Methodiekenmap Kennismakingsworkshop by REC Radiocentrum

METHODIEKENMAP KENNISMAKINGSWORKSHOP

INHOUDSTAFEL

 1. VOORWOORD

 2. HANDLEIDING VOOR DE WORKSHOPBEGELEIDER

2.1. WAT IS HET REC RADIOCENTRUM? 2.2. WAT DOET HET REC ALLEMAAL? 2.3. WAT IS DE KENNISMAKINGSWORKSHOP? 2.4. WAT WILLEN WE BEREIKEN MET DE KENNISMAKINGSWORKSHOP? 2.5. WAT KOMEN DE DEELNEMERS TE WETEN OVER RADIO? 2.6. WAT LEREN DE DEELNEMERS BIJ DAT NIET RADIOSPECIFIEK IS? 2.7. HOE PAK JE DE WORKSHOP AAN (ALGEMEEN)? 2.8. AAN HET EINDE VAN DE WORKSHOP 2.9. WAT HEB IK ALS BEGELEIDER AAN EEN KENNISMAKINGSWORKSHOP?

 3. BUNDEL KENNISMAKINGSWORKSHOP 3.1. INLEIDING 3.1.1 HOE BELANDT RADIO IN DE LUCHT? 3.1.2 HOE WORDT RADIO GEMAAKT? 3.1.3 WAT JE NOG MOET WETEN

3.2. WOORDREDACTIE 3.2.1 HET INTERVIEW 3.2.2 PREVIEW 3.2.3 REVIEW 3.2.4 REPORTAGE 3.2.5 COLUMN 3.2.6 DEBAT 3.2.7 ALGEMENE AANDACHTSPUNTEN 3.2.8 INFORMATIEBRONNEN 3.2.9 OEFENINGEN

3.3. MUZIEKREDACTIE 3.3.1 WAT IS EEN FORMAT? 3.3.2 DE INHOUDELIJKE FORMAT 3.3.3 DE MUZIKALE FORMAT 3.3.4 DE PLAYLIST 3.3.5 OEFENINGEN

3.4. PRESENTATIE 3.4.1 STEM EN TAAL 3.4.2 NUMMERS AAN- EN AFKONDIGEN 3.4.3 VOORBEREIDING 3.4.4 OEFENINGEN

3.5. TECHNIEK 3.5.1 (BASIS)FUNCTIES VAN HET MENGPANEEL: 3.5.2 (BASIS)FUNCTIES VAN HET AUTOMAATSYSTEEM: 3.5.3 (BASIS)KENNIS VAN MUZIEK: 3.5.4 OEFENINGEN

6 6 6 6 7 8 8 9 9

10 12 12 13 15

15 15 16 16 17 17 17 17 17 19

20 20 21 21 23 24

25 25 25 26 26

27 27 28 28 29

 4. METHODIEK 

4.1. METHODIEK: 10 – 13 JAAR 4.1.1. ALGEMENE OMSCHRIJVING VERLOOP WORKSHOP 4.1.2. METHODIEK BIJLAGEN



4.2. METHODIEK: 14 – 18 JAAR 4.2.1. ALGEMENE OMSCHRIJVING VERLOOP WORKSHOP 4.2.2. METHODIEK BIJLAGEN



4.3. METHODIEK: 16+ (INDIVIDUELE INSCHRIJVINGEN) 4.3.1. ALGEMENE OMSCHRIJVING VERLOOP WORKSHOP 4.3.2. METHODIEK BIJLAGEN



4.4. STADSKLASSEN 4.4.1. ALGEMENE OMSCHRIJVING VERLOOP WORKSHOP 4.4.2. METHODIEK BIJLAGEN

4.5. GROTE GROEPEN (24 DEELNEMERS) 4.5.1. ALGEMENE OMSCHRIJVING VERLOOP WORKSHOP 4.5.2. METHODIEK BIJLAGEN

30 31 31 35 37

38 38 42 45

46 46 50 52

53 53 57 59

60 60 64 67

 5. SLOTWOORD

DEELNEMERSLIJSTEN

 1. VOORWOORD Hallo, Voor je ligt de methodiekenmap voor de kennismakingsworkshop radio die het REC Radiocentrum aanbiedt in samenwerking met een tiental medialabs in Vlaanderen. De map legt aan jou, de (toekomstige) workshopbegeleider, stap voor stap uit hoe je een groep mensen kan introduceren in radio op een pedagogisch verantwoorde manier, die het voor iedereen tegelijk plezierig houdt. REC Radiocentrum is het aanspreekpunt voor wie actief met radio wil bezig zijn in Vlaanderen, en dat start uiteraard met een eerste kennismaking met het fantastische genre radio. Een halve dag in een ongedwongen sfeer rondhangen in een echte radiostudio zorgt ervoor dat het vuur aangewakkerd wordt, dat wie deelneemt zijn eigen ei (voor even) kwijt kan op radio en mondiger wordt. Het is om die reden dat we vanuit het REC heel veel aandacht besteden aan deze workshop en aan de methodiek er rond. In deze map vind je meer informatie over het REC Radiocentrum en zijn activiteiten, een handleiding voor als je de workshop gaat begeleiden, en een methodiek met didactisch materiaal dat je kan gebruiken tijdens de workshop. Deze methodiek is het resultaat van een paar jaar trial and error, maar is verre van ‘af’ of bindend. Het kader is duidelijk afgebakend, opdat je nadien eindeloos buiten de lijntjes kan kleuren. Veel plezier met het begeleiden van de kennismakingsworkshop, en vergeet vooral niet om je ervaringen te delen met de andere begeleiders via het REC.

Pieter Blomme REC Radiocentrum Pieter.blomme@radiocentrum.be

 2. HANDLEIDING VOOR DE WORKSHOPBEGELEIDER Met deze handleiding geven we je alvast enige algemene informatie voorhanden omtrent de kennismakingsworkshop. Hierin schetsen we het globale kader voor deze workshop. We leggen je kort uit waar het REC Radiocentrum precies voor staat, en wat we met deze kennismakingsworkshop trachten te bereiken. Het wat en waarom ervan worden er beknopt in beschreven. Het uiteindelijke doel van deze vorming beoogt dat de deelnemers een eerste maal in aanraking komen met radio en al wat erbij komt kijken. Daarnaast krijgen ze ook zelf de kans om een uitzending in elkaar te boksen, dit onder vorm van een podcast. De workshop start met wat algemene informatie over radio in al haar facetten. In het derde hoofdstuk van deze map, ‘bundel kennismakingsworkshop’, geven we je een duidelijk overzicht over de verschillende zaken die je binnen deze vorming zou moeten aanhalen. Daar waar deze handleiding je een meer algemeen zicht geeft op de workshop, geeft de ‘bundel kennismakingsworkshop’ je meer zicht op de inhoudelijke invulling van de ervan. Vervolgens wordt er overgegaan op een korte rondleiding doorheen de studio’s en de redactie. Pas dan zullen de deelnemers kunnen starten aan de voorbereiding van hun items, die achteraf zullen worden opgenomen in de studio. Oftewel ben jij de begeleider die zich voornamelijk bezig zal houden met de techniek, ofwel zal je instaan voor het begeleiden van de voorbereiding en het presentatiegebeuren. De mogelijke invulling van de workshop hebben wij ook reeds voor jou uitgedacht, en kan je terugvinden in het vierde hoofdstuk, ‘Methodiek’. Uiteraard hebben jullie nog steeds de vrijheid om de workshop naar eigen voorkeur in te vullen. Probeer zelf voldoende na te denken over de creatieve invulling van deze vorming.

2.1. WAT IS HET REC RADIOCENTRUM? Het REC Radiocentrum is het netwerk voor al wie actief bezig is of wil zijn met radio. 2.2. WAT DOET HET REC ALLEMAAL? 2.2.1. Educatie Het REC biedt vormingstrajecten aan met verschillende instapniveaus. Zowel de beginneling, de gevorderde als de (semi-)professional vinden een plaats in het competentiekader van het REC. 2.2.2. Studiokansen in jongerenomroepen Het REC ondersteunt en versterkt een netwerk van REC Medialabs, waar jong talent kansen krijgt voor publiek. Een medialab is een regionale jongerenomroep en/of jongerenmerk op maat van een centrumstad, waar evenveel belang wordt gehecht aan studiokansen en begeleiding, als aan luisterbereik en kwaliteit. 2.2.3. Mediaproductie Het REC verzorgt crossmediale verslaggeving en producties om creatief radio- en mediatalent optimaal aansluiting te laten vinden met de sector. 2.3. WAT IS DE KENNISMAKINGSWORKSHOP? Voor veel jongeren is radio niet meer dan geluid dat uit een ontvanger komt. Hoe dat concreet tot stand komt weten ze niet. De meeste jongeren stellen zich die vraag ook niet. In de kennismakingsworkshop maakt een groep jongeren niet alleen kennis met alle facetten van het radio maken, maar mogen ze ook nog eens zelf aan de slag. De workshop duurt 3 uur. Na 2 uur kennismaking en voorbereiding bokst de groep een volledig radioprogramma in elkaar. Dit radioprogramma wordt na afloop van de workshop naar de deelnemers doorgestuurd. De kennismakingsworkshop wordt begeleid door twee mensen. De taken worden verdeeld: de ene focust op het technische aspect, terwijl de andere zich toespitst op het inhoudelijke. 2.4. WAT WILLEN WE BEREIKEN MET DE KENNISMAKINGSWORKSHOP? In de eerste plaats moeten de jongeren geboeid raken door radio. Door ze te tonen hoe het medium werkt en door hen zelf aan de slag te laten gaan, geeft dat normaalgezien geen problemen. Daarnaast is het een uitdaging voor de begeleider om op een boeiende manier heel wat nieuwe informatie (zie hierna) op een verantwoorde, infotainende manier over te brengen. Dit kan mogelijk gemaakt worden door de jongeren zoveel mogelijk zelf te laten ontdekken en te laten uitproberen. Een aangepaste begeleiding is daarom nodig. Sleutelwoorden zijn dus: amuseren, aanleren, uitproberen.

2.5. WAT KOMEN DE DEELNEMERS TE WETEN OVER RADIO? Als begeleider en enthousiaste radiomaker overtuig je de deelnemers van de kracht van radio. Wat maakt radio zo bijzonder? Hieronder een aantal troeven. Verwerk ze subtiel in de workshop. (lees ze dus niet voor!) -

Magie Radio is het theater van de illusie. Met geluid alleen kun je een wereld oproepen die tot de verbeelding van de luisteraar spreekt. De grenzen van de radiomaker is de grens van de verbeelding van de luisteraar. Veel ruimte voor diversiteit Radio biedt ruimte voor nieuwe, creatieve ideeën die uitgetest kunnen worden. Momentaan Radio is er op het moment, live. De schoonheid zit in de vluchtigheid. Als radiomaker krijg je één kans. Er is geen tweede take mogelijk. Met je mond vol tanden staan is dus geen optie. Radiomakers moeten dus tot in de puntjes voorbereid zijn. De inhoud van de radio-uitzending ligt op voorhand vast. Flexibel Omdat radio op het moment zelf gemaakt wordt kun je last minute nog beslissingen maken of aanpassingen doorvoeren. Snel Radiomakers zijn stressbestendig en spelen kort op de bal. Er kan à la minute ingespeeld worden op onverwachte situaties. Persoonlijk De luisteraar behandel je als een goede kennis, je creëert er een persoonlijke band mee. Interactief Omdat radio live is, is directe interactie mogelijk: telefoon, sms, inbellende luisteraars, live verslaggeving, enz… Mixen met nieuwe media Radio is niet langer beperkt tot de FM band. Er is ook podcasting, on-demand radio, streaming,… Hierdoor kan, in principe, iedereen zelf radio maken. Publieksbereik Radio bereikt nog altijd heel veel mensen, en zeker jongeren. Dat brengt dus ook verantwoordelijkheden met zich mee. Let op met wat je zegt en sta stil bij het waarom van wat je zegt.

Welke radiospecifieke oefeningen kunnen daartoe in de workshop zitten? - Interview een bekende persoon. Die bekende persoon wordt gespeeld door een andere deelnemer. De vraagsteller is tot in de puntjes voorbereid, maar kan nooit helemaal voorspellen wat de geïnterviewde zal vertellen. - Live verslaggeving van een evenement dat aan het gebeuren is. Vb.: commentaar bij een voetbalmatch, een reporter ter plaatse,… - Bij sterke groepen kun je last minute nog ‘roet in het eten gooien’ zodat items nog aangepast worden. Vb.: Een geïnterviewde wordt op het laatste moment vervangen door zijn manager, een bekend artiest sterft tijdens je uitzending,... - “Breaking News”. De uitzending wordt onderbroken voor een spannend nieuwtje. (voor sterke groepen) - Bel één van de deelnemers live op voor een interview.

Organiseer een inbelwedstrijd en laat één van de deelnemers live meespelen. Stel een evenwichtige playlist op met een logische opbouw en voldoende afwisseling, zodat die tot iedereen aanspreekt. Podcast: maak een uitzending voor het eigen netwerkje van de deelnemers, dus voor een specifieke doelgroep. Stimuleer de jongeren om zelf te laten beslissen wat ze uitzenden, wat ze zeggen, op een eigenzinnige manier. Werk met een strakke format (Planning van de uitzending: Wanneer welk item en wel liedje) die het daardoor mogelijk maakt om buiten de lijntjes te kleuren en creatief uit de hoek te komen. Leg voor de uitzending de volgorde van de liedjes en de items vast. Leg ook vast wie waar zal aan- en afkondigen.

2.6. WAT LEREN DE DEELNEMERS BIJ DAT NIET RADIOSPECIFIEK IS? O ja, tijdens de Kennismakingsworkshop gaat het niet alleen over radio. Dit is een greep uit de zaken die de deelnemers bijleren wat niet radiospecifiek is: -

In team samenwerken. De spitsen zullen scoren of missen, maar het meeste werk wordt geleverd door de verdedigers, middenvelders en aanvallers. De spitsen hebben de moeilijkste opdracht, maar alles staat of valt bij een goede samenwerking. Omgaan met opgelegde deadlines. De deadline voelen tikken. Regelmatig overleggen en plannen daaraan aanpassen. Efficiënt communiceren. Een resultaatsverbintenis aangaan en naar een zo goed mogelijk resultaat streven. Notie van timing ontwikkelen. Relevante boodschappen selecteren om te ‘broadcasten’: wat is interessant om te delen met de buitenwereld? Elkaar opbouwend evalueren en bekritiseren. Creatief denken vanuit een thema. Het maximale uit een kernwoord of foto halen. Welke niet-radiospecifieke oefeningen kunnen daartoe in de workshop zitten? - Spreek een tijdje (ongeveer 5 min.) voor het programma af voor een laatste redactievergadering. Iedereen komt zijn/haar resultaat voorstellen, ook al is nog niet iedereen klaar. Laat de adrenaline stromen. - Geef interviewers een maximumtijd van 3 minuten. Als ze die overschrijden doe je teken dat ze hun interview moeten afronden. - Laat de deelnemers zichzelf regelmatig de vraag stellen: wie wil dit horen? Is dit wel interessant genoeg voor de doelgroep? Zorg er dus voor dat ze zich voldoende kritisch opstellen ten opzichte van hun eigen product. - Zit na de radio-uitzending nog even samen en bespreek wat je geleerd hebt, wat leuk was, wat beter kon. Evalueer sowieso na elke interventie tijdens de uitzending. Geef opbouwende kritiek!

2.7. HOE PAK JE DE WORKSHOP AAN (algemeen)? Alles wat de deelnemer zou kunnen te weten komen staat in deze handleiding en in de bijgevoegde ‘bundel kennismakingsworkshop’. Deelnemers tussen 18 en 25 jaar krijgen deze bundel ook afgedrukt mee naar huis. Het is onmogelijk om alles wat in de

bundel staat, effectief over te brengen en tegelijk de praktijk centraal te stellen. De bundel is dus vooral leesvoer voor thuis, maar af en toe kun je ernaar teruggrijpen om tips te geven. Zorg er dus voor dat je als begeleider de workshopbundel gelezen hebt vooraleer je een workshop begeleidt. De oefeningen in de bundel kunnen ook inspiratie leveren. 2.8. AAN HET EINDE VAN DE WORKSHOP  Evaluatie: Peil naar de tevredenheid van de groep. Vonden ze het leuk, boeiend, leerrijk,…?  Foto: Neem een leuke foto van de gehele groep en stuur hem door naar de verantwoordelijke van het REC Radiocentrum: contact@radiocentrum.be  Deelnemerslijst: Zorg er voor dat de deelnemerslijst door alle deelnemers is ingevuld. Deze lijsten kan je achteraan deze map terugvinden. Deze laat je best rondgaan tijdens de workshop, in plaats van helemaal aan het einde ervan (omdat ze dan soms gehaast kunnen zijn).  Radio-uitzending: Het eindresultaat moet uiteraard bij de deelnemers terecht kunnen geraken. Stuur daarom de uitzending binnen de 24 uur door naar contact@radiocentrum.be. (via: wetransfer, ftp, sendspace, mixcloud,…) De deelnemers kunnen deze dan achteraf online beluisteren.  Flyers uitdelen: Geef de deelnemers ook enkele REC-flyers mee naar huis.  Opgeruimd staat netjes: Laat de workshopruimte proper achter en leg alles terug op zijn plaats. 2.9. WAT HEB IK ALS BEGELEIDER AAN EEN KENNISMAKINGSWORKSHOP? Moeilijk te zeggen. Veel hangt af van je eigen gedrevenheid en je motivatie. Bovendien moet het een beetje in je bloed zitten om je kennis door te willen geven en te willen delen met anderen. Feit is dat je als kenner gevraagd wordt om workshops te geven, en dat alleen toont aan dat je goed bezig bent op radiovlak. Daarnaast zul je telkens weer versteld staan van de mogelijkheden van mensen die nog nooit radio gemaakt hebben. Hun ideeën werken verrijkend, hun enthousiasme werkt aanstekelijk, hun bewondering voor je werk en energie doet deugd. Regelmatig leer je zelf nieuwe technieken bij op radiovlak. Maar ook je pedagogische kwaliteiten kun je in deze kennismakingsworkshop ontwikkelen. Elke keer ontdek je nieuwe mogelijkheden om op een toffe manier een boodschap over te brengen. En wie weet ontdek jij wel nieuw radiotalent… Voor het begeleiden van deze workshop krijg je verder ook een vrijwilligersvergoeding van €25, tenzij anders afgesproken. Deze wordt gestort in de loop van de maand na de prestatie.

 3. BUNDEL KENNISMAKINGSWORKSHOP Onderstaande bundel is er één die we mee geven aan de oudere deelnemers, die zich individueel inschrijven. Deze is dus gericht naar de doelgroep zelf, maar kan zeker een handig hulpmiddel zijn voor jou als begeleider. De ‘bundel kennismakingsworkshop’ bevat meer concrete informatie over alle aspecten van het radio maken, en kan je om die reden dus helpen bij de inhoudelijke invulling van de workshop. Weet je niet meteen welke informatie je de deelnemers kan meegeven tijdens deze vorming? Dan zal je daar, na het lezen van deze bundel, al heel wat meer zicht op hebben. In deze bundel staat zowat alle informatie die de deelnemers eigenlijk zouden moeten meekrijgen. Naast een hulpinstrument kan het ook fungeren als een evaluatieinstrument, om voor jezelf te evalueren of je een kwaliteitsvolle vorming gegeven hebt. Voor een meer inhoudelijke houvast, zal deze bundel je ongetwijfeld kunnen verder helpen.

3.1. INLEIDING 3.1.1 Hoe belandt radio in de lucht? Iedereen weet dat radio wordt gemaakt in een studio, en denkt er wel een idee van te hebben hoe dat precies in zijn werk gaat. Meestal klinkt radio zo eenvoudig dat je denkt dat het allemaal op een, twee, drie in elkaar wordt gestoken, maar dat is een illusie. Radio vraagt heel wat infrastructuur, mensen en vooral veel ideeën. Het principe van analoge radiocommunicatie: Spraak en muziek worden door een microfoon omgezet in een elektrisch signaal. De informatie wordt vervolgens op een draaggolf gezet. Het signaal wordt tot slot naar een antenne geleid en verzonden als radiogolf. Bij digitale radio wordt het analoge signaal eerst omgezet in digitale signalen (1 en 0), en vervolgens op de drager gezet. Naast een studio heb je dan ook nog een zendinstallatie nodig om het programma dat in de studio wordt gemaakt bij de luisteraar te krijgen. Je kan radio vinden op het internet, downloaden als een podcast, op de kabel kan je radio krijgen, maar de meest verspreide manier is nog altijd via de fm-band, de ether. Daarvoor heb je een uitgebreide zendinstallatie nodig. Die zendinstallatie bestaat over het algemeen uit drie delen: een straalverbinding, een zender en een antenne. a) De straalverbinding: Een straalverbinding is een vaste verbinding tussen twee punten die gebruik maakt van radiogolven. Er wordt hiervoor gebruik gemaakt van antennes met een grote antenneversterking. De antennes moeten dan ook op elkaar gericht worden. Voor de communicatie is direct zicht nodig tussen beide zenders. Bomen en bebouwing geven reflecties en demping. Ook vlak over een gebouw of bomenrij scheren geeft al extra demping. b) Zender: Een zender is een mechanisme om bepaalde informatie uit te zenden over een afstand naar de ontvanger. Er zijn verschillende technieken om die uitzending concreet te maken. c) Antenne: Een antenne kan net als een lens bij licht de stralen in een bepaalde richting bundelen. De grootte van de antenne is evenredig met de golflengte. Opm.: Meestal wordt een zendinstallatie op een zendmast gemonteerd. Een uitzending in de fm-band werkt met frequenties of golflengtes. Als je zoekt naar een ander radiostation dan gaat jouw toestel eigenlijk op zoek naar een andere golflengte.

De standaard voor radio-uitzendingen zijn frequenties met korte golf. Sommige frequenties reiken echter heel ver en andere zenden maar uit voor twee straten in de buurt. Het verschil in bereik tussen frequenties ligt niet bij de frequenties zelf, maar ligt bij het vermogen van de zendinstallatie. Dat kan je vergelijken met de kracht van de motor van een wagen. Je mag nog zo’n mooie auto hebben als die geen pk’s onder de motorkap heeft geraak je niet ver. Iedere zender krijgt van de overheid een vermogen en een frequentie toegewezen, zodat de ene zender de ander zijn uitzendingen niet stoort. Nagenoeg alle zenders werken ze volgens dezelfde technische principes, maar met een ander geluid. Dat wordt gemaakt door de radiomaker zelf. 3.1.2 Hoe wordt radio gemaakt? In principe kan je radio op je eentje maken: een studio en wat muziek kunnen volstaan. Bij veel kleine radiostations gebeurt het vaak dat een iemand alles doet, maar bij professionele zenders werken verschillende mensen aan een programma. Die specialiseren zich dan in een bepaalde discipline. Algemeen principe: Bij goede radio wordt alles goed voorbereid en gepland, maar mag je soms wat overlaten aan het toeval of het ritme van het programma. Om alles degelijk voorbereid te krijgen op een professionele redactie moet je in team werken en veel overleggen. Hou daar straks ook rekening mee als we effectief aan het werk gaan. Samen werkt die hele redactie aan de concrete uitwerking van een format. Een format kan je vergelijken met een formule voor een radioprogramma. Dat kan een heel ingewikkelde formule zijn of er een zijn die slechts uit een paar elementen bestaat. Alle redacteurs, presentatoren, … van een programma richten zich op die formule om een goed radioprogramma te brouwen. Iedereen heeft zijn verantwoordelijkheid om een element uit te werken. Voordat een programma wordt gemaakt komt het hele team samen in een redactieoverleg om “de violen gelijk te stemmen”. 3.1.2.1. De voorbereiding Voordat je radio kan maken, moet het programma natuurlijk voorbereid worden. Ook bij radio is een goeie voorbereiding een vereiste voor succes. De redacties tekenen de lijnen uit van de inhoudelijke voorbereiding. Het hangt af van programma tot programma waar de zwaartepunten liggen. a) Muziekredactie De muziekredactie is verantwoordelijk voor (bijna) alles waar muziek bij betrokken is op een radiozender.

In eerste instantie zoekt deze redactie naar interessante nummers voor de radiozender. Dat kan door met platenlabels te praten, door naar dj-sets te luisteren, aan de hand van de promo’s die binnenkomen en door de hitlijsten van nabij te volgen. Iedere redacteur heeft zo zijn of haar eigen systeem, maar is vooral op zoek naar muziek die past bij de radiozender. Als de muziek is gekozen, dan wordt zij opgenomen in het automaatsysteem en is het aan de muziekredacteur om die muziek “te bespreken”. Een muziekredacteur duidt dan in het systeem de intro en de outro aan, zegt tot welk genre het nummer behoort, brengt het onder in een bepaald tempo, … Daarna wordt er aan de hand van al die criteria een playlist gemaakt. Die playlist is een lijst van muziek die in een bepaald programma gedraaid moet worden. Hierbij hou je als muziekredacteur rekening met een heleboel factoren: Wat voor een programma is het? Wanneer wordt het programma uitgezonden? Wat is de sfeer van het programma? Is het een genreprogramma? Is het een woordprogramma? Past het bij het geluid van de radiozender? Zijn er muzikale items die er in verwerkt moeten worden bvb. een popnieuwtje … b) De Woordredactie Radio is de magie van woord en muziek. Naast een goeie playlist horen dus ook goeie woordbijdragen. Die laatste worden voorbereid door de woordredactie. De woordredacteur begint met het verzamelen van interessante items die passen bij het profiel van zijn of haar radioprogramma. Daarna moeten er afspraken gemaakt worden met eventuele gasten, bereidt hij of zij interviews voor en verwerkt die redacteur de informatie rond het uitgekozen onderwerp. Heel belangrijk is dat de kwaliteit van de bron hier niet uit het oog wordt verloren. Klopt die informatie wel allemaal? Verder helpt de woordredacteur de presentatie door de presentaties van een bepaald onderwerp voor te bereiden en door bijdragen te verbeteren op taal- en stijlfouten. Loopt er wat mis tijdens de uitzending, dan vangt de woordredacteur dat probleem creatief op, want de presentator kan natuurlijk niet weg van de microfoon. Als er een reportage wordt gemaakt, dan zal dat meestal ook gebeuren door de woordredacteurs. 3.1.2.2. Het radio maken Na de voorbereiding moet het programma natuurlijk nog altijd gemaakt worden. De technicus en de presentator duiken met de voorbereiding van de redacteurs de studio in en maken het programma.

De technicus Een radiostudio kan van heel eenvoudig tot zeer hoogtechnologisch in elkaar steken, maar je zal uit beide ten minste een degelijk radiosignaal kunnen krijgen. Sowieso zitten er een aantal basiselementen in de studio waar je als technicus weg mee moet kunnen. Het belangrijkste element is het mengpaneel, waar alle geluidsbronnen (microfoons, cd-spelers, automaatsysteem, jinglepad, … ) in samenkomen. Als technicus weet je hoe er mee moet worden omgegaan en wat je wanneer moet gebruiken. Een technicus is ook vaak de vrouw of man die weet hoe je vlot reportages monteert of die het materiaal in de studio onderhoudt. 3.1.2.3. De presentatie Een presentator of presentatrice krijgt een aantal items van de woordredactie aangeleverd en een playlist. Hiervan vertrekt hij of zij om de voorbereiding uit te schrijven (niet altijd) en zijn of haar verhaal te doen voor de microfoon. Sommige presentatoren bereiden alles tot op de komma voor, andere kunnen op de duur vlotter om met een paar kernwoorden of zomaar uit de losse pols. Naast de presentatie heeft een presentator meestal ook de regie in de handen en hij/zij beslist dus wat wanneer gebeurt, maar hierbij volgt hij wel het format en de voorbereiding van de redacteurs. 3.1.3 Wat je nog moet weten Nu jullie zelf een idee hebben van wat radio allemaal kan inhouden is het tijd om zelf aan de slag te gaan. Zoals we daarnet ook hebben gezegd, is voorbereiding bijna alles. Daar gaan we nu dus werk van maken en ons opsplitsen in teams. Hou vooral in je achterhoofd: we maken radio en zitten niet in een klaslokaal. Het is dus de bedoeling dat je overlegt en met elkaar praat. 3.2. WOORDREDACTIE Er zijn verschillende soorten redactie-items, die elk een andere aanpak vereisen. Dit zijn de belangrijkste items die we onderscheiden: interview, preview, review, reportage. Aanvullend ook een woordje uitleg over column en debat. Een belangrijke tip die geldt voor alles wat je op de radio doet, is dat je zo beeldend mogelijk probeert te zijn. De luisteraar moet zich een voorstelling kunnen maken van de dingen die je vertelt. 3.2.1 Het interview Hou rekening met de actualiteitswaarde van het interview. Waarom vraag je iemand? Of je het interview zelf doet of niet, zorg voor een goede voorbereiding: achtergrondinformatie, kritische punten en originele vragen. Je moet een evenwicht zoeken tussen informatief zijn en origineel. Je moet ervan uitgaan dat je luisteraars

niets weten en toch moet je de geïnterviewde laten merken dat je weet wie hij/zij is. Vragen worden niet op voorhand doorgegeven, enkel de grote lijnen. Cijfer jezelf weg, het is vooral de bedoeling dat de geïnterviewde aan het woord is. Een goede wisselwerking met de presentator is onontbeerlijk. Afhankelijk van de vorm van het interview zijn er een aantal aandachtspunten: a) In de studio: - Maak goede afspraken, zodat de gast weet waar en wanneer hij er moet zijn : aanwezigheid 10-tal minuten op voorhand – gast ook niet te lang laten wachten. - Zorg voor een goede ontvangst : een korte babbel, voorstellen aan presentator. b) Telefonisch: - Ga de kwaliteit van de telefoonlijn na: gsm’s hebben soms een zeer slechte verbinding. - Laat de presentator de persoon even op voorhand bellen om de grote lijnen van het interview te bespreken. - Hou het gesprek kort en to-the-point. c) Op verplaatsing: Dit interview doe je zelf. - Zorg ervoor dat je materiaal in orde is en dat je weet hoe je het moet gebruiken. - Maak het niet te lang: 3 tot 4 minuten op de radio. Hoe meer je dat benadert, hoe minder je moet knippen. - Bepaal op voorhand wanneer je het af kan hebben, zodat je dat ook kan meedelen. 3.2.2 Preview -

Vaak gaat het hierbij om het “voorlezen van een agenda”. Maak er een echte uitdaging van om dit interessant te maken: koppel er een interview aan of een nummer in de playlist. Voor een specifiek evenement nodigen we voor een preview meestal een expert of een organisator uit : zie dan interview. Als een redactielid zelf de preview doet, zorg dan dat het heel concreet is: waar gaat het over, voor wie is het, waar en wanneer vindt het plaats en waar kan je terecht voor meer informatie.

3.2.3 Review -

Zorg ervoor dat je review nog steeds actualiteitswaarde heeft. Een review over een tentoonstelling die afgelopen is, heeft niet veel zin. Informeer je vooraf, zodat je weet waar je op moet letten. Achteraf kan ook, als je je eerst wil laten verrassen. Probeer linken te leggen met gelijkaardige evenementen of meningen van anderen. Dat geeft jouw visie een extra dimensie. Met iemand van de organisatie, het publiek of een artiest praten, kan zeer verrijkend zijn. Maak je review kritisch, leg ook steeds het waarom uit (niet gewoon: het was leuk), probeer niet vooringenomen te zijn en kijk zowel naar pro’s als contra’s. Maak duidelijk dat een review persoonlijk is, een eigen mening.

Bereid je review schriftelijk voor. Achteraf kan je ook een goed uitgeschreven versie maken.

3.2.4 Reportage -

Zorg ervoor dat je materiaal in orde is en dat je weet hoe het werkt. Een reportage gaat meestal over iets dat al voorbij is. Het is dus in de eerste plaats een sfeerverslag. Betrek ook mensen die niets met de organisatie te maken hebben. Maak je reportage niet te lang. Er komen maar 3 tot 4 minuten op de radio. Zorg vooral voor afwisseling. Informeer je vooraf: waar gaat het over, zijn er speciale gasten, spreek af met iemand van de organisatie.

3.2.5 Column -

Dit is een speciaal redactie-item dat niet erg vaak gebruikt wordt. Een column moet kort en snedig zijn, een verhaal beeldend brengen zonder beelden te (kunnen) gebruiken. En met een grappige pointe. Niet voor iedereen weggelegd.

3.2.6 Debat -

In een debat laat je meerdere standpunten aan bod komen. Het vraagt vrij veel inspanningen van de luisteraar. Een debat moet bijzonder goed voorbereid zijn, want meestal gaat het om hete hangijzers - en twee partijen die een heel verschillende visie hebben. Goede afspraken tussen deelnemers en moderator zijn onontbeerlijk. Werken rond een aantal standpunten is vaak een goede werkwijze.

3.2.7 Algemene aandachtspunten -

Maak goede afspraken en kom die ook na. Stel een taakverdeling op en respecteer die. Hou elkaar op de hoogte (bv. Om dubbelboekingen te voorkomen).

3.2.8 Informatiebronnen a. Inschrijven op mailings Als je jezelf als redactie kenbaar maakt, krijg je de persberichten en uitnodigingen per post of in je mailbox. Zo moet je niet telkens van nul beginnen zoeken, maar komt de informatie vanzelf bij jou. Opgelet! Zorg voor een systeem om de inkomende informatie te ordenen. Dat kan per thema of volgens het tijdstip dat het evenement plaatsvindt. Anders sta je al gauw voor een onoverzichtelijke berg informatie.

b. Internet Via internet vind je vrijwel alles: agenda’s, contactgegevens, achtergrondinformatie,... Bijna iedere organisatie heeft een website en via Google (of een andere zoekmachine) kun je die gemakkelijk achterhalen. Via een zoekmachine moet je wel opletten dat je informatie nog steeds up-to-date is! Hieronder vind je een overzicht van interessante sites per thema. c. Andere redacties De andere redacties van een radiozender zijn meestal zeer goed op de hoogte van wat er reilt en zeilt in hun interessegebied. Zoek je de contactgegevens van een muzikant of groep of wil je wat meer achtergrondinformatie, de muziekredactie zal je wellicht op weg kunnen helpen. Als je informatie wilt over een specifiek genre, kan je aankloppen bij de diverse muziekprogramma’s. En misschien zit er wel iemand in je eigen redactie die heel veel afweet van hetgeen je zoekt. d. Kranten, tijdschriften, flyers, affiches Hou je ogen open als je op straat loopt. Overal zijn interessante items te vinden. Affiches en flyers geven vaak een goed idee van de stijl van het evenement. En de gratis kalenders en magazines die je op café, in cultuurhuizen of op straat kan vinden, bevatten een schat aan informatie. e. Vuistregels voor persrelaties – Vermeld altijd je naam en het medium waar je voor werkt bij contacten. – Geef bij voorkeur zelf aan wanneer je een item aan bod wil laten komen: datum en precieze uur. Indien nodig kan jij je in de mate van het mogelijke aanpassen. Een programma met een format is daarvoor een ideale leidraad. – Mailen: kan en wordt meestal vrij goed opgevolgd, maar kan niet voor dringende zaken. Je mag er niet van uitgaan dat iedereen onmiddellijk zijn mails leest. – Bellen : als je gast een manager of persmedewerker heeft (vooral bij grote organisaties) respecteer dat dan en gebruik het telefoonnummer van de gast alleen op het afgesproken tijdstip. – Beloof niets dat je niet waar kan maken !!! f. Nuttige websites Hier vind je een overzicht van interessante sites op vlak van nieuws, cultuur en muziek. Uiteraard is dit overzicht niet volledig. Nieuws Voor nieuws kan je terecht op de sites van dagen weekbladen, radio en televisie. Enkele voorbeelden: www.nieuwsbronnen.com/algemene Voor alle nieuwsbronnen die er zijn. Of klik op naslagwerken als je nóg meer wilt weten. www.vrtnieuws.net Berichtgeving van de VRT www.standaard.be Telexberichten

www.nieuwsblad.be Toegankelijke en lokale berichtgeving www.mediargus.be Nieuws heet van de naald www.politics.be Persberichten van politieke partijen, nieuws en veel links Cultuur Voor cultuuragenda’s bestaan er diverse websites. De meeste gemeenten en steden hebben een eigen website waarop de lokale activiteiten gebundeld zijn (www.naamgemeente.be) www.cultuurweb.be Een overzicht van wat er in Vlaanderen te doen is met diverse zoekcriteria www.use-it.be Studentikoze en vooral veel gratis activiteiten www.week-up.be Niet alleen de optredens van de week, maar ook expo’s en theatervoorstellingen. (enkel Gent en Antwerpen) www.sherpa.be Bekend voor de ticketservice, maar ook met berichtgeving over de evenementen www.cinebel.be Programmatie van de kleinere filmzalen en achtergrondinfo van films www.us.imdb.com Engelstalig, maar je vindt er wel alles op terug over films Al deze bronnen kunnen op verschillende manieren gebruikt worden. We kunnen ze gebruiken om een item – zoals een interview – grondig voor te bereiden. Deze bronnen kunnen ook gebruikt worden om nieuwtjes te vinden over een artiest die komt optreden of een film die binnenkort uitkomt. Deze korte berichten kunnen gebruikt worden door de presentator om het programma wat meer kleur te geven. 3.2.9 Oefeningen a. Interview (2 groepjes) Wie is je grote idool? Wie zou je supergraag eens willen interviewen? Het ene groepje bereidt zich voor als de interviewer. Zoek zoveel mogelijk achtergrondinformatie op en formuleer een aantal vragen. Hou het niet alleen bij de evidente vragen, maar probeer ook origineel uit de hoek te komen. Het andere groepje bereidt zich voor als het idool. Spannend, want je weet niet wat de interviewer zal vragen. Ik zou zeggen, maak dat je goed voorbereid bent. Groepsmoment: Interview: 1 persoon is het idool en een ander de interviewer.

b. Preview (1 groep) Wat is er dit weekend te beleven in jouw gemeente? En dan heb ik het niet over de plaatselijke kaartavond. Neen, wij willen weten wat er te beleven valt voor jonge mensen. Wat niemand mag missen. Als er in jouw gemeente niets te beleven valt, mag je het natuurlijk ook iets verder van huis gaan zoeken. Zoek op wat er allemaal te beleven valt en haal daar 3 tot 5 activiteiten uit waar je graag met je vrienden naartoe zou willen gaan. Zoek ook wat achtergrondinformatie op. Stel een agenda op zodat je die kan voorlezen zonder dat het een saaie boel wordt. Originele vondsten leveren – bij wijze van spreken – extra punten op. Groepsmoment : Stel je kalender voor. c. Review (1 groep) Wat was de laatste film die je zag in de bioscoop of naar welk TV-programma keek je gisteren? Teken op een blad papier 2 kolommen met bovenaan een “+” en een “-”. Schrijf eronder wat je goed of slecht vond. Zelfs als je het steengoed vond, probeer dan toch minstens 1 ding in de “-”kolom te zetten. Zoek nu wat meer achtergrondinformatie over de film of het TV-programma. Schrijf een stukje met minimum 3 alinea’s : 1 over het verhaal, 1 met leuke weetjes en 1 wat je er zelf van vond. Groepsmoment: Breng je review. e. Column (1 groep) Zoek een leuke cartoon in een krant of een tijdschrift (of op internet). Bekijk hem goed en probeer te achterhalen waar het over gaat. Meestal hebben cartoons te maken met de actualiteit. Doe daar dan ook wat opzoekwerk over. Schrijf nu over hetzelfde thema een origineel tekstje, net alsof je de tekening omzet in woorden. Maak er desnoods een dialoogje, grapje, gedichtje of rapnummer van. Wie komt het origineelst uit de hoek? Groepsmoment: Breng je originele stukje en verras je publiek. 3.3. MUZIEKREDACTIE 3.3.1 Wat is een format? Een format is een structuur van een radioprogramma en/of van een volledige radio-omroep. Een format bestaat in 2 vormen: een inhoudelijk en een muzikaal format. De inhoudelijke format draait om de verdeling van alle "dingen" binnen een programma. Dit zijn zowel de muzieknummers als de events (aan- en/of afkondigingen,reportages, items, interviews, …) De muzikale format bepaalt welke muziek er op welk moment gedraaid wordt en heeft meestal betrekking op de volledige radio-omroep. Zowel de inhoudelijke als de muzikale format worden hieronder besproken.

3.3.2 De inhoudelijke format Een inhoudelijk format staat voor de opeenvolging van inhoudelijke aspecten van het radioprogramma. Stel dat je als radiomaker 5 items (reportages, interviews, telefoongesprekken, ...) en 15 liedjes in een uur programma wil krijgen dan ga je niet eerst die 5 items programmeren en daarna de 15 liedjes. Beiden worden zoveel mogelijk verspreid over het volledige uur programma. Ook wordt rekening gehouden met het aantal aan- en/of afkondigingen door de presentator. Een lang item (bijv. een interview of reportage en dus veel gesproken woord) wordt meestal gevolgd door 2 platen kletsvrij na elkaar (en dus veel muziek)om het evenwicht woord/muziek te behouden. De radiomaker zal keuzes maken zodat het voor de luisteraar aangenaam luisteren is. 3.3.3 De muzikale format Muziek bestaat in 1001 verschillende soorten. Als radiomaker is het in de eerste plaats belangrijk om te bepalen welk soort muziek je wel en niet wil draaien. Zo hoor je op Studio Brussel totaal andere muziek dan op Topradio, al zijn er wel nummers die bij beide omroepen gedraaid worden. Eenmaal je voor elk nummer beslist hebt of je dit wel of niet wil draaien op jouw omroep bekom je een database met nummers die je kan draaien. De muziek binnen deze database kun je verdelen volgens verschillende categorieën: Allereerst kun je de verdeling maken in verschillende genres: pop, rock, urban, dance, … Deze genres kun je opnieuw onderverdelen in subgenres. Bijv. urban = hip-hop, r&b, … Binnen elk genre heb je nieuwe nummers maar ook oude nummers dus kun je ook volgens leeftijd bepaalde keuzes gaan maken. Er zijn opgewekte nummers maar er is ook minder vrolijke muziek. Zo kun je wel honderden manieren bedenken om muziek in bepaalde categorieën onder te verdelen. Als radiomaker bepaal je bij het opstellen van een muzikaal format eerst de verschillende categorieën die je wil gebruiken. De muziek aanwezig in de database wordt volgens deze categorieën onderverdeeld en via de radio-software (Carmen) wordt automatisch de gewenste muziek op het juiste moment gedraaid. Hieronder wordt een voorbeeld gegeven van het opstellen van een eenvoudig muzikaal format. De gebruikte categorieën in dit voorbeeld zijn genre en leeftijd. a. Leeftijd - Hits/trends: dit zijn recente nummers die ofwel nu in de hitparade staan ofwel door de muziekredactie van een omroep gezien worden als toekomstige hits en dus in een hoge rotatie gedraaid worden. - Recurrents: dit zijn nummers die onlangs nog een hit waren maar dit nu niet meer zijn. Recurrents situeren zich qua leeftijd tussen de hits/trends en de classics. Ze zijn nog geen classic omdat ze nog te vers in het geheugen liggen. Je wil ze als luisteraar nog wel eens terughoren maar dan in een erg lage rotatie want anders ben je ze snel weer beu.

- Classics: dit zijn de tofste nummers van vroeger die leuk zijn om opnieuw te horen in een lage rotatie (max 1x per week). In dit voorbeeld kiezen we er als radiomaker voor om een format te ontwikkelen waarbij evenveel hits/trends, recurrents als classics gedraaid worden. Recurrents operationaliseren we als alles wat geen hit/trend en maximaal 2 jaar oud is. Onze oudste classic dateert bvb. uit 1980 (dit werd bepaald tijdens het samenstellen van de muziekdatabase) en we kiezen ervoor om de helft classics van tussen 1980 en 1990 te draaien en de andere helft van 1991 tot 2 jaar geleden (recenter is recurrent of hit/trend). Het is dus belangrijk dat je als radiomaker kiest hoeveel je van elke leeftijd wil draaien. Radio-omroepen met een hitradio-format zullen meer hits/trends draaien en minder recurrents en classics. Oldies-omroepen zullen alleen classics draaien. Elke keuze staat voor een ander profiel dat je je omroep geeft. b. Genres We kiezen ervoor om 5 hoofdgenres te operationaliseren en geen subgenres: dance, rock, pop, urban en roots. Van elk genre wordt 20% gedraaid. c. Voorbeeld Per uur kun je gemiddeld 15 liedjes draaien. Daarvan zullen er dus: volgens leeftijd: - 5 hits/trends zijn - 5 recurrents zijn - 5 classics zijn waarvan 2,5 gedateerd tussen 1980 en 1990 en 2,5 tussen 1991 en 2 jaar geleden. Er kan bijvoorbeeld gekozen worden om afwisselend een hit/trend, recurrent en een classic te draaien. Of je kan ook 2 hits/trends na elkaar draaien gevolgd door een classic en een recurrent nog een classic en nog een recurrent. Wat je niet kan doen is bijvoorbeeld eerst 5 classics draaien, dan 3 hits/trends, 5 recurrents en 2 hits/trends. volgens genre: - 3 dance nummers - 3 rock nummers - 3 pop nummers - 3 urban nummers - 3 roots nummers

Zoals je merkt zal één uur programma niet de volledige format kunnen bevatten (2,5 nummers van tussen 1980 en 1990). Een format draait om gemiddelden en 1 uur kan wat afwijken, 2 uur radio wijkt al minder af en vanaf 3-5 uur klopt de format perfect. Uiteindelijk is het de bedoeling dat een format zorgt voor herkenbaarheid en continuïteit, maar dit mag er niet voor zorgen dat alles voorspelbaar wordt. 3.3.4 De Playlist Je start niet van nul. Een aantal gegevens is op voorhand al bepaald en er is een ruw schema dat je nog moet omkneden tot een mooi geheel. Wat ligt al vast? a. Format Dit is het schema dat je programma een herkenbare structuur geeft. Afhankelijk van programma tot programma zal de format bepalen hoe vrij je bent in je muziekkeuze, maar het is in elk geval een regel om zoveel mogelijk rekening te houden met het format. Die format kan op papier bestaan, maar ook het computersysteem wordt aan de hand van de format ingesteld. b. Redactionele informatie Er zijn velerlei redenen waarom een nummer in je playlist moet; bijv. Een groep treedt ergens op of is te gast in de studio. Er is nieuws over de band. Er is een nieuwe single. Een nummer past bij het onderwerp, etc. Heel belangrijk is de balans van de playlist. Wil je een herkenbaar radioprogramma met een eigen identiteit hebben, dan is het belangrijk dat dezelfde balans in elke uitzending aanwezig is. Wat bepaalt de balans? - het tempo van elk nummer - afwisseling tussen de genres - afwisseling tussen hitjes, zogenaamde recurrents & classics. c. Nuttige informatiebronnen Hieronder vind je een aantal websites waarop je heel wat informatie kan vinden over artiesten en nummers: www.goddeau.com www.outsoon.be www.kindamuzik.net www.soundslike.be www.belpop.com www.3voor12.nl www.allmusic.com www.nme.com www.rollingstone.com www.discogs.com

3.3.5 Oefeningen a. Je krijgt 20 nummers ter beschikking. Gebruik 15 nummers in een format. Let op de volgende zaken: - Wanneer is er presentatie; dit kan belangrijk zijn voor intro’s & outro’s van nummers. - Het eerste nummer is héél bepalend voor de radioshow, hiermee wordt de toon direct gezet. Dit kan een stevigere opener zijn, onder het motto ‘Patat, we zijn er mee begonnen’. Het kan een nieuwe release zijn, onder het motto ‘Hé, klinkt interessant, hier wil ik meer over weten’. Als er een thema voor de uitzending is en je hebt de mogelijkheid om dit met een nummer te verduidelijken, mag je dit zeker doen. - Ook het laatste nummer is belangrijk. Het moet de presentator genoeg ruimte geven om de show af te ronden. Soms wordt er gekozen om een nummer te spelen dat gemakkelijk en zonder dat het al te veel stoort kan worden afgebroken. Dit is echter een kwestie van afspraak met presentator & technicus; er zijn nog trucjes om de show mooi af te ronden. Het laatste nummer kan qua feeling ook een afsluiter zijn; de kers op de taart. - Is er voldoende afwisseling tussen de genres? - Is er voldoende afwisseling in het tempo? Een té groot verschil in tempo & genre is ook niet altijd goed. Dit is vooral belangrijk als er twee nummers na elkaar worden gedraaid; een zogenaamde mix (met of zonder jingle tussen). - Is de afwisseling tussen hits, classics & recurrents voldoende? b. Bekijk de beschikbare muziekdatabase: welke kenmerken zou de redacteur gebruikt kunnen hebben om bepaalde nummers wel of niet in deze database te plaatsen? Vraag aan je collega's van de woordredactie hoeveel items ze voorzien tijdens het radioprogramma. Zorg dat je van elk item weet welk soort item het is (interview, reportage, telefoongesprek, radiospelletje, …) en hoelang het ongeveer zal duren. Stel aan de hand hiervan een structuur op volgens de regels van de inhoudelijke format. Hou er rekening mee dat een muzieknummer gemiddeld 3 minuten gedraaid wordt op de radio. Duid in je inhoudelijke format aan wanneer de presentator wel of niet aan- en/of afkondigt. Zorg voor een goede verdeling tussen muziek en woord. Bekijk nu hoeveel muzieknummers je kan draaien en bedenk een muzikaal format. Hou hierbij rekening met de criteria die de muziekredactie gebruikte om de database samen te stellen: zorg ervoor dat zoveel mogelijk muziek gedraaid kan worden. Bepaal een verdeling volgens genres en leeftijd en zorg ervoor dat dit volgens een vaste en duidelijke structuur opgemaakt wordt. Vergelijk jouw format met dat van je collega's en bespreek de verschillen:

zijn die groot of klein? Waaraan kan dit liggen? Discussieer en besluit uiteindelijk met een format waarin iedereen zich kan vinden. 3.4. PRESENTATIE Als presentator ben je het uithangbord van een programma. Je bent degene die de luisteraars te horen krijgen, maar je maakt een programma lang niet alleen. Als presentator maak je het werk af van een heel team. Het is dan ook zeer belangrijk dat je actief meewerkt, maar vooral samenwerkt met je redactie. 3.4.1 Stem en taal Een presentator speelt met stem en taal. De volgende puntjes gaan specifiek over taal en stemtechniek. Het spreekt voor zich dat niemand dit meteen allemaal beheerst: -

Presenteer met een glimlach: je hoort dat! Probeer zo goed mogelijk op je uitspraak te letten. Bijna niemand beheerst onze taal perfect, maar daar kan aan gewerkt worden! Algemeen Nederlands is de norm. Wanneer je twijfelt aan de uitspraak van bvb een groep/artiest of titel, aarzel dan niet om het even na te gaan bij de mensen van de muziekredactie. Hetzelfde geldt voor studiogasten en namen uit het nieuws. Iedereen heeft zo zijn ‘stopwoordjes’. Probeer bij jezelf te achterhalen welk woord jou de hele tijd achtervolgt en probeer er tijdens je interventies aan te denken. Vermijd dat je steeds dezelfde woorden gebruikt. Maak voor jezelf een lijstje van synoniemen. Zeg ‘je’ en ‘jullie’ tegen de luisteraars in plaats van ‘u’. Gebruik vooral ‘je’, op die manier spreek je de luisteraar direct aan. Let op je intonatie. Probeer variatie in je stem te leggen. Niets zo saai als een eentonige presentator. Tempo is zeer belangrijk. Let erop dat je niet te snel praat. Té traag is natuurlijk ook niet goed. Alles moet verstaanbaar en duidelijk zijn. Probeer altijd zelfzeker over te komen. Je bent zeker van wat je zegt. De luisteraar hoort dit ook.

3.4.2 Nummers aan- en afkondigen -

Probeer zo veel mogelijk de intro’s van nummers vol te babbelen. In principe is het nooit ‘stil’ op radio. Hiermee bedoelen we dat je eigenlijk nooit enkel en alleen de stem van de presentator hoort. In- en outro’s zijn echter niet heilig. Wil je, om welke reden dan ook, een nummer sneller afbreken dan kan dat. Bij zeer lange nummers kan je eigenlijk niet anders. Let er wel op dat je een nummer niet op elk moment kan afbreken. Je doet dit bvb niet in het midden van een refrein, maar vlak erna. LUISTER NAAR DE MUZIEK EN PROBEER OP JE MUZIKALE GEVOEL AF TE GAAN.

Kom je bij een intro tijd te kort dan kan je een beetje versnellen, heb je tijd te veel, vertraag dan. Tempo is hierbij zeer belangrijk. Alles moet natuurlijk wel verstaanbaar blijven. Stop echter nooit in het midden van een zin! Maak af wat je wou zeggen, ook al moet je daarvoor iets langer babbelen. Doe je eerste interventie op de intro van het eerste nummer. Probeer bij de eerste interventies de luisteraar warm te maken voor je programma zodanig dat hij blijft luisteren. Je kondigt een plaat aan of af. Niet de beide. Vond je het een slechte platenkeuze? Zeg dat dan tegen de mensen van de muziekredactie, maar niet tegen de luisteraar! Nogmaals: een programma wordt gemaakt door een ploeg. Wanneer jij, de technicus of iemand anders een fout maakt, kleed het dan in als fout van ‘de techniek’. Vb: wanneer je technicus je plaat niet op tijd kon starten, dan zeg je maar dat de ‘CD-speler niet wou starten’. Alles bij elkaar genomen zijn timing en gevoel de twee kernwoorden van dit blokje. Intro’s en outro’s zijn technische gegevens, maar presenteren is meer dan seconden vol babbelen.

3.4.3 Voorbereiding Als presentator moet je soms op veel dingen tegelijk letten. Het is daarom zeer belangrijk dat je goed voorbereid de studio binnenstapt, wil je een vlot programma maken. Een groot gedeelte van de voorbereiding gebeurt door de redactie. Zorg er dan ook voor dat je voortdurend samenwerkt met de redactie. Zorg ervoor dat je goed weet wie je interviewt, ook al is het interview volledig voorbereid door de redactie. Zoek zelf bvb een beetje extra info op over je gast. Op lange termijn is het beter niet alles uit te schrijven. Zo ga je vanzelf vlotter babbelen, maar in het begin schrijf je best alles wat je wil zeggen volledig uit. Bovendien hangt dit af van persoon tot persoon. Sommigen schrijven na 30 jaar radio-ervaring nog steeds alles uit, terwijl anderen al na dertig dagen genoeg hebben aan wat kernwoorden. Zoek info op over de muzieknummers. Bij woordprogramma’s, programma’s waar de muziek niet centraal staat, hoef je niet bij elk nummer uitleg te geven over de artiesten, maar de voorbereiding kan altijd van pas komen als je even niet weet wat te zeggen. Zoek het zeker niet te ver. Je hoeft geen lessen in popgeschiedenis te geven, maar het is bvb wel altijd leuk te weten dat een artiest naar België komt voor een concert. 3.4.4 Oefeningen a. De gebaren Hand omhoog: micro gaat aan maar je babbelt nog niet (de schuiver van jouw microfoon gaat omhoog op het mengpaneel).

Hand naar beneden: Je doet je hand naar beneden op het moment dat je begint te babbelen. Wijzen: Je wil een nieuwe plaat starten, maar je neemt wel de intro van die plaat. Hand terug omhoog: Je hebt gedaan met babbelen en de plaat mag voluit klinken (de schuiver van jouw microfoon gaat weer naar beneden). b. Bij het begin van het programma zit een nummer met een intro van 15 seconden. Het is de bedoeling dat je van deze intro gebruik maakt om de mensen te verwelkomen. Schrijf die intro eens uit (ongeveer 3 lijnen tekst) en probeer hem eens uit bij jezelf al mompelend. Probeer een beetje origineel te zijn. Op 15 seconden kan je veel zeggen, zeg bvb iets over het weer, verwijs naar iets dat die dag gebeurd is,… c. Improviseer 1 minuut over een opgegeven onderwerp. d. Je krijgt een tweetal nummers opgegeven. Luister naar de nummers, de intro en outro, noteer ‘de tijden’ en schrijf een passende tekst. En nu met muziek. Praat eens drie nummers aan elkaar. Zoek info op het internet over de groepen, maar je kan het ook hebben over iets fictief uit je programma. Zeg bvb: straks geef ik Tshirts weg van… Het belangrijkste bij deze oefening is dat je probeert een vorig nummer af te kondigen en het volgende aan te kondigen. Niet alles wat je zegt hoeft dus echt te zijn. 3.5. TECHNIEK 3.5.1 (basis)functies van het mengpaneel: Elke audiobron heeft een eigen kanaal op het mengpaneel. Je ziet onder andere het kanaal voor de microfoons, een kanaal voor de telefoon, een kanaal voor de cdspelers, een kanaal voor de jingles, … De VU meter is een belangrijk instrument. Hierop kun je zien hoe luid een bepaald signaal afkomstig van een audiobron is. Voor muziek (liedjes, jingles, …) is het van belang dat er niet meer dan 1 streepje in het rood gespeeld wordt. Stemgeluid mag wel enkele streepjes in het rood. Dit zijn de onderdelen van een kanaal op het mengpaneel: a. Mastervolume: hiermee regel je een kanaal, bijvoorbeeld de stemmen van de verschillende presentatoren klinken niet allemaal even luid. Een stillere stem zal meer versterkt worden door dit kanaal op het mengpanneel, daarvoor draait de technicus de draaiknop meer naar rechts tot het gewenste volume behaald wordt. b. Toonregeling: elke audiobron heeft haar eigen specificaties. Omdat het voor een radiostation van belang is dat een liedje afkomstig van een cd-speler hetzelfde klinkt als een liedje afkomstig van het automaatsysteem, zal de hoofdtechnicus deze

klankinstellingen instellen. Behalve van de microfoon dienen deze instellingen niet gewijzigd te worden. c. Voorbeluisteringsknop: met deze knop kun je een audiobron beluisteren zonder dat het ook op de radio te horen is. d. Kanaal on/off knop: met deze knop kan een kanaal uitgeschakeld worden. Als de fader opengezet wordt maar deze knop licht niet op, dan is de audiobron niet hoorbaar op de radio. In sommige gevallen kan je met deze knop ook een liedje starten. e. Fader: de fader regelt het volume dat uitgezonden wordt. Normaal wordt een fader volledig open gezet. Alleen als de presentator bijvoorbeeld boven de muziek moet praten wordt de fader van het muziekkanaal wat minder opengezet. 3.5.2 (basis)functies van het automaatsysteem: a. Audiospelers: De playlist en de audioplayers werken samen. Je kan een nummer uit de playlist in de audioplayers laden (dit verloopt niet automatisch). De audioplayers werken op dezelfde wijze als een cd-speler. Ook de bedieningsknoppen zijn hetzelfde. b. Jingles: De jinglepad: via het jinglepad kun je jingles starten. De automaat: de automaat vereist weinig uitleg. Alles verloopt immers automatisch en als technicus hoef je hier niks te doen. Reclame & Nieuwsplayer: ook hier verloopt alles automatisch en hoef je als technicus niks te doen. 3.5.3 (basis)kennis van muziek: Deze uitleg geldt voor de meeste nummers, niet voor allemaal. Overal heb je uitzonderingen. Een nummer is opgebouwd rond een ritme. Een ritme is opgebouwd in tellen (beats per minuut). 4 tellen vormen een maat, 4 maten een bar. Dit is de basis voor een muziekstuk. Een nummer is daarnaast ook opgebouwd uit volgende onderdelen: intro – strofe – refrein – strofe – refrein – (instrumentale) break – strofe – refrein – herhalingen van het refrein. (heel veel afwijkingen of andere vormen mogelijk). Als technicus is het van belang om de muziek aan te voelen en te kennen. Bovenstaande kennis is een hulpmiddel daarbij maar er zijn veel afwijkingen. Om een plaat af te breken om een jingle of andere plaat te starten of om de presentator z’n ding te laten doen, hou je best altijd rekening met bovenstaande redenering.

Een intro is het gedeelte voor men begint te zingen in een nummer. Het is de bedoeling dat de presentator dit volpraat. Een alternatief kan zijn dat er een acapellajingle gedraaid wordt op het eind van de intro (dus net voor er gezongen wordt). Een intro is meestal opgebouwd uit een veelvoud van vier maten. Een outro is het laatste stuk van een nummer. Een outro is in feite niet van belang omdat door middel van de muziekkennis en het muziekgevoel van de technicus automatisch beslist wordt wanneer het moment er is om een nummer af te breken. In het automaatsysteem wordt echter wel gebruik gemaakt van een outro, hiermee wordt het laatste moment bedoeld waarop de presentator aan z’n interventie bezig moet zijn, of het laatste moment waarop je je klaarhoudt als technicus om de volgende plaat te starten. 3.5.4 Oefeningen a) Gebruik alle knoppen van een kanaal op het mengpaneel. Begrijp je hun functie? (zoniet vraag extra uitleg). b) Beluister een audiobron in voorbeluistering en stel het kanaal goed in. c) Start een audiobron via de knop die daarvoor gebruikt wordt op het mengpaneel. Zorg dat het geluid te horen is via de radio. d) Laad verschillende tracks in de 2 audioplayers. Speel ze af, stop ze en laad nieuwe nummers. e) Test verschillende jingles uit. f) Start een plaat via het mengpaneel en de audioplayer in het rechterscherm en breek die op een gepast moment af met een jingle. Draai daarna een volgende plaat. g) Probeer een acapella jingle te mixen in de intro van een nummer. Probeer ervoor te zorgen dat de jingle aansluit met de beginnende zang van het nummer. Oefen tot je het onder de knie hebt. h) Breek een nummer af na het eerste refrein na de break door een ander nummer te starten. Doe dit tot je het onder de knie hebt. Als je vindt dat het gemakkelijker gaat met een jingle ertussen mag je het ook zo doen. Probeer tenslotte twee nummers te vinden die je wel mooi aan elkaar kan hangen zonder jingle. Probeer te achterhalen waarom twee nummers wel of niet bij elkaar passen. De begeleider zal je hierbij helpen.

 4. METHODIEK Binnen dit onderdeel stellen we enkele leeftijdsspecifieke methodieken ter beschikking. Hierbij geldt alweer dat deze methodieken slechts een mogelijkheid vormen, en uiteraard niet vast opgelegd zijn. Heb je zelf een nieuw idee voor de creatieve invulling van de workshop? Ga je gang, en breng ons gerust op de hoogte over jouw ideeën! We onderscheiden vijf verschillende categorieën voor diverse doelgroepen, namelijk: • 10 – 13 jaar • 14 – 18 jaar • 16+ jaar (individuele inschrijvingen) • Stadsklassen • Grote groepen (24 deelnemers) Iedere methodiek beschrijft hoe de teams kunnen worden gevormd, de thema’s waarrond gewerkt kan worden, en de items waaruit gekozen kan worden. Ook werd een korte checklist opgesteld van wat je allemaal nodig hebt. Daarnaast bestaat iedere methodiek uit een aantal bijlagen. Hierin vind je, onder andere, de formats terug waarop je de items en playlist kan aanvullen. De formats heb je bij iedere workshop in tweevoud nodig, een exemplaar voor de presentatoren, en een exemplaar voor de technicus. De verschillende items waaruit de deelnemers kunnen kiezen, zitten ook vervat in deze bijlagen. Wij stelden enkele fiches op die je tijdens de workshop kan uitdelen aan de deelnemers. Deze fiches bevatten –per item- een beknopte uitleg en enkele nuttige tips. Behalve voor de categorie 16+, hebben we kaartjes opgesteld die je kan gebruiken om de teams én -eventueel- de thema’s onder te verdelen. Hopelijk komen deze methodieken je goed van pas!

 4.1. METHODIEK: 10 – 13 JAAR Dit is de jongste leeftijdscategorie. Hou hier ook voldoende rekening mee bij het begeleiden van deze groepen. Zij zijn vaak erg nieuwsgierig en stellen dus ook veel vragen. Daarnaast zijn ze vaak ook zeer speels, en kunnen daardoor ook wat druk zijn. Entertain hen voldoende, dat maakt het des te leuker voor hen én voor jou. Neem dus best een losse houding aan, maar durf ook het heft in handen te nemen wanneer de workshop te chaotisch zou verlopen. 4.1.1. Algemene omschrijving verloop workshop Kennismaking: De begeleiders stellen zichzelf voor. Ook de deelnemers stellen zichzelf voor en vertellen over hun radio luistergedrag (naar welke radiozender luisteren ze en waarom?). Inleiding: Het verloop van de workshop wordt meegegeven. Er wordt verwezen naar de op te nemen uitzending. Vraag wat de deelnemers verwachten van de workshop en stuur deze verwachtingen eventueel bij. Toets ook even af wat de deelnemers al afweten van radio, en of ze weten wat men allemaal nodig heeft om radio te maken. Rondleiding in de studio’s. Brainstorm: Wat hoor je allemaal op de radio? In groep worden de verschillende items overlopen. Deze items vormen een opstap naar het maken van het programma. Zorg er voor dat de items overeen komen met de fiches voor de deelnemers. Vermeld dus zeker: Interview, preview, review, weer en verkeer, nieuws, showbizz, quiz en spel, reclame, en jingles. Naam radiostation: Hou een ‘verkiezing’ voor de naam van een radiostation. Laat de ideeën van de deelnemers uit komen en laat hen nadien stemmen voor de beste naam. Verdeling van thema en items. Via kaartjes worden er groepjes van 2 personen gevormd. Op deze kaartjes staat een bepaalde kleur. Deze kleur vormt meteen het thema voor het te behandelen item, dat ze zelf mogen uitkiezen. Dit thema vormt echter enkel een ‘kapstok’ om inspiratie uit te kunnen halen. Meer info, zie ‘4.2.1. Methodiek’.  Aan de slag!: Naargelang hun itemkeuze krijgen ze de bijpassende fiche. Deze ondersteunt het groepje met specifieke tips enz. Hierdoor hebben de aanwezige leerkrachten ook de kans om een ondersteuningsfunctie uit te oefenen. De groep wordt gestuurd en ondersteunt door de workshopbegeleiders.  Techniek + muziekkeuze: Terwijl de volledige groep bezig is met het voorbereiden van items, komen de groepjes één voor één langs in de studio. Hier komen ze in aanraking met de technische kant van het radio maken. Op die manier

kunnen ze even kennis maken met hun eigen stem in de micro en maken ze een keuze voor hun muziek.  Tekens van techniek: In de studio worden de tekens om te communiceren aangeleerd. De nadruk wordt er gelegd op het feit dat het uiterst belangrijk is goed te communiceren met de technicus en dat de technicus geen gedachten kan lezen.  Tijd voor opname: Iedereen wordt er nogmaals op gewezen dat er slechts één kans is en dat er stilte vereist is tijdens de opname.  Einde opname. Tijd voor vraagstelling en evaluatie. Aandachtspunten - Als begeleider ben je zelf een doorwinterde radiomaker, maar verwacht niet van de deelnemers dat ze na 2 uur een goede radio-uitzending kunnen maken. Het is soms vrij frustrerend dat er na talloze keren oefenen nog altijd geen perfect resultaat is. Wees dus realistisch en relativeer. Achteraf zul je soms versteld staan van het resultaat! - Speel in op last minute veranderingen. Geen twee worskhops zijn dezelfde. Wees zelf creatief of speel in op de creativiteit van de groep. Leg hen dus zo weinig mogelijk op maar laat hen zelf de gekste/stomste ideeën eerst geven. Vaak komen er zo interessante en leuke items naar de oppervlakte. - Als begeleider is het belangrijk steeds je groep te begeleiden. Soms is het verleidelijk om al te starten met het monteren van de opnames, of om tussendoor een telefoontje te doen. Blijf toch steeds bij de groep, jouw aanwezigheid is belangrijk. 4.1.1.1 Hoe kan ik de workshop aanpakken? Het REC gaat uit van de creativiteit van zowel de deelnemers als van de begeleiders. Het is de bedoeling dat je als begeleider zelf creatief nadenkt over de invulling van je vorming. Wat hier volgt is een mogelijke aanpak, die eveneens een mogelijke timing voorstelt. Deze verdeling kan vooral handig zijn voor beginnende workshopbegeleiders. Na enkele kennismakingsworkshops vul je de tijd zelf naar eigen goeddunken in. Vergeet ook niet de deelnemerslijst te laten rondgaan! (bijgevoegd achteraan deze map) 4.1.1.2. Tijdschema per begeleider Hier volgt een mogelijke tijdverdeling met invulling. Eén persoon neemt de leiding, de andere volgt en begeleidt technisch.

A) Begeleider presentatie/redactie 00.0000.10

00.1000.30

00.3000.40 00.4000.45

00.4500.50 00.5001.50

01.5002.00 02.0002.50

02.5003.05

- Stel jezelf en je collega voor - Laat de deelnemers zichzelf en hun verwachtingen voorstellen - Leg uit wat de workshop inhoudt en hoe de tijd verdeeld is - Ga na of de deelnemers weten wat je allemaal nodig hebt om radio te maken Wacht hier niet te lang mee, de deelnemers zijn nieuwsgierig Rondleiding - Adhv de rondleiding maak je duidelijk wat nodig is om radio te maken - Vermeld woordredactie, presentatie, techniek en muziek - Radio draait om voorbereiding en proper afwerken in de studio - Radio draait om creativiteit en creatieve mensen, niet om de kostprijs van het materiaal Brainstorm - Wat hoor je allemaal op radio? - Kom tot de verschillende items; interview, preview, review, quiz/spelletje, weer/verkeer, jingles, muziek, roddels, aankondigingen, reclame Groepsver- - Laat de deelnemers elk een kaartje trekken en verdeel hen per 2 deling - Per 2 kiezen ze een radio-item dat ze voorbereiden voor de podcast. Het thema op hun kaartje moet erin verwerkt zijn. (niet letterlijk, de items zijn een ‘kapstok’) - Geef elk groepje de bijpassende fiche over hun uitgekozen Tips item. Hierop staan enkele tips die hen zullen helpen bij het voorbereiden van hun item Je gaat van groepje tot groepje Voor- Eerst help je de duo’s bij het bedenken van een idee bereiding - Daarna help je bij de uitwerking - Elke keer je passeert wordt hun item een stukje beter - Je laat ondertussen de deelnemerslijst invullen door iedere deelnemer (bijgevoegd achteraan deze map) - Iedereen werkt zijn/haar item af Klaar? - We gaan naar de studio - De algemene principes worden overlopen - Opname starten Start! - Je begeleidt de duo’s naar de micro en overloopt de afspraken - Je begeleidt de duo’s bij een vlotte opname - Je houdt een algemeen overzicht - Bewaak de stilte tijdens de opname - Je peilt naar de tevredenheid van de groep Klaar! - Je wuift de groep uit - Opruimen: je zet alles weer op zijn plaats Inleiding

B) Begeleider techniek 00.0000.10 00.1000.30

00.3000.40 00.4000.45

00.4500.50 00.5001.50

01.5002.00 02.0002.50

- Je controleert of alles in de studio werkt: opname, microfoons, koptelefoons Rondleiding - Wacht hier niet te lang mee, de deelnemers zijn nieuwsgierig - Adhv de rondleiding maak je duidelijk wat nodig is om radio te maken - Vermeld woordredactie, presentatie, techniek en muziek - Radio draait om voorbereiding en proper afwerken in de studio - Radio draait om creativiteit en creatieve mensen, niet om de kostprijs van het materiaal Brainstorm - Wat hoor je allemaal op radio? - Kom tot de verschillende items; interview, preview, review, quiz/spelletje, weer/verkeer, jingles, muziek, roddels, aankondigingen, reclame Groepsver- - Laat de deelnemers elk een kaartje trekken en verdeel hen per 2 deling - Per 2 kiezen ze een radio-item dat ze voorbereiden voor de podcast. Het thema op hun kaartje moet erin verwerkt zijn. (niet letterlijk, de items zijn een ‘kapstok’) - Geef elk groepje de bijpassende fiche over hun uitgekozen Tips item. Hierop staan enkele tips die hen zullen helpen bij het voorbereiden van hun item - Je begeleidt de duo’s, om beurt, naar de studio Voor- Je legt kort uit wat een mengpaneel is en wat automatisatie bereiding doet - Je legt ze uit dat zij presenteren en dat ze jou (de technicus) commando’s moeten geven adhv tekens - Je legt het gebruik van de tekens uit - Je geeft kort enkele microfoontechnieken en koptelefoontechnieken - Je laat de deelnemers zichzelf om de beurt voorstellen met op de achtergrond een tapijtje. Adhv de tekens en de gebaren die ze doen horen ze de muziek in de achtergrond luider en stiller worden. Je legt hen uit wanneer de micro aan en af gaat en waarop ze allemaal moeten letten. - Wanneer iedereen geweest is, ga je rond van groepje tot groepje en vraag je ze om een nummer te kiezen. Je stelt zelf de playlist samen. Ofwel kiezen ze een nummer uit de lijst ofwel start je nummers vanop youtube. - Je zet alles klaar, start de opname en test de opname Klaar? Inleiding

Start!

- Opname starten - Je begeleidt de technische deelnemers bij het schuiven met de knoppen - Je bewaakt de kwaliteit van de uitzending op technisch vlak 34

02.5003.05

Klaar!

- Je peilt naar de tevredenheid van de groep - Je wuift de groep uit - Opruimen: je zet alles weer op zijn plaats - Stuur de uitzending door naar contact@radiocentrum.be

4.1.2. Methodiek Samenstelling van de teams Met oog op het voorbereiden van de podcast, wordt de gehele groep onderverdeeld in groepjes van 2. (Bij oneven aantal zal er één groepje zijn van 3 personen). De samenstelling van de teams gebeurt aan de hand van een kaartjessysteem. Hierbij trekken alle deelnemers een kaartje met een bepaalde kleur erop (deze kaartjes zijn bijgevoegd in de bijlage). Zij met dezelfde kleur op hun kaartje, vormen een duo, en kiezen samen een item uit dat ze zullen voorbereiden en presenteren. Er zijn 9 mogelijke items. Bij groepen van 24 deelnemers zullen er dus steeds duo’s zijn die aan eenzelfde item werken. Standaardverdeling: - Zijn er 12 deelnemers, dan worden er 6 items uitgekozen die behandeld worden. Ieder groepje werkt per twee. Kaartjessysteem Let erop dat je, alvorens je de kaartjes ronddeelt, rekening houdt met het aantal deelnemers. Bij een even aantal deelnemers, zorg je dat er van elk kaartje twee in de pot zitten. Bij een oneven aantal deelnemers, zullen er van alle kaartjes twee inzitten, en van één soort drie. (Let er ook op dat er niet meer kaartjes in zitten dan dat er deelnemers zijn.) Voorbeeld 1: 12 deelnemers. (even)  er zitten 12 kaartjes in de pot. 6 verschillende kleuren, van elke kleur zijn er 2 kaartjes. Voorbeeld 2: 11 deelnemers. (oneven)  er zitten 11 kaartjes in de pot. 5 verschillende kleuren, van elke kleur zijn er 2 kaartjes, en van één kleur zijn er 3.

Kleur = thema Deze kleur vormt meteen ook het thema van hun uitgekozen item. Let op: dit wil niet zeggen dat ze puur rond deze kleur moeten werken. De kaartjes zijn slechts een ‘kapstok’. Het is de bedoeling dat ze hier inspiratie uit halen. Wat komt er allemaal bij hen op wanneer ze aan deze kleur denken? Ze mogen het zo ver gaan zoeken als ze zelf maar willen. Maak hen duidelijk dat wat ze voorbereiden volledig fictief mag zijn. Wat betekent dat concreet? Stel: een team heeft groene kaartjes getrokken. Dit betekent niet dat ze dan bijvoorbeeld een reclamespotje moeten maken over de kleur ‘groen’ op zich! Maar eerder over iets wat bij hen opkomt als ze aan de kleur groen denken. (Zoals bv: natuur, gras, zomer, buiten spelen, scouts/chiro,...). De kleur op de kaartjes dient dus ter inspiratie. Motiveer hen dus ook om hun inspiratie de vrije loop te laten!

Item uitkiezen Vervolgens mag ieder team één bepaald item uitkiezen dat zij zullen voorbereiden én presenteren tijdens de opname van hun radio-uitzending. Er is keuze uit: interview, preview, review, weer en verkeer, quiz en spel, nieuws, showbizz, reclame, en jingles maken. Verderop in dit onderdeel, vind je enkele bijlagen terug. Deze zul je nodig hebben tijdens de workshop. In de bijlage werden, per item, fiches toegevoegd. Deze fiches geef je aan de deelnemers, met de bedoeling om hen extra uitleg en tips te verschaffen over hun bepaald item. Deze zullen hen helpen bij de voorbereiding van hun item. Voorbereiding van de items Ieder team kan nu aan de slag met het voorbereiden van zijn item. Jouw taak als begeleider is om hen hierbij een handje te helpen. Beantwoord hun vragen en geef hen een duwtje in de rug wanneer het denkproces moeizaam blijkt te verlopen. Help dus waar je kan, maar geef hen niet de pap in de mond. Ze krijgen één uur de tijd om deze voorbereiding af te ronden en hun item enigszins ‘in te oefenen’. Bewaak deze tijd goed, zodat je vervolgens nog een 50-tal minuten kan wijden aan de opname zelf. Wanneer de deelnemers de voorbereiding hebben afgerond, wordt een volgorde bepaald en wordt de format (presentatie + technicus) aangevuld. Aan deze map werd een stift toegevoegd die je hiervoor kan gebruiken (deze kan je achteraf opnieuw uitwissen met een vochtig doekje). Muziek Ondertussen gaat er ook een kladpapier de ronde om muziek te verzamelen. Iedere deelnemer kiest één nummer, achteraf wordt een selectie gemaakt, een volgorde opgesteld, en wordt de format (presentatie + technicus) aangevuld. Spoor hen aan om ook bij het zoeken naar een liedje, rekening te houden met de kleur op hun kaartje. Presentatie Duid twee mensen aan die een intro en een outro zullen voorbereiden voor de uitzending (bij voorkeur een jongen en een meisje). Zij stellen zichzelf voor aan het begin van het programma en geven een woordje uitleg bij de uitzending. Zo kunnen ze bijvoorbeeld een kort overzicht geven van wat er op het programma staat. Wat heb je nodig?  Kaartjes met kleuren  Fiches per item (9)  Kladpapier  Balpennen  Format waarop muziek + item in volgorde wordt gezet (en door welke deelnemers deze laatste wordt gebracht)  Stift  Deelnemerslijst

BIJLAGEN

 4.2. METHODIEK: 14 – 18 JAAR Je begeleidt een groep jongeren van de 2e en 3e graad secundair onderwijs. Deze zitten uiteraard een pak anders in elkaar dan de jongste leeftijdscategorie. Radio is voor hen een middel om creatief uit de hoek te kunnen komen. Deze jongeren zijn vaak dagelijks bezig met muziek en sommigen onder hen misschien ook met DJ’ing. Dat maakt dit alles voor hen des te boeiender. Jij hebt hier de kans om je te profileren als een kenner: doe dit ook. Overlaad ze gerust met weetjes, maar let er op dat je niet de houding aanneemt van een leraar/lerares. Stimuleer ze verder ook om zo creatief mogelijk te zijn, lok ze uit hun kot! Jongeren van deze leeftijd durven wel eens een grote bek opzetten, dat is geen geheim en heeft uiteindelijk veel te maken met ‘peer pressure’. Laat je hierdoor dus zeker niet doen! 4.2.1. Algemene omschrijving verloop workshop Kennismaking: De begeleiders stellen zichzelf voor. Ook de deelnemers stellen zichzelf voor en vertellen over hun radio luistergedrag (naar welke radiozender luisteren ze en waarom?). Inleiding: Het verloop van de workshop wordt meegegeven. Er wordt verwezen naar de op te nemen uitzending. Vraag wat de deelnemers verwachten van de workshop en stuur deze verwachtingen eventueel bij. Toets ook even af wat de deelnemers al afweten van radio, en of ze weten wat men allemaal nodig heeft om radio te maken. Rondleiding in de studio’s. Brainstorm: Wat hoor je allemaal op de radio? In groep worden de verschillende items overlopen. Deze items vormen een opstap naar het maken van het programma. Zorg er voor dat de items overeen komen met de fiches voor de deelnemers. Vermeld dus zeker: Interview, preview, review, weer en verkeer, nieuws, showbizz, quiz en spel, reclame, en jingles. Naam radiostation: Hou een ‘verkiezing’ voor de naam van een radiostation. Laat de ideeën van de deelnemers uit komen en laat hen nadien stemmen voor de beste naam. Verdeling van thema en items. Via kaartjes worden er groepjes van 2 personen gevormd. Op deze kaartjes staat een emotie. Deze emotie vormt meteen het thema voor het te behandelen item, dat ze zelf mogen uitkiezen. Dit thema vormt echter enkel een ‘kapstok’ om inspiratie uit te kunnen halen. Meer info, zie ‘4.2.1. Methodiek’.  Aan de slag!: Naargelang hun itemkeuze krijgen ze de bijpassende fiche. Deze ondersteunt het groepje met specifieke tips enz. Hierdoor hebben de aanwezige leerkrachten ook de kans om een ondersteuningsfunctie uit te oefenen. De groep wordt gestuurd en ondersteunt door de workshopbegeleiders.

 Techniek + muziekkeuze: Terwijl de volledige groep bezig is met het voorbereiden van items, komen de groepjes één voor één langs in de studio. Hier komen ze in aanraking met de technische kant van het radio maken. Op die manier kunnen ze even kennis maken met hun eigen stem in de micro en maken ze een keuze voor hun muziek.  Tekens van techniek: In de studio worden de tekens om te communiceren aangeleerd. De nadruk wordt er gelegd op het feit dat het uiterst belangrijk is goed te communiceren met de technicus en dat de technicus geen gedachten kan lezen.  Tijd voor opname: Iedereen wordt er nogmaals op gewezen dat er slechts één kans is en dat er stilte vereist is tijdens de opname.  Einde opname. Tijd voor vraagstelling en evaluatie. Aandachtspunten - Als begeleider ben je zelf een doorwinterde radiomaker, maar verwacht niet van de deelnemers dat ze na 2 uur een goede radio-uitzending kunnen maken. Het is soms vrij frustrerend dat er na talloze keren oefenen nog altijd geen perfect resultaat is. Wees dus realistisch en relativeer. Achteraf zul je soms versteld staan van het resultaat! - Speel in op last minute veranderingen. Geen twee worskhops zijn dezelfde. Wees zelf creatief of speel in op de creativiteit van de groep. Leg hen dus zo weinig mogelijk op maar laat hen zelf de gekste/stomste ideeën eerst geven. Vaak komen er zo interessante en leuke items naar de oppervlakte. - Als begeleider is het belangrijk steeds je groep te begeleiden. Soms is het verleidelijk om al te starten met het monteren van de opnames, of om tussendoor een telefoontje te doen. Blijf toch steeds bij de groep, jouw aanwezigheid is belangrijk. 4.2.1.1. Hoe kan ik de workshop aanpakken? Het REC gaat uit van de creativiteit van zowel de deelnemers als van de begeleiders. Het is de bedoeling dat je als begeleider zelf creatief nadenkt over de invulling van je vorming. Wat hier volgt is een mogelijke aanpak, die eveneens een mogelijke timing voorstelt. Deze verdeling kan vooral handig zijn voor beginnende workshopbegeleiders. Na enkele kennismakingsworkshops vul je de tijd zelf naar eigen goeddunken in. Vergeet ook niet de deelnemerslijst te laten rondgaan! (bijgevoegd achteraan deze map) 4.2.1.2. Tijdschema per begeleider Hier volgt een mogelijke tijdverdeling met invulling. Eén persoon neemt de leiding, de andere volgt en begeleidt technisch.

A) Begeleider presentatie/redactie 00.0000.10

00.1000.30

00.3000.40 00.4000.45

00.4500.50 00.5001.50

01.5002.00 02.0002.50

02.5003.00

B) Begeleider techniek 00.0000.10 00.1000.30

00.3000.40 00.4000.45

00.4500.50 00.5001.50

01.5002.00 02.0002.50

Start!

- Opname starten - Je begeleidt de technische deelnemers bij het schuiven met de knoppen - Je bewaakt de kwaliteit van de uitzending op technisch vlak 41

02.5003.00

Klaar!

- Je peilt naar de tevredenheid van de groep - Je wuift de groep uit - Opruimen: je zet alles weer op zijn plaats - Stuur de uitzending door naar contact@radiocentrum.be

4.2.2. Methodiek Samenstelling van de teams Met oog op het voorbereiden van de podcast, wordt de gehele groep onderverdeeld in groepjes van 2. (Bij oneven aantal zal er één groepje zijn van 3 personen). Zij zullen een ‘emopodcast’ voorbereiden. De samenstelling van de teams gebeurt aan de hand van een kaartjessysteem. Hierbij trekken alle deelnemers een kaartje met een bepaalde emotie erop (deze kaartjes zijn bijgevoegd in de bijlage). Zij met dezelfde emotie op hun kaartje, vormen een duo, en kiezen samen een item uit dat ze zullen voorbereiden en presenteren. Er zijn 9 mogelijke items. Bij groepen van 24 deelnemers zullen er dus steeds duo’s zijn die aan eenzelfde item werken. Standaardverdeling: - Zijn er 12 deelnemers, dan worden er 6 items uitgekozen die behandeld worden. Ieder groepje werkt per twee. (Kies de juiste format uit de bijlage) - Zijn er 24 deelnemers, dan worden er 12 items uitgekozen die behandeld worden. Er zullen dan 12 groepjes zijn die per twee werken. Er zullen daarbij drie items dubbel behandeld worden. (Kies de juiste format uit de bijlage) Kaartjessysteem Let erop dat je, alvorens je de kaartjes ronddeelt, rekening houdt met het aantal deelnemers. Bij een even aantal deelnemers, zorg je dat er van elk kaartje twee in de pot zitten. Bij een oneven aantal deelnemers, zullen er van alle kaartjes twee inzitten, en van één soort drie. (Let er ook op dat er niet meer kaartjes in zitten dan dat er deelnemers zijn.) Voorbeeld 1: 12 deelnemers. (even)  er zitten 12 kaartjes in de pot. 6 verschillende emoties, van elke emotie zijn er 2 kaartjes. Voorbeeld 2: 11 deelnemers. (oneven)  er zitten 11 kaartjes in de pot. 5 verschillende emoties, van elke emotie zijn er 2 kaartjes, en van één emotie zijn er 3.

Emotie = thema Deze emotie vormt meteen ook het thema van hun uitgekozen item. Let op: dit wil niet zeggen dat ze puur rond deze emotie moeten werken. Deze emoties dienen slechts als ‘kapstok’. Het is de bedoeling dat ze hier inspiratie uit halen. Maak hen duidelijk dat wat ze voorbereiden volledig fictief mag zijn. Aan de hand van de emotie op hun kaartje, kiezen zij ook een liedje uit. Dit kan een liedje zijn dat deze welbepaalde emotie bij hen oproept, of dat iets met deze emotie te maken heeft.

Wat betekent dat concreet? Stel: een team heeft ‘woede’ getrokken. Het team kiest een nummer uit van Rammstein, omdat dit woede bij hen oproept. Voordien kozen zij het item ‘interview’ uit. Het team kan er dan voor kiezen dat ze –denkbeeldig uiteraard- de zanger van Rammstein zullen interviewen. In dit interview kan hij dan bijvoorbeeld vertellen over de reden waarom hij dit nummer geschreven heeft. Ook hier: de emotie dient slechts als kapstok, dus de deelnemers mogen het zelf zo ver gaan zoeken als ze zelf willen. Motiveer hen om zo creatief mogelijk uit de hoek te komen! Item uitkiezen Vervolgens mag ieder team één bepaald item uitkiezen dat zij zullen voorbereiden én presenteren tijdens de opname van hun radio-uitzending. Er is keuze uit: interview, preview, review, weer en verkeer, nieuws, showbizz, wedstrijd, reclame, en jingles maken. Verderop in dit onderdeel, vind je enkele bijlagen terug. Deze zul je nodig hebben tijdens de workshop. In de bijlage werden, per item, fiches toegevoegd. Deze fiches geef je aan de deelnemers, met de bedoeling om hen extra uitleg en tips te verschaffen over hun bepaald item. Deze zullen hen helpen bij de voorbereiding van hun item. Voorbereiding van de items Ieder team kan nu aan de slag met het voorbereiden van zijn item. Jouw taak als begeleider is om hen hierbij een handje te helpen. Beantwoord hun vragen en geef hen een duwtje in de rug wanneer het denkproces moeizaam blijkt te verlopen. Help dus waar je kan, maar geef hen niet de pap in de mond. Ze krijgen één uur de tijd om deze voorbereiding af te ronden en hun item enigszins ‘in te oefenen’. Bewaak deze tijd goed, zodat je vervolgens nog een 50-tal minuten kan wijden aan de opname zelf. Wanneer de deelnemers de voorbereiding hebben afgerond, wordt een volgorde bepaald en wordt de format (presentatie + technicus) aangevuld. Aan deze map werd een stift toegevoegd die je hiervoor kan gebruiken (deze kan je achteraf opnieuw uitwissen met een vochtig doekje). Muziek Ondertussen gaat er ook een kladpapier de ronde om muziek te verzamelen. Iedere deelnemer kiest één nummer, achteraf wordt een selectie gemaakt, een volgorde opgesteld, en wordt de format (presentatie + technicus) aangevuld. Gebruik hiervoor de bijgevoegde stift. Spoor hen aan om ook bij het zoeken naar een liedje, rekening te houden met de emotie op hun kaartje.

Presentatie Duid twee mensen aan die een intro en een outro zullen voorbereiden voor de uitzending (bij voorkeur een jongen en een meisje). Zij stellen zichzelf voor aan het begin van het programma en geven een woordje uitleg bij de uitzending. Zo kunnen ze bijvoorbeeld een kort overzicht geven van wat er op het programma staat. Wat heb je nodig?  Kaartjes met emoties  Fiches per item (9)  Kladpapier  Balpennen  Format waarop muziek + item in volgorde wordt gezet (en door welke deelnemers deze laatste wordt gebracht)  Stift  Deelnemerslijst

BIJLAGEN

 4.3. METHODIEK: 16+ (individuele inschrijvingen) Onder deze categorie vallen de deelnemers die zich individueel, in hun vrije tijd, hebben ingeschreven. Je mag dus zeker een enthousiaste groep verwachten, met mensen die stuk voor stuk een passie delen voor radio. Dit brengt met zich mee dat deze deelnemers graag voldoende informatie willen krijgen over het hele proces van het radio maken. Spendeer extra aandacht aan de kwaliteit van de radio-uitzending, het eindresultaat van deze workshop. Het is hier niet enkel belangrijk dat de deelnemers zich amuseren, ze moeten er ook voldoende uit leren. Leer hen dat ze steeds kritisch moeten staan ten opzichte van hun eigen eindproduct, in dit geval de radio-uitzending. Motiveer hen voldoende om het beste van zichzelf te geven. Verwijs ook naar het feit dat deze mensen steeds terecht kunnen in één van de medialabs! Het is aan jou om bij deze groepen het talent te spotten en hen proberen warm te maken om er verder mee aan de slag te gaan. 4.3.1. Algemene omschrijving verloop workshop Kennismaking: De begeleiders stellen zichzelf voor. Ook de deelnemers stellen zichzelf voor en vertellen over hun radio luistergedrag (naar welke radiozender luisteren ze en waarom?). Inleiding: Het verloop van de workshop wordt meegegeven. Er wordt verwezen naar de op te nemen uitzending. Vraag wat de deelnemers verwachten van de workshop en stuur deze verwachtingen eventueel bij. Toets ook even af wat de deelnemers al afweten van radio, en of ze weten wat men allemaal nodig heeft om radio te maken. Rondleiding in de studio’s. Brainstorm: Wat hoor je allemaal op de radio? In groep worden de verschillende items overlopen. Deze items vormen een opstap naar het maken van het programma. Zorg er voor dat de items overeen komen met de fiches voor de deelnemers. Vermeld dus zeker: Interview, preview, review, column, debat, weer en verkeer, nieuws, showbizz, quiz en spel, reclame, en jingles. Naam radiostation: Hou een ‘verkiezing’ voor de naam van een radiostation. Laat de ideeën van de deelnemers uit komen en laat hen nadien stemmen voor de beste naam. Verdeling teams en items. De groep wordt opgedeeld in duo’s. De deelnemers mogen zelf hun partner kiezen, en mogen daarna zelf een item uitkiezen dat ze graag zouden voorbereiden. Meer info in ‘4.3.2. Methodiek’.  Aan de slag!: Naargelang hun itemkeuze krijgen ze de bijpassende fiche. Deze

ondersteunt het groepje met specifieke tips enz. De groep wordt gestuurd en ondersteunt door de workshopbegeleiders  Techniek + muziekkeuze: Terwijl de volledige groep bezig is met het voorbereiden van items, komen de groepjes één voor één langs in de studio. Hier komen ze in aanraking met de technische kant van het radio maken. Op die manier kunnen ze even kennis maken met hun eigen stem in de micro en maken ze een keuze voor hun muziek.  Tekens van techniek: In de studio worden de tekens om te communiceren aangeleerd. De nadruk wordt er gelegd op het feit dat het uiterst belangrijk is goed te communiceren met de technicus en dat de technicus geen gedachten kan lezen.  Tijd voor opname: Iedereen wordt er nogmaals op gewezen dat er slechts één kans is en dat er stilte vereist is tijdens de opname.  Einde opname. Tijd voor vraagstelling en evaluatie. Aandachtspunten - Als begeleider ben je zelf een doorwinterde radiomaker, maar verwacht niet van de deelnemers dat ze na 2 uur een goede radio-uitzending kunnen maken. Het is soms vrij frustrerend dat er na talloze keren oefenen nog altijd geen perfect resultaat is. Wees dus realistisch en relativeer. Achteraf zul je soms versteld staan van het resultaat! - Speel in op last minute veranderingen. Geen twee worskhops zijn dezelfde. Wees zelf creatief of speel in op de creativiteit van de groep. Leg hen dus zo weinig mogelijk op maar laat hen zelf de gekste/stomste ideeën eerst geven. Vaak komen er zo interessante en leuke items naar de oppervlakte. - Als begeleider is het belangrijk steeds je groep te begeleiden. Soms is het verleidelijk om al te starten met het monteren van de opnames, of om tussendoor een telefoontje te doen. Blijf toch steeds bij de groep, jouw aanwezigheid is belangrijk. 4.3.1.1. Hoe kan ik de workshop aanpakken? Het REC gaat uit van de creativiteit van zowel de deelnemers als van de begeleiders. Het is de bedoeling dat je als begeleider zelf creatief nadenkt over de invulling van je vorming. Wat hier volgt is een mogelijke aanpak, die eveneens een mogelijke timing voorstelt. Deze verdeling kan vooral handig zijn voor beginnende workshopbegeleiders. Na enkele kennismakingsworkshops vul je de tijd zelf naar eigen goeddunken in. Vergeet ook niet de deelnemerslijst te laten rondgaan! (bijgevoegd achteraan deze map) 4.3.1.2. Tijdschema per begeleider Hier volgt een mogelijke tijdverdeling met invulling. Eén persoon neemt de leiding, de andere volgt en begeleidt technisch.

A) Begeleider presentatie/redactie 00.0000.10

00.1000.30

00.3000.40 00.4000.45

00.4500.50 00.5001.50

01.5002.00 02.0002.50

02.5003.05

B) Begeleider techniek 00.0000.10 00.1000.30

00.3000.40 00.4000.45 00.4500.50 00.5001.50

01.5002.00 02.0002.50

- Je controleert of alles in de studio werkt: opname, microfoons, koptelefoons Rondleiding - Wacht hier niet te lang mee, de deelnemers zijn nieuwsgierig - Adhv de rondleiding maak je duidelijk wat nodig is om radio te maken - Vermeld woordredactie, presentatie, techniek en muziek - Radio draait om voorbereiding en proper afwerken in de studio - Radio draait om creativiteit en creatieve mensen, niet om de kostprijs van het materiaal Wat hoor je allemaal op radio? Brainstorm - Kom tot de verschillende items; interview, preview, review, quiz/spelletje, weer/verkeer, jingles, muziek, roddels, aankondigingen, reclame Groepsver- - Laat de deelnemers elk een kaartje trekken en verdeel hen per 2 deling - Per 2 kiezen ze een radio-item dat ze voorbereiden voor de podcast. - Geef elk groepje de bijpassende fiche over hun uitgekozen Tips item. Hierop staan enkele tips die hen zullen helpen bij het voorbereiden van hun item - Je begeleidt de duo’s, om beurt, naar de studio Voor- Je legt kort uit wat een mengpaneel is en wat automatisatie bereiding doet - Je legt ze uit dat zij presenteren en dat ze jou (de technicus) commando’s moeten geven adhv tekens - Je legt het gebruik van de tekens uit - Je geeft kort enkele microfoontechnieken en koptelefoontechnieken - Je laat de deelnemers zichzelf om de beurt voorstellen met op de achtergrond een tapijtje. Adhv de tekens en de gebaren die ze doen horen ze de muziek in de achtergrond luider en stiller worden. Je legt hen uit wanneer de micro aan en af gaat en waarop ze allemaal moeten letten. - Wanneer iedereen geweest is, ga je rond van groepje tot groepje en vraag je ze om een nummer te kiezen. Je stelt zelf de playlist samen. Ofwel kiezen ze een nummer uit de lijst ofwel start je nummers vanop youtube. - Je zet alles klaar, start de opname en test de opname Klaar? Inleiding

Start!

- Opname starten - Je begeleidt de technische deelnemers bij het schuiven met de knoppen - Je bewaakt de kwaliteit van de uitzending op technisch vlak 49

02.5003.05

Klaar!

- Je peilt naar de tevredenheid van de groep - Je wuift de groep uit - Opruimen: je zet alles weer op zijn plaats - Stuur de uitzending door naar contact@radiocentrum.be

4.3.2. Methodiek Samenstelling van de teams Bij deze leeftijdscategorie laten we de groep zelf de keuze maken met wie zij een team zullen vormen. Is de groep vrij klein, laat je de deelnemers best individueel een item voorbereiden. Bij grotere groepen kan je ze per 2 of per 3 laten samen werken. Veel is hierbij dus afhankelijk van het aantal deelnemers. Standaardverdeling: - Zijn er 12 deelnemers, dan worden er 6 items uitgekozen die behandeld worden. Ieder groepje werkt per twee. Item uitkiezen Vervolgens mag ieder team één bepaald item uitkiezen dat zij zullen voorbereiden én presenteren tijdens de opname van hun radio-uitzending. Er is keuze uit: interview, preview, review, weer en verkeer, nieuws, showbizz, quiz en spel, reclame, column, debat, en jingles maken. Verderop in dit onderdeel, vind je enkele bijlagen terug. Deze zul je nodig hebben tijdens de workshop. In de bijlage werden, per item, fiches toegevoegd. Deze fiches geef je aan de deelnemers, met de bedoeling om hen extra uitleg en tips te verschaffen over hun bepaald item. Deze zullen hen helpen bij de voorbereiding van hun item. Voorbereiding van de items Ieder team of individu kan nu aan de slag met het voorbereiden van zijn item. Jouw taak als begeleider is om hen hierbij een handje te helpen. Beantwoord hun vragen en geef hen een duwtje in de rug wanneer het denkproces moeizaam blijkt te verlopen. Help dus waar je kan, maar geef hen niet de pap in de mond. Gezien de leeftijd van de deelnemers, zou deze voorbereiding normaalgezien vrij vlot moeten verlopen, zonder al te veel inmenging van jullie uit. Ze krijgen één uur de tijd om deze voorbereiding af te ronden en hun item enigszins ‘in te oefenen’. Bewaak deze tijd goed, zodat je vervolgens nog een 50-tal minuten kan wijden aan de opname zelf. Wanneer de deelnemers de voorbereiding hebben afgerond, wordt een volgorde bepaald en wordt de format (presentatie + technicus) aangevuld. Aan deze map werd een stift toegevoegd die je hiervoor kan gebruiken (deze kan je achteraf opnieuw uitwissen met een vochtig doekje).

Muziek Ondertussen gaat er ook een kladpapier de ronde om muziek te verzamelen. Iedere deelnemer kiest één nummer, achteraf wordt een selectie gemaakt, een volgorde opgesteld, en wordt de format (presentatie + technicus) aangevuld. Gebruik hiervoor de bijgevoegde stift. Presentatie Duid twee mensen aan die een intro en een outro zullen voorbereiden voor de uitzending (bij voorkeur een jongen en een meisje). Zij stellen zichzelf voor aan het begin van het programma en geven een woordje uitleg bij de uitzending. Zo kunnen ze bijvoorbeeld een kort overzicht geven van wat er op het programma staat. Wat heb je nodig?  Fiches per item (11)  Kladpapier  Balpennen  Format waarop muziek + item in volgorde wordt gezet (en door welke deelnemers deze laatste wordt gebracht)  Stift  Deelnemerslijst

BIJLAGEN

 4.4. STADSKLASSEN Onder deze categorie vallen de deelnemers die in schoolverband een kennismakingsworkshop mee volgen. Het gaat om kinderen tussen 10 en 12 jaar. Zij worden een viertal dagen ondergedompeld in het bruisende Gent en leren de stad kennen op verschillende wijzen. Stadsklassen zijn een initiatief van het STAM. Naast het organiseren van talloze activiteiten, last het ook steeds een STAMmoment in. Dit is een soort van reflectiemoment waarbij ze hun ervaringen proberen te verwerken in een creatief eindproduct. Deze kennismakingsworkshop is één van zulke STAMmomenten. Het draait dus volledig rond de stad Gent en de ervaringen die de kinderen er hebben opgedaan, zaken die ze er hebben beleefd, … Binnen deze workshop trachten we hen te helpen bij het maken van een radio uitzending over de stadsklassen, en dit onder vorm van een podcast. De inhoud van deze podcast moet draaien rond wat de deelnemers allemaal meegemaakt hebben de afgelopen dagen of wat ze nog denken mee te maken in de komende dagen. 4.4.1. Algemene omschrijving verloop workshop Kennismaking: De begeleiders stellen zichzelf voor. Ook de deelnemers stellen zichzelf voor en vertellen over hun radio luistergedrag (naar welke radiozender luisteren ze en waarom?). Inleiding: Het verloop van de workshop wordt meegegeven. Er wordt verwezen naar de op te nemen uitzending. Vraag wat de deelnemers verwachten van de workshop en stuur deze verwachtingen eventueel bij. Toets ook even af wat de deelnemers al afweten van radio, en of ze weten wat men allemaal nodig heeft om radio te maken. Rondleiding in de studio’s. Brainstorm: Wat hoor je allemaal op de radio? In groep worden de verschillende items overlopen. Deze items vormen een opstap naar het maken van het programma. Zorg er voor dat de items overeen komen met de fiches voor de deelnemers. Vermeld dus zeker: Interview, humor, reporter ter plaatse, weer en verkeer, nieuws, showbizz, quiz en spel, reclame, en jingles. Naam radiostation: Hou een ‘verkiezing’ voor de naam van een radiostation. Laat de ideeën van de deelnemers uit komen en laat hen nadien stemmen voor de beste naam. Verdeling items. Via kaartjes worden er groepjes van 2 personen gevormd. Zie ‘4.4.2. Methodiek’. Thema = stad waarin de workshop plaatsvindt.

Aan de slag!: Naargelang hun itemkeuze krijgen ze de bijpassende fiche. Deze ondersteunt het groepje met specifieke tips enz. Hierdoor hebben de aanwezige leerkrachten ook de kans om een ondersteuningsfunctie uit te oefenen. De groep wordt gestuurd en ondersteunt door de workshopbegeleiders.  Techniek: Terwijl de volledige groep bezig is met het voorbereiden van items, komen de groepjes één voor één langs in de studio. Hier komen ze in aanraking met de technische kant van het radio maken. Op die manier kunnen ze even kennis maken met de klank van hun eigen stem door de micro en met enkele belangrijke tekens of gebaren.  Tekens van techniek: In de studio worden de tekens om te communiceren aangeleerd. De nadruk wordt er gelegd op het feit dat het uiterst belangrijk is goed te communiceren met de technicus en dat de technicus geen gedachten kan lezen.  Tijd voor opname: Iedereen wordt er nogmaals op gewezen dat er slechts één kans is en dat er stilte vereist is tijdens de opname.  Einde opname. Tijd voor vraagstelling en evaluatie. Aandachtspunten - Als begeleider ben je zelf een doorwinterde radiomaker, maar verwacht niet van de deelnemers dat ze na 2 uur een goede radio-uitzending kunnen maken. Het is soms vrij frustrerend dat er na talloze keren oefenen nog altijd geen perfect resultaat is. Wees dus realistisch en relativeer. Achteraf zul je soms versteld staan van het resultaat! - Speel in op last minute veranderingen. Geen twee worskhops zijn dezelfde. Wees zelf creatief of speel in op de creativiteit van de groep. Leg hen dus zo weinig mogelijk op maar laat hen zelf de gekste/stomste ideeën eerst geven. Vaak komen er zo interessante en leuke items naar de oppervlakte. - Als begeleider is het belangrijk steeds je groep te begeleiden. Soms is het verleidelijk om al te starten met het monteren van de opnames, of om tussendoor een telefoontje te doen. Blijf toch steeds bij de groep, jouw aanwezigheid is belangrijk. 4.4.1.1. Hoe kan ik de workshop aanpakken? Het REC gaat uit van de creativiteit van zowel de deelnemers als van de begeleiders. Het is de bedoeling dat je als begeleider zelf creatief nadenkt over de invulling van je vorming. Wat hier volgt is een mogelijke aanpak, die eveneens een mogelijke timing voorstelt. Deze verdeling kan vooral handig zijn voor beginnende workshopbegeleiders. Na enkele kennismakingsworkshops vul je de tijd zelf naar eigen goeddunken in. Vergeet ook niet de deelnemerslijst te laten rondgaan! (bijgevoegd achteraan deze map)

4.4.1.2. Tijdschema per begeleider Hier volgt een mogelijke tijdverdeling met invulling. Eén persoon neemt de leiding, de andere volgt en begeleidt technisch. A) Begeleider presentatie/redactie 00.0000.05

00.0500.25

00.2500.35

00.3501.25

01.2502.25

02.2502.30

- Stel jezelf en je collega voor - Leg uit wat de workshop inhoudt en hoe de tijd verdeeld is - Ga na of de deelnemers weten wat je allemaal nodig hebt om radio te maken - Wacht hier niet te lang mee, de deelnemers zijn Rondleiding nieuwsgierig - Adhv de rondleiding maak je duidelijk wat nodig is om radio te maken - Vermeld woordredactie, presentatie, techniek en muziek - Radio draait om voorbereiding en proper afwerken in de studio - Radio draait om creativiteit en creatieve mensen, niet om de kostprijs van het materiaal Groepsverdeling - Laat de deelnemers elk een kaartje trekken en verdeel hen zo per 2. + Items overlopen - Hun kaartje bepaalt welk item ze zullen voorbereiden. - Deel de fiches van de items uit aan de duo’s. (tips) - Thema = stad waarin de workshop plaatsvindt. - Je gaat van groepje tot groepje Voor- Help hen bij het bedenken van ideeën en geef een bereiding duwtje in de rug - Help ook bij de uitwerking - Waak erover dat iedereen zijn item op tijd af heeft - Je laat ondertussen de deelnemerslijst invullen door iedere deelnemer (bijgevoegd achteraan deze map) - Opname starten Start! - Je begeleidt de duo’s naar de micro en overloopt de afspraken - Je begeleidt de duo’s bij een vlotte opname - Je houdt een algemeen overzicht - Bewaak de stilte tijdens de opname - Je peilt naar de tevredenheid van de groep Klaar! - Je wuift de groep uit - Opruimen: je zet alles weer op zijn plaats Inleiding

B) Begeleider techniek 00.0000.05 00.0500.25

00.2500.35 00.3501.25

01.2502.25 02.2502.30

- Stel jezelf (en je collega) voor - Leg kort uit wat de workshop inhoudt en hoe de tijd verdeeld is. Rondleiding - Wacht hier niet te lang mee, de deelnemers zijn nieuwsgierig - Adhv de rondleiding maak je duidelijk wat nodig is om radio te maken - Vermeld woordredactie, presentatie, techniek en muziek - Radio draait om voorbereiding en proper afwerken in de studio - Je controleert of alles in de studio werkt: opname, Controle microfoons, koptelefoons studio - Je begeleidt de duo’s, om beurt, naar de studio Voor- Je legt kort uit wat een mengpaneel is en wat automatisatie bereiding doet - Je legt ze uit dat zij presenteren en dat ze jou (de technicus) commando’s moeten geven adhv tekens - Je legt het gebruik van de tekens uit - Je geeft kort enkele microfoontechnieken en koptelefoontechnieken - Je laat de deelnemers zichzelf om de beurt voorstellen met op de achtergrond een tapijtje. Adhv de tekens en de gebaren die ze doen horen ze de muziek in de achtergrond luider en stiller worden. Je legt hen uit wanneer de micro aan en af gaat en waarop ze allemaal moeten letten. - Controleer of de aangevraagde nummers afgespeeld kunnen worden - Ondersteun de deelnemers bij het zoeken naar tapijtjes, ontwikkelen van jingles, … - Opname starten Start! - Je bewaakt de kwaliteit van de uitzending op technisch vlak - Je peilt naar de tevredenheid van de groep Klaar! - Je wuift de groep uit - Opruimen: je zet alles weer op zijn plaats - Stuur de uitzending door naar contact@radiocentrum.be Inleiding

4.4.2. Methodiek Samenstelling van de teams Met oog op het voorbereiden van de podcast, wordt de gehele groep onderverdeeld in groepjes van 2. (Bij oneven aantal zal er één groepje zijn van 3 personen). De samenstelling van de teams gebeurt aan de hand van een kaartjessysteem. Hierbij trekken alle deelnemers een kaartje met een bepaalde afbeelding erop (deze kaartjes zijn bijgevoegd in de bijlage). Zij met dezelfde afbeelding op hun kaartje, vormen een duo, en behandelen het item dat bij deze afbeelding hoort. Er zijn 10 mogelijke items. Bij groepen van 24 deelnemers zullen er dus steeds duo’s zijn die aan eenzelfde item werken. Standaardverdeling: - Zijn er 12 deelnemers, dan worden er 6 items uitgekozen die behandeld worden. Ieder groepje werkt per twee. Kaartjessysteem Let erop dat je, alvorens je de kaartjes ronddeelt, rekening houdt met het aantal deelnemers. Bij een even aantal deelnemers, zorg je dat er van elk kaartje twee in de pot zitten. Bij een oneven aantal deelnemers, zullen er van alle kaartjes twee inzitten, en van één soort drie. (Let er ook op dat er niet meer kaartjes in zitten dan dat er deelnemers zijn.) Voorbeeld 1: 12 deelnemers. (even)  er zitten 12 kaartjes in de pot. 6 verschillende afbeeldingen, van elke afbeelding zijn er 2 kaartjes. Voorbeeld 2: 11 deelnemers. (oneven)  er zitten 11 kaartjes in de pot. 5 verschillende afbeeldingen, van elke afbeelding zijn er 2 kaartjes, en van één afbeelding zijn er 3.

Item Ieder team zal nu één bepaald item behandelen. Welk item dat zal zijn, hangt af van het kaartje dat ze getrokken hebben bij de verdeling van de teams. Zoals reeds vermeld, staat op ieder kaartje een figuurtje of afbeelding. Bij ieder figuurtje hoort een bepaalde fiche. Voor ieder item zijn namelijk fiches opgesteld, die je kan terugvinden in de bijlage bij dit onderdeel. Deze fiches geef je aan de deelnemers, met de bedoeling om hen extra uitleg en tips te verschaffen over hun bepaald item. Deze zullen hen helpen bij de voorbereiding van hun item. Het gaat daarbij om de volgende items: interview (2x), humor, jingles maken, muziek, nieuws, quiz of spel, reclame, reporter ter plaatse en showbizz. LET OP: Gezien de tijdslimiet is het niet altijd evident om een jingle te monteren. Om die reden kan je deze dus bij de categorie stadsklassen gerust laten vallen.

Voorbereiding van de items Ieder team kan nu aan de slag met het voorbereiden van zijn item. Jouw taak als begeleider is om hen hierbij een handje te helpen. Beantwoord hun vragen en geef hen een duwtje in de rug wanneer het denkproces moeizaam blijkt te verlopen. Help dus waar je kan, maar geef hen niet de pap in de mond. Maak hen duidelijk dat wat ze voorbereiden volledig fictief mag zijn. Ze krijgen één uur de tijd om deze voorbereiding af te ronden en hun item enigszins ‘in te oefenen’. Bewaak deze tijd goed, zodat je vervolgens nog een 50-tal minuten kan wijden aan de opname zelf. Wanneer de deelnemers de voorbereiding hebben afgerond, wordt een volgorde bepaald en wordt de format (presentatie + technicus) aangevuld. Aan deze map werd een stift toegevoegd die je hiervoor kan gebruiken (deze kan je achteraf opnieuw uitwissen met een vochtig doekje). Muziek Normaalgezien zal er één van de teams verantwoordelijk zijn voor het opstellen van een playlist. Zorg ervoor dat deze playlist achteraf, samen met de verschillende items, wordt aangevuld op de voorziene format (presentatie + technicus). Gebruik hiervoor de bijgevoegde stift. Presentatie Duid twee mensen aan die een intro en een outro zullen voorbereiden voor de uitzending (bij voorkeur een jongen en een meisje). Zij stellen zichzelf voor aan het begin van het programma en geven een woordje uitleg bij de uitzending. Zo kunnen ze bijvoorbeeld een kort overzicht geven van wat er op het programma staat. Wat heb je nodig?  Kaartjes met afbeeldingen  Fiches per item (10)  Kladpapier  Balpennen  Format waarop muziek + item in volgorde wordt gezet (en door welke deelnemers deze laatste wordt gebracht)  Stift  Deelnemerslijst

BIJLAGEN

 4.5. GROTE GROEPEN (24 deelnemers) Deze methodiek is er één die specifiek werd uitgedacht voor grotere groepen, meer bepaald voor groepen van 24 deelnemers, en wordt daarom begeleid door vier personen. Twee van hen zullen instaan voor de inhoudelijke begeleiding, terwijl de andere twee als technicus aangesteld worden? Binnen deze workshop trachten we de deelnemers te helpen bij het maken van een radio uitzending over de stad waarin ze zich bevinden, en dit onder vorm van een podcast. De deelnemers zullen normaalgezien ouder zijn dan 16 jaar. Dit brengt met zich mee dat deze deelnemers graag voldoende informatie willen krijgen over het hele proces van het radio maken. Spendeer extra aandacht aan de kwaliteit van de radio-uitzending, het eindresultaat van deze workshop. Het is hier niet enkel belangrijk dat de deelnemers zich amuseren, ze moeten er ook voldoende uit leren. Leer hen dat ze steeds kritisch moeten staan ten opzichte van hun eigen eindproduct, in dit geval de radio-uitzending. Motiveer hen voldoende om het beste van zichzelf te geven. Verwijs ook naar het feit dat deze mensen steeds terecht kunnen in één van de medialabs! Het is aan jou om bij deze groepen het talent te spotten en hen proberen warm te maken om er verder mee aan de slag te gaan. 4.5.1. Algemene omschrijving verloop workshop Voor de start: Indien mogelijk, splits je de groep op in twee kleinere groepen. Ook de begeleiders splitsen zich in dat geval op. Dit zodat je op een efficiëntere manier te werk kan gaan, en alles vlotter kan verlopen. (Probeer wat gescheiden van elkaar te zitten, om zo min mogelijk afleiding te veroorzaken). Kennismaking: De vier begeleiders stellen zichzelf voor. Ook de deelnemers stellen zichzelf voor en vertellen over hun radio luistergedrag (naar welke radiozender luisteren ze en waarom?). Inleiding: Het verloop van de workshop wordt meegegeven. Er wordt verwezen naar de op te nemen uitzending. Vraag wat de deelnemers verwachten van de workshop en stuur deze verwachtingen eventueel bij. Toets ook even af wat de deelnemers al afweten van radio, en of ze weten wat men allemaal nodig heeft om radio te maken. Rondleiding in de studio’s en doorheen de redactie. Indien je de groep opsplitst: spreek onderling met de andere begeleiders af welke volgorde je zal doorlopen, zodat je elkaar niet teveel in de weg loopt. Start voorbereiding: Leg kort uit wat de bedoeling is, namelijk dat ze zelf een radio-uitzending zullen maken van ongeveer 1 uur en 15 minuten lang. Daarnaast wijs je hen ook op het feit dat ze één uur lang de tijd hebben om

zelf -in duo’s- een item voor te bereiden. Deze duo’s en items zullen verdeeld worden aan de hand van een kaartjessysteem. Naam radiostation: Hou een ‘verkiezing’ voor de naam van een radiostation. Laat de ideeën van de deelnemers uit komen en laat hen nadien stemmen voor de beste naam. Verdeling items. Via kaartjes worden er groepjes van 2 personen gevormd. Zie ‘4.5.2. Methodiek’. Thema = stad waarin de workshop plaatsvindt.  Aan de slag!: Naargelang hun item krijgen ze de bijpassende fiche. Deze ondersteunt het groepje met specifieke tips enz. De groep wordt gestuurd en ondersteunt door de workshopbegeleiders.  Techniek: Terwijl de volledige groep bezig is met het voorbereiden van items, komen de groepjes langs in de studio. Er gaan telkens 6 personen -en dus 3 duo’s- de studio in. Hier komen ze in aanraking met de technische kant van het radio maken. Op die manier kunnen ze even kennis maken met de klank van hun eigen stem door de micro en met enkele belangrijke tekens of gebaren.  Tekens van techniek: In de studio worden de tekens om te communiceren aangeleerd. De nadruk wordt er gelegd op het feit dat het uiterst belangrijk is goed te communiceren met de technicus en dat de technicus geen gedachten kan lezen.  Tijd voor opname: Iedereen wordt er nogmaals op gewezen dat er slechts één kans is en dat er stilte vereist is tijdens de opname.  Einde opname. Tijd voor vraagstelling en evaluatie. Aandachtspunten - Als begeleider ben je zelf een doorwinterde radiomaker, maar verwacht niet van de deelnemers dat ze na 2 uur een goede radio-uitzending kunnen maken. Het is soms vrij frustrerend dat er na talloze keren oefenen nog altijd geen perfect resultaat is. Wees dus realistisch en relativeer. Achteraf zul je soms versteld staan van het resultaat! - Speel in op last minute veranderingen. Geen twee worskhops zijn dezelfde. Wees zelf creatief of speel in op de creativiteit van de groep. Leg hen dus zo weinig mogelijk op maar laat hen zelf de gekste/stomste ideeën eerst geven. Vaak komen er zo interessante en leuke items naar de oppervlakte. - Als begeleider is het belangrijk steeds je groep te begeleiden. Soms is het verleidelijk om al te starten met het monteren van de opnames, of om tussendoor een telefoontje te doen. Blijf toch steeds bij de groep, jouw aanwezigheid is belangrijk.

4.5.1.1. Hoe kan ik de workshop aanpakken? Het REC gaat uit van de creativiteit van zowel de deelnemers als van de begeleiders. Het is de bedoeling dat je als begeleider zelf creatief nadenkt over de invulling van je vorming. Wat hier volgt is een mogelijke aanpak, die eveneens een mogelijke timing voorstelt. Deze verdeling kan vooral handig zijn voor beginnende workshopbegeleiders. Na enkele kennismakingsworkshops vul je de tijd zelf naar eigen goeddunken in. Vergeet ook niet de deelnemerslijsten te laten rondgaan! (bijgevoegd achteraan deze map) 4.5.1.2. Tijdschema per begeleider Hier volgt een mogelijke tijdverdeling met invulling. Bij grote groepen stellen we, zoals reeds vermeld, vier begeleiders aan. Twee inhoudelijke begeleiders en twee technische begeleiders. Twee begeleiders worden als technicus aangesteld. - Technicus 1 staat continu in de studio en ontvangt er de verschillende groepjes om de techniek aan te leren, en verzorgt ook de techniek tijdens de opname zelf. - Technicus 2 ondersteunt in het zoeken naar muziek, jingles, tapijtjes, … in functie van de inhoud van de show. De andere twee begeleiders helpen de groepen bij hun voorbereiding en nemen de leiding op zich. A) Begeleider presentatie/redactie 00.00- Inleiding 00.05

- Stel jezelf (en je collega) voor - Splits de groep -indien mogelijk- op in 2 groepen - Leg kort uit wat de workshop inhoudt en hoe de tijd verdeeld is. 00.05- Rondleiding - Wacht hier niet te lang mee, de deelnemers zijn 00.25 nieuwsgierig - Adhv de rondleiding maak je duidelijk wat nodig is om radio te maken - Vermeld woordredactie, presentatie, techniek en muziek - Radio draait om voorbereiding en proper afwerken in de studio 00.25- Groepsverdeling - Laat de deelnemers elk een kaartje trekken en 00.35 verdeel hen zo per 2. + Items overlopen - Hun kaartje bepaalt welk item ze zullen voorbereiden. - Deel de fiches van de items uit aan de duo’s. (tips) - Thema = stad waarin de workshop plaatsvindt. 00.35- Voor- Je gaat van groepje tot groepje 01.35 bereiding - Help hen bij het bedenken van ideeën en geef een duwtje in de rug - Help ook bij de uitwerking

01.35- Start! 02.50

02.50- Klaar! 03.00

- Waak erover dat iedereen zijn item op tijd af heeft - Je laat ondertussen de deelnemerslijst invullen door iedere deelnemer (bijgevoegd achteraan deze map) - Opname starten - Je begeleidt de duo’s naar de micro en overloopt de afspraken - Je begeleidt de duo’s bij een vlotte opname - Je houdt een algemeen overzicht - Bewaak de stilte tijdens de opname - Je peilt naar de tevredenheid van de groep - Je legt hen uit wat er met de opname zal gebeuren - Je wuift de groep uit - Opruimen: je zet alles weer op zijn plaats

B) Begeleider techniek 00.00- Inleiding 00.05 00.05- Rondleiding 00.25

00.25- Controle studio 00.35 00.35- Voor01.35 bereiding

- Stel jezelf (en je collega) voor - Splits de groep -indien mogelijk- op in 2 groepen - Leg kort uit wat de workshop inhoudt en hoe de tijd verdeeld is. - Wacht hier niet te lang mee, de deelnemers zijn nieuwsgierig - Adhv de rondleiding maak je duidelijk wat nodig is om radio te maken - Vermeld woordredactie, presentatie, techniek en muziek - Radio draait om voorbereiding en proper afwerken in de studio - Je controleert of alles in de studio werkt: opname, microfoons, koptelefoons - Je begeleidt de duo’s, om beurt, naar de studio - 4x 6 deelnemers in de studio. (Dus telkens 3 duo’s) - Technicus 1: Je legt kort uit wat een mengpaneel is en wat automatisatie doet - Technicus 1: Je legt ze uit dat zij presenteren en dat ze jou (de technicus) commando’s moeten geven adhv tekens - Technicus 1: Je legt het gebruik van de tekens uit - Technicus 1: Je geeft kort enkele microfoontechnieken en koptelefoontechnieken - Technicus 1: Je laat de deelnemers zichzelf om de beurt voorstellen met op de achtergrond een tapijtje. Adhv de tekens en de gebaren die ze doen horen ze de muziek in de achtergrond luider en stiller worden. Je legt hen uit wanneer de micro aan en af gaat en waarop ze allemaal moeten letten.

01.35- Start! 02.50 02.50- Klaar! 03.00

- Technicus 2: Controleer of de aangevraagde nummers afgespeeld kunnen worden - Technicus 2: Ondersteun de deelnemers bij het zoeken naar tapijtjes, ontwikkelen van jingles, … - Opname starten - Je bewaakt de kwaliteit van de uitzending op technisch vlak - Je peilt naar de tevredenheid van de groep - Je wuift de groep uit - Opruimen: je zet alles weer op zijn plaats - Stuur de uitzending door naar contact@radiocentrum.be

4.5.2. Methodiek Samenstelling van de teams Met oog op het voorbereiden van de podcast, wordt de gehele groep onderverdeeld in groepjes van 2. (Bij oneven aantal zal er één groepje zijn van 3 personen). De samenstelling van de teams gebeurt aan de hand van een kaartjessysteem. Hierbij trekken alle deelnemers een kaartje met een bepaalde afbeelding erop (deze kaartjes zijn bijgevoegd in de bijlage). Zij met dezelfde afbeelding op hun kaartje, vormen een duo, en behandelen het item dat bij deze afbeelding hoort. Er zijn 12 mogelijke items. Standaardverdeling: - Zijn er 24 deelnemers, dan worden er 12 items uitgekozen die behandeld worden. Er zullen dan 12 groepjes zijn die per twee werken. Ieder item zal in dat geval één maal behandeld worden. Kaartjessysteem Let erop dat je, alvorens je de kaartjes ronddeelt, rekening houdt met het aantal deelnemers. Bij een even aantal deelnemers, zorg je dat er van elk kaartje twee in de pot zitten. Bij een oneven aantal deelnemers, zullen er van alle kaartjes twee inzitten, en van één soort drie. (Let er ook op dat er niet meer kaartjes in zitten dan dat er deelnemers zijn.) Voorbeeld 1: 24 deelnemers. (even)  er zitten 24 kaartjes in de pot. 12 verschillende afbeeldingen, van elke afbeeldingen zijn er 2 kaartjes. Voorbeeld 2: 23 deelnemers. (oneven)  er zitten 23 kaartjes in de pot. 11 verschillende afbeeldingen, van elke afbeelding zijn er 2 kaartjes, en van één afbeelding zijn er 3.

Deze fiches geef je aan de deelnemers, met de bedoeling om hen extra uitleg en tips te verschaffen over hun bepaald item. Deze zullen hen helpen bij de voorbereiding van dit item. Het gaat daarbij om de volgende items: interview (2x), humor, jingles maken, muziek, nieuws, quiz en spel, reclame, reporter ter plaatse, weer en verkeer, review en showbizz. LET OP: Gezien de tijdslimiet is het niet altijd evident om een jingle te monteren. Om die reden kan je deze dus bij grote groepen eventueel laten vallen. Voorbereiding van de items Ieder team kan nu aan de slag met het voorbereiden van zijn item. Jouw taak als begeleider is om hen hierbij een handje te helpen. Beantwoord hun vragen en geef hen eventueel een duwtje in de rug wanneer het nodig blijkt. Hou er rekening mee dat jullie een grote groep begeleiden, en dat je met enige tijdslimiet zit. Spoor de deelnemers dus aan om zo veel mogelijk zelfstandig te werken en spring bij waar nodig. Maak hen duidelijk dat wat ze voorbereiden volledig fictief mag zijn. Ze krijgen één uur de tijd om deze voorbereiding af te ronden en hun item enigszins in te oefenen. Bewaak deze tijd goed, zodat je vervolgens nog 1 uur en 20 minuten kan wijden aan de opname van de uitzending zelf. Wanneer de deelnemers aan het voorbereiden zijn, kan jij de formats (presentatie + technicus) aanvullen. Hierop schrijf je wie welk item zal brengen in de studio, en noteer je de muziek in de juiste volgorde. Aan deze map werd een stift toegevoegd die je hiervoor kan gebruiken (deze kan je achteraf opnieuw uitwissen met een vochtig doekje). Muziek Eén van de duo’s zal verantwoordelijk zijn voor het opstellen van een playlist. Zorg ervoor dat deze playlist achteraf, samen met de verschillende items, wordt aangevuld op de voorziene format (presentatie + technicus). Je kan deze verantwoordelijkheid aan het muziekteam geven. Gebruik hiervoor de bijgevoegde stift. Voor en/of na de items horen de liedjes ook aan- en/of afgekondigd te worden. Na het invullen van de formats, kan je dus best even rond gaan bij de teams en hen laten weten welk nummer zij moeten aan- en/of afkondigen. Presentatie Duid twee mensen aan die een intro en een outro zullen voorbereiden voor de uitzending (bij voorkeur een jongen en een meisje). Zij stellen zichzelf voor aan het begin van het programma en geven een woordje uitleg bij de uitzending. Zo kunnen ze bijvoorbeeld een kort overzicht geven van wat er op het programma staat.

Wat heb je nodig?  Kaartjes met afbeeldingen  Fiches per item (12)  Kladpapier  Balpennen  Format waarop muziek + item in volgorde wordt gezet (en door welke deelnemers deze laatste wordt gebracht)  Stift  2 Deelnemerslijsten (achteraf aan elkaar te nieten)

BIJLAGEN

 5. SLOTWOORD We hopen dat je door deze map grondig te lezen, met een gerust hart en stevig voorbereid de studio kan binnen stappen voor onze kennismakingsworkshop radio. De jongeren die je in radio inwijdt, zullen je ongetwijfeld dankbaar zijn! Deze methodiek zorgt ervoor dat je binnen het tijdsbestek van 3 uur gelijk welke groep een maximale ervaring kan bezorgen, maar is verre van “verplicht”. Eens je je meer op je gemak voelt binnen de workshop kan je gerust naar eigen believen aanpassingen doen. Aarzel dan niet om het ons te laten weten, zodat we eventueel zelf ook in deze methodiek aanpassingen kunnen doen. Ook mocht je nog vragen of opmerkingen hebben, deel die dan gerust! Wij kunnen ook van jouw (nieuwe) inzichten leren. Speciale dank gaat naar Sanne Barbé, die voor haar stageopdracht in haar Bachelor Sociaal en Cultureel Werk deze methodiekenmap volledig heeft geoptimaliseerd en de methodieken heeft getest en uitgewerkt. Veel succes! Pieter Blomme REC Radiocentrum pieter.blomme@radiocentrum.be

DEELNEMERSLIJSTEN