‘Encyclopedie’ Limburgse cultuur mist knipoogje

Als iemand mag worden beschouwd als wandelende encyclopedie over de Limburgse volkscultuur dan is dat zonder twijfel Annie Schreuders-Derks (79) uit Susteren. Ze stond aan de wieg van het Museum voor de Vrouw en volkskundig bureau NostalNu en werd meermaals onderscheiden. Ook schreef ze boekwerken vol over tradities en gebruiken in onze provincie. Haar laatste uitgave is opnieuw een juweeltje of beter gezegd juweel.

Dat slaat dan vooral op het formaat. De kwalificatie ‘boekwerken’ is bewust gekozen. Want alleen het woord ‘boeken’ zou de lading niet dekken. Annie Schreuders-Derks produceert namelijk bij voorkeur dikke, prachtig vormgegeven pillen. Dat begon ruim tien jaar geleden met de vierdelige almanak De Hele Santenkraam. Zelf zag ze dat ondanks de omvang trouwens meer als een beknopte samenvatting van haar ongeëvenaarde kennis over de volkscultuur in Limburg. Nu heeft ze haar magnum opus afgeleverd: Lang zullen we Leven! Opnieuw kloek, want het telt bijna vierhonderd pagina’s en is, zoals we van haar gewend zijn, royaal en kleurrijk geïllustreerd. De uitgeverij betitelt het als een ‘magistraal document’, maar dat is met alle respect wellicht toch een tikkeltje overdreven.

Afijn, leidraad is de levensloop of, zoals de schrijfster het ook noemt, de leeftijdentrap. Geboorte, kinderjaren, puberteit, verliefdheid, trouwen, ouderdom en dood. Van wieg tot graf dus. Dat is en blijft een beproefde methode, vooral natuurlijk vanwege de overzichtelijkheid.

Centraal staat de Limburger uit de vorige eeuw. Het moet onmiddellijk worden gezegd: met de beste wil van de wereld valt er geen onderwerp te bedenken dat niet de revue passeert als het gaat om tradities en gebruiken uit deze periode.

Gewoon maar even van de hak op de tak: de (verstikkende) rol van de katholieke kerk, bruiloft, zwangerschap, anticonceptie, bakerpraatjes, onderwijs, kinderarbeid, speelgoed, gezelschapsspelletjes, mode, liedjes, versjes, spreuken – het komt allemaal aan bod.

En dat geldt ook voor feesten, heiligendagen, vrijetijdsbesteding, uitzet serviezen, bestek, begrafenissen, rouwverwerking enzovoort en zo verder. Weetjes over vogels, postzegels, sieraden of chocolade en bonbons? Ze staan erin. En geloof het of niet: dit alles is nog maar een bescheiden greep.

Na lezing van Lang zullen we leven! rest slechts diepe bewondering voor de schrijfster/ samenstelster. Completer kan het echt niet.

Deze ware schat aan volksculturele kennis is van de eerste tot de laatste bladzijde behalve doorwrocht ook bloedserieus op papier gezet. Dat is meteen het enige minpuntje van deze Limburgse ‘cultuurencyclopedie’. Bij een dergelijke schrijfstijl ligt een gaapje altijd op de loer. Annie Schreuders-Derks tovert bij de lezer met regelmaat een glimlach van herkenning om de lippen, maar het is allemaal opgeschreven zonder knipoogje. Het had best wel wat luchtiger gemogen…

Lang zullen we leven!

Uitgeverij: TIC

ISBN: 978-94-93048-46-1

€ 34,90

Kunst & Cultuur