl

n De Kemp Elles Emotions

Bij

kijk je je ogen uit!

Elles Emotions verrast met bijzondere kledinglijnen van Italiaanse, Franse en Duitse designerlabels. Die echt persoonlijke look maak je hier helemaal af met signature tassen, schoenen, sjaals en ceintuurs. Dit najaar gebruiken merken als Moschino, Armani en Dolce & Gabbana veel luxe materialen. Soepel vallende vesten en tunieken zijn uitgevoerd in fijne wol, satijn of zijdezacht kasjmier. De collecties van dit seizoen voeren de warme tonen van cognac, petrol, rood, grèche en crème, in harmonie met de aardetinten van zwart, bruin en antraciet. Stoere prints worden gecombineerd met klassieke flanels of jeans. Bij Elles Emotions kijk je je ogen uit.

Geen jojo-effect; ’t kan met

Bailine!

Tuurlijk, je kunt best even snel kilo’s kwijtraken. Maar als je niets aan je eigen eetpatroon verandert dan komen deze er weer snel aan als je weer ‘gewoon’ gaat eten. Dit jojo-effect doorbreken is een van de sterke punten van de Bailine formule. Naast de elektrotraining, die intensief je spieren traint en je een mooier figuur geeft, gaan wij met jouw eigen eet- en beweegpatroon aawn de slag. Zodat je het gewenste resultaat haalt en behoudt! Op een ontspannen manier en in een prettige omgeving. Maak snel een afspraak voor een GRATIS proefbehandeling en laat je verrassen door de kracht van Bailine!

Elles Emotions

Bailine Oegstgeest

De Kempenaerstraat 2 T (071) 301 52 05

De Kempenaerstraat 9a T (071) 519 09 38

www.elles-emotions.nl

www.bailine.nl

De Tombe:

toys for Boys… and Men

l meer dan 50 jaar dé specialisten in technische speelgoed. Voor liefhebbers van modeltreinen, modelauto’s, plastic- en houtmodelbouw of slotracing is dit het Walhalla. Van heinde en ver trekken mensen naar Oegstgeest om zich te verlekkeren aan de ene vitrine na de andere met glimmende treinstellen, rails en minuscule toebehoren. In dit familiebedrijf zijn goede service, kwaliteit en goed persoonlijk advies nog vanzelfsprekend. Alle denkbare merken zijn leverbaar, of kunnen worden besteld. Ondanks de gratis parkeervoorziening in de straat geen zin om langs te gaan? De webshop is ongekend compleet. Was het maar vast Sinterklaas.

De Tombe De Kempenaerstraat 77 T (071)-5172977

www.detombe.nl 109

Eyecatchers in De Kemp Steek

je licht op bij De Flierefluiter

Splinternieuwe winkel in verlichting en glazen meubilair. Modern of klassiek: met meer dan 2000 lampenkappen op voorraad en eindeloze mogelijkheden om oude kappen te bekleden of te combineren met een nieuw armatuur, is De Flierefluiter het juiste adres voor die ene lamp die je interieur compleet maakt. Wat fijn om te zien dat je ook met een spaarlamp een warme en luxe sfeer in huis kunt houden. Ook nieuw is de Helderr shop-in-shop, met exclusief Nederlands glazen meubilair. Van tafel tot dvdmeubel of bijzettafel, waarbij je de basismodellen kunt combineren met dertien kleurtonen.

Alsof er

een engeltje…

ij de Oegstgeester Deli belanden we in de hemel. Hier vind je delicatessen uit de hele wereld. Sappige mediterrane hammen, worstjes en olijven. Ingrediënten uit alle Oosterse keukens zoals Thais, Chinees en Indonesisch, maar ook een oneindig assortiment Hollandse en Franse kazen. Belgische bonbons, Haagse taarten van Kelder, Italiaanse pasta’s en geurige oliën, Amerikaans ijs, het kan niet op. Zelfst kleurig Spaans aardewerk om al dat lekkers in stijl te serveren. Om je vingers bij op te eten. Maandags gesloten.

De Oegstgeester Deli Deutzstraat 2 (op de hoek de Geversstraat) T (071) 301 51 85, www.oegstgeesterdeli.nl 110

De Flierefluiter De Kempenaerstraat 16 T (071) 515 77 59

www.deflierefluiter.com

n Van Mei. voor jou. Twee jaar bestaat de winkel nu, aan de Kempenaerstraat te Oegstgeest. In die tijd heeft eigenares Manon Schraven ruimschoots bewezen dat ze een fijne neus heeft voor mode én kwaliteit. Gezichtsbepalende collecties van Humanoid, Ra-Re, 10 days, Walk in the Park plus talloze mooie accessoires maken de winkel tot een modemekka waar inmiddels de hele regio op afkomt. Deze winter natuurlijk weer veel behaaglijke breisels, gave laarzen en mooie denim. Een winkel om blij van te worden! Van Mei De Kempenaerstraat 73 Oegstgeest T (071) 888 33 83, www.vanmei.nl

111

Ladies ’ De rode loper ligt uit!

Refuge

Cadeau nodig? Voor jezelf of vriendin? Rinda heeft ’t wel! (sjaals, kettingen, armbanden, tassen en riemen) Kom kijken op de Hogewoerd 75 in Leiden. Rinda Refuge Mode-Accessoires, T (06) 20 39 56 81,

www.koopeensjaal.nl

Zondag 27 september worden winkelende dames extra verwend. Alle deelnemende winkels leggen de rode loper uit en hebben die dag leuke aanbiedingen en extraatjes, speciaal voor de ‘Ladies’.

Onder het motto ‘Shoppen is topsport’ gaat om 13.00 uur op de Vismarkt de Leidse Ladies Loop van start, een bloedstollende race op naaldhakken. De presentatie van dit vrouwelijke evenement is in de vakkundige handen van Aad van der Luit. Uiteraard zijn hierbij leuke prijzen te winnen; de hoofdprijs is € 200,-.

Trek gekregen van het shoppen? Speciaal op Ladies’ Day kunnen de dames genieten van een heerlijke High tea bij Brasserie Fyn, Dende, Cityhall en de Vriend. Je kunt het zo zoet of hartig niet bedenken of het staat op tafel. Kijk voor meer informatie over dit alles op: www.ladiesdayleiden.nl

De Wolky Shop Tien jaar in Leiden en dus tien jaar de grootste specialist van Nederland. Nieuwe Rijn 15, Leiden, T (071) 566 58 67

www.wolkyshop.nl

De Rooij Lederwaren 112

Bij De Rooij Lederwaren is de unieke Stormparaplu verkrijgbaar en alléén op 25 september, met 10% korting. Haarlemmerstraat 202, Leiden, T (071) 512 30 90

TerpenTijn Terpen Tijn in Leiden is al 18 jaar dé speciaalzaak voor kunstschilder- en tekenmaterialen boetseerklei, speksteen, passepartoutkarton, wissellijsten en ophangsystemen. De uitgebreide papiercollectie bevat o.a. prachtige handgemaakte soorten uit India en Nepal. Nieuwe Rijn 57, Leiden, T (071) 513 13 69

’ Day in Leiden

Oerlemans Oerlemans, sinds 1935, mooie merken, toonaangevend in kwaliteits- en pasvormschoenen. Oerlemans Schoenen, Hogewoerd 2, Leiden, T (071) 512 42 37

Babassu skin & spa De one stop shop voor wellness en lifestyle is gevestigd in een prachtig verbouwd pand. In de cityspa en privé hammam kun je terecht voor huidverzorging, ontspannende massages en complete arrangementen. In de winkel vind je exclusieve parfums van o.a. Amouage, Carthusia, Etro en Lalique, skin care van Dermalogica, Dr Sebagh en Natura Bissé en lifestyle-merken als Essie, Kusmi tea , L’occitane en Provence, Ottomania en Zenza. Nieuwe Rijn 60, Leiden, T (071) 514 92 07

WéPé WéPé damesmode bij Berthine. Geeft vrouwelijkheid een eigen gezicht. De collectie is opgebouwd van 36 t/m 52. Wij adviseren u graag. Gangetje 4, Leiden, T (071) 512 59 69

www.babassu.nl 113

Zentempel als meditatief centrum

zen Weinig geheimzinnigs aan Leidse

Leiden heeft een Zentempel. Achter de etalage aan de Hogewoerd belijden zoâ&#x20AC;&#x2122;n 75 volgelingen deze exotische religie. Zen is feitelijk een leer van meditatie die tot diepe inzichten kan leiden. De belijder wordt er daarnaast ook fitter van en presteert beter. Om zover te komen is wel wat tijd verstreken. Het vraagt volharding en motivatie. Geen makkelijke taak dus voor de volgelingen van de Suiren Ji, zoals de tempel heet. â&#x20AC;&#x153;Het moet bij je passenâ&#x20AC;?, meent Hans Pegtel die er al acht jaar mee bezig is. t e ks t h a n s v a n k l i n k e n f o t o g r a f i e n i k k i n o o t e b o o m

114

e tempel staat aan de Hogewoerd en beslaat de onderste verdieping van het herenhuis nummer 162. Het draagt de naam Suiren Ji (waterlelie; als variant op de zenbloem bij uitstek, de lotus). Bij binnenkomst loop je tegen een altaartje aan met een rij dezelfde beeldjes. De in Japan gewijde Leidenaar en zenmeester Zeshin ontvangt daar, en verontschuldigt zich meteen. Zenboeddhist Hans Pegtel zal de honneurs waarnemen. Die staat al in een voorruimte te wachten waar de schoenen worden uitgedaan. Op kousenvoeten wordt de eigenlijke tempel betreden die de naam Hondo draagt. Rechts is een altaar. Het bestaat uit een brede nis met daarin allerlei voorwerpen zoals offergaven; sinaasappels, snoepjes en dergelijke. Ook staan er foto’s van dierbare overledenen waar de offers voor bedoeld zijn. Er zijn bloemen en kaarsen. In het midden van dit alles troont de Boeddha. Pegtel legt uit dat hier niet om de verering van Boeddha gaat. “Het beeld staat daar om ons tijdens de diensten er aan te herinneren dat we allen zelf Boeddha zijn”, zo klinkt het cryptisch. Voor de nis is er een rood/ zwart gelakt altaar waar vijf ochtenden per week de dienst wordt gehouden. Die beginnen om zeven uur en worden voorafgegaan door meditatie van een half uur, dan is er de eigenlijke dienst, dan weer een half uur meditatie. Hierop is er een ontbijt en die wordt afgesloten door weer een meditatie. Tijdens de dienst klinken teksten in het Japans. Het is geen probleem dat die niet worden verstaan. Het gaat alleen om het feit dát Boeddha spreekt. De cadans ervan kan als een mantra worden gezien, waardoor er een zekere mate van trance ontstaat. Zo’n zeven personen gemiddeld maken die ochtendsessie mee. In de avonduren is de tempel open voor meditatie en wordt dan bevolkt met 10 tot 15 mensen.

Standvastig “ZEN staat feitelijk voor Zonder Enige Nut”, laat de zegsman van Suiren Ji, Pegtel, weten. Hij legt uit; “de bedoeling is dat je je op het ‘nu’ richt. Men is vaak met de toekomst of het verleden bezig. Zen doet niets anders dan je er op te wijzen dat je op dit moment leeft. Feitelijk is dat nutteloos omdat het nu eenmaal zo is.” De vorm van Zen die hier wordt beoefend, is van origine Japans en heet Soto Zen. Het is een van de stromingen die er wereldwijd zijn. Zen kan en mag afwijken van hoe het elders wordt beleefd. In elk geval heeft iedereen wel een geschoren hoofd, maar is er wel verschil in bijvoorbeeld kleding of de wijze van dienst. Volgens Pegtel kan het zelfs zo zijn dat er een Neder Zen ontstaat dat afwijkt van wat er zoal gangbaar is; een Nederlandse variant dus. De kern blijft echter de meditatie. In Leiden wordt die in een ruimte achter de Hondo beleden. In het midden ervan staat een beeld van een soort krijger. Die heeft meestal een zwaard als symbool van het wegsnijden van je illusies. De leeuw aan zijn voeten drukt standvastigheid uit. Degene die mediteert gaat in de lotushouding zitten; de benen onder de rug gevouwen. Op die manier komt de

rug recht en zit de meditator als een rots. “Dat is de bedoeling. Je moet stevig zitten om tot meditatie te kunnen komen.” Geen eenvoudige opgave voor de stoelzittende westerling die niet gewend is om zijn benen volledig onder zijn rug te vouwen. Feitelijk is dat ook de bedoeling, die ongemakkelijke houding. Als je al wordt afgeleid, is het vanwege die ongemakkelijke houding. Iets anders heeft dan geen plaats. Beginners wordt dan ook aanvankelijk de halve lotus geleerd. Daarbij zit slechts één been onder de rug in plaats van twee. Eerst wordt zo steeds tien minuten geoefend en dan wordt er wat gelopen om de bloedstroom weer op gang te laten komen. Dat herhaalt zich en wordt in de loop van weken het aantal minuten opgevoerd. Uiteindelijk moet dat leiden tot een zit van een half uur. “Dat lukt niet iedereen. Het is echter geen verplichting. Ook ik kan het niet zo lang volhouden”, bekent Pegtel. Tijdens de meditatie wordt het hoofd ‘leeg’ gemaakt. De ademhaling wordt vanzelf regelmatig en de nadruk komt te liggen op het uitademen. Hierdoor kan er na verloop van tijd een bepaald gevoel in de buik ontstaan. “Dan weet je dat je meditatie goed is”, verklaart de rondleider. Allen die mediteren, kijken naar de muur en fixeren zich als het ware op een plek achter de muur. Een vlekje zou al kunnen afleiden. “Meditatie leidt tot evenwichtigheid; het denken valt weg. Daardoor ontstaat rust.” Dat kan leiden tot inzichten, evenals Boeddha die heeft gehad. Op die manier wordt Boeddha’s eigen ervaring het meest dicht benaderd. Vandaar de eerder gemaakte opmerking dat we allen Boeddha zijn.

Groepsgevoel De Leidse zenmeester Zeshin is daarom geen medium en heeft geen contact met Boeddha. Daarom ook geeft hij ook geen antwoord op vragen die zinloos zijn. Je moet zelf tot inzicht komen door meditatie. Wanneer antwoorden op vragen komen die je jezelf stelt, is er sprake van verlichting. Het zijn overigens niet alleen Leide naren die de tempel bezoeken. Men komt soms zelfs van ver. “Je voelt je bij een groep thuis en dan is de beleving van het samenzijn ook pret tiger”, luidt de verklaring. Er zijn immers meer Boeddhistische plekken in Nederland waarbij de meditatieplaats in Amsterdam wel de meest opvallende is in zijn uitdossing als kleurige tempel tussen de Hollandse gebouwen. Ook Leiderdorp heeft een actief centrum, evenals Oegstgeest. De groep die Suiren Ji bezoekt is naar zeggen van Pegtel een hechte groep die automatisch ook allerlei gewoonten van elkaar overneemt. Zo wordt in het meditatiegedeelte uit traditie altijd links langs het beeld de ruimte ingelopen. “Nieuwelingen kopiëren vanzelf die regel. Daar hoeft je ze zelfs niet eens op te wijzen”. Het centrum werd in 1980 opgericht en heeft eenzelfde aantal volgelingen door de jaren behouden. Soms valt er iemand af en er komen ook weer mensen bij. Op de open dagen is het mogelijk om eens een kijkje te nemen. Als het klikt is er voor de nieuwkomer een uitdaging bijgekomen; het verkrijgen van inzicht dankzij de Leids/Japanse Soto Zen. 115

Kirsten van Dissel:

“Regionale televisie is veel leuker”

Dagelijks is ze met het Verkeersjournaal te zien op ons eigen TV West. Een degelijk en tegelijk veelbekeken programma. Apart voor iemand van de Maastrichtse toneelschool, of toch niet? T e ks t e n F o t o g r a f i e S a n d e r P a r d o n

irsten van Dissel had talent en een droom: toneelspelen. Dat leerde ze in Maastricht. Ze studeerde er in 1994 af, deed nog wat extra cursussen en rolde zo hoepla, de Nederlandse televisiewereld in. Vooral bekend werd ze als Iris de Graaff in de misdaadserie Baantjer. Ze heeft nu eenmaal zo’n typisch politiehoofd, vindt ze zelf ook: “Bij castings word ik vaak voor dat soort rollen gevraagd. Weet het ook niet, misschien omdat ik streng kan kijken.” Grappig is dat ze nu onder andere het Verkeersjournaal presenteert en het programma Ter Plaatse voor TV Noord- Holland. Dat laatste is een opsporingsprogramma, dus toch ook weer met een knipoog naar haar Baantjerrol. Bewust koos ze niet voor die karakterrollen, een mooie bijkomstigheid was wel dat ze tijdens het filmen van de Nederlandse crimeserie verliefd werd op opnameleider Maxime Vollers. Ze wonen inmiddels samen en ze hebben een dochter: Lola. Zo gaat dat in de televisiewereld. Kirsten van Dissel (1971) realiseert zich maar al te 116

goed dat de ambitie om veel en vaak op de planken te staan bij een droom zou blijven. Het aanbod van talent is immers groot, de vijver aan rollen in Nederland is relatief klein. Voor de meesten is er nauwelijks een belegde boterham mee te verdienen. Wat dat betreft heeft Van Dissel het slim aangepakt, want ze werkt voor verschillende regionale zenders en dat verschaft haar een risicospreidend inkomen. Bovenal vindt ze dit werk heel leuk: “Ik zit goed in m’n vel, bij Noord-Holland maak ik een totaal ander programma dan voor TV West. Daar doe ik verslaggeving en presentatie. Voor het programma ‘Verkeer en Meer’ op West doe ik behalve de presentatie ook de regie. Voor drie minuten film zijn we vijf uur op pad. Een tijdrovende bezigheid maar wel leuk. De variatie maakt het interessant. Het werken bij de regionale omroep is gewoon erg leuk.” Van Dissel steekt haar mening over de landelijke televisie dan ook niet onder stoelen of banken. Iedereen wil volgens haar voor een dubbeltje op de eerste rang, het niveau van televisie maken is laag.

“Als ik in een straatprogramma zou moeten vragen: ‘Wil je voor honderd euro je piemel laten zien?’, dan bedank ik er voor, hoeveel me dat ook zou opleveren.’”

Het moet zo snel en makkelijk oftewel zo goedkoop mogelijk zegt Van Dissel: “Als ik al televisie kijk, dan staat het schaamrood me vaak op de kaken. Zo laag, zo gericht op scoren. En alles moet tegenwoordig een wedstrijd zijn, overal moet op gestemd worden. Wie is de beste? En de kijker bepaalt. SMS’t u maar! “Bij mij is er een grens aan fatsoen en kwaliteit. Als ik in een straatprogramma zou moeten vragen: ‘Wil je voor honderd euro je pik laten zien?’ dan bedank ik er voor, hoeveel me dat ook zou opleveren. Het moet niveau hebben en ik moet er iets mee hebben, anders werkt het niet. Veel mensen denken dat regionale televisie minder is, maar het is vaak leuker, je mag veel meer en je bent veel meer betrokken bij wat je maakt.” Van Dissel benadrukt de functie en de aantrekkingskracht van de regionale televisie: “Wij zijn altijd dichtbij en betrokken. Als er belangrijk nieuws is, zet ik hem toch even aan. Mensen willen weten wat er in hun straat gebeurt. Eerlijk gezegd vind ik het op landelijk niveau maar een hoop geschreeuw. Alles is commercieel competitief, wie heeft de grootste, wie kan het het langst. Dat dansen op het ijs was de eerste keer al walgelijk, maar nu gaan ze voor het zoveelste seizoen weer beginnen. Zitten we daar nou met z’n allen op te wachten? Het wordt je door de strot geduwd. Op deze manier denkt de nieuwe generatie straks dat het leven alleen uit wedstrijden bestaat.” 117

BORG & DAPHNE S I E R A D E N

Nieuwe Rijn 3 Leiden

T 071 566 10 30

sieraden@borgendaphne.nl