Dzieła (niemal) wszystkie. Tom II

Tom 2

Rysunki: Marek Raczkowski, Piotr Socha, Marcin Wicha Redakcja: Teresa Drozda

Wydawnictwo Znak Kraków 2016

Projekt okładki i opracowanie typograficzne Wojtek Kwiecień-Janikowski Fotografia na okładce Andrzej Wiernicki / FORUM Opieka redakcyjna Damian Strączek Korekta Beata Trebel-Bednarz Indeks Artur Czesak Łamanie Małgorzata Widła

Copyright © by Agata Wirth, Konstanty Przybora isbn 978-83-240-4133-6

Książki z dobrej strony: www.znak.com.pl Więcej o naszych autorach i książkach: www.wydawnictwoznak.pl Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, 30-105 Kraków, ul. Kościuszki 37 Dział sprzedaży: tel. (12) 61 99 569, e-mail: czytelnicy@znak.com.pl Wydanie I, 2016. Printed in EU.

Spis treści Wstęp: Richard A. Antonius, Intrygujące słówko „trącfrot” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

1. Opowiadania Od Autora (wybrane fragmenty wstępów do zbiorów opowiadań) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 Baśnie Szeherezadka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 Opowieści upalne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 Polowanie na maciorę api . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 Fatalne uczucie pierwszego pilota . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 Zemsta starego fotela. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 Upiorny sylwester. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 Widok z balkonu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 Gosposia Czartorysiak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 Włocławek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 Ogród. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 Dziewczyna pachnąca szczęściem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 Epuzer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 Dwugłos o mieście średniej wielkości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65 Wielki Mamerdyner. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69 Na progu Nowego Roku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74 Ogar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 Grzybobranie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82 Skrzynki do pelargonii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87 Preludium b-moll. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90 Zwierzenia przy psie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91 Ciociu, przestrasz wujka!. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95 Tajemniczy życzliwy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98 Heteroseksualista. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101 Kozioł ofiarny wuja Hieronima . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105 Misia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108 Zemsta na pustyni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111 Wirtuoz i Nieznajoma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114 Ponura libacja. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118 Nieszczęśliwy wypadek podczas wniebowzięcia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122 Spotkanie z Cocoschką . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128 Siostra Odorata od solenizantek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131 Zielony kabriolet. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139 Wdowa po kwartecie smyczkowym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144 Imię . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153 Przerwana pieśń. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156

Spis treści

5

Płaszcz. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159 Adagio i fuga. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164 Jedna jedyna, wyśniona. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187 Wieczorny gość. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197 Partita na skrzypce i kroki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217 W cieniu zakwitającej bezinteresowności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 225 Dama z pieskiem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240 Smutny walc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251

2. Uwiedziony (opowieść). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263 3. Divertimento Od Autora (do wydania z roku 1976). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 361 Divertimento op. 1 „Makabryczne”. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 365 Divertimento op. 2 „Podróżni”. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 383 Divertimento op. 3 „Jesienne szelesty”. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 397 Divertimento op. 4 „Sylwestrowe” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 415 Divertimento op. 5 „Stomatologiczne”. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 437 Divertimento op. 6 „Ma non troppo” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 459 Divertimento op. 7 „Zamkowe” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 479 Divertimento op. 8 „Pani Hortensja” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 507

4. Teatr nieduży Balladyna 68 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 581 Medea, moja sympatia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 599 Ślepe uczucie mgra Wyprostka. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 637 Mężczyzna do wzięcia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 657 Happy end. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 677 Gołoledź . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 697 Definitywny upadek prezesa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 741 Departament trzynasty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 763 Miłość do magister Biodrowicz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 783 Jak pokochaliśmy przedszkolankę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 791 Z pierwszą wizytą. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 799 Symfonia c-moll „Dokończona” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 807 Stan spoczynku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 823 Tycjanna z siedmiu rozdziałów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 855 W cichej fabryczce piosenek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 867 Kazia Pianczanka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 887 Jedzcie stokrotki. Melodramacik warzywno-rodzinny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 899 Pani X przeprasza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 949 X 3333 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 989 Piotruś Pan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1013

6

Spis treści

5. Teksty rozproszone Fraszki. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1103 Precz z kumoterstwem! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1104 Gimnastyka poranna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1107 Zawiesisty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1110 Pamiętnik teleabonenta. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1113 Przesąd Carmen Popocatezumy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1116 Pustka w sercu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1118 Hodowla zwierząt futerkowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1123 Imogena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1125 Wyskocz pan! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1127 List o klęsce urodzaju . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1130 Cywilna odwaga. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1134 Krótkowidz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1137 Serdecznie dziękuję . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1140 Dwoje po przejściach. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1143 Krasnoludek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1147 Tajemniczy zapach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1149 Dżojs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1152 Niespodziewane biuro turystyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1154 Polowanie z Jego Wysokością . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1158 Najmocniej przepraszam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1161 Baśń o królu Kubie, królewnie Kubiance, królewiczu Akapicie, pośle matrymonialnym i dobrej wróżce Całusce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1163 Dwaj w oczekiwaniu trzeciego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1166 Komunikat Głównego Urzędu do spraw Piosenki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1170 Toast noworoczny przewodniczącego Komitetu ds. Kalendarza Pracowniczego . . . . . 1172 Upał . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1174 Rozpacz mi się kończy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1212

6. Autoportret z piosenką Kilka słów wstępu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1215 I. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1217 II. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1255 Postscriptum. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1343

7. Piosenki wysupłane Z Kabaretu jeszcze Starszych Panów i nadprogramów Kabaretu Starszych Panów Zakochamy się tak jak trzeba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1349 Jeszcze w zimie miałam imię . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1351 Czy ja włożę tę suknię . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1352 Wesoły deszczyk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1354 Niespodziewany koniec lata . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1356

Spis treści

7

Do ciebie szłam / Droga do ciebie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1360 Zwracam panu Kalorynę. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1362 Jesienna koloratura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1364 Przejrzałam cię na wskroś. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1366 Moja dziewuszka nie ma serduszka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1368 Tonę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1370 Mężczyzna Jesienny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1372 Tango „Emeryt” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1374 Dumka sieroca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1375 Do ciebie szłem. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1376 Z Opowieści Starszego Pana Ogary poszły w las . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1381 Weltszmerc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1382 Zwierzenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1383 Pierwszy bal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1384 Nikodem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1385 Dziewczyna pachnąca szczęściem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1386 Dziewanna, Róża, Gencjana / Prośba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1387 O knieje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1389 O Dorocie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1390 Średnie miasta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1391 Jak już pomagać, to oburącz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1392 Syrenki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1393 Misia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1394 Spirytus zmywa politurę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1395 Dłonie praczki Eweliny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1396 O Kraniaku i Dziwalewiczu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1397 Dziadek Paździerzak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1398

8

Z Telefonu zaufania Na wypadek, gdyby to nie skończyło się małżeństwem. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Jak pan mógł . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Ja dla pana czasu nie mam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Żegnaj, kotku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1401 1403 1405 1407

Ze Studenckiej miłości Zakochałem się niechcący. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Praca dyplomowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Rozkosze małżeństwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Grunt to porządek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Grzeczne chłopczyki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Niech żyje młodość, miłość i przyjaźń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1411 1413 1414 1416 1417 1419

Spis treści

Z klatki piersiowej (piosenka parodystyczna). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1420 Manilla . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1422 Z różnych programów Idę cienistą stroną ulicy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1427 Oczy przezroczyste. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1429 List do jedzącej Eurydyki. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1431 Pas cnoty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1433 Pan Ciuchcia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1437 Canzona o …onach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1440 Ruszył graf na polowanie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1441 Garden party lady Marty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1443 Fiakier (Le Fiacre). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1445 Trenowy śniegu puch (albo o wypruwaniu żył) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1447 Pieśń o choince (ballada podwórzowa) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1448 Ballada z figurami. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1450 Śmierć ptaka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1452 Strofki powitalne „Szpaka” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1454 Strofki pożegnalne „Szpaka”. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1455 Śpiewanki z filmu Upał . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1456 Chłopcy przedwojenni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1457 Miłość do panny przedwojennej / Panna z czerwonym kwiatem. . . . . . . . . . . . 1458 Na smukłe nogi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1460 O kowboju antyfaszyście . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1461 Erotyk rozpaczliwy I . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1462 Erotyk rozpaczliwy II . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1463 Gołąbki w pomidorach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1464 Żegnajcie, uda pani Lali . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1465 Paryż o kabanosie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1467 Piosenka o walcu Domino . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1469 Suflet. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1471 Na Pięćdziesiątej Avenue. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1472 Dom. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1474

Posłowie: Krzysztof Teodor Toeplitz, Utopia Jeremiego Przybory . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1475 Od redaktora: Teresa Drozda, Przybornik drugi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1483 Spis piosenek Jeremiego Przybory . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1491

1 Opowiadania

rysunki: Marek Raczkowski

Od Autora (wybrane fragmenty wstępów do zbiorów opowiadań) Idąc pewnego dnia Alejami Jerozolimskimi, na jednej z wystaw, blisko rogu Brackiej, zobaczyłem napis: „Warszawa miastem uśmiechu!”.

Natychmiast zacząłem się pilnie przypatrywać twarzom mijanych przeze mnie przechodniów i obserwacja ta doprowadziła mnie do wniosku, że autor wspomnianego aforyzmu po prostu wierzy weń jak w dogmat, nie konfrontując go z rzeczywistością. Ja osobiście nie uważam, żeby Warszawa była miastem uśmiechu, ale chciałbym oczywiście, żeby tak było. I to nie tylko z Warszawą. Od lat też staram się rozpogadzać moich rodaków. Nie mając wyników spektakularnych, wiem, że jednak parę osób udało mi się rozśmieszyć. Jedna z nich np. mieszka na Wilczej. Mógłbym przytoczyć jeszcze kilka takich adresów, gdyby nie obawa przed zarzutem autoreklamy.

Również i ten tomik opowieści ma na celu przyprawienie o uśmiech paru podatnych na to czytelników. Żadnych innych zamiarów, oddając te opowieści do druku, nie miałem. Jeżeli ktoś doczyta się w nich jakiegoś piętnowania, wytykania komukolwiek czegokolwiek, a zwłaszcza tzw. głębszego sensu, uczyni to na własną odpowiedzialność, wbrew intencjom autora. (…)

Z głębokim zrozumieniem odnoszę się do tych, którzy nie nabędą niniejszej książki (…). Ja sam do nich należę, ponieważ na ogół nie przepadam za twórczością humorystyczną (drukowaną), poza kilkoma wielkimi wyjątkami (Gogol, Hašek, Gombrowicz, częściowo Mrożek…). Natomiast delektuję się błyskami dowcipu i poczucia humoru u wielkich mistrzów innych specjalności, jak choćby u Prousta. Sam próbowałem pójść w podobnym kierunku, ale już pierwszy rozdział zaplanowanej przeze mnie większej całości pt. Tracenie znalezionego czasu rozczarował mnie (i kilka życzliwych mi osób) do tego stopnia, że zaniechałem przedsięwzięcia. Trudno.

Oddaję więc w Wasze ręce, zamiast wspomnianego dzieła, to, na co mnie stać: zbiór rzeczy – z jednym wyjątkiem1 – żartobliwych, po części w postaci oryginalnej, po części powstałych na podstawie moich radiowych i telewizyjnych scenariuszy, pod wspólnym, beztroskim tytułem: Ciociu, przestrasz wujka! ● ● ● Od Autora

19

Mój dorobek prozatorski pozostaje nieco w cieniu Kabaretu Starszych Panów i mojej twórczości piosenkowej. Osobiście jednak – na tyle, na ile stać mnie na lubienie tego, co uczyniłem – lubię te moje opowiastki nie mniej od udanych pozycji Kabaretu i niektórych moich tekstów piosenkowych. Snucie piórem opowieści sprawiało mi nawet chyba większą przyjemność niż uprawianie różnych rodzajów literatury niepoważnej (poważnej nie uprawiałem). (…)

Przy lekturze (…) życzę Czytelnikowi przyjemności nie mniejszej niż ta, którą sprawiało mi pisanie. Co prawda dotychczas nie odpowiedziałem sobie na pytanie: czy to, że coś nam przychodzi lekko i przyjemnie, daje nam tym samym gwarancję, że będzie udane? ● ● ●

I teraz patrzcie Państwo, co się dzieje: kiedy dorasta nowe pokolenie potencjalnych czytelników moich utworów, stare pokolenie coraz dokładniej je zapomina. Dzięki więc szczęśliwemu zbiegowi tych dwóch równoległych procesów mam teraz prawo potraktować gros zawartości niniejszej książki jako lekturę prawie nową dla jej odbiorcy.

Jeremi Przybora

1

Prawdopodobnie Autorowi chodziło o utwór Smutny walc (przyp. red.).

Baśnie Szeherezadka Ogromnie lubię zasypiać przy muzyce. Tej nocy utworem, który kołysał moją zapadającą w sen wy­obraźnię, była Szeherezada Rimskiego-Korsakowa. Przebrzmiały już tutti gniewu Sułtana. Z głośnika pły­nął kojący, skrzypcowy śpiew Szeherezady, kiedy za­snąłem i przyśniło mi się, że sam nią jestem. Ale oczy­ wiście niezupełnie. Gdzież tam mnie z moimi, pożal się Boże, opowiadankami równać się do tej, która urzekła gniewnego władcę Tysiącem i Jedną Baśnią. Toteż od razu uświadomiłem sobie, że mogę uchodzić najwyżej za Szeherezadkę, a jako jednostka płci męskiej, powiedz­my – za Szeherezadka. A tu, jak na złość, pierwszą osobą, na jaką natknąłem się we śnie, był groźny orien­talny monarcha.

Spoczywał na stosie atłasowych podu­szek i złakniony baśni, strasznie się złościł: – Nudzi mi się! Nudzi mi się! Nudzi mi się! – wrzeszczał. – Kto tu łazi?! Od kiedy to łazi się po moim pałacu bez sensu?! Kto tu łazi?!

– Ja… – bąknąłem nieśmiało, miażdżony najjaśniej­szym spojrzeniem.

– Kto – ja?! Co za – ja?! Ktoś ty taki?!

– Szechere…

Despota nie dał mi się przedstawić do końca.

– Co takiego?! Możeś ty Szeherezada?! Eunuchy! – wrzasnął na całe gardło, a gdy nadbiegli, kon­t ynuował: – Brać go! Łeb mu uciąć!

Widząc, że to nie przelewki, rozpaczliwie próbowałem małej polemiki: – Wcale nie jestem Szeherezadą, tylko skromnym Szeherezadkiem – tłumaczyłem. – Dlaczego, Dobrot­liwy Monarcho, oni mają mi uciąć?

– Może byś wolał, żebym ja osobiście? Nie ma głu­pich!

– A nie uczyniłoby to dużej różnicy Waszej Mądro­ści, gdybym tak w ogóle pozostał w całości? Wtedy mógłbym ci coś, o Prześwietny, opowiedzieć. Wszak nu­dziłeś się przed chwilą, Wszechwładco?

– Nudziłem się, bo mój harem wyjechał z wizytą w sąsiedztwo, ale w czasie ucinania łba komukolwiek to już się nie nudzę. Co prawda zaraz po fakcie znów mnie opada śmiertelna nuda… A umiesz ty opowiadać?

– Spróbuję – szepnąłem nieśmiało, co znowu roz­wścieczyło władcę.

– Spróbuję! On spróbuje! Gdzie spróbujesz? Tu nie probiernia! Eunuchy, brać go!

Nim zdążyli wykonać rozkaz, zawołałem z rozpaczli­wą determinacją: Baśnie Szeherezadka

21

– To bez próbowania spróbuję! Od razu coś opo­wiem! A vista!

Orientał złagodniał.

– No to opowiadaj. Eunuchy, won! – zarządził i roz­marzył się. – Tylko żeby mi było o miłości…

I wtedy opowiedziałem mu historię Noilamgypa.

Noilamgyp Nikt w jego kraju nie nazywał się tak cudacznie. Nie­raz pytali go ciekawie: – Skąd masz to niezwykłe imię?

W odpowiedzi pokazywał im dowód osobisty, w któ­r ym wypisane było w odpowiedniej rubryce „Noilam­g yp”, a nieco niżej „literat”. Nic więcej nie mógł im powiedzieć, bo sam nie wiedział. A kiedy pewnego razu stanęła przed nim smukła dziewczyna, nie zrozumiał pytania jej oczu (były koloru wczesnej wiosny) i bez słowa sięgnął do kieszeni po ciemnozielony tomik do­wodu osobistego. Powiedziała wtedy, zatrzymując jego rękę: – Nie dziwi mnie twoje imię i nie pytam cię o nie. Jeżeli jednak ty mnie zapytasz o cokolwiek, odpowiem „tak”. A jestem piękna: moje oczy mają barwę wczesnej wiosny, włosy – późnej jesieni, a skóra moja – lata, które dojrzewa. Może to jednak za mało, więc powiem ci jeszcze, że jestem zręczną i cenioną prządką. Teraz pytaj.

Wzrok Noilamgypa biegł śladem jej słów: z oczu wzniósł się ku włosom, z włosów spłynął na skórę szyi i ramion, a także piersi. Wszystko było tak, jak mówiła. Spojrzał więc jeszcze na jej ręce. Były to ręce zręcznej prządki. Wtedy wyszeptał namiętnie: – Czy chcesz być bohaterką mojej powieści o pięk­nej i cenionej prządce?

Nie spodziewała się takich właśnie słów, ale przecież odpowiedź dała, zanim padło pytanie. Pozwoliła więc mu ująć się za rękę i zawieść tam, gdzie zwykł był pisy­wać powieści.

– Siądź i prządź – powiedział. – A ja napiszę po­wieść.

Kiedy skończył pierwszy rozdział, w którym piękne dziewczę stawało się pożyteczną prządką, przeczytał go dziewczynie. Odrzekła: – Czuję dziwny chłód w stopach.

Pomyślał, że to chłód zmierzchu, i zamknął okno, przez które płynął pachnący i ciepły oddech ogrodów, bo wychodziło na wiosnę. Kiedy to uczynił, 22

1 Opowiadania

napełnił drugi rozdział powieści opisem, jak to piękna i pożyteczna prządka stawała się prządką zręczną. Wzruszony odczy­tał go dziewczynie. Powiedziała: – Mam brzuch jak marmur.

Wziął to za zwykłe kobiece przechwałki i przystąpił do trzeciego rozdziału, w którym piękna i zręczna prządka stawała się prządką cenioną.

Kiedy i ten rozdział odczy­tał na głos, dziewczyna zawołała: – Stygną mi piersi! „ Cóż one mają wspólnego z moją powieścią? Czyż mo­gę jednak wymagać od pięknej, lecz prostej prządki, by znała się na literaturze?”

I pomyślawszy tak, zbliżył się do końca swej powieści o długość czwartego rozdziału, który był krótszy od po­przednich, bo piękna, zręczna i ceniona prządka nie miała już kim się stawać. I ten rozdział przeczytał na głos, ale raczej z przyzwyczajenia, bo przestał liczyć na jakąkolwiek rozsądną opinię pięknej, zręcznej, ale pro­stej prządki. Kiedy jednak tym razem uparcie milczała, zwrócił wzrok w jej stronę. Zmartwiał. Dziewczyna nie mówiła, bo nie mogła już nic mówić. Była zimnym, nie­mym, kamiennym posągiem.

Przerażony Noilamgyp udał się do mędrca, który mie­szkał opodal, i opowiedział mu całe wydarzenie. Po czym przywiódł go na miejsce wypadku i pokazał skamieniałą ofiarę.

– Noilamgypie – rzekł mędrzec – imię twoje jest imieniem Pygmalion czytanym wspak. Bowiem jak dłuto rzeźbiarza Pygmaliona zdolne było wykuć z mar­muru posąg, który ożył, tak przeciwnie – pióro twoje zdoła w martwy posąg zmienić istotę, która jest samym życiem.

– Jeżeli jest tak, jak mówisz, mędrcze – zawołał Noilamgyp – to za przykładem Pygmaliona zaniosę mo­dły do Pani Cypryjskiej, a ona przywróci życie mojej prządce!

– Nie, nie przywróci. Bowiem bogini Afrodyta, która zna tajemnicę ożywiania cypryjskich marmurów, nie potrafi wlać życia w posąg z gipsu.

Mędrzec zbliżył się do prządki i zapukał w nią zgię­t ym palcem: – A to jest gips, zwykły gips.

Ostatnich zdań mego opowiadania monarcha słuchał z zamkniętymi oczami.

W przekonaniu, że zasnął szczę­śliwie, chciałem się cicho oddalić, ale zatrzymało mnie jego pytanie: Baśnie Szeherezadka

23

– Koniec?

– Koniec – odpowiedziałem i zrozumiałem, że mu nie dogodziłem.

– Szeherezada to ty rzeczywiście nie jesteś, mój kochany. I po cóż sięgać prawą ręką do lewego ucha, żeby się wypowiedzieć przeciw schematycznym produkcyjniakom? – stopniowo wzbierała w nim wściekłość, by znów wybuchnąć z dawną siłą. – Ale jak ci łeb utnę, to nie będziesz miał do czego sięgać! Eunuchy!

Nadbiegli jeszcze kompletniej uzbrojeni, ale nie zała­małem się: – A gdybym tak coś innego opowiedział Waszej Exorienteluxusowości?

– I cóż ty mi możesz jeszcze opowiedzieć, parodio Szeherezady? – powątpiewał już nieco łagodniej.

– Historię o srebrnym dzwoneczku. Ale oczywiście stosunkowo najlepiej opowiadam z głową. Bez głowy już tak mi nie wyjdzie.

– Czy to miłosny kawałek? – znów się trochę roz­marzał.

– Jeden z miłośniejszych… – nie szczędziłem sobie reklamy.

– No to na ten raz miej sobie jeszcze głowę, ale pod warunkiem, żeby twoje opowiadanie miało ręce i no­gi! – zastrzegł się i rozparł wygodniej w poduszkach, przygotowując się do wysłuchania mej opowieści.

– A odprawisz tych mężów z mieczami, Panie? – obecność eunuchów działała na mnie deprymująco.

– Jacy tam oni męże! Eunuchy, won!

Odbiegli eunusi, a ja przystąpiłem do snucia.

Srebrny dzwoneczek Było to w czasach, kiedy miasto porastały jeszcze brzydkie, czynszowe kamienice. Gzymsy tych brzyd­kich kamienic były jednak szerokie i lunatykom, w prze­ciwieństwie do niektórych innych warstw społeczeń­stwa, powodziło się nieźle. W cichych uliczkach, do których nie docierał kolorowy jazgot neonów, widać było w księżycowe noce pogodnych somnambulików, przechadzających się swobodnie po wygodnych, gład­k ich gzymsach brzydkich, czynszowych kamienic.

Do najszczęśliwszych lunatyków miasta należał apte­karz, Jan Baptysta. Znalazł on bowiem nie tylko szczę­ście w popłatnym zawodzie, ale również piękną i dobrą żonę w małżeństwie. Piękna zaś i dobra aptekarzowa 24

1 Opowiadania

znalazła, już poza nim, Stanisława Chryzostoma, mło­dzieńca smukłego i tak czystego, że jego miłość nie zo­stawiała żadnych plam na jej sumieniu.

I oto, kiedy szczęśliwy aptekarz, Jan Baptysta, woła­ny księżycową tęsknotą, wyruszał w nocną wędrówkę po gzymsach, by ruchem na świeżym powietrzu zdrowia sobie przysporzyć, zastępował go u boku żony Stanisław Chryzostom. U boku żony pięknej i dobrej, bo troskli­wie opiekowała się mężem. Aby go ustrzec przed chło­dem nocy, zarzucała mu ciepły szalik na szyję, zaś by go ustrzec przed nieoczekiwanym spotkaniem obcego mężczyzny w negliżu, do ulubionej szlafmycy Jana Bap­t ysty przyczepiała dzwoneczek. Jego przenikliwy sub­telny dźwięk wydzwaniał godzinę szczęścia Stanisława Chryzostoma. Ten sam powracający dzwoneczek deli­katnie ostrzegał i wypraszał młodzieńca z objęć aptekarzowej, dobrej i pięknej. Dliń, dliń, dliń.

Mijały tygodnie, miesiące, minął rok… A po roku dzie­cię zakwiliło, ale nie na łonie aptekarzowej. Nie. Za­kwiliło dziecię słodkie na mansardce o parę dachów dalej, u pewnej uroczej wdówki. A kiedy rozkoszne to dzieciątko gaworzyć zaczęło, z jego różanych usteczek najczęściej słychać było wesołe „dliń dliń dliń dliń” – dźwięk srebrnego dzwoneczka…

Kiedy skończyłem, samowładcą poczęły targać strasz­liwe paroksyzmy śmiechu. Brzuch trząsł mu się i spa­dał z poduszek, a w ślad za brzuchem i sam monarcha. Z początku cieszyłem się, że tak mi się udało rozbawić tyrana, ale rychło opamiętałem się, kiedy zaczął wołać, gramoląc się na poduszki: – Eunuchy! Eunuchy! Łapać!

– Przecież nie uciekam… – tłumaczyłem się, gdy nadbiegli.

– Ale nie jego!! Cha, cha, cha! – wołał, śmiejąc się i krztusząc tym śmiechem. – Pchłę łapać, bo załaskocze mnie na śmierć. Tu mi wlazła! Pod… cha, cha, cha… ło­patkę! No, nareszcie…

Kiedy eunuchy mordowali schwytaną pchłę na moich oczach, odpoczął chwilę i znów zainteresował się, nie­stety, moją osobą: – A tyś myślał, że ja się śmieję z twojego dowcipne­go opowiadanka?

Miałbym z czego! Płaskie i wyuzdane. I pchłę mi w dodatku przyniosłeś! – wrzasnął nagle, olśniony własną dociekliwością. – Eunuchy! To on przyniósł pchłę! Brać go!

Baśnie Szeherezadka

25

Gzymsy tych brzydkich kamienic były jednak szerokie i lunatykom, w przeciwieństwie do niektórych innych warstw społeczeństwa, powodziło się nieźle.

Ale kiedy mnie brali, zmienił nagle decyzję: – Albo nie. Uciąć łeb to ci zawsze zdążę. Nie ma co się śpieszyć. Eunuchy, won! Ale za to, skoroś taki po­mysłowy, opowiedz mi coś nowego na temat… dystry­bucji! Cha, cha, cha!

Na dźwięk tego śmiechu nadbiegli znów eunuchy, którzy zdążyli częściowo odbiec na „won!”, i dalejże brać się za monarchę.

– Co wy wyprawiacie, głupie eunuchy?! – ryknął. – Łapy przy sobie! To już bez pchły nie mogę się pośmiać? Durnie! Widzisz ich – z łapami lezą!

– Eunuchy, won! – zaryzykowałem.

– Won! – przytwierdził monarcha.

A kiedy oddalili się, przystąpiłem do trzeciej opo­wieści.

O człowieku, który chwalił dystrybucję To ja jestem człowiekiem, który chwalił dystrybucję. Dlatego też o sobie tym razem będę opowiadał… Zanim zacząłem ją chwalić, narzekałem na nią podobnie jak wszyscy moi rodacy. I to nie tylko na dystrybucję arty­ kułów pierwszej potrzeby, ale również na dystrybucję artykułu potrzeby tak nadrzędnej jak – miłość… Było to jeszcze, zanim zmieniłem mój zawód na obecny. Jako młody leśniczy mieszkałem wówczas samotnie w małej chatynce pośród dziewiczego boru. Ale wbrew nazwie nie było w nim pięknych dziewic, gotowych stworzyć samotnemu leśniczemu szczęście w jego chatynce. Był to gęsty, bezludny bór. Wieczorami, gdy wszystko cichło dokoła, siadywałem na progu chatki i cichą pieśnią wzy­wałem tę, o której marzyłem, iż zjawi się kiedyś po ten skromny budyneczek leśny wraz z jego zawartością. Owego pamiętnego wieczoru nuciłem podobnie jak wie­czorów innych…

Przyjdź – czekam cię wśród leśnej głuszy!

Przyjdź – przyłóż balsam do mej duszy!

U kominka siądź!

Nić szczęścia prządź!

Mym wszystkim bądź!

Ach, przyjdź!

28

1 Opowiadania

– Przyszłam… – odezwał się tuż obok mnie głos miękki, melodyjny.

Należał do obcej dziewczyny, ale ja jeszcze chcia­łem się upewnić: – Kto przyszedł?

– Ja – odpowiedziała prosto.

Stwierdziłem pobieżnie, że ma cudowne warunki ze­wnętrzne, i zapytałem: – Kim jesteś, piękna nieznajoma?

– Kobietą, zabłąkaną w tym lesie. A pan?

– Leśniczym tego lasu.

– To zapewne będzie pan mógł wskazać drogę do pobliskiego miasteczka, położonego za tym borem?

– Naturalnie – odparłem cicho, rażony zachwy­tem. – Ale nie pobliskie miasteczko, a właśnie chatka niniejsza jest celem, do którego dążysz przez życie beze mnie, o, wyczekiwana tyle!

– Jednak do miasteczka dotrzeć muszę również, po­nieważ tylko w tamtejszym sklepie ponoć dostać można piąty numer pantofli Cymes w odpowiednim kolorze, których brak wszędzie indziej.

– Jutro zaprowadzę cię do miasteczka po pantofle i na ślub. A teraz wejdź, proszę, do naszej chatynki. Pokrzep się i odpocznij.

Weszła. A ja, po raz pierwszy w mym życiu, dłu­go jeszcze w noc ową chwaliłem dystrybucję. Nie by­łem pierwszym mężem Zofii. Przede mną była żo­ną mężczyzny, do którego napisała z mojej chatki list: „ Drogi Mój!

Szukając pantofli, których nie można dostać w na­szym mieście, zabłądziłam w lesie i trafiłam do chatki leśniczego. On jest mężczyzną, za którego przez pomył­kę brałam dotąd ciebie. Nie wrócę już. Przebacz. Zofia”.

I popłynęło nam wspólne życie pośród borów, w ma­leńkiej chatce kołysanej szumem prastarych sosen oraz drzew innych gatunków. A kiedy upłynął czas jakiś, a może więcej jeszcze czasu, pani moja stwierdziła, że nigdzie w okolicy nie może dostać piątego numeru pan­tofli Nowy Cymes, jakich życzyłaby swoim stopom, i aby nabyć owo obuwie – wyruszyła do odległego, wielkiego miasta. Wkrótce też z miasta tego otrzymałem list, który brzmiał następująco: „ Drogi Mój!

Szukając pantofli, których nie można dostać w naszej okolicy, zabłądziłam w tym wielkim, tętniącym życiem mieście i trafiłam do willi Baśnie Szeherezadka

29

sławnego reżysera. On jest mężczyzną, za którego przez pomyłkę brałam dotąd ciebie. Nie wrócę już. Przebacz. Zofia”.

Wtedy po raz drugi pochwaliłem dystrybucję.

I tym moim opowiadaniem nie dogodziłem Jego Orientalności, która wybrzydzałaby się na nie bez gra­nic, gdyby eunuchy listu mu nie przynieśli.

List był od haremu i brzmiał, jak następuje: „Drogi Nasz!

Szukając pewnej odmiany ciżem, której nie sposób dostać w naszym kraju, zabłądziłyśmy w tym wielkim państwie i trafiłyśmy na dwór tutejszego monarchy, który zakochał się w nas od pierwszego wejrzenia. On jest mężczyzną, za którego przez pomyłkę brałyśmy do­tąd ciebie. Już nie wrócimy. Przebacz. Twój do nie­dawna – Harem”.

Straszliwy wrzask, jakiego narobił adresat po prze­czytaniu listu, miotając się między decyzją natychmia­stowego wyruszenia przeciw uwodzicielowi haremu a decyzją niezwłocznego ucięcia mi głowy – sprawił, że obudziłem się. Odetchnąłem z ulgą. Jakie to szczęście, że na jawie nie istnieją wpływowe osobistości, które by tak apodyktycznie oceniały twórczość bądź co bądź ar­t ystyczną, wyciągając przy tym z ocen tak skrajne wnioski!