ZO Magazine februari 2018

MET KATERN PROVINCIE LIMBURG! + ZO-ADVIESBRIEF

Het UNIZO-magazine voor de Zelfstandige Ondernemer

Van eenmanszaak naar vennootschap OF TOCH MAAR NIET? ZES REDENEN

VERSCHIJNT 1 X PER MAAND - 98STE JAARGANG - P912078 - GENT X - NUMMER 2 - 22 FEBRUARI 2018

Bouwen aan een bedrijvige stadskern VAN LEEGSTAND NAAR WELSTAND

HÉ, LEKKER BEEST INSECTEN BIJ DE BOTERHAM ALS BUSINESSPLAN

PORTRET UIT LIMBURG

ONDERNEMER JURI DE GROOTE: “GA ER 200% VOOR OF STAP ERUIT” VERSTERKT ONDERNEMERS

versterkt

Audi Q7 e-tron quattro

Nu 100% fiscaal aftrekbaar en na 2020 nog 96%.

De Audi Q7 e-tron quattro is de enige premium SUV die de hoogste fiscale aftrekbaarheid behoudt. Bestelt u deze plug-in hybride met V6 TDI-motor vandaag? Dan is hij nu 100% fiscaal aftrekbaar en vanaf 1 januari 2020 nog steeds 96%. Bovendien geniet u van het hoogste comfort en een laag verbruik. Overtuigd?

Praat er vandaag nog over met uw boekhouder en uw Audi verdeler.

Meer info op audi.be

1,8-1,9 L/100 KM ◆ 48 - 50 G CO2/KM (NEDC) * Het product ‘3 jaar garantie’ is een product voorgesteld door Audi Import België. Meer informatie over de voorwaarden van deze garantie vindt u op www.audi.be.

TER ZAKE

“Terug naar een hart dat klopt in de stad”

Lange tijd leek het winkelhart in de centra van onze steden en gemeenten ten dode opgeschreven. De toekomst bestond uit grote shoppingcentra aan de uitvalswegen waar de 21ste-eeuwse consument zich eens goed kon laten gaan. Dat was althans de overtuiging, maar die verliest nu stilaan terrein. En gelukkig maar. Niet dat shoppingcentra gauw zullen verdwijnen. Wel zien we hernieuwde interesse voor het belang en de voordelen van onze stads- en dorpskernen. Zeg maar van onze ‘bedrijvige kernen’.

De bedrijvige kernen vormen een belangrijk aandachtspunt in het UNIZO-memorandum voor de lokale verkiezingen. Steden en gemeenten kunnen hiermee een aantrekkelijk antwoord geven op problemen van leegstand en bereikbaarheid. De filosofie is dat een

Nog al te vaak wordt voor een leegstaand pand een nieuwe handelsinvulling gezocht, liefst in dezelfde sector. Dat gaat voorbij aan de oorzaken van de leegstand.

kern bedrijvig moet zijn, maar dat bedrijvigheid veel kan betekenen. Nog al te vaak wordt voor een leegstaand pand een nieuwe handelsinvulling gezocht, en liefst van al nog in eenzelfde

sector.

Een

grote

(denk)fout. Men gaat daarmee vaak voorbij aan de oorzaken van de leegstand. Wat eigenlijk echt telt, is dat er opnieuw bedrijvigheid in het pand komt, welke bedrijvigheid dan ook. Er moet een activiteit komen die mensen aantrekt en daarmee

een extra troef vormt voor het ganse centrum. In een oude slagerij kan een mooie horecazaak komen. In een oud restaurant is mogelijk plaats voor een kindercrèche. In een oude viswinkel zou wel eens een wellness kunnen komen, een vrij beroep of een overheidsinstelling. En waarom geen kleine maakbedrijven in onze kernen? In deze ZO-Magazine leest u hoe een gemeentebestuur hier werk van kan maken.

De innovatiemogelijkheden die de idee van de bedrijvige kernen biedt, zijn trouwens eindeloos. Een cluster aan bedrijvigheden maakt het bijvoorbeeld mogelijk om centrale afhaalpunten te maken voor e-comFOTO Dieter Telemans

merce. Een neveneffect van e-commerce is de druk op mobiliteit. Maar wie bestelt bij lokale handelaars, zou de bestellingen lokaal kunnen laten samenkomen en ze ‘en passant’ afhalen. Ook hier kunnen gemeenten een rol spelen. We merken dat ook markthandelaars op deze trein springen. Wie tijdig online bestelt, kan de bestelde groenten en fruit op de markt afhalen. Dit kan de wekelijkse markten nieuwe zuurstof geven en dat zorgt op zijn beurt weer voor een nog bedrijviger kern.

DANNY VAN ASSCHE

En zo blijkt dat ook traditionele activiteiten een grote toekomst heb-

UNIZO-GEDELEGEERD BESTUURDER

ben. Zolang ze maar mee innoveren en opgenomen worden in een rui-

Danny.VanAssche@unizo.be

mer kader. Maar dat wist u als ondernemer uiteraard al langer.

3

BUSINESSPARTNERS 6 Kommil Foo VOOR DE GOEDE ZAAK 8 Techclass

PASSIE 36 BIJZONDERNEMEND Little Food, klein lekkers 40 ACHTER DE SCHERMEN Mobiele bedrijven, de ondernemers komen aan huis

KENNIS VAN ZAKEN 10 STAND VAN ZAKEN Deze maand

EXPERTISE

17 PRO & CONTRA Zijn mystery calls een vooruitgang?

19 MIJN GEDACHT Maand zonder alcohol laat kater na 20 DOSSIER Waarheen met je geld?

26 INTERVIEW Hoe je een kern weer bedrijvig krijgt

35 HET BESTE ADVIES van Tim Boury, Michelinsterdrager 46 PRAKTISCHE ZAKEN Van een eenmanszaak naar een vennootschap. Eerst eens zes keer nadenken.

48 QUÉ?

Makkelijker met facility management

DE ZAAKWAARNEMER 50 NIEUW! Guido Everaert

“Concurrenten zien we als helpers.

Ze openen mee de markt.”

N I KO L A A S V I A E N E , Z A A K V O E R D E R VA N K R E K E L K W E K E R I J L I T T L E F O O D, B L Z . 36

Uw eerstvolgende ZO Magazine verschijnt samen met de ZO Adviesbrief op 22 maart 2018.

COLOFON Directeur MarCom Luc Missinne

Senior writer Herman Van Waes

Eindredacteur Filip Huysegems

Redacteurs Paulien Coenaerts Sanderijn Vanleenhove Filip Horemans

Management Assistant MarCom Jurgen Muys

RECLAMEREGIE Trevi nv Meerlaan 9 9620 Zottegem Tel: 09 360 62 16 www.trevi-regie.be

V.U Unizo vzw Willebroekkaai 37 1000 Brussel Tel: 02 212 25 53 zo@unizo.be www.unizo.be

UNIZO-partners in ondernemen

VORMGEVING Proforma Advertising www.proforma.be

Aangesloten bij uitgeverfederatie

ZO Magazine, het zakenblad voor de zelfstandige ondernemer, is een uitgave van Unizo, de Unie van Zelfstandige Ondernemers, en de Federatie Vrije Beroepen. Verschijnt 10 x per jaar. De redactie van ZO Magazine, www.unizo.be streeft naar de grootst mogelijke betrouwbaarheid van de gepubliceerde informatie, waarvoor zij echter niet aansprakelijk kan gesteld worden. ZO Magazine is lid van Medianetwerk Plus.

Uw persoonsgegevens worden opgenomen in het bestand van UNIZO vzw, met de bedoeling u onze informatie en publiciteit te sturen en u op de hoogte te houden van onze activiteiten. U kan uw gegevens steeds inzien en corrigeren, overeenkomstig de wet van 8 december 1992 betreffende de bescherming van de persoonlijke levenssfeer, mits betaling van de wettelijk voorziene vergoeding.

4

20 DOSSIER BELEGGEN MET OF ZONDER EFFECTENTAKS Het spaarvarken trekt treurige oogjes de laatste jaren. Al lijkt er iets te roeren in de beursgrafieken. Een overzicht van mogelijkheden om te beleggen, met de effectentaks in het achterhoofd.

GEMEENTERAADSVERKIEZING 2018 RUIMTELIJKE ORDENING Een onderwerp om je tanden in te zetten, met het oog op de gemeenteraadsverkiezingen. Hoe kunnen lokale politici meebouwen aan een ondernemersvriendelijk landschap? We spraken met Tom Coppens, professor Stedenbouw, en Brigitte Vanhoutte en Jan Foulon, schepenen in Ronse.

BIJZONDERNEMEND LITTLE FOOD Officieel heten ze ‘novel foods’, maar wij zeggen gewoon: insecten om op te eten. Een bezoek aan Little Food, of: over krekels die naar gebraden kip smaken.

26

36

ACHTER DE SCHERMEN MOBIELE BEDRIJVEN Vroeger kwamen de bakker, de melkboer en de groentekar gewoon aan huis. Alles komt terug.

Zij het een beetje anders. Zeker nu ‘convenience’ zo’n fancy term wordt. Zet er wielen onder en je zaak gaat aan het rollen.

5

40

6

TEKST Paulien Coenaerts - FOTO Sien Verstraeten

B U S I N E S S PA R T N E R S

RAF EN MICH (RECHTS) WALSCHAERTS ZIJN KOMMIL FOO

“Buiten het werk zijn

we gewoon broers.

En dat is comme il faut.”

“Ik geloof dat we al zo’n 31 jaar partners in crime zijn, Mich en ik, ons eerste optreden als Kommil Foo moet in 1986 geweest zijn. We waren toen 17 en 21.

Het idee ‘Kommil Foo’ kwam van mij.

Ik was de oudste en daardoor ook een beetje de motor achter mijn kleine broer om in de theater- en muziekwereld te stappen. Van bij het begin zagen we het podium als één grote speeltuin, waar alles kan en alles mag. Na 31 jaar is dat nog altijd zo. Ik zie alleen de voordelen van met mijn broer te ondernemen. Een ruzie is bij ons niet van de poes, maar omdat we elkaar door en door kennen en elke rimpel of glad te strijken plooi vooraf zien aankomen, gebeurt dat bijna nooit. Op het podium vullen we elkaar aan. Terwijl ik gitaar speel, speelt hij viool; begeleid ik instrumentaal, dan zingt Mich; ik ben de impulsieve, hij de stabiele en zelfs op vlak van humor ben ik eerder de aangever terwijl hij alles afrondt. Dat is – denk ik – de kracht van Kommil Foo.” “Al brachten we vroeger misschien iets té veel tijd samen door. Meer zelfs dan met onze partners. Vandaag hebben we een agenda die duidelijk vermeldt wanneer we werken en wanneer niet. En wanneer we niet aan het werken zijn, zijn we gewoon broers. En dan laten we elkaar met rust, zoals broers dat doen. Dat is prima zo. Dat is comme il faut.”

‘Schoft’ van Kommil Foo speelt nog tot in juni in culturele centra.

7

TEKST Filip Huysegems - FOTO Wim Kempenaers

UNIZO ORGANISEERT TECHCLASS VOOR SCHOLEN

Ontdekkingsreis naar de werkvloer 8

VO O R D E GO E D E Z A A K ONS W ER K I N BEEL D

UNIZO organiseert elk jaar

getuigde over zijn dagelijkse

‘Techclass’. Leerlingen uit het lager

bezigheden en demonstreerde

en secundair onderwijs kunnen

het tekenprogramma.

dan met hun leraar op bezoek gaan

Daarna wisselden de groepen van

bij één of meer KMO’s. Ze krijgen

plek. De operationele manager, die

een rondleiding met uitleg, maar

ook de aanwervingen doet, legde

kunnen ook zelf al eens een toestel

de nadruk op de verwachtingen

bedienen.

die het bedrijf heeft over nieuwe

Hier zie je de leerlingen van het

werknemers: flexibel zijn en

Technisch Atheneum Keerbergen,

de juiste attitude hebben, zijn

tweede graad, afdeling elektriciteit

minstens zo belangrijk als

en hout. Ze waren te gast in het

technische capaciteiten!

bedrijf Easy Systems in Herentals, dat transportsystemen en

easy-system.be

constructies van aluminium maakt.

Terwijl deze groep kennismaakte

Techclass loopt tot 29 maart 2018.

met de werkvloer, kreeg de

Scholen die willen meedoen,

andere een presentatie over de

nemen best contact op met

geschiedenis en de werking van

dirk.braeckevelt@unizo.be,

het bedrijf. Een technisch tekenaar

0479 49 34 25.

ONDERWIJS & ONDERNEMEN Samen stimuleren we ondernemend onderwijs

K E N N I S VA N Z A K E N HET CIJFER

90%

FOTO Shutterstock

VAN DE KMO’S IS FINANCIEEL GEZOND

Het gaat goed met de financiële gezondheid van de KMO’s. Dat blijkt uit het jaarlijkse KMO-Rapport van UNIZO, UCM en bedrijfsinformatiespecialist Graydon. Nationaal bekeken zit momenteel nog maar 10% van de KMO’s in de financiële gevarenzone, een halvering tegenover het jaar 2000. Alleen Brussel scoort hier nog beduidend slechter, met nog altijd 22% van de ondernemingen in slechte financiële papieren. Maar gemiddeld genomen is dus 90% van de KMO’s financieel relatief tot zeer gezond.

Het eigen vermogen van de KMO’s neemt verder toe en dat vertaalt zich, althans in Vlaanderen, in een opvallende investeringsappetijt, zelfs hoger dan in 2007, het jaar voor de crisis. Anderzijds potten de KMO’s

massaal geld op en blijft er dus nog heel wat investeringspotentieel onbenut. Danny Van Assche, gedelegeerd bestuurder van UNIZO: “Een aantal maatregelen uit het Zomerakkoord, zoals de belastingverlaging, zorgen alvast voor extra zuurstof in de nabije toekomst. Dit is bovendien het momentum voor wie zijn investeringen deels met eigen, deels met vreemd vermogen wil financieren. De rente staat nog historisch laag, terwijl daar binnen afzienbare tijd verande­ ring in zou kunnen komen. Nu moet het dus gebeuren.”

Ook het netto rendement van het eigen vermogen kan nog een stuk beter. UNIZO engageert zich om KMO’s via opleidingen en coaching verder te versterken in hun financiële en 10

managementskills, zodat ze hun rendabiliteit nog kunnen opkrikken. Die opleidingen moeten vanzelfsprekend op een veel hoger niveau staan dan wat nu nog wordt verwacht via het attest Bedrijfsbeheer, dat volgend jaar wordt afgeschaft.

Tot slot wijst UNIZO op de remmende factor die het gebrek aan geschik­ te extra arbeidskrachten heeft op de investeringsplannen van heel wat KMO-zaakvoerders. “Wat baten investeringen als de vacatures die daaruit voortvloeien niet ingevuld geraken? Niet de liquiditeits- maar de competentieschaarste speelt heel wat groei-KMO’s parten.”

Lees het volledige KMO-rapport op www.unizo.be/kmorapport2018

De Opel

INSIGNIA • Nieuwe generatie IntelliLux® LED koplampen

• Geavanceerd automatisch noodremsysteem 1 • Buitengewoon design

milieu-informatie (KB 19/03/2004): opel.be

opel.be

4,0-8,7 L/100 KM

105-199 G/KM

(GEMETEN VOLGENS NEDC) 1. Werkt automatisch boven 8 km/u en tot 80 km/u. Ga naar opel.be voor meer info over de werking van het systeem.

DEZE M A A N D

S TA N D VA N Z A K E N

50 JAAR SOCIALE BESCHERMING

Campagne Happy Independent’s Year “5O jaar sociale bescherming, dat vie-

zorgt voor een gezonde concurrentie,

ren we” luidt de slogan van de jaarcam-

leidt tot efficiëntie en een klantgerichte

pagne van het RSVZ en partners, onder

aanpak.”

meer UNIZO. Die startte op 21 februari,

“Aansluiten

in Bozar in Brussel, in aanwezigheid van

niet zomaar een startersformaliteit.

de koning.

Zelfstandigen hebben er belang bij een

Jan Steverlynck, gedelegeerd bestuur-

weloverwogen keuze te maken en ge-

der van Zenito: “De sociale bescherming

bruik te maken van de dienstverlening.”

bij

een

sociale

kas

is

van de zelfstandigen is dus relatief jong.

Op de website www.happyindepen­

Belangrijk is dat het een openbare dienst

dentsyear.be vind je de agenda van acti-

is, die wordt uitgevoerd wordt door pri-

viteiten en kan iedereen ideeën achter-

vate organisaties (vzw’s), opgericht op

laten om het statuut nog te verbeteren

initiatief van een belangenorganisatie

(#improver) - de best off daarvan worden

voor zelfstandigen. Zo is Zenito Sociaal

dit najaar aan de minister voorgelegd.

Verzekeringsfonds

vanuit

Het boek dat Zenito publiceerde over de

UNIZO en werkt het er heel nauw mee

geschiedenis van het sociaal statuut is

samen. Zelfstandigen kunnen vrij hun

te bekomen via: zenito.dienstcommu­

sociaal verzekeringsfonds kiezen. Dat

nicatie@zenito.be.

opgericht

UNIZO: “NIEUWE BETAALAPPS MOETEN KOST VOOR HANDELAAR VERDER DOEN DALEN”

DIGITALISERING EN TOCH MEER ROMPSLOMP

Sinds 13 januari mag u niets meer aanrekenen voor elektronisch betalen

“Administratieve last bij KMO’s nog gestegen”

Handelaars mogen sinds kort geen

transacties (onder meer voor bedragen

De regering wou de administratieve lasten

kosten meer aanrekenen voor elek-

onder de 10 euro) zijn inderdaad bedui-

met 30% verminderen, maar raad eens: ze

tronische betalingen. Dat zegt een

dend verlaagd, mede onder druk van

zijn gestegen. Met 2,3%, dat becijferde het

Europese richtlijn die in een wets-

UNIZO. Uit een UNIZO-bevraging in

Federale Planbureau. Van 6,64 miljard euro

2017 bleek dat nog maar 3% van

(2014) tot 6,79 miljard euro (2016). Vooral

ontwerp is omgezet.

UNIZO vindt het goed

de handelaars zulke kosten

KMO’s betalen het gelag.

dat elektronisch beta-

doorrekende aan de klant.

len wordt bevorderd,

In 2011 was dat nog 13%.

rieën: tewerkstelling, milieu en fiscaliteit.

maar is niet akkoord

“Maar

zijn

KMO’s blijken globaal de grootste nettobeta-

met

Europees

we nog niet waar we

lers, zowel qua interne kosten (personeels­

argument dat elek-

moeten landen” , aldus

uren) als externe (inhuren van accountants).

tronisch betalen han-

UNIZO-CEO Danny Van

Alleen zelfstandigen en grote bedrijven zien

delaars nu minder kost

Assche. “De kosten voor

de kosten dalen. Grootste boosdoener is de

dan

het

vroeger:

“Dat

de

kosten voor de transactieverwerking tussen banken dalen,

daarmee

kredietkaarten

zijn

Het

Planbureau onderzocht drie catego-

niet

wildgroei aan fiscale regels. UNIZO verwijst

gedaald, terwijl de handelaars

naar de talrijke attesten in de vennoot-

die kosten niet meer zullen kunnen

schapsbelasting.

betekent niet dat de totale kost voor

doorrekenen. Daarnaast moet er nog

UNIZO-topman Danny Van Assche: “Het is

handelaars daalt. Die zijn gewoon op-

meer worden ingezet op alternatieve

onbegrijpelijk dat men in tijden van digitali-

getrokken, zodat het tarief per saldo

betaalvormen, zoals Payconiq, waar de

sering er niet in slaagt om de rompslomp in

gelijk blijft.”

transactie de handelaar maar 0,6 eu-

te dijken. Administratieve vereenvoudiging

De kosten voor elektronische betaal-

rocent kost.”

lijkt geen prioriteit voor de regering.”

12

UNIZO-RECEPTEN TEGEN HOGE LEEGSTANDSCIJFERS

“ Meer inzetten op herbestemming lege winkelruimtes”

UNIZO PROMOOT KOPEN IN BELGISCHE WINKELS

“Buitenlandse webshops betalen uw welvaart niet” Belgische handelaars verkochten het afgelopen jaar 2,5% minder, terwijl de gemiddelde winkelier in de eu-

Meer dan 10 procent van alle winkel­

rozone zijn omzet met 1,9% zag stij-

oppervlakte staat leeg, volgens recen-

gen. Allemaal de schuld van e-com-

te cijfers van Locatus. CEO Danny Van

merce?

Assche: “Heel wat van die leegstaande

Niet de groei van e-commerce is

panden in centra zullen nooit opnieuw

het probleem volgens UNIZO, “wel

winkels worden. Willen we vermijden

dat Belgische consumenten vaak in

dat de levendige ‘bedrijvigheid’ er ver-

buitenlandse webshops kopen. Die

dwijnt, moeten alle betrokkenen in-

betalen hier geen btw en andere las-

zetten op nieuwe, aantrekkelijke func-

ten, creëren hier geen tewerkstel-

ties voor deze panden.”

ling, dragen niet bij aan onze sociale zekerheid, en bouwen niet mee aan

“Zo kunnen winkelruimtes worden

het sociale weefsel... Kortom, onze

naar

omgevormd tot praktijkruimtes voor

economie en samenleving hebben

www.storesquare.be, waarin UNIZO

vrije beroepen, of voor kleinschali-

er niets aan.” Daarom riep UNIZO-

participeert, samen met Roularta,

ge maakbedrijven of voor (openbare)

topman

de

KBC en ING. “Dit platform combi-

diensten. Kortom, functies die volk

Belgische consumenten op om meer

neert het beste van twee werelden:

naar onze centra lokken. Dat is de es-

Belgisch te kopen.

lokaal verankerde winkels die hun

sentie van onze UNIZO-werking voor

Want ook ons land heeft een rui-

aanbod online kunnen verkopen,

‘Bedrijvige Kernen’ waarmee we ge-

me waaier aan webshops, vaak in

dankzij een gecentraliseerde logis-

meenten begeleiden.”

combinatie met fysieke winkelpun-

tieke opvolging.”

ten, benadrukt UNIZO. Kijk maar

www.storesquare.be

Danny

Van

UNIZO juicht toe dat de Vlaamse overheid in totaal 3 miljoen euro subsidies toekende aan 51 gemeenten ter ondersteuning van verfraaiingen en/ of aanpassingen aan handelspanden.

Tegelijk vindt UNIZO dat Vlaamse en lokale overheden een strikter vergunningenbeleid moeten voeren voor nieuwe winkeloppervlakten, vaak buiten de kernen.

Wegwerken van leegstand en inzetten op een Bedrijvige Kern zijn speerpunten voor UNIZO bij de komende gemeenteraadsverkiezingen. Een mooi voorbeeld van een provinciestad die toont hoe het anders kan, is Ronse. Lees de reportage op p. 28.

Zie ook blz. 19 13

Assche

het

online

winkelplatform

DEZE M A A N D

S TA N D VA N Z A K E N

Hoezo?

Ongezouten mening

GRATIS NIEUWSRUBRIEK MET BEPERKTE AANSPRAKELIJKHEID

n “Ik zie fake burn-outs, ik zie fake invaliditeit. Waarom? Omdat mensen liever in de ziekenkas vallen dan in de werkloosheids­ steun. Mensen zijn goed geïnformeerd over ons sociaal stelsel.

Ze praten erover met vrienden, ze zoeken info op het internet.

Ze zien het sociale systeem als een winkel. Ze shoppen voor het best mogelijke statuut.”

Ondernemer Roland Duchâtelet in HLN n “Ik heb veel geluk gehad dat ik geen broer had. Want laat ons eerlijk zijn, anders zat ik hier vandaag misschien niet.”

Manager van het Jaar Michèle Sioen in Trends n “De groep mensen die bewust minder alcohol drinkt, groeit en wordt een belangrijke doelgroep voor horecaondernemers. Alleen is de helft van de zaken daar nog niet klaar voor en staat er geen kwaliteitsvol alcoholvrij alternatief op de kaart. Water, dat krijg je nog te vaak als antwoord, wanneer je geen wijn of bier wil.”

Kurt Neyrynck van Horeca Vlaanderen in Het Nieuwsblad n “Er bestaat geen discussie over dat ons hoge aandeel langdurig werkzoekenden voor een flink deel het gevolg is van de uitke­ ringen van onbepaalde duur. In andere landen komen werklozen sneller in de bijstand, maar ook sneller weer op de arbeidsmarkt.”

Arbeidsmarktexpert Jan Denys (Randstad) in Trends n “We zien dat de Vlaamse bedrijven veel meer dan nodig in kassa houden. Zo krijg je een situatie die vergelijkbaar is met gezinnen die hun spaargeld onder de matras stoppen. De ondernemers zouden dat geld beter aan het werk zetten door te investeren, of het geld uit het bedrijf te halen en te beleggen.”

Graydon-onderzoeker Eric Van Den Broele in De Tijd n “Als je een merk wil aanpassen, moet je dat heel voorzichtig doen.

Want hoe je het ook draait of keert, Helmut Lotti is een product.

Vergelijk wat ik deed met hoe het zou lopen als Coca-Cola plots een vierkante fles met een blauw logo op de markt brengt. Het was commerciële zelfmoord.”

Helmut Lotti over zijn comeback in Trends n “Een sollicitatievideo is minder sec, en veelzeggender. Op papier kan je dan wel schrijven dat je een levendig persoon bent, maar op video kun je dat ook meteen tonen. Je toont met een beeld veel sneller je karakter, je uitstraling en voorkomen.”

VDAB-woordvoerster Shaireen Aftab in Het Nieuwsblad

14

Solden kunnen levensgevaarlijk zijn, ondervond het Franse Intermarché, waar ze de grote potten Nutel­ la voor amper 1,4 euro in plaats van 4,5 euro aanboden.

Wat prompt tot woelige vechtpartijen in de winkel leidde, inmiddels bekend onder de naam Nutella-rellen. Het stof was nog niet gaan liggen of er werden grote Pam­ pers-verpakkingen aangeboden, ook met een korting van liefst 70 procent, wat tot een nieuwe bestorming leidde. Op de sociale media scoorde komiek Anthony Joubert een fikse hit met het chanson “1 euro pour un Nutella, je tuerais père et mère pour ça!” n Voorlopig raakt onze regering er niet uit hoeveel er belastingvrij mag bijgeklust worden in 2018. Wie op zoek is naar een lucratief bijbaantje, kan het eens proberen als bedelaar in het rijke Dubai.

Daar strijken sommige ‘schooiers’ tot 60.000 euro per maand op. Ze zoeken een ‘prooi’ uit die er rijk uitziet en hangen een hartverscheurend verhaal op over dakloze kinderen of familie in oorlogsgebied en dan wordt er stevig in de zak getast. n Schoonheidswedstrijden voor vrouwen zijn nog niet toegelaten in Saoedi-Arabië, maar bij een beauty contest voor kamelen werden 12 dieren ge­ diskwalificeerd omdat ze een Botoxbehandeling hadden gekregen. Hoewel het reglement zegt: “Kamelen die we betrappen met geneesmiddelen in de lippen, die eender waar op hun lijf geschoren of geverfd zijn of waarvan de natuurlijke vorm werd veranderd, worden niet toegelaten.” Maar met een prijzenpot van 57 miljoen dollar kan de drang om vals te spelen groot zijn. n Voor wie écht ongestraft wil valsspelen, brengt Monopoly een ‘Cheaters Edition’ uit. Spelers worden beloond als ze erin slagen om hun medespelers op allerlei manieren op te lichten, onder meer met extra ‘zeurkaarten’. Maar wie toch wordt betrapt, riskeert met een handboei aan het spelbord te worden vastgeketend. n De uitdrukking ‘een scheve schaats rijden’ zou beter ‘een scheve ski glijden’ worden, want volgens een onderzoek van Expedia bij 15.000 skiërs zou niet minder dan 1 op 5 ooit seks op de skipiste hebben gehad, zij het doorgaans nog met wat fleece om het lijf en vaak met de ski- of snowboardinstructeur/trice. En dat is dan nog tijdens het skiën: we durven ons niet voorstellen hoe hoog ze de lat leggen tijdens de après-ski. n De nieuwste vondst om 14-jarigen die duaal willen leren te laten proeven van de werkvloer heet ‘snuffelstage’, al is de vraag of je met die beeldspraak geen kandidaten afschrikt. Wellicht zullen zich meer snuffelaars aandienen in de parfumerie of de betere horeca, dan in sectoren als beerputruiming of darmslijmerijen. n

Va na fâ‚Ź 19 9!

zet jouw zaak in de schijnwerpers op hln.be/regio In 5 simpele stappen staat je advertentie online tussen het streeknieuws.

meer info op www.mediablend.be

U W M E N I N G I N M E E R DA N 14 0 T E K E N S

P RO E N C O N T R A

“Mystery calls zijn een wapen tegen discriminatie” De kans bestaat dat een sociale inspecteur zich voordoet als potentiële werknemer en binnenkort bij u solliciteert. Deze zogenaamde ‘mystery calls’ moeten de discriminatie op de arbeidsmarkt terugdringen en ervoor zorgen dat iedereen gelijke kansen krijgt. Maar zullen ze in de praktijk iets veranderen? En passen ondernemers hun aanwervingsbeleid aan?

ANNIE VAN INGELGEM

STIJN BAERT

Zaakvoerster van Dauby, deur- en raambeslag

Professor sociale economie aan de UGent

“De instelling telt, niet de nationaliteit”

“Onvoldoende ambitieus en innovatief”

“Mensen van vreemde origine krijgen in Vlaan-

“Veldexperimenten die we vijf jaar lang

deren minder kansen. Je vindt ze ook zelden in

hebben uitgevoerd op de Vlaamse arbeids-

hogere functies. Ze voelen zich geviseerd op de

markt, maken duidelijk dat discriminatie

arbeidsmarkt en daar kan ik ergens inkomen. De

nog altijd de toegang van minderheids-

invoering van de mystery calls kan hier volgens

groepen tot de arbeidsmarkt bemoeilijkt.

mij verandering brengen. Werkgevers gaan een

Leeftijd en een of andere beperking lijken

sollicitatiebrief met een vreemde naam minder

daarbij als discriminatiegronden minstens

snel weggooien.”

even relevant als etniciteit en gender. Om

“Voor ons eigen aanwervingsbeleid veranderen

discriminatie terug te dringen, moet de ver-

de mystery calls niets. Bij ons telt de instelling, de

wachte kost van deze ongelijke behandeling

wil om te groeien en te leren. Nationaliteit is bij-

voldoende hoog zijn. Wat dat betreft, geldt

zaak. We leven nu eenmaal in een multiculturele

net zoals in het verkeer: regels volstaan niet

samenleving. Zo hebben we een vertegenwoor-

als er geen ‘pakkans’ is.”

diger uit Burundi. Er zijn maar weinig ‘gekleurde’

“Ik ben dan ook een voorzichtig voorstan-

vertegenwoordigers, dus hij valt letterlijk op en

der van praktijktesten om discriminatie op

blijft bij de klanten hangen. Ook hun meertalig-

te sporen. Om een kosten-batenafweging te

heid is een voordeel. Natuurlijk gaan we niemand

overleven, moeten die wel voldoende ambi-

aanwerven in een administratieve functie als die

tieus en innovatief zijn. De praktijktesten

slecht Nederlands schrijft of spreekt. Maar dat

zoals die in de Kamer werden goedgekeurd

geldt evengoed voor Belgen met Nederlands als

lijken, op basis van wat ik er in de pers over

moedertaal.”

las, geen van beide.”

17

ELKE MAAND SCHOTELEN WE EEN NIEUWE STELLING VOOR

TEKST Sanderijn Vanleenhove

Wat denkt u er van? Laat het ons weten via onze sociale media: linkd.in/UNIZOvzw www.facebook.com/unizo @UNIZOvzw

Proximus Bizz

Een betrouwbaar netwerk is noodzakelijk voor uw zaak Bizz Mobile L > Onbeperkt bellen en sms’en > 10 GB

€ 26 € 39

excl. btw

gedurende 12 maanden

Morgane Vanhelmont Caplife-evenementenbureau, Brussel Promotie geldig van 01/02/2018 tot 02/04/2018: voor elk nieuw Bizz Mobile L- of Bizz Mobile XL-abonnement ontvangt u gedurende 12 maanden € 13 korting op de maandelijkse prijs van het gekozen abonnement, zelfs bij een eventuele prijsverandering. Deze promotie geldt niet indien het abonnement deel uitmaakt van een Proximus Pack en is niet cumuleerbaar met andere lopende promoties. De tariefplannen gelden in België en voor verplaatsingen binnen de Europese Unie, IJsland, Noorwegen en Liechtenstein (roaming), met uitzondering van de speciale nummers (voting, 0900, enz.). Roaming en onbeperkt gebruik: uitsluitend voor normaal, persoonlijk gebruik conform de algemene voorwaarden van Proximus.

Meer info op proximus.be/bizzmobile.

M I J N G E DA C H T

GILLES VANDORPE

Tournée minérale met wrange nasmaak Begin januari werd nog geklonken op het nieuwe jaar en een goede gezondheid, begin februari startte een campagne om een maand geen alcohol te drinken. Vorig jaar was de actie een groot succes, maar ik betwijfel of veel drankenhandelaars eraan meededen.

Niet omdat ze tegen gezond leven zijn, wel omdat er maar wordt scherpgesteld op één aspect, namelijk het alcoholverbruik.

De drankenhandelaars voelen zich geviseerd door het mediageweld rond deze actie, en ze ondervinden er ook zakelijk de negatieve gevolgen van. Vorig jaar daalde hun omzet op alcoholische dranken met 15%. Daartegenover steeg de verkoop van water, frisdranken en fruitsappen met maar 3,3%.

Onze sector pleit voor een verantwoord alcoholgebruik, waarbij iedereen het hele jaar door verstandig omspringt met drank. We hebben dan ook een brochure gemaakt met een overzicht van alcoholvrije alternatieven, net bedoeld om de drankenhandelaar te tonen dat tal van producenten daarop inzetten.

GILLES VANDORPE is directeur van de Federatie van de Drankenhandelaars

Want de markt verandert, dat erkent iedereen. De consument wil een ruimer alcoholvrij gamma en de drankenhandelaar moet hem daarin volgen. Meer zelfs, de sector kan er zijn voordeel mee doen. Maar vorig jaar was dat zeker niet het geval, en het is maar de vraag of de alcoholvrije alternatieven dit jaar dat verlies aan

FOTO Studio Dann

omzet kunnen compenseren.

“Onze sector pleit voor een verantwoord alcoholgebruik, het hele jaar door.”

Een voordeel ten opzichte van vorig jaar is wel dat alle partijen in de keten beter voorbereid zijn. Producenten hebben meer alter­ natieve dranken voorhanden en promoten die bij de consument.

Drankenhandelaars worden op hun beurt aangemoedigd om dat gamma te verdelen, horecazaken worden gestimuleerd om het aan klanten te serveren.

Maar dat garandeert natuurlijk niet dat de omzet op peil blijft. Het duurt sowieso een tijdje vooraleer wijzigende consumentenvoor­ keuren correct zijn vertaald naar een nieuw gamma, commerciële voorwaarden, stocks…

Volgend jaar misschien toch maar inzetten op een wedstrijd die de

Reacties en suggesties zijn welkom op ondernemerslijn@unizo.be

bevolking uitdaagt om meer te bewegen? Dan kunnen ze daarna hun dorst lessen met een suikervrij sportdrankje of, wie weet, een frisse pint.

19

VOOR WIE ZIJN PUZZEL OPNIEUW WIL LEGGEN

BELEGGEN IN TIJDEN VAN EFFECTENTAKS 20

DOSSIER

VERMOGENSBEHEER

Er is een nieuwe taks op effectenrekeningen. Elke particulier die zo’n rekening heeft met een waarde van meer dan 500.000 euro, zal op de volledige waarde ervan 0,15 procent belasting moeten betalen. Hoe zit dat in elkaar?

DBI-BEVEK VOOR JE VENNOOTSCHAP Wil je de cash-overschotten van je vennootschap beleggen? Dan hoef je van de effectentaks niet wakker te liggen. Die is enkel van toepassing op particulieren.

Voor de beleggingen van je vennootschap heeft het Zomerakkoord echter een andere kapitaalbelasting gebaard: de meerwaardebelas­

TEKST Frida Deceunynck

ting op aandelen.

FOTO’S Shutterstock

Vanaf 1 januari moeten bedrijven die in aandelen beleggen 25,75% belasting betalen op de meerwaarde, terwijl minwaarden niet aftrekbaar zijn.

Sinds 1 januari zijn we een vermogens­ taks rijker: de effectentaks. Die is van

Enkel als ze voor minstens 2,5 miljoen aandelen kopen van hetzelfde

toepassing op effectenrekeningen waar-

bedrijf of als ze minstens 10% van het kapitaal bezitten, is de meer-

op minstens 500.000 euro staat. De ef-

waardebelasting niet van toepassing. Maar spijtig genoeg is dat voor

fectentaks werd aangekondigd als een

veel bedrijven geen realistisch scenario. En al zeker niet als ze hun

rijkentaks, maar ook zelfstandigen die

cash-overschotten gespreid willen beleggen.

met zo’n effectenrekening bijvoorbeeld hun pensioen willen aanvullen, zullen

Als reactie daarop bieden banken en beurshuizen hun bedrijfsklanten

ermee te maken krijgen.

al volop oplossingen aan onder de vorm van een zogenaamde DBI-be-

Zware lasten voor beleggers

vek. DBI-beveks lieten in het verleden al toe om te ontsnappen aan de roerende voorheffing; ze bieden onder dezelfde voorwaarden vanaf nu

Alles bij elkaar beginnen de fiscale las-

ook een uitweg voor de meerwaardebelasting. Zo maakt een DBI-be-

ten en heffingen op spaargeld hiermee

vek voor kleine vennootschappen mogelijk wat voor rijke onderne-

behoorlijk op te lopen in ons land. Een

mingen al langer kon.

kort overzicht: bij aankoop van een belegging moet je beurstaks betalen. Het

Deze fondsen hanteren een langetermijnhorizon en beleggen voorna-

tarief voor aandelen is vanaf dit jaar

melijk in familiaal geleide holdings. De beleggingsvoorwaarden om

opgetrokken tot 0,35%, wat de hoogste

onder het DBI-regime te vallen, zijn wel streng. Zo mogen DBI-beveks

transactietaks voor aandelen is in de

enkel beleggen in bedrijven die een normaal belastingregime onder-

hele wereld. Verkoop je de aandelen la-

gaan en die niet gevestigd zijn in een belastingparadijs.

ter opnieuw, dan betaal je voor de tweede maal beurstaks. Tussenin moet je van je ontvangen dividenden (boven de grens

Schenkingen doen uitsluitend om de effectentaks te ontwijken, is geen goed idee

van 640 euro) 30% roerende voorheffing

Niet alles valt eronder

afdragen. En daarbovenop komt vanaf

Het mag dan ook niet verwonderen dat

nu 0,15% effectentaks.

beleggers volop nadenken hoe ze hun

Dat tarief mag dan peanuts lijken, alles

puzzel kunnen leggen nu ze rekening

bij elkaar staat ons land volgens de OESO

moeten houden met de effectentaks.

nu op de vierde plaats wat betreft be-

Een eerste alternatief ligt voor de hand.

leggingsbelastingen. Alleen in Canada,

Sommige spaar- en beleggingsproduc-

Frankrijk en Groot-Brittannië worden

ten vallen namelijk niet onder de taks.

beleggers nog zwaarder belast.

Op dat lijstje staan spaar- en termijnre-

21

DOSSIER

VERMOGENSBEHEER

keningen, pensioenspaarbeleggingen

maar staan ingeschreven in het aan-

voeten sowieso al gegeerd bij beleggers,

en verzekeringsbeleggingen. Goed om

deelhoudersregister van het bedrijf. Het

en ze zullen door de invoering van de ef-

weten is dat zowel tak 21-rekeningen

bekendste beursgenoteerde voorbeeld in

fectentaks wellicht nog aan populariteit

(met een gewaarborgd rendement) als

ons land is Solvac, de familiale holding

winnen. Switch je enkel naar vastgoed

tak 23-beleggingen (die gekoppeld zijn

boven de chemiereus Solvay. Ook aan-

om fiscale redenen, dan is het oppassen

aan beleggingsfondsen) vrijgesteld zijn

delen van familiebedrijven blijven op die

geblazen. De fiscale druk op vastgoed

van de effectentaks. Sinds de aankondi-

manier veelal gespaard van de nieuwe

is immers evenmin van de poes. Denk

ging van de taks stellen bankiers hier-

taks.

maar aan de registratierechten bij aan-

voor een verhoogde belangstelling vast.

Aandelen op naam

Vastgoed: vooraf nadenken

koop, de jaarlijks weerkerende onroerende voorheffing, aangifte in de perso-

Last but not least kun je ook nog al-

nenbelasting, enz… Ga dus niet over één

Daarnaast is de taks evenmin van toe-

tijd vastgoedbeleggingen doen. Op-

nacht ijs en weeg alles goed tegen elkaar

passing op aandelen op naam. Die staan

brengsteigendommen en vastgoedin-

af. Nu vastgoed behoorlijk prijzig begint

immers niet op een effectenrekening,

vesteringen waren door de lage rente-

te worden, is dat des te belangrijker.

Rekening op twee namen

Een DBI-bevek maakt voor kleine vennootschappen mogelijk wat rijke ondernemingen al langer konden 22

Maar misschien hoef je je beleggingen zelfs niet te herschikken. In sommige gevallen kan het bijvoorbeeld al volstaan om de effectenrekening mee op naam van je partner te zetten. Bij

ING Private Banking, maar vooral

Voss Banking

Wim Voss, Managing Director NewWorld

Met passie en inzicht bouwde Wim Voss de voorbije 20 jaar het brand activation- en eventbureau NewWorld uit tot een waar succesverhaal. Diezelfde kwaliteiten vindt hij terug bij zijn ING Private Banker als het over zijn vermogen gaat.

Ook u kan kennismaken met de heel persoonlijke aanpak van ING Private Banking op ing.be/privatebanking

Aanbod voor bank-, financiële en/of verzekeringsdiensten, onder voorbehoud van aanvaarding door ING België (of in voorkomend geval door de betrokken verzekeringsmaatschappij) en mits wederzijds akkoord. Voorwaarden en modaliteiten (reglementen of algemene voorwaarden, tarieven en andere bijkomende informatie) zijn beschikbaar in alle ING-kantoren en op www.ing.be. ING België nv – Bank /Kredietgever – Marnixlaan 24, 1000 Brussel – RPR Brussel – BTW BE 0403.200.393 – BIC: BBRUBEBB – IBAN: BE45 3109 1560 2789. Verzekeringsmakelaar ingeschreven bij de FSMA onder het nr.12381A. Verantwoordelijke uitgever: Marie-Noelle De Greef – Sint-Michielswarande 60, B-1040 Brussel.

Denkt u aan een nieuwe bedrijfswagen?

Vraag nu uw krediet aan tegen een scherp en persoonlijk tarief.

Binnen

24 u antwoord.

Vraag uw zakelijke krediet aan op

kbc.be/ondernemen/bedrijfswagen

DOSSIER

VERMOGENSBEHEER

De effectentaks in de praktijk 1

moet je hiervan een overzicht bezorgen. In 2018 zijn

Hoe hoog is de effectentaks?

De taks bedraagt 0,15% en is van toepassing op

er uitzonderlijk maar drie meetmomenten (31 maart,

effectenrekeningen waarop minstens voor 500.000

30 juni en 30 september), maar vanaf 2019 zullen er

euro aan geviseerde beleggingen staan. Wordt deze

telkens vier meetmomenten zijn (31 december, 31

grens overschreden, dan wordt de taks berekend

maart, 30 juni en 30 september).

vanaf de eerste euro die op de rekening staat.

5 2

3

Welke beleggingen worden geviseerd

Hoe zit het met effectenrekeningen op twee namen?

door de effectentaks?

Bij rekeningen op twee namen gaat de bank ervan uit

De effectentaks geldt voor beleggingsfondsen,

dat de beide titularissen elk voor de helft eigenaar zijn

obligaties (zowel beursgenoteerde als niet-beurs-

van het tegoed. Staat er bijvoorbeeld 800.000 euro op

genoteerde), kasbons, warrants en aandelen.

een rekening, op naam van twee echtgenoten, dan

Niet-beursgenoteerde aandelen vallen enkel onder de

worden ze beide geacht 400.000 euro te bezitten - en

taks als ze op een effectenrekening staan.

wordt de taks niet ingehouden.

Hoe wordt de effectentaks geïnd?

Staat diezelfde rekening op naam staan van één

De regering mikt maximaal op de bevrijdende

van de echtgenoten, dan wordt de taks automatisch

bronheffing. Voor effectenrekeningen met meer

ingehouden op het volledige tegoed (1200 euro).

dan 500.000 euro aan beleggingen gebeurt dat

Correcties achteraf zijn mogelijk als in het

automatisch. Heb je verschillende ‘kleinere’ effec-

huwelijkscontract een andere verdeling werd

tenrekeningen met een totaal saldo van 500.000 euro

overeengekomen.

of meer, dan kun je de taks op vrijwillige basis laten inhouden door de bank. Doe je dat niet, dan zul je zelf

6

Moet ik als naakte eigenaar van een

aangifte moeten doen via MY Minfin en moet je de

effectenrekening effectentaks betalen?

taks spontaan betalen. De bank zal je hiervoor een

Ben je als naakte eigenaar de titularis van de

overzicht bezorgen.

rekening, dan wordt je aandeel in de rekening bepaald door de belastbare waarde te delen door het aantal

4

titularissen. Staat een effectenrekening met een

Hoe wordt de waarde van mijn effectenrekening bepaald?

waarde van 800.000 euro bijvoorbeeld op naam van

De belastbare periode loopt van 1 oktober tot 30

zowel een naakte eigenaar als de vruchtgebruiker,

september. Op het einde van ieder kwartaal wordt de

dan worden beide geacht om 400.000 euro te bezitten

waarde van de portefeuille berekend en vervolgens

en wordt de taks niet ingehouden. Ook hier zijn

wordt daarvan het gemiddelde berekend. De bank

correcties achteraf mogelijk.

rekeningen op twee namen gaat de

een verhoogde interesse voor schen-

te starten.

bank er namelijk vanuit dat de beide

kingen vast sinds de aankondiging van

Private bankiers waarschuwen wel voor

titularissen elk voor de helft eigenaar

de effectentaks. Ook dat is immers een

de antimisbruikbepaling. Wil je de ef-

zijn van het tegoed. Dan wordt de ef-

efficiënte manier om het tegoed op

fectentaks ontlopen door een deel van

fectentaks pas ingehouden vanaf een

een effectenrekening naar beneden te

je vermogen weg te schenken, zorg er

tegoed van 1 miljoen euro. (Zie ook ka-

krijgen. Schenkingen die uitsluitend

dan voor dat je niet te veel mechanis-

derstuk hierboven.)

bedoeld zijn om de effectentaks te ont-

mes inbouwt om controle te behouden.

wijken, zijn weliswaar geen goed idee;

Gegeven is gegeven, redeneert de fis-

maar had je toch al plannen in die rich-

cus. Wie dat niet respecteert, riskeert

ting, dan is dit het moment om daarmee

tegen de lamp te lopen.

Schenkingen Tot slot stellen private bankiers ook

25

TOM COPPENS, PROFESSOR STEDENBOUW

“Er is meer dan genoeg bedrijfsruimte” TEKST Herman Van Waes – FOTO Pat Verbruggen

In oktober kiezen we nieuwe gemeenteraden. Uit gesprekken met leden, lokale verenigingen en sectororganisaties kwam UNIZO tot vier ondernemersprioriteiten: bereikbaarheid, samenwerking, faire fiscaliteit en ruimte om te ondernemen. Onder het motto ‘Denk globaal, koester lokaal’ wil UNIZO die onder de aandacht van lokale politici brengen.

In komende ZO Magazines diepen we die thema’s uit.

Deze keer: ruimtelijke ordening. Hoe aantrekkelijk is de kern? Wat met leegstand? Is er plaats voor wie wil groeien? We klopten aan bij Tom Coppens, professor Stedenbouw aan de UAntwerpen.

En we gingen kijken in Ronse, dat bewijst dat een heldere visie wonderen kan doen.

Een recent Vlaams decreet geeft de

Wordt de zogenaamde betonstop te­

gemeenten meer armslag. Is dat een

gen 2040 een beperking voor onder­

goede zaak, ook voor de onderne­

nemers met uitbreidingsplannen?

mers?

“Die betonstop betekent dat er geen

Tom Coppens: “Lokale bestuurders

‘juridisch aanbod’ van bouwgrond of

kennen best de ruimtelijke noden

bedrijfsruimte bijkomt en dat een deel

van hun ondernemers. Dat zou meer

van het bestaande aanbod niet meer

maatwerk moeten mogelijk maken,

zal bebouwd worden. Maar er is al een

maar dan wél transparant en binnen

overschot. De voorbije jaren werden

een duidelijk kader van de Vlaamse

heel wat nieuwe gronden aangesne-

overheid. Gemeentelijke autonomie

den voor bedrijventerreinen, met tel-

leidde er in het verleden al toe dat er

kens een reserve van drie tot vijf keer

steeds meer ruimte werd ingenomen,

de behoefte. Elke gemeente mocht

en dat is niet de bedoeling. Lokale

een mini-KMO-zone aanleggen (klei-

bestuurders hebben het heel moeilijk

ner dan 5 hectare), wat tot een enorm

om ‘nee’ te zeggen tegen hun kiezers,

versnipperd aanbod leidde. Geregula-

ook tegen bedrijven die willen uit-

riseerde zonevreemde bedrijven wer-

breiden. De afweging is snel gemaakt:

den op zich al kleine bedrijventerrein-

ga ik me nu ten dienste stellen van

tjes, die men beter had laten uitdoven.

die burger of van een abstract begrip

Misschien zijn er lokaal nog tekorten,

als ‘een goede ruimtelijke ordening

maar in zijn geheel is er zeker meer

voor toekomstige generaties’?”

dan genoeg bedrijfsruimte.”

26

G E M E E N T E R A A D S V E R K I E Z I N G 2018

RUIMTELIJKE ORDENING

voor activiteiten met hinder voor de

sturen, op zoek naar inkomsten, zul­

omgeving. Vandaag zie ik op KMO-zo-

len de open ruimte blijven aansnijden.

nes hotels, detailhandel, zelfs verzeke-

“Vandaag hangt ongeveer 50% van de

ringskantoren.”

financiering van gemeenten af van het aantal bedrijven en inwoners op hun

Ondernemers die in de kern bleven,

grondgebied. Krimpende plattelands-

klagen vaak dat die niet aantrekkelijk

gemeenten willen volop bijbouwen om

en bereikbaar is.

bewoners aan te trekken. Ik hoorde

“Dat heeft vooral te maken met par-

een burgemeester zeggen: ‘We trekken

keerbeleid, voetgangerszones, circu-

zoveel mogelijk bewoners en bedrijven

latieplannen… Meestal stuit een voet-

aan, dan kunnen we een zwembad fi-

gangerszone op verzet van de handel,

nancieren!’ Het Ruimtelijk Structuur-

maar waar ze werd ingevoerd wil nie-

plan Vlaanderen wilde de bewoning

mand terug naar vroeger. Al heb ik nog

meer bundelen in de kernen. Maar te-

geen studie gezien die een eenduidig

gen het afschaffen van woonuitbrei-

verband legt tussen de invoering van

dingsgebieden in plattelandsgemeen-

voetgangerszones en de omzet van de

ten kwam zoveel protest dat er algauw

handel.”

een versoepeling kwam.”

“Het is ook een kwestie van moedi-

“Gemeenten met een goede ruimtelijke

ge keuzes maken, je kerngebied en je

ordening zouden daar financieel voor

randgebied afbakenen, en beslissen

beloond moeten worden; steden zullen

welke activiteiten daar wel of niet zijn

dan weer zeggen dat zij ándere kosten

toegestaan. Wie investeert in de kern,

hebben. Er zijn ook nog de indirecte

moet geen baanwinkels gaan toelaten.

kosten van een slechte ruimtelijke orde:

De handel in Sint-Niklaas betaalde de

files, slechte luchtkwaliteit, lawaai,

prijs van het shoppingcentrum buiten

fijn stof, overstromingen... Men heeft

de stad, hoewel studies geen negatief

becijferd dat een laat-maar-waaien-

effect hadden voorspeld. Gemeenten

beleid 33 miljard zou kosten. Het blijft

vallen vaak voor de extra tewerkstel-

psychologisch moeilijk om nu kosten te

ling, maar vergeten dat dit te koste gaat

maken die op lange termijn die factuur

van de handel op andere plaatsen.”

doen dalen.”

combinatie van functies: wonen, de­

Volgens uw collega professor Be­

Zijn fusies een oplossing? Of bovenlo­

tailhandel,

stuurskunde in Gent, Filip de Rynck,

kale samenwerking?

openbare voorzieningen...

zal er van de betonstop niet veel in

“Gemeentelijke diensten voor ruimte-

“Ik vind dat een fantastisch idee. Helaas

huis komen. Armlastige gemeentebe­

lijke ordering moeten in de toekomst

Het concept ‘Bedrijvige Kern’ van UNIZO wil in centra streven naar een diensten,

ambachten,

zorgde dat ruime aanbod aan bedrij-

heel andere dingen kunnen dan van-

venterreinen mee voor een leegzuigef-

daag. Er is meer knowhow nodig dan

fect, weg van de kern. In 2000 zat nog

simpelweg

80% van de bedrijven in woongebied.

toetsen aan de wetgeving. Ambtenaren

Maar heel wat ondernemers verkoch-

zullen zelf moeten nadenken over het

ten hun pand in de kern voor veel geld

lot van een bedrijfssite die leeg komt

aan bouwpromotoren voor woningen,

te staan, in de plaats van te wachten op

en trokken zelf naar een ‘goedkopere’

voorstellen van projectonwikkelaars. In

bedrijfsverkaveling, makkelijker be-

een grote stad als Antwerpen kan men

reikbaar en zonder last met de buren.

daar vijftig mensen opzetten, in een

Die tendens ondermijnt de vermenging

kleine gemeente is zoiets moeilijk te

van activiteiten in de kern. Daarvoor

organiseren. Vaak is het de verdienste

moet men een strikter onderscheid ma-

van een paar gedreven ambtenaren in

ken tussen activiteiten die wel of niet

gemeenten als Deinze, Ronse of Kortijk,

‘verweefbaar’ zijn met woongebied, en

als er toch mooie projecten tot stand

bedrijventerreinen vooral bestemmen

komen.“ 27

vergunningsaanvragen

Schepenen Brigitte Vanhoutte en Jan Foulon: “Zichtbare bedrijvigheid in de kern willen we graag subsidiëren.”

VAN LEEGSTAND TOT BLOEIENDE MIDDENSTAND

Ronse pakt het aan 28

G E M E E N T E R A A D S V E R K I E Z I N G 2018

RUIMTELIJKE ORDENING IN RONSE

Een verloederde stadskern omturnen tot een bruisend centrum, het lukt soms. Ronse kreeg in 2002 al van UNIZO de titel ‘Laureaat Ondernemende Gemeente’. Maar het werk is nooit af: “Blijven vasthouden aan je strategische visie én creatief inspelen op nieuwe evoluties”, adviseren schepenen Jan Foulon en Brigitte Vanhoutte.

TEKST en FOTO’s Herman Van Waes

Eind vorige eeuw was het droevig gesteld met de ooit rijke textielstad Ronse. Met de teloorgang van de traditionele textielindustrie verdween veel lokale tewerk-

Wat we kunnen leren van Ronse 1

Hou vast aan een langeter­ mijnvisie, maar geef ruimte aan initiatieven die inspelen op een gewijzigd economisch klimaat.

2

Maak van je nadelen voordelen: veel leegstand geeft ook veel creatieve kansen, een afgelegen ligging betekent ook weg van de files.

3

Werk samen waar mogelijk, met de private sector en/of met omliggende gemeenten en steden.

4

Ga niet voor de subsidies omwille van de subsidies, maar omdat een project past in je visie.

5

Zorg dat gemeentelijke diensten die met ruimtelijke orde te maken hebben (milieu, lokale economie, duurzaam­ heid, mobiliteit…) samen en niet naast mekaar werken.

stelling en koopkracht, bewoners ontvluchtten de stad, en wat overbleef was een levenloze kern. Handelaars in het centrum kregen het moeilijk om te overleven en sloten hun deuren. Jan Foulon, schepen van Ruimtelijke Ordening: “Die massale leegstand is achteraf ook een troef gebleken, want die bood heel wat kansen op herbestem-

de echte kern, met klassieke han-

ming. Zo hebben we van een na-

delszaken. De B-zone werd een

deel een voordeel kunnen maken.

overloopzone met ‘zichtbare be-

Begin deze eeuw waren we een van

drijvigheid’.

de eerste steden met een strate-

schepen van Lokale Economie: “Dat

gisch plan, op basis van een sterk-

betekent dat de bezigheden zicht-

te-zwakteanalyse. We waren ook

baar moeten zijn in het straatbeeld.

bij de pioniers om een centrum-

Zo is het een vereiste dat het gelijk-

manager aan het werk te zetten.”

vloers aan de straatkant overwegend

“Als provinciestadje met 26.000

doorzichtig beglaasd is. Dat kan een

inwoners hadden we niet de mid-

hondentrimsalon zijn, maar ook een

delen van een grote stad, maar

logo­pediste of een ICT-bedrijfje.”

we konden ons recht op voorkoop

In de C-zone ligt de klemtoon op het

gebruiken om grote textielsites

wegwerken van leegstand. Daar zijn

te verwerven, en krotwoningen

alle bestemmingen toegestaan, maar

Brigitte

Vanhoutte,

konden we via sociale projecten

pas als ze commercieel zijn of zicht-

renoveren. In 2014 hebben we alle

baar bedrijvig, kun je er subsidies

panden die de stad zo bezat onder-

voor krijgen.

gebracht in een extern stadsont-

Brigitte Vanhoutte: “Zo zijn er nog

wikkelingsbedrijf.”

maatregelen. Wie in een leegstaand

Een miljoen subsidie voor handel

pand in het commercieel centrum een handelszaak begint of ombouwt, kan rekenen op een subsidie van 30%

Het fundament van dat strategisch

van de kosten van de heropbouw,

plan is de consequente afbakening

renovatie of herinrichting, met een

van drie gebieden. De A-zone werd

maximum van 12.500 euro. Hande-

29

SYNDICUS, BEN JIJ AL IN DE KBO GEREGISTREERD? Ben je syndicus van een Vereniging van Mede-Eigenaars of van meerdere VME’s?

Dan ben je vanaf 1 april 2018 wettelijk verplicht om je benoeming als syndicus te registreren in de Kruispuntbank van Ondernemingen.

De makkelijkste manier om dit in orde te brengen is via Zenito.

WWW.KBO-REGISTRATIE-SYNDICUS.BE SYNDICI@ZENITO.BE - 03/204.19.02

G E M E E N T E R A A D S V E R K I E Z I N G 2018

RUIMTELIJKE ORDENING IN RONSE

Competente mensen

van pleintjes in een autoluwe zone, met

We wandelen door de Peperstraat, die de

plaats voor evenementen en horeca. Ons

winkelas verbindt met de Grote Markt en

mobiliteitsplan ontmoedigt nu al de ver-

het stadhuis. Jan Foulon: “Vijf jaar ge-

keersstroom die daar anders doorkwam.”

leden was dit een dode straat. Van de zes leegstaande panden wilde een project-

Ruimte voor groot en klein

ontwikkelaar er vier. We spoorden hem

Ronse heeft zo’n 9000 arbeidsplaatsen,

aan om met alle zes iets te doen. Ze zijn

en dat mogen er meer worden. Toen de

nu allemaal ingevuld met appartemen-

provincie Oost-Vlaanderen zocht naar

ten én met handel. Als overheid moet je

bedrijventerreinen stelde de stad zich

dingen in gang steken, maar de priva-

meteen kandidaat. Jan Foulon: “Want

te sector moet volgen. Niet omgekeerd:

we wilden onze grotere bedrijven hier

bouwpromotors die zien waar we mee

houden en andere aantrekken. De oude

bezig zijn, ruiken kansen en kopen nu

industriezone Klein Frankrijk was volzet

al panden op. We gaan erover waken dat

en we ontwikkelen nu – samen met SOL-

daar ook iets mee gebeurt.”

VA (een intergemeentelijk samenwerkingsevenwicht

verband voor Zuid-Oost-Vlaanderen, red.)

laars kunnen ook subsidies krijgen als

tussen ons commercieel centrum en de

- een bedrijventerrein van 48 ha, Pont-

ze in de A-zone hun zaak herinrichten,

periferie staat voorop in onderhandelin-

West. Daarvan is al 17 ha bouwrijp en ver-

de gevel of het pand renoveren, of twee

gen met projectontwikkelaars. Komen

gund aan bedrijven. Voorwaarde is dat ze

panden samenvoegen. We komen zelfs

er voorstellen die daar tegen ingaan, dan

jobs creëren. Opnieuw willen we hier een

tussen in de verhuiskosten van wie zijn

zullen we ons verzetten. Dus een gebouw

nadeel ombuigen in een voordeel: Ronse

winkel verplaatst naar het centrum.”

afbreken en er een woonblok zetten kan

ligt zogezegd ver weg van alles, maar niet

“Met ons Pop-upconcept willen we huis-

niet, er moet ook winkelruimte voorzien

voor Vlaamse bedrijven die op de Waalse

eigenaars en beginnende ondernemers

zijn. We hebben zwaar geïnvesteerd in

markt mikken. Voor hen zijn we wél cen-

samenbrengen in een databank, zodat ze

zeven competente mensen op de dienst

traal, en zonder files.”

een pop-uphuurovereenkomst kunnen

stedenbouw, en dat rendeert. De diensten

Brigitte Vanhoutte: “Kleinere KMO’s

afsluiten voor maximum 1 jaar. Tegelijk is

stedenbouw, milieu, duurzaamheid, mo-

kunnen terecht op de site Delbar, die door

er een leegstandsheffing voor wie hard-

biliteit en lokale economie werken trou-

de stad is gerenoveerd. Daar zijn ate-

nekkig een pand laat verkommeren of het

wens niet naast mekaar, maar samen. Zo

enkel als investeringsvehikel ziet.”

weten potentiële investeerders snel waar

“Sinds 2002 hebben we al meer dan een

ze aan toe zijn.”

miljoen euro uitgedeeld aan ruim hon-

Jan Foulon: “Andere steden kunnen in-

derd handelszaken. De leegstand is te-

spireren, maar je moet steeds de vertaal-

ruggebracht van 22 naar 11 procent, wat

slag maken naar je eigen stad. Trends zo-

natuurlijk nog altijd 11 procent te veel is.”

als pop-ups vragen een aanpassing van je

Brigitte

Vanhoutte:

“Het

oorspronkelijke plan. Aanvankelijk was er maar in twee zones horeca toegelaten, nu kan horeca (zonder nachtvergunning) zich ook vermengen met winkels in de kern. Zoals een kapsalon dat tegelijk koffiebar is, of een café dat ook reisbureau en muziekwinkel is.”

“Of de oude Sint-Martinuskerk, die vandaag De Passage heet en waar je zowel trendy horecazaken als speciaalzaken voor foodies vindt. Het gerestaureerde gebouw, met dank aan een Ronsische mecenas, is nu een eventlocatie in het stadsdeel De Vrijheid dat we aan het ontwikkelen zijn.”

“De Vrijheid wordt een aaneenschakeling 31

BRIGITTE VANHOUTTE

“De leegstand is teruggebracht van 22 naar 11 procent.”

JAN FOULON

“Nadelen buigen we om in voordelen. Ronse ligt zogezegd ver van alles, maar niet voor de Waalse markt.”

G E M E E N T E R A A D S V E R K I E Z I N G 2018

RUIMTELIJKE ORDENING IN RONSE

startend IT-bedrijfje groeide daar uit tot

Faciliteiten maken het moeilijk

een KMO van 16 mensen. Die vond dan

Wie een economische activiteit start in

weer een plaats in ons nieuwe Textiel­

Ronse krijgt vanaf 2010 de gemeente-

risme Vlaanderen van 522.000 euro kun-

incubatiecentrum TIO3, een voormalig

lijke belastingen van de eerste twee jaar

nen we een nieuw onthaal- en belevings-

hospitaal, dat we hebben vernieuwd met

terugbetaald. Zoals de meeste onderne-

centrum bouwen. We willen de poort

Europese subsidies.”

mers vinden ook die van Ronse de be-

naar de Vlaamse Ardennen worden. We

Jan Foulon: “De vraag die we vaak horen

lastingdruk vrij hoog. Er bestaat nog be-

hebben ook veel mooie B&B’s, die maan-

is: ‘Waar haal je de middelen?’ Dat is een

lasting op drijfkracht, en die willen ze zo

delijks onderling overleggen. Dat draait

geschakeerd verhaal. Ronse was een rij-

gauw mogelijk afgeschaft zien. Nog een

heel goed, ze geven nu boekingen spon-

ke stad waar de overheid heel wat panden

pijnpunt in de financiering van de stad:

taan aan mekaar door.”

bezat. Vorige besturen maakten weinig

Ronse moet alleen blijven.

“Je stad toeristisch op de kaart zetten is

schulden, maar investeerden weinig, en

Jan Foulon: “Als het aan ons lag, waren

één ding, maar als het gaat om de Vlaam-

dat zijn we vanaf 2000 wél volop begin-

we al lang gefusioneerd met omliggen-

se Ardennen, werken we samen met Ou-

nen doen. Eigenaars waren blij dat we

de gemeenten tot een stad van 50.000

denaarde of Geraardsbergen. We probe-

voor een appel en een ei hun leegstaande

inwoners, die als centrumstad zou gefi-

ren nu Ronse voor de derde keer gaststad

fabriek overnamen.”

nancierd worden. Maar we zijn een facili-

van het WK Wielrennen te maken. De vo-

“Waarvoor je subsidies kan krijgen,

teitengemeente, omringd door Wallonië.

rige keren gaf dat telkens vuurwerk (Be-

moesten we zelf uitvissen, we hebben

Dan zouden die andere gemeenten ook

noni Beheyt versus Rik Van Looy! Criqui-

daar geen specialisten voor zoals een

faciliteiten moeten krijgen, dus vergeet

elion versus Bauer!), het zou een enorme

grote stad. Een fout die je niet mag ma-

het maar.”

boost zijn.”

ken, is een project opzetten omdat er toe-

Toch wordt er verder gekeken dan de

vallig subsidies aan vasthangen. Je moet

stadsgrenzen. Schepen Brigitte Van­

blijven vertrekken vanuit je eigen strate-

houtte heeft ook toerisme onder haar

gisch plan.”

vleugels: “Dankzij een subsidie van Toe-

liers, opslagruimtes en kantoren. Een

Ondertussen aan de andere kant van het land

De kern hertekenen met ‘imagineering’ De bedrijvige stads- of gemeen-

hebbenden, de provinciale dienst

gineering? De methode vertrekt

tekern van de toekomst is meer

Economie en UNIZO om op maat

niet van de problemen of van wat

dan een handelskern. Het is een

van de gemeente een nieuw pro-

experts vinden, maar kijkt naar

omgeving waar er plaats is voor

fiel te tekenen voor de kern.

de sterke punten die inwoners,

ondernemen, publieke dienst-

Deze imagineering-methode zal

ondernemers en bezoekers erva-

verlening, vrije beroepen, kunst

starten in Beringen, Bilzen, Leo­

ren. Op basis daarvan wordt een

en cultuur, en huisvesting. De

poldsburg,

DNA-profiel bepaald dat past bij

provincie Limburg en UNIZO,

en Tongeren, en eindigt in juni

de gemeente.

samen

University,

2018. Dan moet er een duidelijke

Daarna krijgen inwoners en on-

bieden tien Limburgse gemeen-

positionering van elke gemeente

dernemers

ten een traject aan om tot zo’n

op tafel liggen, plus een helder en

bestuur werkt vooral ondersteu-

vernieuwde bedrijvige kern te

gedragen actieplan om het waar

nend. Ondernemers en het lokaal

komen.

te maken. In 2019 is het de beurt

beleid werken dus nauw samen

Retaildeskundigen gaan aan de

aan vier andere gemeenten.

aan een vernieuwende, duurza-

slag met het bestuur, belang-

Wat is er zo bijzonder aan ima-

me uitkomst.

met

Breda

Lommel,

32

Maaseik

het

initiatief,

het

Wil je graag een hand extra?

Als werkgever in de zelfstandige kleinhandel kom je al snel handen te kort. Geschikt personeel vinden valt niet altijd mee. Daarom steekt het Sociaal Fonds N° 201 je een handje toe.

Bied een langdurig werkloze, deeltijds leerplichtige, tijdelijk werkzoekende of laaggeschoolde een bediendecontract aan en wij belonen je hiervoor met een forfaitaire premie.

DIEN NU ONLINE JE PREMIEAANVRAAG IN:

www.sociaalfonds201.be Geef met onze steun iemand uit een risicogroep een kans en geef je zaak extra dynamiek met een gemotiveerde nieuwe werkkracht!

SOCIAAL FONDS N° 201 Belgische Confederatie van de Broodbakkerij - Banketbakkerij CSC

Chocoladebewerking IJsbereiding (B.B.C.I.) v.z.w.

Confédération belge de la Boulangerie - Pâtisserie Chocolaterie - Glacerie (B.P.C.G.) a.s.b.l.

Nieuw CM-voordeel psychotherapie voor volwassenen

Gezond zijn is meer dan fysiek welzijn. Gezond ben je ook in je hoofd en in je hart.

Als gezondheidsfonds zet CM in op alle aspecten van gezondheid. Daarom betaalt CM nu ook psychotherapie voor volwassenen terug: • Tot 120 euro (180 euro met verhoogde tegemoetkoming) bij 12 zittingen voor volwassenen. • Tot 360 euro (540 euro met verhoogde tegemoetkoming) bij 12 zittingen voor jongeren.

Meer info en voorwaarden: www.cm.be/psychotherapie

E X P E RT I S E H ET BEST E A DV I ES

“Voorwaarts mars” “Eind vorig jaar mochten we met Restaurant Boury onze tweede

kan ik dat advies meer dan ooit gebruiken. Want het vergroot­

Michelinster in ontvangst nemen. En ja, dat voelt nog even spe­

glas waarmee de gasten komen eten, is weer wat aangescherpt.

ciaal als de eerste. Het advies dat me naar die ster geleid heeft?

En de marge voor een schoonheidsfoutje weer wat kleiner. De

Dat kreeg ik van Sergio Herman en Peter Goossens toen ik werk­

druk die daarbij komt kijken, neem ik er maar al te graag bij.

te bij Oud Sluis en Hof van Cleve. Dat je niet te snel tevreden

Die verhoogt mijn focus en wapent me indirect voor de andere

moet zijn met wat je vandaag bereikt, maar beter uitkijkt naar

uitdagingen waarmee horeca-ondernemers te maken krijgen:

wat je morgen nog kan overtreffen. Houd je oog op de toekomst,

personeelslasten, administratieve rompslomp… Ik leg mijn lat

niet op het heden. Je moet op zoek naar nieuwe manieren om bij

ook niet ineens te hoog, maar elke dag wel een beetje hoger. En

te blijven, en om je te onderscheiden. Dat is niet evident in een

ik kijk niet naar wat ik bereikt heb, maar naar wat ik binnen

sector die zo snel verandert. Met twee sterren achter onze naam

twee jaar wil bereiken. Voorwaarts mars.”

35

TEKST Paulien Coenaerts FOTO Zoom Zone

HET BESTE ADVIES VAN TIM BOURY VAN RESTAURANT BOURY

ZIN IN EEN KROKAN 36

BI JZON DER N EMEN D

L I T T L E F OOD, K L E I N G E D I E RT E

Een miljoen insecten, krioelend, springend en zelfs vliegend in een verzengende hitte. Ik was er niet zo happig op, maar voor Nikolaas Viaene is het dagelijkse kost – letterlijk. Want het bedrijf Little Food verwerkt maandelijks zo’n 400 kilo krekels tot allerlei lekkers.

TEKST Paulien Coenaerts FOTO’S Pat Verbruggen, portret Dieter Telemans

Bij het binnenkomen in Little Food word ik overvallen door een niet thuis te brengen geur. Dat is de geur van kre­ kels, zo blijkt. Duh. Bedrijfsleider Ni­ kolaas Viaene leidt me langs de keuken waar de chef-kok de krekels schudt en blancheert, via de bureauruimte waar nieuwe strategieën worden uitgedacht, naar de krekelkwekerij. Als ik tijdens onze tocht zeg dat ik het warm heb, be­ gint Nikolaas te lachen. “Wacht maar”, zegt hij en opent de deur naar waar het allemaal gebeurt. In de kwekerij hangt een constante temperatuur van 30 graden. Warm dus. En daar zitten ongeveer een miljoen krekels rond te kruipen en zelfs te springen, waardoor je af en toe ook moet springen om ze te ontwijken. Ik voel het overal kriebelen.

En dan weet ik nog niet dat er na afloop van het interview een ontsnapt souve­

TE KREKEL? 37

nir zal rondspringen in mijn auto.

deze hangar omvormen tot krekelkwekerij. En voor het eerst konden we onszelf een loon uitbetalen.”

“We kweken nu zo’n 400 kilo krekels per maand, op termijn kan dat 2 ton worden. Maar daarvoor moeten we eerst alles automatiseren (water en eten geven, oogsten… ) en opschalen. We zijn aan een volgende investeringsronde bezig in de vorm van een converteerbare lening die ons moet helpen bij die schaalvergroting. Pas dan kunnen we denken aan rendabiliteit. Als je binnen een maand terugkomt, zal het hier een heel ander verhaal zijn.”

België op kop, waar gaan we dat schrijven?

“Het Federaal Voedselagentschap heeft zijn zegen gegeven: we mogen insecten tot voeding verwerken. Nu Europa nog.

Samen met de Belgian Insect Industry Federation hebben wij drie dossiers ingediend bij Europa om voor de krekels de poort te openen naar de categorie

“De Vlaamse biowinkels veroveren staat boven op onze verlanglijst.”

‘novel foods’. Tot Europa zijn goedkeuring geeft, wachten veel investeerders af hoe de insectenindustrie zal evolueren.

Dat geeft ons nog even de tijd om op te schalen, zodat we massaal kunnen gaan produceren en verkopen als dat Europe-

“Raphaël en Maité hebben Little Food

komsten kwamen vooral van rondlei-

se fiat er komt. Ik schat dat dat nog zo’n

opgestart”, vertelt Nikolaas zodra we

dingen en degustaties. Om iets uit de

anderhalf jaar zal duren. Als het zo ver

ons in de koelere bureauruimte geïn-

verkoop te halen, moesten we de kweek

is, moeten wij klaar zijn.”

stalleerd hebben. “Tijdens hun studies

sterk opdrijven. En daar hadden we geld

als bio-ingenieur kregen ze het idee om

voor nodig.”

krekels te kweken en te verwerken tot

Voor 10 kilo voer 8 kilo krekel “Little Food wil zo ecologisch mogelijk

voeding. Dat begon kleinschalig, in een

Zo gezegd, zo ingezameld

appartement met drie kamers. Eéntje

“Crowdfunding bleek dé manier om

voer. Onze krekels krijgen de perskoek

voor elke stichter plus partner, en eentje

aan de eerste centen te geraken. Via het

van lijnolie en zonneolie voorgescho-

voor de krekels. Ze organiseerden enke-

Brusselse platform Growfunding haal-

teld, enkel reststromen dus. Ze maken

le degustaties en merkten dat het aan-

den we 14.000 euro op. Daarmee isoleer-

daar een lekker product van vol proteï-

sloeg. Amper een jaar later, in 2014, zijn

den we de kelder van Village Partenaire,

nen, en de mest gaat terug naar het veld.

ze verhuisd naar de kelder van Village

kochten een warmtewisselaar, en meer

En zo sluit de cirkel. Ten tweede zijn we

Partenaire, een soort coworkingspace.

en betere kooien. In augustus 2015 was

stadslandbouwers. Dat betekent dat we

De krekels, niet de koppels. En dan ben

het zover. Ons eerste product, gedroogde

in de hoogte werken. De hangar neemt

ik erbij gekomen. Momenteel werken we

krekel, kwam op de markt, of toch in en-

amper 250 vierkante meter in, maar met

hier met zijn achten.”

kele biowinkels. Even later kwamen daar

onze drie verdiepingen is dat drie keer

“Bij Village Partenaire leerden we hoe

krekels met tomaatsmaak en look-pe-

zoveel. En ook de insecten zijn ecolo-

het écht moet, dat krekelkweken, en dat

terseliesmaak bij, en lanceerden we een

gisch verantwoord. 10 kilo voer zetten

is anders dan wat je op internet vindt.

investeringsronde waarmee we 190.000

ze om in 8 kilo krekel. Terwijl je voor 10

Echt veel verkochten we niet. Onze in-

euro ophaalden. Met dat geld konden we

kilo voer maar 1 kilo koe krijgt. In die 8

38

krekels kweken. En dat begint bij het

BI JZON DER N EMEN D

L I T T L E F OO D, K L E I N G E D I E RT E

brengen een nieuw product op de markt en overtuigen klanten. En zo openen ze

Van krekel tot cracker

de markt. Maar het is een heel gesloten

Nikolaas Viaene: “Het hele proces duurt zo’n 35 dagen. Het begint allemaal

wereld, niemand wil informatie delen.

bij het liefdeslied van het mannetje. Met zijn gesjirp lokt hij het vrouwtje.

En als je zelf geen info krijgt, geef je er

Zij gaat op meerdere mannetjes in, stockeert al hun sper-

ook geen. Dat vind ik het jammere aan onze sector. Ik zou graag wat meer

macellen, en kiest het zaad dat het meest verschilt

samenwerking zien.”

van haar eigen DNA. De eieren komen uit, de kleine krekels groeien, en uiteindelijk schudden we

Krekelkroket

de bakken uit in heet water, waarna ze onmiddellijk dood gaan. De krekels worden gewas-

“We verkopen onze kre-

sen en geblancheerd in de stoomoven. Die

kels in een tachtigtal

geblancheerde, verse krekels zijn het basis-

biowinkels.

product. Ze kunnen gerookt en gedroogd

werkte vorm, dat wil

worden om zo op te eten, bereid worden in

zeggen gedroogd met

In

ver-

tomatensaus of peterselie-looksaus, of we

tomatensmaak of pe-

vermalen ze tot meel of verwerken ze tot

terselie-looksmaak, en in crackers (of crickers

crackers en tapenade. De gerookte zijn mijn favoriet. De smaak van pure krekels doet aan

zoals wij ze noemen) en

gebraden kip denken. Gedroogde krekels proe-

als tapenade. Die winkels

ven naar nootjes.”

liggen vooral in Brussel en Wallonië, en dat komt simpelweg omdat onze verkoper Franstalig is. De Vlaamse biowinkels veroveren staat dus nog op onze verlanglijst.”

kilo krekel zitten dan nog eens 25% meer

voedselprobleem, omdat de industriële

“Twee verwerkende bedrijven, één in

proteïnen tegenover 19% in vlees. En

veeteelt een zware ecologische voetaf-

Zwitserland en één in Finland, maken

enorm veel vitamine B, ijzer, calcium,

druk heeft.”

van ons krekelmeel hamburgers en an-

minder vetten, omega 3 en omega 6. En

der lekkers. Op termijn willen we ook

je kan ze dan nog eens volledig opeten,

Krekelmiljardair

want er gaan geen beenderen en horens

“Ik schat dat hier vandaag een miljoen

andere verse producten maken. Maar

verloren zoals bij koeien.”

krekels rondlopen, in de toekomst wil-

dat is nog niet voor direct. Verse pro-

“Dat krekels kweken op elk vlak ecolo-

len we daar 11 miljoen van maken. En op

ducten zijn moeilijk te bewaren en daar

gischer is dan het telen van vlees, moet

heel lange termijn wil ik kunnen zeg-

hebben we de juiste infrastructuur nog

ik wat nuanceren. Krekels zijn koudbloe-

gen dat ik een miljardair ben. In krekels

niet voor.”

dig, ze hebben warmte nodig om te over-

(lacht). De krekelsector bestond al, maar

“In de toekomst hopen we samen te

leven en die moeten wij dus voorzien.

richtte zich op voeding voor reptielen,

werken

Je hebt een goed geïsoleerde kwekerij

niet voor mensen. Van de bedrijven die

onze knowhow aan te bieden om van

nodig, verwarming, elektriciteit…. Dat

dat doen, zijn er twee groter dan het

bestaande kippenkwekerijen krekel­

is een nadeel, maar wel eentje waar valt

onze. Voor humane consumptie zijn we

kwekerijen te maken. De grootste uit-

mee om te gaan. Met zonnepanelen en

de grootste producent van Europa. En

daging blijft om de krekel aan de man

een warmtewisselaar bijvoorbeeld, zoals

dat hebben we goed gezien. Want in-

te brengen: mensen overtuigen om hun

wij het doen. Maar ik durf te zeggen dat

secten lenen zich voor industrialisatie

stukje vlees af en toe af te wisselen

insecten een antwoord vormen op het

en daar komt minder protest op dan op

met een krekel of vijftig. En dan zul-

legbatterijen. Al is het afwachten hoe de

len er uitdagingen op ons pad komen

markt evolueert. Ik hoop dat traditionele

die ik niet kan voorspellen. We zitten

landbouwbedrijven het potentieel zullen

momenteel met een roofmijt die onze

zien om zich om te vormen tot krekel­

krekeleieren eet. Die moeten we er zo

kwekerijen. Dat zou ik het liefst zien.

snel mogelijk uit krijgen. En insecticide

Zodat krekels kweken niet in de margi-

lijkt ons niet het beste plan voor onze

nale sfeer blijft.”

krekels (lacht.) Uitdagingen genoeg, we

“Concurrenten zien we als helpers. Zij

gaan ons niet vervelen.”

“De smaak van pure krekels doet aan gebraden kip denken.”

39

zelf hamburgers, krekelkroketten en

met

franchisebedrijven,

en

ACH T ER DE SCH ER M EN

MOBIELE BEDRIJVEN

Plakken, slijpen, wassen op verplaatsing De wegen zitten vol en ze geraken nog voller. Het klinkt krankzinnig, maar als de ondernemer nu eens naar de klanten reed, in plaats van de klanten naar de ondernemer, is dat niet een flink aantal ritjes uitgespaard? Sommigen maken er hun verdienmodel van – en voor hen werkt het. En wat meer is: ze sluiten aan op een internationale trend.

TEKST Paulien Coenaerts - FOTO’S Pat Verbruggen

“Dat ondernemers in een camionette of

betekenen in de horecasector?’, vragen

op een bakfiets naar de klant gaan, mag

die starters zich af. De koffiebar is al

niet verwonderen” , vindt trendwatcher

zo’n zeven jaar het antwoord. Koffiebo-

Herman Konings. “Toen ze mijn colle-

nen, water, suiker en melk en je kan aan

ga’s en mij in 1999 vroegen wat de 21ste

de slag. Soms in een pand, maar steeds

eeuw zou brengen, onderscheidden wij

vaker in een camionette of kraam. Met

vijf macrotrends: vergrijzing, milieube-

een beperkte investering en een beperkt

wustzijn, globalisering, digitalisering en

ruimteverbruik heb je dan een wendbare

standaardisering. Plús een tegengestel-

onderneming. Na de koffiebar volgde de

de beweging aan elk van die trends. En

foodtruck.”

dat zien we vandaag. De nieuwe genera-

“Vanuit de horeca is dat fenomeen stil-

tie aanvaardt die trends, maar zet zich er

aan overgewaaid naar andere sectoren.

tegelijk tegen af. Ze wil authenticiteit,

Waardoor nu ook slijpers zich installe-

lokaliteit en het ambachtelijke. En zeg

ren in een camionette en naar de klant

nu zelf, wat is er authentieker dan de

rijden, en er mobiele carwashes bestaan.

ondernemer die tot bij de mensen komt?

In de toekomst zal het aantal mobiele

‘Komt de klant niet naar de ondernemer,

Denk maar aan de melkboer.”

bedrijven toenemen. Ook grotere spe-

dan gaat de ondernemer tot bij de klant’ ,

“Het begon in de horeca, die het sinds

lers zullen zien dat daar muziek inzit.

zou Mohammed zeggen. De wind door

de bankencrisis van 2008 enorm moei-

Waardoor er weer een heel nieuw eco-

de haren, cruisen over Belgische wegen,

lijk heeft. Jonge starters krijgen minder

systeem kan ontstaan van bedrijven die

dag in dag uit op de baan… Het zal niet

steun van de bank, waardoor een zaak

zich richten op de communicatiepoli-

iedereen als muziek in de oren klinken.

opstarten een heel karwei wordt. Want

tiek van mobiele bedrijven, op handige

Maar voor Dries Van Gils, Renaud Van

dat betekent een enorme investering

apps… zelfs warenhuizen zullen erop

Hove en Annelies Coosemans wel. Zij

in infrastructuur, in verse producten,

inspelen. In Shanghai zijn ze al zo ver.

hebben ervoor gekozen om hun bedrijf

om nog te zwijgen over de huur van een

Daar heb je Wheely’s, een zelfrijdende

geen vaste stek te geven, maar mobiel te

pand. Dat moet goed gelegen zijn, terwijl

minisupermarkt, en bakfietsers die met

ondernemen. Om hen even te ontzien in

de prijzen in de steden almaar meer de

bioproducten rondrijden. We staan dus

hun dagelijkse reizen, ging ik tot bij hen,

pan uit swingen. ‘Hoe kan ik toch iets

nog maar aan het begin.”

zij niet tot bij mij.

40

ACH T ER DE SCH ER M EN

XX

Mobiele fietsenmaker Tuub

“Circulatieplannen? Kom maar op!”

Met de bakfiets op pad om andere

“Ik ben niet geboren met een fietspas-

herstellen’, dacht ik zo bij mezelf. Zo

fietsers te depanneren. Dat is het

sie, eerder met eentje voor geschiede-

gedacht, zo gedaan. Ik ben beginnen

business­concept van Tuub. Dries Van

nis, waar ik les in gaf. Sinds mijn vrouw

opzoeken uit welke onderdelen een fiets

Gils, de fietsende fietsenmaker, komt

en ik in Gent wonen, vermijd ik liever

bestond, wat eraan kapot kon gaan, hoe

je kapotte fiets waar dan ook herstel­

de files, dus ga ik bijna overal met de

ik dat zou kunnen herstellen en welk

len. Als het maar ergens in Gent is.

fiets naartoe. Met de occasionele pech

gereedschap ik daarvoor nodig had.”

die daarbij hoort, ja. ‘Het zou toch han-

“En voor ik het goed en wel besefte,

dig zijn als ik dat eens zelf zou kunnen

was Tuub geboren. Ik had zo’n mobie-

41

ACH T ER DE SCH ER M EN

MOBIELE BEDRIJVEN

le fiets­hersteldienst eens gezien in Amsterdam, en ik dacht dat dat hier ook wel zou werken. Toen ik op school te horen kreeg dat ik geen voltijds lessenrooster meer kreeg, had ik twee opties: een andere school zoeken of die mobiele fietshersteldienst starten die in mijn hoofd zat. Dus kocht ik een bakfiets, stopte die vol met materiaal, huurde een garagebox voor de voorraden, en Tuub was in business. In bijberoep dan wel. Want ik gaf nog halftijds geschiedenisles.”

bij heb, maar dat is niet vaak. Soms

DRIES VAN GILS, FIETSENMAKER TUUB

vraag ik vooraf om een foto, om dat zo

“Voor een keelontsteking blijf ik niet thuis.

Ik heb nog maar één klant afgebeld sinds ik begon.”

goed mogelijk te kunnen inschatten. Je wordt daar beter in.”

“Ik doe ongeveer 10 stops per dag. Hoeveel ik daaraan verdien, varieert sterk.

Er is een vaste verplaatsingskost van 8 euro. Soms heb ik geen onderdelen nodig, en reken ik alleen maar werkuren.

Andere dagen verkoop ik dan weer stukken van 200 euro. Met die mobiele herstellingen verdien ik meer dan met fietsen verkopen. Ik haal 60% uit de herstellingen, 40% uit de verkoop. Dat

Mediageniek, zo’n bakfiets

is atypisch voor een fietsenwinkel.”

“Starten, allemaal goed en wel, maar

gen dat mensen dat niet proberen. Dan

“Maandag zijn we gesloten, dan doe ik

wat dan? Hoe ging ik aan klanten ge-

bellen ze vanop hun werk om te vragen

in de voormiddag de administratie en

raken? Ik had geen geld voor promotie

of ik voor 17 uur hun fiets kan komen

in de namiddag ga ik op locatie. Dins-

en geen kaas gegeten van marketing.

herstellen. Sorry, maar dat lukt niet.”

dag doe ik de hele dag herstellingen

Wat doe je dan tegenwoordig? Juist, ja:

“Met de bakfiets op pad gaan, is echt

op locatie en de rest van de week ben

sociale media. Op Facebook lanceerde

wel wat anders dan met een camio-

ik in de voormiddag op de baan en de

ik een campagne met vrienden en ken-

nette, of in een lekker warm atelier

namiddag spendeer ik in de winkel. De

nissen en ik contacteerde journalisten

staan. Ik kan moeilijk tegen een klant

combinatie is leuk. Maar de herstellin-

en bloggers om mijn bakfiets voor te

zeggen: ‘Er staat te veel wind of het re-

gen zou ik niet willen opgeven.”

stellen. Tuub is toen - tot mijn verba-

gent, ik kom niet’. De dagen waarop ik

zing - massaal opgepikt. Na een half

écht last heb van het weer, en dat is bij

jaar zat ik geen kwartier meer zonder

zware regenval, zijn schaars. Mensen

De C van concurrentie en circulatieplan

werk, en was de hersteldienst al renda-

hebben daar een verkeerd beeld van.

“We zijn intussen met drie mobiele

bel. Twee jaar later, in 2015, verruilde ik

Ze denken dat het voortdurend regent

fietsenmakers. Een andere rijdt rond

de geschiedenisboeken definitief voor

in België, maar dat is eigenlijk niet zo.

met een camionette, de andere met

de derailleur en startte ik ook met een

Maar 6 of 7% van de tijd regent het.

een omgebouwde fiets, niet echt een

fietsenwinkel. Omdat er een markt voor

Ook als ik niet al te ziek ben, werk ik

bakfiets, maar ik voel daar niet veel

is. Veel mensen willen een fiets kopen

door. Voor een keelontsteking blijf ik

concurrentie van. Ze waren allebei al

van een stielman, niet van een verko-

niet thuis. Ik heb nog maar één klant

bezig toen ik begon, maar werden niet

per. Tuub geeft vertrouwen, en daar

afgebeld sinds ik begon.”

echt opgepikt door de media. Waardoor

profiteert de winkel van. Op zich was

iedereen dacht dat ik de eerste was,

de hersteldienst rendabel genoeg, maar

Bakfietsje vol

die hangt sterk af van mijn fysieke ge-

“Ik heb altijd een standaardpakket

speelt enorm in mijn voordeel.”

steldheid. De winkel is mijn back-up.”

mee om courante problemen bij cou-

“Ik ben zeker niet jaloers op die met

rante fietsen op te lossen. Binnenban-

zijn camionette. De meeste herstellin-

den in verschillende maten, een paar

gen kan ik aan met wat in mijn bakfiets

“Het was heel vermoeiend in het begin,

buitenbanden van de meest voorko-

past. En autoverplaatsingen worden

ik was kapot ’s avonds. Op een volle dag

mende maten, kettingen, tandwielen,

alleen maar moeilijker in de stad, met

doe ik 40 kilometer, zomer en winter.

remblokjes. Doorheen de dag kom ik

het circulatieplan bijvoorbeeld. Het is

Dat fietsen seizoensgebonden is, is ver-

dat aanvullen. In exotische onderdelen

een goede zaak dat ze met circulatie-

leden tijd. Veel mensen gaan door weer

van koersfietsen doe ik niet, die zijn

plannen steden willen ontzien, maar

en wind met de fiets naar het werk en

niet rendabel om aan te kopen. Som-

wat met de ondernemers? Moeten

naar de winkel. Enkel in de verkoop van

mige merken, Brompton bijvoorbeeld,

klanten nu te voet gaan? Of moet de

nieuwe fietsen zie ik golven. Meestal zit

leveren

ondernemer met de fiets naar de klant?

mijn agenda twee tot drie weken vooraf

hun dealers, die kan ik niet bemach-

al vol. Echte spoedherstellingen ge­

tigen. Het gebeurt dat ik bij een fiets

beuren dus niet vaak. Dat wil niet zeg-

aankom en niet het juiste materiaal

En maar trappen…

enkel

vervangstukken

42

maar ik was eigenlijk de laatste. Dat

aan

Voor mij is het dat laatste geworden.” tuub.be

De Slijpmobiel

“De klanten verliezen geen tijd” Gewapend trek ik naar mijn tweede

iemand extra aan, Jens, om vanuit het

natuurlijk één klant per dag. Maar dan

bedrijfsbezoek. Met een bot mes. In

hoofdkantoor de planning te regelen.”

een hele grote. Jammer genoeg komt het

de hoop dat Renaud Van Hove daar iets

niet vaak voor dat we bij één restaurant

kan aan doen. Hij runt de Slijpmobiel in

Op het scherpst van de snee

Brugge. Zijn twee camionettes snellen

“De Slijpmobiel was toen verlieslatend.

week komen ze met de camionettes te-

elke dag horecazaken ter hulp die kam­

Door het aantal klanten op te krikken,

rug naar Brugge om ze te reinigen en het

pen met botte messen. Ondernemen op

probeerden we meer te kunnen slijpen

materiaal aan te vullen.”

het scherpst van de snee.

en minder te moeten rijden. En dus het

“We moeten op het scherp van de snee

aantal kilometer per klant, per camio-

blijven ondernemen. Alleen zo kunnen

nette, per dag te beperken. Het aantal

we die positieve evolutie volhouden.

kilometer hebben we met 20% kunnen

Naast het hoofdkantoor komt er een ate-

“Ooit was ik zaakvoerder van Van Hove

verminderen en het klantenbestand

lier waar bedrijven en particulieren hun

Vers, en deed ik in versgesneden groen-

met 15% kunnen uitbreiden. Toch is ons

ten. Toen ik dat bedrijf in 2013 overliet,

werkgebied hetzelfde gebleven, name-

zat ik met een concurrentiebeding. Ik

lijk Oost- en West-Vlaanderen. We zijn

mocht dus geen gelijkaardige firma

van een operationeel verlies naar een

opstarten. De Slijpmobiel overnemen,

operationele winst gegaan. Maar we

leek een perfecte keuze. Het was geen

zijn er nog lang niet. De teller staat van-

concurrentie en ik kon toch mijn klan-

daag op zo’n drieduizend klanten.”

tenportefeuille meenemen. Er waren al

“Per dag bedienen we vijf tot tien klan-

twee messenslijpers in dienst, Peter en

ten, afhankelijk van hoeveel messen ze

Peter, die de baan optrokken en ik nam

te slijpen hebben. Het ideale scenario is

Perfecte keuze

43

500 messen moeten slijpen. Eén keer per

RENAUD VAN HOVE, DE SLIJPMOBIEL

“We hebben het klantenbestand met 15% kunnen uitbreiden.”

messen kunnen afgeven. Veel tijd hoeven die klanten niet te verliezen. Vandaag binnengebracht, morgen terug ophalen.

Dat kan.”

Organiseren kan je leren “Welke regio we wanneer aandoen, verschijnt op onze Facebookpagina en op onze website. Elke klant in de regio krijgt een mail dat we langskomen. Tot slot belt Jens ze op om te vragen of ze een afspraak willen inplannen.”

“Maar de grootste uitdaging is en blijft de planning. Dat we in de horecasector actief zijn, helpt er niet aan. Het aantal sluitingsdagen van restaurants en tearooms is toegenomen. In dezelfde regio hebben we dan bijvoorbeeld één klant die maandag en dinsdag gesloten is, de andere donderdag en vrijdag. Dan heb je enkel woensdag om die twee klanten te bedienen. Terwijl er vijf kilometer verder twee zaken zijn die je

Dierenkapsalon Poezenwoef

“Mobiel ondernemen was nooit zo gemakkelijk”

enkel op vrijdag kan doen. Dat maakt het moeilijk om efficiënt te werken.”

Aan een drukke steenweg in de Kem­

Voorlopig doe ik dat zo goed als alleen.

pen ligt de thuisbasis van Poezenwoef,

Eén medewerkster op zelfstandige basis

“Messen slijpen is een nichemarkt. Onze

een mobiel kapsalon voor honden,

springt één keer per week in, de rest van

klanten zijn restaurants, slagerijen, groot-

katten en konijntjes. Dat Annelies en

de dagen neem ik voor mijn rekening.

keukens en particulieren. En daar komt het

haar man Kristof dierenliefhebbers

Binnenkort gaat mijn man Kristof mee

van pas dat je mobiel bent. Restaurant­

zijn, is meteen duidelijk. Schapen,

op pad. Voor de grotere honden vooral.

houders moeten niet al hun messen in de

ganzen, kippen en katten komen mij

Want die kan ik fysiek niet meer aan.”

wagen laden om ze dan enkele uren of da-

begroeten.

Mobiele meerwaarde

gen later te komen ophalen. Ze maken een

Zo gezien, zo gedaan

afspraak en wij rijden met onze slijpmobiel

“Dierenliefhebber zijn, is niet goed-

“Ik had al een opleiding gevolgd voor

ter plaatse. Dat duurt zo’n vier minuten per

koop” , vertelt Annelies. “Per week gaat

een hondenkapsalon, omdat ik mijn ei-

mes. Zijn het er vijftig, dan duurt dat dus

een aanzienlijk bedrag naar het eten

gen huisdieren wilde soigneren. De klik

200 minuten. Langer zijn ze hun messen

voor die beesten. En dan hebben wij

kwam toen ik een documentaire zag

niet kwijt.”

zelf nog niet gegeten, hé. Maar ik zou

over een mobiel kapsalon in Amerika.

horecazaken

het niet anders willen. Ik heb altijd een

Niet alleen is een mobiele onderne­

hebben een eigen slijpmachine. Sommige

passie gehad voor dieren. Van kleins-

ming goedkoper dan één waar je een

kennen iemand die nog professioneel kan

af. Dat ik honden- en kattentrimster

pand voor nodig hebt. Het is ook zoveel

slijpen. Een gepensioneerde slager bijvoor-

zou worden, heeft niemand verbaasd.

gemakkelijker voor de klanten. Ze moe-

“Concurrentie?

Sommige

beeld. Die doet dat dan gratis of voor een prijs waarmee wij niet kunnen concurreren. Of ik in deze comfortabele positie zal blijven zitten, weet ik niet. Maar mobiele bedrijven zitten in de lift. Met de mobiliteitsproblemen die er nu al zijn, kan ik dat enkel als een goede evolutie zien. Ondernemers worden minder honkvast, en gaan naar de klant.”

ten hun huisdier niet in de auto krijgen,

ANNELIES COOSEMANS, POEZENWOEF

“Mensen zijn bereid die meerprijs te betalen.”

deslijpmobiel.be 44

het komen afzetten en enkele uren later opnieuw ophalen. Daar heb je al snel een halve dag verlof voor nodig. Honden en katten worden gewoon aan huis behandeld en zijn daardoor een pak rustiger.”

Grafkisten “We zijn meer dan een mobiel kapsalon.

Poezenwoef is ook een dierenhotel en we

ACH T ER DE SCH ER M EN

MOBIELE BEDRIJVEN

verkopen grafkisten voor kleine huis-

Na de spits

zijn. Met de vergrijzing van de maat-

dieren. Dat klinkt misschien vreemd,

“Onze camionette heeft een badje en

schappij worden dat er elke dag meer.

maar we wilden onze eigen huisdieren

een plek waar ik de dieren kan zetten

Voor hen is het cruciaal dat er mobiele

niet zomaar onder de grond steken of

en vastmaken terwijl ik hun haren

bedrijven bestaan die aan huis komen.

cremeren. Omdat ze toch een groot

kam, trim en nagels bijknip. Er is een

Ik merk zelfs dat dierenartsen steeds

deel van je leven worden, wilden we

ingebouwd waterreservoir en elektri-

meer mobiel beginnen te werken, en

iets extra. En blijkbaar zijn we niet de

citeit neem ik bij de klanten thuis. Dat

ook andere diensten. De bank die naar

enigen. De kisten staan maar in voor

werkt prima zo. Een klapband of an-

de mensen thuis gaat, bijvoorbeeld.

1% van onze omzet, samen met het

dere autopech heb ik nog niet gehad.

En waarom ook niet? Dankzij alle

dierenhotel wordt dat zo’n 10%, en

Het grootste nadeel aan een mobiele

technologische ontwikkelingen komt

het kapsalon zorgt met 90% voor het

zaak zijn de files. Er zijn dagen dat ik

er meer ruimte om te ondernemen.

leeuwendeel.”

daardoor overal te laat kom. Maar ik

Letterlijk dan. Terwijl werknemers

“Het kapsalon is rendabel; al kost een

probeer ’s ochtends zoveel mogelijk

steeds meer thuis kunnen werken,

behandeling 10 tot 15 euro meer dan in

na de spits te vertrekken. Tegen 20 uur

kunnen ondernemers meer de baan

een niet-mobiel kapsalon. Het traject

ben ik meestal opnieuw thuis.”

op. Met een tablet om hun afspraken

dat ik afleg, merk je dus in de prijs. Het

in het oog te houden, waarop ze be-

tarief voor een Malteser bijvoorbeeld

Mobiele toekomst

is zo’n 60 euro. Trimmen, wassen, na-

“Mobiele bedrijven zijn de toekomst.

handtekening van hun klant krijgen.

geltjes knippen, oortjes… Als ik meer

Zeker in mijn sector. Poezenwoef

Mobiel ondernemen is nog nooit zo

dan 20 kilometer moet rijden, vraag ik

heeft allerlei soorten klanten, maar

gemakkelijk geweest.”

nog een euro per kilometer bij. Men-

vooral veel oudere mensen die niet

sen zijn bereid om dat te betalen.”

meer kunnen rijden of slecht ter been

talingen kunnen ontvangen en een

poezenwoef.be

ADMB ADVISEERT

Welke impact heeft de GDPR op uw HR-beleid?

De Europese General Data Protection Regulation bepaalt wat u vanaf 25 mei 2018 wel – en vooral niet – mag doen met persoonsgegevens van uw medewerkers.

Met persoonsgegevens bedoelt Europa

rechtsgrond kan in HR-context bijvoor-

alle informatie waarmee iemand geïden-

beeld zijn:

tificeerd kan worden: een naam, adres,

• de arbeidsovereenkomst tussen u en uw

telefoonnummer, maar ook loongege-

medewerker (in de meeste gevallen);

vens of medische gegevens. Voor u als

• een wettelijke verplichting (bijvoor-

ondernemer gaat het hierbij om klanten-

beeld verwerken van familiale gegevens

gegevens, maar net zo goed om gegevens

voor een correcte fiscale behandeling

van medewerkers: de loon- en perso-

van het loon);

neelsadministratie, persoonlijke gege-

• de behartiging van een gerechtvaardigd

vens van sollicitanten of medewerkers,

belang (bijvoorbeeld bij de verwerking

camerabewaking op de werkvloer …

van persoonsgegevens met het oog op netwerk- en informatieveiligheid);

Verwerkingsregister

• de uitdrukkelijke toestemming van uw

ondertekenen waarin ze zich akkoord verklaren met de verwerking van hun persoonsgegevens. Voor uw huidige medewerkers volstaat een aanpassing van de privacyclausule in uw arbeidsreglement.

• Heeft u bepaalde afspraken met uw medewerkers rond de verwerking van persoonsgegevens, zoals een policy over camerabewaking of een track-and-tracesysteem? Dan moeten deze ook afgestemd zijn op de nieuwe regels.

Over bepaalde verwerkingen van per-

medewerker (bijvoorbeeld voor een foto

De aangifteverplichting bij de Priva-

soonsgegevens moest u sowieso uw me-

op de website).

cycommissie zoals we die kenden voor

dewerkers al inlichten. De GDPR breidt

camerabewaking en track-and-trace, is

deze informatieplicht verder uit. Voort-

Documentatie

vanaf 25 mei niet meer nodig. De ver-

aan zal u als werkgever in een verwer-

Om in regel te zijn met de GDPR zal u ook

werking van deze gegevens moet u van-

kingsregister moeten aangeven wat de

een aantal standaarddocumenten moe-

af die datum ook opnemen in het ver-

rechtsgrond is waarop u zich baseert om

ten aanpassen:

werkingsregister.

bepaalde gegevens te verwerken. Deze

• Sollicitanten laat u best een document

Info: admb.be/gdpr en unizo.be/gdpr

45

Moet ik mijn eenmanszaak omvormen tot een vennootschap?

De vennootschapsbelasting daalt trapsgewijs naar 25% in 2020. Dit is het gevolg van het zogenaamde Zomerakkoord, een rits maatregelen die de regering afgelopen zomer goedkeurde. Het belastingregime voor vennootschappen wordt dus nog interessanter dan voor eenmanszaken. De verleiding is groot om je eenmanszaak meteen om te vormen tot een vennootschap. Maar is dit wel de juiste zet?

TEKST Sanderijn Vanleenhove

De hoge vennootschapsbelasting was

Bovendien geldt een nieuw verlaagd

de ze een aantal maatregelen in die de

jaren een doorn in het oog van UNI-

tarief van 20% belasting op de eerste

keuze niet zo evident maken. Ofwel, 6

ZO. Een doorsnee KMO, een bedrijf

100.000 euro winst voor je KMO, op

redenen om je eenmanszaak niet tot

van hier opgericht door een Belg met

voorwaarde dat je vanuit de vennoot-

een vennootschap om te vormen.

eigen middelen, betaalde tot voor kort

schap een minimale bezoldiging uit-

namelijk een veel hogere vennoot-

keert van 45.000 euro.

schapsbelasting dan een multinational

Het oude systeem van het verlaagd op-

die in ons land activiteiten ontplooide.

klimmend tarief wordt afgeschaft. Ook

Nochtans zorgen KMO’s voor heel wat

de aanvullende crisisbijdrage daalt in

bedrijfsleider verplicht een bezoldiging

tewerkstelling en welvaart, nog meer

2018 van 3% naar 2% en verdwijnt zelfs

uitkeren. In de huidige regeling moet er

misschien dan die multinationals. Een

volledig in 2020.

een minimale bezoldiging betaald wor-

discriminatie die UNIZO niet kon tolereren. Al in 2014 deed ze een voorstel om de vennootschap te verlagen. Met succes dus.

Van eenmanszaak naar vennootschap? 6 redenen om het niet te doen

1

Hogere minimale bezoldiging en bijkomende belasting

In een vennootschap moet je jezelf als

den aan een natuurlijk persoon om van het verlaagde tarief te kunnen genieten in de vennootschapsbelasting. Die bezoldiging bedroeg 36.000 euro, of de

Het lijkt uiteraard heel interessant om

helft van het belastbare resultaat voor

je bestaande eenmanszaak om te vor-

uitkering (als de bezoldiging lager is dan

Het nominale tarief van de vennoot-

men tot een vennootschap. Maar weet

36.000 euro). Dat bedrag wordt in 2018

schapsbelasting daalt van 33% naar

dat de regering een massale omzet­

opgetrokken naar 45.000 euro. Het ge-

29% in 2018 en zelfs naar 25% in 2020.

ting net wil vermijden. Daarom bouw-

volg daarvan is dat je in deze situatie ho­

Wat verandert er concreet?

gere sociale bijdragen en hogere perso­ nenbelasting zal moeten betalen…

Voor twee jaar variëren de percentages voor de aftrek van autokosten van 50% tot 100% en zelfs 120%.

46

Heb je meerdere vennootschappen, dan moet je voor elk van die vennootschappen de bezoldiging van 45.000 euro uitkeren, om voor elk van die vennootschappen van het verlaagd belastingtarief te kunnen genieten.

PR AKTISCHE ZAKEN

V E R L AG I NG V E N NO O T S C H A P S B E L A S T I N G

Keer je jezelf die minimale bezoldiging

lijkgesteld aan die van vennootschap-

niet uit, dan komt er een bijkomende

pen en afhankelijk gemaakt van de

belasting van 10% (5% in de periode

CO2-uitstoot van de wagen. De per-

2018-2019) op het te weinig uitgekeer-

centages variëren van 50% tot 100%

de bedrag. Dit geldt voor álle vennoot-

en zelfs 120%. Met andere woorden,

schappen (uitgezonderd starters)!

eenmanszaken die in 2018 een wagen aankopen met een lage CO2-uitstoot,

Heb je meerdere vennootschappen,

zullen de komende twee jaar kunnen

dan geldt er een limiet: een bezoldiging

genieten van een hogere fiscale aftrek

van 75.000 euro voor alle vennoot-

van hun autokosten. Vanaf 2020 wor-

schappen samen volstaat dan om de

den de regels over de fiscale aftrek van

nieuwe belastingaanslag te vermijden.

autokosten wel aangescherpt.

Voorwaarde is dat de meerderheid van de bedrijfsleiders van deze groepsvennootschappen dezelfde zijn (het hoeft dus niet overal één en dezelfde bedrijfsleider te zijn).

4

Stopzettingsmeerwaarden belast De stopzettingsmeer w aarden

voor een eenmanszaak worden voortgaat om een effectieve stopzetting en

VOORBEELD: een BVBA heeft, na aftrek

er geen omzetting komt naar een ven-

van een bezoldiging van 10.000 euro aan

nootschap. Dat tarief is in elk geval

haar zaakvoerder, een belastbaar resultaat

interessanter dan voor vennootschap-

van 35.000 euro. Het belastbaar resultaat,

pen, waar de liquidatiebonus belast

verhoogd met de bezoldiging, bedraagt

wordt aan de roerende voorheffing van

dus 45.000 euro. De minimaal vereiste

30%.

euro. De BVBA heeft dus 12.500 euro te weinig bezoldiging toegekend. De bijkomende heffing bedraagt in 2018-2019:

5

Uiteraard hangt de keuze voor een eenmanszaak of een vennootschap niet enkel af van deze fiscale hervorming.

Er spelen nog andere redenen mee, zoals: • een lagere aansprakelijkheid

aan belast aan 10%, maar enkel als het

bezoldiging bedraagt 45.000/2 = 22.500

Ten slotte:

(via een vennootschap); • de splitsing van je privévermogen en dat van de zaak (via een vennootschap); • beperkte boekhoudkundige of administratieve verplichtingen (via eenmanszaak); • snelle en eenvoudige

Gelijk kostenforfait voor zelf­ standigen en werknemers

besluitvorming (via eenmanszaak).

Tot nog toe konden zelfstandigen zon-

5% van 12.500 euro, dus 625 euro. In 2020

der vennootschap die winst maak-

bedraagt de heffing 10% van het te weinig

ten geen kostenforfait inbrengen. Zij

zeggingen zoals dat al bestaat binnen

uitgekeerde bedrag, ofwel 1250 euro.

moesten hun werkelijke beroepskosten

vennootschappen. Zo’n systeem biedt

bewijzen. Dit verandert nu. Voor in-

voordelen:

Tijdelijke verhoging van de in­

komsten vanaf 1 januari 2018 wordt het

• het pensioenkapitaal wordt ‘slechts’

vesteringsaftrek

kostenforfait berekend aan een uni-

2

belast aan 10%;

De investeringsaftrek verhoogt tijde-

form tarief van 30% van het inkomen,

• de premies die je betaalt voor de pensi-

lijk en eenmalig van 8% naar 20% om

met - op basis van de laatst gekende

oentoezeggingen worden belast aan

investeringen te stimuleren. Dat geldt

index - een maximum van 4620 euro.

4,4% en zijn fiscaal aftrekbaar voor

enkel voor specifieke investeringen

Net zoals bij werknemers. Uiteraard

30% (zij het beperkt tot 80% van het

waarvoor de aftrek nu al mogelijk is

ben je vrij om je werkelijke kosten te

loon dat je neemt als zelfstandige).

én voor investeringen tussen 1 januari

blijven bewijzen.

2018 en 31 december 2019. De maatregel geldt voor KMO’s, eenmanszaken

Voor vrije beroepen en zelfstandigen

en vrije beroepen. Daarnaast wordt de

die niet op hun werkelijke inkosten

vrijstelling

bedrijfsvoorheffing

belast worden, maar wel op basis van

voor onderzoekers uitgebreid en wordt

forfaitaire grondslagen (bvb. landbou-

een fiscale consolidatie ingevoerd.

wers), blijft alles bij het oude.

3

6

van

Wijziging fiscale aftrek autokosten Heb je geen vennootschap, dan

was de fiscale aftrek tot nu toe beperkt tot 75%. In 2018 en 2019 wordt die ge-

Weeg al deze elementen af in je concrete situatie en vraag advies aan een UNIZO-adviseur of aan je boekhouder of accountant.

Individuele pensioentoezeggingen

Meer info:

De

www.unizo.be/belastinghervorming

tweede

pensioenpijler

voor

zelfstandigen wordt uitgebreid met een systeem van individuele pensioentoe47

QU E?

VO O R U U I T G E L E G D

Facility management Facility management, is dat niet typisch iets voor multi­ nationals? Ondersteunende diensten zo organiseren dat je bedrijf zich beter op zijn core business kan richten, is eigenlijk voor elk onderneming van belang, hoe groot of klein ze ook is.

digitaal), omkadering van de werksfeer met bvb. bloemen, planten, kunst op het werk…

Catering moet niet meteen een bedrijfsrestaurant voor de geest roepen, want

TEKST Eduard Coddé – FOTO Shutterstock

het begrip staat evenzeer voor dranken en snacks voor de werknemers, al dan niet betalend. De trend is om gezond

Het begrip ‘facility management’ stak

leen het werken, het zorgt ervoor dat het

gedrag te stimuleren door water gratis

zowat dertig jaar geleden voor het eerst

bedrijf zich maximaal kan concentreren

aan te bieden en voor frisdranken te la-

de kop op in ons land. Toen was het in

op zijn core business. Vandaag gaat fa-

ten betalen. Wekelijks is er kosteloos een

de VS, de Scandinavische landen en

cility management ook steeds meer om

verse fruitmand, maar voor snoeprepen

ook Nederland al goed ingeburgerd. De

het creëren van een aangename werk-

moet je centen laten rollen…

meest compacte en begrijpelijke verkla-

omgeving, en om initiatieven die van

ring luidt: ‘het faciliteren (vergemak-

een onderneming een aantrekkelijker

Een gebouw is onontbeerlijk voor elke

kelijken) van het werken binnen een

werkgever maken met meer kansen om

onderneming.

organisatie’. Deze verklaring maakt dat

de beste talenten aan te trekken.

draagt zorg voor heel wat aspecten,

facility management eigenlijk in elke

Facility

management

in het bijzonder de verlichting en het

onderneming zijn plaats heeft, ongeacht

Variatie troef

de schaalgrootte.

Wat houdt facility management dan ei-

gangscontrole, het onthaal, en safety &

genlijk in? Een aantal hoofdthema’s zijn

security.

binnenklimaat, maar ook voor de toe-

Hoewel facility management aan zijn

in elk bedrijf, ongeacht de sector, aan de

opmars begon in hoofdzakelijk grote

orde: schoonmaak, kantoor- en werk-

‘Het faciliteren van het werken’ is voor

ondernemingen – de banksector was

plaatsuitrusting, catering en gebouw.

elk bedrijf anders. Daarom behoort fleet

een voorloper - heeft het in de praktijk

Elk van deze hoofdthema’s kan verder

management niet zelden tot het domein

eigenlijk altijd bestaan; denk maar terug

opgesplitst worden volgens de noden

van facility management, zeker nu we

aan het ‘economaat’ waar de werkne-

van het bedrijf. Zo is schoonmaak op te

evolueren naar mobility management en

mer kantoorbenodigdheden, werkkledij,

delen in vloeren (evt. verder op te delen

het niet enkel meer om bedrijfswagens

enz., kon ophalen.

in publieke ruimten en kantoor), sani-

gaat. Fietsleasing is momenteel erg in

tair, glazen wassen…

trek als aantrekkelijke extra, en dat voor

Facility management evolueert con-

Kantooruitrusting is zowat het meest

elke categorie van werknemers.

stant, omdat ook ‘werken’ constant evo-

diverse aspect. Het gaat om kantoor-

lueert; er zijn constant andere noden om

meubilair, waarvan het aanbod vandaag

Schoonmakers en printers

mensen in een organisatie optimaal te

steeds gevarieerder wordt, ergonomie,

‘Kosten besparen zonder te raken aan

ondersteunen, met een blijvende aan-

telefonie, informatica (meestal opge-

de ervaren kwaliteit van de dienstverle-

dacht voor efficiëntie en rendement.

deeld in uitrusting voor de werknemer,

ning’ horen we steeds vaker als actuele

nl. de hardware, en bedrijfssoftware, die

taakomschrijving bij Facility Managers.

onder ICT valt), archivering (al dan niet

Kostenbesparing is een voortdurende

Facility management faciliteert niet al-

uitdaging. Soms zijn hiervoor grondige studies vereist, soms zitten besparingen in kleine dingen.

Bijna altijd zijn besparingen mogelijk doordat diensten jarenlang ‘uit gewoonte’ worden ingekocht 48

Bijna altijd zijn besparingen mogelijk doordat diensten jarenlang ‘uit gewoonte’ worden ingekocht. Soms bestaat daarvoor zelfs geen echt contract.

Schoonmaak is in elk bedrijf aan de orde, maar al te vaak

het bedrijf te optimaliseren. Middelgrote bedrijven kunnen

wordt ‘een aantal uren schoonmaak’ per week ingekocht,

voordeel doen met ‘geïntegreerd facility management’ wat

zonder verdere detaillering van het verwachte werk. Wat

betekent dat alle benodigde diensten georganiseerd en uitge-

wordt er eigenlijk schoongemaakt? Is er een schoonmaak-

voerd worden door één enkele facilitaire service provider.

plan dat aangeeft dat sommige lokalen wekelijks, andere tweewekelijks moeten schoongemaakt worden?

Printers horen bij de actuele kantooruitrusting, maar in veel

De International Facility Manager Association (IFMA)

bedrijven is door de jaren heen een wildgroei ontstaan van

Belgian Chapter is de Belgische beroepsvereniging

individuele printers, niet zelden van verschillende merken

voor Facility Managers. Ze maakt deel uit van een

en vrijwel altijd met verschillende types inktpatronen. Eén

wereldwijde organisatie met 134 afdelingen. In België

multifunctionele printer komt veel voordeliger en efficiënter

telt de IFMA meer dan duizend leden en draagt het

uit. Bovendien zijn vandaag leasingformules gangbaar met

kennis over via opleidingen en evenementen.

een vaste kost per pagina, zonder te moeten investeren in een toestel. Zoiets regelen, is doeltreffend facility management.

Controle verzekeren Kosten besparen en tegelijk de kwaliteit verhogen van de aangekochte producten en diensten kan slechts door telkens voorafgaand een behoefteanalyse en inventarisatie van de bestaande situatie uit te voeren. Hierop wordt het budget afgestemd en volgt een nauwkeurige omschrijving van wat voor product of service juist nodig is. Slechts dan kunnen vergelijkbare offertes worden opgevraagd.

De uitgestuurde omschrijving van de behoeften laat zich perfect koppelen naar SLA’s (Service Level Agreements) en KPI’s (Key Performance Indicators).

SLA’s zijn duidelijk neergeschreven afspraken tussen de leverancier van een dienst of product en de klant. Voor schoonmaak kan hier bvb. staan dat de toetsenborden maandelijks moeten ontsmet worden.

KPI’s of prestatie-indicatoren zijn variabelen die toelaten te evalueren of de leverancier voldoet aan de opgelegde doelstellingen (SLA’s).

U wenst uw onderneming te verkopen in alle discretie?

Het (contractueel) vastleggen van SLA’s en KPI’s vergemakkelijkt een objectieve controle van de dienstverlening en laat

U zoekt een bedrijf om over te nemen?

toe om waar nodig bij te sturen om de verwachtingen in te

Van Damme & partners beschikt over 25 jaar ervaring.

lossen.

Professionele begeleiding.

Facility management in een KMO

Gratis waardebepaling.

Het spreekt voor zich dat de typische Belgische KMO zich geen eigen Facility Manager kan veroorloven. Nochtans ver-

Indien geen resultaat: geen kosten.

schilt het principe van facility management nauwelijks voor

Onze portefeuille: www.vandamme-partners.be www.overnamemarkt.be

een KMO vergeleken met een multinational.

Tel +32 9 222 58 54 - Fax +32 9 221 18 65 E-mail info@vandamme-partners.be www.vandamme-partners.be

Zo kun je een beroep doen op een zelfstandige Facility Manager, die voor je organisatie een bepaalde tijd per week of maand besteedt aan bepaalde facetten van facility management. Een andere mogelijkheid bestaat in projectmatig werken, bvb. plannen opstellen om het ruimtegebruik binnen 49

adv-vandamme-ZO-2010b.indd 1

29/03/10 13:19

D E Z A A K WA A R N E M E R

GU I DO E V E R A E RT

Ambulante handel Als kind was ik gefascineerd door standwerkers.

massaal verkocht worden aan foodtrucks, de

Je kent dat wel. Vlotte babbelaars die magische

ambitie van elke zichzelf respecterende food-

messen hadden, of vlekkenverwijderaars, of

ie. Zelfs a cup of joe, koffie, werd op een bepaald

handige hulpmiddeltjes. ‘Life hacks’ heet dat nu,

ogenblik een ware kunstvorm. Filterkoffie werd

maar dan betalend. Je stond met open mond te

slow drip. En als je koffie uit een traditioneel

kijken, je werd betoverd en je betaalde voor iets

bonenland kwam en door een grote brander al

waarvan je later nooit zou begrijpen waarom

voorverpakt was, was je een soort lomperd, die

je ’t gekocht had. En eens in de week kwam de

de fijne dingen des levens niet kon appreciëren.

‘bieruitzetter’ langs in de straat. Die goochelde

Liefst moesten het gefermenteerde bonen zijn

met veel te zware bakken, die je als kind amper

die ergens in de ingewanden van een Vietname-

kon tillen. De groentekar kwam twee keer per

se wezel een rijpingsproces hadden doorlopen.

week langs, de bakker en de melkboer elke dag.

Op erg onregelmatige tijdstippen werd de buurt

Het trendy maken is maar één aspect. Maar ook

opgeschrikt door het quasi onverstaanbare

de formules veranderen en worden leuker. Men

mantra door de luidspreker van de scharensliep

heeft opnieuw begrepen dat de consument zo

of de ijzerventer, die alles kwam ophalen als er

min mogelijk tijd wil verliezen. En dus komen

maar metaal in zat.

fietsmakers aan huis met hun bakfiets om te sleutelen aan ons stalen ros. Groentepakketten,

En plots werd alles anders. Net zoals de buurt-

lunchformules, en boerderijproducten worden

winkeltjes afgedaan hadden, werd de markt iets

in mooi gedesignde dozen op de drempel gele-

voor oude mensen, op zoek naar een voordeel-

verd. Vorige week nog was het volautomatische

tje. Een negatieve perceptie die alleen maar te

bestelbusje van de hondentrimster ter plekke

betreuren viel. We gingen naar supermarkten

om de hond lekker fris te laten ruiken. In mijn

en haalden voorraad binnen voor meer dan twee

dorp is er overigens een self-dog-wash, die vol-

weken, we stopten alles in de diepvriezer en we

gens hetzelfde principe functioneert als een

smeten weg wat kapot was om het te vervangen

carwash.

door iets wat beter en duurder was. Geen plaats voor lelijke groenten, recht van bij de boer. Al-

Convenience wordt heruitgevonden, in allerlei

les uit blik, vacuüm en diepgevroren. Repareren

mogelijke vormen. Je kunt geen dag beginnen

was iets voor arme mensen.

zonder ergens kennis te maken met een of andere sharing-formule, een dienstenaanbod dat je

Veertig jaar later krijg ik de indruk dat alles te-

volledig op maat kunt samenstellen. Bloemen,

rugkomt. Zelfs de ambulante handel! En dat

wijn, ontbijtjes, het houdt niet op.

speelt op verschillende vlakken. Enerzijds krijgt alles een veel hippere naam. Waardoor het op de

Ik word daar erg vrolijk van. Het eeuwige ge-

ene of andere manier ook duurder wordt. Repa-

kanker op sociale media en het internet en zijn

reren is upcycling geworden. Ambachtslui zijn

goedkope meninkjes, is één aspect, maar het

craftsmen. Eten is streetfood, bites and wraps, die

positieve mag ook eens belicht worden. We delen ideeën en resources, en worden alsmaar vindingrijker op dat vlak. Zelfs de heilige koe, onze auto’s, beginnen er stilaan aan te geloven.

FOTO Wim Kempenaers

Think global, act local and creative.

GUIDO EVERAERT is columnist, copywriter, spreker en content marketeer. Zijn persoonlijke blog is www.justguidooohh.com, zijn zakelijke www.ge-wild.com.

50

DE ALLEREERSTE BMW X2.

Vanaf 3 maart in uw concessie.

Milieu-informatie (KB 19/03/04): www.bmw.be

4,5-6,2 L/100 KM • 118-142 G/KM CO2

Echt rijplezier

U HEEFT NU MEER DAN 15 900 REDENEN OM EEN BRUSSELAAR AAN TE WERVEN. Romain (Anderlecht), zoekt werk in de Horeca.

“HET CONTACT MET KLANTEN VERLOOPT ALTIJD ZEER VLOT.”

15 900 EURO AAN PREMIES: GENIET NU VAN ACTIVA.BRUSSELS. Wanneer u een Brusselaar aanwerft via Select Actiris, de gratis advies- en rekruteringsdienst van Actiris, staat u als eerste in de rij voor de premie activa.brussels. Want wij stellen u kandidaten voor die voldoen aan de juiste voorwaarden.

Wist u trouwens dat uw kandidaat in aanmerking komt voor activa.brussels vanaf de eerste dag van zijn inschrijving bij Actiris als hij een stage of opleiding heeft gevolgd via Actiris, VDAB Brussel of Bruxelles Formation?

Ontdek activa.brussels en tal van andere goede redenen om te rekruteren via Select Actiris op www.actiris.be/activabrussels.

Met de steun van het Europees Sociaal Fonds