Орал Өңiрi №139

Орал өңірі ОБЛЫСТЫҚ Қоғамдық-саяси газет

+6 С -3 С 0

0

Бейсенбі, 14 қараша 2013 жыл №139 (19900)

www.zhaikpress.kz

Газет 1918 жылғы 17 қарашадан шығып келеді. 1968 жылы "Құрмет Белгісі" орденімен марапатталған

oral_oniri@inbox.ru

өнер

Құрметті батысқазақстандықтар! Сіздерді Қазақстан Республикасы ұлттық валютасының енгізілгеніне 20 жыл толуына орай шын жүректен құттықтаймын! Елбасы атап көрсеткендей, «Теңге еліміздің тарихында өзінің рөлін тәуелсіздіктің экономикалық негізі ретінде ғана атқарған жоқ. Кейбір жағынан алғанда, теңге – бұл тарихымыздың өзінің толымды бір бөлігі, өз заманының нысанына айналды». Мемлекеттік рәміздермен бірге ұлттық бейне-болмы­ сымыздың, егемендігіміз шежіресінің шырайлы белгісі болып қалыптасқан теңгені айналымға шығару тәуелсіздікті нығайту жолындағы түбегейлі әлеуметтік-экономикалық реформаларды жүргізу үшін тарихи қадам болды. Баршаңызға шын көңілден Отанымыздың гүлденуі жолында толағай табыс, зор денсаулық тілеймін! Игі тілекпен, Батыс Қазақстан облысының әкімі Н.Ноғаев

Жыр төгілген кеш керуен сарай

Базарларда тәртіп орнамақ

Ел-жұрттың жадына! Бір ғасырға жуық тарихы бар «Орал өңірі» және «Приуралье» газеттерінің 95 жылдық мерейтойына арналған мерекелік шаралардың көш-керуені осы аптаның алғашқы күні жыр кешімен басталды.

О

блыстық қазақ драма театрында өткен аталмыш шарада семейлік жыршы, республикалық ақындар айтысы мен жыршытермешілер байқауының бір­неше мәрте жеңімпазы Дүйсен­ ғазы Нығметжанов қазақ фольк­лорының інжу-маржаны – эпостық және лиро-эпостық жырлар­ дың бірнешеуінен үзінді­лерді жатқа айтып, жиылған жұртты рухани мол мұрамен сусындат­ты. Ертеңіне «Жайық Пресс» ЖШС-ның ғимаратында бас қос­ қан журналистика ардагерлері

қос басылымның тарихынан сыр шертетін мекемелік музейдің ашылуына куә болды. Сонан соң «Орал өңірі» және «Приуралье» газеттерінің редакциясында жылдар бойы жемісті еңбек етіп, зейнет демалысына шыққан аға-апалар өздерінің құрметіне жайылған дастарқан басында әңгіме-дүкен құрып, ғибратты естеліктер тиегін ағытты. Осы басқосу барысында «Жайық Пресс» ЖШС-ның бас директоры Жантас Сафуллин ардагерлерге қос басылымның кешегісі мен бүгінгісінен мол мағлұмат бе-

рер кітаптар мен мерейтойлық сыйақы табыс етті. Түс ауа «Жайық Пресс» ЖШС мен екі редакцияның басшы­лы­ ғы балалар үйінің түлектеріне арналған «Шаңырақ» жатақхана­ сында болып, өз ұжымдарының атынан аталмыш нысанның тұр­ғындарына тұрмыстық керекжарақ жөнінен қомақты көмек көрсетті. Осы сауапты іс және мекемелік музейдің ашылуы жө­ ніндегі толыққанды мақалалар­ ды газетіміздің келесі санынан оқи аласыздар. Қараша айының жиырмасын-

шы жаңасында Ж.Молдағалиев атындағы облыстық ғылыми-әм­ бебап кітапханада «Қазақстан» газеті», «Жайық журналистері» және «Қос газеттің тарихы» кі­ таптарының таныстыры­­лымы өте­ді. Бұл шараға ардагер журна­листерге қоса, танымал өлкета­ нушылар мен қазақ баспасөзі­ нің тарихын індете зерттеп жүр­ ген белгілі ғалымдар қатысады деп күтілуде. «Орал өңірі» және «Приуралье» газеттерінің 95 жыл­дығына орай шығарылған кі­ тап­тардың тұсаукесері алдағы аптаның сәрсенбісінде сағат

5

12

11.00-де басталмақ. Ал тура сол күні, яғни 20 қарашада облыстық қазақ драма театрын­да қос басылымның мерей­тойына арналған салтанатты жиналыс өтеді. Сағат 17.00-де басталатын жиын соңы мере­келік концертке ұласпақ. Алда­ғы желтоқсан айында Орал қаласындағы «Намыс» спорт клу­бының ұйымдастыруымен журналистер арасында спартакиада өткізілмек. Мұндай шара – ел ішінде, халық арасында салауатты өмір салтын насихат­таудың нақты тәсілі. Әрі әлгін­дей спорт сайыстары қаламгер қауым­ ның денсаулығын нығай­тып, сонымен қатар бұқа­ралық ақпарат құралдары ұжым­дары­ның өзара ынтымағын да арттырары сөзсіз. Облыстық қос басылымның мерейтойы – оқырман қауымның ортақ мерекесі. Сол себепті «Орал өңірі» және «Приуралье» газеттерінің 95 жылдығына арнал­ ған мәдени-көпшілік шара­ларға келем деушілерге есік ашық!

Редакция алқасы

2

АҚПАРАТ Бейсенбі, 14 қараша 2013 жыл

oral_oniri@inbox.ru

Жақында Орал­­да өткен «WestKazInvest-2013» халықаралық бизнес форумы ая­­сында «ҚазАгро­Қар­­ жы» АҚ өзара әріптестік жөнін­де облы­с­тағы бір­ қатар ауыл шаруа­шылығы тауарын өнді­рушілермен меморандумға қол қой­ды. Соның бірі - «Батыс Марка Ламб» ЖШС.

Гүлбаршын ӘЖІГЕРЕЕВА, «Орал өңірі»

«ҚазАгроҚаржы» АҚ өз жұмы­ сын бастаған 13 жыл ішінде елі­ міздің агроөнеркәсіптік кешенін дамытуға 341 миллиард теңгеден астам инвестиция құйса, соның 8,4 миллиарды Батыс Қазақстан об­лысының еншісінде. Бұл бар­лық инвестиция көлемінің 2 па­йызы ғана. Аталмыш акционер­лік қоғамның төрағасы Нұр­лан Өмір­­ зақовтың айтуынша, акционер­­лік қоғам батысқазақ­стан­дық­тар­ мен әріптестікті нығайтуға ын­­та­­лы, өйт­кені аграрлық облыс ре­ тіндегі оның әлеуеті күшті. «ҚазАгроҚаржы» мақұлдаған «Батыс Марка Ламб» ЖШС-ның то­ңазытылған қозы етін өндіру бо­ йынша етті қайта өңдеудің қа­зіргі заманғы зауытын құру жобасы халықаралық сапа стандарттарына сәйкес келеді. Экологиялық жа­­ғынан таза қозы еті вакуум ора­масымен қазақстандық нарық­қа шығарылып және Еуро­паға экс­­­портқа жөнелту жоспар­лануда. «Батыс Марка Ламб» ЖШС дирек­торының өндірісі жө­нін­де­гі бі­ рінші орынбасары Александр Яку­биннің сөзіне сүйенсек, жо­ба­ның жалпы құны 2,3 млрд. тең­гені құрайды. Бүгінде «ҚазАгро­ Қаржы» жобаны қаржыландыру­ды

ҚР Премьер-министрі Серік Ахметовтің төрғалығымен және Парламент депутаттарының қатысуымен өткен Үкімет отырысында биылғы егін орағының қорытындылары және астық нарығындағы жағдай талқыланды. Селек­торлық ре­ жимдегі отырысқа облыс әкімі Нұрлан Ноғаев қатысты.

Жылына 300 комбайн

Қозы еті өтімді болмақ бастап, бірінші траншты аударған. Бөлінген қаржыға Ақжайық ауданы аумағынан зауыттың құрылы­ сы басталып, итальяндық «Ровани» компаниясымен жеткізілген құрал-жабдықтың алдын ала төлемі жасалған. Компания басшылығының ай­туын­ша, «Ровани» итальян компа­ ния­­сының мал союға арналған қа­зіргі заманғы кешенінің техноло­ гиясы бойынша қозы еті толық және қалдықсыз қайта өңделеді. Жаб­дықтың өзгешелігі сол, етті сү­ йектен, одан кейін ұсақ шеміршектер мен сіңірлерден сылып алады. Қалдықсыз өндіріс қағидасымен ет өнімдерін өндірумен қатар, ет қал­дықтарынан ет-сүйек ұнтағын, техникалық май, сонымен қатар кейін өнеркәсіптік өндірісте пайда­лану үшін тері шығару жоспар­лан­ ған. Сонымен бірге аталмыш ке­шенге жылқы етін өндіретін екін­ші желіні жеткізу мүмкіндігі көз­ делген. Қосымша цехтар малдың ішек-қарындарын қайта өңдеп, ке­йін оларды шұжық өндірісінде, сон-

Өрттің дені ауылда Облыстық төтенше жағдайлар департаментінде «Өрт қауіп­ сіздігінің алдын алу және жылыту маусымына дайындық ба­рысы» тақырыбында баспасөз мәслихаты өтті. Онда аталмыш мемлекет­ тік мекеменің жауапты қызметкерлері алдағы қыс маусымына даярлық, қатерлі жағдайдан сақтану, оның алдын алу жөнінде хабарлама жасап, журналистердің сұрақтарына жауап берді. Басқосуды аталмыш департамент басшысының орынбасары Омар Бержанов ашып, мемлекеттік өрт қауіпсіздігін бақылау бас­қармасының бастығы Жарқын Фазылов, бірыңғай диспетчерлік қызмет басқармасының бас­тығы Максим Хайрекенов, тө­ тенше жағдайлардың алдын алу бөлімінің бастығы Марс Отаров, өнеркәсіптік қауіпсіздіктің тө­тен­ ше жағдайларын мемлекеттік қа­дағалау жөніндегі басқарма бас­ тығы Нұрлан Имашевтар хабар­ лама жасады. Хабарламаларда атап көрсе­ тілгеніндей, қыс – ықтимал төтен­ ше жағдайлар жиі кездесетін жыл маусымы. Өйткені газбен жылы­ту жүйесі мен пеш жағу күшіне енеді. Сондықтан газ және кө­ мірден иіс тию жағдайлары жиі­

лейді. Ауа райы да құбылмалы. Демек, қатердің алдын алу, сақ­тану шараларын әркім де есте ұстауы тиіс. Төтенше жағдайлар департаменті өрт қауіпсіздігі ай­ лығын жариялап, қызметкерлер тексеру шараларын жүйелі өт­кі­ зуде. Осы кезге дейін 7571 үйге, шаруашылық нысанына тексеру жүр­гізіліп, тұрғындарға 15 мың­ нан астам жадынамалар табыс етіл­ді. Себебі үй мен пәтердің өрт­тен және өзге төтенше жағдай­дан қауіпсіздігі үшін бірінші кезекте қожайындары жауапты. Өкініштісі сол, қарапайым ережелерді ескермеу әлі күнге дейін талай қайғылы оқиғаға себепші болып отыр. Мәселен, биыл өңі­ рімізде бес жүздей өрт болса, со­ның басым көпшілігі ауылдың үлесіне тиеді. Соның ішінде 12 үй

дай-ақ жұмсақ алюминий ора­­мадағы паштеттер және тағы да басқа өнімдерді өндіруде қол­ данбақ. Итальян жабдығының ар­ қасында жаңа кәсіпорында мал­дың сойылуы толығымен Еуро­ паның санитарлық нормаларына сәйкес келетін болады. «Ровани» компаниясының бас директоры Одера Рованидің айтуынша, мал союдың еуропалық талаптары сақ­талған жағдайда, шетелдіктер вакуумдық орамадағы қозы етін қазіргі күнгі халықаралық баға­мен сатып алмақ. Айтпақшы, өт­ кенде «Кроун Батыс» ЖШС-ның мал бордақылау кешеніне келген ресейлік сауда желілерінің өкілдері өз елдерінде қозы етіне сұраныстың жоғары екенін айтып, тамсанып еді. Расында, қозы етінің өтімді болатын түрі бар. Компания Ресейдің іргелес об­лыстарындағы шаруашылық­ тармен қой сатып алу жөнінде келісімдер жасады. Ал бір жасқа дейін қозыны еліміздің өңір­ле­ рінен сатып алу көзделіп отыр.

түгі қалмай жанып кетсе, 115 жан­уар шығынға ұшырап, пішен, көлік, тағы басқа заттай құн­дылықтар жалынға оранды. Әсі­­ресе, қасақана өрт қою тыйыл­ мауда. Таяуда 6 қарашада Зеленов ауданының Переметный ауы­лында кеште бірінен соң бірі, қатарынан төрт үйде өрт шықты. Мұны төтенше жағдай қызметі «қасақана жасалған әрекет» деп бағалап, құқық қорғау орындарына құжаттама ұсынды. Табиғи газдан, пештен улану, газ құбы­ры­ның жарылуынан болған тө­ тенше оқиғалар да баршылық. Осы жылдың 21-22 қараша күндері облыста республикалық «Қыс-2013» атты командалықштаб­тық жаттығу өтеді. Онда қыс маусымына байланысты алдын алу шаралары пысықталып, бер­кітілмек. Алдағы маусымға об­лыстық төтенше жағдай қызме­ тінің әзірлігі ойдағыдай. Арнау­ лы техника сақадай сай әзір. Ке­лешекте Орал-Дендер күре жо­ лын­дағы құтқару орындары салы­нып, пайдалануға берілмек. Мақ­ сат – кез келген төтенше жағдай­ да адамдарға жедел де сапалы алғашқы көмек көрсету.

Серпін САЯҚ

ҚР Ауыл шаруашылығы министрі Асылжан Мамытбековтың айтуынша, бүгінгі таңда еліміздің астықты өңірлерінде гектары­на 13,3 центнер түсімділікпен 20,8 млн. тонна астық бастырылды. Астық жинау кезінде солтүс­тік өңірде жауын-шашын жиі бол­­ғандықтан, Ақмола және Солтүс­ тік Қазақстан облыстарында ас­тық жинау жұмыстары әлі де жал­ ғасуда. Биыл «ҚазАгро» холдингімен көктемгі егісті және егін орағын қаржыландыруға бюд­жет қаржысынан 53,2 млрд. теңге, са­ланы қолдау жұмыстарына 39 млрд. теңге демеуқаржы бө­лін­ген. Арзандатылған жанар-жа­ғармай да берілді. Солай бол­ғанымен ауылдағы шаруашылық­ тардың техника паркінің ескілі­гі егін орағының мерзімін ұзар­ тып жіберді. Сондықтан жылына 300 комбайнды лизингке алу жос­ парланған. Осыған орай облыс әкімдері техниканы жаңалауға мән беріп, қаржы институттарымен, лизингтік компаниялармен байланысты нығайтуы керек. Жиында жаңа технологиялар­ ды пайдалану, егістік алқапта­ рын әртараптандыру, жиналған ас­тықты сақтау және экспортқа шығару мәселелері талқыланды. Сонымен қатар облыс әкімдік­те­ріне тұқым тапшылығы бар ауыл шаруашылығы тауарын өндіру­ші­лерін қамтамасыз ету үшін тұ­қым­ның артығын сатып алуды суб­ сидиялауға жергілікті бюджеттен қаражат қарастыру керектігі айтылды. Мәселені қорытындылаған Үкі­мет басшысы егін жинау жұмы­ сындағы министрлік пен өңір бас­­шыларының атқарған жұмыста­­рын оң бағалады және әкім­дер­ ге 1-сұрыпты ұнның, әлеу­мет­тік

нанның бағасын бақылауда ұс­ тауды тапсырды. БҚО-да 318 мың гектар ал­ қаптан 207 мың тоннадан астам өнім жиналды. Жаздық дақыл­ дар­дан гектарына 6,5 центнерден, күздік дақылдардан 7 центнерден өнім алынды. Облыс­тық ауыл шаруашылығы басқарма­ сы мамандарының айтуынша, жи­налған астық облыстың 106 мың тонна азық-түліктік, 46 мың тонна тұқымдық қажеттілікті, 42 мың тонна жемдік мал азы­ғы қажеттіліктерін толықтай қам­ти­ ды. Облыста астық сақтайтын сы­­­йымдылығы 625 мың тоннаны құрайтын лицензиялы 10 кә­сіп­ орын бар. Бүгінде элеватор­ларда 334 мың тонна астық сақ­­таулы тұр. Үкімет отырысында жол қа­уіп­ сіздігі мәселесі жан-жақты тал­данды. ҚР Ішкі істер министрі Қал­ мұханбет Қасымовтың баяндамасына сүйенсек, жол апатының 80%-ы жүргізушілердің кінәсі­нен болады. Сондай-ақ жолдардың са­пасының төмендігі, жедел ме­ ди­циналық құтқару қызметімен барлық өңірдің қамтылмауы да жол апатына және оның қайғы­лы жағдайлармен аяқталуына соқ­ тыруда. Үкімет басшысы Серік Ахметов Ішкі істер министрлігіне сәй­кесті заңдылықтарда көрініс табатын жол қауіпсіздігін қамта­ма­ сыз етуге бағытталған кешен­ді іс-шаралар дайындау үшін об­лыс әкімдерінен, өңірлердегі ішкі іс­тер департаменттерінен ұсы­ныс­ тарды жинақтауды және мәселе­ні егжей-тегжейлі зерттеуді тапсырды.

Гүлбаршын ДЫБЫСҚАЛИҚЫЗЫ

Заңнаманы жетілдіру қажет Бюджет қаражатын игермеу жыл сайын орын алып келеді. Еліміздің бас қаржы құжаты жылына екі-үш реттен түзетілгеніне қарамастан, 30-40 млрд. теңге игерілмей қалып жатыр.

Сәкен ӘБІЛХАЛЫҚОВ, «Орал өңірі» Оған министрлік басшылары ғана емес, бағдарлама әкім­шілерінің де кінәсі бар. Алайда олардан бұған байланысты тұшымды жауап алу қиын. Мұ­ның бәрі бюджеттік тәртіптің жоқ­ тығын немесе оның ең төменгі деңгейде екенін көрсетеді. Бұл туралы апта басында ҚР Президенті жанындағы ОКҚ-да өткен баспасөз мәслихатында ҚР Парламенті Мәжілісі Қаржы және бюджет комитетінің төрайымы, депутат Гүлжан Қарағұсова мә­

лім­деді. «Біз үш жылдық бюджет­ті қабылдауды қолға алдық, - деді депутат. – Негізінен бұл жүйе босаңсуға жол бермейді, қайта керісінше егер жоспарлау дұрыс болса, ол көп мүмкіндік береді. Алай­да қазіргі жағдайда біз ондай мүмкіндіктерді көріп жатқаны­ мыз жоқ. Жыл сайын бюджет нақ­ тыланып, оның параметрлері бір жылға бекітіледі. Қалғанын біз индикативтік түрде бекітеміз. Ал соның кесірінен алдағы жылдың бюджетінде сол параметрлер сәйкес келмей жатады. Мұндай бюд­жеттік заңнаманы жетілдіру қажет деп ойлаймын».

қоғам oral_oniri@inbox.ru

Бейсенбі, 14 қараша 2013 жыл

Кәсіпкерлікті қолдау

Қалалық мешітте жаңа имам

прокуратураның назарында 2000 жылдан бастап мемлекеттік органдардың барлық тексеруі құқықтық статистика органдарында тіркеліп келеді. Кәсіпкерлердің еркін дамуы мен оларды тексерулерді ретке келтіру үшін аз шара жаса­ лып жатқан жоқ. Дегенмен кә­ сіп­керлікке кедергі келтіре­тін жайттардың әлі де азаймай отыр­­ғаны қынжылтады. Осындай келеңсіз көріністің жолын кесу

Тіркелгендігі туралы тексеру Тексеру

Кәсіпкер

Мемлекеттік орган Тіркеу

САLLорталық

Тіркеу номері арқылы СМС

Тексерулер кезінде заңбұ­ зу­шылықтар бұрынғыша сақта­ лып отыр. Негізсіз тексеру көп. Сол себепті Елбасы Бас про­куратураға тексеру шараларын қысқарту бойынша ұсыныс әзір­ леуді, заңсыз тексеру бастамашыларын жазалауды тапсырды. Экономиканың серпінді дамуына шағын және орта биз­ нес­тің сүбелі үлес қосатыны әлем­­дік тәжірибе арқылы әл­де­ қашан дәлелденген. Сон­дық­­тан да кәсіпкерліктің өріс­теуі­не қо­ лайлы жағдай туғызу ел да­муы­ ның кепілі болып та­бы­­ла­ды. Елбасымыз бұл мә­се­леге өзінің жыл сайынғы Жол­дау­ла­рын­да айрықша мән бе­ріп, құзырлы орындарға кә­сіп­­керліктің тынысын тарылта­тын кедергілерді жоюды әр кез тапсырып келеді. Соның нәтижесінде жаңа заң актілері қабылданып, бағ­ дарламалар жасалуда. Осыған орай Құқықтық статистика және арнайы есепке алу жөніндегі ко-

митеті «Бизнес тірегі» деп аталатын жобаны жүзеге асырды. Кәсіпкерлік субъектілеріне тексеру жүргізу рәсімдерінің ашық­тығын қамтамасыз етуге арналған бұл жоба қазір кәсіп­ керлердің шын мәніндегі тіре­­гі­ не айналып, олардың кең қол­дауына ие болып отыр. Оған осы жоба енгізілгеннен бері мың­ даған кәсіпкердің жүгін­ген­дігі дәлел.

Ғаламтор

Таяуда өткен Үкіметтің кеңейтілген отырысында Мемле­ кет басшысы елімізде кәсіпкерлерге қол­дау көрсетуден гөрі, олар­ ды бақылау функция­ ларының көптігін айт­ ты. Соған орай бизнес өкілдерін қолдауды күшейту қажеттігіне назар аударды.

Актінің тіркелген номерімен қысқа номерге SMS хабарлама жіберу арқылы кәсіпкер тексерудің тіркелуі туралы ақпаратты біле алады

мақсатында құқықтық статистика органдары кәсіпкерлерге тексеру­шілерді өздері бақылай алатын мүмкіндік ашты. Енді кә­сіпкер­дің өзі тіркеу нөмірі ар­ қы­лы сайтты (www.pravstat.kz) қа­рап, ұялы байланыс негізін­де немесе CaLL-орталығы­на телефон шалып тіркеудің шы­найы­ лығын, тексерушілер ту­ралы ақ­ паратты, сондай-ақ тек­серудің мәні мен кезеңін біле алады. Егер тексерушілер тексеру ше­гінен шығып кетсе, кәсіпкер «Бизнес тірегі» порталы арқылы бұл туралы хабарлай алады. Бас прокурордың арнайы бұй­ ры­ғымен құрылған барлық ау­­мақтық прокуратураның жа­нын­ дағы жедел топ шұғыл жетіп, кәсіпкерді заңсыз тексерістен арашалап алады. Прокурорлық қадағалау жұ­ мыстарының арқасында көп­ те­ген олқылық анықталып, олар уақтылы жойылуда. Кә­сіп­ керліктің тынысын кеңей­туге, табысын молайтуға бағытталған бұл іс-қимылдар алдағы уақыт­ та бұдан да нәтижелі болатыны сөзсіз.

Перизат ТЕМІРБЕКОВА, ҚР Бас прокуратурасы Құқықтық статистика және арнайы есепке алу жөніндегі комитетінің Орал көлік аймағы бойынша аға прокуроры

Әділ шешім бұзылмайды Елбасының қатысуымен 2009 жылғы 18 қарашада Қазақстан Республикасы судьяларының V сиезі өткені белгілі. Сиезде Елбасы сот саласын жетілдірудің бес басым бағытын айқындап, олардың орындалуын кезеңкезеңімен жүзеге асыруды тапсырды. Сотта қаралатын даулардың санын азайту және дау­ды шешудің басқа жол­ дарын енгізу осы тапсырмалардың бірі болатын. Осы­ған сәйкес сот ісін жүргізу тәртібін жетілдіру мақсатын­да 2011 жылғы 28 қаңтарда «Медиация туралы» заң өмірге енді. Бүгінгі таңда бұл заң қолданыста.

С

отта қылмыстық жә­не аза­маттық істер медиа­ торлардың қаты­суы­мен қаралып, шешілуде. Сондай-ақ «Қазақстан Рес­пуб­ли­ка­ сының кейбір заң­на­ма­лы акті­леріне істерді қа­рау­дың апел­ ля­циялық, касса­ция­лық және қадағалау тәр­ті­бін жетілдіру, сот төрелігіне се­нім деңгейін арт­ты­ ру және қол­же­тім­ді­лік­ті қамта­ ма­сыз ету мәселелері бойын­­ша өзгерістер мен толықтыру­ лар енгізу туралы» 2011 жылғы 17 ақпанда қабылданған Қазақ­ стан Республикасының заңы да соттағы даулардың тез арада қаралып, әділ, дұрыс шешім табуына ықпал етті.

Қазақстан Республикасы аза­­ маттық іс жүргізу ко­дек­сі­­­нің 41-тарауына енгізілген өз­­­ге­­­ріс­­тер бойынша бірінші са­­ты­­дағы сот шешімінің күші апел­­ля­ция­лық тәртіппен жо­йыл­ған жағ­ дайда азаматтық іс бірінші са­тыдағы сотқа қай­та­рылмай апел­­ляциялық саты­дағы сот істі не­гізінен қарап шешім қа­был­­­дайды. Бұған дейін, яғни аза­маттық істер жүргізу заңы­на өз­геріс енгізілгенге де­йін тарап­тардың бірінші са­ты­да­ғы соттар­дың шешімдеріне және апелля­ циялық сатыдағы сот­тар­дың қау­лыларына Қа­зақ­стан Рес­пуб­ликасы Жоғарғы Сотына нара­ зылық өтініш беру құқығы бо­-

латын. Заң күшіне енгелі бірінші және апелляциялық сатыда­ғы соттардың шешімімен келіспеген тұлғалар сот қау­лылары­на 6 ай мерзім ішін­де касса­ция­ лық тәртіппен шағым беруге құқығы бар. Қазіргі кезде апелляциялық іс жүргізу тәртібі тараптарға өте қолайлы деуге негіз бар, өйтке­ні апелляциялық тәртіппен істерді қарауда бірінші сатыда іске тартылмай қалған тұлғалар (куәгерлер, мамандар т.б.) тартылады. Негізгі себептермен та­быс етілмеген дәлелдемелер қабылданып, оларға құқықтық баға беріледі. Бір сөзбен айт­ қанда, тараптардың өз конс­ти­ту­ циялық құқықтарын жү­зе­ге асыруына барлық жағ­дай жа­сал­ған. Қорыта айт­қанда, еліміздегі сот жүйе­сін­де атқарылған жұ­мыс­ тар Елбасының ҚР судьялары­ ның V сиезінде алға қойылған тапсырмаларының орындалып жатқанын көрсетеді.

Шынар ТҰҢҒАТАРОВА, Батыс Қазақстан облыстық соты кеңсесінің бас маманы

3

Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының төрағасы, бас мүфти Ержан қажы Малғажы­ұлы хазіреттің бұйрығымен Әлім­хан Нұрмаханұлы Тұрлы­беков Орал қалалық мешітіне бас имам болып тағайындалды. Бұрынғы бас имам Руслан Ты­ ныш­тық­ұлы Сұлтанов өткен ай­­дың ба­сында бас мүфтидің бұй­ры­ғымен ҚМДБ-ның БҚО бойынша өкіл имамы және облыстық мешіт­тің бас имамы болып тағайындалған болатын. Әлімхан Нұрмаханұлы 2009-2013 жылдар аралығында «Қазақстан мұ­сылмандары діни басқармасы» республикалық ислами діни бір­ лестігінің «Орал» медресесі (ислами орта арнаулы оқу орны) жеке мекемесінде директордың орын­басары және 2012-2013 жылдар аралығында Орал қалалық мешітінде наиб имам қызметтерін атқарды.

Қызылкөлдіктердің қуанышы Шыңғырлау ауданының Қызыл­ көл ауылында таза суға арналған қондырғы орнатылды. Халық игілігіне арналған осынау жұмысты аудан әкімінің тапсырмасы бойынша «Шың­­ғырлаукомтехсервис» мекеме­ сі абыроймен атқарып шықты. Құ­ ры­лысшылар 168 метр жерге полиэтилен тұрбасын тартып, құрылыс жұмыстарын тез арада атқарды. Ны­ санның іске қосылуына орай ауыл тұрғындарының жиыны өтті. Жиында аудан әкімі Алдияр Халелов тұрғындарды ауыз су қон­­ дырғысының іске қосылуымен құт­ тық­тап, аудан бойынша атқарылып жатқан басқа да жұмыстардан хабардар етті.

Жәңгір мен Мәншүк – қола жүлдегер Қарағанды облысының Сәт­паев қа­ласында жүзу спорты­нан жасөс­ пі­рімдер арасын­да өт­кен еліміздің ашық біріншілігін­де алты жерлесі­міз об­лы­­сы­мыз­­дың намысын қор­ғап қайтты. Республикамыздың көптеген қа­­ласынан 90-ға жуық спортшы қа­ тыс­қан сайыс нәти­жесінде Жәң­гір Жолдаспаев 50 метрге дейін браспен жүзу әдісі бойынша IIІ орынды иеленді. Мәншүк Сұлтанға­лиева да 50 метрге дейінгі баттер­­фляй әдісі және жүзудің аралас түр­ле­рі бойынша қоладан ал­қа тақты.

Жемшөп қоры жасақталды Жәнібек ауданы Тау ауылдық окру­гінде шөп шабу науқаны ұйым­ шылдықпен жүргізілді. Нәти­жесінде 72 мың тонна шөп шабылды. Бұл бағыттағы жұмыс жоспарлы түрде 100% көрсеткішімен орындалып отыр. Ауыл тұрғындары, шаруа қо­­ жалық иелері қытымыр қыстан қы­ сыл­май шығатынына үмітті. Себебі қорадағы тұяқтылар үшін жемшөп қорын толықтай жасақтап алды.

4

ТЕАТР Бейсенбі, 14 қараша 2013 жыл

12-15 қараша аралығында Оралда Батыс Қазақстан аймағындағы театрлардың форум-фес­ тивалі өтуде. Форум өткен сейсенбі күні облыстық қазақ драма театрының алдында театрлар шеруі­ мен басталды. Қызыл кілем үстінен Қазақстан театр қайраткерлері одағының төрағасы, Қазақстанның халық әртісі, мемлекет­ тік сыйлықтың лауреаты Тұңғышбай Жаманқұлов пен басқа да театр май­ талмандары бастаған Батыс Қазақстан облыстық қазақ драма театры, А.Островский атындағы облыстық орыс драма театры, Атырау, Маңғыстау, Ақтөбе облыстық қазақ драма театрларының әртістері жүріп өтті. Ұлдай ҚАБОШҚЫЗЫ, «Орал өңірі»

– Ұлы мәртебелі театрдың то­ йына жиналған ағайын, бүгін, мі­ не, Ақ Жайықтың төрінде, мынау ғажайып театрдың қабырғасын­­да батыс аймақтағы театрлардың жай-күйі қалай, өресі қандай, сах­ на өнерінің деңгейін қалай кө­тереміз деген мақсатпен жиналып отырмыз, – деп сөз бастаған Тұңғышбай Қадырұлы осынау айтулы мерекені ұйымдастырған жер­гілікті басқару органдарына алғысын айтты. Жиналған көпші­ лікке фестивальдың қазылар ал­қа­сының мүшелері, Т.Жүргенов атындағы Қазақтың ұлттық өнер ака­­демиясының профессоры, театр сыншысы Сәния Қабдиева, аталмыш академияның деканы Асхат Маемиров, доценті, драматург Шахимарден Құсайынов және Ре­сей мәдениет институтының қыз­

oral_oniri@inbox.ru

алатын режисерлердің барына қуанамыз. Жасыратыны жоқ, ХХІ ғасырға жетсек те, баяғы сарында қалып қойған, ілгері жылжи алмай отырған театрлар бар. Жалпы, жаңашылдық деген не, театр өнерін дамыту үшін драматургтер мен режиссерлер суреткерлік деңгейге қалай көтеріле алады? Біз­ді мазалап отырған осындай сан сұрақтарға жауап таба аламыз ба? Ойлы, әдемі, ойнау тәсілі бө­лек актер мен тосын шешімдерге бара алатын режиссер, қысқасы, елді елең еткізетін театр керек. Бұған жету өте қиын, уақыт бізге қарсы жұмыс істеп жатыр, оған қалай ілесеміз, міне, мәселе сонда. «Актерсіз драматург те, режиссер де тұл» деген өнер тарланы әртістердің 30 мың теңге жалақы алатынын, жанкешті мамандық ие­ лерінің жалақысын өсіру туралы министрлікте, билік алдында талай айтылып, нәтижеге қол жет­ кізе алмай жүргені туралы қын­жыла айтты.

«Ұлы мәртебелі театр»: Жетістіктер мен мәселелер меткері, театр сыншысы Елена Борейша-Покорская таныстырылды. Бұдан соң барлық қонақтар­дың қатысуымен баспасөз мәс­ли­ хаты өтті. Жергілікті журналистер Қазақстандағы театрлардың бүгінгі тыныс-тіршілігі туралы сұ­рақ­тарына жауап алды. Кеште Батыс Қазақстан облыстық қазақ драма театры Т.Әбдіковтің «Біз үшеу едік» драмасын қойды. Со­ ңынан қойылымның режиссері, Т.Жүр­генов атындағы Қазақтың ұлт­тық өнер академиясының оқы­ тушысы Мұрат Ахмановтың және қонақтардың қатысуымен спектакль талқыланды. Актер ойыны, режиссерлік шешімдер туралы театр сыншылары өте жақсы пі­ кірлер айтты.

13 қараша. Сағат 10.00. Форум-фестивальдың ашылу салтанатын басқарған Т.Жаманқұлов облыс әкімі Нұрлан Ноғаевқа сөз берді. Тарихқа бай, талай өнер саң­лақтары шыққан Ақ Жайыққа қош келдіңіз айтқан облыс басшысы театр өнері туралы ойларын айтып, екінің бірі актер бола алмайтынын, әр қойылымның кө­ рерменге сыйлар жан тебіренісі актер ойынына байланысты еке­ нін, актер ойыны арқылы ізгілік, махаббат, сыйластық сияқты ұлы адами құндылықтар ұрпақ сана­ сына даритынын айтты.

– Тұңғышбай ағамыз айтқандай, «Ұлы мәртебелі сахнадан» ең болмаса бір көрермен ой түйіп, жақ­сы мен жаманның аражігін ажы­ратып кетсе, бұл еңбектің ақтал­ ғаны болар, – деген Нұрлан Ас­ қарұлы форумның жұмысына сәт­ тілік тіледі. Содан соң Тұңғышбай Жа­манқұлов бүгінгі қазақ театрла­ рының деңгейі туралы толғап, «со­ры қалың, азапкер актердің» бүгінгі жайына тоқталды.

– Бәріміз де актерміз, - деді Тұңғышбай Қадырұлы. – Актердің жүйрігі бар, шабаны бар. Сол кейбір шабан актерге жүлде алдыратын деңгейде қойылым қоя

Мінбеге көтерілген Маңғыстау облыстық Н.Жантөрин атындағы музыкалық-драма театрының ди­ ректоры Нұрнияз Мұқанов та әр­ тістердің жалақысына тоқталды.

– Өздерімен өздері қалып қой­ ған облыстық театрлардың басын қосып, мәселе көтеріп жатқан бұл форум – нағыз дер кезінде өткен шара. Бұл аш өзегі талған театрға аз да болса қорек болар деп ойлаймын. Облыстық театрлардың материалдық-техникалық базасы нашар. Батыс аймақтағы театр­ лардың осындай форумын жыл сайын төрт облыс кезектесіп өт­ кізуге ұсыныс жасаймын. Жау кел­ ді демесе, басы қосылмайтын ба­тысты біріктіріп, форумға театр сыншыларын, тіпті шеберлік са­ бақтарын беру үшін алыс-жақын шетелден мамандар шақыру керек, – деді Нұрнияз Мұқанұлы. Бұдан соң Батыс Қазақстан об­­­лыстық мәдениет, мұрағаттар жә­не құжаттама басқармасының басшысы Айдар Батырханов сөз сөйлеп, облыстағы екі драма театр­ының қол жеткен жетістік­тері ту­ралы баяндады. Батыс Қазақстан облыстық қа­ зақ драма театрының ұжымын 20 жылдық мерейтойымен құттық­ таған облыс әкімі Нұрлан Ноғаев театр директоры Құжырғали Тө­­ле­уішұлына алғысхат табыс етіп, шығармашылық табыстар ті­леді. Түс қайта «Режиссер шеберлігі», «Драмалық шығармаларды жазу жолдары», «Заман және ұлт­ тық қаһарман» атты шеберлік са­ бақтары өтті. Ал кеште көрермен Ақтөбе облыстық «Алақай» қуыр­ шақ театрының спектаклін тамашалады. Төрт күнге созылатын форум-фестиваль батыс аймақта­ ғы төрт театрдың жетістіктері мен көкейкесті мәселелерін терең талқылайтын болады. Суреттерді түсірген Виктор ПРЕДЫБАЙЛО, Александр КУПРИЕНКО

ӨНЕР oral_oniri@inbox.ru

Бейсенбі, 14 қараша 2013 жыл

5

Жыр төгілген кеш Дүйсенбі күні облыстық «Орал өңірі», «Приуралье» газеттерінің 95, «Dana.kaz» тарихи-танымдық жур­ на­лының 1 жылдығына орай облыстық қазақ драма театрында белгілі семейлік жыршы, республикалық ақындар айтысы мен жыр­­шы-термешілер байқа­ уы­ның бірнеше мәрте же­ңімпазы Дүйсенғазы Нығметжановтың жыр кеші өтті. Ләззат ШАҒАТАЙ, «Орал өңірі»

Д

үйсенғазы Нығметжанов 1949 жы­ лы Семей облысы, Ақсуат ауданында дүниеге келген. 1969 жы­ лы көз жанарынан айырылып, 1972 жылдан Семей қаласындағы «Соқырлар қоғамын­да» еңбек жолын бастайды. Қоғамдағы әр­ түрлі жұмыстарды атқара жүріп, 1975 жылдан бастап көркемөнерпаздар үйірмесіне қатысып, қазақ қорына жетекшілік етеді. Халықаралық «Қазақ тілі» қоғамының мүшесі. Дүйсенғазы ағамыз жыршы ғана емес, өз жанынан жыр да төгеді. Кештің шымыл­дығын өзінің Ақ Жайық өңіріне арнауы­мен бастап, Марабай Құлжабайұлының нұсқасындағы “Қобыланды батыр” жырымен жалғады. Артынша көрермендердің сұ­рауымен “Алпамыс батыр” жырынан Ал­ памыстың зынданнан шығып, Тайшық хан

мен мыстанды өлтірген жерін, “Қозы Көрпеш-Баян Сұлудан” Қарабай мен Қо­ дардың танысқан сәтін (Шәкір Әбенов нұсқасы) жырлады. Шәкәрім қажының “Қалқаман-Мамыр” дастанын түгел айтып шықты. Осы жыр кешінде оралдық жыршы-термеші Сағадат Рахметжанов өнер көрсетсе, Сәкен Жанғазиев Сансызбайдың Қорен қал­мақпен жекпе-жегін ерекше нақышпен жырлады. Кеш соңында облыстық мәдениет бас­қармасының атынан Дүйсенғазы Нығ­мет­жановқа алғысхат табыс етілсе, «Жайық Пресс» ЖШС-ның бас директоры Жантас Сафуллин жыршыға қазақы шапан жауып, құрметтеді. Суреттерді түсірген Қазбек ҚҰТТЫМҰРАТҰЛЫ

Ақжайықты Жуырда Ақжайық ауда­ нында “Жұбан елі - жыр әлемі” атты об­лыс­тық ай­ тыс мәреге жетті. Айтысты сағынған жұрт­шы­­лық аудан орталығындағы “Мерей” мәдени-демалыс орталы­ ғына лық толды.

А

йтысқа Алматы, Орал қа­ ласы, Қазталов, Сырым, Жәнібек, Жаңақала, Теректі, Бөкей ордасы аудандарынан барлығы 16 ақын қатысты. Алғашқы болып ақжайықтық Әсет Бисенғалиев пен қазталовтық Ес­теміс Мұханбетов есте қаларлық­­ тай сөз саптады. Аға мен іні ара­ сындағы астарлы әзіл өз ныса­насын тауып жатты. Базартө­бе­лік­ тер Еркебұлан Төлеуқұлов пен Абы­лайхан Мақсотовтың да сөз­ дері шегедей нық шықты. Сөзден бірін-бірі аңдыған жастар сұраққа жарасымды жауап берді. Ақжайықтық Санат Мұхан­бет­ жанов пен сырымдық Санат Кә­рімов те олқы еместіктерін көр­ сетті. Олар ұрпақ тәрбиесін орын­ды көтерді. Ана тілін абыройым деп қарамай, өзге тілде сөйлеу азай­май келеді. Тал бесік тәрбие­ сі үнемі айтылып келсе де, кейбір жастардың тәрбиесінен әпер­ба­-

аялаған айтыс қандық көріп, налитының да анық. Тәрбиенің осалдығы туралы сы­ рымдық ақын: Алдына іше алмайтын асын алып, Қамқорсып қарайлады “қасы” барып. Саяси санасы жоқ қандастарым, Сирияға кіріп кетті-ау басы барып, – деп бір түйреді. Сөз додасында оралдық Азамат Базарбаев пен ақжайықтық Ме­ йірман Шәкеновтің ұстанымда­­ры орайлас шықты. Жәнібектік ақын Мұрадым Мирланов пен теректілік Эльдар Ихсанов та ойлы сөз

өрді. Жалпы тыңдарман айтыстан не күтеді? Ақын нені мақсат етеді? Осы жай кейбір айтыскерді айтысқа дейін-ақ ойландырса керек. Осындай дайындықпен кел­ген ақынның бірі Мұрадым екен. Үлкен айтыстарда жиі төбе көрсе­ тіп жүрген оның үйренуден гөрі үйретуге, білуден гөрі білдіруге бой алдырғаны бірден-ақ белгілі болды. Үмітке арқаланған елі, міне, Бос жатыр игерілмей жері неге? Қалада тектен-текке жүріп жатыр, Шетелдің мініп алып “теміріне”, - дегені елдің, жердің тағдырын ойламайтын бүгінгі жастарға са­

бақ. Жаңақалалық Орынбек Мең­ діқұлов пен алматылық Айбек Бес­тенқұлов, Ақжайықтың танымал тарланы атана бастаған Айнабек Бисенғалиев пен оралдық Нұр­ кен Жазықбаев, “көп арпаның ішін­де бір бидай” болған, талайды тарыдай шашқан Жансая Мусина мен көп тайсала бермейтін “тасжүрек” ақын Талғат Мықи да мықты өрнекті айтыс туғызды. Ақын Айбек “шатақ қыз” Жансаяға “шүйлікті”. Әрине, қанжығаға бөктеріп алып кетердей Жансая да осал емес. Сөйтіп, қыз бен жігіт айтысы демографиялық саясат­тан бастап, тәрбие, ана сүтін ақ­тау, ел татулығы, достық туралы жыр кестеледі. Айтысты аудан әкі­мінің орынбасары Меңзипа Жұ­ матова қорытындылап, барлық ақындарға алғысхат табыстады.

Ең жас ақындар жаңақалалық О.Меңдіқұлов пен базартөбелік С.Мұ­ханбетжановқа ақшалай сый­лық берілді. Қазылар алқасы­ның төрайымы, ақын Үзілдік Елеу­бай­ қызы өткен айтысқа терең талдау жасады. Бас жүлде (түрлі-түсті те­ледидар) Жансая Мусинаға бе­ рілсе, І орын (ноутбук) Айнабек Би­сенғалиевке бұйырды. ІІ орын Мұрадым Мирлановқа, ІІІ орын Айбек Бестенқұловқа беріліп, құн­ ды сыйлықтар тапсырылды. “Кө­ рермендер көзайымы” мен “Үкілі үміт” аталымдары М.Шәкенов пен Т.Мықиға табыс етілді.

Тілес ЖАЗЫҚБАЙ, Ақжайық ауданы Суреттерді түсірген Нұрбек ИХСАН

6

мереке Бейсенбі, 14 қараша 2013 жыл

oral_oniri@inbox.ru

Азат елдің ақшасы –

«Ұлттық валюта - теңге ел тарихында тек тәуелсіздігіміздің экономикалық негізі ретінде ғана өз ролін атқарып қойған жоқ. Теңге - белгілі бір дәрежеде біздің тарихымыздың ажырамас бір бөлігі, өз уақытының заңды құбылысы».

Н. Назарбаев

Теңге қалай енгізілді? Тарихи оқиға куәгерлері сөйлейді Қайрат Жұмағалиев, ақын, Қазақстан Жазушылар одағының мүшесі: – Тәуелсіздік таңы жарқ ете қалғанда бөркімізді аспанға атып бір қуансақ, азат еліміздің өз ақшасы енгізілгенде екі қуандық. Теңгені енгізу бүкіл еліміз үшін үлкен сын болды, оның тәуелсіздігі үшін зор жауапкершілік жүктелді. Ол кезде мен Астанада, Парламентте жұмыс істедім. Сондықтан да барлық жаңалықтардан хабардар болып отырдық. Ресей рубльдерінің ұшақтармен тау-тау болып әкелінгенін де көзімізбен көрдік. Ыдыраған Кеңес одағының ақшасы бізге қарай ағылдыай келіп! Сол кезде ауыртпалықтың негізгі салмағы банк-қаржы мекемелерінің үлесіне тиді. Бір таңғалатыным – теңге шетелде дайындалып, Қазақстанға әкелінгенге дейін бұл туралы ешкім білген жоқ. Осындай ұлан-ғасыр жұмыс құпия түрде жедел жүзеге асырылды. Теңге енгізілген күн – 1993 жылғы15 қараша күні кешегідей есімде, алғашқы теңгелерді, ондағы ата-бабаларымыз бейнесін көргендегі сезімді сөзбен айтып жеткізу қиын. Бұл, сөз жоқ, Елбасының батыл да дұрыс шешім қабылдауы арқасында мүмкін болды. Несін айтасың, сол күндер қиындыққа толы болса да, керемет бір бақытты күндер еді-ау! Теңгеміздің туған күні құтты болсын, тәуелсіздігіміздің игілігі жолында даңқы арта түссін! Майжан Сәрсенова, банк саласының ардагері: – 1993 жылы мен Ұлттық банктің облыстық басқармасының Жә­нібек аудандық касса орталығының бастығы болып қызмет істеп жүрген болатынмын. Қарашаның 15-і күні облыс орталығынан инкассаторлар жаңа ұлттық валютаны жеткізді. Біз аудан мекемелері мен шаруашылықтардан рубльдерді күн-түн демей қабылдап, оларды санап, Ұлттық банкке жөнелтіп отырдық. Тәулігіне 24 сағат жұмыс істедік. Жұмыс көлемінің көп болғаны соншалық, ауданда қосымша кассалар, айырбастау пункттері ашылып жұмыс істеді. Теңгені айырбастау пункттеріне жеткізу, айырбастау басталатын және жалғастырылатын күн, айырбастау коэффиценті мәселелері үнемі назарда ұсталды. Біз шаршағанымызға қарамастан, көтеріңкі көңілмен жұмыс істедік, өйткені еліміз үшін өте маңызды істің бізге сеніп тапсы­ рылғанын жақсы түсіндік. Қазір соның бәрі тарих болып қалды. Теңгенің мерейтойы құтты болсын! Еліміз тыныш, халқымыз ауқатты болсын! Валентина Шурыгина, «БТА Банк» АҚ филиалының бас бухгалтері: – Осыдан 20 жыл бұрын атқарған жұмыспен салыстырғанда қазіргі жұмысымыз тіптен жеңіл көрінеді. Сол кезде біздер, екінші деңгейдегі банктердің қарапайым кассирлері, ұшы-қиыры жоқ ақшаны қабылдау-тапсыру процестерін орындауымызға тура келді. Облыс халқы мен кәсіпорындары тапсырған кеңестік рубльдерді жинау, іріктеу және санау маңыздылығы жағынан ұлттық валютаны енгізуден артық болмаса, кем болған жоқ. Өз ақшасын енгізіп үлгерген Ресей Федерациясы мен бұрынғы одақтық республикаларда рубль өз функциясын жойғанымен, Қазақстанда әлі де айналыстан шыға қойған жоқ еді. Соған қарамастан біз оларға толыққанды ақша ретінде қарадық. Өйткені рубль Қазақстанның Ресей алдындағы мемлекеттік борышы болып есептелді. Сондықтан да ақша саналатын кабинеттер қасында үнемі күзет тұрды. Банктер шаруашылық субъектілерінен ақшаны тек 15 қарашадан кейін ғана қабылдап, Ұлттық банкке тапсырды. Басында халықтан ескі ақшаны қаладағы зауыттар, Ворошилов, Омега, Металлист, жөндеу, арматура зауыттары т.б. жинады және оларды санап, ведомостпен банкке тапсырды. Содан кейін банктер оны санап, Ұлттық банкке тапсырды. Ақшаның көп болғаны соншалық, оны санауға банктің барлық қызметкерлері тартылды. Күні-түні дамылсыз еңбек етудің арқасында ақшаның бәрін уақытында санап, тапсырып, ауыстырып үлгердік.

15 қарашада біздің ұлттық валютамыз - теңгеге 20 жыл толады. Ұлттық валюта – мемлекет тәуелсіздігінің маңызды белгісі, егеменді елдің атрибуты, экономикалық тұрақтылықтың негізгі шарттарының бірі.

20 жыл ішінде теңге уақыттың сынағынан табысты өтті. Теңге айналымға енгеннен бері біздің республика мемлекет өмірінің әлеуметтік, экономикалық және саяси салаларын дамытуда елеулі жетістіктерге жетті.

Өткенсіз бүгін мен болашақ жоқ Ұлттық ақшаның тарихы – бұл ел тарихының маңызды бөлігі. Банкноттар шығару Қазақстан үшін жаңа жұмыс еді. Дегенмен ақша шығару дәстүрі мүлдем болмады деп айту­ ға болмайды. Қазақстандық ақша атауының терең тарихи тамыры бар. «Теңге» деген ақша атауын біздің арғы аталарымыз ежелгі Отырарда қолданған болатын. Ақша-кредит жүйесін дамыту саласында Қазақстан революцияға дейінгі уақыттың өзінде бұрынғы КСРО республикаларының көпшілі­ гінің алдында болды. Тарихи айғақ­ тарға жүгінсек, Ресей мемлекеттік банкі 1860 жылы құрылған болса, оның алғашқы бөлімшесі 1876 жылы Қазақстан аумағында ашылған болатын.

Ұлттық валютаны енгізу Қазақстан Республикасының ұлт­ тық валютасы - теңге айналымға 1993 жылғы 15 қарашада енгізілді. Бұл ақ­ша реформасының мақсаты мен қажеттілігін ел Президенті Н.Ә.На­зар­баевтың өзі республика хал­­қына арналған үндеуінде айтқан болатын: «...Қазақстанның ұлттық валютаға көшуі бізге әлеуметтік-экономикалық реформалардың ба­ғы­ тын нақты және тәуелсіз жоспар бойынша жалғастыруға мүмкіндік береді. Ақша реформасын мінсіз ұйымдастырып өткізу бізге көп ұлтты

Қазақстан халқының әл-ауқатын біртіндеп арттыруға көмектеседі». Өз ұлттық валютамызды енгізу арқылы Ұлттық Банк дербес ақшакредит саясатын жүргізуге мүмкіндік алды. Теңгені енгізбестен бұрын Ұлт­тық Банк қиын, қарама-қайшы жағдай­да 452 млн. АҚШ доллары көле­мін­де алтын-валюта қорын құрды. Алтын-валюта қорының осы деңгейі енгізілетін ұлттық валютаның тұ­рақ­ тылығын қамтамасыз етуге жеткілікті деп танылды. «Қазақстан Республикасының ақ­ ша жүйесі туралы» 1993 жылғы 13 желтоқсандағы ҚР заңымен ақша айналымының құқықтық негіздері және ұйымдастыру формалары белгіленді, олар: ресми ақша бірлігі, монеталарды шығару және ақша белгілерін басу тәртібі, ақша айналымын ұйымдастыру және қадағалау.

* * * Экономиканың 20 жыл ішінде дамуын бірнеше кезеңге бөлуге болады. Әрбір кезеңнің Ұлттық Банк жүргізетін ақша-кредит саясатының сипатын айқындайтын өз ерекшеліктері болды.

Банк жүйесіндегі реформа: 1993 – 1995 жылдар Теңгені енгізу қарсаңында Қазақ­ станның экономикасы өте ауыр жағдайда болды. 1993 жылы инф-

ляция деңгейі 2165%-ды құрады, ал 1991-1995 жылдары өндіріс 50%-ға таман құлаған болатын. Ұлттық банк үшін ең бірінші міндет инфляция деңгейін төмендету болды. Сол кезде Ұлттық Банк ком­мер­ циялық банктің функцияларын орындады: кәсіпорындарға тікелей кредиттер берді және орталық банктің мәртебесіне қайшы келетін мемлекеттік бюджет дефицитін қар­ жыландырумен айналысты. Сондық­ тан Ұлттық Банк алдымен банк жүйесін реформалауға кірісті.

1994-1995 жылдарда кәсіпорын­ дарға тікелей кредит беру, сондайақ Үкімет шешімі бойынша экономиканы кредиттеу тоқтатылды. Ұлттық Банк кредиттерді аукцион арқылы орналастыра бастады. Нәтижесінде экономиканы кредиттеу функциясы екінші деңгейдегі банктерге көшті, олар болса кредиттік ресурстарды қалыптастыру үшін халықтың жинақтарын, шаруашылық субъек­ тілердің бос қаржыларын және шет елдердің займдарын тарта бастады.

Макроэкономикалық жағдайға қол жеткізу: 1996 – 1999 жылдар Бұл жылдарда қатаң ақша-кредит саясатын жүргізу жалғастырылды, оның құралдары дамытылып, жетілдірілді, атап айтқанда, репо операциялары, «овернайт» кредиттері ен­гізілді. Экономика үшін бұл оң өзгерістер кезеңі болды. Инфляция айрықша құлдырап, 1996 жылы 28,7%-дан 1998 жылы 1,9%-ға дейін төмендеді, осыған сәйкес өндірістің құлдырау қарқыны баяулады. Мысалы, 19911995 жылдарда өндіріс жылына орта есеппен алғанда 9,3%-ға құлап отырған болса, 1996-1999 жылдар­да 0,75%-ға өсу бақыланды. Банктік жүйенің әрі қарай дамуы халықаралық стандарттарға жету бағытында жүзеге асырылды. Банктік жүйені реформалаудың бірінші бағдарламасы 1996 жылы қабылданды. Ол еліміздің барлық банктерін халықаралық банктік тә­ жірибеде қабылданған капитал­дың жеткіліктілігі, активтердің сапасы, менеджмент және бухгалтерлік есеп деңгейі, телекоммуникациялық байланыс жүйелерін автоматтандыру бойынша стандарттарға келтіруді көздеді. Сонымен қатар Ұлттық Банк Қа­зақстанда банктік бақылауды жал­ пы қабылданған стандарттарға сәй­кестендіру, алдымен банктік ба­қы­ лау бойынша Базель комитетінің негізгі принциптеріне сәйкестендіру бағытында жұмыс жүргізді. Капитализация деңгейіне қойылған қатаң талаптар кейбір банктердің жабылуына, ал басқаларының бір-бірімен бірігуі арқылы іріленуіне әкелді, бұл банк жүйесінің сапалы дамуын білдіреді. Қатаң кредиттік саясатты жүргі­ зу инфляцияның 1995 жылы 60,3%дан 1998 жылы 1,9%-ға дейін ай­тар­ лықтай төмендеуіне себеп болды.

1998-1999 жылдарда орын алған ресейлік қаржы дағдарысы және

мереке oral_oniri@inbox.ru

теңгеге 20 жыл! мұнайдың дүниежүзілік бағасының құлауы жас ұлттық валютаны сынақ­ қа салды. Теңге 1998-1999 жылдарда өте күшті девальвациялық қысымның астына түсті, нәтижесінде 1999 жы­ лы инфляция деңгейі 17,8 %-ға дейін өсті.

1999 жылғы сәуірде енгізілген еркін жүзудегі айырбастау бағамы режимі қазақстандық тауарөндіру­ шілердің бәсекеге қабілеттілігін қал­ пына келтіруге мүмкіндік берді. Банк жүйесі мен жалпы экономика бұл сынаққа төтеп беріп қана қоймай, одан әрі нығая түсті.

Қаржылық тұрақтылық пен экономиканың екпінді даму кезеңі: 2000 – 2007 жылдар 2000 жылдан бастап орын алған дүниежүзілік қаржы нарықтарының тұрақталуы, дүниежүзілік тауар­лар нарықтарындағы баға конъюнк­­­ту­­расының қолайлылығы және дү­ ниежүзілік экономика белсенділігі­ нің артуы Қазақстандағы макроэко­ номикалық жағдайға оң әсерін тигізді. Халықтың банктерге қаражат са­лымдары және банктердің эконо­ микаға кредит беру қарқыны өсе түсті. Инфляция 6,4-8,4% деңгейін­ де тұрақтады, ал ІЖӨ-нің орташа жылдық өсімі 10,3%-ды құрады. Баға тұрақтылығы өндіріске де оң әсерін тигізді. Елімізде өндіріс тұрақты қарқынмен өсе түсті, соңғы сегіз жыл ішінде (2000-2007 жылдар) ІЖӨ орташа жылдық өсімі 10 пайыздан асты. Осы уақыт ішінде елімізде қаржы жүйесі де жоғары қарқынмен дами түсті. Халықтың депозиттік салымдарын кепілдендіру қоры, тұрғын үй құрылысы саласында ипотекалық кредиттеу жүйесі құрылды, сақтандыру және қор нарығы дамытылды. Бұл кезеңде Қазақстанда барлық қадағалау және реттеу функцияларын бір мамандандырылған ор­ ганның аясына біріктіру мақсатында қаржы институттарының қызметін мемлекеттік реттеу жүйесіне реформа жүргізілді. Соның нәтижесінде республикамызда Президентке ба­ ғынатын мемлекеттік орган – Қазақ­ стан Республикасының Қаржы на­рығын және қаржы ұйымдарын рет­теу және қадағалау агенттігі (бұ­ дан әрі – Қаржы қадағалау агенттігі) құрылды. Осындай шараларды жүзеге асыру нәтижесінде Ұлттық банк орталық банктің тікелей міндеттерімен айналысу мүмкіндіктеріне ие болды.

2001 жылдың қаңтар айынан бастап Ұлттық банктің негізгі мақса­ ты ретінде бағаның тұрақтандыры­ луын қамтамасыз ету заңдық негізде жарияланды. Бұл мақсатты шешу мақсатында орындалуы қажет басты міндеттер болып мемлекеттің ақша-кредит саясатын әзірлеу жә­ не жүзеге асыру, төлем жүйесінің қызметін қамтамасыз ету, валюталық реттеу мен валюталық бақылауды жүзеге асыру, қаржы жүйесінің тұрақтылығын қамтамасыз ету жарияланды.

2007 жылдың екінші жартысында АҚШ-тың ипотекалық займдар нарығында басталған дағдарыс өтім­ділік деңгейі төмендеген әлем­ дік қаржы нарығындағы жағдайға едәуір әсерін тигізді. Бұған дейін айтарлықтай көлемде сыртқы қа­рыз­дар алған қазақстандық банктерде де өтімділікке қатысты кей­бір қиындықтар пайда болды. Бұдан басқа, 2007 жылы дәнді-дақылдар өнімділігінің төмендеуі астық өнім­ деріне әлемдік бағаның өсуіне алып келді. Мұның бәрі елде инфляция­ лық қысымның өсуіне себеп болды. Сөйтіп, 2007 жылы инфляцияның өсуімен қатар банк өтімділігінің төмендігі байқалды. Осындай жағ­дайда Ұлттық банк баға тұрақ­ тылығын қолдау мақсатынан гөрі банк жүйесінің тұрақтылығын сақтау мақсатының басымдығын белгіледі.

2008-2012 жылдардағы ақша-кредит саясаты 2007 жылғы қазан айында Үкі­мет, Ұлттық банк және Қаржы қадаға­ лау комитеті халықаралық қаржы және азық-түлік нарығындағы тұ­рақ­ сыздықтың жағымсыз зардаптарын жұмсартуға бағытталған бірінші кезектегі іс-шаралар кешенін бекітті.

2008 жылы жаһандық қаржы дағдарысы әлем экономикасының өсу қарқынын баяулатуға айтар­ лықтай ықпал етті. Кейбір елдерде экономикалық рецессия басталды. Әлемдік қаржы және тауар нарығындағы тұрақсыздық Қазақ­ стан­ның экономикалық даму қар­ қынына жағымсыз әсер етті. Ішкі валюта нарығында жағымсыз де­ вальвациялық күтілімдердің өсе түскені байқалды. Бұл ретте ҚР Ұлттық банкі айырбастау бағамының тұрақтылығын қамтамасыз ету және 1 АҚШ доллары үшін 120 теңге ± 2 % коридорын сақтау мақсатында бір­ қатар нақты шаралар алды. Ақша-кредит саясатын жүргізу барысында түрлі жағдайлардың туындау мүмкіндігін ескере отырып, Ұлттық банк баға тұрақтылығын қамтамасыз ету және инфляциялық таргеттеуге көшу саясатын жалғас­ тырумен қатар валюталық коридорды айқындауға басымдылық беру жақтарын да алдын ала ойластырды. Әлемдік тәжірибені сараптау қалыптасқан жағдайдан шығудың ең дұрыс жолы бір мезгілде ұлттық валютаны девальвациялауды өткізу және одан кейін бағамды жаңа деңгейде ұстап тұру екенін көрсетіп берді. Осыған байланысты ҚР Ұлттық банкі 2009 жылғы ақпан айында 1 АҚШ доллары үшін 150 теңге + / - 3 % деңгейінде теңгенің айырбастау бағамының жаңа коридорын белгіледі. Бұл тек нарықтағы девальвациялық күтілімдердің едә­ уір төмендеуіне мүмкіндік беріп қана қойған жоқ, сонымен қатар отандық өндірушілердің бәсекеге қабілеттілігін қалпына келтіруді және алтынвалюта қорының сақта­ луын қамтамасыз етті. Осындай алынған шаралар нәти­ жесінде, сондай-ақ қазақ­стандық

экспорт түрлеріне әлемдік бағаның қайта өсуіне байланысты ішкі валюта нарығындағы жағдай тұрақтанып, 2009 жылдың аяғында ұлттық ва­ лютаның нығаю үрдісі байқалды. Қазақстан Республикасының Ұлт­ тық банкі банктерге қысқы мерзімді теңге өтімділігін беру шараларын қабылдады. Осы бағыт аясында банктерге қайта қаржыландыру займ­дары ұсынылып, аталған операциялар бойынша кепілдікті қам­ тамасыз ету үшін қабылданған құ­ралдар қатары қайта қаралды. Қайта қаржыландырудың ресми став­касы 10,5 пайыздан тарихи жа­ ғынан алғанда ең төменгі деңгей – 7,0 пайызға дейін бірте-бірте тө­ мендетілді. 2008-2009 жылдары Ұлт­тық банк бірнеше рет ең төменгі резервтік талаптарды төмендетті. Қарыздарды қайта құру процесіндегі банктердің ағымдағы өтімділігін қолдау мақсатында 2009 жылғы қараша айында банктердің барлық міндеттемелері бойынша ең төмен­ гі резервтік талаптардың жекелеген нормативтері 0% көлемінде бел­гіленді. Бұл банктер өтімділігін 540 млрд. теңгеге толықтыруға мүм­ кіндік берді. Бұдан басқа бірлескен қимылдар жоспары шеңберінде банк жүйесі­ не мемлекет тарапынан көрсетілген қолдау банктер өтімділігіне қатыс­ ты жағдайдың едәуір жақсаруына ықпал етті. Осы жағдайларда ҚР Ұлттық банкі 2010 жылғы 5 ақпаннан бастап теңге бағамының өзгеру коридорын 150 теңге/доллар (+) 10% немесе 15 теңге, (-) 15% немесе 22,5 теңге аралығында кеңейтті. Бұл коридор 2011 жылғы 20 наурызға дейін белгіленді.

2011 жылғы 28 ақпаннан бастап Ұлттық банк басқарылатын еркін валюта бағамы режиміне көшті. Бұған ұлттық валютаның тұрақтылығы себеп болды, ал теңгенің тұрақта­ нуына өз кезегінде әлемдік нарықта қазақстандық экспорттың негізгі түрлеріне жағымды бағалық конъ­юнктураның қалыптасуы және тө­лем ба­лан­сының жағдайы оң әсерін тигізді.

2011-2012 жылдары ҚР Ұлттық банкі ең төменгі резервтік талаптар тетіктерін жетілдіру, оның қол­ данылу тиімділігін арттыру бағы­ тында жұмыстар жүргізді. Қаржы нарығын мемлекеттік реттеу жүйесінің тиімділігін арттыру мақсатында 2011 жылғы 12 сәуірде ҚР Президентінің «Қазақстан Республикасының қаржы нарығын мемлекеттік реттеуді одан әрі жетілдіру туралы» Жарлығы шықты. Оған сәйкес Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарының қызметін реттеу және қадағалау агенттігі мен Алматы қ. өңірлік қаржы орталығының қызметін реттеу агенттігі таратылып, олардың функциялары мен өкілеттіктері Ұлттық банкке берілді. ҚР Президентінің «Қазақстан Рес­ публикасы Ұлттық банкінің кей­бір мәселелері туралы» 2011 жылғы 18 сәуірдегі №61 және 2012 жылғы 29 желтоқсандағы №458 Жар­лық­ тарына сәйкес ҚР Ұлттық банкі құрылымында екі комитет: Қаржы

Бейсенбі, 14 қараша 2013 жыл

нарығы мен қаржы ұйымдарының қызметін реттеу және қадағалау комитеті және Қаржы қызметтерін тұтынушылардың құқықтарын қор­ ғау комитеті құрылды. Комитеттердің негізгі міндеттері қаржы субъектілерінің (сақтандыру/ қайта сақтандыру ұйымдары, банктер, уәкілетті органның лицензиясы негізінде банк операцияларының жекелеген түрлерімен айналыса­тын ұйымдар, бағалы қағаздар на­ры­ ғының субъектілері, ерікті зейнет­ ақы жинақтау қорлары, бірың­­ғай зейнетақы жинақтау қоры, ор­та­лық депозитарий, бірыңғай тіркеуші жә­ не өзара сақтандыру қоғамдары) қызметін мемлекеттік бақылау және қадағалау, сондай-ақ қаржы қызмет­ терін тұтынушы­лардың құқықтарын қорғау және қаржы сауаттылығын арттыру болып табылады. Осыған байланысты Ұлттық банк тәуекелдерді азайтуға және жекелеген қаржы институттарын ғана емес, сонымен қатар бүкіл қаржы жүйесін нығайтуға бағытталған жедел шараларды жүзеге асыра бастады.

2012-2013 жылдары Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі негізгі мақсаты баға тұрақтылығын қамтамасыз ету болып табылатын ақша-кредит саясатын жүргізуді одан әрі жалғастырды, бұл жылдық инфляция деңгейін 6,0-8,0 коридорында ұстауды көздейді. Баға тұрақтылығын қамтамасыз ете отырып, ақша-кредит саясаты тұтас қаржы секторының тұрақтылығын қамтамасыз етуге ықпал етті. Инф­ ляцияның төмендеуі қайта қар­ жыландыру ставкасының 2012 жыл­ ғы ақпанда 7,5 пайыздан 2012 жылғы тамызда 5,5 пайызға дейін біртіндеп төмендеуіне негіз болды. Бұл күні бүгінге дейін сақталып отырған ең төменгі көрсеткіш болып табылады.

Тарихи түйін Қазақстан өзінің тәуелсіздік ал­ ған кезеңінен бастап жүргізген саяси-экономикалық реформалар нә­тижесінде зор жетістіктерге қол жеткізді. Еліміз ұдайы экономикалық өсу үстінде, нарықтық қатынастар жедел дамып келеді. Экономикалық даму жетістіктері көп жағынан Ұлт­тық банктің баға тұрақтылығын қамта­ масыз етуге бағытталған ақша-кредит саясатымен тығыз байла­нысты. Қазақстан үшін ұлттық валютаны енгізу өзінің тәуелсіз экономика­лық саясатын құрып, жүзеге асыруға мүмкіндік берген шешуші қадам болды. Теңгенің жиырма жыл ішінде еліміз үшін атқарған ролі мен маңызы оны енгізудің тарихи қажеттілігін және 1993 жылғы 15 қарашадағы реформаның дер кезінде жүзеге асырылғанын дәлелдеп берді. Содан бері 15 қараша ұлттық валюта – теңге күні және еліміздің қаржы саласы қызметкерлерінің кәсіби мерекесі болып есептеледі. Алайда бұл мереке әрбір қазақстандық үшін ерекше мәнге ие. Өйткені теңге – ел егемендігінің айқын таңбасы. Материалды дайындаған ҚР Ұлттық банкінің БҚО филиалының мамандары

7

Теңгемен өткен 20 жыл Бисен Жұмағалиев, қоғам және мемлекет қайраткері: – Біз кеңес заманының ащы-тұ­ щысын да, тәуелсіздіктің алғашқы жылдарының қиындықтарын да, одан кейінгі еліміздің өркендеу кезеңін де бастан кешірген аға ұрпақ өкілдеріміз. Тәуелсіздік алғаннан кейін ұлттық валютаны енгізбей болмайтынын біз ерте ұғындық. Өйткені тәуелсіздігімізді сақтап қалу, түптеп келгенде, осыған тіреліп тұрғаны айдан анық болды. Елбасының шұғыл түрде өз ақшамызды енгізу туралы батыл қадамы ел егемендігін сақтап қалды деп нық сеніммен айтуға болады. Қазір, 20 жыл белесінен көз жібергенде теңгені енгізу ты­ ғырықтан шығудың бірден-бір жолы болып табылғанына көзіміз жете түседі. Бүгінгі күні еліміздің келбеті де, халықтың әл-ауқаты да жаңарып жақсара түсті. Бұл тұрғыда, әрине, осыдан 20 жыл бұрын өткізілген ақша реформасының тарихи ма­ ңызын атап өтпеуге болмайды. Мен теңгенің 20 жылдығымен бүкіл жерлестерімді құттықтай отырып, оларға денсаулық пен табыс, елімізге бейбіт өмір және гүлдену тілеймін. Кенжебай Нығмет, «Нұр Отан» партиясы Батыс Қазақстан облыстық филиалы төрағасының бірінші орынба­ сары: – Егемен ел тарихындағы ал­­ғаш­қы ұлттық ақшамыздың ор­ны айрықша. Тұрақты ұлттық ва­лю­­таның болуы нарықтық қа­тынас­ тардың дамуына және елдің эко­ номикалық тәуелсіздігінің ны­ ғаюына шешуші ықпалын тигізетіні жүріп өткен жолымыздан айқын көрінеді. Ұлттық теңгенің бейнесі тәуелсіз Қазақстанның тарихынан сыр шертеді. Монеталарымыздағы Елтаңба егемендігімізді дәріптейді. Олай болса, бүгінгі жас ұрпақ теңгені құрметтеп, оған ел егемендігінің берік іргетасы ретінде қараулары тиіс. Ұлттық валютамыздың жарқын мерейтойымен барша қазақ­стан­­дықтарды құттықтай отырып, тең­ генің ғасырлар бойы халқы­мызға қызмет етіп, мәртебесі таси түсуі­ не тілектеспін. Вячеслав Чавкин, «Гидромаш Орион» ИК ЖШС директоры, облыстық мәслихат депутаты: – Біз кезінде қолма-қол айырбас кезеңін де, одақ ыдырағаннан кейін өндірістік қатынастардың үзілу себебінен құлдырау кезеңін де бастан өткердік. Тек ұлттық валюта енгізілгеннен кейін ғана жағдайды қолға алудың мүмкіндігі туды. Өндіріс болмаса, мемлекет те дамымайды. Ал өндірісті жолға қою үшін жағдай туғызу қажет. Басты мәселе қаржыландыруға келіп тіреледі. Бұл тұрғыдан алып қарағанда, мемлекет тарапынан отандық өндірісшілерді қолдау мақсатында түрлі жобалар жүзеге асырылуда. Бұл, әрине, өндірісті дамытуға үлкен септігін тигізеді. Облыстың барлық тұрғында­ рын және банк-қаржы саласының қызметкерлерін ұлттық валюта кү­німен құттықтаймын. Барлығы­ ңыз­ға зор денсаулық, табыс және бақыт тілеймін!

8

жарнама Бейсенбі, 14 қараша 2013 жыл

oral_oniri@inbox.ru

Аналық ара сүті Аналық бал ара ұясының сүті - бал ара­сының таңғажайып әрі аса сирек кездесе­­тін өнімі! Ол емдік қасиеті бар биоынта­ ландырғыш! (Маточное молочко – аналық бал араның ұясының сүті). Аналық бал ара ұясының сүті өте айқын емдік қасиеті мол қуатты биологиялық ынталандырғыш: ол нерв жүйесі мен жүрек-қан тамырлары жүйесіне өте жақсы әсер етеді; асқазанішек жолының және бауырдың жұмысын жақсартып, қан түзілу функ­ циясын ынталандырады, ондағы холестерин мөлшерін азайтып, эндокриндік және иммундық жүйенің функцияларын реттейді; емізуші аналардың сүтінің құнарын арттырады; ағзаны жасартып, потенцияны (бел күшін көтеріп), ұрықтың сапалылығын жоғарылатады, ағзадағы ішімдіктің қуатын жойып, «бас ауыру» синдромын (похмелді) төмендетеді; әйел адамдардың климакс кезіндегі ағзасының жұмысын жақсартады; ағзадағы радионуклеидтерді шығарады; көз көруі нашарлағандағы емнің әсерін күшейтеді. Аналық бал ара ұясы сүтінің биологиялық әсерінің негізгі принципі мен қасиетінің бірі ол – ағзаның иммунитетін арттыра отырып, дертті өз күшімен жеңіп шығатын деңгейге дейін жеткізеді. Аналық бал ара ұясының сүті бүкіл дүние жүзінде түрлі күрделі аурулардың алдын алу және оларды емдеу кезінде тиімді түрде қолданылып келеді. Аналық бал ара ұясының сүтін мынадай аурулардың алдын алуда және емдеуде қолдануға болады: Созылмалы гастрит, өкпе туберкулезі, анемия, естудің төмендеуі, пародонтоз, стенокардия, кардиосклероз, көз көруінің нашарлауы, көз торының семуі, катаракта, суықтан болатын аурулар (ОРЗ, ОРВИ, тұмау), ЛОР аурулар (созылмалы тонзиллит, синусит), жоғарғы тыныс жолдарының ауруларында, өткір ларингит, өткір трахеит, бронхит, пневмонияда, созылмалы өкпе-бронх ауруларында, өкпе эмфиземасы, бронхитті астма, бас ми жүйке жүйесінің ұмытшақтығында (артсклерозда), балалардың бойы мен ес дамуының жетіспеушілігінде, дерматит, экзема, зат алмасуының бұзылуы, жүректің бұлшық етінің ауруы, орталық нерв жүйесінің бей-берекет бұзылуы, аяқ сүйегі қисайғанда, полиартрит, подагра, асқазан мен аш ішектің жарасы, зәр шығару және өт жолдарының созылмалы аурулары. Құрамы: Аналық бал ара ұясының сүті табиғаттың бірегей туындысы, оның құрамы өте күрделі. Аналық бал ара ұясының сүтінде мынадай заттар бар: Протеиндер (ақуыздар), олар негізінен альбуминдер мен глобулиндердің 2:1 бөлігінен тұрады; бал ара сүтінің ақуыздары қан сарысуынікіне жақын келген; көмірсулар (глюкоза, фруктоза, сахароза); А, Д, В1, В2, В3, В6, В12, В15, Н, Е, РР дәрумендері бар; еркін майлы қышқылдар (янтарь, пальмитин, стеарин, децен қышқылдары, тағы басқа); гормондар (эстрадиол, тестостерон, прогестерон), жүзім және сүт қышқылдары; минералды тұздар; микроэлементтер; ацетилхолин; стериндер; липидтер. Аналық ара ұясы сүтінің қартаюшы ағзаға әсері: Табиғи ынталандырушылар арасындағы бал арасының ішіндегі, аналық бал ара ұясының сүтіне деген қызығушылық жоғары. Сүттің жасартатын,

Тек қана қарашада! Купонмен келген сатып алушыларға сыйлық!

сергітетін, құрысып-тырысуға қарсы әсері бар. Құрамындағы витаминдердің, ферменттердің және микроэлементтердің күштілігіне байланысты тіпті аз мөлшерінің өзі қартаюға және көптеген ауруларға қарсы жақсы нәтиже береді. Аналық бал ара ұясының сүтінен жасалған препараттарын қартайған науқастарға, гипотониядан, азып-әлсіреуден, бас айналуынан, тәбет жоғалуынан, ұйқысыздықтан зардап шеккен науқастарға сынақ ретінде жүргізілген. Аналық бал ара ұясының сүтін бірнеше мәрте қабылдаған соң науқастың халі оңалған: тамаққа тәбеті жақсарып, ондағы депрессия мен әлсіздік жоғалып, сергектік пен өмірге деген құлшынысы артқан, салмақ қосып, қан қысымы мен жүректің жұмысы қалпына келген, мидағы тамырлар мен коронарлық тамырлардың құрысуы жойылған, ағзаның қорғаныс күштерінің белсенділігі артқан. Сіңірілген (адсорбцияланған) аналық бал ара ұясы сүтінің артықшылықтары: 1) Алынған аналық бал ара ұясы сүтінің барлық қасиеттері сақталады; 2) Ол ауа өткізбейтін етіп бекітілген шыны флакондарда бөлме температурасында 3 жылға және одан да көп уақытқа шыдайды (Оны үнемі тоңазытқышта сақтаудың қажеті жоқ). 3) Аналық ара ұясының сүті гранул күйінде шығарылатындықтан, оны қолдану ыңғайлы (Үш-төрт гранулын тіл астына салады). Адсорбцияланған аналық ара ұясының сүті күніне бірекі мәрте тіл астына жарты шай қасықтан салынады, ол толықтай сіңірілуі тиіс. Емдеу курсы жарты жылда бір рет, үш апта бойы жалғасады. Аталық ара бал ара құрттарының гомогенаты Аталық бал ара сүті (Гомогенат трутневых личи­ нок трутневое молочко). Өнімді үздіксіз қолдану простатиттің, қуықасты безі ұлғаюының (аденома), липо­ маның, мастопатияның, фиброманың алдын алады және оны емдейді. Оны эндокриндік жүйе ауруларын (гипоти­ реоз), простатитті, қуықасты безінің аденомасын, еркек пен әйел бедеулігін, климаксты, зат алмасуы бұзылуы аурула­ рын емдеуге қолдануға болады. Жанама жайсыз әсерлері науқас ағзасының ерекшеліктеріне байланысты. Бал арасы шаруашылығының басқа да өнімдері сияқты аталық бал ара құрттары тек емдеп қана қоймай, ағза саулығын қуаттандырып отырады. Ол - табиғи виагра немесе ешқандай виагра керек емес. Аталық бал ара сүті – еркектердің белсіздігін (потенцияны) жойып, ұрық сапасын күшейтіп, жыныс қатынасын жақсартып, ер адамдардың денсаулығын бір қалыпта ұстайды. Негізінен препаратты таңертеңгілік астан 30 минут бұрын жарты шай қасық мөлшерінде қабылдайды. Емдеу курсы – үш апта. «МЕЛМУР» ашық акционерлік қоғамы ғылыми-өндірістік бірлестік! Денсаулыққа кәсіби қамқорлық! Оның жиырма жылдан астам уақыт ішінде жұмысы жүздеген адамдарға сұлулық пен ұзақ ғұмыр сыйлаған.

Адам ағзасының кез келген сырқатты жеңіл, өздігінен сауығып кетуіне мүмкіндігі жеткілікті. Дейтұрғанмен, дертпен күресуге шлактан тазартылған ағза ғана қауқарлы. Ол үшін «Гепар» жинағын пайдалансаңыз болады. Оның көмегімен таңғаларлық нәтижеге қол жеткізуге болады. Бұл зат алмасу – панкреатит, қалқанша без, қант ауруы, ішкі мүшелер сырқаттары, асқазан-ішек жолдары және несеп жолы, асқазан жарасы, гастрит, ішке жел қату, холецестит, боткин, сары ауру, бауыр циррозы, бүйректегі тастар, өттегі және несеп жолдарындағы тастармен, уретрит, пиеленофрит, цистит, тік ішек ауруын жазуға көмектеседі. Бүйрек немесе өт жолдарындағы тасты ота арқылы алғызып тастағанның өзінде олардың қайтып пайда болуы әбден мүмкін. Ал «Гепар» жиыны тастарды, улы қалдықтарды ағзадан толығымен шығарып тастауға көмектеседі. Өкпені тазартып, тыныс жолдарындағы сырқаттар бронхит, астма, плеврит, трахеиттен сауығып кетуге көмектеседі. Көптеген адамдар «Гепардың» көмегімен шылым шегуден бас тартып жатады. Қанның ішкі құрамы тазартылады, жүректің жұмысы тұрақталады және атеросклерозда, қан қысымы мен ишемияда, жүрек талмасында, инфаркт пен инсульттің алдын алады. Дене салмағы қалыпқа келеді, адамның жалпы ахуалы жақсарып, терінің түрі түзеледі. Жұмысқа қабілеттілік артады, апатия жоғалады, көңіл күй мен иммунитет жоғарылайды. «Гепардың» құрамына кіретін шөптер буын сырқаттарына да шипа. Тұз жиналу, ревматизм, остеохондроз, артритте, остеомилитте қолдануға кеңес беріледі. «Гепарды» алкоголизм, қатты шаршау, стресс, депрессия, семіздік, еркектердің белсіздік және әйелдердің бедеулік жағдайында, тері ауруларында, нейродермит, псориаз, дерматит, фурункулез, тромбофлебит және тамырдың варикоздық созылу дертіне шалдыққанда қолдануға болады. «Гепар» жинағын екі ай қабылдайды. Екі курстан аз қолданбау керек (5 қорап). Жылдар бойы тексерістен өтіп, зерттелген 25 түрлі шөптен жинақталған «Гепар» өнімі толықтай бір жүйені құрайды. Бұл әдіс Ресейде 50 жылдан бері жемісті қолданылуда.

Денсаулық амулеті – «Биобелсендіргіш»! (Мақаланың оң жақ бұрышындағы купонды қиып алыңыз).

Кімнің бір рет болса да басы ауырып көрмеген емес? Егер сізде «Биобелсендіргіш» болатын болса, дәрі-дәрмек ішуге асықпа­ңыз. «Биобелсендіргішті» маңдайға қойсаңыз, ауруды бір мезетте басады! Жүрек-қан тамыры аурулары мазалайтын болса, бұл бұйымды кеуденің тұсына қояды (солнечное сплетение). Жарақаттану, сыну, әр түрлі жарықтар және буындар немесе қан тамырлары қызметі бұ­ зылған жағдайда, «Биобелсендіргішті» сол ауы­ рып тұрған жерге бекіту ұсынылады. Сонымен қатар «Биобелсендіргіш» артериалдық қан қысымы қызметінің бұзылуын қалпына келті­ру кезінде де жақсы көмектеседі. «Биобел­сендіргіш» жеті жылға дейін жарамды.

Күйеуімнің созылмалы простатиттен сауығуына көмектескен ара шаруа­ шылығының керемет препараты ту­ралы барлық оқырмандармен бөліс­кім келеді. Аталық ара сүтін 2 ай бойы күніне екі мезгіл 0,5 шай қасықтан ішті. Дегенмен әлі де жарты жыл са­йын сауықтыру мақсатында беріп тұрамыз. Екі-үш аптадан соң ауыр­сыну басылды. Переверзиндер отбасы, Орал қаласы

22 қарашада Оралда сағат 13.00-ден 14.00-ге дейін Гагарин атындағы кинотеатрда (Савичев көш., 26/1) Достық даңғылынан кіру

«Гепар актив» - 2600 теңге, ардагерлер мен мүгедектер, зейнеткерлер үшін – 2300 теңге. (Профилактикалық курсы – 3 қорап, емдік курсы – 6 қорап); «Аналық ара ұясы сүті» - 2600 теңге. Ардагерлерге, мүгедектерге жеңілдікпен – 2300 (1 курсқа 4-6 қорап); «Аталық ара балаңқұрттары гомогенаты» - 3200 теңге, ардагерлерге, мүгедектерге жеңілдікпен 2900 теңге (1 курсқа 4 қорап). Ақыл-кеңестер алыңыздар: 8(7112) 911-153; 8-705-271-70-61.

«Гепар» маған циститтен көмектесті. 30 күн бойы гепар қабылдадым. Соңғы бір жыл бойында зәр шығару жолдары мені мазалайтын. Д.Курганова, Ақтау қаласы Менің жасым 44-те. Менің бауырым, өтім толып, ылғи ісі­ ніп жүретінмін. Мен «Гепарды» 20 күн ішкенімде менде бірталай өзгерістер болды. Өзімді қазір өте жақсы сезінемін. «Гепардың» пайдасы зор. Г.Сарыпбекова, Ақтөбе қаласы

Сауда-саттық Сатамын немесе бидайға айыр­бас­ таймын: - К-700 тракторы, өте жақсы күйде – 30000$. Саудаласу; - ДТ-75 тракторы (2 дана) - 3000$. Саудаласу; - ЖВП-9 егін оратын аударыл­малы машина (жатка свальная) – 1 200 000. Саудаласу; - СК-5 «Нива» бидай жинай­тын ком­ байны, 2002 ж.ш., күнба­­ғыс жи­нау­ға не­ гізделген сұ­рыпта­уышы бар; - «КамАЗ» автокөлігіне ар­нал­ған жартылай тіркеме, 9 м; - ПД-3,3 дискілі соқа. Тел.: 8-777-256-75-31, 8-775-132-55-57, 8-777-195-40-20

Ақжайық ауданы Чапаев ауылынан үй сатылады. Газ және сумен жабдық­ талған. Гаражы, жазғы асүйі, моншасы мен шаруашылық нысандары бар, ауласы кең. Тел.: 91-3-74, ұялы тел.: 8-701-318-82-95 Кеңсе ретінде қолдану­ға Стро­­и­­­­­­­тель ш/а-да ор­на­­лас­қан жал­­­пы ау­да­ны 62 ш.м. ғи­ма­ратты сатамын. Баға­сы – 80 000 ш.б. Тел. 8-702-330-02-43 - Орал қ. НҚК-дан 2-кл. арпа сатамын, бағасы келісім бойынша; - Орал қ. қоймадан астық сатамын: ж/с – 63 тг/кг, 1/с – 53 тг/кг, 2/с – 42 тг/кг.

Сапа сертификаты бар. Тел.: 8-777-256-75-31, 8-702-514-85-82, 8-777-195-40-20, 24-03-34

Ағаш шебері жұмыстары, жиһаз жөндеу, есік қондыру, балкон рамасын жасау. Тел.: +7-778-997-5368

d-54 жаңа теледидар сатыла­ды. Ба­­­ға­сы арзан. Тел.: 27-72-21

Қызмет көрсету

Орталықтан, Салық инспекциясы ау­ данынан жер телімі сатылады. Тұрғын үй құрылысы және бизнес үшін барлық коммуникация, жақын маңда Жайық өзені бар. Тел.: 8-777-184-10-22, 8-702-547-16-02 Кешкі сағат 18.00-ден кейін 26-60-13

Құрылыс жұмыстары: сантехни­­ка, су құ­быры, кәріз жүйе­сі, электр­лік, ағаш ұс­тасы­ның жұмыстары, ка­фельдік жә­ не іш­кі жұмыс­тар­ды орындаймын. ГВЛ, ГКЛ орнату, ірге­та­сын қалаудан төбе­сін жабуға дейін­гі жұ­мыс­тарды жасаймын, “кілтін тап­сыру”. Тас қалау. Сапалы! Қым­бат емес! Тел.: 8-705-328-60-54, 8-701-849-07-78

«Гепар СУСТАВ» шөп­ тер жинағының құрамына кіретін батпақ мажырасы қақсау мен ісікті жақсы алады. Бақбақ шөбі тұзды шығару қасиетіне ие болса, түйежапырақ қабыну кезінде өте жақсы әсер көрсетеді. «Гепар СУСТАВТЫ» омыртқа мен буын аурулары мазалайтын барлық адамдарға қолдануға кеңес беремін: тұз байлану, остеохондроз, артрит, жарақат алу кезінде тез жазылуға көмектеседі. Сонымен қатар, әрине, буын ауруы кезінде 1 жылда екі рет 1-2 айдан қабылдау қажет.

Жоғары қабілетті және сәу­лелік жүк­теме­сі ай­тар­­­лық­тай тө­­мен соң­ғы үлгі­­­де­гі аппарат­та компью­ терлі­к то­мог­ра­­­фия (қа­бат­ тал­ған рентгенология) өт­­­­кі­ зіледі. Мекенжайымыз: Орал қа­ла­сы, Есен­жа­нов көше­­ сі, 19-үй (“Омега” зауыты ау­да­ны). “Ме­ди­циналық ор­талық” ЖШС. Анықтама алу үшін телефон: 53-72-59.

Тележосық oral_oniri@inbox.ru

Бейсенбі, 14 қараша 2013 жыл

9

ДҮЙСЕНБІ, 18 қараша ҚАЗАҚСТАН

6.00 «ТАҢШОЛПАН».

8.30, 11.30, 16.30, 19.30, 23.00, 2.00 ЖАҢАЛЫҚТАР 8.40 «Апта.Kz» 9.45, 20.05 «Айтуға оңай...»

10.25, 14.55 «Шыңғыс хан» 11.45 «Қазақтың қолөнері» 11.55 «Дауа» 12.25 «Ақсауыт».

12.55 «ЖАНЫҢДА ЖҮР ЖАҚСЫ АДАМ». Д/ф 1-бөлім 13.25 «Санжар мен Қайсар». 4- бөлім 13.55 «ӘЙЕЛ БАҚЫТЫ». Ток-шоу.

16.00 «Менің Қазақстаным» 16.50 «ӨЗЕКЖАРДЫ» 17.10 «... Үй болу қиын». 28-бөлім 17.55 «Еңбек түбі - береке» 18.00 «ЗАҢ ЖӘНЕ БІЗ».

18.30 «АУЫЛ САҚШЫСЫ». 6-бөлім 20.50 «СҰҢҚАР». 9- бөлім 21.40 «КЕЛІН». 661, 662-бөлімдері 22.30 «ТҮНГІ СТУДИЯДА Нұрлан Қоянбаев» 23.35 «SPORT.KZ» 23.55 «Көкпар» Ұлттық ойын 0.40 «Кітапхана».

1.15 «Өзекжарды» 1.30 «Түнгі студияда Нұрлан Қоянбаев»

2.35 «Жаныңда жүр жақсы адам». Д/ф 1-бөлім 3.05 «Ауыл сақшысы». 6-бөлім

ОРАЛ

16.50 «Апта» 17.40 “Жандауа”

Қазақстан-Орал

06.55 Аңдатпа 07.00 «АРАЙЛЫ АҚЖАЙЫҚ» таңғы сазды ақпараттық бағдарлама.

07.25 «Телемаркет», жарнама 07.30 “Шырқайды Жайық” 08.00 «АРАЙЛЫ АҚЖАЙЫҚ» таңғы сазды ақпараттық бағдарлама.

08.30 Деректі фильм 09.00 “Менің ұлдарым”. Телехикая.

47-бөлім 10.00 «Будьте здоровы» 10.20 “Сыр толғау” 10.40 “Темірқазық” 11.00 “Балапаннан” базарлық 12.00 “БАЛА КҮТУШІ”. 30-бөлім 12.30 Мультфильм 12.45 “ АСПАН АРУЫ”. Телехикая.

47-бөлім 13.30 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары 13.45 Новости «АҚЖАЙЫҚ» 13.55 «Телемаркет», жарнама,

аңдатпа 14.00 17.55 Үзіліс 17.55 Аңдатпа 18.00 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары. Тікелей эфир 18.15 «Телемаркет», жарнама 18.20 “ХАОС ТЕОРИЯСЫ. Ауғанстан” 1-бөлім.Деректі фильм 19.00 Новости «АҚЖАЙЫҚ». Тікелей эфир 19.15 «Телемаркет», жарнама 19.20 “ОПИРАЯСЬ НА ЗАКОН” 20.00 “ЖАЙЫҚ ЖАУҺАРЛАРЫ” 20.30 “ТОПЖАРҒАН” 20.50 «Телемаркет», жарнама 21.00 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары 21.30 Новости «АҚЖАЙЫҚ» 22.00 “Менің ұлдарым”. Телехикая.

48-бөлім 23.00 “Аспан аруы”. Телехикая. 47бөлім 00.00 «Ақжайық» жаңалықтары 00.30 Новости «Ақжайық» 01.00 Аңдатпа

ХАБАР

06.00 «Жаңа күн».

08.00 Ақпарат арнасы – Жетi күн.

9.00 Жетi күн 10.00 Бармысың, бауырым?

10.50 «Попытка Веры».

11.30 Көзқарас 12.00, 16.00, 19.00, 22.30, 00.30 Жаңалықтар 12.10 «Білгенге маржан...»

12.55 «Египет». Д/ф 13.45 «Халық сарапшысы».

14.00, 17.00, 20.00, 23.30 Новости 14.10 «Семейный дом».

15.00 «Битва умов».

15.50 «Подари детям жизнь».

16.15, 17.15 «Сүлейман сұлтан».

18.10 «Біз». Ток-шоу.

19.30 «Бюро расследований».

20.30 «Возвращение».

21.10 «След».

22.00 Тотальный футбол.

23.00 Журналдар 00.00 Журналдар Бизнес Ауа райы Спорт Журналдар

ЕЛ АРНА

16.00 “Закрытая школа”. /Россия/ 17.00 «Ән арна».

18.00 «Жар@йсың».

18.30 “Туған өлке” 19.00 “Сноски”.

19.20 “Бәрі де мүмкін” 20.00 “Гу әулетінің шежіресі”. /Корея/

21.10 “Бажалар”. /Қазақстан/ 21.40 Ауа райы 21.45 Кино. “ Параграф 78”.

23.10 «Жар@йсың».

ЕУРАЗИЯ

5.00 «В НАШЕ ВРЕМЯ» (каз.)

6.00 Телеканал «Доброе утро» 9.00, 14.15, 17.45, 20.00 Новости 9.05 «ЖДИ МЕНЯ» 10.05 «ДОМРАБОТНИЦА» 10.35 «ДОБРЫЙ ВЕЧЕР, КАЗАХСТАН!»

11.40 «Қазақстанның болашағы қазақ тілінде» 12.10 «МАРУСЯ. ИСПЫТАНИЕ» (каз.)

13.05 «КАТИНА ЛЮБОВЬ». (каз.)

14.00, 17.30, 21.30 ЖАҢАЛЫҚТАР 14.30 «СУДЕБНЫЕ ИСТОРИИ» 15.25 «ИСТИНА ГДЕ-ТО РЯДОМ» 15.45 «ДАВАЙ ПОЖЕНИМСЯ» 16.50 «КАРАОКЕ ТАКСИ» (каз.)

18.00 Х/ф «ПРОСТАЯ ЖИЗНЬ» 19.00 Х/ф «КАРПОВ» 20.30 «ПУСТЬ ГОВОРЯТ» 22.05 «ШУЛЕР». Х/ф 0.15 «ППС». Х/ф 1.15 «КАРАОКЕ ТАКСИ» (каз.)

1.40 «В НАШЕ ВРЕМЯ» (каз.)

2.25 Фильм «ЗА СПИЧКАМИ» (каз.)

4.00 «ЖИТЬ ЗДОРОВО» (каз.)

СЕЙСЕНБІ, 19 қараша ҚАЗАҚСТАН

6.00 «ТАҢШОЛПАН».

8.30, 11.30, 16.30, 19.30, 23.00, 2.00 ЖАҢАЛЫҚТАР 8.45, 20.50 «Сұңқар».

9.40, 20.05 «Айтуға оңай...»

10.25, 14.55 «Шыңғыс хан» 11.45 «Хаос теориясы». Ауғанстан. 1-бөлім 12.10 «Алаң» ток-шоуы 12.55 «ЖАНЫҢДА ЖҮР ЖАҚСЫ АДАМ». Д/ф 2-бөлім 13.25 «Санжар мен Қайсар». 5- бөлім 13.55 «ӘЙЕЛ БАҚЫТЫ». Ток-шоу.

16.00 «ҰЛТТЫҚ ӨНІМ» 16.25 «Еңбек түбі - береке» 16.50 «... Үй болу қиын». 29-30 бөлімдері 18.05 «EXPO ЖОЛЫ» 18.30 «АУЫЛ САҚШЫСЫ». 7-бөлім 21.40 «КЕЛІН». 663, 664-бөлімдері 22.30 «ТҮНГІ СТУДИЯДА Нұрлан Қоянбаев» 23.35 «Сәттілік» К/ф 1.10 «EXPO жолы» 1.30 «Түнгі студияда Нұрлан Қоянбаев» 2.35 «Жаныңда жүр жақсы адам». Д/ф 2-бөлім 3.05 «Ауыл сақшысы». 7-бөлім

Орал

16.50 «Ақжайық» жаңалықтары 17.40 «Жайық жауһарлары»

Қазақстан-Орал

06.55 Аңдатпа 07.00 «Ақжайық» жаңалықтары 07.30 «АРАЙЛЫ АҚЖАЙЫҚ» таңғы сазды ақпараттық бағдарлама.

07.55 «Телемаркет», жарнама 08.00 Новости «Ақжайық» 08.30 «АРАЙЛЫ АҚЖАЙЫҚ» таңғы сазды ақпараттық бағдарлама.

09.00 “Менің ұлдарым”. Телехикая.

48-бөлім 10.00 “Опираясь на закон” 10.30 “Бәрекелді” 10.50 «Арнайы репортаж» 11.10 “Замансөз” 11.40 Мультсериал 12.10 “БАЛА КҮТУШІ”. 31-бөлім 12.50 “АСПАН АРУЫ”. Телехикая. 48бөлім 13.30 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары 13.45 Новости «АҚЖАЙЫҚ» 13.55 «Телемаркет», жарнама, аңдатпа 14.00 17.55 Үзіліс 17.55 Аңдатпа 18.00 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары. Тікелей эфир 18.15 «Телемаркет», жарнама 18.20 “ХАОС ТЕОРИЯСЫ. Ауғанстан” 2-бөлім .Деректі фильм 19.00 Новости «АҚЖАЙЫҚ». Тікелей эфир 19.15 «Телемаркет», жарнама 19.20 “ЕЛ АЛДЫНДА”. Тікелей эфир

19.50 Деректі фильм 20.10 “АТАМЕКЕН” 20.30 “СВОЕ ДЕЛО” 21.00 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары 21.30 «Телемаркет», жарнама 21.35 Новости «АҚЖАЙЫҚ» 22.00 “МЕНІҢ ҰЛДАРЫМ”. Телехикая.

49-бөлім 23.00 “Аспан аруы”. Телехикая. 48бөлім 00.00 «Ақжайық» жаңалықтары 00.30 Новости «Ақжайық» 01.00 Аңдатпа

ХАБАР

06.00 «Жаңа күн».

08.00, 10.00, 12.00, 16.00, 19.00, 22.45, 00.30 Жаңалықтар 08.10 «Бюро расследований».

08.40 Вектор развития.

9.00, 14.00, 17.00, 20.00, 23.30 Новости 9.10, 18.10 «Біз». Ток-шоу.

10.10, 21.10 «След».

10.50 «Мужская история».

11.30 Көзқарас 12.10 «Білгенге маржан...»

12.55 ВВС ұсынады: «Египет». Д/ф 13.45 Музыкальные путешествия 14.00 Дневной выпуск новостей.

14.10 «Семейный дом».

15.10 «Операция А». /Бюро расследований. Д/ фильм.

15.50 «Подари детям жизнь».

16.15, 17.15 «Сүлейман сұлтан».

19.30 Арнайы хабар 20.30 «Возвращение».

22.00 «Жансарай». Әшірбек Сығай.

23.15 Журнал 00.00 Журналы Бизнес Ауа райы Спорт Журналдар

ЕЛ АРНА

7.30 «Ән арна».

8.20 Ауа райы 8.25 “Дәрігер Ахметова”.

9.50 Мультфильм 10.00 Прогноз погоды.

10.05 Д/ф “Кем быть?”.

10.40 Кино. “Қыстақтағы детектив”.

11.50 “Бажалар”. /Қазақстан/ 12.30 «Жар@йсың».

13.00 “Дон И”. /Корея/ 14.10 “Сноски”.

14.30 “Бәрі де мүмкін”.

15.10 “Әселдің құрбы-құрдастары”. /Қазақстан/ 15.40 “Бакуган: Жанкешті жауынгерлер”.

16.10 “Закрытая школа”. /Россия/ 17.00 “Ән арна”.

18.00 «Жар@йсың».

18.30 “Шіркін, life - Бурабайда!”.

19.20 “Әйелдің бәрі әдемі”.

20.00 “Гу әулетінің шежіресі”. /Корея/

21.10 “Бажалар”. /Қазақстан/ 21.40 Ауа райы 21.45 Кино. “Параграф 78”.

23.15 «Жар@йсың».

ЕУРАЗИЯ

5.00 «В НАШЕ ВРЕМЯ» (каз.)

5.45, 9.35, 14.00, 17.30, 21.30 ЖАҢАЛЫҚТАР 6.00 Телеканал «Доброе утро» 9.00, 14.15, 17.45, 20.00 Новости 9.05 «САПА БАҚЫЛАУДА» 10.05 «ДОМРАБОТНИЦА» 10.35 «МОДНЫЙ ПРИГОВОР» 11.40 «Қазақстанның болашағы қазақ тілінде» 12.10 «МАРУСЯ. ИСПЫТАНИЕ» (каз.)

13.05 «КАТИНА ЛЮБОВЬ». (каз.)

14.30 «СУДЕБНЫЕ ИСТОРИИ» 15.25 «ИСТИНА ГДЕ-ТО РЯДОМ» 15.45 «ДАВАЙ ПОЖЕНИМСЯ» 16.50 «КАРАОКЕ ТАКСИ» (каз.)

18.00 Х/ф «ПРОСТАЯ ЖИЗНЬ» 19.00 Х/ф «КАРПОВ» 20.30 «ПУСТЬ ГОВОРЯТ» 22.05 «ШУЛЕР». Х/ф 0.15 «ППС». Х/ф 1.15 «КАРАОКЕ ТАКСИ» (каз.)

1.40 «В НАШЕ ВРЕМЯ» (каз.)

2.25 Фильм «ЗМЕЕЛОВ» (каз.)

4.00 «ЖИТЬ ЗДОРОВО» (каз.)

СәрСЕНБІ, 20 қараша ҚАЗАҚСТАН

6.00 «ТАҢШОЛПАН».

8.30, 11.30, 16.30, 19.30, 22.55, 2.00 ЖАҢАЛЫҚТАР 8.45, 20.50 «Сұңқар».

9.40, 20.05 «Айтуға оңай...»

10.25, 14.55 «Шыңғыс хан» 11.45 «Хаос теориясы». Ауғанстан.

2-бөлім 12.15 «Еңбек түбі - береке» 12.25 «Заң және біз» 12.55 «ЖАНЫҢДА ЖҮР ЖАҚСЫ АДАМ». Д/ф 3-бөлім 13.25 «Санжар мен Қайсар». 6- бөлім 13.55 «ӘЙЕЛ БАҚЫТЫ».

16.00 Журналистік зерттеу.«Ашық күнде адасқандар».

16.50 «ӨЗЕКЖАРДЫ» 17.10 «... Үй болу қиын». 31-бөлім 17.50 «Кәсіпкер құқы». Арнайы тележоба 18.05 «ҚЫЛМЫС ПЕН ЖАЗА» 18.30 «АУЫЛ САҚШЫСЫ». 8-бөлім 21.40 «КЕЛІН». 665, 666-бөлімдері 22.25 «ТҮНГІ СТУДИЯДА Нұрлан Қоянбаев» 23.30 «Ауысу нүктесі» К/ф.

1.00 «Сыр-сұхбат» 1.30 «Түнгі студияда Нұрлан Қоянбаев» 2.30 «Жаныңда жүр жақсы адам». Д/ф 3-бөлім 3.00 «Өзекжарды» 3.15 «Ауыл сақшысы». 8-бөлім

Орал

16.50 «Ақжайық» жаңалықтары 17.15 «Мәңгілік ел» 17.35 “Бәрекелді”

Қазақстан-Орал

06.55 Аңдатпа 07.00 «Ақжайық» жаңалықтары 07.30 «АРАЙЛЫ АҚЖАЙЫҚ» таңғы сазды ақпараттық бағдарлама.

07.55 «Телемаркет», жарнама 08.00 Новости «Акжайык» 08.30 «АРАЙЛЫ АҚЖАЙЫҚ» таңғы сазды ақпараттық бағдарлама.

09.00 “Менің ұлдарым”. Телехикая.

49-бөлім 10.00 “Ел алдында” 10.35 “Жайық жауһарлары” 11.00 «Топжарған» 11.20 “Женские секреты” 11.40 Мультсериал 12.15 “БАЛА КҮТУШІ”. 32-бөлім 12.45 “ УСАДЬБА”. Телехикая. 1-бөлім 13.30 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары 13.45 Новости «АҚЖАЙЫҚ» 13.55 «Телемаркет», жарнама, аңдатпа 14.00 17.55 Үзіліс 17.55 Аңдатпа 18.00 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары. Тікелей эфир 18.15 «Телемаркет», жарнама 18.30 Деректі фильм 19.00 Новости «АҚЖАЙЫҚ». Тікелей эфир

19.15 «Телемаркет», жарнама 19.20 “ВРЕМЯ ВАШЕГО ВОПРОСА”. Тікелей эфир 19.50 Деректі фильм 20.40 “СТРАТЕГИЯ СОЗИДАНИЯ 2050” 21.00 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары 21.25 «Телемаркет», жарнама 21.30 Новости «АҚЖАЙЫҚ» 22.00 “МЕНІҢ ҰЛДАРЫМ”. Телесериал.

50-бөлім 23.00 “ УСАДЬБА”. Телехикая. 1-бөлім 00.00 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары 00.30 Новости «АҚЖАЙЫҚ» 01.00 Аңдатпа

ХАБАР

06.00 «Жаңа күн».

08.00, 10.00, 12.00, 16.00, 19.00, 22.45, 00.30 Жаңалықтар 08.10 Арнайы хабар 08.30 Айбын.

9.00, 14.00, 17.00, 20.00, 23.30 Новости 9.10, 18.10 «Біз». Ток-шоу.

10.10, 21.10 «След».

10.50, 20.30 «Возвращение».

11.30 Көзқарас 12.10 «Білгенге маржан...»

12.55 ВВС ұсынады: «Египет». Деректi фильм.

13.45 Музыкальные путешествия 14.10 «Семейный дом».

15.00 «Телефон доверия». Документальная драма 15.50 «Подари детям жизнь».

16.15, 17.15 «Сүлейман сұлтан».

19.30 Жаңа қоғам 21.00 Специальный выпуск. Съезд судей Республики Казахстан.

22.00 Көзкөрген .

23.15 Журналдар 00.00 Журналдар Бизнес Ауа райы Спорт Журналдар

ЕЛ АРНА

7.30 “Ән арна”.

8.20 Ауа райы 8.25 “Құрбылар”.

9.50 Мультфильм 10.00 Прогноз погоды.

10.05 Д/ф “Кем быть?”

10.40 Кино. “Аяулыңнан айырылма”.

11.50 “Бажалар”. /Қазақстан/ 12.30 «Жар@йсың».

13.00 “Дон И”. /Корея/ 14.10 “Сенім. Білім. KZ”.

14.30 “Әйелдің бәрі әдемі”.

15.10 “Әселдің құрбы-құрдастары”. /Қазақстан/ 15.40 “Бакуган: Жанкешті жауынгерлер”.

16.10 “Закрытая школа”. /Россия/ 17.00 «Ән арна».

18.00 «Жар@йсың».

18.30 “Архифакт” 18.50 “Что наша жизнь...”.

19.20 “Ерлердің ісі бітер ме?”.

20.00 “Гу әулетінің шежіресі”. /Корея/ 21.10 “Бажалар”. /Қазақстан/

21.40 Ауа райы 21.45 Кино. “Как ограбить банк”.

23.05 «Жар@йсың».

ЕУРАЗИЯ

5.00 «В НАШЕ ВРЕМЯ» (каз.)

5.45, 9.35, 14.00, 17.30, 21.30 ЖАҢАЛЫҚТАР 6.00 Телеканал «Доброе утро» 9.00, 14.15, 17.45, 20.00 Новости 9.05 «САПА БАҚЫЛАУДА» 10.05 «ДОМРАБОТНИЦА» 10.35 «МОДНЫЙ ПРИГОВОР» 11.40 «Қазақстанның болашағы қазақ тілінде» 12.10 «МАРУСЯ. ИСПЫТАНИЕ» (каз.)

13.05 «КАТИНА ЛЮБОВЬ». (каз.)

14.30 «СУДЕБНЫЕ ИСТОРИИ» 15.25 «ИСТИНА ГДЕ-ТО РЯДОМ» 15.45 «ДАВАЙ ПОЖЕНИМСЯ» 16.50 «КАРАОКЕ ТАКСИ» (каз.)

18.00 Х/ф «ПРОСТАЯ ЖИЗНЬ» 19.00 Х/ф «КАРПОВ» 20.30 «ПУСТЬ ГОВОРЯТ» 22.05 «ШУЛЕР». Х/ф 23.15 «ППС». Х/ф 0.15 «КАРАОКЕ ТАКСИ» (каз.)

0.55 «В НАШЕ ВРЕМЯ» (каз.)

1.40 «Контрольная закупка» (каз.)

2.05 Фильм «ИНСПЕКТОР УГОЛОВНОГО РОЗЫСКА» (каз.)

3.30 «ЖИТЬ ЗДОРОВО» (каз.)

4.25 «Контрольная закупка» (каз.)

10

ТЕЛЕЖОСЫҚ Бейсенбі, 14 қараша 2013 жыл

oral_oniri@inbox.ru

бейСЕНБІ, 21 қараша ҚАЗАҚСТАН

6.00 «ТАҢШОЛПАН».

8.30, 11.30, 16.30, 19.30, 22.55, 2.00 ЖАҢАЛЫҚТАР 8.45, 20.50 «Сұңқар».

9.40, 20.05 «Айтуға оңай...»

10.25, 14.55 «Шыңғыс хан» 11.45 «Агробизнес» 12.10 «Біз қазақша сөйлейміз». Реалити шоу 12.55 «ЖАНЫҢДА ЖҮР ЖАҚСЫ АДАМ». Д/ф 4-бөлім 13.25 «Жүзден жүйрік» 13.55 «ӘЙЕЛ БАҚЫТЫ». Ток-шоу.

16.00 «Мың түрлі мамандық» 16.50 «Қылмыс пен жаза» 17.10 «... Үй болу қиын». 32-бөлім 18.00 «ШЕТЕЛДЕГІ ҚАЗАҚ БАЛАЛАРЫ» 18.30 «АУЫЛ САҚШЫСЫ». 9-бөлім 21.40 «КЕЛІН». 667, 668-бөлімдері 22.25 «ТҮНГІ СТУДИЯДА Нұрлан Қоянбаев» 23.30 «Ғажайыпқа сену» К/ф.

1.10 «Қылмыс пен жаза».

1.30 «Түнгі студияда Нұрлан Қоянбаев»

2.35 «Жаныңда жүр жақсы адам». Д/ф 4-бөлім 3.05 «Ауыл сақшысы». 9-бөлім

ОРАЛ

16.50 «Ақжайық» жаңалықтары 17.15 «Топжарған» 17.35 “Атамекен”

Қазақстан-Орал

06.55 Аңдатпа 07.00 «Ақжайық» жаңалықтары 07.30 «АРАЙЛЫ АҚЖАЙЫҚ» таңғы сазды ақпараттық бағдарлама.

07.55 «Телемаркет», жарнама 08.00 Новости «Ақжайық» 08.30 «АРАЙЛЫ АҚЖАЙЫҚ» таңғы сазды ақпараттық бағдарлама.

09.00 “Менің ұлдарым”. Телехикая. 50-бөлім 10.00 «Время вашего вопроса» 10.30 «Атамекен» 10.50 “Свое дело” 11.10 Мультсериал 12.15 “БАЛА КҮТУШІ”. 33-бөлім 12.45 “ УСАДЬБА”. Телехикая. 2-бөлім 13.30 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары

13.45 Новости «АҚЖАЙЫҚ» 13.55 «Телемаркет», жарнама, аңдатпа 14.00 17.55 Үзіліс 17.55 Аңдатпа 18.00 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары. Тікелей эфир 18.15 «Телемаркет», жарнама 18.20 Деректі фильм 19.00 Новости «АҚЖАЙЫҚ». Тікелей эфир 19.15 «Телемаркет», жарнама 19.20 “ЕЛ АЛДЫНДА”. Тікелей эфир 19.50 Деректі фильм 20.20 “АЛТЫН БЕСІК” 20.40 “ЖЕРГІЛІКТІ УАҚЫТ” 21.00 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары 21.25 «Телемаркет», жарнама 21.30 Новости «АҚЖАЙЫҚ» 22.00 “МЕНІҢ ҰЛДАРЫМ”. Телесериал. 51-бөлім 23.00 “ УСАДЬБА”. Телехикая.

2-бөлім 00.00 «Ақжайық» жаңалықтары 00.30 Новости «Ақжайық» 01.00 Аңдатпа

ХАБАР

06.00 «Жаңа күн».

08.00, 10.00, 12.00, 16.00, 19.00, 22.30, 00.30 Жаңалықтар 08.10 Жаңа қоғам 08.25 Дела армейские .

9.00, 14.00, 17.00, 20.00, 23.30 Новости 9.10, 18.10 «Біз». Ток-шоу.

10.10, 21.10 «След».

10.50, 20.30 «Возвращение».

11.30 Көзқарас 12.10 «Білгенге маржан...»

12.55 ВВС ұсынады: «Қытай. Салтанат пен күрес тарихы».

13.45 Музыкальные путешествия 14.10 «Жена офицера».

15.00 «Телефон доверия». Документальная драма 15.50 «Подари детям жизнь».

16.15, 17.15 «Сүлейман сұлтан».

19.30 Арнайы хабар 22.00 «Радикализм матрицасы».

1-б. Д/фильм.

23.00 Журналдар 00.00 Журналдар Бизнес Ауа райы Спорт Журналдар

ЕЛ АРНА

ЕУРАЗИЯ

ЕЛ АРНА

21.45 “Әзіл кеш” 22.25 Кино. “Шал”. /Қазақфильм/

7.30 “Ән арна”.

8.20 Ауа райы 8.25 “Құрбылар”.

9.50 Мультфильм 10.00 Прогноз погоды.

10.05 Д/ф “Кем быть?”.

10.40 Кино. “Сильва”.

11.50 “Бажалар”. /Қазақстан/ 12.30 «Жар@йсың».

13.00 “Дон И”. /Корея/ 14.10 “Ең қауіпті алпыс жыртқыш”.

14.30 “Ерлердің ісі бітер ме?”.

15.10 “Пятый угол”.

15.50 Д/ф “Операция “А”.

16.25 Футзал. Кубок УЕФА. Элитный раунд. “Тұлпар” - “Танго”. Прямой эфир из Алматы.

18.30 “Побочный эффект”.

18.55 Футзал. Кубок УЕФА. Элитный раунд. “Қайрат” “Витэн”. Прямой эфир из Алматы.

21.10 “Бажалар”. /Қазақстан/ 21.40 Ауа райы 21.45 Кино. “Похороните меня заживо”.

23.20 «Жар@йсың».

5.00 «В НАШЕ ВРЕМЯ» (каз.)

5.45, 9.35, 14.00, 17.30, 21.30 ЖАҢАЛЫҚТАР 6.00 Телеканал «Доброе утро» 9.00, 14.15, 17.45, 20.00 Новости 9.05 «САПА БАҚЫЛАУДА» 10.05 «ДОМРАБОТНИЦА» 10.35 «МОДНЫЙ ПРИГОВОР» 11.40 «Қазақстанның болашағы қазақ тілінде» 12.10 «МАРУСЯ. ИСПЫТАНИЕ» (каз.)

13.05 «КАТИНА ЛЮБОВЬ». (каз.)

14.30 «СУДЕБНЫЕ ИСТОРИИ» 15.25 «ИСТИНА ГДЕ-ТО РЯДОМ» 15.45 «ДАВАЙ ПОЖЕНИМСЯ» 16.50 «КАРАОКЕ ТАКСИ» (каз.)

18.00 Х/ф «ПРОСТАЯ ЖИЗНЬ» 19.00 Х/ф «КАРПОВ» 20.30 «ПУСТЬ ГОВОРЯТ» 22.05 «ШУЛЕР». Заключительная серия 23.15 «ППС». Х/ф 0.15 «КАРАОКЕ ТАКСИ» (каз.)

0.55 «В НАШЕ ВРЕМЯ» (каз.)

1.40 «Контрольная закупка» (каз.)

2.05 Фильм «СУЕТА СУЕТ» (каз.)

3.30 «ЖИТЬ ЗДОРОВО» (каз.)

4.25 «Контрольная закупка» (каз.)

жұма, 22 қараша ҚАЗАҚСТАН

6.00 «ТАҢШОЛПАН».

8.30, 11.30, 16.30, 19.30, 22.45, 2.00 ЖАҢАЛЫҚТАР 8.45 «Сұңқар».

9.40, 20.05 «Айтуға оңай...»

10.25, 14.55 «Шыңғыс хан» 11.45 «МЕНІҢ ҚАЗАҚСТАНЫМ» 12.20 «Келбет» 12.50 «ҚАЗАҚ ДАЛАСЫНЫҢ ҚҰПИЯЛАРЫ». Д/ф 1-бөлім 13.20 «Жүзден жүйрік» 13.55 «ӘЙЕЛ БАҚЫТЫ».Ток-шоу.

16.00 «Жан жылуы» 16.25 «Еңбек түбі - береке» 16.50 «ӨЗЕКЖАРДЫ» 17.10 «ЖАҢА ҚАЗАҚСТАН - 2050» 17.40 «ПАРЛАМЕНТ» 18.05 «ИМАН АЙНАСЫ» 18.30 «АУЫЛ САҚШЫСЫ». 10-бөлім 20.50 «ҰЛТТЫҚ ШОУ» 21.55 «КЕЛІН». 669, 670-бөлімдері 23.15 «Жайдарман». Үздік әзілдер 23.40 «Жүлдегер» К/ф.

2.30 «Жаңа Қазақстан - 2050» 3.00 «Парламент» 3.20 «Иман айнасы» 3.45 «Өзекжарды» 4.00 «Ауыл сақшысы». 10-бөлім

ОРАЛ

16.50 «Ақжайық» жаңалықтары 17.15 “Сыр толғау” 17.35 “Арнайы репортаж”

Қазақстан-Орал

06.55 Аңдатпа 07.00 «Ақжайық» жаңалықтары 07.30 «АРАЙЛЫ АҚЖАЙЫҚ» таңғы сазды ақпараттық бағдарлама.

07.55 «Телемаркет», жарнама 08.00 Новости «Ақжайық» 08.30 «АРАЙЛЫ АҚЖАЙЫҚ» таңғы сазды ақпараттық бағдарлама.

09.00 “Менің ұлдарым”. Телехикая. 51-бөлім 10.00 «Ел алдында» 10.30 “Стратегия созидания 2050” 10.50 “Молодежный проспект” 11.10 Мультсериал 11.55 “БАЛА КҮТУШІ”. 34-бөлім 12.25 “ УСАДЬБА”. Телехикая. 3-бөлім 13.10 Деректі фильм 13.30 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары 13.45 Новости «АҚЖАЙЫҚ» 13.55 «Телемаркет», жарнама, аңдатпа 14.00 17.55 Үзіліс

17.55 Аңдатпа 18.00 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары. Тікелей эфир 18.15 «Телемаркет», жарнама 18.20 Деректі фильм 19.00 Новости «АҚЖАЙЫҚ». Тікелей эфир 19.15 «Телемаркет», жарнама 19.20 “ВРЕМЯ ВАШЕГО ВОПРОСА”. Тікелей эфир 19.50 Деректі фильм 20.10 “МӘҢГІЛІК ЕЛ” 20.40 «ЖАНДАУА» 21.00 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары 21.25 «Телемаркет», жарнама 21.30 Новости «АҚЖАЙЫҚ» 22.00 “Менің ұлдарым”. Телесериал. 52-бөлім 23.00 “ УСАДЬБА”. Телехикая.

3-бөлім 00.00 «Ақжайық» жаңалықтары 00.30 Новости «Ақжайық» 01.00 Аңдатпа

ХАБАР

06.00 «Жаңа күн».

08.00, 10.00, 12.00, 16.00, 19.00,

23.50, 01.00 Жаңалықтар 08.10 Арнайы хабар 08.35 «Кем быть?». Д/фильм.

9.00, 14.00, 17.00, 20.00, 00.20 Новости 9.10, 18.10 «Біз». Ток-шоу.

10.10, 23.00 «След».

10.50, 20.30 «Возвращение».

11.30 Көзқарас 12.10 «Білгенге маржан...»

12.55 ВВС ұсынады: «Қытай. Салтанат пен күрес тарихы».

13.45 Музыкальные путешествия 14.10 «Жена офицера».

15.00 «Телефон доверия». Документальная драма 15.50 «Подари детям жизнь».

16.15, 17.15 «Сүлейман сұлтан».

19.30 Вектор развития 21.10 Орталық Хабар.

22.00 «Радикализм матрицасы».2б. Д/фильм. / 22.30 «Проблема нехватки продовольствия». Документальный фильм.

00.50 Журналдар Бизнес Ауа райы Спорт Журналдар

7.30 «Ән арна».

8.20 Ауа райы 8.25 “Құрбылар”.

9.50 Мультфильм 10.00 Прогноз погоды.

10.05 Д/ф “Кем быть?”.

10.40 Кино. “Сильва”.

11.50 “Бажалар”. /Қазақстан/ 12.30 «Жар@йсың».

13.00 “Дон И”. /Корея/ 14.10 “Ең қауіпті алпыс жыртқыш”.

14.30 “Миссия студент” 15.10 “Әселдің құрбықұрдастары”. /Қазақстан/ 15.40 “Бакуган: Жанкешті жауынгерлер”.

16.10 “Жылдың басты оқиғалары” 16.25 Футзал. Кубок УЕФА. Элитный раунд. “Тұлпар” “Витэн”. Прямой эфир из Алматы.

18.30 “Жақсы адам” 18.55 Футзал. Кубок УЕФА. Элитный раунд. “Қайрат” - “Танго”. Прямой эфир из Алматы.

21.10 “Бажалар”. /Қазақстан/ 21.40 Ауа райы

ЕУРАЗИЯ

5.00 «В НАШЕ ВРЕМЯ» (каз.)

5.45, 9.35, 14.00, 17.30, 21.30 ЖАҢАЛЫҚТАР 6.00 Телеканал «Доброе утро» 9.00, 14.15, 17.45, 20.00 Новости 9.05 «САПА БАҚЫЛАУДА» 10.00 «ЖҰМА УАҒЫЗЫ» 10.15 «ДОМРАБОТНИЦА» 10.45 «МОДНЫЙ ПРИГОВОР» 11.50 «Қазақстанның болашағы қазақ тілінде» 12.20 «МАРУСЯ. ИСПЫТАНИЕ» (каз.)

13.10 «КАТИНА ЛЮБОВЬ». (каз.)

14.30 Х/ф «АРИФМЕТИКА ПОДЛОСТИ» 16.25 «ЖДИ МЕНЯ» 18.00 Х/ф «ПРОСТАЯ ЖИЗНЬ» 19.00 Х/ф «КАРПОВ» 20.30 «ПОЛЕ ЧУДЕС» 22.05 Х/ф «ДВОЕ» 0.05 «ЧЕЛОВЕК И ЗАКОН» 1.05 «В НАШЕ ВРЕМЯ» (каз.)

1.50 «Контрольная закупка» (каз.)

2.15 Фильм «АССА» (каз.)

СЕНБІ, 23 қараша ҚАЗАҚСТАН

6.00 Қазақстан эстрада жұлдыздарының қатысуымен концерт 7.30 «СЕНБІЛІК ТАҢ».

8.35 «АГРОБИЗНЕС» 9.00 «ДАУА».

9.35 «АС МӘЗІРІ».

10.10 «ҚАЗАҚСТАН ДАУЫСЫ» 11.35 «ЕҢСЕЛІ ЕЛОРДА» 11.50 «ТЕЛҚОҢЫР» 12.35 «МЫҢ ТҮРЛІ МАМАНДЫҚ» 13.05 «БІЛГІРЛЕР ОТАУЫ».

14.00 «Болашақ». 3- бөлімі 15.00 «Жаңа Қазақстан - 2050» 15.30 «ЖАРҚЫН БЕЙНЕ» 16.00 «МӘЛІМ ДЕ БЕЙМӘЛІМ ҚАЗАҚСТАН» 16.30, 19.30, 22.20, 2.00 ЖАҢАЛЫҚТАР 16.50 «Келін». 661-665-бөлімдері 18.40 «ЖАН ЖЫЛУЫ» 19.05 «АРНАЙЫ РЕПОРТАЖ» 20.05 «Айналайын алтыным».

Медеу Арынбаевтың шығармашылық кеші 21.50 «СІЗ НЕ ДЕЙСІЗ?».

22.55 «Ранчодағы демалыс» К/ф.

0.35 «Ұлттық шоу» 1.35 «Арнайы репортаж» 2.35 «Еңселі Елорда» 2.45 «Жарқын бейне» 3.15 «Дауа».

Қазақстан-Орал

08.55 Аңдатпа 09.00 «Ақжайық» жаңалықтары 09.30 «Алтын бесік» 09.50 «Телемаркет», жарнама 10.00 Новости «Ақжайық» 10.30 “Время вашего вопроса” 11.00 «Жергілікті уақыт» 11.20 Мультфильм 11.40 «Балапаннан» базарлық 12.40 Көркем фильм 13.50 “Телемаркет”, жарнама, аңдатпа 14.00 16.55 Үзіліс

16.55 Аңдатпа, «Телемаркет», жарнама 17.00 “ ЗООПАРК” спектакль.

17.55 “Күй алыбы Құрманғазы” Құрманғазы атындағы саз колледжінің концерті 19.00 «АПТА» 19.40 “ТЕМІРҚАЗЫҚ” 20.00 «ПАНОРАМА НЕДЕЛИ» 20.40 «БУДЬТЕ ЗДОРОВЫ» 21.00 «СЫР ТОЛҒАУ» 21.20 «Телемаркет», жарнама 21.30 Көркем фильм 23.30 Көркем фильм 01.00 Аңдатпа

ХАБАР

06.00 «Махаббат мерейі ».

07.35 Балалар уақыты. «Бар мәселе ағамда».

08.55 Подари детям жизнь.

9.00, 14.00, 17.00, 20.00, 00.00 Новости 9.10 Народный эксперт.

9.25 Ұлт саулығы.

10.00, 12.00, 16.00, 19.00, 23.30 Жаңалықтар 10.10 Едим дом 10.40 ПРОД.ВОПРОС 11.00 Халық сарапшысы 11.15 «Наследие Земли».

11.30 «Контуры на карте».

12.10 «Жансарай». Әшірбек Сығай.

12.50 «Робот KZ».

13.10 Орталык Хабар.

14.10 Мюзикл. «Золушка».

16.15 Бармысың, бауырым?

17.15 «Сүлейман сұлтан».

19.30 «Қауіпті ағым: Новая жизнь». Д/ф.

20.30 «Сол бір кеш...».

21.45 Х/ф «Семь психопатов».

00.30 -02.10 Қазақтың мемлекеттік М.Әуезов атындағы академиялы драма театры. «Сыған серенадасы»

ЕЛ АРНА

ЕУРАЗИЯ

музыка думаны.

11.30 “Ормандағы кекшілдер”.

12.40 “Суперпапа”. Реалити-шоу.

13.30 “Жаным”.

14.50 “Жасыл алаң жампоздары” 15.25 Футзал. Кубок УЕФА. Элитный раунд. “Витэн” - “Танго”. Прямой эфир из Алматы.

17.30 “Әзіл Tube” бағдарламасы.

17.55 Футзал. Кубок УЕФА. Элитный раунд. “Тұлпар” - “Қайрат”. Прямой эфир из Алматы.

20.00 “Саз әлемі” 21.15 “Сынақ” 22.05 Х/ф “Селин: Мир ее глазами”.

ЖАҢАЛЫҚТАР» 7.00 «ТІЛШІ ТҮЙІНІ» 7.45 «ВОСКРЕСНЫЕ БЕСЕДЫ» 8.00 Новости 8.10 «ЗДОРОВЬЕ» 9.10 «КАЗЛОТО». Прямой эфир (каз/рус) 9.55 «НАРОДНАЯ МЕДИЦИНА» 11.00 «ДУ ҚОЛ ШОКОЛАД» 12.00 «Женить Казанову». Х/ф (каз.)

13.00 «КАРАОКЕ ТАКСИ». Ең үздігі 14.05 «УГАДАЙ МЕЛОДИЮ» 14.45 «ДОБРЫЙ ВЕЧЕР, КАЗАХСТАН!»

15.50 Х/ф «ВИКТОРИЯ» 20.00 «АНАЛИТИКА» 21.00 «ПОВТОРИ!»

23.55 «Сегодня вечером» 1.30 Х/ф «ОСОБЕННОСТИ НАЦИОНАЛЬНОЙ ОХОТЫ В ЗИМНИЙ ПЕРИОД» (каз.)

2.45 «Женить Казанову» (каз.)

3.30 «ХАНЫМ» 4.00 «Контрольная закупка» (каз.)

7.30 Концерт “Әсем әуен Ел арнада”.

7.55 Ауа райы 8.00 “Архифакт” 8.20 “Оян.KZ”.

9.10 “Суперпапа”. Реалити-шоу.

10.00 “Саз әлемі” эстрадалық әндер байқауы.

11.10 “Жақсы адам”.

11.30 “Сенім. Білім. КZ”.

11.50 “Алтыбақан” дәстүрлі музыка думаны.

12.20 “Ду-Думан” 14.10 Мультфильм 14.30 “Жаным”.

15.50 Концерт российской эстрады.

18.00 “Сынақ” 18.50 “Что наша жизнь...”.

19.20 “Туған өлке” 19.50 Т/ф “Я рядом”.

20.40 Х/ф “ПАРИЖ”.

22.50 Концерт “Әсем әуен Ел арнада”.

5.00 «ИДЕАЛЬНЫЙ РЕМОНТ» (каз.)

5.45 Фильм «КУБАНСКИЕ КАЗАКИ» (каз.)

7.30, 20.30, 21.15 ЖАҢАЛЫҚТАР 8.00, 20.00 Новости 8.10 «ПРАВО НА КАЧЕСТВО» 8.55 Х/ф «ДОЛИНА РОЗ» 10.30 «ФАБРИКА ГРЕЗ» с Ольгой Артамоновой 11.00 «СВАДЕБНЫЙ ПЕРЕПОЛОХ» (каз.)

12.00 «КАРАОКЕ ТАКСИ». Ең үздігі 13.10 «ДУ ҚОЛ ШОКОЛАД» 14.10 Х/ф «КАЖДЫЙ ЗА СЕБЯ» 17.15 «ВСЕ ХИТЫ «ЮМОР FM» 20.45 «ТІЛШІ ТҮЙІНІ» 21.35 Премьера сезона. «ЛЕДНИКОВЫЙ ПЕРИОД» 1.05 «ИДЕАЛЬНЫЙ РЕМОНТ» (каз.)

1.55 Х/ф «КУБАНСКИЕ КАЗАКИ» (каз.)

3.40 Х/ф «ОСОБЕННОСТИ НАЦИОНАЛЬНОЙ ОХОТЫ В ЗИМНИЙ ПЕРИОД» (каз.)

жекСЕНБІ, 24 қараша ҚАЗАҚСТАН

6.00 Қазақстан эстрада жұлдыздарының қатысуымен концерт 7.05 «Мәлім де беймәлім Қазақстан».

7.35 «Қадырдың бақыты». Мультфильм 8.30 V маусым. «АЙГӨЛЕК».

10.05 «СЫР-СҰХБАТ» 10.35 «АҚСАУЫТ» 11.10 «Сіз не дейсіз?»

11.40 «Ұлттық шоу» 12.45 «Шетелдегі қазақ балалары» 13.10 «ТОЛАҒАЙ».

14.00 «Болашақ». 4- бөлімі 15.05 «Арнайы репортаж» 15.35 «ҰЛТ МАҚТАНЫШЫ».

16.05 «БІЗ ҚАЗАҚША СӨЙЛЕЙМІЗ».

16.50 «Келін». 666-670-бөлімдері 18.40 «ҒАСЫРЛАР ҮНІ» 19.30 «АПТА. КZ» 20.35 «ҚАЗАҚСТАН ДАУЫСЫ» 22.00 «АЛАҢ» ток-шоуы 22.50 «КӨКПАР».

23.30 «Сәнқой ана» К/ф 1.40 «Телқоңыр» 2.20 «АПТА. КZ» 3.20 «Жайдарман».Үздік әзілдер

Қазақстан-Орал 08.55 Аңдатпа 09.00 «Апта» 09.40 «Жандауа» 10.00 «Панорама недели» 10.30 «Телемаркет», жарнама 10.40 “Мәңгілік ел” 11.00 Мультфильм 11.20 «Балапаннан» базарлық 12.20 Көркем фильм 13.50 «Телемаркет», жарнама, аңдатпа 14.00 16.55 Үзіліс 16.55 Аңдатпа, «Телемаркет», жарнама 17.00 “ЗАМАНАҚЫР” Тасқала аудандық халық театрының қойылымы.

18.10 «Телемаркет», жарнама

18.20 “Ән мен сән шеруі” 20.00 «АРНАЙЫ РЕПОРТАЖ» 20.20 «БӘРЕКЕЛДІ» 20.40 “ДРУГОЙ УРАЛЬСК” 21.00 “ЗАМАНСӨЗ” 21.30 «Телемаркет», жарнама 21.40 Көркем фильм 23.30 Көркем фильм 01.00 Аңдатпа

ХАБАР

06.00 «Махаббат мерейі».

06.50 Дела армейские.

07.20 АС АРҚАУ 07.40 Айбын.

08.10 «Кішкентай өрт сөндіргіш Финли».

9.00 «Битва умов».

9.45 Кино. « Волшебное серебро».

11.15 М/ф «Тарзан размазня».

12.45 «Наследие Земли».

13.00 «Серпер». Қазақстан өнер шеберлерінің Құрманғазы оркестрімен бірлескен концерті.

14.30 ТВ Бинго.

15.30 Кино «Инди».17.00 Көзкөрген.

17.45 «Сол бір кеш...».

19.00 Ақпарат арнасы – Жетi күн.

20.00 Жетi күн 21.00 «Посмотрим, обсудим» с Олегом Борецким. «Казахфильм». «Перекресток».

23.00 Кино. «Менің досым Иван Лапшин».

00.35 Кино. «Бейімделу».

ЕЛ АРНА

7.30 “Бакуган: Жанкешті жауынгерлер”.

8.15 Ауа райы 8.20 “Оян.KZ”.

9.10 “Побочный эффект”.

9.40 “Маша и медведь”.

10.00 “Миссия студент” 10.45 Д/ф “Әуен әлеміне саяхат”.

11.00 “Хабар” агенттігінің алтын қорынан. “Алтыбақан” дәстүрлі

ЕУРАЗИЯ

5.00 «СВАДЕБНЫЙ ПЕРЕПОЛОХ» (каз.)

5.55 «Контрольная закупка» (каз.)

6.20 «ХАНЫМ» 6.45, 7.30 «Сенбілік

хабар-ошар oral_oniri@inbox.ru

Бейсенбі, 14 қараша 2013 жыл

11

Қара металмен қолға түсті 5 қараша күні «Ақсай» бақылау-өткізу бөлімшесінде сержант Бекқали Матаев жалған құжатпен шекара аспақшы болған үш «КамАЗ» автокөлігін тоқтатты.

ҚР ҰҚК шекара қызметі 2029әскери бөлімінің командирі, под­полковник С.Шұбаевтың хабарла­ ғанындай, құны шамамен 6463500 теңгені құрайтын 40,9 тонна қара металл тиелген үш автокөліктің

жүргізушілері қазақстандық азаматтар болып шықты. Олар ҚР ҚК 183-бабы 2-бөлімі бойынша жа­ уапқа тартылды.

Арман БОЛАТҰЛЫ

«Бизнестің жол картасы – 2020» мемлекеттік бағдарламасы кәсіпкерлер назарына! «Даму» кәсіпкерлікті дамыту қо­ры» АҚ-ның Ба­тыс Қазақстан об­лысы бойынша аймақтық филиа­лының кәсіп­керлікті қолдау ор­талығы шағын және орта бизнес субъектілерін қолдау меха­низм­дері бо­йынша ТЕГІН кеңес береді. Кәсіпкерлер немесе ісін жаңадан бастаған кәсіпкерлер үшін «Даму» қо­ры жүзеге асыратын бағдарлама­лар бойынша қаржы­лық және қар­жы­лық емес қолдау тетіктері ұсы­ны­лады. Толық ақпаратты Достық даңғылы, 185/1, «Темірбанк» АҚ филиалы ғи­ма­ ратының 3-қабатында немесе 50-52-25, 50-52-90, 50-48-26 телефондары ар­­қылы ала аласыз (жеке куәлік немесе көшір­ме­сі болу керек). Кәсіпкерлікті қолдау орталығының кеңесшілері Берік, Айнагүл, ресми веб-сайт: www.damu.kz

Қабырғаны қайыс­тырып кеткен асқар тау әке, жанашыр ата Бақытжан Құ­бай­ұлы­ ның өмірден озғаны­на екі жылға жуық уақыт өтсе де, ардақ­ты атамшымның орны әлі ойсырап тұр. Бә­рі­не де уақыт емші дейді ғой. Бірақ қамқор­шы атамның көзден ғайып болып, қорғанынан айы­рылу қасіреті қайтіп ұмытылсын... Аташым, орныңыз тіпті бөлек екен, Адам асыл, бәріне көнеді екен. Ажал сізді бізден ерте айырса да, Аташым! Сізді жырға бөлеп өтем.

“New Consulting” консалтингтік ком­паниясы «Биз­нестің жол картасы – 2020» бағдарламасы шеңбе­рінде 2013 жылдың 20 желтоқсанына дейін сапа менеджмент жүйесі бойынша шағын және орта бизнес субъектіле­ріне тегін келесі қызметтерді көр­ се­теді: Кеңес беру және құжаттарды серти­фикаттауға даярлау, оқы­­ту, қолданыс­­та­ғы менеджмент жүйе­сін талдауға, ішкі және ал­дыңғы сертификат ау­ди­тіне сәйкес ИСО 9001-2008 халықаралық стан­дарт талаптарымен (сапа менедж­мент жүйесі), ИСО 14001: 2004 (эколо­гиялық менеджмент жүйе­сі); ИСО 22000:2005 (азықтү­лік қауіпсіздігі ме­недж­мент жүйесі); OHSAS 18001 (кәсіби қа­ уіпсіз­дік және денсаулық менеджмент жүйесі).

Аташымның 2 жылдық асы Қаратөбе ауданы Қоскөл ауылының «Жанна» кафесінде 2013 жылдың 16 желтоқсан күні өтетінін хабарлаймын.

Сағына еске алушылар: барлық ағайынтуғандарының атынан немересі Аяжан Сырым ауданы Абай ауылының тұрғыны болған еліне, ағайын, тума-туысына сыйлы, бірімізге адал жар, бірімізге сүйікті әке бола білген Қаныбек Мырзағалиевтің бақилық болғанына 18 қарашада 1 жыл болады.

Сағына еске алушылар: зайыбы Күлмаш, бала-келіндері Дамир-Салтанат, ДаниярШұға, қыз-күйеу балалары ТалғатАлмагүл, Асқар-Мүнира, Ерлан-Жанат, Мақсат-Салтанат және немере-жиендері Жаңақала ауданы Мәстексай ауылының тұрғыны болған отба­сының гүлі, қос аға­сы­ ның артынан ерген жалғыз қарындасы, өзе­гімізді жарып шық­қан құлынымыз Тамаша Өтегенқызын сұм ажал­дың мезгілсіз алып кеткеніне 100 күн болады. Қабырғамызды қа­йыстырған ауыр қайғының біздің отбасымызға тү­сіп, күңіренгеніне – 100 күн.

Бір жыл өтті арамыздан кеткелі, Ұрпақтарың іргелі өрлеп келеді. Сағынышпен еске аламыз Елес болып кеткен сол бір күндеріңді. Алланың жазғанына бағынамыз, Өзің жоқта өмірде торығамыз. Берген тәрбиең, айтқан сөзің есімізде, Жан әке, әр кез сізді сағынамыз.

Біздің мекенжайымыз: Орал қаласы, Есқалиев көш., 297, 32-кеңсе Тел/факс: 8 7112 240296 e-mail: servicedkb@newconsulting.kz Жарамсыз деп танылсын Батыргалиева Зарина Бауыржановнаның атына 08.06.2011 жылы №30 ЖОББМ берген №0278 орта білімі туралы аттестат жоғалуына байла­нысты жарамсыз деп танылсын.

Қазақстан Республикасы “Динамо” ДСҚ “Мамандандырылған оқу орталығы” ЖШС БҚО филиалы

Көп болды үлкен жүрек тоқтағалы, Қайырылып өз үйіне соқпағалы. Бүгін туған күніңде ұл-қыздарың Өзіңді, әке, сағынышпен еске алады. Жан әкеміздің жаны жәннатта, топырағы торқа болып, қабірі нұрға толсын!

Қол жайып, дұға етеміз аруағыңа, Құран оқып, дәм береміз әз-халқыңа. Болсаңыз да бұл өмірден бақилық Еске аламыз барып жиі зиратыңа.

Құрметті кәсіпкерлер!

Бөкей ордасы ауданы Ұялы ауылының тұрғыны болған асқар таудай әкеміз, адал жар Есмұхан Бегишанов егер ортамызда болса, 18 қараша күні 75 жасқа толар еді.

Сағына еске алушылар: зайыбы Дариға, балалары Сәндібек-Айкөркем, Садырбек, немересі Айзере

Ұядағы балапан Мезгілі келмей, ұшар ма? Қайғыдан басқа қара бұлт Аяғыңды тұсар ма? Қабырғамыз қайысты, Қу жан қалды шығарға. Қайғысыз пенде болмайды, Қайғыра алмасаң, сол қайғы. Амалсыз көндік тағдырға Сынға салған соң бір Алла. Тамашам, өмірімнің шаттығы едің, Әкеңнің жүрегінің ақ гүлі едің. Қайтейін, байыз таппай жүргеніңде Отызға жетпей сөнді ақтық демің.

Еске алушылар: ата-анасы Өтеген-Рита, бауырлары

Зеленов ауданы Дос­тық ауылының тұрғыны болған бірімізге адал жар, бірімізге сүйікті әке бола білген Аманғали Шарифулаұлы Уте­га­лиевтің бақилық бол­ғанына 15 қарашада 1 жыл болады. Өмір неткен алдамшы еді, өтпелі, Бір жыл өтіпті-ау сен өмірден өткелі. Әр кез сені сағынышпен еске алып, Көзден жас, көңілден мұң кетпеді.

Еске алушылар: зайыбы Райса, қыздары Динара, Салтанат, інісі Амангелді, қарындасы Нұргүл, күйеу баласы Мейрамбек, жиендері Айсұлу, Жансұлу «ОРАЛ ӨҢІРІ» Батыс Қазақстан облыстық қоғамдық-саяси газеті. 090000, Орал қаласы, Мұхит көшесі, 57/1. Е-mаіl: оral_oniri@inbox.ru Меншік иесі: «Жайық Пресс» ЖШС Бас директор

Жантас Набиоллаұлы САФУЛЛИН

Бас редактор Бауыржан ҒҰБАЙДУЛЛИН Редакция алқасы: Есенжол Қыстаубаев, Сырымбек Тұяқов (бас редактордың орын­ба­са­р­лары), Жаннат ЕСПОЛАЕВА (жауапты хатшы), Тоқтар КЕНЖЕҒАЛИЕВ (қоғамдық-саяси бөлім), Қазбек ҚАБЖАНОВ (арнайы тілші), Сәкен ӘБІЛХАЛЫҚОВ (экономика бөлімі), Нұрлыбек РАХМАНОВ (гуманитарлық бөлім). Меншікті тілшілер: Тілес ЖАЗЫҚБАЙ (Ақжайық ауданы) Нұрымбек Жапақов (Жәнібек ауданы) Өмірзақ Ақбасов (Жаңақала ауданы) Серік Жұмағалиев (Қазталов ауданы) Мүсірбек Айташев (Сырым ауданы)

8-711-42-21-720, 8-711-35-21-770, 8-711-41-21-755, 8-711-44-31-468, 8-711-34-31-126

Телефондар: Бас редактор 51-25-80, Бас редактордың орынбасарлары 24-17-08, 51-18-08,

Жауапты хатшы 50-83-99. Жарнама қабылдау тел/факс: 51-51-09; Бухгалтерия 50-63-99.

Газет ҚР Мәдениет және ақпарат министрлігінде 2006 жылғы 4 мамырда тіркеліп, №7201-г куәлігі берілген

Е-mail: zhaikpress@inbox.ru Қолжазбаларға пiкiр айтылмайды және пай­­да­ла­ныл­маған хат автор­ларына жауап қай­та­рыл­май­ды. Деректердің дәлдiгi үшiн автор жауап­ты. Жарияланым авторларының пiкiрлерi ре­дак­ция көз­­қара­сын бiл­дiр­мейдi. Редакция тап­­сы­ры­сы­мен ­жа­зыл­ма­ған мате­риал­дар үшін қаламақы тө­лен­бейді. «Орал өңірінде» жа­рия­­лан­ған материалдарды сілтемесіз көшіріп ба­ су­ға бол­­май­­ды. Мақалалар электрондық нұсқада қабыл­да­на­ ды. Ж белгісімен жарияланған материалдар ақылы болып есептеледі.

Газет облыстық «Орал өңірі» га­зе­тi редакциясының компью­тер­­лiк орталығында терiлiп, бет­­тел­­дi. "Жайық Пресс" ЖШС баспаханасында басылды Индексі: 65428 Таралымы: 15941, 4 баспа табақ. Газет аптасына үш рет шығады. Корректорлар: Н.СҰЛТАНОВА, Д.шанкишева, ж.жайлауова Кезекшi редактор: а.қабылова

12

керуен сарай Бейсенбі, 14 қараша 2013 жыл

oral_oniri@inbox.ru

Таңдау жаса өз үйіңді жарқырат!

“Astana Solar” ЖШС фотоэлектрлі модульдер зауыты 100 пайыз қазақстандық кремний негізінде жасалған күн батареяларын шығарады. Өндірілетін қуат кепілдігі – 25 жыл. Өнім ІЕС61215 / ІЕС61730-1 / ІЕС61730-2 халықаралық стандарттарының нормаларына сәйкес келеді.

“Astana Solar” келесі қызметтерді ұсынады: • Өндіру және сату • Жабдықты жобалау, құрастыру және орнату • Түрлі қуаттағы күн электр станцияларын толығымен дайындау • Жаңа өнімдерді жасап шығару • Сервистік және кепілдік қызметтер • Кеңестер

Сапа және қолжетімділік – біздің құндылығымыз! a Daewoo Nexi сие стап не 10%-дан ба

ra

Daewoo Gent Жаңалық

Жедел желі: 8 800 070 44 04 Қазақстан бойынша кез келген телефоннан қоңырау шалу тегін

жақын да сатылы мда

iz Daewoo Mat Бөліп төлеу лем 0% артық тө

3 жыл кепілдік немесе 100 000 шақырым жүрісі www.uzdaewoo.kz

Орал қ., 4-ш/а, 28-үй. «CAR CITY URAL» ғимараты. тел./факс: 8 (7112) 22-65-22, 8 701 383 06 86, 8 701 376 88 66, 8 702 790 59 12

Құттықтаймыз! Орал қаласы Плодоовощной ауылының тұрғыны Азан УРАЗГАЛИЕВ ағамызды 85 жасымен құттықтап, ақ тілегімізді білдіреміз. Туған күнің құтты болсын, Көңіліңіз қуаныш пен нұрға толсын! Қызығын көріп мәңгі отбасыңыздың, Бақытты, берекелі өмір болсын!

Тілек білдірушілер: Жаңақала ауылынан Халиуллиндер отбасы

Ақжайық ауданы Ақсуат ауылының тұрғыны, сүйік­ ті әкеміз Асылбек Насиболлаұлы АЙТҚАЗИЕВТІ 17 қараша күнгі мерейлі 46 жасымен шын жүректен құттықтаймыз!

010000, Қазақстан Республикасы, Астана қ., Тұран даңғылы info@astanasolar.kz

тел.: +7 (7172) 55 14 51, 55 14 00 моб.: +7 (701) 765 58 36 факс: +7 (7172) 55 13 93

www. astanasolar.kz

Базарларда тәртіп орнамақ Орал қаласының әкімі Алтай Көлгінов шаһардағы «Мирлан», «Тұлпар», «Мәскеу» және Ж.Досмұхамедов көшесі бойындағы базарда болып, жағдаймен танысты. Істің мән-жайына қаныққан қала басшысы рұқсат етілмеген жерлердегі сауда-саттыққа тосқауыл қою жөнінде кәсіпкерлік бөлімі, санэпидқадағалау, ішкі істер басқармасы жә­не салық органдарына тапсырма берді. Қала әкімінің баспасөз қызметінен түскен мәліметке қарағанда, А.Көлгінов ет, сүт, көкө­ніс және балық павильондарын аралап, сатушылармен, тұтынушылармен тілдесті, баға­ ларға көз жіберді. Мәселен, «Мирлан» базарында халық тұтынатын тауарлар, азық-түлік өнімдері, киім-кешекке дейін сатылады. Сырттан әкелінген, сондай-ақ жергілікті өнімдер де баршылық. Балық және көкөніс өнімдерін сатушылар базар маңында рұқсат етілмеген жерде сауда-саттық жасайтындарға шара алу

қажеттігін тілге тиек етті. Біріншіден, бұлар санитарлық тазалықты сақтауға мән бермейді, екіншіден, ешқандай салық төлемейді. Қала әкімі рұқсат етілмеген жерлердегі базарлармен күрес жүргізіліп жатқандығын мәлім етті. Бірқатары жойылса, «Балабақша» базарында тәртіп орнатылды. Қазір жөндеу зауыты маңындағы базарда осындай жұмыс жүргізілуде. Қала әкімі базар басшыларына нақты міндеттер жүктеп, өркениетті түрде, қыс пен жазда бірдей жұмыс жасай алатын, автотұрағы бар жабық сауда нысандарын тұрғызу, ең бастысы, сол аумақта тәртіп орнату қажетті­гін атап көрсетті.

Елжан Ералы

15,4 градус – рекордтық нәтиже Батыс Қазақстан облысында қараша айы ерекше жылы болып тұр. Облыстық гидрометеорология орталығы ауа райын болжау бөлімінің бастығы Татьяна Шилингтің айтуынша, Оралда айдың бірінші онкүндігінде температура нормадағыдан 5-8 градусқа жоғары болды. Әсіресе, 7 қараша күні күн 15,4 градусқа дейін жылынды. Бұл соңғы сексен жылдай уақыттағы рекордтық нәтиже деуге болады (Оралда метеостанса 1937 жылдан бері бақылау жүргізіп келеді). Бұған дейін

қалада қарашадағы ең жылы күн (14,9 градус) 1957 жылы тіркелген болатын. Дегенмен 15 қарашадан бастап ауа райы өзгереді, яғни қар мен жаңбыр жауып, жел күшейеді. Ал 18-19 қарашадан күн түнде 3-8 градусқа дейін суытып, күндіз 0 градус шамасында болып, қалыпқа енеді. Өңірде биылғы күз жаңбырлы болғаны белгілі. Мәселен, қазан айында жауын-шашын мөлшерден жоғары болды.

Ғайса БӘЙМЕН

Сый-құрметті Құдай берсін басыңызға, Әрқашан Қыдыр жүрсін қасыңызда. Жасыңыз жүзден ассын тілегіміз, Қосылып тағы жылдар жасыңызға.

Игі тілекпен: зайыбыңыз Баян, қыз-күйеу балаңыз Мерхат-Жанар, балаларыңыз Бекбол, Досбол, Жандос

Қаратөбе ауданының тұрғыны, жиеніміз Сағынбек Ибатоллаұлы АБДОЛЛАНЫ 16 жасқа толған туған күнімен шын жүректен құттықтаймыз! Деніңе саулық, бақытты ғұмыр тілей отырып, ата-анаңның және елдің үлкен азаматы боп өсуіңе тілектестік білдіреміз.

Тілек білдірушілер: нағашыларыңыз Темірғалиевтер отбасы

Шекарашылар тапқан бала 6 қараша күні түнде «Погодаев» шекара заставасының шекарашылары, аға лейтенант Тілек Базылов пен кіші сержант Бауыржан Ибраев шекараға бет алған белгісіз адамды байқап қалады.

ҚР ҰҚК шекара қызметі 2029-әске­ ри бөлімінің командирі, подполковник С.Шұбаевтың мәлімдеуінше, оқушы еке­ нін көргеннен кейін шекарашылар одан «Қайда бара жатырсың?» деп сұраған­да, «Базарға бара жатырмын» деген жауап алады. Шекара заставасына жеткіз­геннен кейін сержант Нариман Құса­ йынов баладан сыр тарту арқылы оның Орал қаласының тұрғыны екендігін, ақыл-есі кемдеу болғандықтан, оныншы сыныпты үйден оқитындығын сұрап бі­ леді. Базарға барамын деп, бір күн бұ­-

рын кешкісін шығып кеткен бала тәулік жарым бойы нәр татпаған. Жоғалып кеткен ұлы жөнінде ішкі істер органдарына хабарлап, не істерін білмей отырған ата-ана ұлының дерегін шекарашылардан естіп, қатты қуанды. Сөйтіп олар Зеленов ауданы Погодаев ауылында орналасқан шекара заставасына барып, шекарашыларға алғысын айтып, баласын алып, үйлеріне оралды.

Орал НАРЫНҰЛЫ