Ιανουάριος 2015 Οι λαϊκές ονομασίες του 1ου μήνα του έτους: Γατόμηνας, Κλαδευτής Δευτέρα
5 12 19 26
Τρίτη
Τετάρτη
Πέμπτη
Παρασκευή
Σάββατο
Κυριακή
1 2 3 4 6 7 8 9 10 11 13 14 15 16 17 18 20 21 22 23 24 25 27 28 29 30 31 Του Γενάρη το φεγγάρι λάμπει σαν μαργαριτάρι
♦ Ανακοινώσεις Ευχές Η Ιδιοκτησία, η Διεύθυνση, οι Εκπαιδευτικοί και το Προσωπικό του Ζαννείου Εκπαιδευτηρίου εύχονται το νέο έτος να σας χαρίσει υγεία, δημιουργικότητα και ευτυχισμένες στιγμές γεμάτες αγάπη!!
Καλή και Δημιουργική Χρονιά!!!
♦ Συνεργασία Σχολείου – Οικογένειας Ομάδες Συμβουλευτικής Γονέων Με επιτυχία πραγματοποιήθηκε η 3η συνάντηση της Ομάδας Συμβουλευτικής γονέων με την καθοδήγηση της επιστημονικής συνεργάτιδας του Σχολείου μας και Δρ. Αναπτυξιακής Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, κα Μαρία Πατεράκη. Η επόμενη συνάντηση θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα 26/01/2015.
Ατομική συνάντηση Γονέων - Νηπιαγωγών η
Η 2 ατομική συνάντηση γονέων θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 21 Ιανουαρίου 2015. Κατά τη διάρκεια της ατομικής συνάντησης γονείς και Νηπιαγωγοί θα έχουν τη δυνατότητα να συζητήσουν για τα αποτελέσματα της περιγραφικής αξιολόγησης και της προόδου των νηπίων, που συντάσσει η Διευθύντρια του Ζαννείου Νηπιαγωγείου. Παράλληλα θα ανακοινωθούν και θα συζητηθούν τα αποτελέσματα από τη φωνολογική αξιολόγηση που πραγματοποίησαν οι συνεργάτεςλογοθεραπευτές του Εκπαιδευτηρίου.
♦ Εκπαιδευτικές επισκέψεις Στο πλαίσιο του θέματος της εβδομάδας «Η ελιά» οι μαθητές θα επισκεφθούν το ελαιοτριβείο της Μυρτιάς, τη Δευτέρα 12 Ιανουαρίου 2015, με σκοπό να παρατηρήσουν από κοντά την απαραίτητη διαδικασία για την παραγωγή του λαδιού.
♦ Εκπαιδευτικά προγράμματα Τα γράμματα της αλφαβήτας στο Νηπιαγωγείο Αυτό το μήνα θα ξεκινήσουμε να γνωρίζουμε ένα-ένα τα γράμματα της αλφαβήτας. Στην επίτευξη αυτού του στόχου θα μας βοηθήσουν μια σειρά από φύλλα εργασίας σχεδιασμένα προσεκτικά από τη Διευθύντρια του Ζαννείου Νηπιαγωγείου, κα Ελένη Λευκαδίτη. Τα συγκεκριμένα φύλλα εργασίας είναι δομημένα με σκοπό να προσφέρουν στα νήπια τη δυνατότητα να επεξεργαστούν το κάθε γράμμα ξεχωριστά, σε συνδυασμό με άλλα γράμματα δημιουργώντας τις πρώτες συλλαβές και με αυξανόμενο βαθμό δυσκολίας.
Τα νήπια θα μάθουν και θα επεξεργαστούν τον τρόπο που δημιουργούνται οι συλλαβές. Θα εντοπίσουν μέσα σε λέξεις τα γράμματα που κάθε φορά θα δουλεύουμε, θα βρουν λέξεις που ξεκινούν από το κάθε γράμμα, θα γράψουν όλα τα γράμματα και τέλος θα προσπαθήσουν να συνθέσουν λέξεις μέσω εικόνων για να αντιληφθούν και να εξοικειωθούν με την απαραίτητη διαδικασία που χρειάζεται για να γραφτεί και να διαβαστεί μια λέξη! Ανά τακτά διαστήματα θα λαμβάνουν οι γονείς φύλλα εργασίας με σκοπό να τα υλοποιήσουν τα νήπια στο σπίτι. Στόχος αυτής της δράσης είναι να αναπτυχθεί ο «οικογενειακός αλφαβητισμός». Ο οικογενειακός αλφαβητισμός έγκειται στους χειριστικούς τρόπους του γραπτού λόγου από τα μέλη της οικογένειας. Προτρέψτε λοιπόν τα παιδιά σας, να συμμετέχουν σε απλές καθημερινές, οικογενειακές δραστηριότητες που σχετίζονται με τη γραφή, για την ανάπτυξη των γλωσσικών δεξιοτήτων τους. Στόχος του Σχολείου μας είναι να πετύχουν τα νήπια, μέχρι το τέλος της σχολικής χρονιάς, να αναγνωρίζουν σχεδόν όλα τα γράμματα, να διαβάζουν και να γράφουν κάποιες συλλαβές και, αν μπορούν, να διαβάσουν ή να γράφουν ολόκληρες λέξεις! Οι Νηπιαγωγοί των τμημάτων, κα Αρχοντία Μανδαλενάκη και κα Μαρία Αρβανίτη, εύχονται σε όλα τα παιδιά: Καλή επιτυχία στην προσπάθειά τους!!
Πολιτιστικό πρόγραμμα: Τα επαγγέλματα Κάθε μήνα μέσα από τη θεματολογία που αναπτύσσεται στις τάξεις των τμημάτων της Προσχολικής οι μαθητές προσεγγίζουν τα αντίστοιχα επαγγέλματα. Κατά τη διάρκεια του Ιανουαρίου τα νήπια θα γνωρίσουν το επάγγελμα του ελαιοπαραγωγού, αστροφυσικού, αστροναύτη και δασκάλου.
Ευέλικτη Ζώνη: «Ο κύκλος του χρόνου μέσα από την Τέχνη» Το μήνα Ιανουάριο οι μαθητές του Νηπιαγωγείου θα γνωρίσουν έργα τέχνης σχετικά με τα Θεοφάνεια, την ελιά και τους πλανήτες! Θα μάθουν για τη ζωή και το έργο του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου, θα γνωρίσουν το ζωγράφο Θεόφιλο, καθώς και το κίνημα της αφηρημένης τέχνης, μέσα από πίνακες του Wassily Kandinsky.
Συναισθηματική Αγωγή Πρόγραμμα συναισθηματικής αγωγής «Το ψάρι που προσπαθεί». Στην 4η ενότητα δραστηριοτήτων θα γνωρίσουμε τις αυτόματες σκέψεις: • Εντοπισμός και τροποποίηση
♦ Εκπαιδευτικές Δράσεις Η Βασιλόπιτα για το 2015 Στις 20 Ιανουαρίου τα νήπια θα έχουν την ευκαιρία να φτιάξουν τη δική τους Βασιλόπιτα για το 2015 δουλεύοντας ομαδικά με την καθοδήγηση των Νηπιαγωγών τους. Η συγκεκριμένη βιωματική-εκπαιδευτική δράση έχει ως στόχο τα παιδιά να δημιουργήσουν κάτι από την αρχή, μόνα τους, που στις μέρες μας είναι πια τόσο δεδομένο και έτοιμο από άλλους. Στις 23 Ιανουαρίου θα πραγματοποιηθεί η κοπή της Βασιλόπιτας, στην οποία όπως ορίζει και το έθιμο, θα υπάρχει το φλουρί για κάποιο τυχερό παιδί το οποίο θα δεχτεί τις ευχές όλων μας για μια καλή και δημιουργική χρονιά και θα κερδίσει ένα προσεκτικά επιλεγμένο και κατάλληλο για την ηλικία του/ της βιβλίο!
Το Πλανητάριο στο Σχολείο μας!!! Το μήνα Ιανουάριο, στο πλαίσιο υλοποίησης εκπαιδευτικού προγράμματος με θέμα τους πλανήτες και το διάστημα, το Σχολείο μας θα επισκεφθεί το κινητό πλανητάριο Starlab. Μέσα από κατάλληλο εκπαιδευτικό πρόγραμμα, οι μικροί μας μαθητές θα «ταξιδέψουν» στο διάστημα και θα δουν τα αστέρια και τους πλανήτες όπως φαίνονται στο νυχτερινό ουρανό, συνειδητοποιώντας το μέγεθος του σύμπαντος αλλά και τη μοναδικότητα του πλανήτη μας.
Εκπαιδευτικό Αφιέρωμα στους τρεις Ιεράρχες Στις 30 Ιανουαρίου, ημέρα εορτασμού των Τριών Ιεραρχών, οι μαθητές μας θα παρακολουθήσουν ένα μικρό αφιέρωμα για τους τρεις επιφανείς αγίους, προστάτες των γραμμάτων και των μαθητών.
Κουκλοθεατρικές Παραστάσεις Το μήνα Ιανουάριο οι μαθητές του Ζαννείου Εκπαιδευτήριου θα παρακολουθήσουν τις εξής κουκλοθεατρικές παραστάσεις: 1. «Κάνει κρύο, πέφτει χιόνι και ο Χειμώνας μας παγώνει», η οποία θα εισάγει τους μαθητές στις καιρικές αλλαγές που εμφανίζει η συγκεκριμένη εποχή. 2. «Το λιομάζωμα», μια παράσταση η οποία πραγματεύεται τα ήθη και έθιμα του τόπου. 3. «Αστέρια και Πλανήτες στήσανε χορό, ψηλά στον ουρανό». Μία παράσταση αφιερωμένη στο θέμα της εβδομάδας που αφορά το διάστημα.
Φυσικές Επιστήμες Κατά τον εναρκτήριο μήνα του νέου έτους, οι μικροί μας μαθητές θα εμπεδώσουν τη διαδικασία της τήξης και της πήξης. Μέσω της παρατήρησης των καιρικών φαινομένων που επικρατούν το Χειμώνα, θα κατανοήσουν την αλλαγή της κατάστασης του νερού, από υγρή σε στερεά μορφή και αντίστροφα. Επίσης, με αφορμή την ανάπτυξη του θέματος της «Ελιάς», τα νήπια θα πειραματιστούν με το λάδι κατακτώντας τις κυριότητες ιδιότητές του.
♦ Εργαστήρια Καλλιέργειας Δεξιοτήτων Εργαστήρια που πραγματοποιούνται εκτός σχολικού ωραρίου Μαθήματα Μαγειρικής: Η επόμενη συνάντηση θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 17 Ιανουαρίου 2015. Δηλώστε συμμετοχή σε μια γευστικά δημιουργική εμπειρία. Παραμυθοεξερευνήσεις: Αυτό το μήνα το πρόγραμμα «Παραμυθοεξερευνήσεις» θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 24 Ιανουαρίου 2015.
Προτάσεις παραμυθιών και βιβλίων Η κυρία του χιονιού, Αδελφοί Γκριμ, Εκδ. Μεταίχμιο
Πιγκουίνος χάθηκε, πιγκουίνος βρέθηκε, Τζέφερς Όλιβερ, Εκδ. Ίκαρος
Το δάκρυ της Ελιάς, Λαϊκό παραμύθι από τη Σάμο, Εκδ. Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς
Η ελίτσα, Τόλκα Ματούλα, Εκδ. Λιβάνη
Αστρογάτος, Ζαραμπούκα Σοφία, Εκδ. Πατάκη
Ο Φεγγαροσκεπαστής, Πιμπάρε Έρικ, Εκδ. Αίσωπος
Ένα φτυάρι στον Άρη, Τριβιζάς Ευγένειος, Εκδ. Ελληνικά Γράμματα
Η πούλια και ο αυγερινός, Καραΐσκου Χρυσάνθη, Εκδ. Διάπλαση
♦ Θεματολογία Ιανουαρίου Για το μήνα Ιανουάριο έχουν προγραμματιστεί να υλοποιηθούν τα παρακάτω θέματα με τους αντίστοιχους εκπαιδευτικούς στόχους: Ήρθε ο Χειμώνας… - Η ελιά, ο πολυτιμότερος καρπός!- Η γη και οι άλλοι πλανήτες Ήρθε ♦ − ♦ − ♦ − ♦ − − ♦ − ♦ − − ♦ − − −
ο Χειμώνας… Προσωπική και Κοινωνική Ανάπτυξη Να αποκτήσουν ενσυναίσθηση. Φυσικές Επιστήμες Να γνωρίσουν την αντίθεση της εποχής από το Νότιο στο Βόρειο Ημισφαίριο. Περιβάλλον και Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη Να υιοθετήσουν θετικές στάσεις και συμπεριφορές για την προστασία του περιβάλλοντος, σχετικά με τις κλιματικές αλλαγές. Τεχνολογίες Πληροφοριών και Ερευνών Να εκτελέσουν παιχνίδια εξερεύνησης και να κινούν το ποντίκι χρησιμοποιώντας κατάλληλο λογισμικό. Να αναζητήσουν στο διαδίκτυο και να παρακολουθήσουν ντοκιμαντέρ σχετικά με τα ζώα των πάγων. Μαθηματικά Να οργανώσουν το μηνιαίο ημερολόγιο του Ιανουαρίου. Γλώσσα Να απολαύσουν την ανάγνωση παραμυθιών για το χειμώνα. Να ενθαρρύνονται να διηγούνται και να περιγράφουν. Φυσική Αγωγή Να εμπιστεύονται την κρίση και τις ικανότητές τους για να εκτελούν νέες κινήσεις. Τέχνες Να απολαύσουν ακούσματα κλασσικής μουσικής.
Η ελιά, ο πολυτιμότερος καρπός! ♦ Προσωπική και Κοινωνική Ανάπτυξη − Να αναπτύξουν το αίσθημα του «ανήκειν» διαμορφώνοντας την προσωπική τους ταυτότητα. ♦ Φυσικές Επιστήμες − Να παρατηρήσουν τα χαρακτηριστικά δέντρων και να τα διαχωρίσουν σε καρποφόρα και μη. − Να αντιληφθούν τη θρεπτική αξία του ελαιολάδου και πώς αυτό συμβάλλει στην καλή υγεία. − Να οριοθετήσουν την ελιά ως φυσικό πόρο που εκμεταλλεύεται ο άνθρωπος από παλαιότερα χρόνια μέχρι και σήμερα. − Να πειραματιστούν με την ανάμιξη ελαιολάδου και νερού ανακαλύπτοντας το φαινόμενο της «Άνωσης». ♦ Τεχνολογίες Πληροφοριών και Επικοινωνιών − Να αναζητήσουν στο διαδίκτυο πληροφορίες και εικόνες για το δέντρο της ελιάς. ♦ Μαθηματικά − Να συμπληρώνουν αριθμούς που λείπουν στην αριθμογραμμή από το ένα έως το δέκα (1-10). ♦ Γλώσσα − Να ακούσουν, να συζητήσουν και να διαρωτηθούν για τη χρήση και την ιστορία της ελιάς και του λαδιού ανά τους αιώνες. − Να αναδιηγηθούν τη διαδικασία μαζέματος του ελαιόκαρπου με την περιγραφή εποπτικού υλικού. ♦ Φυσική Αγωγή − Να συνδυάζουν, συνθέτουν και οργανώνουν πολλές ιδέες για την παραγωγή νέας (καινούργιας) κίνησης. ♦ Τέχνες − Να χρησιμοποιήσουν με φαντασία δημιουργήσουν μια ομαδική κατασκευή.
διαφορετικά
υλικά
για
να
Η γη και οι άλλοι πλανήτες ♦ Προσωπική και Κοινωνική Ανάπτυξη − Να εντοπίζουν την αυτόματη σκέψη. − Να διαχωρίζουν τις σκέψεις από τα συναισθήματα σε σχέση με τα γεγονότα. ♦ Φυσικές Επιστήμες − Να επεξεργαστούν την υδρόγειο σφαίρα και να αντιληφθούν ότι πρόκειται για προσομοίωση της γης. − Να γνωρίσουν το φαινόμενο της έκλειψης ηλίου και σελήνης. − Να γνωρίσουν τους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος. ♦ Τεχνολογίες Πληροφοριών και Επικοινωνιών − Να χρησιμοποιήσουν το κατάλληλο λογισμικό και να ζωγραφίσουν το διάστημα. − Να αναζητήσουν πληροφορίες και φωτογραφίες για τους πλανήτες χρησιμοποιώντας τη «μηχανή αναζήτησης». ♦ Μαθηματικά − Να μετρήσουν τους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος και να τους χαρακτηρίσουν με τακτικά αριθμητικά ξεκινώντας από τον ήλιο. ♦ Γλώσσα − Να συζητήσουν για τα διαστημόπλοια και τους αστροναύτες. − Να απολαύσουν την αφήγηση λαϊκών παραμυθιών σχετικών με τους πλανήτες. − Να εμπλουτίσουν το λεξιλόγιό τους. − Να γράψουν τα ονόματα των πλανητών. ♦ Φυσική Αγωγή − Να συμμετέχουν σε καθημερινές φυσικές δραστηριότητες μέτριας έντασης για μικρά χρονικά διαστήματα και σε ασκήσεις ευλυγισίας, δύναμης και αντοχής. − Να τρέχουν ευθύγραμμα όσο πιο γρήγορα μπορούν σε μικρή απόσταση. ♦ Τέχνες − Να υποδυθούν ρόλους και να αναπαραστήσουν τους αστροναύτες του διαστήματος. − Να απολαύσουν και να μάθουν τραγούδια, αποδίδοντας με κινήσεις τους στίχους.
♦ Μήνυμα στην οικογένεια ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ Η σημασία της ανάγνωσης και της γραφής για τον άνθρωπο Η ανάγνωση και η γραφή είναι δύο κοινωνικές δεξιότητες απαραίτητες στο σύγχρονο άνθρωπο. Αυτές οι δύο δεξιότητες χρησιμοποιούνται κυρίως στην επικοινωνία και την επιβίωση στη σημερινή εγγράμματη κοινωνία. Σήμερα, ένα μεγάλο μέρος των πληροφοριών προσλαμβάνεται μέσω του γραπτού λόγου, επομένως η ανάγνωση και η γραφή είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με την ακαδημαϊκή, την επαγγελματική και την κοινωνική πρόοδο του ατόμου. Η ανάγνωση και η γραφή διευρύνουν και ενισχύουν τις ανθρώπινες ικανότητες και είναι εξαιρετικά πολύτιμες κατακτήσεις του ανθρώπου. Συνιστούν και οι δύο τα θεμέλια της μόρφωσης, εφόσον αποτελούν το βασικό εκπαιδευτικό στόχο όλων των μαθητών.
Η αναγνωστική ετοιμότητα των παιδιών προσχολικής ηλικίας Ως αναγνωστική ετοιμότητα ορίζεται «το στάδιο στην ανάπτυξη, κατά το οποίο το παιδί, είτε λόγω ωριμότητας είτε λόγω προηγούμενων γνώσεων είτε λόγω και των δύο, είναι έτοιμο να μάθει να διαβάζει εύκολα και αποδοτικά». Η μάθηση της ανάγνωσης και της γραφής είναι μια συνεχής διαδικασία, η οποία πηγάζει από το ίδιο το παιδί και ξεκινά από το πρώτο έτος της ζωής του. Η ανάγνωση και η γραφή αναπτύσσονται παράλληλα και ενδέχεται αυτή η μάθηση να μην αφορά μόνο μια γνωστική λειτουργία, αλλά μια σύνθετη κοινωνικο-ψυχο-γλωσσολογική δραστηριότητα.
Φωνολογική επίγνωση Τα μικρά παιδιά, παρόλο που αρθρώνουν διάφορες λέξεις στον προφορικό τους λόγο, φαίνεται να δυσκολεύονται να τις χειρίζονται συνειδητά. Δυσκολεύονται δηλαδή να κατανοήσουν ότι μια πρόταση αποτελείται από ξεχωριστές λέξεις επειδή τους είναι δύσκολο να αντιληφθούν τα όρια των λέξεων. Επίσης δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν τις γλωσσικές μονάδες από τις οποίες αποτελούνται οι λέξεις και ακόμη περισσότερο να διακρίνουν τα φωνήματα. Η ικανότητα των παιδιών να αναγνωρίζουν τα φωνολογικά συστατικά των γλωσσικών μονάδων και να μπορούν να τα χειρίζονται κατά βούληση ονομάζεται «φωνολογική επίγνωση». Η ανάλυση και η σύνθεση της λέξης σε όλα τα επιμέρους φωνήματα φαίνεται να είναι από τις δυσκολότερες δοκιμασίες για τα παιδιά που δεν έχουν μάθει ακόμη να διαβάζουν και να γράφουν. Η ικανότητα των παιδιών να χειρίζονται τις φωνολογικές μονάδες των λέξεων διευκολύνει τη μάθηση του γραπτού λόγου. Μελέτες έχουν δείξει ότι η ικανότητα των παιδιών της προσχολικής ηλικίας να χειρίζονται συνειδητά τις φωνολογικές μονάδες του λόγου, προτού αυτά διδαχθούν ανάγνωση και γραφή, μπορεί να αναπτυχθεί με κατάλληλα εκπαιδευτικά προγράμματα. Αυτή η εκπαίδευση φαίνεται να τα διευκολύνει στη μετέπειτα διδασκαλία της ανάγνωσης και της γραφής.
Η ανάδυση της ανάγνωσης και της γραφής στα παιδιά της προσχολικής ηλικίας Τα παιδιά ήδη από τη στιγμή της γέννησής τους, ζώντας σε ένα περιβάλλον όπου κυριαρχεί ο γραπτός λόγος, αρχίζουν να κατανοούν και να διαμορφώνουν με το δικό τους τρόπο τη σχέση τους με την ανάγνωση και τη γραφή. Η μάθησή τους είναι μια φυσική και αναμενόμενη διαδικασία, καθώς τα παιδιά προσπαθούν να ερμηνεύσουν τον κόσμο που τα περιβάλλει. Ανάγνωση Οι γνώσεις των μικρών παιδιών για το τι είναι ανάγνωση διαφέρουν. Τα παιδιά προσπαθούν να ερμηνεύσουν με τη δική τους λογική τη σημασία της λέξης «διαβάζω». Η διαδικασία της ανάγνωσης είναι μια σύνθετη διαδικασία η οποία δεν γίνεται εύκολα αντιληπτή από τα παιδιά για την οποία έχουν ελάχιστες γνώσεις. Οι αναγνωστικές γνώσεις που κατακτούν τα μικρά παιδιά κατά τη διάρκεια της προσχολικής ηλικίας είναι πολύ σημαντικές για τη μάθηση του γραπτού λόγου. • • • • • • •
Διαβάζουμε το κείμενο και όχι την εικόνα Διαβάζουμε από αριστερά προς τα δεξιά και από επάνω προς τα κάτω Ένα κείμενο απαρτίζεται από ξεχωριστές λέξεις Τα γράμματα διακρίνονται σε κεφαλαία και πεζά Στη λέξη διακρίνεται το πρώτο και το τελευταίο γράμμα Ένα βιβλίο έχει αρχή και τέλος Τα βασικά σημεία στίξης είναι η τελεία, το κόμμα και το ερωτηματικό
Η ανάδυση των αναγνωστικών δεξιοτήτων στα παιδιά της προσχολικής ηλικίας δεν πραγματοποιείται με μια συγκεκριμένη σειρά, ούτε είναι απαραίτητο τα παιδιά να κατακτήσουν πρώτα μια δεξιότητα και μετά την άλλη. Η κατάκτηση από τα παιδιά της αναγνωστικής δεξιότητας γίνεται σε τρία επίπεδα σύμφωνα με την Μason: Επίπεδο 1: Γνώση της λειτουργίας του γραπτού λόγου (ικανότητα να διαβάζουν σήματα ή πινακίδες). Τα παιδιά γνωρίζουν ότι ο προφορικός λόγος μπορεί να μετατραπεί σε γραπτό ή το αντίστροφο και ότι ο γραπτός λόγος συμβολίζεται με γράμματα και λέξεις. Επίπεδο 2: Γνώση της μορφής του γραπτού λόγου (ικανότητα να γνωρίζουν την ονομασία των γραμμάτων). Τα παιδιά γνωρίζουν τα γράμματα με το όνομά τους, άλφα, βήτα, γάμα κτλ. Επίπεδο 3: Γνώση των συμβάσεων του γραπτού λόγου (ικανότητα να αντιστοιχίζουν το φώνημα με το γράφημα). Τα παιδιά αρχίζουν να αναλύουν τις λέξεις σε γράμματα και να τις διαβάζουν. Τα παιδιά καθώς μεγαλώνουν: • Κατακτούν τις έννοιες του γραπτού λόγου (πχ κατανόηση φοράς της ανάγνωσης, συνειδητοποίηση ότι διαβάζουμε τα γράμματα και όχι την εικόνα κτλ) • Συνειδητοποιούν τη γραφή • Συνειδητοποιούν τα φωνήματα • Ταυτίζουν το φώνημα με το γράφημα • Διαβάζουν τις λέξεις
Γραφή Η γραφή για τα μικρά παιδιά δεν αρχίζει με πραγματικά γράμματα. Τα παιδιά πολύ πριν μάθουν να αναπαριστούν τα γράματα εκδηλώνουν την επιθυμία να γράψουν. Πρώτα αρχίζουν να χρησιμοποιούν σκαριφήματα και ψευδογράμματα, αργότερα γράμματα και συνεχίζουν με την «επινοημένη» γραφή για να καταλήξουν στη συμβατική γραφή. Η γραφή των μικρών παιδιών: • Είναι παροδική, δηλαδή τα παιδιά μπορεί άλλοτε να γεμίζουν με τα γραπτά τους ολόκληρες σελίδες και άλλοτε να μην πιάνουν το μολύβι στο χέρι τους. • Είναι σημάδι της δύναμής τους, δηλαδή από πολύ μικρά παιδιά, εάν βρουν ένα μολύβι ή ένα μαρκαδόρο, μπορούν να γεμίσουν με μουντζούρες ότι βρουν μπροστά τους. • Λαμβάνει διάφορες μορφές και τα παιδιά περνούν εύκολα από τη μια μορφή γραφής στην άλλη. • Αποσπά πλήρως την προσοχή τους. Τα παιδιά για μεγάλο χρονικά διαστήματα, γράφουν ή αντιγράφουν συνεχώς και παντού. • Είναι το μέσον με το οποίο εξηγούν τις καλλιτεχνικές τους δημιουργίες, δηλαδή εξηγούν τι ζωγράφισαν. Η ανάδυση της γραφής στα παιδιά της προσχολικής ηλικίας πραγματοποιείται σε τρία εξελικτικά επίπεδα. Επίπεδο 1: Τα παιδιά αναζητούν κριτήρια για να διαχωρίσουν τη γραφή από τη ζωγραφική, αφού και στα δύο συστήματα χρησιμοποιούμε γραμμές. Από τη στιγμή που τα παιδιά κατανοήσουν αυτή τη διαφορά, αρχίζουν να παράγουν σκαριφήματα και να θέτουν ερωτήσεις τόσο για την ποσότητα όσο και για το ποιόν των γραμμάτων, τα οποία απαρτίζουν τις λέξεις. Επίπεδο 2: Βασιζόμενα στις αποκτηθείσες γνώσεις τους, αρχίζουν να χρησιμοποιούν έναν ορισμένο αριθμό γραμμάτων για κάθε λέξη, χωρίς βέβαια να γράφουν αυτά τα γράμματα με την ίδια πάντοτε σειρά. Η ποσότητα των γραμμάτων σε κάθε λέξη εξαρτάται από το μέγεθος του αντικειμένου που η συγκεκριμένη λέξη αναπαριστά. Επίπεδο 3: Τα παιδιά ανακαλύπτουν τη συλλαβική γραφή. Το παιδί γράφει ένα γράμμα για κάθε συλλαβή, επειδή η συλλαβή είναι η μονάδα του ήχου που αντιλαμβάνεται.
Για αυτούς τους λόγους το πρόγραμμα που εφαρμόζεται στο Ζάννειο Προνηπιαγωγείο και Νηπιαγωγείο για την ανάδυση δεξιοτήτων ανάγνωσης και γραφής έχει δομηθεί με βασικό κριτήριο ότι οι δεξιότητες που αποκτούν τα παιδιά κατά τη διάρκεια της προσχολικής τους ηλικίας είναι καθοριστικής σημασίας για τη μελλοντική σχολική τους επιτυχία. Οι Νηπιαγωγοί διαμορφώνουν στην τάξη τους τις ιδιαίτερες εκείνες συνθήκες για την κατάλληλη παιδαγωγική ατμόσφαιρα για να διευκολύνουν τη μάθηση.
Εκμεταλλεύονται όλες τις ευκαιρίες και τις προκλήσεις που τους παρουσιάζονται κάθε στιγμή μέσα στο ημερήσιο πρόγραμμα και τολμούν να δοκιμάσουν νέες τεχνικές για να βοηθούν τα παιδιά να «χτίσουν», όπως υποστηρίζει ο Vygotsky, τις νέες γνώσεις πάνω στις ήδη υπάρχουσες και να προσεγγίζουν το ανώτατο επίπεδο των δυνατοτήτων τους. Πραγματοποιούνται συστηματικά από την έναρξη της χρονιάς δραστηριότητες που εξυπηρετούν στόχους γλωσσικών δεξιοτήτων και σταδιακά εντάσσονται ασκήσεις ταύτισης φωνήματος – γραφήματος. Αυτή η εκπαίδευση φαίνεται να διευκολύνει στη μετέπειτα διδασκαλία της ανάγνωσης και της γραφής και ως πρόγραμμα αξιολογείται ως πιο αποδοτικό.
Η συμβολή της οικογένειας Το σπίτι είναι το πρώτο σχολείο των παιδιών και οι γονείς οι πρώτοι και πλέον σημαντικοί δάσκαλοι. Οι καθημερινές ενασχολήσεις των γονέων, των παιδιών και των άλλων μελών της οικογένειας, τις σχετιζόμενες με τις πρακτικές της ανάγνωσης και της γραφής ονομάζεται «οικογενειακός αλφαβητισμός». Ο οικογενειακός αλφαβητισμός αναφέρεται «στους τρόπους με τους οποίους οι γονείς, τα παιδιά και άλλα μέλη της οικογένειας χρησιμοποιούν το γραπτό λόγο στο σπίτι και γενικότερα στον κοινωνικό περίγυρο. Το ενδιαφέρον και η στάση των γονέων προς την ανάγνωση και τη γραφή, καθώς και οι ευκαιρίες για διάβασμα και γράψιμο που οι ίδιοι γονείς παρέχουν στα παιδιά τους, προτού αυτά φοιτήσουν στο σχολείο, διαμορφώνουν σε μεγάλο βαθμό το επίπεδο της μετέπειτα αναγνωστικής τους ικανότητας. Τα παιδιά που είναι ικανά να χειρίζονται το γραπτό λόγο από την προσχολική τους ηλικία έχουν γονείς που σύμφωνα με την Weinberger: • Διαβάζουν βιβλία στα παιδιά από τη βρεφική ηλικία και τους παρέχουν πολλές ευκαιρίες, ώστε να έρχονται σε επαφή με τα βιβλία και τα διάφορα έντυπα στο σπίτι. • Λειτουργούν ως πρότυπο και να αισθάνονται ιδιαίτερη χαρά και ικανοποίηση όταν ασχολούνται με το παιδί τους. • Βοηθούν και ενθαρρύνουν τα παιδιά σε κάθε τους προσπάθεια που έχει σχέση με τον αλφαβητισμό και γενικά με τη μάθηση του γραπτού λόγου. • Πιστεύουν στην αξία της εκπαίδευσης και παρακολουθούν την εκπαίδευση των παιδιών τους από πολύ κοντά. • Επισκέπτονται μαζί με τα παιδιά τους διάφορες βιβλιοθήκες και τα προτρέπουν να διαλέξουν μόνα τους βιβλία. • Συμμετέχουν σε κάθε δραστηριότητα, η οποία σχετίζεται με το γραμματισμό και ανταποκρίνονται στα αιτήματα των παιδιών τους όχι μόνο διαβάζοντάς τους βιβλία, αλλά και προτρέποντάς τα να παρατηρούν τον περιβάλλοντα έντυπο λόγο, παίζοντας μαζί τους γλωσσικά παιχνίδια και δημιουργώντας ομοιοκατάληκτα ποιηματάκια.