Basisonderwijs voorbij de horizon

Onze samenleving verandert snel. Wat betekent dit voor het onderwijs in de verdere toekomst? Een gesprek met voorzitter Peter van Eijk van de Raad van Bestuur van Fortior, de Venlose basisscholenkoepel.

“Volgens een recent rapport van de Onderwijsinspectie staan we er bij Fortior goed voor met onze basisscholen”, vertelt Peter van Eijk. “Het is nu zaak dat niveau in stand te houden en verder te ontwikkelen. Maar bij Fortior willen we verder vooruit denken. Onze huidige samenleving is een andere dan die van dertig jaar geleden. Over twintig jaar zal het nog weer anders zijn en tien jaar daarna weer. De ontwikkelingen gaan razendsnel. Wat betekent dit voor het onderwijs nu en in de toekomst? We moeten proberen achter de horizon te denken.”

Waar denkt u concreet aan?

“Dat is moeilijk te zeggen. Toen ik vier jaar geleden kinderen vroeg hoe zij het toekomstige onderwijs zagen, zeiden ze: ‘Geen juf of meester voor de klas. Alles thuis en digitaal.’ Daar deden we toen wat lacherig over, maar even later, in de coronatijd, deden we precies dat. Moet het die kant op? Dat weet ik niet. Ik wil ermee illustreren dat het onvoorstelbare soms heel snel werkelijkheid kan worden. We praten nu over kunstmatige intelligentie en chatbots. Dat hield ons tien jaar geleden niet bezig. De schoolkinderen van nu zitten daar over twintig jaar middenin. Wat zijn dan de kansen en bedreigingen? Daar moeten we ze op toerusten. Maar hoe? Hebben we dan nog deze schoolgebouwen? Hoe zien reken- en taalonderwijs er dan uit? Staan er leerkrachten voor de klas of robots en wat doen ze precies? Terwijl tegelijkertijd maatschappelijke vraagstukken als milieu, ouderenzorg, klimaat, burgerschap en dergelijke belangrijk blijven.”

En dus aan de tekentafel?

“Nog niet. We zijn nu bezig aan alle geledingen in Fortior en onze partners te vragen hoe zij het toekomstige onderwijs zien. We vragen onze medewerkers dit ook eens te bespreken in hun familie- en kennissenkring. Dat levert een schat aan informatie en inzichten op. Maar vooral hopen we zo een breder maatschappelijk proces op gang te brengen waarin meer mensen zich op het toekomstige onderwijs beraden. Het onderwijs is niet alleen van ons.”

Kan zo’n proces niet makkelijk ontsporen in eindeloze heisessies?

“We worden begeleid door Jetske van Oosten, een filosoof en architect, die veel transitievraagstukken begeleid heeft. Ook hebben we de Universiteit Maastricht in de arm genomen om uiteindelijk tot meer concrete vertalingen te komen. Daar moet je tijdig aan denken, maar vooralsnog is het nog niet zo ver. Ons doel is nu vooral om het denkproces op gang te brengen en te houden. Dat proces moeten we zorgvuldig aangaan. Eén ding is zeker, als er nu onvoorstelbare ideeën komen, zal ik er niet gauw meer lacherig over doen.”

Stichting Fortior

Wylrehofweg 11, Venlo +31 (0)77 321 00 02 www.fortior.nl