AO
- WA GGGS
U N GA -Y
F
sponsored by
y n a i m Z e n z c y t a m i l k i ć ś o n n suwerewieniowa ży
k i n d o w e z pr e c a n z d o o p
Druhny i druhowie!
Te kilkanaście dni podczas Konferencji Młodzieży (COY), zorganizowanej na kilka dni przed COP oraz uczestnictwo w Konferencji Klimatycznej pozwoliło na aktywne uczestnictwo, organizowanie interwencji czy prowadzenie warsztatów i spotkań z organizacjami i stronami, które dążą do globalnego porozumienia dla klimatu. Po ugoszczeniu skautek-delegatek z czterech stron świata, biuro europejskie WAGGGS zachęciło do podjęcia kolejnych działań wśród polskich harcerek i harcerzy, by kontynuować zainteresowanie tematem zmian klimatu w ZHP. W ramach dofinansowa-nia przyznanego ZHP przez Niemiecką Federację Skautową i wsparcia merytorycznego zaproponow-aliśmy konkurs „Klimatycznie na obozie" z dofinansowaniem działań edukacyjnoinformacyjnych podczas tegorocznych obozów i innych akcji letnich. Dlaczego połączono zagadnienie zmian klimatycznych i suwerenności żywnościowej? Problem głodu, ubóstwa nie wynika z niewystarczającej ilości żywności – mamy ogromną jej nadprodukcję. Niewielu zdaje sobie sprawę, że głód i niedożywienie to problem dostępu do żywności, niesprawiedliwych zasad międzynarodowego handlu, to życie społeczności bez prawa do samodzielnego definiowania własnej polityki rolnej i żywnościowej. Pierwsza myśl, która przychodzi do głowy, to: „czy ja mam w ogóle wpływ na głód mieszkańców Afryki, Azji czy krajów Ameryki Południowej?" Zastanów się nad produktami, które posiadasz w swojej lodówce czy siatce z zakupami – ile przebyły kilometrów? Kto je uprawiał? Czy dostał za swoją pracę godziwą zapłatę? Nasze codzienne wybory konsumenckie mają ogromny wpływ na kształt współczesnego, zglobalizowanego świata. Zestaw zadań, pomysłów na zdobycie odznaki będzie dla was okazją do zdobycia wiedzy na temat zasobów naturalnych, energii, przyczyn i skutków zmian klimatu oraz umożliwi podjęcie refleksji nad codziennie wykonywanymi beznamiętnie czynnościami, które mają wpływ na klimat, środowisko przyrodnicze i na każdego z nas. Trzymam kciuki za zdobycie odznaki a jeszcze mocniej za wprowadzenie nowych ekonawyków w życie!
pwd. Magdalena Noszczyk współpracowniczka Wydziału Inspiracji i Poradnictwa GK ZHP
Tłumaczenie: Magdalena Noszczyk Korekta: Emilia Kulczyk Łamanie tekstu: Michał Kozłowski
Spis treści Wprowadzenie
Oddajemy w wasze ręce broszurę z zadaniami do zdobycia odznaki WAGGGS pod nazwą „Zmiany klimatyczne i suwerenność żywnościowa". Jest to jedna z kilku odznak, które można zdobyć, a które zostały opracowane i upowszechnione w ramach międzynarodowego zrzeszenia organizacji młodzieżowych i organizacji w strukturach ONZ (Youth and United Nations Global Alliance, w skrócie YUNGA). Dlaczego Związek Harcerstwa Polskiego zdecydował się przetłumaczyć i upowszechnić właśnie tę odznakę? Jest to konsekwencja podjęcia prawie rok temu współpracy biura WAGGGS w ramach przygotowań delegatek Światowego Stowarzyszenia Przewodniczek i Skautek do Konferencji Klimatycznej COP 19, która miała miejsce w listopadzie zeszłego roku. Miałam ogromny zaszczyt, jako Polka, harcerka i aktywistka ekologiczna, reprezentować 10milionową społeczność skautek z całego świata i uczestniczyłam w tym szczycie klimatycznym z dziewczynami z Ghany, Malediwów, Kanady czy z Barbados, które na własnej skórze doświadczyły skutków zmian klimatyc-znych.
2
Wprowadzenie do zagadnień suwerenności żywieniowej i zmian klimatycznych
4 4 5 5 6 7
O odznace Zagadnienia związane z odznaką Grupy wiekowe Symbolika odznaki Jak poruszać się w zagadnieniach ujętych w odznace Dodatkowe informacje i źródła
9 9 9 10 13 14 15
Nasz klimat
19 19 22 23
Nasza żywność
25 25 27 27 28
Nasz świat
30 35
Materiały i dodatkowe informacje
Zatroszczmy się o nasze środowisko Ogranicz swój “klimatyczny odcisk stopy” (climate change footprint) Oszczędzaj energię Używaj mądrze wody Chroń lasy Zasada 3R (Reduce - Reuse - Recycle)
Nasze wybory żywieniowe mogą mieć wpływ na klimat Nasza żywność i zdrowie zależą od klimatu Każdy ma prawo dostępu do żywności
Odkrywaj! Bądź kreatywny! Sięgaj dalej! Działaj!
Objaśnienia
1
-
W a g g g S
-
y u n g a
F a o
-
W a g g g S
-
y u n g a
Wprowadzenie do zagadnień
suwerenności żywnościowej i zmian klimatycznych Zmiany klimatu to jeden z głównych problemów naszych czasów: globalnie temperatura wzrasta, wzorce pogodowe zmieniają się, lodowce topnieją, poziomy oceanów się podnoszą. Właśnie w tym momencie, kiedy czytasz ten tekst, wielu ludzi doświadcza bezpośrednio zmian klimatycznych i również wielu z nich cierpi głód z wyżej wymienionych, ale również innych powodów. Każdy zapewne się zgodzi, że COŚ musi zostać zrobione w tej sprawie, ale ilu ludzi COŚ już robi?
Food Security and Climate Change Challenge Badge
Organizacja ds. Żywności i Rolnictwa (jedna z agend Organizacji Narodów Zjednoczonych, Food and Agriculture Organization, FAO), Światowe Stowarzyszenie Przewodniczek i Skautek (WAGGGS) oraz Młodzież i ONZ – Światowe Stowarzyszenie (zrzeszenie organizacji młodzieżowych i kilku agend ONZ, Youth and United Nations Global Alliance, YUNGA) wspólnie zaangażowały się, by podzielić się pomysłami i by zaangażować młodych ludzi do kształtowania lepszej i bardziej sprawiedliwej przyszłości w naszym świecie. Młodzi ludzie są krytycznie myślącymi, odpowiedzialnymi obywatelami, którzy są w stanie zaangażować i zmieniać lokalne społeczności, w których żyją. Mają ogromne znaczenie w prezentowaniu i przekazywaniu wyzwań naszego świata oraz posiadają entuzjazm, wyobraźnię oraz energię, by podjąć się organizacji lokalnych inicjatyw, pełnić rolę informujących o tych zagadnieniach w lokalnych społecznościach i by móc zaangażować się na międzynarodowym forum. Dzieci i młodzież będą w stanie zaangażować się społecznie, poznając najpierw zagadnienia i realia środowiskowe oraz społeczne naszych czasów oraz ich przyszłość. Chcemy je wspierać w tym, by stawały się zaangażowanymi i odpowiedzialnymi obywatelami świata, odpowiadającymi na wyzwania przyszłości. 2
Zmiany klimatyczne to problem globalny, jednak w wielu przypadkach jest związany z indywidualnymi stylami życia, które prowadzimy. Odznaka „Zmiany klimatyczne i suwerenność żywnościowa” podniesie poziom wiedzy na temat tego, jak codzienne czynności przyczyniają się do zmian klimatycznych i w jaki sposób całe społeczności jak i pojedyncze osoby są obecnie dotknięte skutkami zmian klimatycznych, głównie w aspekcie braku dostępu do wody i do żywności. Korzystając z opisanych zagadnień związanych z odznaką, zuchy i harcerze dowiedzą się o tym, jak ważne jest zdrowe odżywianie (w ilości, jakości oraz różnorodności). Dowiedzą się również, jak i w jaki sposób wielu ludzi doświadcza braku dostępu do żywności, doświadczając głodu i niedożywienia. Dodatkowo odkryją, jak dokonywać wyborów związanych z żywnością, by odciążyć środowisko. Odznaka ma na celu zmotywowanie młodych do podejmowania indywidualnych działań oraz do zachęcania i motywowania społeczności lokalnych by zmieniać swoje codzienne nawyki, stając się coraz bardziej przyjaznymi środowisku naturalnemu. Ten materiał jest bogatym źródłem, wzbogacającym o wiedzę i umiejętności nowe pokolenie odpowiedzialnych obywateli świata. Zdobywanie odznaki pomoże zrozumieć, że młodzi ludzie mogą wpływać na kształt świata i ich działania mają znaczenie – pełnią bardzo ważną rolę w tworzeniu lepszego świata bez głodu i katastrof wynikających ze zmian klimatycznych.
Światowego programowym t m e kt n u p ym wie 100 la atu są ważn k. Przez pra te w au Sk e i an w k „Zmiany klim żo nicze były zaanga nia Przewod i kobiety starały się Stowarzysze y yn ób cz os w e sp ten de dzi w ło m i tk i, au tk Sk au katastrofy sk ka. reagując na dla środowis ie o n y w tw ic ty n ak cz e , j, rz łąki śnie chcem olwiek wcze eany, lasy, yk oc e d d e ło ić ki n m ro iż o n h T oc ie. ziej w tej spraw becnie, bard ły O si w . e ie m ln tk e ra ys os u gł sz at w n wpływowym i mobilizować najbardziej ie cn kontynuować e ob są i kobiety dziewczyny ci”. nej przyszłoś ól sp w ie w ra sp
loar
Margaret Tre
GGGS
iatowego WA
ca Komitetu Św Przewodniczą
Wpro wad z e nie
F a o
W a g g g S
-
y u n g a
F a o
O odznace Odznaka „Zmiany klimatyczne i suwerenność żywnościowa” WAGGGS została zaprojektowana, by wspierać edukację dzieci i młodzieży. Na polu tych zagadnień, odznaka ma na celu wzmocnienie motywacji do zaangażowania się w działania przeciw globalnemu ociepleniu, degradacji środowiska przyrodniczego i głodu na świecie. Poprzez prowadzenie zajęć z tej broszury twoja drużyna będzie w stanie identyfikować problemy oraz podejmować działania, by redukować ekologiczny ślad i podejmować odpowiedzialniej codzienne decyzje konsumenckie.
Zagadnienia związane z odznaką Zagadnienia związane z odznaką zostały podzielone na trzy kategorie: zestaw ćwiczeń, form warsztatowych u, pomocnych w zrozumieniu zagadnień pogody i klimat iwaniu poszuk oraz isko środow na u wpływ rozpoznawaniu ich h. ycznyc klimat zmian skutki jszać zmnie by zań rozwią
zależy od waszych indywidualnych potrzeb.
LEVEL
1
LEVEL
2
lat
LEVEL
3
lat
lat
Odznaka została zaprojektowana na podstawie rysunku Międzynarodowy Konkurs Plastyczny zorganizowany
Aby zdobyć odznakę należy obowiązkowo zrealizować pierwsze ćwiczenie w kategoriach „Nasz Klimat” i „Nasza Żywość”, jako ćwiczenia wprowadzające do tematu. Następnie, odznakę można dostosować indywidualnie i wybrać, waszym zdaniem, najciekawsze i najbardziej odpowiadające zainteresowaniom i potrzebom zadania. 4
FA O
GA
mini projekty i akcje dla wasze promować ludzi z którymi spotykacie się na co dzień, by samym tym i a nieni zagad wane zento zapre i informować naszej ów zasob zmniejszać nieodpowiedzialne zużywanie yć walcz oraz w stemó ekosy planety, przywracać stabilność ie! z głodem na świec
-
y u n g a
pod uwagę, że być może jakieś ćwiczenie dla młodszej lub starszej
G GGS - Y WA
pomysły na działania, Nasz Świat - Tutaj znajdziecie go środowiska lokalnego -
W a g g g S
W broszurze zastosowano specjalne oznaczenia odpowiadające grupom wiekowym, by dostosować poziom zadań do wieku zdobywających odznakę. Obok każdego ćwiczenia, zadania
UN
Food Security and Climate Change Challenge Badge
Te ćwiczenia pomogą zrozumieć konsekwencje naszych wyborów konsumenckich związanych z żywnością mających wpływ na naszą planetę. Zaprezentowane tutaj zostały zależności między klimatem, odżywianiem i zdrowiem.
-
www.yunga.org/scans/gallery_en.asp
5
Wpro wad z e ni e
-
odznaka
F a o
W a g g g S
-
y u n g a
Jak poruszać się po zagadnieniach ujętych w odznace
Krok 1 Zachęć swój zastęp/drużynę, by poszukali informacji na temat zmian klimatycznych i
food" (dostępna od 2010 r., wersja ang. - dop. tłum.) czy z portali tematycznych takich jak Unite for climate (uniteforclimate.org) lub Feeding Minds Fighting Hunger (feedingminds.org). Dodatkowe informacje i linki można znaleźć na końcu tej broszury.
* Wśród portali na temat zmian klimatycznych dostępnych w języku polskim warte polecenia to m.in. portal Ziemia na rozdrożu (ziemianarozdrozu.pl), Dla klimatu (dlaklimatu.pl), Akcja dla globalnego Południa (globalnepoludnie.pl) czy Nauka o klimacie (naukaoklimacie.pl). Szczególnie ta ostatnia jest godna polecenia, gdy w naszym społeczeństwie nadal spotykamy się z argumentacją świadczącą o niewystępowaniu zjawisk związanych ze zmianami klimatycznymi.
Food Security and Climate Change Challenge Badge
Krok 2 Zachęć harcerzy do zaprezentowania wyników swoich zadań reszcie drużyny. Czy zauważyłeś zmianę w podejściu i zachowaniu w kontekście tematyki zadań? Porozmawiajcie o waszych doświadczeniach z realizacji zadań i zastanówcie się wspólnie jak można je wprowadzić w życie.
Krok 3 Zaplanuj odpowiednią ilość czasu dla swojej drużyny na zrealizowanie zadań. Wspieraj i podpowiadaj podczas zdobywania odznaki, ale jednocześnie miej pewność, że są w stanie zrobić to autonomicznie. Zachęć harcerzy do wykonywania zadań w sposób kreatywny!
F a o
-
W a g g g S
Krok 4
-
y u n g a
Zachęć harcerzy do zaprezentowania wyników swoich zadań reszcie drużyny. Czy zauważyłeś zmianę w podejściu i zachowaniu w kontekście tematyki zadań? Porozmawiajcie o waszych doświadczeniach z realizacji zadań i zastanówcie się wspólnie jak można je wprowadzić w życie.
Krok 5
Zorganizuj uroczyste przyznanie i wręczenie odznaki tym, którzy wykonali wszystkie zaplanowane zadania. Zaproś wszystkie zastępy, członków drużyny, szczep, a może nawet inne drużyny? Rodziców? Nauczycieli? Lokalnych aktywistów, którzy działają na rzecz środowiska? Zachęć swoich harcerzy do kreatywnej prezentacji rezultatów z wykonywanych zadań. Nagrodź ich za pomocą dyplomów i odznak. Odznaki są dostępne w sklepie internetowym WAGGGS: wagggs-shop.org.
Krok 6
Podziel się zdobytymi odznakami z FAO i WAGGGS! Prześlij nam kilka zdań o zdobywaniu odznaki, zdjęcia, rysunki, wasze pomysły i sugestie na adres: children-youth@fao.org oraz program@zhp.pl.
Dodatkowe informacje i źródła wiedzy
Linki do dodatkowych informacji i materiały, które możecie użyć podczas zdobywania odznaki znajdują się na końcu broszury.
Prezentowana odznaka jest jedną z wielu komple mentarnych narzędzi i działań rozwijanych przezFAO, WAGGGS i YUNGA oraz innych partnerów. Jeśli chcesz otrzymywać informacje o nowych dostępnych materiałach, dołącz do newslettera
children-youth@fao.org.
6
7
W p ro wa d zenie
-
odznaka
F a o
--
WW aa gg gg gg SS
--
yy uu nn gg aa
F a o
-
W a g g g S
-
y u n g a
Nasz Klimat Wykonaj pierwsze lub drugie zadanie w tej sekcji w zależności od wybranej grupy wiekowej, następnie wybierz 3 zadania z zestawu „Nasz klimat”.
Nasz Klimat
FF aa oo
LEVEL
ziny, twoim nauczycielem, Porozmawiaj z członkami rod i sposób zużywamy energię twoim drużynowym, w jak b listę wszystkich możliwych elektryczną na co dzień. Zró możesz ograniczyć zużycie pomysłów w jaki sposób i ny plan oszczędzania energii energii. Przygotuj realistycz ktefe się ziel Pod . siąc ez mie realizuj go przynajmniej prz żankami z klasy, z zastępu, ami ze swoimi kolegami i kole nia swoich własnych planów drużyny i zachęć ich do zrobie oszczędzania energii.
1 2
Nasza Żywność
ko Zatroszczmy się o nasze środowis
LEVEL
8
3
Zastanów się, w jaki sposób twoje codzienne nawyki ma ją wpływ na środowisko? Ile ene rgii, wody, innych zasobów zostaje zużyte by stworzyć produkty, które jesz, w któ re się ubierasz i których używas z? Zrób listę realistycznych pomysłów, w jaki sposób mo żesz ograniczyć swój wpływ na zużywanie energii. Stw órz plan i realizuj go prz ez przynajmniej miesiąc. Podziel się swoim doświadczeniem z realizacji tego zadania ze swoimi kolegami i koleżankami z klasy, z podwórka, z zas tępu, drużyny i zachęć ich do stworzenia swoich planów oszczędzania energii i zasobów. Ile zasobów i ene rgii udało ci się zaoszczędzić? W jakich sytuacjach, przy któ rych zasobach było najtrudniej wprowadzić nowe nawyki?
9
Nasz Świat
Food Security and Climate Change Challenge Badge
r edu ce you r clim ate cha nge foo tpr int
-
y u n g a
LEVEL
1
Czy zdarza Ci się czasem być przyklejonym do telewizora lub spędzać czas grając całymi dniami na komputerze? Ogranicz swój czas przed komputerem i przed telewizorem każdego dnia. Ilu przyjaciół jesteś w stanie namówić do tego samego?
LEVEL
1 2
Co zwykle robisz gdy w twoim domu jest zbyt zimno lub zbyt ciepło? Jeśli masz w domu centralne ogrzewanie i/lub klimatyzację, postaraj się używać ich w odpowiedzialny sposób. W czasie zimy możesz zmniejszyć ogrzewanie o 1-20C – możesz tego w ogóle nie odczuć! Jeśli odczujesz – załóż sweter zamiast podkręcać ogrzewanie. Zwróć uwagę, czy okna w twoim domu są uszczelnione. W letnie miesiące zasłoń okna, by nie nagrzewać pomieszczeń i wietrz pomieszczenie wieczorem, by wypuścić nagrzane przez cały dzień powietrze z pokoju. Znajdź informacje w jaki sposób ludzie ogrzewali i chłodzili swoje domy na przestrzeni wieków, zanim powszechne było posiadanie centralnego ogrzewania i klimatyzacji.
LEVEL
1 2
Przeprowadź wywiad ze swoimi dziadkami lub innymi starszymi znajomymi, by dowiedzieć się jak wyglądał świat za czasów ich dzieciństwa. W jakich domach się wtedy mieszkało? Czy posiadali telewizję, elektryczność, bieżącą wodę w swoich domostwach? Jak bardzo ich życie różniło się od tego teraz? Jak bardzo twoje zużycie energii różni się od ich zużycia? Narysuj te rzeczy, które się różnią oraz te, które są takie same.
LEVEL
1 2 3
Chodź piechotą lub dojeżdżaj rowerem do szkoły przynajmniej przez miesiąc, jeśli jest to w miarę bezpieczne lub pogoda na to pozwala. Jeśli nie, korzystaj z transportu publicznego lub umawiaj się na wspólne przejazdy ze znajomymi lub jeśli planujesz dalszą podróż za pomocą inicjatyw społecznościowych (np. blablacar.pl, portal dla osób korzystających z carpooling`u, tzn. umawianych wspólnie przejazdów – przyp. tłum.).
10
F a o
-
W a g g g S
-
y u n g a
LEVEL
1 2 3
Czy w twoim domu, szkole, w miejscach, w których bywasz używa się tradycyjnych żarówek? Czy jest możliwość, by zamiast nich pojawiły się żarówki energooszczędne? Spraw by w twoim domu lub szkole zmieniono oświetlenie. Żarówki energooszczędne zużywają mniej energii elektrycznej niż te tradycyjne. Używaj naturalnego oświetlenia tak długo jak to możliwe. Ustaw swoje rolety lub zasłony by wpuścić jak najwięcej światła dziennego do pomieszczenia. Ilu ludzi jesteś w stanie przekonać do zmiany oświetlenia na bardziej energooszczędne?
LEVEL
1 2 3
Zapytaj rodziców czy posiadacie w domu miernik poboru energii elektrycznej, jeśli tak – zmierz zużycie prądu w twoim domu. Czy miernik nadal wskazuje pobór energii po wyłączeniu oświetlenia w całym domu? Czy zostawiłeś telewizor, komputer w trybie „stand-by” (tryb czuwania). Policz, ile kilowatów zużywasz w ciągu tygodnia, a potem spróbuj zredukować to zużycie na przykład, poprzez wyłączenie urządzeń, których nie używasz w danym momencie, nie pozostawianie sprzętu w trybie „stand-by” oraz wyciąganie wtyczki ładowarek kiedy nie ładujesz sprzętu elektrycznego. Porozmawiaj z przyjaciółmi o zmianie ich nawyków zużywania energii elektrycznej. PAMIĘTAJ, ŻE URZĄDZENIA PODŁĄCZONE DO PRĄDU MOGĄ BYĆ NIEBEZPIECZNE I POMIARU NAJLEPIEJ DOKONYWAĆ POD NADZOREM DOROSŁYCH.
LEVEL
1 2 3
Zmierz swój klimatyczny odcisk stopy i wykonaj plan by go zmniejszyć. Możesz do tego użyć jednego z wielu kalkulazerofootprint(np. energii zużycia torów kids.com/kids_home.aspx) albo obliczyć drogą tradycyjną – za pomocą kartki papieru, kalkulatora i wiedzy dot. kilowatów zużywanych przez urządzenia. Które z twoich codziennych czynności pochłaniają najwięcej energii?
11
Nasz Klimat
W a g g g S
Nasza Żywność
-
Nasz Świat
Food Security and Climate Change Challenge Badge
F a o
Food Security and Climate Change Challenge Badge
LEVEL
LEVEL
2 3
2 3
3
-
y u n g a
Kupowanie używanych książek, ubrań i innych przedmiotów codziennego użytku pozwala oszczędzić pieniądze oraz energię. Oddaj innym rzeczy, których już nie używasz - przyjaciołom, organizatorom zbiórek rzeczy dla potrzebujących albo do sklepu z używaną odzieżą. Jeśli twoja rodzina rozważa zakup nowego urządzenia domowego (lodówki, bojlera, pralki, telewizora) lub myślą nad zakupem nowego samochodu, porozmawiaj z rodzicami na temat ich wyborów i zaproponuj kupienie mniejszego i bardziej efektywnego energetycznie pojazdu czy sprzętu AGD/RTV. Czy wiesz, które urządzenia są bardziej energooszczędne? Jakie certyfikaty świadczą o efektywności energetycznej w twoim kraju? Poszukaj informacji o standardach środowiskowych dla sprzętu AGD/RTV w Polsce.
Samoloty emitują ogromne ilości dwutlenku węgla do atmosfery. Kiedy wyjeżdżasz na wakacje z rodziną weź pod uwagę rezygnację z przelotu samolotem. Jeśli nie jest to możliwe, spróbuj znaleźć informacje na temat offsetowania gazów cieplarnianych, tj. płacenia rekompensaty za wyemitowane gazy i sponsorowania projektów np. rozwoju energetyki odnawialnej, nasadzeń drzew i krzewów. Wiele firm lotniczych oferuje tego typu opcje. Alternatywnie, w ramach rekompensaty możesz wziąć udział w akcji sadzenia drzew lub innych podobnych kampaniach redukujących ilość dwutlenku węgla w atmosferze.
Zorganizuj z drużyną lub zastępem mini panele słoneczne lub kolektory albo inne zielone generatory energii, które będzie można zainstalować przy twoim domu, szkole czy harcówce. Sprawdź możliwość pozyskania dofinansowania na takie inicjatywy.
12
F a o
-
W a g g g S
-
y u n g a
Używaj mądrze wody LEVEL
1
Zastanów się nad wszelkimi możliwymi pomysłami na oszczędzanie wody w twoim domu, szkole, harcówce. Spisz je lub narysuj tworząc plakat informacyjny. Powieś plakat lub przygotowane informacje w szkole, harcówce. A może w jeszcze innym widocznym miejscu?
LEVEL
1 2
Oszczędzaj ciepłą wodę i energię elektryczną poprzez branie prysznica zamiast kąpieli w wannie. Wyłącz wodę kiedy np. podczas kąpieli mydlisz swoje ciało albo szczotkujesz zęby. Czekając na cieplejszą wodę pod prysznicem, nie marnuj bieżącej zimnej wody – napełnij nią pojemnik i zużyj do czegoś innego, np. do podlania kwiatków doniczkowych. Zachęć członków swojej rodziny, przyjaciół do spróbowania twoich pomysłów.
LEVEL
1 2
Wykonaj karty do gry z informacjami dotyczącymi zużywania wody i wykorzystaj je w szkole lub podczas zbiórki. Zrób na ich podstawie quiz. Przykładami mogą być poniższe ciekawostki: - pełna wanna to ok. 90 litrów wody, pięciominutowy prysznic to ok 30 litrów wody - mycie zębów przy odkręconym kranie to 6 zmarnowanych litrów wody, mycie zębów przy zakręconym kranie to zużycie 1 litra wody
LEVEL
1 2
Czy pomagasz swoim rodzicom przy domowych porządkach? Włączaj pralkę kiedy jest już w całości załadowana, a po praniu powieś ubrania do wyschnięcia zamiast używania opcji suszenia. To pozwoli na zaoszczędzenie wody, energii elektrycznej i proszku do prania. Przekonaj kolegów i koleżanki w klasie i w drużynie do podobnego oszczędzania zasobów.
13
limat asz KClimate NOur
LEVEL
1 2 3
W a g g g S
Ou rŻywność Foo d Nasza
LEVEL
-
OurŚwiat Worl d Nasz
F a o
LEVEL
1 2 3
2 3
LEVEL
-
W a g g g S
-
y u n g a
Wprowadź nawyk odzyskiwania wody używanej do gotowania, kąpieli czy do porządków. Zastanów się do czego można ją znów użyć. Jeśli masz taką możliwość, zbieraj deszczówkę i używaj jej do podlewania roślin. Jeśli posiadasz wodomierz, zaobserwuj ile wody zużywa się w twoim domu w ciągu tygodnia. Przygotuj plan oszczędzania wody w twoim domu, w szkole, w harcówce, hufcu i wprowadź go w życie! Ile wody jesteś w stanie oszczędzić?
F a o
-
W a g g g S
-
y u n g a
Zasada 3R (Reduce – Reuse – Recycle) LEVEL
1 2
Czy ty, członkowie twojej rodziny, przyjaciele używacie torby wielorazowego użytku zamiast jednorazowych foliówek podczas zakupów? Jeśli nie, zmieńcie wspólnie nawyki i zacznijcie używać torby wielorazowego użytku.
LEVEL
1 2
Wymyśl nową funkcję dla odpadów codziennego użytku (plastikowe butelki, różne opakowania, pudełka, puszki, słoiki, papier, kartony, odpady drewniane, torby foliowe), zanim zostaną bezpowrotnie wyrzucone do kosza. Polecam zajrzenie dla inspiracji na stronę drugiezycierzeczy.pl.
LEVEL
1 2
Najlepszą metodą na ograniczenie powstawania odpadów opakowaniowych jest przestrzeganie zasady 3R (Reduce – Reuse – Recycle): Ograniczaj – Używaj ponownie – Oddaj do odzysku. Przygotuj plakat, kolaż lub infografikę by zaprezentować sposoby na ograniczanie powstawania odpadów, używanie ponowne rzeczy oraz co może zostać poddane recyklingowi. Zaprezentuj go w szkole, w domu, w harcówce, w kościele czy w hufcu, by jak najwięcej osób poznało zasadę 3R. Więcej informacji znajdziesz m.in. na stronie: ekonsument.pl/zasada3r
LEVEL
1 2 3
Wraz z rodzicami, nauczycielem, drużynowym zastanówcie się nad wszystkimi możliwymi sposobami ograniczenia powstawania odpadów, które produkujesz z najbliższymi. Czy możesz ograniczyć powstawanie odpadów, używać rzeczy ponownie oraz poddawać recyklingowi wszystkie odpady tak, by twój kosz na śmieci pozostał pusty? Spróbuj żyć wg zasady 3R przez przynajmniej tydzień!
LEVEL
1 2 3
Znajdź informacje na temat tego, ile czasu zajmuje najpopularniejszym odpadom ich całkowity rozkład (np. chusteczki higieniczne, skorupki jajek, foliówka, gąbka do mycia naczyń). Podziel się tą informacją z przyjaciółmi, rodzicami, nauczycielami.
limat asz KClimate NOur
F a o
1
Zaprojektuj etykietę „NIE dla reklam” lub „NIE dla ulotek”, „proszę nie wrzucać ulotek” i przyklej na twoją skrzynkę pocztową.
LEVEL
1 2
LEVEL
1 2
Zbieraj ścinki papierowe, nie do końca zużyte notesy, zeszyty – możesz ich użyć do notatek, zrobić sobie brudnopis czy przeznaczyć na rysunki. Kupuj i używaj materiałów papierniczych z recyklingu.
LEVEL
1 2
W szkole, na zbiórkach używaj jak najmniej papieru: rób kserokopie i drukuj dwustronnie, drukuj tylko wtedy jeśli to jest naprawdę konieczne. Możesz również skorzystać z opcji drukowania dwóch stron na jednej kartce. Używaj e-maili zamiast poczty tradycyjnej!
LEVEL
1 2 3
Poszukaj materiałów o tym jak zrobić swój własny papier z recyklingu (np. papier czerpany).
LEVEL
3
Sprawdź, ile papieru zużywa się w twojej szkole, na uczelni. Do czego zwykle się go zużywa? Co się z nim dzieje po zużyciu? W jakiej ilości jest poddawany recyklingowi? Podejmij działanie zmierzające do realnego ograniczenia zużycia papieru. Ile papieru (procentowo) udało się zaoszczędzić?
14
15
Ou rŻywność F oo d Nasza
LEVEL
OurŚwiat Worl d Nasz
Food Security and Climate Change Challenge Badge
Chroń lasy
-
y u n g a
Znajdź informacje na temat tego, ile czasu zajmuje najpopularniejszym odpadom ich całkowity rozkład (np. chusteczki higieniczne, skorupki jajek, foliówka, gąbka do mycia naczyń). Podziel się tą informacją z przyjaciółmi, rodzicami, nauczycielami.
LEVEL
1 2 3
LEVEL
2 3
Naucz się szycia, cerowania, naprawiania i przerabiania ubrań.
LEVEL
2 3
Dowiedz się, które grupy odpadów można oddać do recyklingu w twojej okolicy: papier? Plastik? Szkło? Metal? Puszki po napojach? Folię? Płyty CD? Ubrania? W jaki sposób poddawane są recyklingowi? Jakie produkty są wykonywane z materiałów z recyklingu? Wykonaj plakat, napisz piosenkę lub zaprezentuj w innej ciekawej formie informacje na temat odpadów i ich recyklingu, tak by wszyscy, którym zaprezentujesz swoją pracę wiedzieli co i w jaki sposób należy oddawać do odzysku.
LEVEL
2 3
Zorganizuj wydarzenie – wymianę rzeczy (tzw. swap party), gdzie ludzie będą mogli wymienić się rzeczami, których już nie potrzebują na inne (wymiany ubrań, zabawek, gier, książek).
LEVEL
2 3
Zorganizuj pokaz mody ubrań i dodatków, które można zrobić z odzyskanych odpadów.
LEVEL
2 3
Załóż „zielony pamiętnik” lub „zielonego bloga”, gdzie będziesz opisywać swoje działania na rzecz klimatu, czystszego środowiska i zmiany nawyków własnych i swoich najbliższych. Podziel się z innymi twoimi przemyśleniami.
LEVEL
3
Ogranicz swoją konsumpcję niepotrzebnych rzeczy poprzez podjęcie decyzji o niekupowaniu przynajmniej pięciu rzeczy, które chciałeś kupić, a nie są ci tak naprawdę potrzebne. Kupuj mniej rzeczy, ale lepszej jakości, które wytrzymają użytkowanie dłużej.
LEVEL
3
Poszukaj produktów, ubrań, które są produkowane lokalnie z naturalnych surowców. Zachęć rodzinę, najbliższych by kupować takie produkty.
16
F a o
LEVEL
LEVEL
-
W a g g g S
-
y u n g a
3 Czy wiesz o tym, że nie wszystkie odpady można wyrzucić do zwykłego pojemnika na śmieci? Zbierz i oddaj do recyklingu we właściwy, zgodny z prawem sposób takie przedmioty jak: baterie, farby, telefony komórkowe, domową elektronikę, lekarstwa, chemikalia, nawozy, opony, kartridże od drukarek itp. 3 Jeśli korzystasz na co dzień z Internetu, dołącz do jednej z platform, na której ludzie dzielą się swoimi pomysłami na to, jak żyć w bardziej ekologiczny sposób i którzy próbują ograniczać ich negatywny wpływ na środowisko. Dla przykładów (anglojęzyczne strony): unep.org/tunza lub fao.org/climatechange/youth
limat asz KClimate NOur
W a g g g S
Ou rŻywność Foo d Nasza
-
OurŚwiat Worl d Nasz
Food Security and Climate Change Challenge Badge
F a o
17
--
WW aa gg gg gg SS
--
yy uu nn gg aa
F a o
-
W a g g g S
-
y u n g a
Nasza Żywność Zrealizuj pierwsze zadanie z tej sekcji, następnie wybierz trzy dodatkowe zadania w tej tematyce.
Nasz Klimat
FF aa oo
Sprawdzaj oznakowanie produktów. Sprawdź skąd pochodzi żywność, którą spożywasz na co dzień? Które produkty zmierzają tysiące kilometrów zanim trafią na twój talerz? Które z produktów potrzebują najwięcej wody i energii by dojrzeć i dotrzeć do twojej lodówki? Podziel się tymi informacjami z rodziną i przyjaciółmi. Porozmawiaj, co można zrobić, by ograniczyć swój negatywny wpływ na klimat i środowisko. Na przykład zaproponuj kupowanie produktów od lokalnych producentów i bez opakowań. Wybieraj te rzeczy, które produkowane są w najbliższej okolicy, które nie są transportowane na duże odległości. Sprawdź kiedy produkty mają swój sezon i kiedy najlepiej je kupować. Kupowanie sezonowych produktów jest dla twojego zdrowia i dla środowiska lepsze. Jeśli kupujesz produkt poza jego sezonem, prawdopodobnie dotarł do ciebie z drugiego końca świata samolotem lub drogą morską obciążając klimat i tym samym środowisko.
LEVEL
1
Sprawdź, czy woda z kranu w twojej okolicy jest zdatna do picia. Jeśli tak, zaprzestań kupowania wody butelkowanej, jeśli do tej pory ją kupowałeś. Pomyśl, ile energii zostaje zużyte do wykonania plastikowej butelki (np. jest to ropa zajmująca ¾ pojemności butelki!) i do przewiezienia jej do sklepu. Zastanów się ile plastiku trzeba wyprodukować w tym łańcuchu produkcji. Co się stanie z butelką po wypiciu napoju?
| Food Food Security Security and and Climate Climate Change Change Challenge Challenge Badge Badge
18
19
Nasz Świat
1 2 3
Our Foo d
LEVEL
Nasza Żywność
Nasza żywność, którą na co dzień konsumujemy negatywny lub może mieć pozytywny wpływ na klimat!
LEVEL
Food Security and Climate Change Challenge Badge
LEVEL
LEVEL
1 2
1 2
1 2 3
1 2 3
-
y u n g a
Pójdź, ze swoją rodziną, drużyną lub klasą, na lokalny targ z żywnością. Zwróćcie uwagę jakie produkty i w jakiej ilości ludzie kupują. Dowiedzcie się, jakie potrawy są potrawami lokalnymi i kiedy jest dla nich najlepszy sezon.
Przynieś sobie drugie śniadanie, które nie przyniesie odpadów – przynieś je w wielorazowym pudełku na śniadanie, zamiast w folii czy w papierze śniadaniowym. Zrezygnuj z używania jednorazowych opakowań plastikowych, szklanych, czy papierowych talerzyków. Przynieś swój własny kubek do szkoły, do harcówki, nie zapominaj o zabieraniu własnego kubka na wydarzenia harcerskie. Używaj wielorazowej butelki na napoje zamiast butelkowanej wody czy napojów w puszce.
Podpowiedz rodzicom, by ustawili właściwą temperaturę w lodówce i by rozmrażali ją regularnie – to pozwoli oszczędzić energię! Kiedy temperatura jest niższa niż 50C, nie pozwoli na utrzymanie żywności dłużej w świeżości, a zużyje to więcej energii. Zostaw trochę przestrzeni między lodówką a podłogą. Nie wkładaj nigdy ciepłego posiłku do lodówki, najpierw ostudź potrawę do temperatury pokojowej. Zastanów się co chcesz wyciągnąć z lodówki zanim ją otworzysz – nie wietrz lodówki i zamykaj ją zaraz po wyciągnięciu/włożeniu niezbędnych produktów. Naucz się jak gotować zdrowe, zbilansowane posiłki dla swojej rodziny. Spróbuj zrobić posiłki przyjazne środowisku, na przykład używając lokalnych, sezonowych świeżych produktów, nieopakowanych. A może da się je wyhodować samodzielnie? Zawsze twórz listy zakupów, by uniknąć kupowania zbędnych produktów, zwłaszcza tych, które posiadają krótki termin ważności (świeże warzywa, owoce, mięso).
Czasem żywność jest pakowana w ogromną ilość opakowań. Zajrzyj do szafek kuchennych i sprawdź, które produkty są nadmierne opakowane. Znajdź do tych produktów alternatywy, najlepiej bez opakowań lub w takich, które można oddać do recyklingu.
20
F a o
-
W a g g g S
-
y u n g a
LEVEL
1 2 3
Sprawdź, które z lokalnych roślin potrzebują mniejszej ilości wody i zaproponuj rodzinie, by je zasadzić/wysiać w pobliskim ogródku. Załóż małą uprawę ziół i przypraw do codziennych posiłków – można to zrobić w przydomowym ogródku, a nawet w doniczce na przyokiennym parapecie.
LEVEL
1 2 3
Przejrzyj kuchenne szafki i znajdź przedmioty, narzędzia, które mogą być zastąpione bardziej ekologicznymi, na przykład, zastąp plastikową folię żywnościową plastikowymi pojemnikami lub papierowe ręczniki zastąp ręcznikami bawełnianymi.
LEVEL
2 3
Ile wody, energii i innych zasobów trzeba zużyć, by wyprodukować różne produkty żywnościowe? W jaki sposób możesz zmienić swoje nawyki żywnościowe, które będą miały bardziej pozytywny wpływ na klimat i środowisko? Przygotuj kilka diagramów zestawiających dane dotyczące zasobów zużywanych do produkcji różnych produktów. Zobacz dla przykładu takie zestawienia na tej stronie: fao.org/water/promotional.html
LEVEL
2 3
LEVEL
3
Jeśli masz ogród, zbuduj kompostownik, by móc kompostować biodegradowalne odpadki, takie jak owocowe i warzywne resztki, skorupki jajek, torebki z herbaty, ogrodowe odpady. Użyj kawałków drewna, by zbudować pryzmę kompostową, ograniczoną palisadą. Pamiętaj, by nie otaczać jej szczelnie i zostawiać przestrzenie, tak by powietrze mogło swobodnie krążyć. Używaj kompostu do uprawy roślin w ogródku – kompost ulepsza glebę, wzmacnia korzenie, przyspiesza wzrost roślin i powoduje wzbogacenie środowiska glebowego w składniki odżywcze. Zbuduj własną kuchnię solarną! Zajrzyj na stronę: hometrainingtools.com/articles/build-a-solar-oven-project.html
21
Nasz Our Climate Klimat
LEVEL
W a g g g S
Nasza OurŻywność F oo d
1 2
zmiany
LEVEL
-
OurŚwiat Worl d Nasz
F a o
-
y u n g a
F a o
Nasza żywność i zdrowie zależy od klimatu 1 2 3 Znajdź informacje na temat tych, którzy najdotkliwiej odczuwają zmiany klimatyczne na świecie. Gdzie mieszkają? W jaki sposób cierpią? Jak możemy im pomóc?
LEVEL
1 2 3 Jak zmieniać wzory pogodowe, które prowadzą do ubóstwa i głodu? Dowiedz się o przyczynach zmian klimatycznych i skutkach mających wpływ na naszą żywność, zasoby wodne i odżywianie. Podziel się tą wiedzą z innymi.
Food Security and Climate Change Challenge Badge
zdrowie
LEVEL
LEVEL
2 3 Zbierz informacje dotyczące katastrof związanych ze zmianami klimatycznymi: susze, ulewy, tropikalne cyklony, powodzie, sztormy, pożary. Jaki mają wpływ na życie ludzi i na uprawianą żywność? Porozmawiaj z przyjaciółmi o tym, w jaki sposób my, mieszkańcy Polski możemy odpowiedzieć na te problemy. Zaznacz występujące katastrofy na mapie świata i zaprezentuj na forum szkoły, drużyny czy w hufcu.
LEVEL
2 3 Kobiety i mężczyźni doświadczają w różny sposób skutków zmian klimatu. Wielu najuboższych ludzi na świecie to dziewczyny i kobiety mieszkające na obszarach wiejskich w krajach rozwijających się. Ich życie zależy od pracy na farmie i możliwości wykarmienia członków rodziny. Znajdź informacje, w jaki sposób zmiany klimatyczne mogą mieć wpływ na produkowaną przez nie żywność, suwerenność żywnościową, dostęp do wody i zwiększenie ilości pracy na farmie.
LEVEL
3 W jaki sposób zmiany klimatyczne mają i będą mieć wpływ na produkcję żywności? Sprawdź, w jaki sposób zmiany klimatu będą mieć wpływ na rolnictwo, hodowlę zwierząt, rybołówstwo, akwakultury. Podziel się tymi informacjami z przyjaciółmi.
22
-
W a g g g S
-
y u n g a
Każdy ma prawo do dostępu do żywności LEVEL
1 2 3 Skorzystaj z publikacji pt. „Prawo do żywności: okno na świat” („The right to Food: A Window on the world”), by dowiedzieć się więcej na temat prawa każdego człowieka do żywności i bycia wolnym od głodu. Poszukaj na stronie: feedingminds.org/info/info_cartoon.htm
LEVEL
Nasz Our Climate Klimat
W a g g g S
1 2 3 Dołącz do społeczności dzieci i młodzieży całego świata, by tworzyć świat wolny od głodu i niedożywienia: feedingminds.org/yw
Nasza OurŻywność F oo d
-
OurŚwiat Worl d Nasz
F a o
23
WW aa gg gg gg SS
--
yy uu nn gg aa
F a o
-
W a g g g S
-
y u n g a
Nasz Świat Wykonaj jedno z zaproponowanych zadań z sekcji w twojej klasie lub drużynie, zaprezentuj wyniki na forum klasy, szkoły, drużyny, przyjaciół lub sąsiadów.
LEVEL
1 2
Odkryjcie z drużynowym, zastępowym, nauczycielem co robi twoje miasto/twoja miejscowość by chronić środowisko i chronić klimat. Dołączcie do jednego z działań.
LEVEL
1 2
Wraz z drużynowym, nauczycielem zaplanuj wycieczkę do lokalnego sklepu lub supermarketu by dowiedzieć się czegoś nowego na temat lokalnych i importowanych produktów, a także tych wykonanych z naturalnych surowców.
LEVEL
1 2
Znajdź informacje na temat odnawialnych źródeł energii i zbuduj model demonstracyjny do zaprezentowania innym.
LEVEL
1 2
Zorganizuj z pomocą drużynowego lub nauczyciela wycieczkę do sortowni, centrum recyklingu, lamusowni lub składowiska odpadów albo miejsca, gdzie produkuje się energię odnawialną – np. na farmę wiatrową lub do biogazowni.
LEVEL
1 2
Zapytaj w szkole o możliwość zorganizowania wycieczki do pobliskiego gospodarstwa rolnego, by dowiedzieć się czegoś ciekawego na temat uprawy roślin – warzyw, owoców i zbóż oraz o hodowli zwierząt gospodarskich. Jeśli to możliwe spróbujcie odwiedzić gospodarstwo tradycyjne i ekologiczne, gdzie nie używa się pestycydów i innych chemicznych środków ochrony roślin.
24
25
Nasz Świat
Food Food Security Security and and Climate Climate Change Change Challenge Challenge Badge Badge
|
Ou r World
Odkrywaj!
Nasz Klimat
--
Nasza Żywność
FF aa oo
y u n g a
Wybierz sobie kraj i dowiedz się jak najwięcej o żywności, posiłkach i zwyczajach żywieniowych ludzi z tego kraju. Przygotuj prezentację do przedstawienia w szkole lub na zbiórce.
1 2
Spróbuj odnaleźć skutki zmian klimatycznych i ich wpływ na twoje okolice. Podziel się odkryciami z klasą, zastępem, drużyną. Poprowadź dyskusję, w jaki sposób możemy się przygotować na te zmiany.
LEVEL
2 3
Dowiedz się więcej o odnawialnych źródłach energii i zaplanuj oraz przeprowadź kampanię na temat korzystania z odnawialnych źródeł energii w twojej okolicy.
LEVEL
3
Poszukaj informacji na temat zmian klimatycznych spróbuj skontaktować się z tymi, którzy zajmują się ich badaniem (naukowcy, meteorolodzy, działacze dla środowiska przyrodniczego, ekolodzy, agendy Organizacji Narodów Zjednoczonych, itd.). Zapytaj czym się zajmują na co dzień i spróbuj zaangażować się w jedną z ich codziennych aktywności.
LEVEL
LEVEL
3
3
Zaprojektuj i przeprowadź swoje własne badanie, które będzie miało na celu odkrycie wielu różnych aspektów zmian klimatycznych np. przeprowadź swoje własne pomiary meteorologiczne i zestaw je z badaniami z przeszłości.
F a o
-
W a g g g S
-
y u n g a
Bądź kreatywny! LEVEL
1
Zaprojektuj i wykonaj naklejki z hasłem przypominającym o wyłączaniu urządzeń: „Wyłącz mnie!”. Naklej je przy wyłącznikach światła, wyłącznikach urządzeń czy przy kranach w twoim domu, szkole i harcówce.
LEVEL
1 2
W jaki sposób przekonasz swoich przyjaciół by segregowali odpady? Dlaczego lepiej oddawać odpady do recyklingu niż je składować lub palić? Przygotujcie przedstawienie dla drużyny lub szkoły pokazujące sposoby na ograniczanie powstawania i składowania odpadów.
LEVEL
1 2
Przygotuj kartki pocztowe na urodziny, na święta lub inne okazje używając materiałów z recyklingu i wyślij do przyjaciół i członków rodziny wyjaśniając dodatkowo, jak ważny jest odzysk surowców.
LEVEL
1 2
Wymyśl zabawę lub zaprojektuj zabawkę wykonaną z naturalnych i odzyskanych materiałów. Zaprezentuj ją swoim znajomym.
LEVEL
1 2 3
Poznaj osobę, która wytwarza mydło z naturalnych składników. Przygotuj i sprzedawaj takie mydła podczas zorganizowanej kampanii przeciwko zanieczyszczaniu rzek i jezior w twojej okolicy.
LEVEL
1 2 3
Przygotuj przedstawienie lub prezentację dla szkoły na temat różnych sposobów na prowadzenie ekologicznego trybu życia.
Zbierz informacje na temat katastrof naturalnych związanych ze zmianami klimatycznymi i porozmawiaj z przyjaciółmi, nauczycielami, specjalistami, w jaki sposób możemy na nie reagować.
Sięgaj dalej!
3
LEVEL LEVEL
3
Podczas planowania kolejnych harcerskich wyjazdów, wojaży z przyjaciółmi, zbadaj różne sposoby na podróżowanie oraz odkryj turystyczne miejsca bardziej przyjazne środowisku. Podziel się z innymi odkryciami dotyczącymi tego, jak turystyka może chronić środowisko i klimat.
26
1 2 3
Przygotuj kampanię plakatową, dzięki której zachęcisz ludzi do wprowadzenia małych zmian do codziennych nawyków, takich jak gaszenie światła, spacer zamiast jazdy samochodem, recykling i powieś te plakaty w szkole, w twojej dzielnicy, w ośrodku kultury, urzędzie gminy czy hufcu.
27
NaszClimate Klimat Our
-
1 2 3
LEVEL
Food Security and Climate Change Challenge Badge
W a g g g S
Nasza Ou r Żywność Food
LEVEL
-
Nasz Świat Ou r Wor ld
F a o
1 2
-
y u n g a
Przygotuj prezentację i zaprezentuj ją na forum szkoły, drużyny lub innej grupy młodzieżowej na temat ekologicznych nawyków takich jak wietrzenie i docieplanie klas, recykling i odpowiedzialna konsumpcja papieru, używanie energooszczędnego sprzętu i oświetlenia. Podczas światowego Dnia Żywności (16 października) zorganizuj warsztaty lub inne aktywności w szkole lub drużynie, by podnieść świadomość na temat ważności zbalansowanej diety, zdrowego żywienia, zdrowych nawyków żywieniowych. Użyj różnorodnych form, takich jak: plakat, piosenka, wiersz, koncert, konkurs gotowania, video, fotografie, sporty, targi, debaty... Możesz również dołączyć do już zorganizowanych wydarzeń, które znajdziesz m.in. na stronie: fao.org/getinvolved/worldfoodday/en
2 3
LEVEL
2 3
Food Security and Climate Change Challenge Badge
LEVEL
F a o
-
W a g g g S
LEVEL
1
1 2 3
Zorganizuj ogródek komunalny, szkolny ogródek, ogród na dachu lub dołącz do tych, którzy taki posiadają. Przygotuj rysunki lub wykonaj fotografie, by monitorować wzrost zasadzonych roślin.
LEVEL
1 2 3
Zorganizuj zbiórkę odzieży, mebli, książek, zabawek, żywności z długim okresem ważności i przekaż je na cele charytatywne.
LEVEL
1 2 3
Zorganizuj zbiórZorganizuj koncert, biegi, targi lub benefis ze zbiórką pieniędzy na realizację ekologicznych projektów przyjaznych klimatowi w szkole, w drużynie albo w zupełnie innej części świata.kę odzieży, mebli, książek, zabawek, żywności z długim okresem ważności i przekaż je na cele charytatywne.
LEVEL
2 3
Wraz z nauczycielem lub drużynowym zaplanuj wakacyjny obóz ekologiczny: zorganizuj lokalne dostawy żywności czy odbiór posegregowanych odpadów. Podnieś świadomość lokalnej społeczności na temat zmian klimatycznych i suwerenności żywnościowej.
LEVEL
2 3
Zbadaj czy twoja szkoła, miejscowość może przyłączyć się do sieci szkół, miast, które zajmują się pomiarami atmosferycznego dwutlenku węgla i innych atmosferycznych parametrów.
LEVEL
2 3
Zostań lokalnym organizatorem wydarzeń by podnosić świadomość na temat lokalnych problemów. Miej konkretny cel. Przygotuj plakaty, baner, by rozpromować wydarzenie. Skontaktuj się z lokalnymi mediami (telewizja, radio, gazeta) i zachęć ich do umieszczenia twoich informacji. Urzeczywistnij swoje działania i spróbuj zachęcić jak największą liczbę ludzi do wzięcia udziału w wydarzeniu. Niezależnie od tego czy jesteś jednorazowym działaczem-aktywistą czy doświadczonym organizatorem – prześledź 9 punktów planu na stronie:
Zorganizuj kampanię na temat rozbudowy bezpiecznych dróg rowerowych w twoim sąsiedztwie.
Zorganizuj wycieczkę na lokalne składowisko odpadów, zastanów się, czy to najlepsze rozwiązanie dot. odpadów. Skontaktuj się z lokalnymi władzami i spróbuj zaprezentować pomysły na zmniejszenie powierzchni składowisk w twoim mieście.
Upewnij się, że posiadasz pojemniki lub pomysł na to jak zbierać poszczególne odpady w domu: plastik, papier, metal, szkło i odpady biodegradowalne w domu i w szkole. Przygotuj podpisy na poszczególne pojemniki.
1 2
Wybierz problem, który wydaje się nie do rozwiązania w twojej społeczności i zrób coś, by go rozwiązać.
1 2 3
Weź udział w akcji zalesiania.
350.org/9steps.
LEVEL LEVEL
28
y u n g a
LEVEL
Działaj! LEVEL
-
3
Zaadoptuj rzekę albo jezioro – jest to możliwe! Oczyść je z odpadów przybrzeżnych i monitoruj ekologiczne zmiany. 29
NaszClimate Klimat Our
LEVEL
W a g g g S
Nasza Ou r Żywność Food
2 3
-
Nasz Świat Ou r Wor ld
F a o
--
WW aa gg gg gg SS
--
yy uu nn gg aa
Materiały oraz
dodatkowe informacje
F a o
-
W a g g g S
-
y u n g a
Dodatkowe materiały w języku polskim:
informacje
FF aa oo
Strony o tematyce zmian klimatycznych: dlaklimatu.pl naukaoklimacie.pl ziemianarozdrozu.pl
Strony dot. bezpieczeństwa i suwerenności żywnościowej: globalnepoludnie.pl igo.org.pl
Poniżej umieszczone zostały linki z materiałami w języku polskim na temat skutków i przyczyn zmian klimatycznych, prowadzonych przez różne polskie organizacje i instytucje:
Abyś mógł podjąć wyzwanie zdobycia odznaki „Zmiany klimatyczne i suwerenność żywnościowa” wiele dodatkowych materiałów zostało zebranych w jednym miejscu na podstronie FAO „Dzieci i młodzież – Zmiany klimatyczne”: Food Security and Climate Change Challenge Badge
fao.org/climatechange/youth Dodatkowe materiały merytoryczne będą cały czas rozwijane i będzie można je znaleźć pod powyższym linkiem. Jeśli chcesz być automatycznie informowany o nowych materiałach napisz na adres: children-youth@fao.org a zostaniesz dopisany do listy subskrybentów newsletteru YUNGA. Wiele materiałów znajdziesz też na stronie propozycje.zhp.pl w zakładce ekologia. Zamów odznaki: kiedy wraz ze swoją drużyną, zastępem, patrolem zdobędziecie odznakę, będziecie mogli zamówić ją ze strony oficjalnego sklepu WAGGGS: wagggs-shop.org/index.php/en/1/Badges/3/#item_113 Możesz również zamówić dyplomy pod adresem: children-youth@fao.org
30
ziemianarozdrozu.pl – portal dostarczający rzetelne i sprawdzone informacje o powiązaniach pomiędzy ekonomią, paliwami kopalnymi i kryzysem środowiska, tu można znaleźć najszybciej tłumaczone na język polski artykuły z zagranicznych raportów, artykułów czy nowinek technologicznych. Na stronie można znaleźć klimatyczny kalkulator (ziemianarozdrozu.pl/kalkulator), za pomocą którego można policzyć swój klimatyczny „odcisk stopy" oraz symulator – świetną grę strartegiczno-ekonomiczną (ziemianarozdrozu.pl/symulator), która w obrazowy sposób zaprezentuje współzależności między zasobami naturalnymi, ekonomią, technologiami i polityką. Autor portalu, Marcin Popkiewicz wydał na podstawie bloga książkę pod tytułem „Świat na rozdrożu". naukaoklimacie.pl – to popularno-naukowy portal prowadzony przez naukowców różnych dyscyplin i dziedzin, zajmujący się prezentowaniem udokumentowanej wiedzy o systemie klimatycznym naszej planety. Prezentuje najnowsze wyniki badań dotyczące mechanizmów, tempa i charakteru zmian klimatycznych zachodzących na Ziemi. Polscy naukowcy rozprawiają się tam z najczęściej spotykanymi mitami związanymi ze zmianami klimatycznymi. dlaklimatu.pl – to portal programu klimatycznego Związku Stowarzyszeń Polska Zielona Sieć, która w przystępny sposób prezentuje zagadnienia dotyczące zmian klimatu i energii – wpływu zmian klimatu na rolników Południa czy energetyki, w szczególności inteligentnych sieci energetycznych. Zawiera wiele materiałów multimedialnych, pliki wideo i zdjęć. Na podstronach portalu możecie znaleźć grę dotyczącą nawyków użytkowników energii (dlaklimatu.pl/gra), mapę myśli związaną ze zmianami klimatycznymi (dlaklimatu.pl/mapa) lub czytnik codziennych informacji z polskich i zagranicznych stron na temat klimatu i energii (dlaklimatu.pl/planeta). 31
-
W a g g g S
-
y u n g a
ekonsument.pl – portal informacyjno-edukacyjny Fundacji Kupuj Odpowiedzialnie zawierający aktualności, materiały i informacje o kampaniach związanych z odpowiedzialną konsumpcją, powstawaniem, produkcją i konsumpcją produktów codziennego użytku. Na stronie można znaleźć m.in. mechanizm Dobre Zakupy – platformę z ekologicznymi produktami czy Spacerownik – platformę-przewodnik po miejscach odpowiedzialnej konsumpcji.
F a o
-
W a g g g S
-
y u n g a
Zanotuj inne przydatne strony
:// http klimat.edu.pl – strona projektu edukacyjnego Ośrodka Działań Ekologicznych „Źródła". „Nie podgrzewaj atmosfery" to projekt, dzięki któremu powstały scenariusze zajęciowe, w tym gra symulacyjna prezentująca charakter negocjacji klimatycznych (klimat.edu.pl/scenariusz-7) i humorystyczne rysunki autorstwa Piotra Świderka (klimat.edu.pl/rysunki).
globalnepoludnie.pl/Dla-klimatu-przeciw-ubostwu – podstrona programu Polskiej Zielonej Sieci o współzależnościach między klimatem a ubóstwem na świecie – na tej stronie można znaleźć scenariusze, materiały multimedialne oraz artykuły na temat krajów globalnego Południa.
pah.org.pl/m/1039/RAPORT%20PLON.pdf – przetłumaczony dzięki PAH raport międzynarodowej organizacji Oxfam na temat sprawiedliwości w produkcji i dystrybucji żywności na świecie, bezpieczeństwa i suwerenności żywnościowej. Opisany przystępnym językiem raport PLON (ang. GROW) tłumaczy zawiłości zależności globalne dotyczące żywności, ubóstwa i głodu.
Food Security and Climate Change Challenge Badge
chronmyklimat.pl – strona Instytutu na Rzecz Ekorozwoju, na której publikowane są informacje związane z polską polityką klimatyczną, zielonymi technologiami, odnawianymi źródłami energii i zagadnieniami naukowymi związanymi ze zmianami klimatycznymi.
wysokienapiecie.pl – portal dziennikarzy podejmujących tematykę mechanizmów rządzących energetyką i jej wpływem na całą gospodarkę. W przystępny sposób opisują zjawiska, które są w mediach pomijane lub wyjaśniane branżowym, nieprzystępnym językiem.
gramwzielone.pl – to portal związany z upowszechnianiem energetyki odnawialnej, gdzie można znaleźć ciekawe artykuły związane z odnawialnymi źródłami energii i zielonymi technologiami.
soswwf.pl – portal WWF Polska, na którym zaprezentowano wyzwania współczesnego, zglobalizowanego świata (m.in. skutki i przyczyny zmian klimatycznych). Zawiera filmy – kolejne odcinki programu „SOS dla świata" z udziałem znanych osób: aktorów, celebrytów, dziennikarzy.
32
33
informacj
F a o
F a o
-
W a g g g S
-
y u n g a
F a o
-
W a g g g S
-
y u n g a
nformacj
Słownik terminów występujących w broszurze
WAGGGS – Światowe Stowarzyszenie Przewodniczek i Skautek, stowarzyszenie założone w 1928 roku, skupiające żeńskie organizacje skautowe z całego świata. Obecnie liczy ponad 10 milionów członkiń w ponad 144 krajach. ZHP jest organizacją członkowską (w latach 1928-1950 – „członek-założyciel") ponownie od 1996 roku. YUNGO – inaczej „Młodzież i ONZ", jest to światowe stowarzyszenie -zrzeszenie organizacji młodzieżowych i kilku agend ONZ, Youth and United Nations Global Alliance, YUNGA.
zmiany klimatu - pod pojęciem klimat rozumie się średni stan atmosfery i oceanu w skalach od kilku do milionów lat. Zmiany klimatu wynikają z czynników zewnętrznych takich jak ilość dochodzącego promieniowania słonecznego lub czynników wewnętrznych takich jak działalność człowieka (zmiany antropogeniczne) lub wpływ czynników naturalnych. W ostatnich latach termin „ogólna zmiana klimatu”, używany jest w kontekście globalnego ocieplenia i wzrostu temperatury na powierzchni Ziemi, ale rozważane są scenariusze powodujące oziębienie powierzchni Ziemi (np. wywołane odbiciem energii słonecznej od zwiększonej pokrywy chmur lub aerozoli atmosferycznych). (źródło: pl.wikipedia.org)
COP – Konferencja Stron (Conference of Parties) Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu dotyczy sygnatariuszy i międzynarodowego dokumentu – zobowiązania o nazwie Protokół z Kyoto, który został podpisany jako międzynarodowe porozumienie dotyczące przeciwdziałania zmianom klimatycznych. Protokół podpisany w 1997 i ratyfikowany przez 141 krajów w 2005 roku (61% emisji gazów cieplarnianych) wygasł 31 grudnia 2012 roku. Obecnie nie ma żadnego konkretnego globalnego porozumienia dot. zmian klimatycznych.
Przyczyny zmian klimatu są tematem intensywnych badań. Kolejne raporty Międzyrządowego Zespołu do spraw Zmian Klimatu (IPCC) precyzują obecny stan wiedzy na temat przyczyn zmian klimatu. Ostatni raport został opublikowany 27 września 2013. Dzięki wynikom nowych badań naukowcy są coraz bardziej pewni, że przyczyną wzrostu temperatury obserwowanego od 1951 do 2010 roku, jest w ponad połowie człowiek, powodując je głównie poprzez spalanie paliw kopalnych i wylesianie planety. Od wydania czwartej wersji raportu IPCC (2007) poziom prawdopodobieństwa tego stwierdzenia wzrósł z „co najmniej 90%” do „co najmniej 95%”.
COP19 - W dniach 11-22 listopada 2013 roku w Warszawie odbyło się najważniejsze globalne forum poświęcone światowej polityce klimatycznej: 19. Sesja Konferencji Stron Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu - COP19 (Conferences of the Parties), której towarzyszyło Spotkanie Stron Protokołu z Kyoto (CMP).
suwerenność żywnościowa - to powszechne prawo poszczególnych państw, czy grup państw, do prowadzenia polityki w zakresie rolnictwa i żywności, która jak najlepiej dostosowana jest do potrzeb miejscowej ludności, a jednocześnie nie ma negatywnego wpływu na ludność innych krajów. Idea ta kładzie nacisk na ważną rolę rolnictwa rodzinnego, ekologicznych metod produkcji i sprawiedliwego podziału środków produkcji. W przeciwieństwie do pojęcia bezpieczeństwa żywnościowego, suwerenność nie skupia się na samym dostępie do żywności, a raczej na sposobach jego osiągnięcia. (źródło: pah.org.pl)
34
efektywność energetyczna – inaczej efektywne wykorzystanie energii, które ma na celu zmniejszenia ilości energii potrzebnej do dostarczania produktów i usług. Motywacją jest zwykle zmniejszenie wydatków konsumentów energii, organiczenie zużycia ze względu na zmiany klimatyczne (spalanie paliw kopalnych, zużywanie nieodnawialnych źródeł energii), ograniczanie zanieczyszczeń towarzyszących przy spalaniu zasobów. FAO - Organizacja ds. Żywności i Rolnictwa, jedna z agend Organizacji Narodów Zjednoczonych, Food and Agriculture Organization, FAO.
35
SPONSOR
FA O -
Wa g g gS
-
Y U N G A
Ta odznaka i opracowanie poradnika powstało dzieki finansowemu wsparciu Szwedzkiej Agencji Międzynarodowego Rozwoju (SIDA).
www.sida.se
Ta odznaka została opracowana przez:
Organizację ds. Żywności i Rolnictwa (FAO) FAO prowadzi międzynarodowe działania, które mają na celu zwalczyć głód na świecie, zarówno w krajach rozwijających się jak i w krajach rozwiniętych. FAO jest neutralnym forum, gdzie wszystkie narody mogą spotkać się i być traktowane na równi w celu przeprowadzania debat politycznych czy międzynarodowych umów dotyczących żywności i rolnictwa. FAO jest źródłem wiedzy i informacji o żywności i rolnictwie, udziela pomocy i rozwija rolnictwo, leśnictwo i wszelkie dobre praktyki by wspierać rolników i głodujących tam, gdzie to najbardziej potrzebne.
Food Security and Climate Change Challenge Badge
P A R T N E R S
www.fao.org/climatechange/youth
Światowe Stowarzyszenie Przewodniczek i Skautek (WAGGGS) Misją WAGGGS jest stwarzanie dziewczętom i młodym kobietom warunków do pełnego rozwijania swoich możliwości i umiejętności jako odpowiedzialnych obywatelek świata.Stowarzyszenie zrzesza skautki i skautów w 145 krajach, osiągając 10 milionów członkiń i członków na całym świecie.
www.wagggsworld.org Młodzież i ONZ (Youth and United Nations Global Alliance, YUNGA) YUNGA została stworzona, aby umożliwić dzieciom i młodzieży uczestnictwo w działaniach dających realne zmiany. Jest to konsorcjum organizacji i instytucji, inicjatyw działających dla dzieci i młodzieży. YUNGA umożliwia działania dzieciom w obszarze globalnego rozwoju, zmian klimatycznych, różnorodności biologicznej, suwerenności żywnościowej i wszelkich aktywności na rzecz edukacji obywatelskiej.
www.yunga.org
36
Aby uzyskać więcej informacji:
>> Młodzież i ONZ (YUNGA) Organizacja ds. Żywności i Rolnictwa (FAO) Viale delle Terme di Caracalla, 00153 Rzym, Włochy E-mail: children-youth@fao.org Strona www: www.fao.org/climatechange/youth
Światowe Stowarzyszenie Przewodniczek i Skautek (WAGGGS)
INSERT jOB NUMBER PLEASE
Światowe Biuro, Olave Centre, 12c Lyndhurst Road Londyn NW3 5PQ, Anglia E-mail: wagggs@wagggsworld.org Strona www: www.wagggsworld.org