Edukacja obywatelska (z. 15) Szkoła w lokalnym partnerstwie społecznym.

Szkoła w lokalnym partnerstwie społecznym pod redakcją Janusza Korzeniowskiego

ZESZYT 15

Korekta Sławomir Iwasiów

Skład Piotr Lachowicz

ISBN: 978-83-89882-07-3

Wydawca Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli ul. Gen. J. Sowińskiego 68 70-236 Szczecin

Spis treści

Wstęp

5

Formy współpracy szkół z lokalnymi partnerami

7

I Jednostki samorządu lokalnego

8

II Instytucje systemu oświaty

17

III Uczelnie wyższe

21

IV Policja

24

V Straż pożarna

29

VI Sądy rejonowe

33

VII Przedsiębiorstwa

34

VIII Organizacje pozarządowe

35

IX Instytucje kulturalno-oświatowe

48

X Kluby sportowe i obiekty sportowe

58

XI Jednostki organizacyjne lasów państwowych

59

XII Instytucje pomocy społecznej

60

XIII Placówki ochrony zdrowia

64

XIV Media: prasa lokalna, radio, telewizja

66

XV Inne formy współpracy

67

Funkcje współpracy szkół z instytucjami zewnętrznymi

79

Bibliografia

83

Szkoła winna zapewnić każdemu uczniowi warunki niezbędne do jego rozwoju, przygotować go do wypełniania obowiązków rodzinnych i obywatelskich w oparciu o zasady solidarności, demokracji, tolerancji, sprawiedliwości i wolności.

Preambuła Ustawy o systemie oświaty

Wstęp

Wśród głównych warunków prawidłowego funkcjonowania społeczeństwa obywatelskiego wymienia się umiejętność świadomego i odpowiedzialnego angażowania się w życie publiczne. Charakter współczesnego życia sprawia, że wiedza i umiejętności wyniesione z domu nie są wystarczające, by ukształtować świadomego i skutecznie działającego obywatela. Tej ważnej z punktu widzenia społecznego interesu umiejętności trzeba się nauczyć. I tu otwiera się szerokie pole również dla pozalekcyjnych form edukacji, będących szansą na efektywne kształcenie i rozwijanie kompetencji społecznych i obywatelskich uczniów.

Szkoła, podejmując partnerską współpracę z szeroko rozumianym środowiskiem lokalnym, wychodzi także naprzeciw urzeczywistnianiu tych praw ucznia, które daleko wykraczają poza zakres związany z prawidłowym procesem kształcenia i wychowania. Przepisy prawa oświatowego dają uczniom między innymi prawo do uczestniczenia w zajęciach pozalekcyjnych umożliwiających rozwijanie własnych zainteresowań i uzdolnień, udziału w konkursach, olimpiadach i turniejach, uczestniczenia w działalności kulturalnej, oświatowej, sportowej oraz rozrywkowej, działania na terenie szkoły w stowarzyszeniach i organizacjach, podtrzymywania tożsamości narodowej, etnicznej, językowej, religijnej oraz redagowania gazety szkolnej.

W tym kontekście pożądanymi z punktu widzenia zadań edukacyjnych partnerami powinny być dla szkoły takie instytucje i organizacje, jak: instytucje administracji państwowej, jednostki samorządu terytorialnego, instytucje sytemu oświaty, organy porządku publicznego, instytucje pomocy społecznej, instytucje kulturalno-oświatowe, kluby sportowe i obiekty sportowe, instytucje turystyki i rekreacji, przedsiębiorstwa produkcyjne i zakłady usługowe, organizacje pozarządowe, instytucje wyznaniowe, Ochotnicze Straże Pożarne i inne służby ratownicze, uczelnie wyższe, placówki ochrony zdrowia, lokalne media oraz partnerzy zagraniczni. Szczególną rolę mogą odgrywać osoby prywatne: lokalni liderzy i animatorzy życia społecznego, rodzice, absolwenci szkoły.

Współpraca lokalnych podmiotów jest korzystna i połączona obopólnym interesem, kiedy inicjuje się ją naturalnie i oddolnie, a zarazem z góry nastawia na kreatywność oraz rozwój. W integrującym się środowisku lokalnym tworzą się więzi i współzależności międzyludzkie, sprzyjające kontaktom społecznym, wytwarzaniu atmosfery swojskości i zaufania, a tym samym tzw. kapitału społecznego.

5

Wstęp

Do ważniejszych efektów edukacyjnych współpracującej szkoły należy zaliczyć kształcenie u uczniów wielu umiejętności oczekiwanych na współczesnym rynku pracy, takich jak: współpraca w zespole, skuteczne komunikowanie się, rozwiązywanie problemów oraz kształtowanie prospołecznych postaw, między innymi: odpowiedzialności, wytrwałości, kreatywności, uczciwości, szacunku dla innych ludzi, empatii itp.

Szkoła współpracująca to instytucja otwarta i przez to tworząca przyjazny dla niej samej klimat. To instytucja trwale wpisująca się w rozwój lokalnego patriotyzmu, kultywowanie miejscowych tradycji, zachowanie pamięci o wydarzeniach i uczestniczących w nich wartościowych ludziach.

Janusz Korzeniowski nauczyciel konsultant ds. edukacji obywatelskiej

6

Formy współpracy szkół z lokalnymi partnerami

7

1.

Jednostki samorządu lokalnego

Urzędy gminne, powiatowe

Rady gmin, powiatów, sejmiki województw

Samorząd jako organ prowadzący szkołę odpowiada za jej działalność na podstawie Ustawy o systemie oświaty: • zapewnia warunki działania szkoły lub placówki, w tym bezpieczne i higieniczne warunki nauki, wychowania i opieki; • zapewnia obsługę administracyjną, finansową i organizacyjną szkoły; • wyposaża szkołę w pomoce dydaktyczne i sprzęt niezbędny do realizacji jej zadań.

Formy współpracy: • uczniowie są zapoznawani z charakterem pracy urzędu; • wspólna organizacja lokalnych imprez – gminnych festynów, imprez sportowych i lokalnych obchodów świąt; • szkoły dostarczają władzom samorządowym programy artystyczne uroczystości o charakterze publicznym; • dofinansowanie do projektów edukacyjnych i sportowych; • sponsorowanie nagród w konkursach organizowanych przez szkołę; • nawiązywanie kontaktów z władzami poprzez spotkania z nauczycielami i uczniami, z okazji: „drzwi otwartych szkoły”, uroczystości szkolnych, przedstawiciele władz samorządowych uświetniają szkolne imprezy; • promocja szkoły na stronach Gminnego Portalu Internetowego.

8

Przykłady dobrej praktyki

Zespół Szkół w Resku

opracowa ła: Agata Popielarz nauczyciel ka historii i społeczeńst wa

Młodzieżowa Rada Miejska w Resku W liceum od 2003 r. istniał Klub Europejski „Euroforum”, w ramach którego realizowaliśmy tematykę samorządową. Od zawsze chcieliśmy mieć swoje przedstawicielstwo w Radzie Miejskiej, niestety nie udawało się nam znaleźć sprzymierzeńców do wzięcia udziału w projekcie. Nadzieja pojawiła się w czerwcu 2014 r. Wówczas licealiści z Reska byli uczestnikami X Forum Samorządowego w Kołobrzegu, poprzedzonego Samorządowym Forum Młodzieży.

Pretekstem wydarzenia były obchody 10-lecia Polski w Unii Europejskiej. Młodzi samorządowcy mieli się zastanowić, jak ma wyglądać nasz region za kilka lat. Jakie sukcesy, zdaniem młodych uczestników, odniosły ich gminy i miasta, na których można budować przyszłość? Jak tę przyszłość widzą młodzi ludzie? To właśnie te kwestie zostały poruszone podczas forum dla młodzieży. My przygotowaliśmy prezentację, w której zawarliśmy zmiany, będące efektem wykorzystania funduszy unijnych w naszej gminie na przestrzeni dekady. Nasze spostrzeżenia na temat kierunków zmian w regionie, istotnych z punktu widzenia młodzieży, zostały przedstawione podczas jednego z paneli w trakcie X Forum Samorządowego.

Cieszyliśmy się, że mogliśmy uczestniczyć w międzynarodowej konferencji z udziałem ok. 300 osób z Polski i zagranicy. Wśród gości honorowych znaleźli się: Staffan Herrström – Ambasador Szwecji w Polsce, dr Stanisław Gawłowski – Sekretarz Stanu w Ministerstwie Środowiska, Anette Klein – Konsul Generalny Niemiec w Gdańsku. Mieliśmy okazję porozmawiać z marszałkiem województwa zachodniopomorskiego Olgierdem Geblewiczem, panią poseł Magdaleną Kochan, dziennikarzem TVN24 Jarosławem Kuźniarem i dziennikarzem Jackiem Żakowskim. Mogliśmy poczuć świat polityki niemal na własnej skórze, całkiem z bliska – a to sprawiło nam ogromną przyjemność.

Po powrocie rozpoczęliśmy kampanię na rzecz stworzenia Młodzieżowej Rady Miejskiej w Resku.

Małymi krokami doprowadziliśmy do uchwały nr XV/113/16 Rady Miejskiej w Resku z dnia 21 marca

9

Przykłady dobrej praktyki

2016 r., zmieniającej uchwałę w sprawie powołania Młodzieżowej Rady Miejskiej, nadania jej Statutu oraz określenia zasad i trybu wyboru radnych. Rozpoczęto prace zmierzające ku powstaniu Młodzieżowej Rady Miejskiej. W maju kalendarz wyborczy ruszył. Kandydaci zaczęli składać listy z wykazem osób ich popierających. Wszystko zgodnie z ordynacją wyborczą i uchwałą. Listy kandydatów na młodzieżowych radnych opublikowano 23 maja 2016 r. z podziałem na okręgi. Podana została również informacja o sposobie głosowania. Sami uczniowie wnioskowali o zmianę liczby mandatów, tak więc z chętnymi nie było problemu.

30 maja 2016 r. wybory przebiegły sprawnie, bez zakłóceń. Frekwencja dopisała, do urn poszła zagłosować większość społeczności uczniowskiej. Trzeba podkreślić, iż głosowanie musiało odbyć się według zasad określonych w uchwale, tak więc były trzy okręgi wyborcze, nad którymi czuwały Okręgowe Komisje Wyborcze, nad nimi zaś Gminna Komisja Wyborcza. Skład OKW i GKW, który tworzyła klasa IA LO, wywieszony został na dwóch gazetkach szkolnych: w Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącym, które pozostaną już na stałe w celu informacji o MRM. Pierwsze działania w ramach MRM podjęto 31 maja 2016 r.. Tego dnia gościliśmy w naszej szkole panią Annę Mieczkowską – wicemarszałkinię – członka Zarządu Województwa Zachodniopomorskiego oraz Burmistrza Reska pana Arkadiusza Czerwińskiego. Z tej okazji młodzieżowi radni zorganizowali, z pomocą opiekuna, debatę oksfordzką pod hasłem: „Czy samorząd lokalny jest potrzebny?”. Przebieg debaty był następujący: były dwa zespoły, zaplanowano jedną runda, a młodzi radni występowali jako drużyna aprobująca i negująca.

Następnie, 2 czerwca 2016 r. uczestniczyliśmy w Wojewódzkiej Sesji Samorządowej Forum Młodzieży w Kołobrzegu. Ponownie zorganizowana została debata, ale w innej formie, za to z tak samo aktywnymi młodymi ludźmi. Było czego posłuchać! Uczniowie złapali bakcyla na kolejne spotkanie Młodzieżowych Rad z Regionu, które odbędzie się w październiku w Świdwinie. Nie może ich tam zabraknąć!

Wreszcie 24 czerwca 2016 r. nastąpiło oficjalne zaprzysiężenie MRM na Sesji Rady Miejskiej. Od teraz to właśnie oni – uczniowie-wolontariusze, będą reprezentować młodzieżowe problemy i inicjatywy.

Co zyskaliśmy, dzięki wybraniu MRM? Tego jeszcze nie wiemy, ale mamy zdolną młodzież, chętną do społecznej pracy. Przede wszystkim nawiązaliśmy ścisłą współpracę z Urzędem Miejskim w Resku.

Możemy zwiększyć aktywność obywatelską wśród młodzieży. Wykorzystujemy potencjał i zainteresowanie młodych ludzi sprawami publicznymi na poziomie lokalnym.

W naszym przekonaniu Młodzieżowa Rada jest instytucją, która zapewni młodzieży udział w procesie podejmowania decyzji dotyczących spraw związanych z młodzieżą na poziomie lokalnym. To pozwoli na dialog między młodzieżą a przedstawicielami lokalnej władzy. Pojawiła się okazja do zwiększe-

10

Przykłady dobrej praktyki

nia zrozumienia potrzeb i problemów młodzieży przez radnych. Nie ulega wątpliwości, że są oni gotowi do pracy, świadomi obowiązków, których się podjęli, reprezentowania postaw oraz potrzeb dzieci i młodzieży wobec władz gminy Resko.

Opiekę nad MRM sprawuje Pani Ewa Kurzyk – nauczycielka historii i wiedzy o społeczeństwie.

Źródła http://www.zsresko.pl/wydarzenia/00163/wydarzenie.html http://www.resko24.pl/aktualnosci/1245-mlodziezowa-rada-miejska-w-resku-juz-dziala.html

11

Przykłady dobrej praktyki

Zespół Szkół Łączności w Szczecinie

opracowa ła: Joa nna Tyczkowska nauczyciel ka historii, historii i społeczeńst wa, w iedzy o społeczeńst w ie

Współpraca Zespołu Szkół Łączności z Radą Osiedla Gumieńce przy realizacji Biesiad Gumienieckich Na początku roku szkolnego 2009/2010 Rada Osiedla Gumieńce zwróciła się do dyrekcji Zespołu Szkół Łączności z propozycją przygotowania spektaklu poświęconego odzyskaniu niepodległości przez Polskę w 1918 r. Przedstawienie miało być jednym z elementów przygotowywanej przez Radę Osiedla „Biesiady Gumienieckiej przy Świecach”.

Dyrektor szkoły, pan Bartosz Stolarczuk, powierzył przygotowanie przedsięwzięcia paniom Beacie Brozio i Joannie Tyczkowskiej.

Po burzliwych dyskusjach zapadła decyzja, że scenariusz będzie nosił tytuł „Lekcja historii” i będzie przedstawiał dzieje Polski od upadku w XVIII wieku do odzyskania niepodległości w listopadzie 1918 r.

Całość miała być przeplatana utworami Jacka Kaczmarskiego i ilustrowana malarstwem historycznym wyświetlanym na dużym ekranie nad sceną. Młodzież podeszła do spektaklu bardzo poważnie i z wielkim zaangażowaniem uczestniczyła w próbach oraz przygotowywaniu scenografii.

Występ odbył się 13 listopada 2009 r. w auli Szkół Salezjańskich przy ul. Ku Słońcu w Szczecinie. Uczniowie zostali bardzo ciepło przyjęci przez publiczność i ich występ został nagrodzony gromkimi brawami.

Spektakl spodobał się także Radzie Osiedla Gumieńce, więc w kolejnym roku szkolnym ponownie zaproponowano nam współpracę.

Reżyserią scenariusza, który napisałam, zajęła się pani Beata Brozio, natomiast za przygotowanie oprawy muzycznej, w tym chórku, odpowiadał ks. Leszek Twardowski. Tym razem spektakl nosił tytuł „Historia pewnej miłości” i przedstawiał historię pary, Heleny i Stanisława, na tle burzliwych wydarzeń lat 1914–1918. Występom towarzyszyła prezentacja zawierająca obok zdjęć bohaterów także teksty pieśni legionowych i wojskowych.

12

Przykłady dobrej praktyki

Przed wieczornym spektaklem, dla mieszkańców Gumieniec, odbył się spektakl dla uczniów Zespołu Szkół Łączności. Dyrekcja Szkół Salezjańskich przy ulicy Ku Słońcu zgodziła się na występ dla naszych uczniów w swojej auli. Dzięki temu nasi aktorzy mogli wystąpić na scenie, na której wieczorem mieli zaprezentować się publiczności osiedla. Występ przed koleżankami i kolegami ze szkoły był dla występujących olbrzymim przeżyciem. W tym samym dniu, wieczorem, odbyło się przedstawienie na Biesiadzie Gumienieckiej.

Tym razem reakcja widowni przeszła nasze najśmielsze oczekiwania. Kiedy zabrzmiały pierwsze takty „Marszu Pierwszej Brygady” cała widownia wstała i odśpiewała pieśń wraz z naszymi uczniami.

Trudno powiedzieć, kto był bardziej wzruszony – czy widzowie, czy grający na scenie uczniowie.

Sukces „Historii pierwszej miłości” spowodował, że uczniowie już od początku nowego roku szkolnego domagali się kolejnego scenariusza.

Postanowiłam kontynuować historię Heleny i Stanisława. Tym razem ich małżeństwo zostało uwikłane w wydarzenia dwudziestolecia międzywojennego. Spektakl nosił tytuł „Niepodległość – trudne słowo”.

Biesiada w roku szkolnym 2012/2013 wypadła nieco skromniej niż poprzednie. Było to spowodowane tym, że Zespół Szkół Łączności obchodził w tym roku 60-lecie swojego istnienia. Wraz z panią Beatą Brozio byłyśmy odpowiedzialne za spektakl przygotowywany z tej okazji. Było to olbrzymie wyzwanie, gdyż nasi uczniowie mieli po raz pierwszy wystąpić na profesjonalnej scenie Teatru Współczesnego. Na przygotowanie scenariusza i próby do Biesiady było niewiele czasu. Ale wystąpiliśmy.

13

Przykłady dobrej praktyki

Pomysł na scenariusz do kolejnej Biesiady dojrzewał w mojej głowie już od wiosny 2013 r. Zainspirowała mnie moja mama, Sybiraczka. Postanowiłam przedstawić kolejne etapy dziewiętnastowiecznych zesłań. Zatytułowałam spektakl „Dwieście lat do niepodległości szli…” Całość opierała się na kanwie Hymnu Sybiraków.

Istotnym elementem przedstawienia była scenografia wzorowana na Pomniku Sybiraków z Cmentarza Centralnego w Szczecinie. Przygotowała ją perfekcyjnie pani Barbara Zadrozińska.

Po raz kolejny przekonałam się, że taka forma obchodów Święta Niepodległości jest najlepszą lekcją patriotyzmu.

W roku szkolnym 2014/2015 ani my, ani Rada Osiedla Gumieńce nie wyobrażaliśmy sobie Biesiady bez udziału uczniów z Zespołu Szkół Łączności. Z panią Beatą Brozio postanowiłyśmy zaprosić do wspólnych występów dzieci ze Szkoły Podstawowej nr 16. Bardzo dobrze sprawdziły się w roli chóru.

Tym razem powtórzyliśmy scenariusz „Historii pewnej miłości”. Byłam ciekawa jak na historię Heleny i Stanisława zareaguje nowe pokolenie uczniów.

Tradycyjnie najpierw odbył się spektakl dla uczniów Zespołu Szkół Łączności. I jak było? Oto relacja Łukasza Wojciechowskiego, wtedy ucznia klasy trzeciej:

14

Przykłady dobrej praktyki

Obchody Dnia Niepodległości przez ZSŁ Zespół Szkół Łączności święta narodowe zawsze obchodzi uroczyście. Uczniowie naszej Szkoły i tym razem stanęli na wysokości zadania – z okazji obchodów Dnia Niepodległości wystawili spektakl ukazujący trudy wojny oraz problemy ówczesnych Polaków podczas I wojny światowej. Święto Niepodległości nasza Szkoła obchodziła w piątek 14 listopada 2014 r. W trakcie jednej z lekcji wszyscy uczniowie (ubrani tego dnia na galowo) wraz z nauczycielami opuścili sale lekcyjne i udali się w stronę Zespołu Szkół Salezjańskich. Na miejscu przywitał nas sam Piłsudski (w tej roli Bartosz Grynfelder, kl. 3Tb). Wielka aula, specjalnie udekorowana na to przedstawienie, przypominała nam – aktorom niezmierzoną liczbę godzin spędzonych na próbach i przygotowaniach do tej uroczystości.

Nie sposób przekazać to, co przeżyli nasi dziadkowie i pradziadkowie podczas wielu lat okupacji nieprzyjaciela. Mimo wszystko uważam, że uczniom z Koła Teatralnego oraz opiekunkom (panie: Beata Brozio i Joanna Tyczkowska) udało się ująć najważniejsze fakty z dziejów tej jakże bolesnej historii Polski. Honor, ból, żałobę, smutek i… radość. „Historia pewnej miłości” to historia Stanisława i Heleny, dzięki której przypomnieliśmy sobie drogę Polaków przez ból i cierpienie ku upragnionej wolności.

Uczniowie pytani o to, czy podobało im się przedstawienie, odpowiadali jednogłośnie: „Było świetne!”.

Grobowa cisza w auli, zapadająca w chwilach wzniosłych, tylko potwierdzała ich słowa. Aktorzy (uczniowie klas: 1Ta, 3Tb, 3Te) pytani o to, jak się czuli na scenie i za kulisami odpowiadali: „To wielki stres wystąpić przed całą szkołą tak, by wyszło dobrze. (...) Na szczęście nie było ani jednej wpadki”.

Aktorzy byli zadowoleni z faktu, że ich kolegom spodobała się uroczystość. Natomiast uczniowie nie kryli zadowolenia nie tylko z przedstawienia, ale również z nietypowej lekcji historii.

Dobrze, że pamiętamy o dniu 11 listopada i dobrze, że w naszej Szkole tak uroczyście obchodzimy to święto. Wielu Polaków walczyło o wolność, wielu z nich nie doczekało tego momentu. Szanujmy to, co zostało dla nas z trudem wywalczone.

15

Przykłady dobrej praktyki

Wieczorny spektakl był kolejnym sukcesem. Po raz kolejny radni Rady Osiedla, ale też widzowie, dziękowali uczniom za wzruszające przedstawienie i możliwość wspólnego śpiewania pieśni patriotycznych.

Z przyczyn zdrowotnych nie mogłam uczestniczyć w przygotowaniach kolejnej Biesiady. Odbyła się ona w listopadzie 2015 r.

We wszystkich Biesiadach Gumienieckich nasza młodzież była odpowiedzialna za nagłośnienie i oświetlenie całej imprezy. W ramach wdzięczności Rada Osiedla niejednokrotnie udostępniała nam swój sprzęt nagłaśniający do obsługi imprez szkolnych.

Czym jest dla mnie i moich uczniów udział w Biesiadach? Dla mnie – olbrzymim wyzwaniem i corocznym stresem, czy i tym razem zadowolimy wymagającą publiczność. Czym jest dla uczniów – można wyczytać z ich relacji spisanych w ramach Szkolnego Koła Dziennikarskiego.

A czy Rada Osiedla Gumieńce jest zadowolona z naszej współpracy – przekonam się już we wrześniu. Ciekawe, czy zaproszą nas po raz ósmy? Mam nadzieję, że tak. I rozpoczynam prace nad kolejnym scenariuszem.

Zdjęcia z kolejnych Biesiad oraz innych imprez organizowanych przez Zespół Szkół Łączności znajdują się w Galerii ZSŁ pod adresem: http://www.zsl.szczecin.pl/dzialy/Galeria_Zdjec/ Wszystkie artykuły Szkolnego Koła Dziennikarskiego są dostępne pod adresem: http://www.zsl.szczecin.pl/dzialy/skd/

16

II. Instytucje systemu oświaty

1. Szkoły Formy współpracy: • współorganizowanie konkursów, turniejów, przeglądów, wystaw, przedstawień itp.; • wymiana kadr, sprzętu; • udostępnianie pomieszczeń; • działania promocyjne podejmowane przez szkoły w celu przyciągnięcia do siebie uczniów z niższego etapu edukacji – ,,Dni Otwarte Szkoły”.

2. Poradnie psychologiczno-pedagogiczne Na podstawie Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych, do zadań poradni należy: • diagnozowanie dzieci i młodzieży; • udzielanie dzieciom i młodzieży oraz rodzicom bezpośredniej pomocy psychologiczno-pedagogicznej; • realizowanie zadań profilaktycznych oraz wspierających wychowawczą i edukacyjną funkcję przedszkola, szkoły i placówki, w tym wspieranie nauczycieli w rozwiązywaniu problemów dydaktycznych i wychowawczych; • organizowanie i prowadzenie wspomagania przedszkoli, szkół i placówek w zakresie realizacji zadań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych.

Formy współpracy: Pomoc udzielana przez poradnie nauczycielom, wychowawcom lub specjalistom, m.in. w rozwiązywaniu problemów wychowawczych, powinna polegać szczególnie na: • udzielaniu nauczycielom pomocy w: – rozpoznawaniu indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych dzieci i młodzieży, w tym w rozpoznawaniu ryzyka wystąpienia specyficznych trudności w uczeniu się uczniów klas I–III szkoły podstawowej, – planowaniu i realizacji zadań z zakresu doradztwa edukacyjno-zawodowego, – rozwijaniu zainteresowań i uzdolnień uczniów;

17

Instytucje systemu oświaty

• współpracy z przedszkolami, szkołami i placówkami w udzielaniu i organizowaniu pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz opracowywaniu i realizowaniu indywidualnych programów edukacyjno-terapeutycznych oraz indywidualnych programów zajęć rewalidacyjno-wychowawczych; • współpracy, na pisemny wniosek dyrektora przedszkola, szkoły/placówki lub rodzica niepełnosprawnego albo pełnoletniego ucznia niepełnosprawnego, w określeniu niezbędnych do nauki warunków, sprzętu specjalistycznego i środków dydaktycznych, w tym wykorzystujących technologie informacyjno-komunikacyjne, odpowiednich ze względu na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne ucznia; • udzielaniu nauczycielom, wychowawcom grup wychowawczych lub specjalistom pomocy w rozwiązywaniu problemów dydaktycznych i wychowawczych; • podejmowaniu działań z zakresu profilaktyki uzależnień i innych problemów dzieci i młodzieży; • prowadzeniu edukacji dotyczącej ochrony zdrowia psychicznego wśród dzieci i młodzieży, rodziców i nauczycieli; • udzielaniu, we współpracy z placówkami doskonalenia nauczycieli i bibliotekami pedagogicznymi, wsparcia merytorycznego nauczycielom, wychowawcom grup wychowawczych i specjalistom.

Zadania te powinny być realizowane szczególnie w formie porad i konsultacji, udziału w spotkaniach z nauczycielami, wychowawcami i specjalistami, udziału w zebraniach rad pedagogicznych, warsztatów, grup wsparcia, wykładów i prelekcji, prowadzenia mediacji, interwencji kryzysowej, działalności informacyjno-szkoleniowej, organizowania i prowadzenia sieci współpracy i samokształcenia dla nauczycieli.

18

Instytucje systemu oświaty

3. Ośrodki doskonalenia nauczycieli Na podstawie Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie placówek doskonalenia nauczycieli, do obowiązkowych zadań publicznych placówek doskonalenia prowadzonych przez samorząd województwa, powiat lub gminę należy: • organizowanie i prowadzenie doskonalenia zawodowego nauczycieli w zakresie: – wynikającym z kierunków polityki oświatowej oraz wprowadzanych zmian w systemie oświaty; – wymagań stawianych wobec szkół i placówek, których wypełnianie jest badane przez organy sprawujące nadzór pedagogiczny w procesie ewaluacji zewnętrznej, zgodnie z przepisami w sprawie nadzoru pedagogicznego; – realizacji podstaw programowych, w tym opracowywania programów nauczania; – diagnozowania potrzeb uczniów i indywidualizacji procesu nauczania i wychowania; – przygotowania do analizy wyników i wniosków z nadzoru pedagogicznego, wyników sprawdzianu i egzaminów oraz korzystania z nich w celu doskonalenia pracy nauczycieli; – potrzeb zdiagnozowanych na podstawie analizy wyników i wniosków z nadzoru pedagogicznego oraz wyników sprawdzianu i egzaminów.

Do obowiązkowych zadań publicznych placówek doskonalenia należy także: • organizowanie i prowadzenie doskonalenia zawodowego dyrektorów szkół i placówek w zakresie zarządzania oświatą; • prowadzenie wojewódzkiego systemu informacji pedagogicznej, w tym gromadzenie i udostępnianie informacji dotyczących dostępnych form kształcenia i doskonalenia zawodowego nauczycieli.

Formy współpracy: Publiczne placówki doskonalenia realizują zadania obowiązkowe w szczególności przez: • organizowanie i prowadzenie wspomagania szkół i placówek, polegającego na zaplanowaniu i przeprowadzeniu działań mających na celu poprawę jakości pracy szkoły lub placówki, obejmującego: – pomoc w diagnozowaniu potrzeb szkoły, – ustalenie sposobów działania prowadzących do zaspokojenia potrzeb szkoły, – zaplanowanie form wspomagania i ich realizację, – wspólną ocenę efektów i opracowanie wniosków z realizacji zaplanowanych form wspomagania; • prowadzenie form doskonalenia, w tym seminariów, konferencji, wykładów, warsztatów;

19

Instytucje systemu oświaty

• organizowanie i prowadzenie sieci współpracy i samokształcenia dla nauczycieli oraz dyrektorów szkół i placówek, którzy w zorganizowany sposób współpracują ze sobą w celu doskonalenia swojej pracy, w szczególności poprzez wymianę doświadczeń; • udzielanie konsultacji; • upowszechnianie przykładów dobrej praktyki.

20

III. Uczelnie wyższe

1. Uczelnie Ustawa o systemie oświaty wskazuje, że dyrektor szkoły lub placówki współdziała ze szkołami wyższymi oraz zakładami kształcenia nauczycieli w organizacji praktyk pedagogicznych.

Formy współpracy: • w szkołach realizowane są praktyki pedagogiczne dla studentów, • uczelnie organizują dla uczniów festiwale nauki, • prowadzenie wykładów przez przedstawicieli środowiska naukowego, • uczelnie stwarzają uczniom możliwość uczestnictwa w prowadzonych przez studentów warsztatach czy korzystania za specjalistycznych pracowni, • szkoły wyższe uruchamiają dla nauczycieli studia podyplomowe, • zapraszanie uczniów na dni otwarte uczelni, • współorganizowanie Wojewódzkich Konkursów Przedmiotowych dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych (ZCDN jest ich koordynatorem).

21

Przykłady dobrej praktyki

IX Liceum Ogólnokształcące w Szczecinie

opracowa ła: Urszu la Suwaj nauczyciel ka historii i w iedzy o społeczeńst w ie

Odstresowany maturzysta Egzamin dojrzałości to bardzo ważny i stresujący moment w życiu każdego maturzysty. Dlatego, po raz kolejny, pedagog szkolny – pani Magdalena Turula-Mączka – zaprosiła przedstawicieli Szkoły Wyższa Psychologii Społecznej w Poznaniu, aby przeprowadzili z uczniami warsztaty pozwalające dobrze przygotować się do tego wydarzenia.

Poznańscy trenerzy podpowiadają, jak opanować stres przedmaturalny, prezentują przydatne techniki pamięciowe i autoprezentacyjne oraz rozmawiają o celach i planach pomaturalnych. W listopadzie 2015 r. przeprowadzone zostały warsztaty „Motywacja i dążenie do celu” adresowane do naszych maturzystów. Podczas interaktywnego wykładu uczestnicy spotkania uczyli się, jak wyznaczać cele krótko i długoterminowe. Dowiedzieli się również, jak skutecznie wzbudzać własną motywację do tego, by osiągać wyznaczony przez siebie cel. Zajęcia realizowane były w ramach projektu Strefa Młodzieży SWPS. Warsztaty prowadził pan Marcin Kasperski.

Przygotowania do matury z wiedzy o społeczeństwie Instytut Politologii i Europeistyki Uniwersytetu Szczecińskiego co roku, jesienią, organizuje cykl zajęć przygotowujących do matury z wiedzy o społeczeństwie. Wykłady są darmowe i ogólnodostępne, szkoły zazwyczaj dostają harmonogram zajęć, w którym zawarte są informacje dotyczące tematów zajęć, godzin i prowadzących.

Uczniowie IX liceum Ogólnokształcącego korzystali kilkakrotnie na przestrzeni ostatnich lat z tej formy przygotowania do egzaminu maturalnego. Warte jest to polecenia – zwłaszcza tym maturzystom, którzy zdecydowali się na maturę z wiedzy o społeczeństwie, nie ucząc się tego przedmiotu na poziomie rozszerzonym.

22

Przykłady dobrej praktyki

Chemii świat Współpraca z Zachodniopomorskim Uniwersytetem Technologicznym – uczniowie klas biologiczno-chemicznych uczestniczą w zajęciach laboratoryjnych i wykładach przygotowanych przez pracowników Wydziału Chemii ZUT-u. Daje im to możliwość obcowania ze światem nauki i zdobycie wiedzy praktycznej oraz cennych doświadczeń.

Każdy nauczyciel może osobiście skontaktować się z przedstawicielami Wydziału Chemicznego lub też przez Biuro Promocji ZUT-u i podjąć taką współpracę.

Matematyka na Akademii Morskiej Akademia Morska postanowiła tego roku wesprzeć maturzystów w często nierównej walce z „królową nauk” i zaproponowała cykl zajęć przygotowujących do egzaminu maturalnego z matematyki. Zajęcia miały charakter ogólnodostępny. Wielu uczniów z IX Liceum Ogólnokształcącego z tej formy przygotowania. Młodzież bardzo ceniła sobie profesjonalizm i poziom prowadzenia zajęć.

23

IV. Policja

1. Policja Zadania i uprawnienia Policji wynikają ze szczególnego charakteru, jaki posiada ta formacja. Każdy rodzaj Policji ma przydzielone zadania, które określa ustawa o policji.

Do zadań Policji należy ochrona życia i zdrowia, a także mienia przed bezprawnymi zamachami godzącymi w te dobra. Formacja ta dba o bezpieczeństwo, porządek i spokój w miejscach publicznych, w transporcie i komunikacji publicznej, a także w ruchu drogowym i na wodach.

Zadaniem Policji jest także wykrywanie i ściganie sprawców przestępstw i wykroczeń. Oprócz wykrywania, ma także wykonywać zadania prewencyjne w celu ograniczenia popełniania przestępstw i wykroczeń, a także wszelkim zachowaniom kryminogennym, podejmując współpracę w tym zakresie z innymi podmiotami.

Do kompetencji Policji należy także kontrola przestrzegania przepisów porządkowych i administracyjnych obowiązujących w miejscach publicznych, oraz związanych z działalnością publiczną, zarządzanie informacją kryminalną, prowadzenie baz danych Systemu Informacyjnego Schengen SIS oraz DNA. Policja ma także za zadanie współpracować z policjantami z innych państw w celu realizacji zadań wynikających z podpisanych umów międzynarodowych i odrębnych przepisów.

Policja prowadzi także nadzór nad strażami gminnymi i miejskimi, a także nad innymi specjalistycznymi uzbrojonymi formacjami.

W ramach tych zadań Policja wykonuje czynności operacyjno-rozpoznawcze, dochodzeniowo-śledcze i administracyjno-porządkowe. W związku z nimi policja ma prawo do uzasadnionego legitymowania osób w celu ustalenia ich tożsamości, zatrzymywania osób na zasadach określonych w przepisach Kodeksu karnego i innych ustaw. Na podstawie tych przepisów Policja może także przeszukiwać osoby i pomieszczenia oraz dokonywać kontroli osobistej, jak również przeglądania zawartości bagaży i sprawdzania ładunku w portach i na dworcach oraz w środkach transportu lądowego, powietrznego i wodnego.

Do uprawnień Policji należy także obserwowanie i rejestrowanie obrazu zdarzeń w miejscach publicznych, a w określonych przypadkach także dźwięku.

Policja może także, w określonych przypadkach, zwracać się o pomoc do instytucji państwowych, organizacji administracyjnych, podmiotów gospodarczych i do osób prywatnych1.

24

Policja

Na podstawie Zarządzenia Komendanta Głównego Policji z dnia 3 listopada 2010 r. w sprawie metod i form wykonywania zadań przez policjantów w zakresie przeciwdziałania demoralizacji i przestępczości nieletnich oraz działań podejmowanych na rzecz małoletnich działania profilaktyczne Policji są realizowane w tym zakresie w szczególności poprzez: • informowanie władz samorządowych i społeczności lokalnych o występujących na danym terenie zagrożeniach, ze szczególnym uwzględnieniem problematyki małoletnich i nieletnich, • inspirowanie lokalnych społeczności do działań o charakterze prewencyjnym oraz udział przedstawicieli komórek do spraw nieletnich i patologii w budowaniu lokalnych systemów bezpieczeństwa i tworzenia programów profilaktycznych, • udział w spotkaniach z małoletnimi, rodzicami, pedagogami oraz przedstawicielami innych podmiotów zajmujących się problematyką zapobiegania patologii społecznej, w tym przeciwdziałania demoralizacji i przestępczości nieletnich oraz negatywnym zjawiskom występującym wśród małoletnich, • uczestnictwo w przedsięwzięciach realizowanych na rzecz poprawy bezpieczeństwa środowisk lokalnych, ze szczególnym uwzględnieniem małoletnich i nieletnich, • promowanie, wśród małoletnich i nieletnich, bezpiecznych oraz społecznie pożądanych zachowań.

Formy współpracy: • spotkania pedagogów szkolnych, nauczycieli, dyrektorów szkół ze specjalistami ds. nieletnich i patologii, na których porusza się problematykę zagrożeń przestępczością oraz demoralizacją dzieci i młodzieży w środowisku lokalnym; • spotkania tematyczne młodzieży szkolnej z udziałem policjantów, dotyczące m.in.: odpowiedzialności nieletnich za popełniane czyny karalne, prawnych aspektów narkomanii, wychowania w trzeźwości oraz sposobów unikania zagrożeń; • informowanie policji o zdarzeniach mających znamiona czynów karalnych, stanowiących zagrożenie dla życia i zdrowia uczniów na terenie szkół, oraz przejawach demoralizacji dzieci i młodzieży; • udzielanie przez Policję pomocy szkołom w rozwiązywaniu trudnych i mogących mieć podłoże przestępcze problemów, które zaistniały na terenie szkoły; http://www.kgp.waw.pl/zadania-i-uprawienia-policji/

1

25

Policja

• wspólny udział szkoły i Policji w budowie lokalnych programów profilaktycznych, związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom oraz zapobieganiem demoralizacji i przestępczości nieletnich.

26

Przykłady dobrej praktyki

IX Liceum Ogólnokształcące i Gimnazjum nr 42 w Szczecinie

opracowa ła: Urszu la Suwaj nauczyciel ka historii i w iedzy o społeczeńst w ie

Samoobrona dziewcząt W dniu 7 marca 2016 r. pedagog szkolna – pani Magdalena Turula-Mączka – już po raz drugi zorganizowała spotkanie z policjantami z Komendy Miejskiej Policji w Szczecinie, którzy przeprowadzili warsztaty samoobrony dla dziewcząt. W taki właśnie sposób pedagog szkolny postanowiła uczcić Dzień Kobiet.

Spotkanie było adresowane do uczennic klas licealnych. Celem spotkania była edukacja w obszarze obrony własnej oraz zapobiegania sytuacjom niebezpiecznym na ulicy.

Efektem zajęć jest zwiększenie świadomości w zakresie bezpieczeństwa na ulicach miasta, zachowania się w trakcie i po napadzie ulicznym oraz zmniejszenie poziomu lęku w sytuacji niebezpiecznej. Ćwiczenia praktyczne technik samoobrony przeprowadzone przez nadkomisarza Marcina Kłosińskiego miały na celu nauczenie dziewcząt podejmowania bezpiecznej interwencji w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa osobistego oraz edukację w zakresie zachowań umożliwiających odparcie ataku silniejszego napastnika. http://radioszczecin.pl/1,334939,wiadomosci&dtx=&szukaj=&go=morelist&s=5

„Nieletni Paragraf” W lutym 2016 r. pani pedagog szkolna zorganizowała spotkanie pani Joanny Kowalskiej z Komendy Miejskiej Policji w Szczecinie z uczniami naszego gimnazjum w ramach programu „Nieletni Paragraf”.

Program ma za zadanie zmniejszenie przestępczości wśród nieletnich poprzez poprawę ich wiedzy i świadomości, w zakresie odpowiedzialności prawnej.

27

Przykłady dobrej praktyki

Akcja skierowana jest do uczniów klas I szkół gimnazjalnych, bowiem to właśnie oni kończąc 13 rok życia zaczynają odpowiadać prawnie za zachowania naruszające prawo.

Uczniowie po wysłuchaniu wykładu dotyczącego odpowiedzialności prawnej zadawali szereg pytań na nurtujące ich problemy. Kolejnym krokiem w realizacji programu było wzięcie udziału wszystkich uczniów w teście sprawdzającym nowe wiadomości. Uczniowie naszego gimnazjum uzyskali wysokie wyniki w teście, co oznaczać może, że z uwagą wysłuchali pogadanki naszego gościa z Komendy Miejskiej Policji w Szczecinie.

„Cyberprzemoc” W marcu 2016 r. z inicjatywy pedagog szkolnej odbyło się spotkanie uczniów klas pierwszych gimnazjum z przedstawicielami Straży Miejskiej w ramach programu „Cyberprzemoc”. Taki właśnie tytuł nosi cykl prelekcji dotyczących bezpieczeństwa w internecie oraz zagrożeń, które mogą wiązać się z korzystaniem z sieci.

Prelekcje wśród uczniów Gimnazjum nr 42 w Szczecinie przeprowadziły Strażniczki Miejskie z Referatu Profilaktyki Straży Miejskiej. Tematy poruszane podczas zajęć z cyberprzemocy to między innymi nękanie, zniesławianie oraz rozsyłanie kompromitujących materiałów.

Bezpieczni nad wodą W kwietniu 2016 r. pedagog szkolna zorganizowała spotkanie dla uczniów klas gimnazjalnych z ratownikami szczecińskiego Wodnego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego. W spotkaniu uczestniczyła również pielęgniarka szkolna.

Tematem spotkania były bezpieczne zachowania nad wodą oraz zajęcia praktyczne związane z pierwszą pomocą. Po krótkim wykładzie przystąpiono do ćwiczeń na kilku stacjach: BLS dorosły, BLS dziecko, pozycja boczna, AED. W zajęciach uczestniczył również nadkom. Marcin Kłosiński z Referatu Policji Wodnej w Szczecinie, który mówił o niebezpiecznych zachowaniach nad wodą, które zagrażają życiu i zdrowiu młodego człowieka.

28

V.

Straż pożarna

1. Państwowa Straż Pożarna Państwowa Straż Pożarna jest to zawodowa, umundurowana i wyposażona w specjalistyczny sprzęt formacja przeznaczona do walki z pożarami, klęskami żywiołowymi i innymi miejscowymi zagrożeniami. Nad sprawnym funkcjonowaniem PSP czuwają kolejno Komendant Główny PSP, Komendanci Wojewódzcy PSP, Komendanci Miejscy/Powiatowi oraz dowódcy Jednostek Ratowniczo-Gaśniczych.

Państwowa Straż Pożarna została powołana l lipca 1992 r. Obecnie strażacy nie tylko gaszą pożary.

Głównym ich zadaniem jest walka z klęskami żywiołowymi i innymi miejscowymi zagrożeniami, głównie wypadkami komunikacyjnymi. Dużą częścią ich pracy są działania medyczne.

Państwowa Straż Pożarna jest organizatorem krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego mającego na celu ochronę życia, zdrowia oraz mienia podczas: • walki z pożarami i innymi klęskami żywiołowymi, • ratownictwa technicznego, • ratownictwa chemicznego, • ratownictwa ekologicznego, • ratownictwa medycznego.

Do zadań Państwowej Straży Pożarnej należy: • rozpoznawanie zagrożeń pożarowych i innych miejscowych zagrożeń, • organizowanie i prowadzenie akcji ratowniczych w czasie pożarów, klęsk żywiołowych lub likwidacji miejscowych zagrożeń, • wykonywanie pomocniczych specjalistycznych czynności ratowniczych w czasie klęsk żywiołowych lub likwidacji miejscowych zagrożeń przez inne służby ratownicze, • kształcenie kadr dla potrzeb Państwowej Straży Pożarnej i innych jednostek ochrony przeciwpożarowej oraz powszechnego systemu ochrony ludności, • nadzór nad przestrzeganiem przepisów przeciwpożarowych, • prowadzenie prac naukowo-badawczych w zakresie ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony ludności, • współdziałanie ze strażami pożarnymi i służbami ratowniczymi innych państw oraz ich organi-

29

Straż pożarna

zacjami międzynarodowymi na podstawie wiążących Rzeczpospolitą Polską umów międzynarodowych oraz odrębnych przepisów, • realizacja innych zadań wynikających z wiążących Rzeczpospolitą Polską umów międzynarodowych na zasadach i w zakresie w nich określonych.

Państwowa Straż Pożarna składa się z Komendy Głównej PSP, 16 Komend Wojewódzkich, 335 Powiatowych/Miejskich. W całej Polsce funkcjonuje 515 Jednostek Ratowniczo-Gaśniczych. Oprócz tego w pięciu miejscach Polski funkcjonują szkoły pożarnicze: Szkoła Główna Służby Pożarniczej w Warszawie, Centralna Szkoła PSP w Częstochowie, Szkoły Aspirantów w Krakowie i Poznaniu oraz Szkoła Podoficerska w Bydgoszczy. W strukturach Państwowej Straży Pożarnej funkcjonuje również Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej (CNBOP) w Józefowie oraz Centralne Muzeum Pożarnictwa w Mysłowicach2.

Komenda Miejska Państwowej Straży Pożarnej w Szczecinie Ochrona przeciwpożarowa, zapobieganie wypadkom wśród dzieci i młodzieży W podstawie programowej dla szkół i przedszkoli znajduje się szereg zapisów odnoszących się do właściwego rozwoju fizycznego i społecznego oraz zalecenia profilaktyki w zakresie potrzeb rozwojowych uczniów. Wychodząc naprzeciw oferujemy pomoc w tworzeniu warunków do kształtowania zachowań sprzyjających zdrowiu i bezpieczeństwu uczniów, a także w upowszechnianiu wizerunku bezpiecznej szkoły i bezpiecznego domu. Zapraszamy do nawiązania bliższej współpracy z naszymi Jednostkami Ratowniczo-Gaśniczymi, a ich kadra dołoży wszelkich starań, by pomóc lub ułatwić Państwu przeprowadzenie ciekawych zajęć, które mamy nadzieję skutkowały będą zmniejszoną liczbą pożarów spowodowanych przez dzieci, i wypadków, jakim ulegają w swoim najbliższym otoczeniu. Oferta nasza skierowana jest w ciągu całego roku do dzieci w wieku przedszkolnym, uczniów szkół podstawowych i gimnazjów.

Cele naszych wspólnych działań to: • zapoznanie ze źródłami zagrożeń pożarowych w różnych sytuacjach i miejscach, • upowszechnianie podstawowych zasad bezpieczeństwa pożarowego, 2

30

http://strazacki.pl/artyku%C5%82y/zadania-panstwowej-strazy-pozarnej

Straż pożarna

• nauka zasad zachowania się w warunkach zagrożenia pożarem, • zapobieganie oparzeniom i innym urazom, wypadkom i zatruciom, • zapoznanie się ze sposobami postępowania po wypadku.

Proponowane przez nas formy promocji bezpiecznych zachowań i ochrony przeciwpożarowej mogą być realizowane w różny sposób: • przez nauczycieli, • z udziałem strażaków, • bez udziału strażaków, • w szkole, • na terenie Jednostki Ratowniczo-Gaśniczej.

Formy współpracy: • pogadanki i prezentacje, • udział w kolejnej edycji Ogólnopolskiego Turnieju Wiedzy Pożarniczej „Młodzież Zapobiega Pożarom”, • naukę udzielania pierwszej pomocy przedlekarskiej i zachowań w obliczu zagrożeń.

Jednocześnie informujemy, że na stronie internetowej Komendy Miejskiej PSP w Szczecinie będziemy zamieszczać informacje i materiały pomocne w realizacji zajęć, w proponowanym obszarze tematycznym, tj. zrejonizowany wykaz adresów i numerów telefonu do Dowódców Jednostek RatowniczoGaśniczych z którymi można nawiązać współpracę w zakresie edukacji młodzieży3.

3

http://www.straz.szczecin.pl/kontrolny_zw.htm

31

Straż pożarna

2. Ochotnicze Straże Pożarne Przy OSP działa 700 Internetowych Centrów Edukacyjno-Oświatowych i Wiosek Internetowych, nieodpłatnie dostępnych dla lokalnych społeczności, 3200 zespołów sportowych, 800 orkiestr ochotniczych straży pożarnych, 370 zespołów artystycznych, 1400 izb tradycji i pamięci, 31 muzeów państwowych i prywatnych.

Formy współpracy: • włączanie się w edukację na rzecz bezpieczeństwa w formie pogadanek, pokazów pożarniczych, ćwiczeń przeciwpożarowych w szkołach, kursów pierwszej pomocy, • wizyty w szkołach są dla strażaków okazją dla promocji swoich stowarzyszeń i profesji oraz szansą na pozyskanie nowych członków do drużyn młodzieżowych.

32

VI. Sądy rejonowe

1. Wydział Rodzinny i Nieletnich Formy współpracy: • sporządzanie przez szkoły pisemnych wniosków z uzasadnieniem o rozpatrzenie spraw uczniów systematycznie uchylających się od obowiązku szkolnego, doświadczających rażących zaniedbań ze strony rodziców w zakresie sprawowania nad nimi opieki i wychowania, będących ofiarą przemocy w rodzinie, ulegających procesowi demoralizacji; • uczestniczenie przedstawicieli szkół w posiedzeniach sądu w sprawach uczniów; • przekazywanie na prośbę sądów opinii o uczniach, nad którymi ustanowiono kuratora, wychowujących się w rodzinie zastępczej; • utrzymywanie ścisłej współpracy z kuratorami uczniów, nad którymi sprawowane są nadzory kuratora, przekazywanie informacji na temat ich frekwencji, zachowania na terenie szkoły, podejmowanie wspólnych działań mających na celu udzielanie im pomocy i wsparcia.

33

VII. Przedsiębiorstwa

1. Przedsiębiorstwa Formy współpracy: • program „Otwarta firma” – w ramach którego uczniowie odwiedzają różne przedsiębiorstwa i mogą zobaczyć, na czym polega charakter ich działalności oraz praca osób wykonujących dane zawody; • dokonywanie w firmach zakupów produktów spożywczych do szkolnej stołówki; • zakupy sprzętów biurowych; • wynajmowanie przez szkoły firm ochroniarskich; • firmy przekazują darowizny i sponsorują; imprezy, festyny, pikniki i wycieczki szkolne, zakup pomocy dydaktycznych, materiały na potrzeby remontowe, budowę placu zabaw itp.

34

VIII. Organizacje pozarządowe

Do współpracy z organizacjami pozarządowymi zachęca szkoły Ustawa o systemie oświaty: „Dyrektor szkoły lub placówki stwarza warunki do działania w szkole lub placówce: wolontariuszy, stowarzyszeń i innych organizacji, w szczególności organizacji harcerskich, których celem statutowym jest działalność wychowawcza lub rozszerzanie i wzbogacanie form działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej szkoły lub placówki”.

1. Organizacje pozarządowe NGO (non-governmental organization) to wszystkie podmioty, które nie są jednostkami albo organami administracji publicznej oraz których działalność nie jest nastawiona na osiąganie zysku. Charakterystyczną cechą organizacji pozarządowych jest więc brak powiązań z władzą publiczną (często tak tłumaczy się tę).

Do organizacji pozarządowych zaliczamy: • stowarzyszenia, w tym stowarzyszenia rejestrowe, zwykłe oraz związki stowarzyszeń, • fundacje, • kluby sportowe i uczniowskie kluby sportowe, • organizacje działające na podstawie odrębnych przepisów, jak np. Polski Czerwony Krzyż, Związek Ochotniczych Straży Pożarnych RP, Polski Związek Działkowców, koła łowieckie, komitety społeczne (np. społeczne komitety budowy dróg, wodociągów), • stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego, • spółdzielnie socjalne, • spółki działające nie dla zysku, • partie polityczne, • związki zawodowe, • samorządy zawodowe, • federacje i konfederacje pracodawców, • izby gospodarcze,

35

Organizacje pozarządowe

• izby rzemieślnicze, • organizacje kościelne, • związki rolników, kółka rolnicze i kola gospodyń wiejskich, • grupy, takie jak kluby osiedlowe czy grupy wsparcia, grupy samopomocowe.

Najczęściej terminu organizacja pozarządowa używa się w stosunku do fundacji i stowarzyszeń.

Oprócz określenia organizacje pozarządowe istnieją też podobne terminy, do których należą: • Organizacje non-profit – określenie to odwołuje się do cechy, jaką jest działalność nie nastawiona na zysk.

• Organizacje charytatywne – określenie to odwołuje się do pomocy najuboższym, chorym i pokrzywdzonym przez los (charitable organizations).

• Organizacje społeczne – określenie to odwołuje się do „pracy społecznej” oraz do celów działania, które mają charakter społeczny.

• Organizacje obywatelskie – określenie odwołuje się do faktu, że organizacje są formą samoorganizacji obywateli.

• Organizacje ochotnicze – określenie odwołuje się do wolontariatu jako cechy podstawowej i podkreśla znaczący wkład działań ochotniczych.

• Organizacje użyteczności publicznej – określenie nawiązuje do sfer działania jakimi są ochrona zdrowia, szeroko rozumiana pomoc społeczna, edukacja itp. czyli działania na rzecz dobra publicznego.

• Organizacje niezależne – nazwa podkreśla niezależność jako jedną z najważniejszych zasad filozofii organizacji pozarządowych (independent organizations)4.

Czym głównie zajmują się polskie organizacje pozarządowe?

• sportem, turystyką, rekreacją i hobby (34%): np. prowadzenie zajęć sportowych, organizowanie imprez rekreacyjnych, opieka nad obiektami sportowymi; • edukacją i wychowaniem (15%): np. prowadzenie kółek zainteresowań dla dzieci i młodzieży, organizowanie kursów i szkoleń dla dorosłych, prowadzenie szkół; • kulturą i sztuką (13%): np. organizowanie festynów, festiwali, edukacja kulturalna, działania podtrzymujące tradycję regionalną; 4

36

http://fakty.ngo.pl/organizacja-pozarzadowa-ngo

Organizacje pozarządowe

• usługami socjalnymi i pomocą społeczną (8%): pomoc osobom niepełnosprawnym, ubogim, wsparcie rodzin wielodzietnych, osób uzależnionych; • ochroną zdrowia (7%): np. promocja zdrowia, edukacja zdrowotna, prowadzenie ośrodków rehabilitacyjnych; • rozwojem lokalnym (6%): np. animowanie działań wspólnot lokalnych, działania sąsiedzkie, rozwój terenów wiejskich5.

Rodzaje i przykłady organizacji pozarządowych w Polsce Organizacje społeczne, których głównym zadaniem jest przeciwdziałanie skutkom plag społecznych, np. chorobom, bezdomności, alkoholizmowi, narkomanii: • Stowarzyszenie MONAR, • Polska Fundacja Pomocy Humanitarnej „Res Humanae”, • Fundacja Biuro Służby Krajowej Anonimowych Alkoholików w Polsce, • Fundacja im. Brata Alberta, • Fundacja ITAKA. Fundacje wspomagające szkoły państwowe, ukierunkowane na fundusze stypendialne i programy pomocy skierowane do uzdolnionych, ale niezamożnych uczniów oraz tych, którzy chcą kontynuować naukę za granicą: • Fundacja Nauki Polskiej, • Polska Fundacja Upowszechniania Nauki, • Fundacja im. Stefana Batorego.

Organizacje zawodowe i twórcze: • Polski Związek Inżynierów i Techników Budownictwa, • Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich, • Stowarzyszenie Architektów Polskich, • Związek Artystów Scen Polskich.

Organizacje naukowe: • Polskie Towarzystwo Matematyczne, 5

http://fakty.ngo.pl/dziedziny-dzialan-ngo

37

Organizacje pozarządowe

• Polskie Towarzystwo Geograficzne, • Polskie Towarzystwo Socjologiczne.

Organizacje hobbystyczne i zainteresowań: • Polski Związek Filatelistów, • Federacja Klubów Szaradzistów.

Organizacje działające na rzecz kobiet: • Liga Kobiet Polskich, • Stowarzyszenie Aktywne Kobiety.

Organizacje mniejszości narodowych: • Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Niemców, • Związek Ukraińców w Polsce.

Organizacje regionalne: • Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej, • Towarzystwo Przyjaciół Szczecina, • Towarzystwo Miłośników Ziemi Mieszkowickiej.

Organizacje wyznaniowe: • Polskie Towarzystwo Ewangelickie.

Organizacje emerytów, inwalidów i kombatantów: • Polski Związek Emerytów, Inwalidów i Rencistów.

Organizacje studenckie, w tym o charakterze międzynarodowym: • Niezależne Zrzeszenie Studentów, • Zrzeszenie Studentów Polskich, • Europejskie Forum Studentów AEGEE. Organizacje nawiązujące do tradycji skautingu: • Związek Harcerstwa Polskiego, • Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej.

38

Organizacje pozarządowe

Organizacje zajmujące się sprawami kultury: • Fundacja Kultury, • Fundacja im. Fryderyka Chopina.

Organizacje działające na rzecz kultury fizycznej i sportu: • Towarzystwo Krzewienia Kultury Fizycznej, • Polski Związek Piłki Nożnej.

Organizacje specjalizujące się w działaniach na rzecz ochrony praw człowieka: • Helsińska Fundacja Praw Człowieka, • polski oddział Amnesty International.

Organizacje proekologiczne: • Fundacja Nasza Ziemia, • Społeczny Instytut Ekologiczny, • Fundacja Wspierania Inicjatyw Ekologicznych, • Obywatelski Ruch Ekologiczny.

Organizacje zajmujące się działalnością charytatywną: • Polski Czerwony Krzyż, • Caritas Polska, • Polska Akcja Humanitarna, • Fundacja Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy.

Organizacje społeczne pełniące funkcję administracyjną w ściśle określonych sferach życia publicznego: • Polski Związek Łowiecki, • Polski Związek Wędkarski.

Jaka jest rola NGO? Jakie funkcje pełnią organizacje pozarządowe w społeczeństwie i gospodarce?

Organizacje pozarządowe stanowią istotny element demokracji i społeczeństwa obywatelskiego. Pełnione przez nie role można podzielić na:

39

Organizacje pozarządowe

FUNKCJE SPOŁECZNE I POLITYCZNE • ekspresja dążeń i zainteresowań Organizacje umożliwiają wspólne działanie ludzi o podobnych zainteresowaniach, wzbogacając ich życie i życie społeczności.

• tworzenie i różnicowanie opinii publicznej – działania opiniotwórcze Organizacje społeczne promują różnorodność, różnicują opinie, co sprzyja powstawaniu alternatywnych poglądów na różne sprawy.

• działania na rzecz interesów mniejszości – rzecznictwo Organizacje występują w obronie praw grup społecznych, w tym mniejszości lub grup dyskryminowanych. Część z nich reprezentuje interesy swoich członków (związki zawodowe, koła kombatanckie), interesy mniejszości (seksualnych, politycznych, etnicznych czy wyznaniowych), a także „mniejszości statusu” (np. bezdomnych czy kobiet).

• troska o wspólne dobro Część organizacji stoi na straży dobra wspólnego, w świecie pozarządowym nazywa się je nawet czasem organizacjami strażniczymi. To np. organizacje ekologiczne, organizacje zajmujące się działaniami antykorupcyjnymi lub monitorującymi postępowanie administracji (watch dog), prawami człowieka.

• integracja społeczna Organizacje pozarządowe sprzyjają włączeniu w życie społeczne osób lub grup zagrożonych marginalizacją, np. długotrwale bezrobotnych czy niepełnosprawnych. W ten sposób sprzyjają rozwojowi ich zaufania do instytucji demokratycznych i uczą współpracy. Organizacje podejmują również działania, które zmierzają do podnoszenia standardu życia grup o niskim statusie ekonomicznym lub społecznym.

Dzięki temu ludzie mało zarabiający mają dostęp do dóbr i usług, które inaczej byłyby poza ich zasięgiem.

• inicjowanie zmiany społecznej Organizacje przyczyniają się do zmian o charakterze systemowym, np. powstania zmian prawnych.

W Polsce przykładem tego typu oddziaływania może być uchwalenie w czerwcu 2003 roku Ustawy o zatrudnieniu socjalnym, inspirowanej przez organizacje pracujące z osobami bezdomnymi i uzależnionymi.

40

Organizacje pozarządowe

• uzupełnianie działań państwa Organizacje dążą do wypełnienia luk w publicznym systemie zdrowia, edukacji, usług socjalnych czy kultury i dlatego ich istnienie jest tak istotne dla poprawiania jakości życia obywateli i zapewniania im dóbr oraz usług, adekwatnych do ich potrzeb, dostosowanych do lokalnej sytuacji. Przykładem mogą być małe szkoły, które prowadzone przez stowarzyszenia, funkcjonują tam, gdzie gminom prowadzić się ich nie opłaca.

• kształcenie liderów Organizacje pozarządowe są szkołami demokracji. Uczą uczestnictwa w debacie publicznej i zgodnego z regułami demokratycznymi konfrontowania własnych interesów z interesami innych. Co równie ważne, kształtują liderów społecznych, sprawnych menadżerów.

FUNKCJE EKONOMICZNE • zatrudnienie Sektor pozarządowy daje pracę. W krajach Europy Zachodniej wskaźnik ten jest dość wysoki: w Belgii czy Holandii osiąga ok. 10–14% wszystkich zatrudnionych. W Polsce ta funkcja pozostaje wciąż słabo rozwinięta. Według ostatnich badań Stowarzyszenia Klon/Jawor 20% polskich organizacji pozarządowych zatrudnia pracowników na podstawie umowy o pracę, natomiast 45% organizacji w ogóle nie zatrudnia pracowników (na podstawie umowy o pracę czy umów cywilno-prawnych).

• szkoła przyszłego zatrudnienia Sektor pozarządowy szkoli przyszłych pracowników. Organizacje pozarządowe korzystają z pracy ochotników. W ten sposób kształcą przyszłych pracowników, nie tylko w dziedzinie, którą się zajmują, ale i przekazując dobre wzorce: zaangażowania w pracę, odpowiedzialności, kreatywności i samodzielności.

• dostarczanie usług Podobnie jak podmioty komercyjne i instytucje administracji publicznej, organizacje świadczą rozmaite usługi. Dotyczy to zwłaszcza usług o charakterze socjalnym (np. zdrowotnych) lub usług publicznych (np. edukacyjnych). Usługi te stanowią część uprawnień każdego obywatela, są często nieodpłatne. Są to też usługi, które od¬powiadają na potrzeby grup, mających niewielką siłę nabywczą, a więc nieatrakcyjne rynkowo, a także usługi, których świadczenie wymaga na przykład zaufania. W tego rodzaju działaniach organizacje pozarządowe są z reguły lepsze niż firmy lub instytucje administracji publicznej.

Wyższa jakość oferowanych usług wynika z tego, że usługi oferowane przez organizacje są zwykle tań-

41

Organizacje pozarządowe

sze, organizacje szybciej dostosowują się do potrzeb osób, dla których pracują, dysponują także lepszym rozeznaniem potrzeb.

• pilnowanie wykorzystania dóbr publicznych Organizacje pełnią funkcję strażnika dóbr publicznych, zarządzanych przez administrację. Dobrami publicznymi są np. oświetlenie uliczne, ale także porządek publiczny, czyste środowisko. Organizacje pilnują, aby korzystano z nich w sposób odpowiedni i aby dostęp do nich był równy oraz by nie zostały one wyeksploatowane (tę ich funkcję – szczególnie w sferze ekologii – określa się czasem jako promowanie zrównoważonego rozwoju).

• proponowanie innowacyjnych rozwiązań Organizacje pozarządowe proponują często zupełnie niekonwencjonalne, nowe formy działania. Nowatorstwo podejmowanych przez nie działań polega przede wszystkim na zdolności tworzenia procedur, wzorców zachowań i modeli organizacyjnych w naturalny sposób wyrastających z otoczenia, w którym są wprowadzane.

• zmniejszanie wydatków na świadczenia społeczne III sektor to w znacznej mierze organizacje działające na rzecz włączenia do życia społecznego grup marginalizowanych, pracujące z tzw. „trudnymi klientami”, osobami w dużym stopniu zależnymi od państwowych instytucji pomocy społecznej. Z perspektywy budżetu państwa działalność organizacji oznaczać może więc mniejsze wydatki na świadczenia społeczne, mniejsze zatrudnienie w szarej strefie czy niższe wydatki na ochronę zdrowia.

• pośrednie wsparcie dla rozwoju gospodarczego – tworzenie „kapitału społecznego” III sektor buduje kapitał społeczny, a więc pośrednio wspiera rozwój gospodarczy6.

6

42

http://fakty.ngo.pl/rola-ngo

Przykłady dobrej praktyki

Zespół Szkół w Resku

opracowa ła: Agata Popielarz nauczyciel ka historii i społeczeńst wa

Amnesty International w Liceum Ogólnokształcącym w Resku – Grupa 74 Warto działać na rzecz praw człowieka!

Początki działalności reskich uczniów w ramach Amnesty International sięgają 2007 r. Wówczas zetknęłam się z działalnością tej organizacji. Szukałam inspiracji, nowych pomysłów na zaangażowanie młodzieży w sprawy potrzebujących. Postanowiłam wykorzystać niektóre formy działalności tej organizacji w swojej szkole. Znalazłam grupę entuzjastów nowego wyzwania i zaczęliśmy działać. Bardzo szybko okazało się, że to sami uczniowie zaczęli szukać pomysłów do realizacji. Grupa została formalnie zarejestrowana w centrali AI, wybrano władze i rozpoczęliśmy pracę.

W szkole pojawiła się gazetka promująca obronę praw człowieka, informująca o działalności AI. Pierwszą i od razu wielką akcją stał się Maraton Pisania Listów, w którym uczestniczymy cyklicznie, od wielu lat, zawsze w grudniu. Młodzież sama organizuje maraton, zachęca kolegów do udziału, promuje akcję w środowisku, znajdując wsparcie finansowe u burmistrza Reska oraz patronat medialny w lokalnych mediach.

Maraton Pisania Listów To nasza sztandarowa akcja. Podczas każdego maratonu w sposób szczególny podkreślamy niepodzielność wszystkich praw człowieka. Chcemy napisać jak najwięcej listów w obronie konkretnych osób, które padły ofiarą naruszeń praw człowieka. Piszemy w oparciu o sprawdzone, najbardziej aktualne przypadki naruszeń tych praw. Wszystkie napisane podczas Maratonu listy są wysłane do decydentów politycznych na całym świecie. Po co piszemy? Najważniejszym celem jest realne wpływanie na losy osób, których prawa zostały złamane. Listy pisane przez ludzi w Polsce i na świecie są skuteczne – osoby, które dzięki listom zostały uwolnione przyznają, że dodawały im one otuchy i pocieszenia w trudnych chwilach. Listy solidarności to wsparcie dla „więźniów sumienia”, niesłusznie więzionych i prześladowanych.

43

Przykłady dobrej praktyki

Ale moi podopieczni zaskoczyli mnie swoją pomysłowością, zakresem nieszablonowych działań.

Były zatem akcje stolikowe – podpisywanie petycji, zbiórki pieniędzy, np. na powodzian z Haiti, odżywki dla dzieci w Afryce, happeningi przeciwko karze śmierci, pokazy multimedialne, prowadzenie bloga.

A oto kilka przykładów działań, które szczególnie chciałam zaakcentować.

Akcja – Wolny Tybet W związku z dramatycznymi wydarzeniami w Tybecie, apelowaliśmy do Rady Ministrów Rzeczpospolitej Polskiej o zajęcie zdecydowanego stanowiska potępiającego brutalne tłumienie pokojowych demonstracji i aresztowań mnichów. Wszyscy przeciwnicy brutalnych działań władz Chińskich podpisywali się pod petycją – mogli w ten sposób wyrazić swój protest oraz potępić takie zachowanie.

Obdaruj sobą innych Celem akcji było rozpowszechnienie kart Oświadczenie Woli. Każda osoba dorosła – podpisująca kartę Oświadczenie Woli, wyrażając zgodę na pobranie po śmierci swoich tkanek i narządów do przeszczepienia – daje dowód świadomej chęci ratowania życia i przywracania zdrowia chorym ludziom. Własnoręczne podpisanie karty Oświadczenie Woli ułatwia bliskim oraz lekarzom podjęcie stosownych działań. W ten sposób promowaliśmy transplantację narządów w Polsce i na świecie. Uświadamialiśmy, że być może i nas kiedyś ten problem może dotyczyć.

Akcja 8 marca – Safe Schools – Every Girl`s Right. Stop przemocy wobec kobiet Z tej okazji uczniowie rozdawali ulotki zwracające uwagę, że nikt nie ma prawa traktować kobiet w sposób przedmiotowy, stosować wobec nich przemocy fizycznej i psychicznej. Specjalnie przygotowana na tę okazję ulotka miała uświadomić problem przemocy wobec kobiet na świecie.

Kampania przeciwko karze śmierci W związku ze światową kampanią Światowy Dzień Akcji – World Day of Action, przeprowadziliśmy happening – symulowaną egzekucję na krześle elektrycznym „15 sekund” – którego nadrzędnym celem zwrócenie uwagi Polaków na to, że kara śmierci jest wciąż stosowana w 60 krajach świata. Chcieliśmy wywrzeć wrażenie na naszych koleżankach i kolegach, nakłonić do zastanowienia nad problemem. Na stoliku wyłożyliśmy petycje, pod którymi uczniowie mogli złożyć podpisy. W liceum i gimnazjum zbieraliśmy podpisy pod petycjami w sprawie konkretnych osób skazanych na śmierć.

44

Przykłady dobrej praktyki

Tydzień edukacji globalnej W ramach Tygodnia Edukacji Globalnej podjęliśmy realizację zadań w ramach współpracy z UNICEF Polska. Otrzymaliśmy szereg materiałów, które wykorzystaliśmy w akcji informacyjno-plakatowej. Na korytarzach szkolnych pojawiło się info o sytuacji w ogarniętym wojną domową Kongu. W konflikcie cierpią najbardziej dzieci. Uczniowie z klasy pierwszej przeprowadzili akcję zbierania pieniędzy na odżywki i żywność dla głodujących dzieci z Afryki. Przesłaliśmy je na konto akcji. „Ludzie są równi, tylko nierówność ich dzieli”. Dzień Subkultur Uczniowie wybrali ten temat ze względu na zainteresowania i starali się przestawić w sposób obiektywny wybrane subkultury. Stwierdzili, że jeżeli zaczniemy wnikać głębiej w jakąś subkulturę – idee osób, które do niej przynależą – można dowiedzieć się wielu naprawdę fascynujących rzeczy. Przeciętny człowiek uważa, że subkultura to coś złego, że ludzie należący do niej są gorsi. Często okazuje się, że nie jest to zgodne z prawdą.

Młodzi ludzie – przybliżający strojem i muzyką rozmaite subkultury – podkreślali konieczność przełamywania stereotypów na ich temat. Była to jedna z niewielu okazji, aby zobaczyć w szkole, czym wyróżnia się metalowiec, punk, hipis, przedstawiciel emo czy hip-hopu. Uczniowie wykonali ulotki prezentujące ideologie subkultur, starali się oddać klimat poprzez ubiór, rekwizyty, muzykę. Nie tylko się świetnie bawili, ale przy okazji promowali tolerancję i szacunek dla innych ludzi.

Dzień różnorodności religijnej W ramach kampanii „Każdy inny – wszyscy równi”, członkowie szkolnej grupy AI zorganizowali dzień religii. Intrygujący zapach kadzidełek palonych przy stanowisku buddystów i hinduistów przyciągał ciekawskich. Młodzież w kolorowych, charakterystycznych dla siebie strojach, prezentowała wybrane religie z całego świata. Ulotki i oryginalna muzyka przybliżały nieznane religie. Uczniowie promowali równocześnie szacunek dla inności, podkreślali prawo do swobody wyznania.

Międzynarodowy Dzień Eliminacji Dyskryminacji Rasowej – Ty też możesz być „tym niechcianym” Okazując rasistowskie zachowania wobec drugiego człowieka, lepiej pamiętać, że jeśli nasze myślenie nie ulegnie zmianie, może się zdarzyć, że nas też, gdzieś tam w odległym świecie – może na wakacjach, a może w podróży służbowej – potraktują jak „innego”.

Dostosowujemy lokale wyborcze!

Grupa 74 Amnesty International przyłączyła się do akcji Centrum Edukacji Obywatelskiej: pisania do Rzecznika Praw Obywatelskich w sprawie dostosowania lokali wyborczych dla osób niepełnosprawnych.

45

Przykłady dobrej praktyki

Członkowie Szkolnej Grupy AI przy Liceum Ogólnokształcącym w Resku, przeprowadzili rozmowy z osobami niepełnosprawnymi w naszym mieście. W ten sposób uzyskali informacje o problemach tej grupy ludzi. Okazało się, że niepełnosprawni ruchowo wskazywali, że np. w lokalu wyborczym w Centrum Kultury są podjazdy dla wózków inwalidzkich, ale brak barierek wspomagających poruszanie. W lokalu wyborczym w Gimnazjum: nie ma zjazdu dla wózków i barierek. Nie lepiej wygląda sytuacja w lokalach wiejskich.

Ktoś powie, że wybory nie są obowiązkowe i że to fanaberia – być może, ale spróbujmy znaleźć się w sytuacji osoby niepełnosprawnej, nie mogącej liczyć na pomoc innych. Nie bądźmy bezduszni, zainteresujmy się problemem. Niestety, mimo licznych interwencji Rzecznika oraz środowisk organizacji obywatelskich działających na rzecz osób niepełnosprawnych, polski system wyborczy nadal nie jest dostosowany do realizacji praw wyborczych przez szeroką grupę obywateli.

RPO odpowiedział na nasze pismo, przekazał lokalnym władzom informacje na temat konieczności dostosowania lokali wyborczych. To nasz mały sukces.

Eurowybory Tradycją naszej szkoły jest udział w akcjach wyborczych Centrum Edukacji Obywatelskiej „Młodzi głosują”. W naszym Liceum Ogólnokształcącym wybory odbyły się 1 czerwca, w Dniu Dziecka, ze względu na zbliżające się uroczystości 4 czerwca. Uczniowie wszystkich klas mieli możliwość oddania głosu na jedną z wybranych partii. Byliśmy ciekawi, czy głosy uczniów będą zbieżne z wyborami ich rodziców.

Annus mirabilis 1989 4 czerwca 2009 r. uczniowie pierwszej klasy humanistycznej oraz członkowie AI, zaprezentowali retrospektywne spojrzenie na przełomowe wydarzenia powojennej Polski. Teksty zostały wykonane na tle muzyki m.in. J. Kaczmarskiego, K. Jandy, J. Pietrzaka. Mieliśmy flagę Razem’89, plakaty, przypinki, koszulki z logo akcji Razem’89. Obchody wypadły wspaniale.

Moi uczniowie mieli zaszczyt uczestniczyć w dwóch konferencjach organizowanych przez Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli: „Projekty i programy dobrej praktyki” oraz „Wolontariat młodzieżowy – przykłady dobrej praktyki”.

Głównym celem uczestnictwa w konferencjach była prezentacja osiągnięć w sferze edukacji na rzecz rozwoju społeczeństwa obywatelskiego, działalności na rzecz innych, pokazanie, w jaki sposób młodzi ludzie mogą działać na rzecz nie tylko lokalnego środowiska, ale podejmować działalność w przestrzeni globalnej. Z całą pewnością takie możliwości daje Amnesty International.

46

Przykłady dobrej praktyki

Dlaczego warto działać w ramach Amnesty International w szkole?

Moim zdaniem tego typu działania uczą młodzież wrażliwości, tolerancji, aktywnego działania, ale także pracy w zespole, kreatywności, odpowiedzialności. Młodzi ludzie biorą udział w urzeczywistnianiu programów, projektów, pilnych akcji czy podpisywaniu petycji, które mają na celu propagowanie praw człowieka i godnego życia, oraz wyrażenie sprzeciwu wobec wszelkich przejawów dyskryminacji w kraju i na świecie. To w moim przekonaniu szansa na uwrażliwianie na problemy świata i żyjących w nim ludzi.

Źródło http://airesko.blox.pl/html/1310721,262146,169.html?1

47

IX. Instytucje kulturalno-oświatowe

1. Filharmonie Formy współpracy: • koncerty kameralne dla dzieci i młodzieży; • warsztaty muzyczne dla uczniów; • zwiedzanie Filharmonii.

2. Muzea Formy współpracy: • wystawy historyczne; • wystawy dzieł sztuki; • warsztaty i lekcje muzealne dla uczniów; • organizowanie konkursów tematycznych dla uczniów; • organizowanie dni/nocy otwartych muzeów.

Muzeum Narodowe w Szczecinie od wielu lat prowadzi intensywne działania edukacyjne skierowane do szkół i przedszkoli. Głównym celem jest nie tylko przekazanie publiczności wiedzy na temat zabytków i zjawisk związanych z prezentowaną wystawą, lecz także przygotowanie dzieci i młodzieży do świadomego odbioru sztuki.

W trakcie zajęć muzealnych omawiamy i wskazujemy istotne problemy dotyczące dziedzictwa kulturowego w naszym regionie, próbujemy przybliżyć historię Szczecina i Pomorza Zachodniego, a także historię sztuki i architektury. Różnorodne tematycznie spotkania realizowane są głównie na wystawach stałych i czasowych, ale również w miejscach umożliwiających prezentację zabytków znajdujących się na co dzień w magazynach muzealnych. Często wykorzystujemy archiwalny materiał fotograficzny, filmy edukacyjne, prezentacje multimedialne, gry i zabawy oraz różne pomoce dydaktyczne, które zachęcają uczestników zajęć do rozmowy na temat kultury i sztuki.

48

Instytucje kulturalno-oświatowe

Tworząc program edukacyjny, staraliśmy się pamiętać o tym, że kontakt ze sztuką oddziałuje na sferę wyobraźni, dostarcza przyjemności i odpręża. Wizyty w muzeum ożywiają, uatrakcyjniają i dopełniają proces uczenia się7.

3. Teatry Formy współpracy: • udział w spektaklach teatralnych; • występy w szkołach grup teatralnych/teatrzyków objazdowych; • wypożyczanie strojów na szkolne przedstawienia.

4. Kina Formy współpracy: • pokazy filmowe ekranizacji lektur szkolnych.

Kino Helios Kino na Temat to cykl imprez tematycznych, realizowanych wspólnie z „Gazetą Wyborczą”, dotyczących aktualnych tematów społecznych, takich jak: wykluczenie społeczne, bezrobocie młodych, życie na emigracji, bezdomność, tolerancja, a także innych ważnych dla młodzieży w wieku dorastania tematów.

Cykl skierowany jest do młodzieży gimnazjalnej i ponadgimnazjalnej. Dyskusję opieramy na filmach z bieżącego repertuaru oraz na filmach specjalnie sprowadzonych do prezentacji w ramach projektu8.

Multikino – Szczecin Akademia Filmowa Multikina. Moja pierwsza wizyta w kinie Moja pierwsza wizyta w kinie to projekt skierowany do przedszkoli, które chciałyby wprowadzić swoich małych podopiecznych w bajkowy świat X Muzy. „Moja Pierwsza Wizyta w Kinie” to niepowtarzalna okazja, by w przystępny i atrakcyjny sposób oswoić przedszkolaki z wymagającym światem kultury audiowizualnej9.

7

http://muzeum.szczecin.pl/edukacja/oferta-dla-szkol-i-przedszkoli.html

8

http://www.helios.pl/23,Szczecin/KinoNaTemat/

9

https://multikino.pl/pl/informacje/szkoly/moja-pierwsza-wizyta-w-kinie

49

Instytucje kulturalno-oświatowe

PROPONUJEMY • Seanse oparte na najlepszych polskich i europejskich bajkach dla dzieci.

• Projekcje z kopii cyfrowych lub po cyfrowej rekonstrukcji.

• Zróżnicowany repertuar – opiekunowie mogą wybierać z szerokiej oferty filmowej: – klasyka polskiej animacji po rekonstrukcji cyfrowej („Bolek i Lolek”, „Reksio”, „Przygody Baltazara Gąbki” i wiele innych).

– „Parauszek i przyjaciele” z legendarnego studia SE-MA-FOR. – Filmy specjalnie przystosowane dla tej grupy wiekowej, jak „Kacper i Emma” czy filmowe wersje popularnej serii „Tomek i przyjaciele”.

• Zwiedzanie kina, m.in. wizyta w kabinie projekcyjnej, kasach biletowych, podpatrywanie, jak robi się popcorn.

• Krótki film edukacyjny – kinowy savoir vivre z udziałem m.in. Grażyny Torbickiej, Katarzyny Bujakiewicz oraz Jerzego Moszkowicza.

5. Biblioteki publiczne/pedagogiczne Formy współpracy: • lekcje biblioteczne; • konkursy czytelnicze, recytatorskie, ortograficzne itp.; • uroczyste pasowanie na czytelnika; • wystawy okazjonalne, wystawy prac młodych czytelników; • spotkania z ciekawymi ludźmi, autorami książek; • akcja „Cała Polska czyta dzieciom”.

Biblioteka Pedagogiczna im. Heleny Radlińskiej (ZCDN) jest biblioteką specjalistyczną, której ofertę kierujemy przede wszystkim do kształcących się i doskonalących nauczycieli oraz studentów kierunków pedagogicznych, a także do wszystkich osób zainteresowanych sprawami oświaty i wychowania. Biblioteka bierze pod uwagę potrzeby edukacyjne czytelników, dokładając tym samym wszelkich starań mających na celu stworzenie rozbudowanego i uniwersalnego księgozbioru, skatalogowanego w systemie LIBRA. Dostępny jest również tradycyjny katalog oraz kartoteki kartkowe.

Nasza biblioteka zapewnia: • dostęp do zbiorów o charakterze naukowym, w tym literatury specjalistycznej o profilu pedagogiczno-psychologicznym;

50

Instytucje kulturalno-oświatowe

• możliwość skorzystania z fachowej informacji bibliograficznej z zakresu różnych dziedzin wiedzy; • kompetentną obsługę, którą zapewnia wykwalifikowana kadra pedagogicznej i bibliotekarska.

Biblioteka Pedagogiczna gwarantuje liczne udogodnienia w zakresie korzystania ze zbiorów: • sprowadza książki z innych bibliotek w kraju, w ramach tzw. wypożyczeń międzybibliotecznych; • rezerwuje książki, które w momencie zamówienia są wypożyczone innym czytelnikom; • realizuje telefoniczne zamówienia na książki oraz prolonguje telefonicznie lub za pośrednictwem poczty elektronicznej terminy użytkowania książek; • sporządza zestawienia bibliograficzne na zlecenie szkół i innych placówek oświatowo-wychowawczych; • udziela doraźnego wsparcia przy wyborze literatury do prac i publikacji naukowych.

W Bibliotece istnieje możliwość korzystania z internetu oraz z wydawnictw udostępnianych na nośnikach cyfrowych, znajdujących się w naszych zbiorach. Biblioteka Pedagogiczna, dbając o ciągłe podnoszenie jakości oferty, rozszerza spektrum swojej działalności, m.in. o organizację rozmaitych przedsięwzięć kulturalnych.

W ramach szeroko pojętej edukacji czytelniczej organizujemy szkolenia, prowadzone przez wysoko wykwalifikowanych pracowników pedagogicznych oraz nauczycieli bibliotekarzy zatrudnionych w Bibliotece Pedagogicznej. Wśród proponowanych form doskonalenia szczególnie polecamy: • lekcje z edukacji czytelniczej i medialnej; • lekcje o charakterze instruktażu w zakresie korzystania z zasobów biblioteki; • indywidualne szkolenia nauczycieli bibliotekarzy w zakresie organizacji i zarządzania biblioteką szkolną; • indywidualnie prowadzone formy doskonalenia nauczycieli bibliotekarzy o tematyce związanej z obsługą komputerowych programów bibliotecznych, tj. Biblioteka, MOL i LIBRA; • szkolenia użytkowników w zakresie korzystania z komputerowych baz danych zbiorów naszej biblioteki10.

10

http://zcdn.edu.pl/biblioteka-pedagogiczna/

51

Instytucje kulturalno-oświatowe

Książnica Pomorska im. Stanisława Staszica w Szczecinie Formy współpracy: • Lekcje tematyczne Oferujemy bezpłatne przeprowadzenie lekcji tematycznych dla zorganizowanych grup: – Dla uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych: ➢ Stanisław Ignacy Witkiewicz (Witkacy) – wszechstronna osobowość twórcza; ➢ Konstanty Ildefons Gałczyński i jego pobyt w Szczecinie; ➢ Czesław Miłosz – życie i twórczość; ➢ Zbigniew Herbert – życie i twórczość; ➢ Janusz Korczak – lekarz, pisarz, wychowawca; ➢ Władysław Broniewski – romantyk i rewolucjonista (tym razem bez cenzury); ➢ Józef Ignacy Kraszewski – pisarz, historyk, malarz – tytan pracy; ➢ Henryk Sienkiewicz i Marie jego życia; ➢ Nina Rydzewska – zapomniana pisarka szczecińska; ➢ Stefan Żeromski – pisarz, bibliotekarz, społecznik; ➢ O życiu i twórczości Marii Dąbrowskiej; ➢ Krzysztof Kamil Baczyński – wojna i miłość; ➢ Krzysztof Kamil Baczyński i inni polscy pisarze okresu II wojny światowej; ➢ Eliasz Rajzman (1909–1975) – żydowski poeta ze Szczecina; ➢ Maria Pawlikowska-Jasnorzewska – życie i twórczość.

Kontakt i szczegóły powyższych prelekcji: Cecylia Judek, tel. 91 481 93 15, 510 161 778, c.judek@ksiaznica.szczecin.pl – Dla uczniów szkół podstawowych: ➢ Historia książki Kontakt i szczegóły: Bogna Tokarska, Dział Informacji Naukowej i Promocji, tel. 91 481 91 83, b.tokarska@ksiaznica.szczecin.pl – Dla uczniów szkół wszystkich szczebli, po zgłoszeniu wieku: ➢ Lekcje krajoznawcze dotyczące Szczecina i Pomorza Zachodniego – tematy według potrzeb i ustaleń indywidualnych.

Kontakt i szczegóły: Czytelnia Pomorzoznawcza, tel. 91 481 92 10, pomorze@ksiaznica.szczecin.pl

52

Instytucje kulturalno-oświatowe

– Dla uczniów ostatnich klas gimnazjum i szkół ponadgimnazjalnych: ➢ Wystąpienia publiczne. Jak mówić do rzeczy i do ludzi? Wobec zanikającej umiejętności bezpośredniego komunikowania się ludzi, zarówno na poziomie werbalnym, jak i niewerbalnym, jak też umiejętności prawidłowego i poprawnego językowo formułowania myśli i ich skutecznego przekazywania odbiorcom, autor prelekcji nieskromnie podjął próbę uzupełnienia tych niedostatków wśród młodzieży szkolnej klas ponadgimnazjalnych i ostatnich klas gimnazjów. Prelekcja obejmuje przedstawione na poziomie podstawowym, w zrozumiały, poparty doświadczeniem zawodowym sposób, podstawy mowy ciała, autoprezentacji, retoryki. ➢ Książka ma głos, czyli sztuka czytania – warsztaty czytelnicze kształtujące umiejętności głośnego czytania tekstu ze zrozumieniem, właściwą interpretacją i dykcją. Czas trwania zajęć – ok. 1,5 godziny. Uzgodnienie tekstów, np. lektur oraz terminu warsztatów – najpóźniej na tydzień przed zajęciami.

Zajęcia prowadzi lektor Stanisław Heropolitański, kontakt i zapisy: tel. 91 481 93 15, heropol@interia.eu ➢ Alternatywna lekcja przedsiębiorczości Warsztaty edukacyjne – „Przedsiębiorczość w zabawie i nauce” z wykorzystaniem gry planszowej „Chłopska Szkoła Biznesu”.

Grupa zainteresowana udziałem w warsztatach powinna liczyć co najmniej 12 osób.

Kontakt: Elżbieta Malinowska, Informacja Gospodarcza i Prawna, tel. 91 481 92 30, e.malinowska@ksiaznica.szczecin.pl11 • Lekcje biblioteczne Książnica Pomorska oferuje bezpłatne oprowadzanie po bibliotece wraz z zapoznaniem ze sposobem udostępniania zbiorów: – Dla uczniów szkół podstawowych (5 i 6 klasa) i gimnazjalnych: Zakres lekcji obejmuje: ➢ ogólne informacje o Książnicy Pomorskiej, ➢ zasady korzystania z zasobów biblioteki, ➢ zapoznanie się z księgozbiorem Czytelni Młodzieżowej oraz bazą danych Książnicy Pomorskiej, ➢ naukę praktycznego korzystania z komputerowego katalogu biblioteki.

11

http://www.ksiaznica.szczecin.pl/www/lekcje-tematyczne

53

Instytucje kulturalno-oświatowe

Oprowadzanie po Bibliotece możliwe jest po wcześniejszym telefonicznym zgłoszeniu grupy i ustaleniu terminu. Kontakt: Czytelnia Młodzieżowa, tel. 91 481 91 55 – Dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych: Zapoznajemy uczniów z działami udostępniania zbiorów – Wypożyczalnią Główną i czytelniami specjalistycznymi, informujemy o zasadach korzystania ze zbiorów w poszczególnych agendach, uczymy korzystania z katalogów kartkowych i komputerowych oraz różnych

innych

sposobów

wyszukiwania

informacji

w

tradycyjnych

źródłach,

z wykorzystaniem baz online Książnicy Pomorskiej i innych bibliotek.

Oprowadzanie po Bibliotece możliwe jest po wcześniejszym telefonicznym zgłoszeniu grupy i ustaleniu terminu.

Kontakt: Informatorium, tel. 91 481 92 0012 • Wypożyczanie wystaw Oferujemy szkołom i ośrodkom kultury bezpłatne wypożyczenie gotowych wystaw tematycznych w postaci plansz: ➢ Adaptacje filmowe Bolesława Prusa, 9 plansz ➢ Biblioteki Narodowe krajów Unii Europejskiej ➢ Orle Norwidzie już wiek twój idzie... , 10 plansz ➢ Pismo Święte. Księga ręką ludzką przez Boga pisana ➢ Kornel Ujejski (1923–1897) – wystawa w 110. rocznicę śmierci, 12 plansz ➢ Joseph Conrad (1857–1924) – marynarz-pisarz-postać niezwykła – wystawa w 150. rocznicę urodzin, 12 plansz ➢ Dać ludziom chwilę wzruszenia...- wspomnienie o Ewie Kołogórskiej (1925–2007), 2 plansze ➢ Jan Paweł II Wielki... Czytelnik – wystawa poświęcona pasji czytelniczej Papieża, 7 plansz na piance PCV o wym. 100x70 cm ➢ Uśmiechnięty Święty – wystawa przygotowana z okazji kanonizacji Jana Pawła II (27.04.2014); 6 plakatów o wym. 100x70 cm ➢ Powstanie Warszawskie piosenką i wierszem pisane. Fotografie ukazujące powstańców 12

54

http://www.ksiaznica.szczecin.pl/www/lekcje-biblioteczne

Instytucje kulturalno-oświatowe

– dzieci, młodzież, żołnierzy, sanitariuszki, łączniczki AK, a także miasto objęte walką. Zdjęciom towarzyszy powstańcza poezja i teksty piosenek, które opisują wydarzenia tamtych dni, 13 plakatów o wym. 100x70 cm, 13 zdjęć 20x20 cm (na piance PCV), 1 plansza kartonowa 100x50 cm z tekstem „Hymnu walczącej Warszawy” ➢ Na tropie… powieści kryminalnej – wystawa prezentująca klasyków gatunku, takich jak Agatha Christie, Artur Conan Doyle, Maurice Leblanc, Georges Simenon, oraz autorów polskich, jak Joanna Chmielewska, Joe Alex (właśc. Maciej Słomczyński) i Zbigniew Nienacki; 8 plakatów o wym. 100x70 cm Kontakt i szczegóły: Informatorium, tel 91 481 92 00, informacja@ksiaznica.szczecin.pl Wystawy na kartonie (nadają się do osadzenia w antyramach): ➢ Amor omnia vincit. Słynne pary kochanków z literatury, 12 plansz o wym. 145x70 cm ➢ Liść wawrzynu, płatek róży – sławni Polacy dawnej Wileńszczyzny, 10 plansz o wym. 100x70 cm ➢ Maria Boniecka (1910–1978), 8 plansz o wym. 100x70 cm ➢ Twarze Tuwima, 8 plansz o wym. 130x90 cm ➢ Ryszard Liskowacki (1932–2006), 4 plansze o wym. 100x70 cm ➢ Tadeusz Różewicz. 80-lecie urodzin, 4 plansze o wym. 100x70 cm ➢ Tym, którzy odeszli... (ku pamięci zmarłych pisarzy szczecińskich), 10 plansz o wym. 100x70 cm ➢ Ks. Jan Twardowski (1915–2006), 7 plansz o wym. 100x70 cm ➢ Preromantycy wileńscy, 13 plansz o wym. 100x70 cm Wystawy na piance PCV o grubości do 5 mm: ➢ Stanisław Ignacy Witkiewicz (6 plansz o wym. 150x95 cm + 4 wydruki wielkoformatowe) ➢ Pionierskie lata Szczecina (1945–1948), 6 plansz o wym. 150x100 cm ➢ Jan Bułhak (1876-1950), 8 plansz o wym. 100x70 cm ➢ Juliusz Słowacki. Bo królom był równy..., 12 plansz o wym. 100x70 cm ➢ Czesław Miłosz. Między Wschodem a Zachodem, 8 plansz o wym. 130x90 cm ➢ Piotr Skarga – Sługa Boga i Ojczyzny, 8 plansz o wym. 130x90 cm + wydruk wielkoformatowy obrazu J. Matejki „Kazanie Skargi” ➢ Żywot św. Kazimierza królewica polskiego, 10 plansz o wym. 150x95 cm Kontakt i szczegóły: Pracownia Rękopisów, tel. 91 4819175, rekopisy@ksiaznica.szczecin.pl

55

Instytucje kulturalno-oświatowe

➢ Carl Loewe w Szczecinie” – Szczecin w czasach Carla Loewego, 9 plansz ➢ Erwin Ackerknecht (1880–1960), bibliotekarz, humanista – historia Książnicy Pomorskiej, 13 plansz ➢ Faust – wizerunki literackie i sceniczne – wystawa Czytelni Niemieckiej Instytutu Goethego z r. 2003, 10 plansz ➢ Franz Theodor Kugler, 5 plansz ➢ Hermann Günther Grassmann (1809–1877), 6 plansz ➢ Hugo Lemcke (1835–1925), historyk, konserwator zabytków, 5 plansz ➢ Największe zakłady przemysłowe Szczecina XIX i XX wieku, 10 plansz ➢ Nie chciałem szukać piękna poza człowiekiem – wystawa poświęcona pamięci ks. inf.

Romana Kostynowicza (1921–2008), 11 plansz ➢ Ocalić od zapomnienia. Pomorze Zachodnie po II wojnie światowej w obiektywie Tadeusza Białeckiego, 13 plansz ➢ Pierwszy szczeciński rok – wystawa z r. 1995, 6 plansz ➢ Przyroda szczecińska w fotografii, 15 plansz ➢ 70. rocznica Kongresu Polaków w Niemczech. Breslau 6.03.1938 – wystawa z r. 2008, 6 plansz ➢ Sierpień ΄88. Wydawnictwa niezależne w zbiorach Książnicy Pomorskiej (wybór), 8 plansz ➢ Stulecie urodzin 1908–19.VI.2008 Jerzego Brinkena nauczyciela, geografa, twórcy pierwszej polskiej biblioteki w Szczecinie – wystawa z r. 2008, 8 plansz ➢ Szczecin dawniej – wystawa sprzed r. 1998, 100 małych plansz do różnorodnych tematów regionalnych ➢ „Szpak Fryderyk” wg Rudolfa Herfurtnera w Teatrze Lalek Pleciuga – wystawa dokumentująca powstawanie spektaklu, 7 plansz Kontakt i szczegóły: Czytelnia Pomorzoznawcza, tel. 91 481 92 10, pomorze@ksiaznica.szczecin.pl ➢ Artur Rubinstein – w 120. rocznicę urodzin, 6 plansz i plakat o wym. 100x70 cm ➢ Dymitr Szostakowicz – w setną rocznicę urodzin, 6 plansz i plakat o wym. 145x70 cm ➢ Międzynarodowy Dzień Tańca, 10 plansz i plakat o wym. 100x70 cm ➢ Niemieccy muzycy i krytycy muzyczni o Chopinie – wystawa dwujęzyczna, polsko-niemiecka, 20 plansz o wym. 70x 100 cm ➢ Poloneza czas zacząć... życie i twórczość Michała Kleofasa Ogińskiego, 20 plansz Kontakt i szczegóły: Czytelnia i Wypożyczalnia Muzyczna, tel. 91 481 91 70, muzyka@książnica.szczecin.pl 56

Instytucje kulturalno-oświatowe

➢ Druki ulotne i okolicznościowe z XVI–XVIII wieku w zbiorach starych druków Książnicy Pomorskiej, 6 plansz i plakat o wym. 100x70 cm Kontakt i szczegóły: Pracownia Starych Druków, tel. 91 481 91 77, staredruki@ksiaznica.szczecin.pl ➢ Skarby Książnicy Pomorskiej – wystawa dwujęzyczna, polsko-niemiecka, 9 roll-upów o wym. 100x200 cm ➢ Szczecin na starej pocztówce, plansze o wym. ok. 100x70 cm Kontakt i szczegóły: Oddział Promocji, tel. 91 48 19 183, promocja@ksiaznica.szczecin.pl ➢ Biblioteka bezpiecznych multimediów – wystawa z 2008 r., 10 plansz o wym. 100x70 cm ➢ Biblioterapia – wystawa z 2008 r., 14 plansz o wym. 100x70 Kontakt i szczegóły: kierownik Działu Udostępniania Elżbieta Kamińska, tel. 91 481 91 50, e.kaminska@ksiaznica.szczecin.pl13

6. Ośrodki kultury/domy kultury Formy współpracy: • zajęcia w klubach plastycznych; • zajęcia w klubach/zespołach muzycznych; • zajęcia w klubach/zespołach tanecznych; • koncerty; • konkursy.

13

http://www.ksiaznica.szczecin.pl/www/wypozyczanie-wystaw

57

X.

Kluby sportowe i obiekty sportowe

1. Kluby sportowe Formy współpracy: • szkoły odnajmują swoje obiekty klubom sportowym; • szkoły korzystają odpłatnie z obiektów sportowych klubów; • tworzenie klas o profilu sportowym; • oferta zajęć pozalekcyjnych dla dzieci i młodzieży.

2. Szkolne związki sportowe Formy współpracy: • organizowanie zawodów międzyszkolnych w różnych dyscyplinach sportu.

58

XI. Jednostki organizacyjne lasów państwowych

1. Nadleśnictwa Formy współpracy: • tworzenie ścieżek edukacyjnych; • organizowanie „Dni Otwartych Nadleśnictwa”; • akcje służące poszerzeniu wiedzy o lesie, przyrodzie, ekologii; • organizowanie leśnych lekcji; • dokarmianie zwierząt i ptaków; • udział w programach ekologicznych: „Sprzątanie Świata”, „Ratujmy kasztanowce”, „Segregujemy śmieci”; • organizacja konkursów; • sadzenie drzewek; • organizowanie w lesie pikników i wycieczek edukacyjnych.

59

XII. Instytucje pomocy społecznej

1. Ośrodki Pomocy Społecznej Formy współpracy: • rozpoznanie środowiska ucznia; • finansowanie obiadów najbardziej potrzebującym; • zakupy podręczników i pomocy szkolnych; • dofinansowanie wycieczek szkolnych uczniom z rodzin ubogich; • udzielanie doraźnej pomocy finansowej i rzeczowej; • wspieranie rodzin potrzebujących pomocy.

2. Domy Pomocy Społecznej Formy współpracy: • uczniowie odwiedzają pensjonariuszy i spędzają z nimi czas; • dzieci przygotowują świąteczne kartki; • uczniowie przedstawiają jasełka; • uczniowie przygotowują drobne upominki z okazji Dnia Babci i Dziadka.

3. Świetlice socjoterapeutyczne Formy współpracy: • praca socjoterapeutyczna.

4. Świetlice środowiskowe Formy współpracy: • organizowanie czasu wolnego dzieci i młodzieży.

5. Gminne Komisje Do Spraw Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Formy współpracy: Na podstawie Ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi:

60

Instytucje pomocy społecznej

• prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej dla dzieci i młodzieży; • pozyskiwanie dodatkowych środków finansowych dla szkół.

61

Przykłady dobrej praktyki

Zespół Szkół w Resku

opracowa ła: Agata Popielarz nauczyciel ka historii i społeczeńst wa

Wolontariat szkolny W skład Zespołu Szkół w Resku wchodzą: liceum ogólnokształcące, zasadnicza szkoła zawodowa i gimnazjum.

W szkole wolontariat funkcjonuje od wielu lat. Opiekunką uczniów-wolontariuszy jest Pani Malwina Więckowska – pedagog szkolny.

Celem tej działalności jest przede wszystkim rozwijanie wśród naszej młodzieży postawy zaangażowania na rzecz potrzebujących pomocy, otwartości i wrażliwości na potrzeby innych, życzliwości i bezinteresowności. Zachęcamy młodych ludzi do dzielenia się swoim czasem z innymi, oczekującymi tej pomocy. Wykorzystujemy ich entuzjazm i zapał, wspieramy ich inicjatywy. Kształcimy umiejętność pracy zespołowej. Jeśli ktoś pragnie poznać ludzi, zdobyć nowe umiejętności i doświadczenie, może się do nas przyłączyć. Podkreślamy, że taka współpraca, to transakcja wiązana: uczniowie otrzymują dodatkowe punkty za zachowanie, pochwałę, wyróżnienie, ale przede wszystkim dobre samopoczucie, bo zrobili coś dobrego, a potrzebujący dostają wsparcie w postaci zabawy, chwili rozmowy, zainteresowania. To jest bezcenne.

Nasi uczniowie brali udział w różnych akcjach, przedsięwzięciach oraz inicjatywach na rzecz środowiska. W naszej aktywności wolontariackiej możemy wyróżnić trzy obszary zaangażowania. Są to: Dom Pomocy Społecznej, Przedszkole Miejskie w Resku oraz współpraca ze schroniskiem w Sosnowicach.

Największym obszarem współpracy w ramach wolontariatu jest miejscowy Dom Pomocy Społecznej. Uczniowie uczestniczą w imprezach organizowanych przez DPS, pomagają w obsłudze pensjonariuszy, bawią się z nimi, opiekują, wystawiają przedstawienia np. „Zemsta inaczej” czy jasełka. Na stałe do kalendarza imprez, w ramach współpracy z DPS, wpisały się: • Dożynki Święto Plonów – wrzesień; • Andrzejki – listopad;

62

Przykłady dobrej praktyki

• Warsztaty artystyczne (ozdoby świąteczne) – grudzień; • Jasełka – przedstawienie – grudzień; • Spotkanie opłatkowe – grudzień; • Zabawa karnawałowa – styczeń; • Zabawa walentynkowa – luty; • Zabawa środowiskowa – czerwiec – zawsze o innej tematyce, np. „Spotkania na indiańskim szlaku…; • Zakończenie roku szkolnego – przedstawiciele DPS są naszymi gośćmi.

Ze schroniskiem w Sosnowicach współpracujemy od dwóch lat. Uczniowie zbierają koce, kołdry, karmę dla zwierząt. Grupa wolontariuszy zawozi dary do schroniska, bawi się ze zwierzętami, pomaga w sprzątaniu pomieszczeń. Nie jest to łatwa praca, zwłaszcza kiedy patrzą na smutne, często nieufne psy w kojcach, czekające, aż je ktoś zabierze. Taka praca uczy ich nie tylko zaangażowania w sprawę, ale uwrażliwia na krzywdę zwierząt.

Trzeci obszar pracy wolontariatu dotyczy przedszkola. Nasi wolontariusze w ramach akcji „Cała Polska czyta dzieciom” spotykają się z przedszkolakami i czytają im bajki. Starsi koledzy opiekują się młodszymi – uczą, pomagają, bawią się, wesoło spędzają czas. W ten sposób mają możliwość spróbowania czegoś nowego, jednocześnie robiąc coś pożytecznego. Odbywają się także warsztaty kulinarne i warsztaty chemiczne prowadzone przez wolontariuszy, którymi opiekują się nauczyciele.

Co daje naszym uczniom praca w ramach wolontariatu? Z całą pewnością uwrażliwia na potrzeby ludzi niepełnosprawnych, słabszych. Często wolontariusze tworzą zgraną grupę, która lubi robić coś więcej, coś poza szkołą – i przynosi im to satysfakcję. To również okazja do poznania ludzi, którzy różnią się od nich. Dla wielu wolontariat jest szansą na sprawdzenie, na ile ich stać.

Rokrocznie w czerwcu wolontariusze w ramach podziękowania za ich zaangażowanie i pracę wyjeżdżają na imprezy integracyjne do Mołdawina do Ośrodka Jeździeckiego „Pod Kasztanami” albo nad Bałtyk. Źródła http://resko24.pl/aktualnosci/209-spotkania-na-indianskim-szlaku-foto-video.html http://www.zsresko.pl/wydarzenia/00237/wydarzenie.html http://www.zsresko.pl/wydarzenia/00236/wydarzenie.html http://www.zsresko.pl/wydarzenia/00226/wydarzenie.html http://www.zsresko.pl/wydarzenia/00216/wydarzenie.html http://www.zsresko.pl/wydarzenia/00157/wydarzenie.html http://www.zsresko.pl/wydarzenia/00142/wydarzenie.html

63

XIII Placówki ochrony zdrowia

1. Przychodnie, kliniki, szpitale, ratownictwo medyczne, laboratoria analityczne itp.

Formy współpracy: • współpraca szkoły z ośrodkiem zdrowia polega na organizacji badań okresowych, fluoryzacji i ogólnej opiece lekarskiej; • organizowanie prelekcji i pogadanek dotyczących profilaktyki zdrowia dla uczniów i rodziców; • prezentacje działań ratowniczych.

64

Przykłady dobrej praktyki

Zespół Szkół Łączności w Szczecinie

opracowa ła: Joa nna Tyczkowska nauczyciel ka historii i społeczeńst wa, w iedzy o społeczeńst w ie

„Pijawki” prezentacja multimedialna dotycząca współpracy Zespołu Szkół Łączności w Szczecinie z Regionalnym Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Szczecinie*

* Prezentacja dostępna na stronie www.zcdn.edu.pl w zakładce „Materiały dla nauczycieli” 65

XIV Media: prasa lokalna, radio, telewizja

1. Prasa, radio, telewizja Formy współpracy: • współpraca polega na przekazywaniu informacji, filmów, zdjęć z imprez/wydarzeń współorganizowanych przez szkołę. Jej naturalnym celem jest promocja szkoły i osiągnięć jej uczniów, budowanie wizerunku jako szkoły atrakcyjnej i aktywnej.

66

XV Inne formy współpracy

Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Zbigniewa Herberta w Trzebiatowie

opracowa ła: Jola nta Mru k nauczyciel ka w ychowa nia do ż ycia w rodzinie, religii

Autorski program zajęć pozalekcyjnych – Koło Religijno-Patriotyczne „Bądź wierny. Idź” Ogólna charakterystyka programu Przesłanie „Bądź wierny. Idź.” Zbigniewa Herberta patrona Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych w Trzebiatowie, najlepiej oddaje cel programu, który przygotowałam z myślą o młodzieży naszej szkoły.

Założeniem programu jest rozwijanie, pielęgnowanie i przekazywanie wartości patriotycznych, które uważam za niezbędny element w prawidłowym wychowaniu młodego człowieka, a przyszłego odpowiedzialnego Polaka. Prezentując sylwetki ludzi – dla których hasło „Bóg, Honor, Ojczyzna” jest życiowym drogowskazem – ukazuję młodzieży godne naśladowania wzorce. Biografia,, postawa i odwaga patrona szkoły – Zbigniewa Herberta – jest doskonałym tego świadectwem. Program uwzględnia wskazania papieża św. Jana Pawła II, który zwracał się do młodzieży: „Wymagajcie od siebie nawet, gdyby inni od was nie wymagali”. Treść programu ma uświadomić młodemu człowiekowi, że jest on ogniwem łączącym pokolenia przeszłości i przyszłości, jak to ujął papież Jan Paweł II: „Świadomość własnej przeszłości

67

Przykłady dobrej praktyki

pomaga nam włączyć się w długi szereg pokoleń, by przekazać następnym wspólne dobro – Ojczyznę”.

Inspiracją do napisania programu o tej tematyce jest moje osobiste zaangażowanie w działalność patriotyczną, zainteresowanie historią Polski oraz obowiązek miłości do Ojczyzny wynikający z IV przykazania Dekalogu. Głównym adresatem programu jest młodzież liceum pierwszej klasy wojskowo-policyjnej, której jestem wychowawcą.

Charakterystyka programu Program przeznaczony jest do realizacji na zajęciach koła religijno-patriotycznego lub jako blok tematyczny dla uczniów szkoły ponadgimnazjalnej pierwszej klasy wojskowo-policyjnej. Młodzież tej klasy realizuje program obowiązujący w liceum ogólnokształcącym oraz dodatkowo realizuje przedmioty z przysposobienia wojskowego i policyjnego. Czas realizacji: godzina tygodniowo lub jako blok. Możliwość realizacji treści programu przez nauczycieli na godzinach wychowawczych, lekcjach historii, wiedzy o społeczeństwie, religii, wiedzy o kulturze, edukacji dla bezpieczeństwa, przysposobienia wojskowego i policyjnego. Zajęcia organizowane będą na terenie szkoły i w środowisku lokalnym. Program ujmuje treści przedmiotów pokrewnych, korelujących ze sobą oraz przewiduje część zindywidualizowaną, określoną przede wszystkim przez indywidualne potrzeby, zainteresowania i uzdolnienia uczniów.

Program przewiduje także udział młodzieży w różnego rodzaju przedsięwzięciach pozaszkolnych, organizowanych przez ośrodki życia kulturalnego i społecznego.

Cele programu Zgodnie z podstawą programową kształcenia ogólnego i wychowania, oraz zadaniami szkoły, nadrzędne cele niniejszego programu to kształcenie wartości i postaw obywatelskich. W procesie kształcenia ogólnego szkoła na III i IV etapie edukacyjnym kształtuje u uczniów postawy sprzyjające rozwojowi indywidualnemu i społecznemu. W rozwoju społecznym bardzo ważne jest kształtowanie postawy obywatelskiej, postawy poszanowania tradycji i kultury własnego narodu, a także postawy poszanowania dla innych kultur i tradycji (Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla gimnazjum i LO).

Program realizuje także w dużym stopniu idee podejścia humanistycznego. Kładzie nacisk na społeczny aspekt życia. Opiera się na codziennym doświadczeniu uczniów, pracach zespołowych i przedsięwzięciach artystycznych.

Cele szczegółowe realizowane będą w oparciu o zapis w podstawie programowej w kontekście wychowawczym poprzez:

68

Przykłady dobrej praktyki

• rozwijanie postaw patriotycznych i obywatelskich, • kształtowanie więzi z krajem ojczystym i regionem, • wdrażanie do przestrzegania ogólnie przyjętych norm moralnych i społecznych, • kształtowanie szacunku dla własnego państwa, • podtrzymywanie i upowszechnianie tradycji narodowej i państwowej, • kształtowanie postaw szacunku dla innych narodów i kultur, • wzmacnianie więzi lokalnych, identyfikację z miejscem pochodzenia, • upowszechnianie wiedzy na temat polskiej historii, kultury, a także walorów przyrodniczych i krajobrazowych kraju, • kształtowanie w uczniach umiejętności właściwej hierarchii wartości, • kształtowanie postawy szacunku dla życia ludzkiego, • integrowanie uczniów ze środowiskiem lokalnym, • wyrabianie osobistej umiejętności samooceny i samokształcenia, • kształtowanie osobistej odwagi, • wyrabianie u uczniów wytrwałości w działaniu i osiąganiu zamierzonych celów, • przygotowanie do rozpoznawania wartości moralnych, dokonywania wyborów i hierarchizacji wartości, • kształtowanie postawy dialogu, umiejętności słuchania innych i rozumienia ich poglądów.

Cele edukacyjne: • rozumienie, że patriotyzm jest istotną wartością warunkującą rozwój osobisty i rozwój dobra wspólnego, • pogłębienie refleksji dotyczącej istoty patriotyzmu, jego typów, źródeł, świadectw, • budzenie szacunku dla dziedzictwa kultury, • budzenie szacunku dla dokonań minionych pokoleń, • troska o honor Ojczyzny i dobre imię Polaków, • rozumienie ciągłości rozwoju kultury i trwałości ludzkich osiągnięć, • dostrzeganie w kulturze antycznej i tradycji chrześcijańskiej korzeni tożsamości kulturowej Polski i Europy, • kształtowanie wrażliwości moralnej, • pogłębienie rozumienia rzeczywistości, • kształtowanie postaw tożsamości narodowej,

69

Przykłady dobrej praktyki

• kształtowanie postaw obywatelskich, • rozbudzanie i rozwijanie indywidualnych zainteresowań ucznia, • wdrażanie do autorefleksji, świadomej pracy nad sobą, • podkreślenie roli rodziny, • budowanie więzi ze społecznością lokalną.

Działania uczniów podejmowane w ramach realizacji programu: • udział w uroczystościach religijnych i patriotycznych, • udział w kole strzeleckim „Herbert”, • dwudniowe zgrupowanie na terenie poligonu jednostki wojskowej z okazji 75. rocznicy Powstania Polskiego Państwa Podziemnego „My z niego wszyscy…”, • zgrupowanie na terenie jednostki wojskowej z okazji Narodowego Dnia Żołnierzy Wyklętych – gry terenowe „Wilczym tropem”, • przygotowanie i organizacja dnia Żołnierzy Wyklętych w szkole, • zwiedzanie sali tradycji Legii Akademickiej w jednostce wojskowej, • zajęcia na terenie jednostki wojskowej, • udział w uroczystościach 3 Batalionu Zmechanizowanego Legii Akademickiej, • organizacja i przygotowanie apelu z okazji dnia patrona Zbigniewa Herberta i Żołnierzy Wyklętych – „Niezłomni Herberta”, • włączenie się w akcję „Przywróćmy Pamięć Bohaterom – Żołnierze Wyklęci”, • współpraca z Fundacją „Łączka” w Warszawie – informacje o podejmowanych przez nas działaniach patriotycznych, • zakup koszulek patriotycznych „Żołnierze Wyklęci”, • współpraca z Grupą Rekonstrukcji Historycznych „Nałęcz”, • współpraca z „Bractwem Małych Stópek” w Szczecinie, • udział w rekonstrukcjach historycznych: (1.VIII, 17.IX, 11.XI, 13.XII, 1.III), • pełnienie wart honorowych pod czas uroczystości religijno-patriotycznych, • udział w konkursach: – „Pomóż ocalić życie bezbronnemu” – bł. ks. Jerzy Popiełuszko, – Święty Jan Paweł II, – „Żołnierze Wyklęci – Bohaterowie Niezłomni” – V edycja Ogólnopolskiego Konkursu, • zapoznanie się z życiorysami bohaterów narodowych i ludzi godnych naśladowania:

70

Przykłady dobrej praktyki

– św. Jan Paweł II, – Zbigniew Herbert, – bł. ks. Jerzy Popiełuszko, – kardynał Stefan Wyszyński, – ks. Stanisław Brzóska, – ks. Władysław Gurgacz, – bł. Rafał Kalinowski, – św. brat Albert Chmielowski, – św. Urszula Ledóchowska, – bł. Marcelina Darowska, – rotmistrz Witold Pilecki, – Danuta Siedzikówna „Inka”, – sylwetki Żołnierzy Wyklętych, • udział w marszu Żołnierzy Wyklętych i rotmistrza Witolda Pileckiego w Szczecinie, • udział w ogólnopolskiej akcji „Bieg wilczym tropem”, 1 marca Narodowy Dzień Żołnierzy Wyklętych – Gryfice, • udział w „Marszu dla życia” – Berlin, Szczecin, Trzebiatów, • udział w prelekcji na temat obrony życia wygłoszonej przez ks. Tomasza Kancelarczyka, • przepisywanie encykliki o św. Józefie na tkaninę, która będzie niesiona podczas szczecińskiego „Marszu dla Życia”, • udział w akcji „Paczuszka dla Maluszka” – paczka świąteczna dla dzieci uratowanych od aborcji, • udział w rekolekcjach wielkopostnych, • udział w pielgrzymce maturzystów na Jasną Górę, • lekcja historii w Muzeum Oręża Wojska Polskiego w Kołobrzegu, • organizacja i udział w dniu papieskim – inscenizacja, • gromadzenie literatury, publikacji, książek i plakatów patriotycznych oraz religijnych, • wzbogacanie filmoteki – filmy, spektakle teatralne, koncerty, wywiady o tematyce religijno-patriotycznej, • aktualizacja wiadomości o przygotowaniach do Światowych Dni Młodzieży w Krakowie – gazetka ścienna, Facebook, • organizacja i przygotowanie wystaw w auli szkolnej – św. Jan Paweł II, Żołnierze Wyklęci, Brońmy życia,

71

Przykłady dobrej praktyki

• przygotowanie plakatów i znaczków Polski Walczącej z okazji Narodowego Dnia Żołnierzy Wyklętych, • udział w koncertach patriotycznych, • udział w debatach: „Bezpieczeństwo w ruchu drogowym”, „Przestrzeganie prawa…”, „Debata o rodzinie i małżeństwie” – Trzebiatowski Ośrodek Kultury.

72

Przykłady dobrej praktyki

73

Przykłady dobrej praktyki

Gimnazjum nr 3 w Stargardzie

opracowa ła: Ma łgorzata Dębińska nauczyciel ka historii i w iedzy o społeczeńst w ie

Noc historii w Gimnazjum nr 3 Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom i zainteresowaniom uczniów i ich rodziców nauczycielki historii w Gimnazjum nr 3 w Stargardzie, Małgorzata Dębińska i Marta Macanko, przy współpracy i zaangażowaniu Samorządu Uczniowskiego – oraz dużej części grona pedagogicznego, wsparciu dyrekcji i rady rodziców – zorganizowały „Noc historii”.

Przedsięwzięcie zaplanowane było jako cykl wykładów, prezentacji, warsztatów i spotkań ze świadkami historii, przeprowadzonych w godzinach nocnych w budynku szkoły.

Tematyka oscylowała wokół zagadnień związanych z II wojną światową oraz wojskowością czasów wojennych i współczesnych. Problematyka II wojny światowej, po reformie podstaw programowych została usunięta z programów nauczania w gimnazjum i przesunięta do nauki na następnym poziomie edukacyjnym, a są to tematy, którymi uczniowie wykazują duże zainteresowanie. Bez znajomości podstawowych zagadnień z historii II wojny światowej uczniowie gimnazjum mają trudności ze zrozumieniem niektórych problemów poruszanych na lekcjach wiedzy o społeczeństwie, jak na przykład totalitaryzmu czy Holokaustu.

Partnerzy biorący udział w przedsięwzięciu 1. Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Stargardzie – Pani Jolanta Aniszewska.

2. Stargardzkie Koło Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej – Prezes Antoni Jasiewicz.

3. Uniwersytet Szczeciński, Wydział Humanistyczny, Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych – dr Krzysztof Rosiak.

4. 12 Brygada Zmechanizowana Wojska Polskiego – Stargard – kpt Maciej Paul, st. chor. szt. Dariusz Rządziński.

74

Przykłady dobrej praktyki

Termin: 28 listopada 2014 Miejsce: Gimnazjum nr 3 w Stargardzie Cele przedsięwzięcia: 1. Przybliżenie społeczności szkolnej wybranych aspektów związanych z historią II wojny światowej.

2. Zapoznanie uczniów z formami i metodami współcześnie prowadzonych działań wojennych i udziału polskich oddziałów w misjach wojskowych.

3. Zapoznanie uczniów i rodziców ze współczesną strukturą polskiej armii, zasadami przyjęcia, wymaganiami kwalifikacyjnymi i specyfiką służby w wojsku polskim.

4. Kształtowanie i rozwijanie postawy patriotycznej, świadomości narodowej, poczucia dumy i szacunku w odniesieniu do najważniejszych wydarzeń historycznych, symboli narodowych i świadków historii.

5. Integracja społeczności szkolnej – uczniów, rodziców, nauczycieli i środowiska lokalnego związanego z kształtowaniem świadomości historycznej.

6. Kształcenie u uczniów umiejętności związanych z przedsiębiorczością, umiejętnością podejmowania decyzji oraz braniem odpowiedzialności i przyjmowaniem konsekwencji tej decyzji, umiejętności pracy pod presją czasu, pracy w zespole, doboru, zarządzania i koordynacji zespołem.

Program przedsięwzięcia: 19:00

uroczyste rozpoczęcie „Nocy historii”, przywitanie i przedstawienie zaproszonych gości

19:10

spektakl poetycko-muzyczny w wykonaniu koła teatralnego oparty na poezji K. K. Ba-

czyńskiego

19:45

wspomnienia świadka historii – wystąpienie pana Antoniego Jasiewicza prezesa

Stargardzkiego Koła Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej

20:00

początek wykładów i warsztatów tematycznych; uczestnicy podzieleni są na grupy każda grupa uczestniczy w innym bloku tematycznym

Bloki tematyczne: 1. Niemieckie obozy jenieckie zlokalizowane w Stargardzie w czasie II wojny światowej – pani Jolanta Aniszewska 2. Lotnictwo myśliwskie w polskich Siłach Zbrojnych w okresie II wojny światowej – dr Krzysztof Rosiak 3. Współczesne metody prowadzenia działań wojennych z uwzględnieniem polskich misji wojskowych – kpt Maciej Paul

75

Przykłady dobrej praktyki

4. „Za mundurem...” – współczesna armia polska – st. chor. szt. Dariusz Rządziński Każdy wykład trwał około 45 minut, a następnie uczestnicy przemieszczali się do innej sali na kolejne prezentacje. W przerwach pomiędzy zajęciami można było skorzystać z kawiarenki prowadzonej przez uczniów z Samorządu Uczniowskiego, a około godziny 22 wszyscy zjedliśmy „wojskową grochówkę”.

Część wykładowo-edukacyjna zakończyła się około godziny 23:30. Pożegnaliśmy gości i rodziców, a uczniowie na sali gimnastycznej oglądali film pt. „Sierpniowe niebo. 63 dni chwały”. Po seansie uczniowie, korzystając z przyniesionych śpiworów, mogli spać w szkole, choć ich rozmowy związane z refleksjami po tak emocjonującym wieczorze było jeszcze długo słychać.

Podsumowanie 1. Wszystkie założone przez organizatorki cele – dydaktyczne i wychowawcze – zostały zrealizowane.

2. Partnerzy lokalni chętnie włączyli się w realizację przedsięwzięcia, którego celem była również integracja środowisk, którym tematyka II wojny światowej i wojskowości jest bliska.

3. Współpraca ze Stargardzkim Kołem Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej zaowocowała zorganizowaniem na terenie szkoły wystawy pamiątek przekazanych przez członków Koła oraz objęciem honorowym patronatem Powiatowego Konkursu Historycznego „Do broni!” organizowanego cyklicznie przez nauczycielki historii Gimnazjum nr 3.

4. Przedsięwzięcie spotkało się z bardzo dużym zainteresowaniem uczniów i ich rodziców, (uczestniczyło w nim około 200 osób) w związku z czym na stałe wpisało się do kalendarza szkolnych imprez. Za zgodą dyrekcji szkoły „Noc historii” będzie odbywała się raz na 3 lata, co w systemie rotacyjnym umożliwi wzięcie w niej udziału wszystkim chętnym uczniom.

76

Przykłady dobrej praktyki

77

Przykłady dobrej praktyki

78

Funkcje współpracy szkół z instytucjami zewnętrznymi

Przegląd rozmaitych form partnerstwa szkoły z instytucjami zewnętrznymi umożliwia zidentyfikowanie szeregu funkcji jakie współpraca spełnia zarówno w odniesieniu do samych szkół, jak i instytucji zewnętrznych.

Funkcja edukacyjna • Kształcenie dzieci/uczniów w pozaszkolnych i pozalekcyjnych formach – poszerzanie ich wiedzy, rozwijanie zainteresowań, kształcenie umiejętności oraz kształtowanie postaw.

• Wspieranie procesu edukacji poprzez możliwość „podejrzenia” przez nauczycieli innych metod nauczania i wykorzystanie ich w dalszej pracy dydaktycznej.

• Działania edukacyjne prowadzone na zewnątrz szkoły, bądź spoza kadry szkolnej, mogą mieć większą siłę oddziaływania na uczniów.

• Pozyskiwanie dodatkowych materiałów edukacyjnych i środków dydaktycznych.

• Poszerzanie i uzupełnianie treści edukacyjnych.

• Poznawanie funkcjonowania lokalnych instytucji (poczta, urząd gminy, biblioteka, dom kultury itp.), ale także poznawanie zawodów – poprzez odwiedzanie wybranych instytucji i przedsiębiorstw.

• Szkoły, pozostając głównym klientem wielu placówek kulturalnych, podtrzymują popyt na dobra kultury w społeczeństwie.

Funkcja socjalizacyjno-wychowawcza • Uświadomienie uczniom wspólnych cech, emocjonalnych związków i poczucia jedności z regionem i jego symbolami.

• Podwyższenie poziomu identyfikacji i poczucia wspólnotowości związanej z regionem, tym samym podstaw lokalnego i narodowego patriotyzmu.

• Uświadomienie uczniom znaczenia urzeczywistniania wartości społeczno-kulturowych związanych z regionem.

• Pielęgnowanie pamięci o minionych wydarzeniach.

• Kultywowanie lokalnych tradycji, świąt i obyczajów.

• Tworzenie warunków do integracji międzypokoleniowej.

• Uwrażliwienie uczniów na sytuacje społeczne, które wymagają określonych, konwencjonalnych zachowań, powagi i skupienia.

• Uczenie się zachowania w określonych sytuacjach (wypadek drogowy, pożar).

80

• Kształcenie nawyku dbania o otoczenie, segregowania śmieci, oszczędzania energii.

• Uwrażliwianie na krzywdę innych ludzi i zwierząt.

• Integrowanie się uczniów zdrowych z ich niepełnosprawnymi rówieśnikami.

Funkcja opiekuńcza • Usuwanie i kompensowanie mankamentów środowiska uczniów – materialnych, fizycznych, społecznych, powstałych w wyniku, np. wad fizycznych, niedostatków pracy szkoły, nierówności społecznych.

• Wspieranie przez ośrodki pomocy społecznej uczniów pochodzących z rodzin znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej – poprzez różnorodne formy wsparcia materialnego.

• Działania poradni psychologiczno-pedagogicznych w zakresie wsparcia psychologicznego, zwłaszcza w odniesieniu do uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, niepełnosprawnymi oraz niedostosowanymi społecznie.

• Wspieranie także rodziców, wychowawców, nauczycieli, pedagogów szkolnych w ich trudnościach, w wypełnianiu swoich obowiązków opiekuńczych wobec uczniów, przez poradnictwo indywidualne, grupy wsparcia, warsztaty, treningi.

• Organizacje pozarządowe prowadzą świetlice socjoterapeutyczne, warsztaty terapii zajęciowej, organizują czas wolny uczniom, pomagają w odrabianiu prac domowych itp.

Funkcja rozrywkowo–wypoczynkowa (integracyjna) • Młodzież szkolna, szczególnie w mniejszych miejscowościach, często bywa „zatrudniana” przez szkołę, a tak naprawdę przez gminę, do różnego rodzaju występów publicznych przy okazji różnych uroczystości.

• Szkoły traktują te imprezy jako możliwość pokazania się – prezentacji swoich utalentowanych (np. muzycznie) uczniów.

• Władze lokalne, które „zatrudniają” dzieci do występów na różnego rodzaju gminnych uroczystościach, korzystają z pozytywnych konotacji, jakie wzbudzają dzieci i szkoła, budując w ten sposób swoją pozycję.

• Formy zagospodarowania czasu wolnego i wypoczynku służą promocji sportu i zdrowego stylu życia wśród młodzieży.

• Działania sprzyjające aktywności dzieci i młodzieży, stwarzają warunki do bezpiecznego środowiska wychowawczego i bezpiecznych kanałów rozładowania energii uczniów.

• Jednym z oficjalnych celów organizacji lokalnych imprez jest integracja środowiska lokalnego, kształtowanie świadomości obywatelskiej i lokalnej, także wśród uczniów.

81

Funkcja prewencyjno-profilaktyczna • Zapobieganie przestępczości wśród nieletnich.

• Zapewnianie bezpieczeństwa (np. w ruchu drogowym).

• Promowanie zdrowego trybu życia – zapobieganie chorobom cywilizacyjnym.

• Ograniczanie ryzyka sięgania przez uczniów po środki psychotropowe i alkohol.

Funkcja promocyjna • Promowanie się szkoły służy budowaniu określonej marki, która ma przyciągnąć do danej szkoły uczniów (lepszych uczniów).

• Uczniowie stanowią „oprawę” uroczystości lokalnych.

• Przedsiębiorstwa chcą pozyskać nowych klientów.

• Instytucje publiczne promują zawody reprezentowane przez ich przedstawicieli.

Funkcja pozyskiwania środków • Lobbing jednostek samorządowych, będących organami założycielskimi.

• Zabieganie o sponsorów spośród organizacji pozarządowych; przedsiębiorstw, banków, supermarketów itd.

• Zabieganie o darczyńców indywidualnych.

• Pozyskiwanie dodatkowych dotacji na realizację projektów, kampanii, akcji itp.

82

Bibliografia Książki • Hernik K., Jabłkowski S.G., Solon-Lipiński M, Stasiowski J., Sijko K., Walczak A., Współpraca szkół z podmiotami zewnętrznymi. Raport z badania otoczenia instytucjonalnego przedszkoli, szkół podstawowych i gimnazjów, Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa 2012.

• Korzeniowski J., Machałek M., Edukacja obywatelska w szkole. Teoria i praktyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011.

Dokumenty • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 19 listopada 2009 r. w sprawie placówek doskonalenia nauczycieli.

• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 lutego 2013 r. w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych.

• Zarządzenia Komendanta Głównego Policji z dnia 3 listopada 2010 r. w sprawie metod i form wykonywania zadań przez policjantów w zakresie przeciwdziałania demoralizacji i przestępczości nieletnich oraz działań podejmowanych na rzecz małoletnich.

Strony internetowe • http://www.straz.szczecin.pl/kontrolny_zw.htm • http://strazacki.pl/artyku%C5%82y/zadania-panstwowej-strazy-pozarnej • http://edziennik.policja.gov.pl/DU_KGP/2010/11/Dziennik_Urzedowy_nr_11.pdf • http://www.kgp.waw.pl/zadania-i-uprawienia-policji/ • http://muzeum.szczecin.pl/edukacja/oferta-dla-szkol-i-przedszkoli.html • http://www.helios.pl/23,Szczecin/KinoNaTemat/ • https://multikino.pl/pl/informacje/szkoly/moja-pierwsza-wizyta-w-kinie • http://zcdn.edu.pl/biblioteka-pedagogiczna/ • http://www.ksiaznica.szczecin.pl/www/lekcje-tematyczne • http://www.ksiaznica.szczecin.pl/www/lekcje-biblioteczne • http://www.ksiaznica.szczecin.pl/www/wypozyczanie-wystaw • http://fakty.ngo.pl/organizacja-pozarzadowa-ngo • http://fakty.ngo.pl/dziedziny-dzialan-ngo • http://fakty.ngo.pl/rola-ngo 83