COLUMN Design dwingt zichzelf tot het spelen van de tweede viool, vindt Timo de Rijk

1940 – 1965. Naoorlogs werk uit de collectie Fransen. T/m 19 maart in De Wieger. dewieger.nl

EINDHOVEN

> Richard Bell – Dwarsverbinding. Eerste Europese solotentoonstelling van Richard Bell, een activistische Australische kunstenaar. T/m 4 december. Patricia Kaersenhout – Dwarsverbinding. Met haar installatie Guess Who’s Coming To Dinner Too? zet Patricia Kaersenhout (1966) zich in voor een completer en eerlijker beeld van de wereldgeschiedenis. T/m 2 april. Rewinding Internationalism - Scènes van de jaren 90. Ruim 40 kunstenaars, onderzoekers en collectieven belichten in tien losse scènes verschillende perspectieven op het internationalisme. T/m 30 april. Temitayo Ogunbiyi. De in Nigeria woonachtige kunstenaar realiseert een speellandschap van golvende vormen bestaande uit gebogen staal. T/m 10 september. Dwarsverbanden. Doorlopende collectiepresentatie die alle zintuigen prikkelt. T/m 1 juli 2024 in het Van Abbemuseum. vanabbemuseum.nl

> Dreamscapes. Solotentoonstelling van Wijnand Driessen met een serie schilderijen en objecten. Zijn werk ontstaat vanuit zijn betrokkenheid met animatiefilm. T/m 11 december. Roos Vogels. Met haar werk probeert Vogels de natuur op verschillende manieren te benaderen om artistieke resultaten te bereiken. T/m 29 januari in het Albert van Abbehuis. albertvanabbehuis.com

GENK

> Ado Hamelryck. Tentoonstelling met Hamelrycks ‘zwarter dan zwart’-werken. T/m 1 december.

agendatip

T/M 2 APRIL

Autopia ─ Olaf

Mooij

Voor sommigen is het een utopie, voor anderen een

nachtmerrie: een wereld

vol auto’s. In sculpturen en installaties belicht

Olaf Mooij onze innige relatie met de auto en

de gevolgen daarvan. De uitvinding van de auto heeft ons leven ingrijpend veranderd. Autopia maakt je op een speelse manier bewust van onze diepe liefde voor de auto, en de offers die we ervoor brengen, van klimaatverandering, mensenlevens en luchtvervuiling. Autopia – Olaf Mooij, t/m 2 april in Museum Hedendaagse Kunst De Domijnen in Sittard. Voor meer info en activiteiten gedurende de expositie kijk op dedomijnen.nl TIMO DE RIJK, DIRECTEUR VAN HET DESIGN MUSEUM DEN BOSCH, EN HANS GUBBELS, DIRECTEUR VAN DISCOVERY MUSEUM KERKRADE, SCHRIJVEN HIER BIJ TOERBEURT OVER DESIGN EN ANDERE ZAKEN.

column

Design als kunst

De twee belangrijkste Nederlandse musea voor beeldende kunst deden afgelopen tijd opvallende aankopen op het

gebied van design. Het Stedelijk Museum Amsterdam kocht het project Volkswagen Beetle 1980 van de Studio Drift uit 2018. Met deze abstractgeometrische vertaling van het materiaalgebruik van een oude Volkswagen Kever hengelde het succesvolle design duo nadrukkelijk naar aansluiting bij de wereld van de beeldende kunst. Nou, daar was de NRCkunstcriticus Hans den Hartog Jager niet van gediend. Hij zaagde het project bij de enkels af, niet eens om het bedenkelijke artistieke gehalte van het werk, maar om te waarschuwen voor de, in zijn ogen, corrumperende invloed van dat vermaledijde auteursdesign op de moeder aller kunsten. In het Van Abbemuseum

Design dwingt in Eindhoven gebeurde iets zichzelf tot het soortgelijks, al was er niemand die spelen van de tijdens de Dutch Design Week de tweede viool aangekondigde verwerving of de presentatie van de designcollectie van trendforecaster Li Edelkoort de maat durfde te nemen. Maar een beetje wakkere criticus had toch wel de wenkbrauwen kunnen optrekken bij Edelkoorts uitspraken dat het tentoonstellen van haar designstukken alongside de fantastische werken uit de Van Abbe collectie regelrecht revolutionair was. En goed nieuws voor alle ontwerpers over de hele wereld bovendien.

Maar wat was dan wel het goede nieuws? Nou, dat design eindelijk de status van de beeldende kunsten had bereikt natuurlijk, met dezelfde artistieke rechten en dezelfde voorname plaats in het kunstmuseum. Wat stiekem daarbij hielp, was dat design ook een beetje op de kunst begon te lijken. Maar iedereen die wel eens een baantje getrokken heeft in de designgeschiedenis weet, dat de schijnbaar artistieke emancipatie van de vormgeving in de hiërarchie van de kunsten, steevast uitmondt in een soort culturele onmacht.

In de drang om maar serieus genomen te worden, dwingt design zichzelf tot het spelen van de tweede viool in het orkest van de beeldende kunst. Terwijl design nou juist een cultuurvorm is met heel andere betekenissen, met een ander soort publiek, en met enorme impact in de wereld. Design is een rockband, een jazzcombo of een hip hopgroep, en soms ook nog allemaal tegelijk, maar geen figurant tijdens Last Night of the Proms.

Droomland. Nieuwe monumentale creatie van Maria Zolamian. T/m 11 december in C-Mine. c-mine.be

> Over Bomen en Bossen. De expo toont historische schilderijen van bomen en bossen, van een eenzame berkenboom langs de vijvers tot de aangeplante, geneeskrachtige dennenbossen. T/m 19 februari in het Emile Van Dorenmuseum. emilevandorenmuseum.be

GENNEP

> Antwoord. Solo-expositie van Ellie Munten met schilderkunst, ruimtelijk werk, installaties en fotografie. T/m 11 december in Museum Het Petershuis. elliemunten.com

HASSELT

> Fluid Grammars. Eerste solotentoonstelling van Elias Ghekiere (Hasselt, 1991). T/m 8 januari. Fitting In. Groepstentoonstelling met als rode draad de steeds meerstemmiger wordende wereld. T/m 26 februari in Z33. z33.be

HEERLEN

> Parkstad Limburg Prijs 2022. Werk van winnares Morena Bamberger en alle medegenomineerden. T/m 15 januari in SCHUNCK Glaspaleis. schunck.nl

> Furkart ephemera. Tentoonstelling over de artistieke ingrepen die tussen 1983 en 1996 elke zomer bij de Zwitserse Furkabergpas plaatsvonden. T/m 4 december op de Schaesbergweg 58, Heerlen. greylightprojects.org

HELMOND

> Andrei Roiter – Now. Roiters intuïtieve en associatieve werk gaat zowel over kunst als de universele ‘menselijke conditie’. T/m 26 maart in Kunsthal Helmond. museumhelmond.nl

T/M 28 JANUARI

agendatip

Kees Martens fotografeert Woensel West

Fotograaf Kees Martens woont al

meer dan dertig jaar in Woensel West, naar volle tevredenheid.

Hij heeft de wijk in het noordwesten

van Eindhoven zien

veranderen van

probleemwijk naar ‘krachtwijk’ en heeft die ontwikkeling vastgelegd. Hij fotografeerde de sloop, renovatie en nieuwbouw

van woningen en zocht contact met de

bewoners op straat, in hun huizen en tijdens activiteiten die de

saamhorigheid bevorderen. Naast de expositie bij Pennings Foundation is in de wijk Woensel West bij Kelderman en van Noort een buitenexpositie van Kees Martens te zien met portretten van de bewoners. Kees Martens - Warm Woensel West, t/m 28 januari bij Pennings Foundation Eindhoven. penningsfoundation.com > Myths of the Near Future. Dystopische solo-tentoonstelling van Paul Segers (Unlimited Dream Company). T/m 15 januari in De Cacaofabriek. cacaofabriek.nl/expo

MAASTRICHT > Beating Around the Bush #7: Vals

Plat. Vormen van schilderkunst in en rond de collectie van het Bonnefanten. T/m 8 januari. Raul Marroquin. Tentoonstelling over de Colombiaan Marroquin, die in de jaren ‘70 een centrale rol speelde binnen de Maastrichtse kunstwereld. T/m 26 maart in Bonnefanten. bonnefanten.nl

> Currents #10. Tentoonstelling van recent afgestudeerde kunstenaars van academies in België, Duitsland en Zuid-Nederland. Van 18 december t/m 5 februari in Marres, Huis voor Hedendaagse Cultuur. marres.org

> Scherven brengen geluk 5.0. T/m 24 december in Galerie Schuwirth & Van Noorden. schuwirthenvannoorden.nl

NOORBEEK

> SprinGaRT. Met onder meer Hella Van H Hof, Marcel Willems, Hans Keuls, Wim Mestriner, Gerrie Severens en Theo Lenssen. T/m 4 december in Beeldentuin galerie Mestriner. beeldentuingaleriemestriner.nl

SITTARD

> Autopia. Olaf Mooij maakt kunst over onze relatie met de auto. T/m 2 april in De Domijnen. dedomijnen.nl

TEGELEN

> Expositie Piet Stockmans. 60 jaar passie voor kunst en porselein. T/m 15 januari in Keramiekcentrum Tiendschuur. tiendschuur.net

TILBURG

> Promising II. Deze tentoonstelling staat stil bij het vijftienjarige bestaan van Kunstpodium T en het langlopende Apprentice Master project, waarin net afgestudeerde kunstenaars van diverse academies een uitwisselingstraject aangaan samen met gerenommeerde kunstenaars. T/m 18 december in Park. park013.nl de Warande, 50 jaar hedendaagse kunst met beloften voor de toekomst. T/m 29 januari in de Warande. warande.be

> Onderhuids. Over mensen, tattoos en speelkaarten.

Portretten door Hans Brys en Matthias Declercq. T/m 26 februari in het Speelkaartenmuseum. speelkaartenmuseum.be

VALKENBURG

> Romantiek van het boerenleven - Rob Brouwers en Jacques Vonk. T/m 22 januari. Rob Graafland - Pionier van het Limburgse schilderleven. Overzichtstentoonstelling. T/m 22 januari. Vrijdom - Monique Lipsch en Maria Verstappen. Duotentoonstelling. T/m 1 augustus in Museum Valkenburg. museumvalkenburg.nl

VENLO

> Herfstexpositie. Zeven kunstenaars van de Limburgse Kunstkring stellen tentoon. T/m 4 december in Zorgcentrum D’n Horstgraaf. limburgsekunstkring.nl

> Melle – Schilder van een

andere werkelijkheid. Grote overzichtstentoonstelling van Melle Oldeboerrigter (1908-1976), ook weleens ‘de Amsterdamse Jeroen Bosch’ genoemd. T/m 26 februari in Museum van Bommel van Dam. vanbommelvandam.nl

> Mystiek. Oude religieuze kunst uit de collectie gecombineerd met het werk van o.a. Ted Noten en Rineke Dijkstra. T/m 9 maart in het Limburgs Museum. limburgsmuseum.nl

VENRAY

> I Want to Break Free. Voor deze tentoonstelling werkte Eleni Kamma (Athene, 1973) ruim een jaar lang samen met de deelnemers van KunstWerkPlaats Venray, een creatieve dagbesteding voor mensen met psychische of lichamelijke kwetsbaarheid. T/m 26 februari in Odapark. odapark.nl

WIJLRE > Trouble wandering (to eternity).

Groepsexpositie over de relatie tussen mens en natuur. T/m 8 januari in Kasteel Wijlre. kasteelwijlre.nl