Guida ai
Serpenti Zoo Med
door Andrew Quinn
Guida ai Serpenti Zoo Med door Andrew Quinn
Inhoud Inleiding.................................................................................. 1 Is een slang het juiste huisdier voor u?................................... 2 Soorten slangen....................................................................... 2 Soortenbeschrijvingen............................................................. 3 Een slang uitkiezen................................................................. 7 Het terrarium en de afmetingen.............................................. 8 Checklist slangenterrrarium.................................................... 9 Basisvereisten voor de leefomgeving van een slang............... 9 Temperatuur............................................................................ 9 Soorten verwarmingselementen............................................ 10 Warmteregulatie en temperatuurcontrole...............................11 Verlichting en Bodembedekking............................................11 Beschutting........................................................................... 12 Voedsel.................................................................................. 13 Afmetingen voedsel.............................................................. 13 Problemen met voeren en Water........................................... 14 Oppakken en Onderhoud...................................................... 15 Gezondheid en Vervellen...................................................... 16 Parasieten.............................................................................. 16 Ten slotte............................................................................... 17 ISBN 978-0-615-43630-2 Copyright Š2013 Zoo Med Laboratories, Inc. All rights reserved. No part of this book may be reproduced in any form without the permission of Zoo Med Laboratories, Inc.
Inleiding:
Slangen behoren tot de meest fascinerende dieren op aarde, mensen vinden ze of geweldig of ze zijn er bang voor. Slangen hebben een bijzondere plek ingenomen in onze geschiedenis en hebben door de eeuwen heen symbool gestaan voor gezondheid, behoedzaamheid, vrijheid, dood, onheil en nog veel meer. Veel mensen zijn bang voor slangen, het zijn roofdieren die een mysterieuze uitstraling hebben en die soms giftig zijn. Sommige mensen voelen zich aangetrokken tot eigenschappen van slangen die bij andere mensen juist afkeer inboezemen. Slangen kunnen zeer boeiende en makkelijk te onderhouden huisdieren zijn als u goed voor ze zorgt. Het selecteren van de juiste slangensoorten is belangrijk bij het nemen van een besluit over welke slang geschikt is voor uw huishouden. Sommige slangen blijven klein en hebben als volwassen slang genoeg aan een terrarium van ca.18 liter, er zijn echter ook slangen die meer dan 6 meter lang worden. De grotere slangensoorten kunnen alleen in verblijfplaatsen zoals men die vindt in dierentuinen en moeten verzorgd worden door ervaren mensen. Er zijn verscheidene slangen op de markt die niet geschikt zijn als huisdier voor beginnelingen. Wij moedigen mensen aan om zich te verdiepen in de behoeften van de slang die zij willen aanschaffen en zich voor te bereiden op de levenslange zorg voor het dier. Als u overweegt om een slang als huisdier te gaan nemen, dan biedt dit boek ondersteuning bij het maken van de juiste keuze, verzorging en onderhoud van veel populaire slangensoorten. De Gadsden-vlag is een historische vlag uit de Amerikaanse Revolutie en wordt door sommigen gezien als een van de eerste Amerikaanse vlaggen. De ratelslang staat symbool voor de heldenmoed achter deze DONT TREAD ON ME revolutie. Slangen vertegenwoordigen waakzaamheid, ze hebben geen oogleden en knipperen dus nooit. 'Zij is nooit degene die de aanval begint en in gevecht geeft zij zich nooit over.' -Benjamin Franklin, 1775 Zoo Med’s Guide to Snakes
1
ŠZoo Med Laboratories Inc., 2013
Is een slang het juiste dier voor u?
Er zijn veel verschillende soorten slangen verkrijgbaar bij uw dierenwinkel en de zorg voor de dieren is vaak nagenoeg hetzelfde. Een van de belangrijkste verschillen bij de verzorging is de grootte van de slang. De uiteindelijke omvang van een volwassen slang dient als leidraad te worden gebruikt bij de keuze voor een dier. Er zijn verscheidene kleinere slangensoorten die makkelijk te krijgen zijn en die zeer geschikt zijn voor beginners.
Monty Krizan of
Alle slangen zijn roofdieren. Dit houdt in dat iedere Monty’s Traveling Reptile Show slang gevoerd moet worden met een bepaald dier. De meeste slangen die als huisdier worden gehouden krijgen hele muizen of ratten te eten. Als u of iemand anders in uw gezin moeite heeft met het wekelijks voeren van levende of bevroren/ontdooide dieren dan is een slang misschien niet de juiste keuze voor u. Het is voor een slang belangrijk dat de leefomgeving aangepast is en dat temperaturen juist zijn ingesteld. De levensverwachting van een slang verschilt per soort, maar er zijn veel slangen die wel zo'n 5 tot 10 jaar oud kunnen worden. Een koningspython kan, mits goed verzorgd, zo'n 15 jaar oud worden. Dit betekent dat de aankoop van een slang een langdurige verbintenis kan zijn.
Diverse slangen:
Slangen spelen een zeer belangrijke rol in de natuur en zijn te vinden op elk continent behalve op Antarctica. Deze unieke dieren variëren in grootte, van de minuscule nog geen 13 centimeter grote wormslang uit Noord-Afrika, tot aan de netpython uit Indonesië die met meer dan 10 meter bekend staat als de langste slang. Slangen leven in een verscheidenheid aan uiteenlopende leefomgevingen, waaronder: tropische regenwouden, gematigde bossen, open vlaktes en savannes, met struikgewas begroeide gebieden, woestijnen, hoog in de bergen, diep onder de grond en zelfs in de zee! Slangen leiden een teruggetrokken leven en zullen nooit het gevaar opzoeken. Alle slangen zijn roofdieren en hun dieet bestaat uit verschillende diersoorten. Veel slangen voeden zich met knaagdieren, anderen geven de voorkeur aan hagedissen, kikkers, eieren, vogels, vissen, grote zoogdieren en sommigen voeden zich zelfs met andere slangen. Van de vele mooie slangen in de wereld, zijn er enkele bijzonder geschikt als huisdier voor beginnelingen.
Uitstekende opties voor beginners:
• Korenslang • Driestreepboa • Kousebandslang • Melkslang • Koningspython • Zandslang • Koningslang
Uitstekende opties voor gevorderden:
De zorg voor deze slangen vormt een grotere uitdaging waardoor ze minder geschikt zijn voor beginners. • Roodstaart Boa Constrictor • Regenboogboa • Groene Boompython • Westelijke Haakneusslang Zoo Med’s Guide to Snakes
2
©Zoo Med Laboratories Inc., 2013
Soorten die veel onderhoud vergen en die alleen worden aanbevolen voor zeer ervaren mensen: • bloedpython
• tijgerpython
• netpython
Soortenbeschrijvingen Geschikte slangen voor beginners: Korenslangen/rattenslangen Algemene naam: Korenslang of rode rattenslang Wetenschappelijke naam: Elaphe guttata Verspreiding: Zuidoosten van de Verenigde Staten Afmeting: 90-180 cm Levensduur: 10-15+ jr Niveau: Beginner Enkele tips: Korenslangen zijn mooie slangen met een zachtaardig karakter. In de loop der jaren heeft het in gevangenschap fokken van deze soort ervoor gezorgd dat er nu een verbazingwekkende verscheidenheid aan kleurcombinaties op de markt is voor de beginnende hobbyist. De korenslang is een soort rattenslang. Rattenslangen vragen nagenoeg dezelfde verzorging; ze worden over het algemeen echter wel groter dan korenslangen. Er doen verschillende verhalen de ronde over hoe zij aan de naam korenslang zijn gekomen; er zijn mensen die zeggen dat het geblokte patroon op de buik op maïs lijkt, andere mensen zeggen dat dit de slangen waren die je juist wel in je maïsveld wilde hebben en weer anderen zeggen dat ze vaak door boeren werden gevonden in schuren waar maïs werd opgeslagen. Ze maken gebruik van de beschutting die een schuur biedt, en jagen daarnaast op de muizen en ratten die worden aangetrokken door de maïs. Koningslangen & melkslangen Algemene naam: Gewone koningslang, melkslang Wetenschappelijke naam: Lampropeltis getula, Lampropeltis triangulum Verspreiding: Komen voor in Amerika in het oostelijke & zuidelijke westen tot in Californië. Afmeting: 75-150 cm Levensduur: 5-12+ jr Niveau: Beginner Enkele tips: Koningslangen en melkslangen zijn nauw verwant aan elkaar en behoren tot de mooiste slangen in de wereld. Deze slangen zijn sinds het begin populaire huisdieren onder reptielenliefhebbers. Er zijn veel verschillende soorten melk- en koningslangen gevonden in Noord-Amerika, en de meeste van deze slangen vragen nagenoeg dezelfde soort verzorging. Ze Zoo Med’s Guide to Snakes
3
©Zoo Med Laboratories Inc., 2013
worden "koning" genoemd, omdat ze in het wild regelmatig andere soorten slangen eten, waaronder ratelslangen! Plaats geen meerdere koningslangen of melkslangen bij elkaar, het kan namelijk zijn dat ze elkaar opeten. In het wild leven koningslangen op een gevarieerd dieet van o.a. kikkers, hagedissen, knaagdieren en slangen. Het is aan te bevelen om uw koningslang voornamelijk te voeden met muizen van de juiste grootte (zie de sectie over voeding, pag. 13). Koningspython Algemene naam: Koningspython Wetenschappelijke naam: Python regius Verspreiding: West-Afrikaanse landen Ghana, Togo en Benin Afmeting: 90-170 cm Levensduur: 10-16+ jr Niveau: Beginner Enkele tips: Koningspythons zijn uitstekend geschikt voor beginners, ze zijn bijzonder geliefd vanwege hun volgzame karakter. In gevangenschap gefokte koningspythons zijn steeds makkelijker te vinden voor hobbyisten en de vele kleurvariaties hebben deze kleine pythonsoort alleen maar populairder gemaakt. Koningspythons heten in het Engels ball python, omdat ze zich als een bal oprollen en hun kop verbergen als ze worden bedreigd. Koningspythons leven in de natuur voornamelijk van knaagdieren, ratten en muizen zullen dan ook goed in hun dieet passen. Vrouwtjes worden bij deze soort groter dan mannetjes, we raden u dan ook aan om een mannetje aan te schaffen als u weinig ruimte heeft. Driestreepboa Algemene naam: Driestreepboa Wetenschappelijke naam: Charina trivirgata Verspreiding: Zuidwesten van de Verenigde Staten, de staat Baja in Mexico en NoordMexico Afmeting: 60-90+ cm Levensduur: 6-10+ jr Niveau: Beginner Enkele tips: Driestreepboa's zijn bijzonder goed geschikt om mee te beginnen. Deze opmerkelijke slang is relatief gemakkelijk te verzorgen en is bijzonder tam. Driestreepboa's behoren tot de kleinste slangen binnen de familie van boa-achtigen (Boidae). Deze fantastische slangen kunt u in vele kleuren en varianten vinden. Driestreepboa's komen van oorsprong uit een droge omgeving en voelen zich dan ook optimaal in een droge leefruimte. Deze slangen leven op pasgeboren muizen of kleine muizen. Geef driestreepboa's eten buiten hun eigen habitat om agressief gedrag tijdens het voederen te voorkomen. Neem geen driestreepboa's mee uit de natuur. Er zijn veel fokkers die werken met deze soort en het is dan ook eenvoudig om in gevangenschap gefokte dieren te vinden. Zoo Med’s Guide to Snakes
4
ŠZoo Med Laboratories Inc., 2013
Kousebandslang Algemene naam: Kousebandslang Wetenschappelijke naam: Thamnophis sp. Verspreiding: Over de hele Verenigde Staten te vinden Afmeting: 60-140 cm Levensduur: 3-6+ jr Niveau: Beginner Enkele tips: Er zijn veel verschillende aantrekkelijke kousebandslangen te vinden die geschikt zijn als huisdier. Wij adviseren de aanschaf aan van in gevangenschap gefokte dieren. Verdiep u eerst in de plaatselijke regelgeving, want sommige kousebandslangen zijn beschermd. Kousebandslangen zijn kleine slangen die leven van kleine prooidieren. Dit kan een uitdaging zijn voor de beginnende hobbyist, omdat kleine voedselproducten soms moeilijk te vinden zijn bij dierenwinkels. Wat kousebandslangen eten hangt af van hun soort en grootte, de meesten zullen echter goedkope vis (er zijn slangen die zelfs tonijn uit blik verorberen!), stukken visfilet, gehakte wormen, kikkers, padden en muizen of pasgeboren muizen accepteren. Sommige kousebandslangen kunnen lastig zijn met eten, we raden u dan ook aan om uw slang verschillende soorten eten aan te bieden. Overtuig uzelf er voor aankoop van dat de betreffende slang zich voedt met eten dat gemakkelijk verkrijgbaar is. Kousebandslangen kunnen, wanneer ze worden aangeraakt of opgepakt, iemand uit verdediging 'besproeien'. Deze vloeistof ruikt afschuwelijk, maar is ongevaarlijk. De aankoop van "Aziatische" kousebandslangensoorten wordt door ons niet aangeraden, omdat dit giftige soorten kunnen zijn.
Geschikte slangen voor gevorderden: Roodstaart boa constrictor Algemene naam: Roodstaart boa constrictor Wetenschappelijke naam: Boa constrictor Verspreiding: Midden- en Zuid-Amerika Afmeting: 90-300+ cm Levensduur: 15-25 jr Niveau: Gevorderde Enkele tips: De roodstaart boa constrictor is een van de meest voorkomende en meest bekende slangensoorten die als huisdier worden gehouden. De algemene naam roodstaart boa constrictor verwijst naar een van de vele soorten boa's die gevonden zijn in Centraal- en Zuid-Amerika. Deze slangen zijn, ondanks dat ze groot kunnen worden, nog hanteerbaar en worden alleen aanbevolen voor ervaren mensen die de ruimte hebben om een volwassen slang te huisvesten. Door zijn vriendelijke gedrag en zijn aantrekkelijke kleuren is de roodstaart boa constrictor een van de meest gewilde slangen onder slangenliefhebbers geworden. Deze tropische slangen worden vaak gefokt in gevangenschap en we raden aan om alleen in gevangenschap gefokte dieren te kopen. Laat uw dieren nooit los in de natuur. Zoo Med’s Guide to Snakes
5
ŠZoo Med Laboratories Inc., 2013
Regenboogboa Algemene naam: Regenboogboa Wetenschappelijke naam: Epicrates cenchria Verspreiding: Heel tropisch ZuidAmerika Afmeting: 120-180 cm Levensduur: 15-25 jr Niveau: Gevorderd tot ervaren Enkele tips: Regenboogboa's worden gezien als een van de mooiste slangen ter wereld. Deze boa's leven over het algemeen laag bij de grond, maar gaan wel in bomen op zoek naar voedsel. Regenboogboa's CM-8E Forest EE-8E Eco Floor™ Earth® leven in tropische regenwouden en verlangen een hoge luchtvochtigheid (70% +). Wij raden u aan een mengsel te maken van Forest Floor® en Eco Earth® om de beste vochtvasthoudende bodem te creëren voor deze boa's. Het is voor de gezondheid van deze slangen zeer belangrijk dat de luchtvochtigheid op peil blijft. Regenboogboa's zijn in goede handen bij ervaren mensen, ze kunnen agressief zijn en de zorg voor de tropische condities waaraan hun leefomgeving moet voldoen vergt ook wat meer aandacht. Groene boompython Algemene naam: Groene boompython Wetenschappelijke naam: Morelia viridis Verspreiding: Indonesië en omringende eilanden, Noord-Australië Afmeting: 90-180+ cm Levensduur: 10-15 jr Niveau: Gevorderd tot ervaren Enkele tips: Groene boompythons zijn geschikt voor gevorderde en ervaren mensen. Deze slangen leven in bomen en hebben baat bij kooien die verticaal zijn ingedeeld met veel stevige takken om in te klimmen. Deze slang heeft een kwetsbaar skelet en is niet geschikt om veel op te pakken. Deskundigen die met deze soort werken, proberen over het algemeen het oppakken van pasgeboren of jonge slangen te vermijden. Een verwijderbare stang zorgt ervoor dat de slang niet hoeft te worden aangeraakt, maar toch verplaatst kan worden. Groene boompythons eten in het wild verschillende prooidieren, waaronder vogels. Wij raden u aan om uw groene boompython te voeren met muizen van de juiste grootte. *Opmerking: Jonge slangen zijn geel van kleur en worden groen naarmate ze ouder worden. Zoo Med’s Guide to Snakes
6
©Zoo Med Laboratories Inc., 2013
Alleen voor de ervaren liefhebber: Bloedpython, tijgerpython, netpython Sommige slangensoorten worden uitzonderlijk groot en ontgroeien zelfs de grootste leefruimtes. De grotere python- en boasoorten zijn alleen geschikt voor zeer ervaren mensen. Slangen zoals de tijgerpython, netpython, Afrikaanse rotspython en de anaconda zijn zeer aantrekkelijk als jongen, ze groeien echter al snel uit tot enorme slangen die grote prooien nodig hebben om van te leven. Door hun omvang zijn deze slangen lastig te huisvesten en kunnen ze mogelijk schade toebrengen aan hun eigenaar. Deze slangen kunnen het beste worden overgelaten aan zeer ervaren herpetoculturisten. De volgende soorten worden door ons niet aangeraden:
Anakonda
Tiger Python
Twee netpythons van meer dan 6,5 meter, met dank aan Monty Krizan
Een slang uitkiezen:
Bij het uitkiezen van de juiste slang moet u eerst kijken welke soort het beste bij u past. Nadat u onderzoek heeft gedaan naar de soort waarin u geïnteresseerd bent, wordt het heel eenvoudig om een gezonde slang te kiezen. Hieronder kunt u enkele tips vinden voor het kiezen van een gezonde slang. Wij adviseren om, indien mogelijk, altijd een in gevangenschap gefokte slang aan te schaffen. In gevangenschap gefokte dieren hebben over het algemeen minder last van parasieten, hebben minder vaak eetproblemen, zijn minder gestrest in gevangenschap en gedragen zich vaak volgzamer. In het hele land zijn fokkers te vinden die veel waarde hechten aan de kwaliteit van hun dieren, de beginner kan hier een goede keuze uit maken. Elke goede dierenwinkel zal in gevangenschap gefokte dieren aanbieden aan de klant. Informeer altijd naar de herkomst van de slang en naar zijn dieet. Zoo Med’s Guide to Snakes
7
©Zoo Med Laboratories Inc., 2013
Zoek naar slangen die:
Vermijd slangen die:
Actief en alert zijn
Niet reageren of lusteloos ogen Hun bek open hebben, een piepende ademhaling hebben of een loopneus of bellen rond de neus Een v-vorm hebben of bobbelig aan de zijkant zijn
Regelmatig met hun tong 'kwispelen' Over het algemeen rond van vorm zijn Geen oude huid hebben rondom de ogen en luchtopening
Oude littekens en korsten hebben. Vrij zijn van teken en mijten. Een hangende huid, schilferige schubben of een vieze luchtopening hebben
In de afgelopen twee weken gegeten hebben (vraag de verkoper om informatie)
Al meer dan drie weken niet hebben gegeten in het bijzijn van de verkoper
In gevangenschap zijn gefokt
In het wild zijn gevangen
Het terrarium:
Een slangenterrarium kan variëren van een eenvoudige glazen bak tot een uitgebreide op maat gemaakte etalagekooi. Welke keuze u ook maakt, de belangrijkste onderdelen blijven hetzelfde. Slangen hebben behoefte aan warmte, beschutting, water en voedsel. Het leefgebied dat u voor de slang maakt is afhankelijk van de soort, maar over het algemeen vallen slangen in een van deze twee categorieën: Tropische leefomgeving of een droge leefomgeving (woestijn) De bakken zullen vooral verschillen in vochtigheidsgraad (een hoge vochtigheidsgraad voor een tropische habitat en een lage vochtigheidsgraad voor een droge habitat). De ecologie of leefwijze van de slang is bepalend voor de indeling van het terrarium. De meeste slangen die in dit boek worden beschreven leven op de grond. Deze slangen brengen het grootste deel van hun leven op de grond door en in ondiepe gangen of rotsspleten (d.w.z. koningslangen, melkslangen, driestreepboa's, koningspythons, kousebandslangen, zandslangen). Deze slangen hebben een kooi nodig die horizontaal is ingedeeld, vergelijkbaar met een standaard glazen terrarium. Andere slangen leven in bomen (d.w.z. groene boompythons, grasslangen). Deze slangen hebben een terrarium nodig dat verticaal is ingedeeld met voldoende stevige takken om in te klimmen. Alle kooien moeten, onafhankelijk van wat voor soort slang u hebt, goed af te sluiten zijn zodat de slang niet kan ontsnappen. Een slang kan zijn leefomgeving opnieuw gaan inrichten, zorg er dus voor dat alle elementen in de kooi goed vastzitten en uw slang niet kunnen verwonden.
De afmetingen van het terrarium:
De pasgeboren en jonge slangen die hierboven zijn beschreven als geschikt voor beginners kunnen prima toe met een terrarium van tussen de 35 en 75 liter, Groter is niet altijd beter als het gaat om de huisvesting van jonge slangen. Een kleine bak met veel beschutting is uitstekend geschikt voor babyslangen. Zorg altijd voor een dikke laag bodembedekking (5+ cm) waarin de slang zich kan ingraven. Jonge slangen kunnen gestrest worden in een kooi die te groot of te open is. Zoo Med’s Guide to Snakes
8
©Zoo Med Laboratories Inc., 2013
Slangen zijn meesters in ontsnappen en ieder terrarium, voor wat voor slang dan ook, moet goed af te sluiten zijn, bij voorkeur met een slot.
NT-S21 ReptiHabitat™ Snake Kit
NT-4E Naturalistic® Terrarium
NT-TLE Naturalistic® Terrarium Repti Lock
Checklist slangenterrrarium:
Hieronder kunt u lezen aan welke eisen de habitat van een slang gewoonlijk moet voldoen.
Basisvereisten voor de leefomgeving van een slang: • Terrarium • bodembedekking • waterbakje • Terrariumverwarming (Under Tank Heater) • beschutting • thermometers • Aanvullende verwarming (warmtelampen)
Temperatuur:
Een van de belangrijkste aspecten van het succesvol houden van slangen is zorgen dat er warmte is voor thermoregulatie. Thermoregulatie is een term die wordt gebruikt om te beschrijven hoe slangen hun lichaam op temperatuur houden. Reptielen zijn ectothermisch of koudbloedig, wat betekent dat hun lichaamstemperatuur afhankelijk is van de omgevingstemperatuur. Verschillende soorten slangen vragen om verschillende warmtebronnen en omgevingstemperaturen, zorg er dus voor dat u weet wat uw slang nodig heeft. De meeste slangen hebben om op te warmen een plek nodig met een temperatuur tussen 27°C en 35°C. Slangen zoeken een warme plek onder de zon of een opgewarmde steen om hun lichaamstemperatuur omhoog te krijgen. Ze graven zich in of zoeken beschutting om af te koelen. Slangen reguleren hun lichaamstemperatuur door afwisselend te verblijven in een warme of een koele omgeving. Bij herpetocultuur kunnen we dit bereiken door gradatie of temperatuurverloop te creëren. Het instellen van gradatie is van groot belang voor alle reptielen. Het klinkt misschien ingewikkeld, maar is eigenlijk heel eenvoudig te bewerkstelligen. Door warmte aan een kant van het terrarium te bieden en beschutting aan de andere kant, hebt u al voor gradatie gezorgd. Door de verschillen in temperatuur aan beide kanten van het terrarium ontstaat de best mogelijke gradatie. Uw slang kan met behulp van de warme en koele plaatsen in het terrarium zijn eigen temperatuur regelen. Als uw slang veel tijd doorbrengt in het warme gedeelte, dan kan het betekenen dat de temperatuur in uw terrarium te laag is. Als uw slang veel tijd doorbrengt in het koele gedeelte, dan kan het betekenen dat het te warm is in het terrarium. Gebruik altijd een goede kwaliteit thermometer om de temperatuur te meten. Zoo Med’s Guide to Snakes
9
©Zoo Med Laboratories Inc., 2013
De foto rechts laat zien hoe gradatie ongeveer werkt. Door links een warme plek te bieden en rechts een koele plek, creëert u gradatie.
Soorten verwarmingselementen:
Van alle verschillende soorten verwarming die er zijn, is voor slangen de verwarming van onder het belangrijkst, zoals de Zoo Med’s ReptiTherm® UTH Heater. De ReptiTherm® biedt verwarming van onder de tank. De warmte komt van onder de bodem waar de slang op kan liggen. Dit soort warmte is erg belangrijk voor het op peil houden van de lichaamstemperatuur en voor de spijsvertering. De ReptiTherm® UTH kan gebruikt worden met bodembedekking zodat de warmte gelijkmatig wordt verdeeld. Andere warmtebronnen voor slangen zijn vaak warmtebronnen vanaf bovenaf, zoals warmtelampen. De Repti Basking Spot™ UTH-5E Lamp of de Daylight Blue™ Bulb kunnen worden gebruikt ReptiTherm UTH voor warmte overdag. De Infrared Nocturnal Heat Lamp of de Nightlight Red™ Bulb kunnen ´s nachts gebruikt worden. Zoo Med biedt een complete serie dag- en nachtlampen. Lampen die een warme plek bieden met een naar beneden gerichte lichtbundel (Repti Basking Spot™ Lamp/ Infrared Nocturnal Lamp) en lampen die bijzonder geschikt zijn als aanvullende warmtebron en waarmee de omgevingstemperatuur kan worden gehandhaafd (Daylight Blue™/ Nightlight Red™). Andere verwarmingselementen die vaak voor CE-60E Repticare® RHC-150E Repti slangen worden gebruikt zijn o.a. Ceramic Heat Ceramic Heat Cable Heat Emitter Emitters, Repti Heat Cable™ en Heat Rocks. Ceramic Heat Emitters zijn zeer geschikt om warmte mee te creëren, het is echter wel van belang dat slangen niet direct in aanraking kunnen komen met dit element. Wij raden ook altijd aan om de Ceramic Heat Emitter te combineren RH-1E Repticare® Rock Heater met de Wire Cage Clamp Lamp. De ReptiCare® Rock Heaters en de ReptiCare® Heat Cave van Zoo Med zijn bijzonder geschikt om uw slang extra warmte van onderen te bieden; deze verwarmingselementen dienen echter altijd te worden gecombineerd met andere warmtebronnen. De ReptiCare® Heat Rocks van Zoo Med zijn speciaal ontwikkeld om de warmte gelijkmatig over de steen te verdelen, zodat er geen te warme plekken ontstaan waar de slang zich aan kan branden. Het is erg belangrijk dat u de temperatuur aan beide kanten van de kooi in de gaten houdt met een thermometer van Zoo Med. U dient te weten wat de temperaturen zijn in het terrarium en niet slechts bij benadering! Zoo Med’s Guide to Snakes
10
©Zoo Med Laboratories Inc., 2013
Warmteregulatie en temperatuurcontrole:
Veel van de verwarmingselementen van Zoo Med kunnen gereguleerd worden met behulp van een ReptiTemp® Rheostat of een ReptiTemp® Thermostat. Gebruik altijd een thermometer van goede kwaliteit, zoals de Digital Thermometer, de Analog Thermometer of de NEW ReptiTemp™ RT-1E ReptiTemp® Temp Gun van Zoo Med. Er zijn drie belangrijke plekken in Infrared Thermometer het terrarium waarvan u de temperatuur in de gaten dient te houden: de plek om op te warmen (hot spot), de omgeving (de omgevings- of kamertemperatuur) en de koele plek. Wij raden aan om in ieder geval een thermometer te plaatsen in de warme en koele plekken van het terrarium.
Verlichting:
TH-24E Digital HT-500RE ReptiTemp® Er wordt aangenomen dat het dieet van Terrarium Thermostat slangen de juiste hoeveelheid bouwstoffen en Thermometer™ calcium bevat, omdat slangen prooien FS-24 Reptisun® T8 5.0 UVB zoals knaagdieren, in hun geheel opeten. Het is algemeen bekend dat slanES-24 Naturesun® T8 gen minder vaak afhankelijk zijn van UVB-licht voor de aanmaak van calcium dan andere reptielen. Hoewel slangen dus minder afhankelijk zijn van UVB-licht dan sommige andere reptielensoorten, blijkt uit nieuwe onderzoeken dat slangen wel baat hebben bij blootstelling aan UVB-licht. Het wordt aangeraden om slangen onder lampen te houden om een natuurlijke fotoperiode (8-12 uur per dag) te simuleren. Met fotoperiode wordt bedoeld hoe lang een dier wordt blootgesteld aan de zon of aan licht. Het creëren van een natuurlijk LT-12E Repticare® Day Night Timer lichtcyclus zal uw slang helpen een normaal ritme te krijgen. Dit ritme kan van invloed zijn op alle aspecten van zijn leven, waaronder voeding, spijsvertering en ander gedrag. Wij raden het gebruik aan van ReptiSun® 5.0 of NatureSun™ linear of een compacte tl-lamp om een fotoperiode te simuleren.
Bodembedekking:
Met substraat wordt het soort bodembedekking bedoeld dat op de bodem van de kooi wordt gebruikt. Er zijn veel verschillende soorten bodembedekking die geschikt zijn voor slangen. De keuze voor de juiste bodembedekking is afhankelijk van het soort slang en zijn habitat. De verschillende soorten bodembedekking die er zijn, houden allemaal op andere wijze water vast. Er zijn slangen die in de vochtige regenwouden leven en andere slangen leven in de woestijn. Deze verschillende omgevingen moeten worden nagebootst voor uw slang. Over het algeEE-8E Eco meen wordt de Aspen Snake Bedding van Zoo Med Earth® Zoo Med’s Guide to Snakes
11
SB-8E Aspen Snake Bedding
CM-8E Forest Floor™
©Zoo Med Laboratories Inc., 2013
het meest gebruikt als bodembedekking voor slangen. Deze fijn gemalen bedekking is heel erg schoon en kleinere slangen kunnen er gangen in graven. Met Aspen Snake Bedding is het heel eenvoudig om de bodem deels schoon te maken en geurtjes worden op natuurlijke wijze geabsorbeerd. Voor slangen die van een vochtige omgeving houden is de Forest Floor™ Cypress bedding van Zoo Med een goede keuze (bijv. voor regenboogboa's). Deze bedekking houdt vocht vast en zorgt ervoor dat de vochtigheidsgraad in het terrarium op peil blijft. U moet niet vergeten dat slangen weliswaar in een droge omgeving, zoals een woestijn kunnen leven, maar dat ze ook veel tijd doorbrengen in rotsspleten of diep onder de grond waar de temperaturen lager liggen en de vochtigheidsgraad hoger is. Sommige woestijnslangen zoals de Keniaanse zandslang geven de voorkeur aan een bodembedekking van zand zoals ReptiSand® of ReptiFresh®. De bodembedekking van klei van Excavator® van Zoo Med kan gebruikt worden om de ondergrondse gangen of holen te maken waar woestijnslangen zo gek op zijn! De meeste slangen graven niet hun eigen gangen, maar maken in het wild gebruik van de gangen van knaagdieren en andere dieren. Combineer de Eco Earth® en Forest Floor® Bedding van Zoo Med om de beste bodem te creëren voor uw tropische slang. Deze mix houdt vocht vast en zorgt ervoor dat de vochtigheidsgraad in het tropische terrarium op peil blijft.*
Cedar & Redwood
BELANGRIJK: Sommige houtsoorten kunnen giftig zijn voor slangen en mogen nooit worden gebruikt in de leefomgeving van een slang. Houtsoorten die u moet vermijden zijn conifeer, eucalyptus en ceder. Elke houtsoort die een sterke geur heeft, bevat hoogstwaarschijnlijk harsen of plantensappen die giftig kunnen zijn voor slangen en andere reptielen.*
Beschutting:
Het is van belang dat uw slang zich terug kan trekken en beschutting kan zoeken. Slangen zoeken onder de grond bescherming tegen de elementen en tegen roofdieren. Uw slang moet zich volledig kunnen terugtrekken in de beschutting. Slangen zijn teruggetrokken dieren die het gevaar niet opzoeken. Een RC-32 Repti Shelter™ beschutting vermindert stress en geeft uw slang een veilig gevoel. De ReptiShelter biedt de juiste beschutting en kan worden gevuld met New Zealand Sphagnum Moss zodat een ruimte ontstaat met een bepaalde vochtigheidsgraad. Deze ruimte is gevuld met vochtig mos, waardoor uw slang een vochtige omgeving heeft waarin hij zich kan terugtrekken als hij gaat vervellen. U kunt ook kiezen voor andere beschuttingen, zoals Habba Hut, Cork Rounds of Mopani Wood. Het maakt niet uit, als uw slang zich maar terug kan trekken en veilig kan voelen. Wij adviseren om zowel aan de warme als aan de koele kant van het terrarium een beschutting te plaatsen, zodat uw slang in alle veiligheid zijn lichaamstemperatuur kan reguleren. Beschuttingen bieden ook een ruw oppervlak dat uw slang Zoo Med’s Guide to Snakes
12
©Zoo Med Laboratories Inc., 2013
kan gebruiken om te vervellen. Beschuttingen en ander decoratiemateriaal zoals Natural Bush Plants onttrekken kieren aan het zicht. Via deze kieren heeft een dier zicht op wat er buiten gebeurd. Door de kieren met decoratiemateriaal aan het zicht te onttrekken creëert u voor uw dier meer veiligheid.
Voedsel:
Slangen eten in de natuur uiteenlopende dieren en dat doen ze met één enorme hap! Slangen hebben de mogelijkheid om hun kaak te ontwrichten, waardoor ze een prooi kunnen opslokken die 5 keer zo groot is als hun kop! Alle slangen eten hun maaltijd in een keer op, zonder dat ze daarbij hoeven of kunnen kauwen. Een slang een prooi zien vangen en opeten is een huzarenstukje uit de natuur dat u gewoon in uw eigen huiskamer kunt bewonderen! Wat een slang in de natuur eet is afhankelijk van soort, leeftijd en jaargetijde. Wij adviseren om de slangensoorten die in dit boek worden beschreven te voeren met knaagdieren, zoals muizen en ratten. Dit soort 'voedsel' is gemakkelijk verkrijgbaar bij de plaatselijke dierenwinkel en bevat alles wat een slang nodig heeft. Een slang is in de vrije natuur afhankelijk van of er prooidieren te vinden zijn en ze moeten soms lange tijd zonder voedsel kunnen. Een slang kan vaak een week of langer teren op één maaltijd. De meeste slangen die als huisdier worden gehouden hoeven dan ook niet vaker dan één keer per week gevoerd te worden. Knaagdieren kunnen levend of dood worden aangeboden. Veel winkels hebben bevroren knaagdieren op voorraad waarmee u uw slang op eenvoudige wijze kunt voeren. Bevroren voedsel moet eerst volledig ontdooid zijn voordat u het aanbiedt aan uw slang. Wij raden aan om het bevroren voedsel in een bakje met lauw (warm) water onder te dompelen. Laat het knaagdier volledig ontdooien, dit neemt meestal een uur of langer in beslag. Levend voedsel geeft uw slang de kans om te jagen en te bewegen, laat uw slang echter nooit alleen met een levend knaagdier. Als de slang geen zin heeft om te eten, dan kunnen knaagdieren een slang aanvallen en zelfs doden. Slangen kunnen zich agressief gaan gedragen tegen hun eigenaar als ze in hun leefomgeving te eten krijgen. Daarom raden wij aan om uw slang altijd buiten zijn leefomgeving te voeren. Doe uw slang in een plastic emmer, bak of een papieren zak met daarin het voedsel. Nadat de slang gegeten heeft plaatst u hem voorzichtig terug in zijn leefomgeving. Doe dit voorzichtig, want het dier heeft een volle maag. Het wordt niet aangeraden om slangen aan te raken of op te pakken binnen een paar dagen nadat zij gegeten hebben.
Afmeting voedsel/diagram:
Wij raden aan om uw slang voedsel te geven dat niet groter is dan de breedte van zijn kop. Zoo Med’s Guide to Snakes
13
Meet het breedste gedeelte van het voedsel
©Zoo Med Laboratories Inc., 2013
Problemen met voeren:
Een van de meest uitdagende aspecten van het houden van slangen is het omgaan met voedingsproblemen. Het is heel natuurlijk voor slangen om jaarlijks een periode zonder eten door te brengen en dit kan dan ook simpelweg de reden zijn waarom uw slang niet eet. Slangen stoppen vaak met eten, omdat de temperatuur te laag is of omdat ze gestrest zijn. Als uw slang niet wil eten dient u dan ook direct te controleren of de temperaturen in orde zijn. De warme kant van de kooi en de warme plek moeten een minimale temperatuur hebben van 27°C. Slangen die zich niet kunnen terugtrekken op een warme plek in de kooi zullen geen voedsel accepteren, omdat de temperaturen niet geschikt zijn om voedsel te verteren. Zonder warmte zullen slangen gaandeweg infecties aan hun luchtwegen ontwikkelen of vatbaar worden voor andere aandoeningen of ziektes. Tips voor problemen bij het voeren: Doe het voedsel (bij voorkeur bevroren/ ontdooid) bij de slang in een papieren zak. Slangen raken soms van slag door drukte rondom de kooi. Door het eten in een papieren zak te doen wordt de slang niet afgeleid en raakt hij minder gestrest. • Geef de slang 's avonds laat eten. • Geef de slang eten tijdens een storm. Een slang kan de verandering in de atmosfeer voelen en dit kan ervoor zorgen dat ze gaan eten.
Water:
Het is bijzonder belangrijk dat uw slang iedere dag vers, schoon water ter beschikking heeft. Vers, schoon water moet altijd binnen bereik zijn voor de meeste reptielen en dus ook voor slangen. Kraanwater kan chloor, chloramines, zware metalen en andere giftige stoffen bevatten. Wij raden aan om kraanwater altijd te behandelen met de ReptiSafe® Water Conditioner. ReptiSafe® filtert verontreiniging uit kraanwater en voegt heilzame elektrolyten toe. Zorg ervoor dat het waterbakje niet direct op de verwarming in de bak staat of onder een warmtelamp. Over het algemeen adviseren wij om WC-8E Reptisafe® het waterbakje aan de koele kant van de kooi te plaatsen. De meeste slangensoorten moeten hun lichaam geheel in het waterbakje kunnen opkrullen om een dompelbad te nemen. Vergeet niet dat het waterbakje een vochtige plek is in het terrarium. Het is voor sommige woestijnslangen beter dat ze niet in het waterbakje passen (bijv. driestreepboa's en zandslangen), zodat de relatieve vochtigheidsgraad laag blijft. De relatieve vochtigheidsgraad kan gemeten worden met de Hygrometer van Zoo Med. Voor tropische slangen zoals de Braziliaanse regenboogboa en de groene boompython, die behoefte hebben aan een hoge vochtigheidsgraad, kunt u gebruik maken van de ReptiFogger™ of de Habba Mist® De HygroTherm kan gebruikt worden in combinatie met de ReptiFogger of de HabbaMist® voor de regulatie van een KB-40E Repti Rock™ Corner Bowl stabiele vochtigheidsgraad. Zoo Med’s Guide to Snakes
14
©Zoo Med Laboratories Inc., 2013
De Corner Bowl van Zoo Med is voor veel slangeneigenaren de favoriete waterbak. Deze bak wordt volledig vervaardigd van gerecycled plastic en past perfect in de hoek van uw terrarium. Door het speciale ontwerp bespaart u ruimte en wordt de bak minder snel door uw slang omgestoten.
Oppakken:
Het kan heel leuk zijn om uw slang op te pakken. Een slang moet met twee handen worden opgepakt. Met een hand halverwege het lichaam van de slang ondersteunt u het gewicht van de slang. De voorste hand kan worden gebruikt in een TA-25E Adjustable Snake Hook hand-over-hand beweging, zodat u dezelfde ondersteuning biedt als een tak. Uw slang moet zich veilig voelen, ondersteun dus altijd het lichaam van de slang. Let goed op het gedrag van uw slang en wees op uw hoede voor onverwachte bewegingen. De Snake Hook van Zoo Med is bijzonder geschikt om alle soorten kleine slangen mee op te pakken. Zorg er bij voorkeur voor dat uw handen zich niet in de nabijheid van de kop van de slang bevinden. Was altijd uw handen nadat u een knaagdier of een klein dier zoals een rat, hamster, konijn, cavia heeft aangeraakt, uw slang kan de geur associëren met de geur van een prooi en u bijten! De soorten die in dit boek worden beschreven staan bekend als zeer zachtaardig en de meesten zullen niet zomaar bijten. Indien u wel wordt gebeten, probeer dan om uw hand niet weg te trekken. Bijtwonden van deze slangen zijn oppervlakkig en verlangen dezelfde verzorging als een snijwond. Was altijd uw handen nadat u uw slang of elementen uit de kooi heeft opgepakt. Wij adviseren u om uw slang niet om uw nek te leggen of in de nabijheid van uw gezicht te laten komen. Het is belangrijk dat u niet vergeet dat niet iedereen van slangen houdt en dat sommige mensen bijzonder angstig zijn voor slangen (ophidiofobie). Vergeet niet dat u als slangeneigenaar verantwoordelijk bent en dat u ervoor moet zorgen dat andere mensen zich niet ongemakkelijk gaan voelen. Wij adviseren om u niet in het openbaar te begeven met uw slang, uw slang en andere mensen kunnen hierdoor schrikken.
Onderhoud:
Het onderhoud van een slangenkooi is eenvoudig en neemt per week over het algemeen slechts een paar minuten in beslag. Slangen hebben minder vaak ontlasting dan de meeste diersoorten, omdat hun stofwisseling traag is en ze minder vaak eten. Hierdoor is het heel eenvoudig en gemakkelijk om het terrarium deels schoon te maken. Al het vaste afval en vervuilde grond wordt direct door de verzorger opgeruimd. Door de juiste bodembedekking te gebruiken wordt vocht snel opgenomen en wordt schoonmaken gemakkelijker. De volledige bodembedekking moet iedere 3-4 weken worden vervangen, afhankelijk van de soort en de hoeveelheid slangen. De kooi en alle elementen in de kooi dienen grondig gereinigd te worden met een desinfecterend middel zoals de Wipe-Out Terrarium Cleaner van Zoo Med. Zoo Med’s Guide to Snakes
15
©Zoo Med Laboratories Inc., 2013
Gezondheid:
Er zijn verschillende aandoeningen of ziekten die relatief vaak voorkomen bij slangen in gevangenschap en veel kan worden voorkomen met de juiste zorg en onderhoud. Over het algemeen worden veel van de problemen waar slangeneigenaren vaker mee te maken krijgen, veroorzaakt door een slechte temperatuurregeling en/of slecht onderhoud. Het is erg belangrijk dat u gradatie instelt in de kooi van uw slang (beschreven op pag. 9). Voor de gezondheid van uw slang is het allereerst van belang dat de temperaturen in orde zijn. Het is erg belangrijk dat u contact opneemt met een plaatselijke dierenarts die gespecialiseerd is in exotische dieren en dat u een band opbouwt met hem of haar. Dierenartsen kunnen u veel informatie verschaffen over uw slang en kunnen u ondersteuning bieden bij problemen. De meeste gezondheidsproblemen waarmee slangen in gevangenschap te maken krijgen hebben wij niet kunnen opnemen in dit boek. We behandelen alleen de meest voorkomende kwalen en raden u aan om een goed boek aan te schaffen over de soort die u hebt en advies in te winnen bij een dierenarts.
Vervellen:
Slangen beginnen tijdens de groei met vervellen om zo hun oude huid kwijt te raken. Een paar dagen voordat een slang gaat vervellen, worden zijn ogen troebel blauw van kleur. Het wordt aangeraden om een ruimte met een bepaalde vochtigheidsgraad aan te bieden zodra u merkt dat de huid van de slang blauw begint te verkleuren (zie pag. 12). De Shed Aid van Zoo Med is een uitstekende behandeling die slangen kan helpen bij het vervellen. Voor sommige soorten, zoals koningspythons en koningslangen, raden wij aan om de kooi tijdens het vervellingsproces met water te bevochtigen. De hogere vochtigheidsgraad zal uw slang helpen bij het losweken en kwijtraken van zijn huid. Het is een goed idee om een steen of Mopani Wood in de kooi te leggen om de slang ondersteuning te bieden bij het vervellingsproces. Uw slang zal zo gauw dat nodig is, het vervellingsproces beginnen door tegen ruwe oppervlaktes in de kooi te gaan schuren. Als uw slang slechts deels vervelt of als er restjes huid achter blijven op zijn kop of rondom het gebied rond de ogen dan kan het zijn dat de kooi te droog is. In dat geval kunt u uw slang dagelijks een dompelbad geven om de resterende huid los te weken en te verwijderen. Door uw slang 30 minuten in lauw water te dompelen lost u de problemen met het vervellen snel op.
Parasieten:
WO-8E Mite Off
Slangen komen soms met externe parasieten in de winkel terecht. Teken en mijten zijn de meest voorkomende parasieten bij slangen. Teken kunnen op eenvoudige wijze handmatig worden verwijderd met een pincet en een goed dompelbad. Dompel uw slang dagelijks 30 minuten per keer in lauw (warm) water en herhaal deze handeling een week lang. De meeste teken zullen vanzelf van uw slang afvallen en anderen kunnen gemakkelijk verwijderd worden. Zoo Med’s Guide to Snakes
16
ŠZoo Med Laboratories Inc., 2013
Mijten zijn lastiger te behandelen en vormen een van de grootste uitdagingen bij de zorg voor slangen. Mijten zijn kleine zwarte ronde insecten die er uitzien als maanzaad. Ze komen het meeste voor bij in het wild gevangen slangen en ze bevinden zich over het algemeen in het gebied rondom de kop. Mijten bevinden zich vaak rond de ogen en de neusgaten van de slang. Bij nader onderzoek zijn kleine witachtige mijten (jonge mijten) te zien die heen en weer lopen vanonder de schubben. De schubben van een slang vormen de perfecte habitat voor deze parasieten en bieden bescherming tegen de elementen. De behandeling tegen mijten duurt enkele weken en kan bijzonder lastig zijn. U begint met het weghalen van de slang en het onderdompelen in lauw water. U doet uw slang hiervoor in een plastic bak met deksel, die u met voldoende water heeft gevuld om uw slang te bedekken. Zorg er wel voor dat er genoeg zuurstof aanwezig is. Vijf Ă acht centimeter water is meestal wel voldoende. Laat uw slang 30 minuten weken, terwijl u zijn leefomgeving schoonmaakt. Verwijder alle elementen uit de kooi, maak alles grondig schoon en desinfecteer alles met Wipe-Out. Behandel uw slang, kooi en alle elementen uit de kooi volgens instructies met Mite-Off. Tijdens de behandeling van de kooi, raden wij u aan de bodem te bedekken met keukenpapier of een krant. Mijten leggen hun eitjes namelijk in de bodembedekking, waardoor ze lastiger onder controle zijn te krijgen. Herhaal deze procedure twee keer per week, totdat u zeker weet dat uw slang geen last meer heeft van mijten.
Ten slotte:
Wij hopen dat u na het lezen van dit boek beter weet wat de basisprincipes zijn bij de zorg voor slangen. Er zijn genoeg geweldige boeken op de markt te vinden die meer specifieke informatie bieden over uw eigen slangensoort. Vergeet niet dat veel slangen beschermde diersoorten zijn en we raden u dan ook aan om meer informatie in te winnen over regelgeving. Wij raden altijd aan om, indien mogelijk, in gevangenschap geboren en gefokte dieren aan te schaffen en wij raden het vangen van wilde dieren af. Slangen hebben in het wild veel natuurlijke vijanden en hebben ook veel gevaar te duchten van mensen en auto's die o.a. hun leefomgeving vernietigen. Slangen worden in groten getalen gedood, uit angst, als voedsel, als sport of voor hun huid. Slangen behoren tot de meest onbegrepen wezens op deze planeet en het is de verantwoordelijkheid van slangeneigenaren om deze fantastische dieren te vertegenwoordigen. Als u niet langer in staat bent om voor uw slang te zorgen, breng het dier dan naar een dierenwinkel bij u in de buurt of zoek iemand die de zorg van u kan overnemen. Laat slangen of andere huisdieren NOOIT achter in de natuur. Dieren die in de natuur worden achtergelaten overleven dit meestal niet en ze kunnen schadelijk zijn voor de natuur. Zoo Med moedigt mensen die erover nadenken om een slang te nemen aan om onderstaande boeken door te bladeren voor meer specifieke informatie. Zoo Med’s Guide to Snakes
17
ŠZoo Med Laboratories Inc., 2013
Meer producten voor slangen van Zoo Med
MW-LE Mopani Wood CF9-X Natural Cork Round
NT-S21 20 Gallon Snake Kit
LF-10 Wire Cage Clamp Lamp LF-19EC Mini Combo Deep Dome Lamp Fixture™
LF-25EC Combo Deep Dome Dual Lamp Fixture™ HT-10E Hygrotherm™
LF-20 Reptile Lamp Stand™
SRC-1E Basking Day/Night Combo Pack
SB-24E Aspen Snake Bedding
CM-24E Forest Floor™ Bedding
DBC-1E Day & Night Reptile Bulb Combo Pack
EE-08E Eco Earth® Loose Coconut Fiber Substrate
RI-10E ReptiBator® Digital Egg Incubator
SR-10E ReptiSand® All Natural Terrarium Sand
ITEM# ZB-12N
Zoo Med Laboratories, Inc. | 3650 Sacramento Dr. | San Luis Obispo, CA 93401 Phone: (805) 542-9988 | Email: info@zoomed.eu
www.zoomed.eu