Орал Өнiрi №24

Орал өңірі ОБЛЫСТЫҚ Қоғамдық-саяси газет

-7 С - 18 С 0

0

Бейсенбі, 27 ақпан 2014 жыл №24 (19943)

www.zhaikpress.kz

Газет 1918 жылғы 17 қарашадан шығып келеді. 1968 жылы "Құрмет Белгісі" орденімен марапатталған

Ақпандағы

oral_oniri@inbox.ru

мәселе

бал қымыз ...Қызылжарға клуб керек! ТАРИХ

11

8

"Қазағым" деп жар салған "Қазақстан"...

9

Көктемде

мұз өте қауіпті!

Көктемде мұздың беті күннің қызуымен, ал асты еріген судың ағынымен жұқара бастайды. Бұл уақытта мұз үстімен жүру өте қауіпті. Кез келген мезетте мұз жарылып, адамның суға бату қаупі мол.

Ә

сіресе, ата-аналар және мұғалімдер балалардың сең жүрген уақытта өзен-көл жағалауына баруына тыйым са­ луы керек. Оларға өзен-көлдерде мұздың еру кезі қауіпті екенін түсіндіріп, егер су тасқыны бола қалған жағдайда қауіпсіздік ере­ желерін сақтауға үйретуі шарт.

Тыйым салынады!

Көктемгі су тасқыны және сең жүру кезінде мұз бетіне шығуға, сең жүру кезінде өзен-көлдің ар­ ғы бетіне өтуге, өзен-көлдегі мұз­ дың кептелісіне жақын жүруге, жағалауды су шаю қаупі бар тік жарларға жақындауға, бөгет-көпірлерде және тоғандарда жина­

луға, мұз кептелісіне жақын тұ­ руға, мұз­дарды жағалаудан ите­ руге, өзеннің немесе кез келген су қоймасы­ның тереңдігін өлшеу­ге, мұз үстінде жүруге және сырға­ науға тыйым салынады.

Есіңізде болсын!

Көктемде мұз морт сынғыш,

күрт ойылғыш. Мұздың ыдырау үрдісі, әсіресе, жағалауда тез жүреді. Бетін қармен жапқан көктемгі мұз ауыр салмақты көтермейді. Көктемде балалар ойнайтын

жерлерге қажет.

бақылауды

күшейту

Орал қаласы бойынша төтенше жағдайлар басқармасы

2

АҚПАРАТ Бейсенбі, 27 ақпан 2014 жыл

oral_oniri@inbox.ru Кеше облыс әкімі Нұрлан Ноғаев білім және ғылым қызметкерлерінің облыстық кәсіподақ комитетінің төр­

P

P

Жақында Астана қаласында халыққа қызмет көрсету ор­ талықтарының жұмыс нә­­тижесі қорытындыланып, үздіктер­ аталды. Біздің облыстан үш инспектор Орал қаласы, Сырым және Шыңғырлау аудан­да­рынан үздік деп танылды. Шыңғырлау аудандық халыққа қызмет көрсету орталығы­ ның инспекторы Тілектес Жолығалиев «Үздік қызметкер» төс­белгісімен және «ХҚКО РМК тірегі және беделі» дипло­мымен марапатталды.

10-21 наурызда Таразда волейболдан ерлердің ұлттық лига командалары арасында ҚР ХХІІ чемпионатының шешуші, төртін­ші туры өтеді. Үш турдан кейін Оралдың «Конденсат-Жайықмұнайы» 49 ұпаймен жекедара көш бастап келеді. Ел чемпионы «Алматыда» 44, үшінші орындағы «ТНК «Казхром» командасында 40 ұпай бар. Игорь Никольченко жаттықтыратын батысқазақстандықтар Өскеменде өткен үшінші турда «Алматыға» 0:3, Петропавлдың «Есіліне» 2:3 есебімен жол берсе, қалған кездесулерінің бәрінде жеңіске жетті. Орал волейболының түлегі, шабуылшы Виталий Вориводин «Конденсат-Жайықмұнай» командасынан үздік деп та­ нылды. Енді батысқазақстандықтарға соңғы турды жинақы өткізу ғана қалып тұр.

Астанаға қыдырып барған Шыңғырлау ауданына қарасты Алмаз ауылдық округінің тұрғыны Асхат Бисенбаев «Бинго» клубтарының біріне кіріп, 2 мың теңгеге ойын билеттерін сатып алып, үш рет ойынға қатысқан екен. Жолы болғыш жігіт 1 млн. 31 мың теңге ақша ұтып алып, ойламаған жерден қалта­ сы қалыңдап шыға келіпті. Ауылға Астанадан олжалы оралған Асхат сол күнгі қуанышын жасыра алмай, ауылдастарымен бөлісуде.

ағасы Галилей Тұрғаналиевті қа­ былдап, мерейто­ йымен құттық­та­ды.

Суретті түсірген Александр КУПРИЕНКО

Мерейтой иесін қабылдады 75 жасқа толған Галилей Жан­ герейұлы 1964-1978 жылдар ара­лығында облыстық телерадио­ арнада бас редактор, партия ко­митетінде нұсқаушы, ұйымдас­­ты­ ру бөлімінің меңгерушісі сияқты қызметтерді атқарса, 1978 жыл­ дан бастап осы күнге дейін білім және ғылым қызметкерлерінің облыстық кәсіподақ комитетінің төрағасы болып келеді. «КСРО халық ағарту ісінің үздігі» және «ҚР кәсіподақтарының құрмет­-

ті қызметкері» атанып, «Еңбек ардагері», «Ерен еңбегі үшін» ме­ дальдарын иеленген.

– Нұрлан Асқарұлы мерей­то­ йыммен құттықтап, ізгі тілегін білдірді. Біздің жұмыстары­мыз­дың жай-жапсарын сұрады. Көп жылдар атқарған жұмыста­ры­ мызға алғыс білдіріп, алдымыз­ға тапсырмалар да қойған әкімге алғыс айтамын. Биыл жазда кә­сіподақ жөнінде жаңа заң бе­ кітілмек. Ұрпаққа тәрбие мен бі­-

лім беріп, ұлы істер атқарып жүрген ұстаздарға рақмет айта­ мын. Себебі облысымыз бі­лім көрсеткіші жөнінен еліміз бо­йынша алдыңғы орындарда ке­леді. Біз де жұмыс жасап жа­ тырмыз, мұғалімдерімізді жанжақты қорғаймыз, – деді Гали­лей Тұрғаналиев қабылдаудан соң тілшілерге берген сұхбатында.

Нұрлыбек РАХМАНОВ, «Орал өңірі»

Мұз айдынының Жуырда ғана аяқталған ХХІІ қысқы олим­ пиада ойындарында Қазақ­станның намысын қорғаған орал­дық шорт-трекшілерді облыс

«әміршілері»

әкімі Нұрлан Ноғаев қабылдады.

Кедергісіз болашақ Кеше «Нұр Отан» партиясы Батыс Қазақстан облыстық филиалында мүмкіндігі шектеулі жандардың мәселе­ле­рін талқылаған жиналыс өтті.

Нұрлыбек РАХМАНОВ, «Орал өңірі»

П

артияның филиал төр­ ағасы, облыс әкімі Нұр­ лан Ноғаевтың төр­аға­­лығымен өткен отырыста атал­ған бағыт бойынша облыста атқа­рылып жатқан жұмыстар пысық­ талып, алдағы жұмыс жоспарла­ры айқындалды. Қаңтар айының аяғынан бас­ тап партияның мүмкіндігі шектеу­ лі жандарды қолдауға арналған «Кедергісіз болашақ» жобасы іс­ке асуда. Жобаның бірінші ба­ғыты бойынша мүгедек жандар­ ды тұрақты жұмысқа орналасты­ ру қаралған. Екіншіден, олар үшін кедергісіз жағдайлар жаса­ латын болады. Себебі қазір көп­ теген әлеуметтік және көлік ин­фрақұрылымы нысандары мүге­ дектер үшін қолайсыздық туды­ рады. Сол үшін нысандардың қол­жетімді картасын жасау жоспар­ лануда. Инклюзивтік білім беру де жолға қойылмақ. Сондай-ақ мүм­ кіндігі шектеулі жандарды жанжақты қорғайтын құқықтық алаң қа­лыптастыру. Парламент депу­ таттары биыл мүмкіндігі шектеулі

тұлғалардың құқықтарын қорғау мәселелері жөніндегі заң жоба­сын қарайтын болады. Жиында облыстық жұмыспен қамтуды үйлестіру және әлеумет­ тік бағдарламалар басқармасы­ның басшысы К.Сәдбеков, об­лыс­ тық ішкі саясат басқармасының басшысы А.Есекенова, облыстық кәсіпкерлік палатасының төр­аға­ сы К.Әбсатыров баяндама жа­ сады. Баяндамаларда мүмкіндігі шек­теулі жандарды қорғау әлеу­меттік саясатының жүзеге асуы, жұмыспен қамту, бизнестегі әлеу­ меттік жауапкершілік мәсе­леле­рі сөз болды. Атқарылған жұмыс­ тар көптеген сандық деректер ар­қылы айтылды. Жарыссөзге қа­тысқандар тарапынан мүгедек жандар өндірген өнімдерді өткі­ зуге жеңілдіктер жасау, жаңа ны­ сандарды қабылдағанда олардың жүріп-тұруын да ескеру, қызмет көрсету саласы мамандықтарына даярлау, кәсіподақтардың олар­ дың демалуына қанша жолдама беріліп жатқанын есептеу, па­ралимпиадалық спортты жандан­ дыру сияқты көптеген маңызды ұсыныстар айтылып, бұл мәсе­ле­ лер жиын қарарына енгізілді.

Нұрлан Асқарұлы шорт-трек­ шілер Нұрберген Жұмағазиев, Абзал Әжіғалиев, Айдар Бекжа­ нов және Инна Симонова мен олардың бапкері Мәдіғали Қар­сыбековті жетістіктерімен құт­тық­тап, бұл көрсеткіш Қазақ­ стан­ның спорттық жетістіктері қоржынына салынған айтар­лық­ тай үлес және отандық шорттрек үшін үлкен жетістік екенді­гін атап өтті.

5000 метр эстафеталық қа­шық­ тықты біздің спортшылар ла­йықты бағындырды. Бапкер Мә­ діғали Қарсыбековтің айтуынша, Қазақстан олимпиадалық ойын­ дар тарихында алғаш рет шорттрек бойынша әлемнің ең мық­ ты элиталы командаларының қа­ тарына енді.

– Әлемде 15-16 команда эли­талы деп саналады, енді біз со­ лардың қатарындамыз. Іс жү­зін­ де бұл тапсырма бір ғана об­лыстың көмегімен шешілді. Орал­

дық команда шорт-трек бойын­ ша әлем кубогі жарыстарын­да өздерін лайықты көрсете білді. Біз олимпиаданың ірік­теу кезеңінде өз мүмкіндік­тері­мізді толыққанды қолдана біл­ дік, лицензия үшін күресте Ұлы­ британия, Жапония, Франция ко­мандаларын артта қалдырдық. Медаль алуға мүмкіндік болды, бірақ біз үшін жүгіріс әуел бас­ тан сәтсіз басталды. 32 айналым бойы біз үшінші орында келе жаттық, кейін қарсы тұруға күш жетпеді. Біздің қарсыластары­ мыз мықты командалар екен, жүгірістің алғашқы минутынанақ аса жоғары жылдамдық пен тартысты жарыс болатындығын түсіндік, – деді өз сөзінде Мә­ діғали Қарсыбеков. Спортшы Айдар Бекжанов облыс әкімінің жас шорт-трек­шілерді жылы шыраймен қа­был­ дағандығы спортшылар үшін аса маңызды екендігін атап өтті.

– Олимпиада финалынан ке­ йін медаль алмағанымыз үшін бі­раз сынға ұшырадық. Бір жыл бойы тынбастан тер төгіп, олим­пиадаға дайындалдық, нәти­ же­сінде әлемнің ең мықты бес командасының қатарынан ойып тұрып орын алып, финалда өз өнерімізді барынша көрсеттік. Біз қол жеткізген жетістік – Қа­ зақстанда шорт-тректің жаңа деңгейге көтерілгендігінің дәле­ лі. Облыс басшысы Нұрлан Ас­қар­ұлына бізге көрсеткен қол­ дауы үшін ризамыз, – деді Айдар Бекжанов. М.Қарсыбековтің сөзінше, Ин­­на Симонова мен Нұрберген Жұ­мағазиев Монреальда өтетін әлем чемпионатында өнер көр­ сетпек.

Галина САМОЙЛОВА Суретті түсірген Александр КУПРИЕНКО

ҚОҒАМ oral_oniri@inbox.ru

Бейсенбі, 27 ақпан 2014 жыл

Индикаторларды жақсарту – Сейсенбіде ҚР Премьер-министрі Серік Ахметовтің төрағалығымен өткен Үкімет отырысында Дүниежүзілік банктің «Doing Business» рейтингінде Қазақстан ин­

заман талабы

дикаторларын жақсарту жұмыстары талқыланды. Селекторлық жүйеде өткен жиынға облыс әкімі Нұрлан Ноғаев қатысты.

Сәкен ӘБІЛХАЛЫҚОВ, «Орал өңірі»

Ж

иында алғаш болып баяндама жасаған ҚР Өңірлік даму минис­ трі Болат Жәмішев қазіргі кезде аталған жұмыстарды жүзеге асы­ ру үшін биылғы жылға арналған кешенді жоспарды ұсынды. Осы рейтинг аясындағы жұмыс­тың негізгі мақсаты – индикатор­ лардың ұстанымдарын жақсарту ғана емес, сонымен қатар қол­да­ ныстағы әкімшілік кедергілерді

анықтау мен талдау және олар­ ды жою үшін қажетті шаралар­ды қабылдау. Соған орай 19 нор­ мативтік-құқықтық акті бойын­ша тізім қалыптастырылып, оның ая­сында бес кодекске, үш заңға, он бір заңға қосымша актілерге өзгерістер енгізілу көзделуде. Осы өзгерістер қабылданған жағ­­дайда экологиялық, санитарлықэпидемиологиялық, энерге­тика­ лық, өндірістік қауіпсіздік сала­ сында кейбір процедураларды же­ңілдетуге мүмкіндік туады. «Рейтингте 189 мемлекеттің ара­сын­да Қазақстан 50-орын­да тұр,

– деді министр. – Осы жоғары позицияға қарамастан, «Халық­ аралық сауда», «Құрылысқа рұқ­сат беру», «Энергиямен қамта­ масыз ету жүйесіне қосылу», «Не­сие алу» индикаторлары тұрғы­ сында көрсеткіштер әлі де тө­ мен. Министрлік өз кезегінде құ­рылысқа рұқсат алу үдерісін айтарлықтай жеңілдетуді көздеп отыр. Яғни ғимаратты сәулеттік жоспарлау мен техникалық жағ­ дайларды алу мерзімі 30-40 күн­ нен 5-7 күнге дейін қысқармақ. Осы шаралар құрылысқа рұқсат алу бойынша «Doing Business» рей­тингінде Қазақстанды 20-30 позицияға жоғарылатуға мүм­кін­ дік береді». Өз кезегінде сөз алған ҚР Эко­ номика және бюджеттік жоспар­

лау министрі Ерболат Досаев банк рейтингісіне тоқталды.

– Экспорт пен импорт уақы­ тын қысқарту мақсатында осы ба­ ғыттағы рәсімдерді жүзеге асыру кезінде электрондық құжаттар мен мәліметтерді электрондық ке­дендік декларациялауды және пайдалануды енгізу бойынша нор­маларды заңнамалық дең­гейде бекітуге байланысты іс-шаралар кешенін ұсынудамыз. Дүниежүзі­ лік банк есебінде экспортқа 10 құ­жат, ал импортқа 12 құжат та­ лап етіледі. Ал жоғарыдағыдай аталған шаралардың нәтижесін­де экспортқа арналған құжаттар са­ нын 8-ге дейін, ал импортқа ар­­налған құжаттар санын тиісінше 10-ға дейін қысқартуға мүм­кін­ діктер туындайды, – дейді ол.

Сейсенбі күні «Қазақстан-Орал» телеарнасында облыстық білім басқармасының басшысы Айгүл Мыңбаеваның қатысуымен тікелей эфирдегі баспасөз мәслихаты өтті. Онда басқарма бас­ шысы өңіріміздегі білім саласының

3

Еріктілерге арналған тренинг Таяуда «Нұр Отан» пар­ тиясының облыстық филиа­ лында «Жас Отан» жастар қанаты облыстық филиалы «Еріктілер мектебі» жобасы аясында тренинг өткізді. Тренингке «Жас ұрпақ» жас­өспірімдердің әлеуметтік даму орталығы қызметкерлері мен «Еріктілер мектебіне» қабылданған жастар қатысты. Бес бөлімнен тұратын тренинг­ те қатысушылар өз бойын­да­ғы көшбасшылық, ұжымдасып жұ­мыс жасау қабілетін көр­­се­туге тырысты. Ұйым­дас­ты­ рушылардың айтуынша, бұл шараның мақсаты – еріктілер арқылы түрлі қоғамдық, сая­ си, әлеуметтік жастар жоба­ сын сапалы іске асыру, «Жас Отан» жастар қанатының ішкі активін қалыптастыру. Бүгін­ де «Еріктілер мектебінде» 75ке жуық жас бар. Бұған дейін ерік­ті жастар «Ардагерлерді ардақтайық», «Жастар ауылға», «STOP қылмыс» шараларына атсалысқан.

– «Болашақта «EXPO-2017» халықаралық көрмесіне ерік­ тілерді дайындау жұмыста­рын бастаймыз. Ол кезде ерікті­ лерге ағылшын тілін үйретіп, Қазақстан тарихын оқытамыз. Осылайша коммуникативті бі­ лікті де білімді белсенді жас­тар елімізді танытуға үлес қо­сады, – дейді «Жас Отан» жас­тар қанаты облыстық фи­ лиалының атқарушы хатшы­сы Дархан Қадырәлиев.

бүгінгі жай-күйі, соңғы кездері атқарылған істер, жетістіктері мен келешек жоспарлары жайлы баяндама жа­ сап, журналистердің сұрақтарына жауап

ҰБТ-ға өзгеріс енбейді

берді.

Нұртас НАБИОЛЛАҰЛЫ, «Орал өңірі»

Б

аяндамадан белгілі бол­ ғанындай, өткен жы­лы облысымыздағы бі­лім беру саласына бөлінген бюд­ жет қаржысы 37,9 миллиард тең­ге болып, облыс бюджетінің 32 пайызын құраған. Орал қала­сын­да «Балапан» бағдарламасын іске асыру бағытында шетел ин­ вестициясы есебінен жаңадан 350 орындық бөбекжай ашылған. Сондай-ақ Орал және Ақсай қа­ лаларында 100 орындық мек­ тепке дейінгі екі жеке ұйым іске қосылған. Үш ауысымды және апатты жағдайдағы мектептерде оқытуды жою мақсатында Жә­ нібек, Ақжайық аудандарының Қа­мысты, Сайқұдық ауылдарын­да және Орал қаласында жаңа­дан салынған мектеп ғимарат­та­ры пайдалануға берілген. 29

жалпы білім беретін мектеп хи­мия кабинеттерімен жабдықтал­са, Шың­ғырлау ауданында жаңа­ дан саз мектебінің ғимараты са­ лынып, қолданысқа берілген. 23 бі­­лім беру нысандарына жергілік­ ті және республикалық бюджет қаражаты есебінен күрделі жөн­ деу жұмыстары жүргізіліпті.

2013-2014 оқу жылы бойын­ша 407 мемлекеттік күндізгі жал­ пы білім беретін мектепте 87 013 оқушы білім алуда. Оның ішінде 375 мектепте оқушыларға ыстық тамақ беру ұйымдастырылған. Өткен оқу жылында ұлттық бірыңғай тестілеуге қатысқан түлектердің республикалық ор­ таша балы 74,5-ті құраса, біздің облыста бұл көрсеткіш 78,15 болды. Өңіріміздегі «Алтын бел­ гіге» үміткерлердің 44,02 пайы­ зы өз білімдерін ақтап шыққан. Облыстағы барлық мектеп ға­ ламтормен қамтылған. Оның 40 пайызы кең жолақты ғаламтор же­лісін пайдалануда. Елімізде бі­лім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасын іске асыру шең­ берінде 2013 жылдан бастап бі­-

лім беру мекемелеріне «e-lear­ ning» электрондық оқыту жүйе­ сі енгізілуде. Аталған жобамен облыстың 44 мектебі қамтылса, оның 27-сі ауылдық, 17-сі қала­лық мектептер. 2015 жылдың ая­ғына қарай білім беру ұйым­да­ рының 50 пайыздан астамы «elearning» электрондық оқыту жүйесімен қамтылмақ. Кадрлармен қамту бағытында жүргізілген жұмыстарға қара­ мастан, ауылдық мектептерде 83 педагогикалық қызметкерге қажеттілік туындап отыр. Әсіресе, математика, қазақ мектебінде орыс тілі, бастауыш сынып мұ­ға­ лімдері, физика, музыка, психо­ логия бағытындағы мамандарға мұқтаждық байқалады. Баспасөз мәслихатында БАҚ өкілдерінің қызығушылығын та­нытқан сұрақтардың бағыты биыл­ғы ҰБТ-ға енгізілетін өзге­ рістер, өткен жексенбіде «Хабар» телеарнасындағы «Жеті күн» бағ­ дарламасының сынына іліккен Орал қаласындағы білім беру ғимараттары жайында болды. Айгүл Әділгерейқызы алдағы ҰБТ-ның өткізілу форматына еш

өзгеріс енгізілмейтінін айтты. Ал 23 ақпан күні «Хабар» арна­сында эфирге шыққан «Же­ті күн» бағдарламасында­­ғы біз­дің об­лыс­қа қатысты репортаж­дың қала­­лық әкім­­дік пен облыстық білім басқар­ма­сы­ның бірлесуі­мен ар­ найы да­йындалғанын жеткізді.

– Ұйымдастырылған репор­ таждың басты мақсаты – білім саласындағы қалыптасқан про­ блемалық ахуалды ашық көрсе­те отырып, оның біздің облыс­ та белсенді жүзеге асырылатын мемлекеттік бағдарламалардың ая­сында шешімін табатынына көп­­тің назарын аудару болды. Бү­ гінгі таңда республикалық және жергілікті бюджет есебінен №6 «Шолпан» балабақшасы мен №7 орта мектепті күрделі жөндеуге сәйкесінше 46 және 314 мил­ лион теңге бөлінді. Ал Деркүл ауы­лындағы №12 мектептің жо­балық-сметалық құжаттары да­ йын. Бұл бағытта белсенді жұмыс жасалуда, – деді облыстық білім басқармасының басшысы Айгүл Мыңбаева. Суреттерді түсірген Темірболат ТОҚМАМБЕТОВ

Қола жүлдемен оралды Таяуда Самара облысы­ ның Сызрань қаласында жас­ өс­пірімдер арасында индорхоккейден өткен жарыста батысқазақстандықтар жақ­ сы ойын өрнегін көрсетті. Аталмыш шаһардың ашық кубогіне 1999-2001 жылда­ ры туыл­ған және кіші қыздар мен ер ба­лалар қатысты. Оған Ресейдің бі­раз губер­ниясы мен бірқатар автономия­лы рес­­публика­ларынан жас спорт­шы­лар келді. Ал еліміз­дің на­ мысын Орал қаласын­дағы №1 БЖСМ тәрбиеленушілері (бапкерлері В.Шаймарданова, Ғ.Байсарина, О.Шевелева) қор­ ғады. Нәтижесінде 10 команда­ның арасынан батысқазақстан­ дық ұлдар мен қыз­дардың ко­мандалары қола жүлдегер болып танылды. С.Қайрашева мен В.Ляпина «Үз­дік ойыншы» аталымын иеленді. Енді олар наурыз айында Тал­дықорған­ да өтетін ел чемпионатына қатыспақ.

Өз тілшілеріміз

4

ауыл-аймақ Бейсенбі, 27 ақпан 2014 жыл

oral_oniri@inbox.ru

«Мол қарпып қалайыншы» деген жараспайды Долларға шаққанда теңге бағамының түзетілуіне ең басын­ да жұртымыз үрке қарағанмен, еліміздегі мұндай шешім аяқ ас­ тынан болмағанына, әлемдік эко­ номикадағы жай-күй ескеріліп, әлденеше ай талдаулар, салыс­ тырулар жүргізіліп келгеніне көздері жетіп отыр. Айталық, эк­ спорт ауқымы төмендеп, импорт көлемінің артуы, бізге теңгенің бағамын одан әрі орынсыз қор­ ғауға болмайтынын, қарап отыра берсек, жинақталған қорымызды сарқып алуға апаратынын айқын көрсетті. Халқымыз мұны да жақсы ұғын­ды. Сондай-ақ бұрында да теңге бағамы екі рет төмендегенде одан эконо­микамыз ұтыла қойма­ ға­ны да мәлім. Қайта ұтысқа шық­ тық. Елімізде әрдайым ықтимал қиындықтарға қарсы барынша амал алынып келе жатқаны мәлім.

– Өткен жылдарға қайырылып қарасақ, - дейді Ақжайық ауда­ ны әкімінің орынбасары Асқар Әбуғалиев, - біздің әлеуметке ба­ғадағы секірістер пәлендей жа­ңалық емес десем, артық айт­ қандық болмас, «Бұл дүниеде ештеңеге таңдануға болмайды» деген ежелгі құлаққағыс та бар ғой. Небір қиын кезеңдерден өт­ кен ағайынның бәрінен бұрын тұрақтылығымызды, ын­ты­мақ­ты­ ғымызды бағалап, сабыр сақтауы, барды қадірлей білуі бұл жолы да ауадай қажет. Елбасы­мыз Н.Ә.Назарбаев­тың экономика өсімін 6-7% деңгейде ұстап тұру үшін резервтерді шұғыл іске қо­ суы, халықты әлеуметтік қолдау­ дың кешенді шараларын қабыл­

дауы, азаматтар еңбекақылары­на үс­те­ме қосылуы - осының бәрі бе­рекеміздің дәйектілігін дәлел­ дейді. Сөйтіп, бұл таңда ұлттық валю­ тамызды нығайту жөнінде бүкіл қам-қарекет инвестицияның өсуі­ не, импорттық тауарлардың ек­ пінін басып, отандық өнімдердің ішкі рыноктағы бәсекелестігін арттырады, ІЖӨ-ні өсіреді. Осы жерде барлық тұрғын жақсы біле­ тін мысал келтіре кетсек, рубль ба­ғамының құлдырауынан ресей­ лік кәсіпкерлер етті бізге әкеле бастағаны мәлім. Енді біз үшін ішкі рынокта да, экспортқа шы­ға­ ру­да да бағамыз ұтымды бол­­мақ. Елі­міз­дің барлық өнім өндіру­ші­ лері өз орнын нақтылап алуға зор мүмкіндік туындап отыр. Бағамдағы түзетулер тұтыну бағасының индексіне әсер етпей қоймайтыны да жамағатқа жақсы аян. Бірақ соны «инфляциялық әлдебір дүбір» деп санайтындар да кездесіп қалуда. Дейтұрған­ мен көп жағдайда саудагер аға­ йындар қазіргі өтпелі кезеңге түсіністікпен қарап келеді. Біздің ауданымызда да тиісті жұмыс то­ бы іс-қимыл үстінде. Соның арқа­ сын­да күнделікті тұтынуға қажетті азық-түлік бағаларының еселеп қымбаттауына жол берілмей отыр. Әрине, баға «қозғалыссыз» қалды десек, бұл шындық бол­ маған болар еді. Қазіргі кез­ де картоп, қырыққабат, сәбіз, пияз секілді көкөніс бағасы 5-6 пайызға көтерілді. Әрине, мұны де­вальвацияға қатыссыз қым­ баттау десек, соншама қате ме?

Қыс кезінде көкөністі сақтау да қымбатшылық туғызады. Ауыл дүкендеріндегі баға­ға келсек, бір қиырда жатқан, елді мекендері көптеу Алғабаста мә­ се­лен, күріш – 180, картоп – 135, сә­біз – 120, алма – 260 теңге, Жа­ йық­тың сол жағалауындағы Есен­сай­да бұлар тиісінше 190, 145, 125, 275 теңге. Аудан орталығында нанның бағасы (өткен сейсенбідегі мәлі­ мет) барлық дүкенде 55-60 теңге­ ден (сортына қарай) асқан жоқ. Секер 160, күріш 170, жұмыртқа бір данасы 16-18, сұйықмай 2 литр­ лігі 450, сарымай 1 кг 400-520, шай 250 гр 400, картоп 130, сәбіз 80, ал­ма 230, қырыққабат 80, сүт 6 па­йыз­ды­ғы 230 теңге көлемінде сатылуда. Осы тағам түрлерінің кейбірі бұрынғыдан 5-10 теңгеге артқаны байқалады. Ал «Бұлақ», «Нұрсая» азық-түлік дүкендерін­де тағам құндарында көп өзгеріс жоқ. Әрине, көршілес елдерден келетін азық-түлік құны өсіп жат­ са, оны көп шектей алмайсың ғой. Тасымалдау бар, тапсыруы бар, жеткізуі бар. Сондай-ақ «Қант болмай қалады» деген алыпқашпа әңгіменің тарауы мұң екен, қап­ шық-қапшық секер алып, тапшы­лықты өзіміз қолдан туғызып отыруымыз да жөн емес. Осы бір теңгенің бағамындағы өзге­ рісті пайдаланып «Мол қарпып қалайыншы» деген ой да отандас­ тарымызға жараспайды. Қалың жұрттың айтып жүргені де сол.

Бекем БЕКҰЛЫ, Ақжайық ауданы

Қалтасын қампайтқысы Зеленов ауданы об­ лыс орталығына жақын орналасқандықтан болар, дүкен сөрелеріндегі азықтүлік бағасы тез құбылуда. Арнайы ұйымдастырылған на­ сихат тобы бұған дейін барлық 22 округті аралап, тұрғындарға теңге теңгеріміне қатысты тү­ сіндірме жұмыстарын жүргізген болатын. Құрамына аудан әкімі, «Нұр Отан» партиясы аудандық филиалы төрағасының орын­ басары, мәслихат депутаттары, кәсіпкерлік және ауыл шаруа­ шылығы бөлімі мамандары, ар­ дагерлер кеңесі мүшелері енген комиссия сауда орталықтары мен азық-түлік дүкендерін аралап, тауар құнын бағамдады. Қаржы саласындағы өзгерісті өз пайда­ сына жаратып, азық-түлік құнын жөнсіз көтерушілердің жолын кесу мақсатында құрылған ар­ найы комиссия округтерде бо­ лып жағдайды үнемі бақылауда. Сондай-ақ облыс орталығынан көтерме саудадағы азық-түлік бағасының күнделікті көрсеткішін алу арқылы әр дүкенге жеткізілген тауар құны сарапталуда.

келгендер де бар

Күн сайын қадағалайды Аудан орталығындағы сауда орындарында ең маңызды саналатын азық-түлік тауарларының бағасы: 50 келілік жоғары сортты ұнның 1 қабы 4200-4400 теңге, нан 50-75 теңге, қанттың келісі 160-180, картоп 130-160, пияз 120 теңге, жұмыртқаның бір данасы 25 теңге, шәйдің 250 грамдық бір қорабы 400-450 теңге, сүттің бір литрі 200-220 теңге, алманың келісі 250-260 теңгеден. Негізсіз баға көтерілуіне жол бермеу мақсатында аудандық штаб баға өзгерісін жіті бақы­ лауға ал­ды. Штабқа кіретін ау­ дан­дық кәсіпкерлік, ауыл шар­ уашы­лығы және ветеринария бө­­лімі ма­мандарының айтуын­ ша, штаб мүшелері сауда орын­ дарында, аудан кәсіпкерлері мен өнім өндірушілер арасында болып, бағаның көтерілмеуін қамтамасыз ету бағытында күн сайын бақылау жұмыстарын жүр­гізсе, тиісті мемлекеттік ор­ган­дар баға қозғалысына сай мониторинг және түсінік жұ­

мыстарын атқаруда. Дегенмен сауда орындарында бағаның өсуі байқалады. Қанттың 1 келісі бұдан бұрынырақ 150 теңге болған болса, енді бұл баға 2030 теңгеге көтеріліп, 170-180 теңгеден сатылуда. Жалпы ал­ ғанда, тұтынатын азық-түлік та­ уарларының біразының құны 20-30 теңгеге қымбаттаған. Оның себебін дүкен иелері қала­да­ғы бағаның өсуінен деп отыр.

Ерболат РАЙСОВ, Қаратөбе ауданы

Өсу байқалмайды Жәнібекте тұрмысқа ең қажетті деп есептелетін нан, ұн, тұз, макарон өнімдері, қант, шай, май және дәрідәрмектердің бағалары анықталып, сарапталды.

Алғашқы тексеру барысында баға бағамы тұрақты бол­ға­ны­­мен, теңге теңгерімін сылтаура­тып қалта қампайтып алмақ бол­ған­ дар да табылды. Азық-түлік баға­сын қадағалайтын арнайы ко­ миссияның құрылғанынан ха­бар­ дар тұрғындар лезде телефон ша­лып, кей дүкендерде қымбат­­тау­ шылық орын алғандығын айт­қан. Аталмыш дүкендерде жүргі­зіл­ ген тексерулер нәтижесінде кей тауарлардың құны жазылмаған­ дығы, қаладан жеткізілген та­уар­ дың сәйкес құжаттарында мерзім­ нің көрсетілмеуі, сәйкес мө­рі­нің болмауы сынды біраз қисын­сыз әрекеттер әшкереленіп, қожа­

йындарына қатаң ескерту берілді. Аудан әкімі Кәрім Жақыпов өзі болған округтерде баға құнын үне­мі бағамдап, әр кездесу-жиын­ дарда жөнсіз қымбатшылыққа жол берілмейтіндігін, талапты орын­ дамаған кәсіп иелеріне қатаң ша­ ралар қолданылатынын ескерту­де. Қазір ауданда нан, күріш, құмшекер, шағу май, көкөніс, жарма, макарон, бау-бақша өнім­ дері се­кілді әлеуметтік себет құ­ рамына ене­тін азық-түлік бағасы тұрақталып, ор­тақ баға көрсеткі­ші қалыптасты.

Нұржан ДҮЗБАТЫР, Зеленов ауданы

Ауданда тауарлар бағасының негізсіз өсуіне жол бермеу мақсатында атқарылған іс-ша­ ра бойынша алаңдаушылық тудырмауға болатынына сенім мол. Мониторинг жүргізу ба­ рысында көз жеткені, азық-түлік өнімдерінің бағаларының өсуі байқалмайды. Мұның бір се­ бебін мамандар сауда жасаушы кәсіпкерлердің бірқатары тау­

арды көршілес Ресейден тасы­ малдауымен байланыстырады. Сондай-ақ аудан әкімі Мұрат Мұқаев та мониторинг тура­сын­­ да күнделікті ақпарат­тан құ­лағ­дар болып, тікелей өз ба­ қылауына алып отыр.

Ахмедияр ҚУАНҰЛЫ, Жәнібек ауданы

дала-қала oral_oniri@inbox.ru

Бейсенбі, 27 ақпан 2014 жыл

Дүрлігу басылған сыңайлы Теңге бағамы өзгерген алғашқы күні Ақсайда ең ал­ дымен азық-түлік бағалары құбылды. Астық, қант, мака­ рон өнімдері, картоп бағасы күрт шарықтап шыға келді. Ал араға екі апта салғанда бағаға қатысты жағдайды қазір тұрақты деуге келіп қалды. Аудандық әкімдіктен құрылған арнайы комиссияның базарларға, сауда нүктелеріне өткізген тұрақты рейдтерінің арқасында бағаны баяғы қалпына келтірмегенмен, олардың өсуін тежеп ұстап тұруға мүмкіндік туды. Бөрлі ауданы әкімінің орынба­ сары Жаңабай Қаналин басқара­ тын комиссия қаланың үш базары мен ірі сауда орындарындағы та­ уар бағамдарына күн сайын мо­ ниторинг жүргізіп отыруға шешім қабылдап, қауырт қимылдады. Аталмыш комиссия, әсіресе, әлеу­ меттік маңызы зор, халық күн­ делікті тұтынатын жиырма түрлі тауарға (астық, қант, өсімдік майы, сарымай, макарон түрлеріне және т.б.) бағаның сол күйінде тұруы­ на ерекше көңіл бөлуде. Бағасы өспеуі тиіс азық-түліктердің тізімі

Жаңақала ауданы әкімдігіндегі тауар­ лар бағасының негіз­

саудагерлер мен кәсіпкерлерге үлестіріліп берілген. Девальвацияның алғашқы кез­­дерінде қант, астық, өсімдік ма­йы бағаларына қатысты тосын жағ­­дай қалыптасқанын да айта кет­кен жөн. Мысалы, «Таир» база­ рында (бұл әкімдікте бағаға қа­ тыс­ты жиын өткеннен кейінгі екін­ші күн еді) қаптағы астықтар ізім-қайым болды да тек 5-10 келі­лік дорбадағы астық тұрды. Ал бұ­ған дейін астық пен қантты бөл­шек­теп немесе көтере сатып келген нүктелер тарс жабылып,

бұрынғы бағаларын көрсетпей, қа­ғазбен желімдеп тастады. «Бәй­ терек» дүкенінде бұрын құны 150 теңгеден аспаған қант 170 теңгеге жетті. «Жібек жолы» сауда үйінде ол бірден 200 теңгеге бір-ақ секір­ ді. «Рахат» базарында баға 10-20 теңгенің төңірегінде құбылды да, аса бір қымбаттай қойған жоқ. Мысалы, әр келісі 100-110 теңге болған картоп 120-130 теңгенің маңайына барды. Қызанақ пен қияр (сатушылар Самарадан әке­лінді деп сендіріп, әр келісін 850 тең­ геден сатқан көкөністерді айтпа­ ғанда) орташа бағасы 500 теңгені құрады. Ұсақ дүкендер мен сауда нүктелерінде баға өсуі кәдімгі­дей болып, 20 пайызға қымбаттады. Бағаны тұрақтандыру жөнінде­гі комиссия бүгінде сауда нүкте­лері мен базарларды жиі аралап тұр. Әу баста олар базарларды күніне екі дүркін тексергендерін айта кет­ кен жөн. Соның арқасында баға­ ны барынша бұғалықтамаған­мен, тәр­тіп орнатуға мүмкін болды.

және оны тұрақтандыру жөніндегі жұмыс тобы қалыпты жұмыс жүргізіп отыр.

Бақылау барысында арыз бо­ йынша тексерілген «Айлана», «Сабен», Т.Байкенов дүкенде­ рін­де бағаның негізсіз қымбат­-

тауы анықталған жоқ. Әкелінген та­уарға 15 пайыз ғана қо­ сылғаны белгілі болды. Жаңақазан, Жаңажол ауыл­

Баға бір қалыпты Аудан әкімі Абат Шыныбеков сенбі күні аудан орталығындағы сауда орындарын аралап, азықтүлік бағасының жайына қанықты.

Аудан әкімінің орынбаса­ ры Т.Төреғалиев, аудандық кә­ сіп­керлік, ауыл шаруашылығы жә­не ветеринария бөлімі, жұ­­ мыс­пен қамту және әлеу­меттік бағ­дарламалар бөлі­мі, са­ни­ тар­лық қадағалау бас­қар­ма­сы, са­лық басқармасы басшылары бір­ле­сіп, аудан халқын азық-тү­ лік­пен қамтамасыз етіп, сұраны­ сын қанағаттандырып отыр­ ған «Өркен», «Асар», «Диана»,

Есен СУШИЕВ, Ақсай қаласы, Бөрлі ауданы

Жұмыс тобы қалғымайды

сіз өсуіне жол бермеу

Аталған жұмыс тобы сауда орындарында болып, негізгі та­ мақ түрлерін негізсіз қымбаттат­ пау жөнінде түсінік жұмыста­ рын жүргізді. Аудандық газетте, барлық сауда нүктелерінде баға негізсіз қымбаттаған жағдай­да хабар етілер телефондар жа­зы­ лып, ілінді. Жұмысшы тобына келіп тү­се­тін дабылдар да жоқ емес. Жұма күн­гі жұмысшы тобы отырысын­ да ке­ліп түскен хабарламалар талқыла­нып, шұғыл ба­қылау жүр­ гізілді.

Де­генмен шағынаудандардағы барлық сауда нүктелерін бірін қалдырмай күн сайын тексеріп шығу қиын болып тұрғанын жа­ сыруға болмайды. Кәсіпкерлік бөлімнің басшы­ сы міндетін атқарушы Нұрлан Ғазиевтің «Алғашқы күндері ха­ лықтың азық-түлікті сатып алуда дүрбелең туғызып, бәрін бір­дей көп мөлшерде көтере са­тып ал­ғаны қиын болды. Ол пай­да­ күнем, ақша десе бәрін ұмы­татын саудагерлердің құл­қынын аша түс­ті. Бағалары көр­сетілмеген та­ уар­­ларын көбірек сатып қалу­ға ты­рысқан ондайлар бар. Ақ­сай­ лық­тар босқа дүрлікпей, пай­да­ кү­нем­дердің қалтасын қа­лың­­дат­ пай, тауар­ларды мөл­шер­ден тыс ал­мағандары жөн» деуінде үлкен мән жатқандай. Дегенмен соңғы келіп түскен хабарларға қарағанда, Ақсайда­ ғы халықтың бағаға байланысты дүрлігуі бәсеңдеген сыңайлы.

«Аққу», «24 сағат», «Қалқаман», «Круп­ская», «Жолаушы», «Азықтүлік» дүкендеріндегі ба­ға­лар­ ды бағамдады. Бағаны үне­мі ба­қылауда ұстап, негізсіз өсір-­ меу­ді аудан басшысы қадап тапсыр­ды. Сондай-ақ «Талап», «Айбо­лит» дәріханалары халық сау­лы­ғы үшін маңызды дәрідәр­мек­тің құнын көтермеген. Ел-жұрт ең көп бас сұға­тын «Өркен» дүкенінде сүт та­ғам­

дары мен шемекі май бағасы өспеген болса, макарон өнімде­ рі қайтадан бұрынғы ба­ғасына түскен. «Асар» дүкені әлі де болса, бұрынғы бағамен сау­да жасап тұрғанын айтады. Қант 160, екінші нан саналатын кар­топ 120 теңгеден халыққа са­ты­ лу­да. «Қалқаманда» картоп 130, күріш 160, «Азық-түлік» дүкенін­ де алма 200, картоп 125, «24 са­ ғат» дүкенінде картоптың келісі 130, күріштің келісі 150-ден ха­ лыққа ұсынылуда. Нан бағасы қай дүкенде де бір қалыпты, орал­дық жоғарғы сортты нан 65, «Сы­рым нан» наубайханасы­ ның І сортты наны 60 теңгеден сат­тыққа шығарылуда.

дық округтерінен түскен ша­ғым­ дар бойынша да шұғыл анық­­­тап, жұмыстану округ әкімдеріне тап­ сырылды.

- Жедел жұмыс тобы бекітіл­ ген 33 тауар бағаларына күніне екі рет бақылау жүргізіп отыра­ ды. 11 ақпаннан бері 4 рет жұ­ мыс тобының отырысы өтіп, түс­ кен шағымдар қаралды. Жедел желілер жұмыс жасап тұр. Әзір­ ге бағаны негізсіз қымбаттатуға жол бергеніміз жоқ. Базар баға­сы бақылануда, - дейді аудан әкімінің орынбасары, жедел жұ­­ мыс тобының басшысы Б.Са­ма­ тов. Тоқ етерін айтқанда, жөнсіз қымбаттауға жол бермеуге жұ­ мыстанатын жұмыс тобы қал­ғы­ майды.

Өмірзақ АҚБАСОВ, Жаңақала ауданы

Теңгенің құнсыздануына бай­ ланысты облыста және ауданда негізгі азық-түлік тауарлары мен қызметтер бағасының жасанды өсуін тежеу мақсатында жедел жағдайда мониторинг жасайтын штаб құрылып, бағаны тұрақты бақылауда ұстап отыр. Халықтың бірінші кезекте тұтынатын тауар­ лары мен азық-түліктің бағасын көтермеу – басты мақсат. «Аудан­ да азық-түлік бағасы бір қалып­ ты. Бағаны өсірмей, халықтың қамын ойлап, бір жағадан бас, бір жеңнен қол шығарып, бірле­ сіп жұмыстанайық» деді аудан әкімі А.Шыныбеков кәсіпкерлер­мен кездескен сәтінде.

Шынар МОЛДАНИЯЗОВА, Сырым ауданы

5

Тың деректерімен бағалы Өткен аптада Жұбан Молдағалиев атындағы Батыс Қазақстан облыстық әмбебап ғылыми кітапха­ нада тарихи-танымдық «DANA. kaz» жаңа басылымының таныстыры­ лымы өтті.

2012 жылдың желтоқсан айы­ нан бастап шыға бастаған «DANA. kaz» журналы­ның оқырмандары бүгінде артып келеді. Бұл басы­ лымның ерекшелігі ешқашан бас­пасөз бетін көрмеген тың де­ рек­терімен бағалы. Көпшілік кө­ кейі­­нен шығып, елінің намысын қорға­ған талай жүректі батыр­ лар­дың, дана билердің, халқына қызмет еткен әулиелердің кесе­ нелерін тауып, құлпытастардың кілтін ашып, қа­зақ жастарының шет елдерден ал­ған білімдері жайлы баяндайтын заман тала­­ бына сай туында­ған журнал. Осындай басылым­ды ке­ңі­нен та­ныс­ты­ру мақсатын­да «Жайық Пресс» ЖШС-ның бас ди­ректоры Жантас Са­фул­лин, «DANA.kaz» журналының бас ре­дакторы Қаз­ бек Қабжанов, БҚМУ-дың профес­ соры Серік­қали Ша­ра­­ба­сов пен тарих ғылымда­ры­ның канди­даты Жәнібек Ис­мурзин студент­тер­ мен кездесу өткізіп, басы­лым­ның бұдан әрі қарай халыққа қыз­мет атқа­ра­тынды­ғын жеткізді. Шара барысында журналға қатыс­ты бей­нероликтер көрсетіліп, студент­ тер өздерінің өлеңдерін оқы­ды.

Ғаламтор қызметі 19,7 пайызға көбейді Өңірде биылғы қаңтарда 171,9 млн. теңгенің ғаламтор қызметі көрсетілді. Облыстық статистика департа­ ментінен хабарлағанындай, бұл 2013 жылғы осы айдағыдан 19,7 пайызға артық. Соның ішінде тұрғындарға 107,9 млн. теңгенің ғаламтор қызметі көрсетілді, бұл да 7,4 па­йызға көп. Облыста ғаламтор абонент­ терінің саны 44,5 мыңға жет­ се, соның ішінде 42,9 мыңы кең жолақты ғаламторды пайдалана­ ды. Өңірде тіркелген ғаламтор абоненттерінің саны 100 тұр­ғын­­­­­ға шаққанда, 7 адамнан келеді.

6

жаңғырық Бейсенбі, 27 ақпан 2014 жыл

Курскіден келген медаль Жақында Қазталов ауданындағы Жалпақтал ауылының тұрғыны, Ұлы Отан соғысының ардагері Жұмат Сәрсембиев атамызға Курск облысының губернаторы А. Михайловтың қолы қойылған «Курск қаласының азат етілгеніне 70 жыл» мерекелік медалі табыс етілді.

Медальді атамызға аудан әкі­мі Нұрлан Бекқайыр салта­ натты түрде тапсырды. Ерлік еш уақытта ұмытыл­май­ды деген осы. Алыста қал­ған майдан даласының жаңғы­ ры­ғындай болып жеткен ме­ дальді алған қарт жауынгер егемен еліміздің жас ұрпағы соғыс деген сөзді ес­тімей өссін деп тілек айтты.

Ақынға арналған кеш Жақында Қаратөбе ауданының Киров ауылындағы Б.Аманшин атындағы орта мектепте белгілі ақын Ақұштап Бақтыгерееваның 70 жылдық мерейтойына арналған «Ақ Жайықтың ақ шағаласы» атты поэзия кеші өтті.

5-11-сынып оқушыларының қа­тысуымен өткен кешті қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұға­лімі Лариса Қуанова ұйымдас­ тырды. Ақынның өмір жолы мен шығармашылық белестері тура­лы бейнероликпен бастал­ған әдемі кешті оқушылар әрі қа­рай өлеңмен өрнектеді. Ақын апала­рының мерейтойына ар­наған балалардың балғын өлеңдері де көрермен көңілі­нен шықты. Ақұштап Бақтыге­рееваның туын­дылары қойыл­ған көрмеде ақын туралы көп мәліметтер жинақ­талған.

«Ақжелкен» есігін айқара ашты Бүгінгі таңда әлеуметтік сала нысандарын жөндеуге ерекше көңіл бөлінуде.

Мемлекеттік «Жұмыспен қам­ту – 2020» бағдарламасының ІҮ ба­ғыты аясында қалпына кел­ті­рілген Теректі ауданы ор­талы­ғындағы «Ақжелкен» ба­лабақ­ша ғимараты – соның ай­қын бір дәлелі. Бұл ғимаратты Тілек Мах­метов жетекшілік ететін «Тас­қа­ла Транс-Газ» ЖШС ұжымы жөн­деуден өткізіп, жа­қында ғана пайдалануға тап­сырды. Іші-сырты мұнтаздай таза, жып-жылы ғи­маратта қа­зіргі уақытта 100 ба­ла тәрбие­ ленуде.

oral_oniri@inbox.ru

Негізсіз кінәлау кімге керек болды? «Хабар» телеарнасындағы «Жеті күн» бағдарламасында айтылған айыптауларға жауап 2014 жылдың 23 ақпан күні «Хабар» телеарнасындағы «Жеті күн» сараптамалық бағдарламасының «БӘСЕ» айдарында шолушы Ғалым Байтоқ Батыс Қазақстан облысының әкімдігін сынға алды. Атап айтқанда, ол өңір басшысы қоғамдағы қордаланған мәселелерді шешуге қауқарсыз, оның көлігін ұдайы жол полициясы қызметкерлері бастап жүреді, бұқаралық ақпарат құралдарына жабық деп айыптап, облыста Кеден одағы шеңберінде жұмыс жоқ, облыс қажетіне газ сатып алу үдерісі күрделі, жеке меншік ЖШС етті шеттен сатып алып отыр, инвесторлармен жұмыс жолға қойылмаған, облыста сыбайлас жемқорлық деңгейі өскен деген ауыр «айыптарды» да ел алдында жария етті. Шындыққа жанаспайтын, негізсіз әрі дәйек-дәлелсіз айыптауларға қарсы жауап ретінде облыс әкімінің баспасөз қызметі арнайы мәлімдеме жасады.

1. Ғалым Байтоқ айтқандай, облыс әкімі Нұрлан Ноғаевтың көлігін жиі-жиі жол полициясы көліктері бастап жүреді және ол үшін Орал қаласының көшеле­рі жабылады деген әңгіме шындыққа жанаспайды. ҚР Заңнамасына сәйкес, жол полициясы бастап жүретін көлік кортежінің нақты тізімі бар. Олар: заң тәртібімен арнайы қорғалатын мемлекеттік лауазымды тұлғалар отыратын көлік кортежі және ба­ лалар мінген көлік колоннасы. БҚО ІІД берген мәліметке сәйкес 2013 жылы мұндай 3 оқиға орын алды. Яғни 2013 жылдың науры­ зында ҚР Премьер-министрі Се­рік Ахметовтың, маусым айында Та­тарстан президенті Рустам Мин­ нихановтың және қараша айында Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың Жайық өңіріне сапары барысында жол полициясы қызметкерлері кор­ тежді бастап жүрді. Одан бөлек 2013 жылы жол полицейлері ба­ лалар мінген автоколонналардың қауіпсіздігін қамтамасыз етуге қатысты.

2. Ғалым Байтоқ «жергілікті жерлердегі шешілмеген мә­се­лелерге» өңір басшысын кінә­лай келе: «Әнекей, Жалпақ­ талдағы, Деркөлдегі, Кругло­ озерныйдағы, Подстепныйда­ғы және Желаевтағы халық шулап жатыр» дейді. Қазақстан Республикасындағы әкімшілік-аумақтық бөлінісі заң­ дылығына сай, елді мекендерді бір тәртіпке келтіру жұмыстарын жүргізу үшін жергілікті атқару­шы органдар тарапынан «БӘСЕ» айдарында айтылған елді мекен­ дердің азаматтарының қатысуы­мен жиналыстар өтіп, онда түрлі пікірлер ортаға салынды. Және барлық ұсыныс-пікірлер одан арғы жұмыс барысында ескеріл­ ді. Күні бүгін Жалпақтал, Деркөл, Круглоозерный, Подстепный жә­не Желаев ауылдарына оң даму динамикасы тән, барлық мемле­ кеттік бағдарламалар жос­парға сәйкес жүзеге асырылуда.

3. Ғалым Байтоқ сондай-ақ өңір басшысын жабық деп негізсіз айыптап отыр. Облыс әкімі тағайындалғаннан кейін алғашқы бір жарым жылда халықпен тек виртуалды ке­ ңістікте кездесті деген оның әңгімесінің шындықпен үш қайнаса сорпасы қосылмайды.

Тағайындалған уақыттан бастап әкім облыстың барлық 12 ауда­ нын аралап шығып, ол жерлер­ дегі тұрғындармен кездесіп, аза­ маттарды қабылдау өткізді. Оған қоса мұндай кездесулерді өткізу дәстүрге айналғандығын, үш жыл­ дан бері өңір басшысы барлық аудандарда және Орал қаласын­ да өтетін аудан әкімдерінің жә­не қала әкімінің есептік кездесу­ леріне арнайы қатысатындығын атап өткен жөн. Сонымен қатар әкім ақсақалдармен, ардагер­лермен, түрлі сала жұмысшыла­ рымен, жоғары оқу-орындары­ның профессорлық-оқытушылық құрамымен ұдайы кездесіп оты­ рады. Облыс әкімі өзінің қызметі барысында облыс және қала хал­ қымен тұрақты жүздеседі, ұлттық, мемлекеттік және діни мереке­ лерге қатысады, БАҚ өкілдерімен байланысы газет және теледидар­ да кеңінен көрініс табуда.

4. Одан әрі былай делінген: «Ноғаев мырза Елбасына шетелге 300 тоннадан астам ет са­тылады деп баяндайды, ал мәжіліс депутаты Косарев жол­ дастың айтуы бойынша, ет қалбырын шығаратын белгілі кәсіпорын – «Кублей» ЖШС қалбырды польшалық немесе перуандық еттен даярлайды. Таңғаларлық кооперация емес пе?» Бұл ақпарат түбірімен негізсіз айтылған.

2013 жылдың қорытындысы бо­йынша республика бойынша 354 тонна ет экспортталған, со­ның ішінде Батыс Қазақстан об­лысы бойынша 300 тонна көле­ мінде. Батыс Қазақстан облысы­ нан ет шығаруға карантин өткен жылдың қазан айында ғана алын­ ды. 2014 жылы біздің облыстың ауыл шаруашылығы өнімдерін өндірушілер 3000 тонна ет өнді­ру­ді жоспарлап отыр. «Кублей» ЖШС компаниясы шетелдік әріптестерімен өнімде­ рін экспортқа шығару жөнінде меморандумға қол қоюы нәти­ жесінде өздерінің өнімдерін ТМД елдеріне шығаруды жолға қойды. Бүгінде кәсіпорын ет қалбырла­ рын өндіруде республика бойын­ ша алда келеді. Кәсіпорынның тұ­рақты жұмыс істеуі үшін ауысы­ мына 10 тонна ет өндіру үшін тоң­а­зытқышы бар мал сою цехының құрылысы жүргізілуде. Ол іске қосылғаннан кейін өндіріске жер­гілікті шикізат қолданылады.

5. «БӘСЕ» айдарында автор­ дың әкім «Кедендік одақты қы­зу қолдағанмен, әлеуметтік же­ лілерде берген комментария­ ларда ол тек өз облысы үшін емес, сонымен қатар еліміз үшін пайдасы аз деген ыңғай білдіреді» дегені де негізсіз. Мәселен, бүгінгі күні Батыс Қа­ зақстан облысының әкімдігі Ке­ден одағы елдерімен ынтымақта­са жұмыс істеуде. Облыстық ста­ тистика департаментінің мәліме­­ті бойынша, 2013 жылы Ресей жә­не Беларусь Республикаларымен сыртқы сауда 806,5 млн. АҚШ дол­ларын құрады. Бұл 2012 жылғы деңгейден 27,4 пайызға көп. Жұ­мыс одан әрі жалғасуда. Өткен жылы облыс әкімі РФ-ның көрші­ лес бес облысын аралап шықты (Самара, Саратов, Астрахан, Вол­ гоград және Орынбор). Онда екі елдің бизнес құрылымдары мен кәсіпорындарының өзара ынты­мақтастығы жөнінде меморандум­ ға қол қойылды. Мысалы, «WEST­ KAZINVEST - 2013» Бизнес-форум қорытындысы бойынша құны 25 млрд. теңге тұратын 12 меморан­ думға қол қойылды. Қазір бұл келісім ойдағыдай жүзеге асыры­ луда. Мұндай мысалдарды облыс өмірінен көптеп келтіруге болады.

6. Ғалым Байтоқ сонымен қатар өзінің сөзінде аймаққа инвестиция тартылмайды деп облыс басшысының атына не­гізсіз кінә артады. «Елбасы біз­дің министрлер мен әкімдерге ел үшін пайда әкелетін шетел­дік компаниялармен келіссөз­ дер жүргізуге бастама көтеру туралы талай рет айтты. Алайда Батыс Қазақстан облысы­ның әкімі нашар бітімгер ме немесе көктен жауын күте ме?»

2013 жылы Батыс Қазақстан облысы бойынша негізгі капитал­ға 193,1 млрд. теңге көлемінде инвестиция тартылды, бұл өткен жылмен салыстырғанда 14,1 па­ йызға өсті деген сөз. Соның ішінде шетелдік инвестиция 84,8 млрд. теңге құрады, 2012 жылғы көлем­ мен салыстырғанда 33,4 пайызға көп. Тек биылғы жыл басынан бері облысқа немістердің ARTES, KLOPPER THERM, түріктердің бе­ тон өндіретін ERAS компания­ла­рының өкілдері келді.

7. «Қарашығанақ кен орны мен жылына 2,5 млрд. текше метр газ өндіретін «Жайық» газөңдеу зауыты қол астында

болса да, Батыс Қазақстан облысы қажетті 600 млн. текше метр газды Ресейден бірнеше делдалдар арқылы қымбатқа сатып алады». Республикада газ тасымалдай­ тын жалғыз ұлттық оператор «ҚазТрансГаз» АҚ болып табыла­ ды. Облыс ішінде тұтынушыларға табиғи газды магистраль және бөлу желілері арқылы тасымал­ дау шығынымен жеткізетін «Қаз­ ТрансГазАймақ» АҚ. «Жайықмұнай» ЖШС өндіретін табиғи газға келсек, ол ұлттық оператор болып табылатын «Қаз­ТрансГаз» АҚ-ға өткізіледі. Ал Қа­рашығанақ кен орнында өнді­рі­ летін газ «ҚазРосГаз» ЖШС-мен Орынбор газ өңдеу зауытына өң­деуге жөнелтіледі, одан кейін өң­делген табиғи газ облысқа жет­кізіліп, өңірлік оператор «Қаз­ ТрансГазАймақ» АҚ арқылы тұты­ нушыларға жеткізіледі.

8. «Нұрлан Ноғаевтың бас­ шылығы кезінде жемқорлық­ тың жиілеуі, бұрынғы спорт функционері Мүсілім Оңдаға­ нов пен оның сыбайластарына қатысты іс облыстың тағы бір түйткіліне айналды. Жақында Жәнібек ауданы әкімінің орынбасары мен Зеленов ауданы­ның судьясын тұтқындау жа­ йының өзі неге тұрады?» Облыс әкімімен өз құзыры шеңберінде және өзге де мемле­ кеттік органдармен, лауазымды тұлғалармен бірге жемқорлық­пен күрес бойынша барлық тиіс­ті шаралар алынуда. Тергеліп жат­ қан мемлекеттік қызметкерлерге қатысты шешімді тек сот қана қа­ былдай алады. Батыс Қазақстан облысы бо­йын­ша жалпы қоғамдық-саяси жағ­дай тұрақты. Өзін және көрер­ мендерін, тыңдармандарын, оқыр­ мандарын сыйлайтын журналист эфирге біржақты материал бер­ мейтінін атап өткім келеді. БҚОда бірде-бір рет болмаған, бірақ облыс басшылығын тек әлеумет­тік желілердегі ақпараттарға сүй­е­не отырып, әрекетсіз отыр деп айыптайтын «БӘСЕ» айдары ав­ торының біліктілігіне қатысты көптеген сұрақтар туындайды. «Кәсіпкерлер шыбынша қырылып жатыр» деп сендіру де ақылға сый­ майды. Шамасы, автор былтыр тік ұшағы құлап, қаза тапқан белгілі кәсіпкер Владимир Волковты, со­ нымен қатар танымал кәсіпкер Виталий Каркуланың қастандық­ пен өлтірілуі оқиғаларын айтып отырған болар. Каркуланың үйіне жасалған шабуылдың мақсаты дү­ние-мүлікті, қымбат заттар мен ақшаны иемдену екені полиция­ мен анықталды. Осындай қайғы­лы жағдайларда облыс айтулы кәсіпкер, алғыр азаматтарын жо­ғалтқанын түсі­ну керек, бірақ бұл ешкімге өзге­нің қайғысын арзан бедел жинау­ға пайдалануға жол бермейді.

Облыс әкімінің баспасөз қызметі

ел-жұрт oral_oniri@inbox.ru

БҚО ІІД әкімшілік полиция басқармасы өткізген брифингте ағымдағы жылдың 23 ақпанында «Хабар» телеарнасы

Бейсенбі, 27 ақпан 2014 жыл

Ақпарат

Орал газ, мұнай және салалық технологиядар колледжінің өндірістік оқыту шебері Сағындық

ақиқат емес

арқылы журналист Ғалым Байтоқ таратқан ақпараттың ақиқат еместігі жария етілді.

Атап айтқанда, сол күні «Жеті күн» бағдарламасында жол-пат­ рульдік автокөліктерінің Батыс Қазақстан облысы әкімінің авто­ көлігіне жиі еріп жүретіні және кортеж жүрген кезде Орал қа­ласының көшелерін жауып тас­ тайтыны туралы эфирден ақпа­рат жіберілген болатын. Осыған байланысты БҚО ІІД әкімшілік полиция басқармасы Батыс Қазақстан облысының жол-патрульдік полициясына қа­тысты аталған ақпараттың дә­ йексіз екендігін ресми түрде ха­барлады. Олардың негізгі мін­ деті қоғамдық тәртіпті сақтап, көше қылмыстарымен күресіп, жол қозғалысы қауіпсіздігін қам­ тамасыз ету болып табылады.

Бекжанов былтыр қараша айында өткен колледжаралық білім-білік сайысында «Өз ісінің ше­

2007 жылғы 6 шілдедегі және 2011 жылғы 1 қыркүйектегі ве­домстволық нормативтік-құ­­қық­тық актілермен полиция­­ның патрульдік автокөліктері еріп жү­ретін автокөлік құрал­дарының нақты тізімі айқын­дал­ды. Олар заңмен белгіленген тәртіпте күзетілетін мемлекет­тің жоғар­ғы лауазымды тұл­ға­ларының кортежі және бала­ларды та­сымалдайтын авто­көлік колон­налары. Аталған санаттағы ав­токөлік құ­рал­да­рына еріп жү­ру ІІД бас­шы­лы­ғы бекітетін патрульдік эки­пажды бөліп-орна­ластыру жос­парына қатаң сәй­кестікте жү­зе­ге асады. Осы нормативтік-құқықтық ак­тілерге және олардың негі­зінде бекітілген экипажды бө­ліп-орналастыру жоспарына сәйкес 2013 жылы полицияның патрульдік автокөліктері Орал қаласына ресми жұмыс сапа­рымен келген мемлекеттің жо­ғарғы лауазымды тұлғалары­ның үш кортежіне еріп жүрді.

Мем­лекет басшысы (23-24 қа­зан), Премьер-министр (13 сә­уір) және Татарстан Республи­ касының президенті (1-2 мау­­сым), оның ішінде хаттамаға сәйкес Батыс Қазақстан облысы әкімінің авто­көлігі болды. Сонымен қатар жол-патруль­ дік полициясы 2013 жылы бала­ ларды тасымалдайтын авто­колонна қауіпсіздігін төрт жағдай­да қамтамасыз етті: ҰБТ кезін­де (4-8 маусым), мектеппен қош­ тасу кештерінде (20 маусым), «Жас жол сақшылары» облыс­тық бай­қауы кезінде (15 қазан) және Президенттік шырша кезін­ де (20-25 желтоқсан). БҚО ІІД жол-патрульдік поли­ циясының автокөлік құралда­ры аталған іс-шаралар кезінде ға­на еріп жүрген. Өйткені бұл жө­нінде нақты тапсырма беріл­ ген және мұндай шаралар Қа­зақ­стан Республикасының заң­на­ма­сына сәйкес қатаң жүзеге асы­рылады.

Өз тілшіміз

Бастамаларды қолдайтындығы қуантады

Жыл басынан бері облыс әкімі Нұрлан Ноғаевтың аудан әкімдерінің және қала әкімінің есеп беру жиналыстарына қатысқанын теле­ дидар арқылы тыңдасақ, 20 қаңтарда қала орталығындағы «Нұр Отан» ғимаратында өткен өңір басшысының облыс халқы алдындағы есеп беруіне қатысып, облысымызда жасалып жатқан істер мен болашақта атқарылар жұмыстармен таныстық. Облыс әкімінің үнемі жастарға жол көрсетіп, олардың жаңашыл бастамаларын қолдайтындығы менің көңіліме қуаныш ұялатады.

Нұрлан Асқарұлы әр кез жастарға жылы шыраймен қа­рап, қарапайымдылық таны­тып, еркін пікірлесе алады. Уақыты­ ның тығыздығына қарамастан, жастармен үнемі кездесіп, олар­дың ойларын біліп, жылы жүз­ десулерге уақыт тауып отыра­ ды. Өңір басшысының жастарға берер үлгі-өнегесі мол. Оған жастармен өткен кездесулер­ де куә болып жүрміз. Былтырғы оқу жылы Қазақстан халықтары ассамблеясының Батыс Қазақ­стан облысы бойынша өткен ке­ зекті жиналысында жастарға де­

7

ген ілтипатын сезіндім. Ұлтым беларусь болса да, қазақ же­рінде, соның ішінде Орал өңі­рінде тұрып жатқаныма қуа­ намын. Ұлт-ұлыстар арасында­ғы тату-тәтті қарым-қатынас мен үшін ең маңыздысы. Сондық­тан әр ұлттарды тегіне қарай бөлмей, бірлік ұясында ұстау­ға облыс басшылығының еңбегі зор деп ойлаймын. М.Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік универ­ситетіндегі «Достық» клубы­ның төрайымы ретінде республика­ лық үлкен деңгейдегі шаралар­ға

облыс атынан делегат ретінде қатысып жүрмін. Жақында ға­ на Сочиде өткен қысқы олим­ пиадаға спорттың шорт-трек түрінен біздің студенттеріміз бен түлектеріміз И.Симонова мен К.Мотова, Н.Жұмағазиев қатысып, бақтарын сынады. Біз спортшыларымызбен әрқашан мақтанамыз. Республикалық, халықаралық форумдарға, ғы­ лыми, спорттық жарыстарға қа­ тысуға үлкен сенім білдіріп, об­лыс атынан қолдау көрсеті­ле­тіндігін тек мен емес, мен секіл­ ді барлық жастар сезініп жүр деп ойлаймын. Әр істің өзінің жүктейтін міндеттері бар. Мақ­ сат-міндет үдесінен шығу үшін жұмыла еңбек етуіміз қажет деп ұғынамын. Жас жасампаз бо­ лып, аға буын өнеге болып үлгі көрсетсе, біздің болашағымыз жарқын болары сөзсіз. Өңір басшысы Нұрлан Асқарұлының басшылығымен облысымызда атқарылып жатқан нәтижелі іс­терді көру – біз үшін үлкен қуа­ ныш.

Ольга РАПАЦКАЯ, М.Өтемісов атындағы БҚМУ «Достық» клубының төрайымы

бері» атағына ие болды.

Серік ИХСАНҒАЛИ, «Орал өңірі»

Шебердің қолы ортақ

О

л – Зеленов ауданының тумасы. Қазір елуді ең­­ серген азамат – бес ба­­­ла­лы отбасының перзенті. Әке­сі мен кейбір бауырлары бү­гін­­де өмірде жоқ. Ауыл баласы жасынан қол еңбегіне бейім бо­ лып өсті. Әсіресе, ол темірден түйін түйгенді жаны сүйетін. Со­ ның ұшқыны шығар, 1990 жылы бұрынғы Куйбышев қаласында­­ғы өндірістік-педагогикалық тех­ никумды бітіріп шықты. Кейін облыс аудандарының бірін­де көлік кәсіпорнының жөндеуші­сі жұмысын атқарып, еңбек тә­жі­ рибесін жинады. Кәсіпорын жа­­былып, заманның беті бұзыл­ға­сын, амалсыздан отбасымен Орал қаласына қоныс аударды. Осын­дағы бір кәсіптік білім беру мек­ тебіне жұмысқа кіріп, 2001 жылға дейін өндірістік шебер болып қызмет атқарды. Арнаулы ор­та бі­лім беру орнында алған қа­ғи­ даттық білімін шәкірттерімен бө­лісіп, оларды қай заманда да қал­ та­рыс қалмайтын техникалық ма­ ман­дықтарға баулыды. Сөйте жү­ріп, қағілез маман өзіне де өн­ді­­рістік тәжірибе аса керектігін ұқ­ты. Көп ұзамай оның да сәті түсе кетті. Жаңа ғасырдың басында Ақ­ сай қаласындағы «Сайпем» ком­ паниясының атағы дүрілдеп тұр­ ды. Сағындық осы компания­­ға мұнай-газ құбырларының сле­ сары болып жұмысқа кіріп, атал­мыш істің сыр-қырына қанықты, еңбек ету әдістерін меңгерді. Сөйтіп, мұ­най-газ құбырларын құ­растыру, жөндеу, жүргізу және пайдалану үдерімдерінің кәсіби маманы болып шыға келді. 2004 жылы облыс орталығына қайта оралып, қазіргі жұмыс орнына кірді. Жұмыстан қол үзбей жүріп, 2007 жылы БҚИТУ-ды бітіріп, кө­лік, көлік техникасы және тех­ нология мамандығы бойынша жоғары білім алып шықты. Әрі оған сол жылы «көлік бакалавры» біліктілігі дәрежесі де берілген. Ал былтыр БҚИТУ оған мұнай-газ ісі мамандығы бойынша техни­ка және технологиядан акаде­мия­ лық дәреже беріп, тағы да мәр­тебе биігінен көрінді. Ол өткен жылы «Кәсіпқор» хол­дингі Астана қаласында ұйым­дас­

тырған екі апталық біліктілікті арттыру курсында болып қайтты. Яғни финдік мамандардың қа­ тысуымен ұйымдастырылған, сол елдің қолданбалы университеті қа­тысқан іріктеуден ойдағыдай өтті. Келешекте оның сол елге барып, онан әрі біліктілігі мен бі­ лімін арттыруына мүмкіндігі бар. Ол үшін Сағындық ағылшын ті­лін меңгеруі керек. Өйткені сол елдегі дәрістер мен машық ағыл­шын тілінде ғана өтеді екен. Не­сі бар, қызығарлықтай келешек. С.Бекжанов – білікті маман ғана емес, өз ұжымында беделді әріп­ тес және сыйлы ұстаз.

- Шәкіртім­нің басым көпшілі­ гі – ұлдар, – дейді ол. Қазір үш топқа дәріс беріп жүрмін. Тоғыз топқа ма­шықтық сабағым бар. Өзім кө­бі­не айтқаннан гөрі, шә­ кірт­­ке қол­мен көрсетіп, көзін үй­ рет­кен­ді ұнатамын. Сонан соң өз­­­­де­ріне істетіп, жұмы­сын тек­се­­ ре­мін. Әри­не, қате істе­се, ұрсу­ дан аулақ­пын. Әр шә­кіртке істің белгілі бір үр­­­ді­­сін ерінбей-жалық­пай, қайта-қай­­та үйрету – қа­ лыпты дағдым. Айтпақ­шы, тап­ сырыс бойынша шә­кірт­те­­рім­­мен бірге темірден түйін түйіп, кейбір ме­­ке­мелердің қоршаула­рын жа­ сап шықтық. Адамда ынта болса, қолынан келмейтіні жоқ... «Шәкіртсіз – ұстаз тұл», осын­ дай жылдар бойғы еңбектің нә­­ти­­жесінде Сағындық өзінің ла­­­ йық­ты ізбасарларын тәр­бие­леп шығарды. Солардың іші­нен май­ талман маман Е.Бай­ма­ғам­бе­тов, К.Рысдәулетов жә­не бас­қа­ла­ры­ ның есімдерін құр­метпен атайды. Өзінен үйренуші Бибігүл Имашева сынды жас әріптестеріне де дән риза. – Ұжым ұйымшыл, сондықтан жұмыс да жемісті. Осы қалпын қашанда сақтаса дей­ мін, - дейді Сағындық.

М

ұнай-газ кен орын­ дарын пайдалану, са­ лу, сол салалардың жабдықтарын құрастыру, элек­тр­ мен қамту пәндері бойынша дә­­ріс беретін, жоғары санатты өн­­дірістік оқытудың шебері Са­ ғын­­дық Бекжанов осылайша кә­ сіп­­тік міндетін жылдар бойы жа­­у­ап­­кершілікпен атқарып келеді.

8

мәселе Бейсенбі, 27 ақпан 2014 жыл

oral_oniri@inbox.ru

Теректі ауданы әкімдігінің назарына!

Ветпункті медпунктке айналған

Қызылжарға клуб керек!

Бұрын күндізгі қызу жұмыстан соң кешкісін ауыл клубына жиналатын үлкен-кіші кино көріп, кей күндері концерт тамашалап, рухани демалыстың рақатын сезінетін. Мектеп оқушыларының мәдени шаралары да ауыл клубында өтетін. Өкінішке орай, бөлімше орталығы болған шағын ауылдардың басым көпшілігі бүгіндері мәдениеттен мүлдем мақұрым қалып барады. Өйткені клуб жоқ. «Мәдениеттен ада болса, адам да азады екен. Ауылда бұрын-соңды болмаған қылмыстардың етек жайып бара жатқаны да – соның салдары» - дейді үлкендер жағы.

Б

ұған Теректі ауданы­ ның Шағатай ауылдық округіне қарасты Қы­ зылжар ауылында бол­ ғанымызда анық көз жетті. 600-дей тұрғыны бар бұл ауылда клубтың қисайған қаңқасы ғана тұр. Жүнін жұлған тауықтай, төбесінің шаты­ ры қаусап, есік-терезе, еденнен жұрдай болған ескі ғимараттың ық жағынан өтсең, аммиактың иісі қолқаңды қабады. Себебі клуб жаздың ыстығында ауылдың саяқ жылқылары мен баспақ-тор­ пақтары көлеңкелейтін орынға айналған. Қариялар жағы көздері түскен сайын «Қайран, клуб...» деп бір күрсініп қояды. Олардың жасаңдау кезінде думанды орта еді бұл. Жергілік­ті өнерпаздар, иә осылардың өз ара­ларынан шық­ қан медбике, мұғалімдерді былай қой­ғанда, қолдарынан дән исі мен май исі бұрқыраған диқан-ме­ ханизатор­лар сахнада ән салып, би билеп, ауылдастарын мәз ете­т­ін. Домбыра, баян аспаптарының сүйемелдеуімен шырқалатын сол кездің әндері елді жасампаз еңбек пен ынтымаққа үндесе, махаб­ бат туралы әндер жастар жанын мөлдір сезімге бөлейтін. Рухани байлық орталығы кітапхана да осында болатын. Тоқсаныншы жылдардың топа­ лаңында тоз-тозы шығып, иесіз қалған клуб үйін осыдан он шақты жыл бұрын ауылдан белсеніп шыққан бір топ адам тазартып, есік-терезесін бүтіндеп, майлапсайлап, пешін де жаңадан салған екен. Сөйтіп, өз күштерімен рет­-

ке келтірілген клубта мәдениет­ тің оты бұрынғыдай маз­да­ма­­ға­ нымен, Жаңа жыл, Наурыз сияқ­ ты басты мерекелік ша­ралар ұйымдастырылып, ауыл тұрғын­ дарының жиын-той өткізу­леріне де мүмкіндік туған. Алайда сол кездегі меншік иесі саналған “Ча­ паев” асыл тұқымды мал зауыты» ЖШС басшылары клубты ауыл адамдарының меншігіне бере қой­ мағандықтан, ғимарат таз қал­пына қайта түсіпті. Енді жөндеу­ге де келмейтін ғимараттың үйіндіге ай­ налар күні алыс емес. Рухани нәрден айырылған ауыл біржола азып бара жатқандай әсер қалдырды. Қызылжардың о шеті мен бұ шетіндегі жаз болса, жасыл жапырағы жайқалып, қыс болса, қар ұстайтын қос сая­бақтың бірінің орнында сиыр сүйкенер қадау-қадау жалаңаш терек қалса, екіншісінің орны қу тақырға айналған. Бас қосып, көңіл көтеретін орын болмағандықтан, жастар ара­ сында жиналып, арақ ішу өрістеп тұр. Соңы ұрыс-керіс пен төбелеске ұласып, ұрлық-қар­лық көбейген. Тіпті ауыр қылмыс жасағандар да бар. Қандай өкініш­ті! Кезінде халқы жасампаз еңбек­ке, берекелі тірлік­ ке сүттей ұйы­ған, жастары өнербілімге үздіксіз талпынған, өзі де анадайдан көз тартатын аршыған жұмыртқадай ауыл еді ғой бұл Қызылжар?! Ең қорқыныштысы, аталмыш ауылдың азып-тозуына тап қазір тосқауыл қойылмаса, бүгінгі азған жеткіншектен күні ертең екі есе азғындаған ұрпақ дүниеге келері айдан анық. «Тоқсан

ауыз сөздің тобықтай түйіні, осы мәселені оңтайландыруға мүдде­ лі атқамінерлердің құлағына ал­­тын сырға. Кезінде шаруасы шал­ қып, мәдениеті гүлденген ауыл болған Қызыл­жарға клуб керек! Егер мәдениет ошағы болса, ішім­ дікке уланған жастар санасы сәу­ леленіп, уақытын тиімді пай­дала­ на алмай отырған жалпы жас­тар өнер-білімге талпынар еді» - деді Қызылжар қариялары.

P.S.

Қазақтың қай­ мағы болған ауылдың қат-қабат мәселесі көп, әрине. Соның ішінде халықтың санасын сәуле­ лендіретін, ой-өрісін кеңейтіп, рухани нәр сыйлайтын мәдениет ошағының қажеттігі айдан анық. Біз қызыл­ жарлықтардың бұл мәсе­­лесіне Теректі ауданы­ ның әкімдігі мен облыс­тық мәдениет, мұрағат­ тар және құжат­тама бас­ қарма­сының басшы­лығы түсіністікпен қарайды ғой деген ойдамыз.

Тоқтар КЕНЖЕҒАЛИЕВ, «Орал өңірі», Мұхамбет ЖҰБАНДЫҚОВ, «Теректі жаңалығы», Қызылжар ауылы, Теректі ауданы, Суреттерді түсірген Нұртас НАБИОЛЛАҰЛЫ

Құрмантай ІЗБАСОВ, «Еңбек Қызыл ту», «Октябрь революциясы» ордендерінің иегері: - Осы ауылды 30 жылдай басқардым. Бұл клуб мен бөлімше меңгерушісі болып жүрген кезімде 120 орындық болатын. Ішін­де неше түрлі үйірмелер жұмыс істеді. Қызылжардың үлкен-кішісі түгел осы сахнада өнерлерін көрсететін. Қазір иесіз қалды. Клуб меңгерушісі де жоқ. Мұның бір себебі ауылда басшының болмауынан. Әкім Шағатайда отырғанымен, бұл ауылға күнде келе бермейді. Әрине, ауылға мәдениет ошағы керек, онсыз болмайды. Қазір амал жоқ, кез келген шараны мектепте өткізіп жүрміз. Хамит САЛАХИЕВ, Қазақ КСР білім беру ісінің үздігі, ауыл ақсақалы: - Ауылға жаңа клуб керек. Қазақ айтпай ма «Ескіні жамағанның есі кетеді» деп. Әрі өздеріңіз көргендей жамайтын да ештеңесі қалмады. Іргетасы отырған, есік-терезесінің аты ғана бар, еденінің тақтайлары біртіндеп ұрланып жатыр. Жазда ішінде мал тұрады. Ауылымызда клуб салынса, ол, бір жағынан, өнер ордасы, екінші жағынан, түрлі қуаныш-қайғыға қатысты рәсімдерді өткізетін орталық болар еді. Осында 90 үй, 550-дей адам тұрады. Халықтың тұрмысы тұрақты, тоғайымыз, суымыз іргеде. Қызылжар – шаруаға, тыныс-тіршілікке қолайлы ме­ кен болғандықтан, көшіп кетушілер жоқтың қасы, керісінше көшіп келушілер басым. Қадырғали БӘЙНЕШЕВ, еңбек ардагері: - Жана клуб туралы ұсыныс өте орын­ ды. Ал енді мен осы ауылдағы дәрігерлік пункттің мәселесіне де назар аударсаңыздар деймін. Ол бұрын ауылдың қақ ортасында­ болып еді. Неге екенін білмеймін оны осы­ дан бірер жыл бұрын ауылдан 700-800 метр­ дей жерге, мал қораның қасына көшіріп жіберді. Биылғыдай қарлы боранда басы ауырып балтыры сыздаған үлкендер, жас бала-шаға оған қалай барады? Ада­ сып, боранға ұшып кетпесіне кім кепіл? Тағы бір сорақылығы – медпунктті бұрын малды қолдан ұрықтандыратын ветпункт ғимаратына көшіріп қойғандығы. Құрылысына өзім қатысқан едім. Бір жағында мал сойылды, қаны су боп ақты. Ал сол жер­ де адам емдейді дегенді қалай түсінуге болады?

тарих oral_oniri@inbox.ru

Бейсенбі, 27 ақпан 2014 жыл

9

«Қазағым» деп жар салған «Қазақстан», «Елім» деп ұрандаған «Ұран»

Ғұмар Қараш

Ғабдолғазиз Мұсағалиев

Ибрагим Мулякаев

блыстық газеттердің 95 жылдығына ар­ налып дайындалған «Қос газеттің тарихы» кітабының алғысөзінде «Бүгінде жан-жаққа сұрау салып «Ұран» га­зетін іздестірудеміз» деп жар салған «Жайық Пресс» ЖШС бас директоры Жантас Набиоллаұлы­ ның сөзі жадымда сақталып қал­­ғаны соншалық, Жәңгір хан ре­ формаларымен қатар Бөкей ор­да­ сының тарихын зерттеу кезінде үнемі зер салып келдім. Сөйтіп, Жылқы жылы да тулап келіп қа­ лыпты. Әрине, жаңа жылда жаңа жоспар түзеу заңдылық. Ол үшін Жұбан Молдағалиев атындағы Ба­ тыс Қазақстан облыстық әмбе­бап кітапханасының ұжымы да­йын­ даған көмекші жолсерігін қол­ға алдық. Сөйтсек, 2014 жыл­дың 7 қарашасында Қазақстан тарихы­ мен қатар өлке тарихын зерттеу­ ге зор еңбегі сіңген Қазақ ССР Ғылым академиясының ғылыми қызметкері Мұстафа Ысмағұлов­ тың туғанына 100 жыл толады екен. Ғұлама ақын жерлесіміз Қадыр Мырза Әлінің өлеңіндегі «Елім, жерім үшін несіне аянайын!» сөзін тақырыпқа алып, дөңгелек үстел­­ге дайындық жұмысын өткен жылы бастап кеткенбіз. Нәтижесін­де «Ұран» газетінің фотокөшірмелері мен Жәнібек ауданының «Ком­ мунист» газетінде 1957 жылдың 16 тамызы күні жарық көрген «Біз­дің аудандағы алғашқы га­ зет» атты мақала қолымызға тиді. Авторы Ибрагим Мулякаев ау­ дандық баспахананың қарт әріп терушісі екен. Ол мақалада былай баяндаған: «Ұлы революцияның қарса­ңын­да Ордада «Ұран» газеті шыға бастады. Бұл газеттің ерекшелігі – редакция мемлекет тарапынан қар­ жыландырылмайтын еді, редак­тордың өзі көпшілік арасында газет таратып, одан түскен қар­ жыны редакция мен баспахана қызметкерлерінің еңбекақысына төлеп отыратыны әлі есімде. «Ұран» газеті 1918 жылға дейін шығып тұрды. 1918 жылы Астра­

ханнан бір баспахана мен 15 әріп теруші келуіне байланысты бұрынғы «Ұран» газетінің орны­ на қазақ тілінде «Хабар», «Дұрыс­ тық жолы» газеттері және айы­ на бір рет «Мұғалім» журналы шығарылып тұрды.

1920 жылы бұл газет, журнал­ дардың орнына «Қызыл дала» қазақ тілінде, «Степной набат» га­зеті орыс тілінде шығарылып тұр­ды. 1923 жылы бұл газеттер бі­ ріктіріліп, «Сәуле» газеті қазақ ті­ лінде шығарылды. 1924 жылы бұл газет аты «Еңбек» деп өзгертілді. Мұнан кейін 1925 жылдан бастап «Кедей туы» деген атпен шыға бас­ тады. Ол жарты жыл жұмыс істе­ геннен кейін, оның қызметкерлері мен баспахана құралы Оралдағы «Қызыл ту» редакциясына беріліп, Ордада газет шығару тоқталды. Мен «Қызыл ту» газетінде әріп те­ руші болып істедім». Осы аталмыш алғашқы газет­ тердің рухани әрі нақты қозғаушы күші – ХХ ғасырдың басындағы ұлттық-демократиялық ағымдағы қазақ зиялылары екені белгі­ лі. Тарих деректері Жәңгір хан мектебінің (1841 ж.) түлектері өл­ кеміздің және Қазақстанның белді қайраткерлеріне айналып, Ресей мемлекеттік Думасының депу­ таты, Алаш қозғалысы мен Алаш Орда автономиясының беделді мүшелері, ағартушы және ғалым болғанын айғақтайды. Әрине, бө­ кейлік Ғ.Қараш, Е.Бұйрин, Ш.Бө­ кеев, Ғ.Мұсағалиев және Ресей Мемлекеттік Думасының депу­ таты Б.Қаратаев сынды қазақ оқығандары «Қазақстан» газетін шығаруға мұрындық болуы заң­ дылық. «Қазақстан» газетін шығару арқылы сол замандағы патша би­лігі мен қоғамға «Қазақстан» сө­зін мойындатып, 1925 жылы еліміздің төл атауы биігіне дейін көтерген олардың ерлігі – бір бө­ лек әңгіме. Қазақтың рухы осылай шыңдалған!

«1905-1907 жылғы орыс төң­ керісінен кейін қазақ зиялылары халық, заман хақындағы ойларын елге тарататын баспасөз қажеттігін

жақсы түсінеді. Сөйтіп, алдымен Ордада, содан соң Орал (Теке) қаласында «Қазақстан» газетін шы­ғарған зиялылар газет бетін­ де елдің әлеуметтік мәселелерін көтерген мақалалар мен өлеңдер, орыс әдебиетінен аудармалар жариялайды» («Қос газеттің тари­ хы» мерейтойлық жинақ. 70 бет. Орал, 2013). Тұтас елімізге ортақ баспасөз бұлақ көзі «Қазақстан» газеті әр түрлі себептерге, әсіресе, қаражат тапшылығы салдарынан бірне­ ше рет жұмысын тоқтатқанымен, оның қозғаушы күші – зиялы топ өз іс-әрекетін доғарған емес. Сөйтіп, өзінің заңды мұрагері – «Ұран» газетіне эстафетаны олар 1917 жылы табыс етті. Әзірше, біздің қолымызда 1917 жылдың наурыз айында шыққан «Ұран» газеті бар. Бұл жәдігер «Кезінде Е.Бұйрин мен бір топ ұлт зиялылары негізін қалаған «Қазақстан» газеті баспа­ ханасы 1917 жылы Ғ.Мұсағалиев ұйымдастырған «Ұран» газетінің шығуына мүмкіндік берді. 1918 жылы Ордадағы осы баспаханадан тұңғыш кеңестік «Хабар» (орысша­ сы «Известия»), «Киргизская прав­ да», қазақша «Қазақ дұрыстығы» газеттері жарыққа шыға баста­ ды» деген «Қос газеттің тарихы» мерейтойлық жинағының 73-бе­ тіндегі мәліметті растай түсті. Сайып келгенде, жоғары атал­ мыш деректер сабақтастасып, ло­ гикаға сай бір қатарға дәл тізіле қалғаны анық, яғни «Қазақстан» газетінің мұрагері «Ұран» газеті

О

болғанын көріп тұрмыз. Осындай тұжырымдама жасауға қандай не­гіз бар деген сауалға жауап әзір. Себебі қайсыбір іс өзегі рух пен ой-өріске тәуелді, оған қоса міндетті түрде жігер болу қажет. Екіншіден, ел қамын жеген газет шығару үшін алғышарт – баспа­ хана қажет болса, оның қозғаушы және демеуші күші – ұлтжанды мінез болса керек. Осындай асыл­дарымыз, олардың ішін­ де Ғ.Қараш, Е.Бұйрин, Ш.Бөкеев, Ғ.Мұ­са­ғалиев, Б.Қаратаев сынды қа­зақтың көсемдері «Қазақстан» газетінен бастап «Ұран», кейін «Хабар» (орысшасы «Известия»), «Қазақ дұрыстығы» («Киргизская правда») газеттерін шығарғаны, шы­ғармашылық жарқын тобы бол­ғаны ғылыми тұрғыдан дәлел­ денген факт. Үшінші шарт – бас­ паханаға жан бітіру үшін замана­ уи техника тілін меңгерген маман қажет. Өздеріңіз көріп тұрғандай, «Қазақстан» газетінің жүйесі өзінің даму жолында бірнеше рет түлеп, 1925 жылы Орал қаласындағы мұрагері «Қызыл ту» редакция­сы­ на берілген. Яғни оның қыз­мет­ керлерімен қатар баспахана құ­ ралдары да табысталғанын көріп отырмыз. Тағы бір ескерер нәрсе – осы кезден бастап Ордада газет шығару тоқталды. Олай болса, Ба­ тыс Қазақстан облысының «Орал өңірі» мен «Приуралье» қос газет­ тері «Қазақстан» газетінің заңды мұрагері деуге толық негіз бар. Сайып келгенде, «Қос газеттің тарихы» атты мерейтойлық жинақ­

тағы «Приуралье» газетінің бас ре­ дакторы Роза Сыйықованың алғы­ сөзінде: «Таким образом, «Орал өңірі» и «Приуралье» по сути явля­ ются преемниками газеты «Казах­ стан» - первой газеты в истории Западного Казахстана» деген тұ­ жырымдамасымен келісеміз. Әри­ не, тек Батыс Қазақстан аймағы емес, біртұтас Қазақстан бойынша алғашқы басылымдардың бірі­ нен саналатын «Қазақстан» газеті – облысымыздың қос газетінің де кіндігі деуге нақты негіз бар екені сөзсіз. Қорыта айтқанда, қос ба­сылым тарихын бұдан әрі жыл­ жытып, 1911 жылдан бастауымыз керек. Құрметті оқырман! Осы тұжы­ рым­даманы дәлелдеуге жетіспей тұр­ған деректерді өлкетанушы, Қазақ ССР Ғылым академиясының ғылыми қызметкері, аяулы жер­ лесіміз Мұстафа Ысмағұловтың қо­рынан тауып, сізбен бөлісіп отыр­мын. Осы жерде айтарым, та­рих өзегі өлкетануда болса, оның гауһар тастай жарқыраған қыр-­сырын көрсете білетін тұлға өлкетанушы екені даусыз. Сон­ дықтан елі мен жері үшін аянбай еңбек еткен жерлесіміз Мұстафа Ысмағұловтың рухына тағзым етейік.

Нұржан ТӨЛЕПОВ, Жәңгір хан атындағы тарихи-этнографиялық музей меңгерушісі, Бөкей ордасы ауданы

10

әлеумет Бейсенбі, 27 ақпан 2014 жыл

oral_oniri@inbox.ru

Қайрат-жігері қайтпаған азамат

1988 жылы облысы­ мызда алғаш рет қоғамдық ұйымдардың көшбасшысы болып, дүниеге кел­ ген мүмкіндігі шектеулі жандардың облыстық қоғамдық ұйымын 14 жылдан бері басқарып келе жатқан жігерлі аза­ мат Жұмажан Қожжанұлы бүгінде өзінің 60 жасқа толған мерейтойын атап өтуде. Өткен жылдың күзінде мү­ге­ дектер қоғамының құрылғанына ширек ғасыр толғандығы об­ лыстық деңгейде аталып өтілді. Осы шара аясында мүмкіндігі шектеулі жерлестеріміздің ара­ сында облыстық деңгейде әртүр­ лі спорттық шаралар ұйым­дас­ты­ рыл­ды. Қала мен аудандардың өнер­паз­дары өзара сайысқа тү­сіп, жеңім­паздар мен жүлдегер­лер­дің арнайы марапатқа ие бол­ға­ны­на біз де куә болған едік. Ме­ре­ке­нің со­ңын ала облыстық қазақ дра­ ма театрында гала концерт өтті. Осы шаралардың басы-қасын­да жүрген Жұмажан Қож­жан­ұлы­мен уа­қыт тауып, әңгімеге тартқан едік.

- Бұл қоғамдық ұйымның ал­ ғашқы төрағасы Ұлы Отан со­ ғысының мүгедегі, облысқа таны­ мал азамат Хамза Сафин ағамыз. Мен 2000 жылдан бері осы ұйым­ ды басқарып келемін. Мүмкіндігі шектеулілердің облыстық ұйымы осы кезеңде мүгедектердің ден­ саулығын нығайту, олардың спортпен шұғылдануы, әлеуметтік жағдайының жақсаруы және та­ ғы басқа ірілі-уақты шараларды жүзеге асырып келеді. Облыста 24 мыңға жуық әр түрлі санатта­ғы мүгедек бар. Олар бір қалалық, 12 аудандық бөлімшелерге топ­ тастырылған, - деп бастады әң­ гімесін ініміз Жұмажан.

Сырым елінде 1954 жылдың ақпанында дүниеге келген ол, Аралтөбе орта мектебінде оқып, 1971 жылы тәмамдады. Сол жы­ лы өзінің туған ауыл-аймағында жұмысшы болып еңбек етті.

1972-1975 жылдары Кеңес әскері қатарында жауынгерлік борышын өтеді. Елге келгеннен кейін өзінің еңбек еткен жерінде жүргізуші бо­ лып, шаруашылықтың жұмысына белсене араласты. Ол сонымен қатар шаруашылықтың қоғамдық жұмысына да белсенді атсалыс­ ты. Жас жігіттің осындай белсен­ ділігі шаруашылық басшылары тарапынан еленіп, әлденеше рет марапатқа ие болады.

1979 жылы Жұмажан Орал қа­ ласына келіп, «Омега» зауытына токарь болып жұмысқа кіреді. Ол осында жүргенде қала өміріне тез үйреніп, жұмысшы жастар ара­ сында белсенділігімен көзге тү­ сіп, ұйымдастырушылық қабілеті ашыла түседі. «Омега» зауытында 1987 жылға дейін жұмыс жасаған ол сырттай Орал педагогикалық институтының тарих факультеті­ не оқуға түсіп, жоғары білім алып шығады. 1989 жылы Жұмажан Қожжанұлы қазақ саңыраулар қоғамының облыстық ұйымына төраға болып сайланады. Ол осында жұмысқа келгеннен ке­­йін,

мү­гедектердің мұң-мұқтажына шы­найы жанашырлықпен қарап, оларға жүйелі қамқорлық жа­ сау­ға ден қояды. Мүгедектердің мұқтажы көп, олардың оқуын, денсаулығын, демалысын, әлеу­ меттік-тұрмыстық жағдайын жақ­ сарту үшін тиісті мекемелердің басшыларымен жолығып, олар­ дың көмек қолын созуына ықпал етті. Нәтижесінде осы кезеңдер ішінде саңыраулардың қоғамдық ұйымы қажетті техникалық құ­ралжабдықтармен қамтамасыз етіл­ ді, оқу үрдісі тыңғылықты жол­ға қойылды, денсаулықтары ұда­йы қадағаланып тұратын болды. Жұмажан 1995-1998 жылдары осы қоғамның оқу өндірістік ке­ шенінің директоры болып еңбек етіп, саңыраулардың әлеуметтік жағдайының жақсаруына тікелей ықпал етті. Екі жылдай нашар ес­ титін және саңыраулар мектепинтернаты директорының орын­ басары қызметін атқарды. Бұл жерде де ол оқу үрдісін жетіл­ді­­ руде ұйымдастырушылық қабі­ле­ тімен көзге түсті. Жұмажан Қожжановтың мүге­ дектер ұйымын басқарудағы көп жылғы қажырлы еңбегі еле­ніп, бірнеше рет облыс әкімі­нің ал­ ғысхатына ие болды. 2011 жы­лы ҚР Президентінің Алғыс­ха­ты­мен марапатталды. 2012 жы­лы Қа­зақ­ стан Республикасы Ең­бек және әлеуметтік қорғау ми­нистр­лігі­нің «Әлеуметтік еңбек сала­сының үз­ дігі» атағын алды. Бүгінде 60 жасқа толып отыр­ ған Жұмажан Қожжанұлын ме­ рейтойымен құттықтай отырып, қоғамдық жұмысына табыс тілей­ міз. Қайрат-жігері қайтпаған аза­­ маттың әлі де сенім биігінен кө­ рінері анық.

Тайпақтық Ерлан Смадияров – ең­бек­ қор жан. Туабіткен кеселі бар Ерланның құлағы бітеу, тілі жоқ. Алайда ол үйде жұмыссыз отыруды жөн санамады.

деп келіп, аяқ киімдерін жөндетіп алуда. Қалың бұйымдарға арнал­ ған тігін машинасын алды. «Қажет­ ті бұйымдарды қаладан, Ресейдің бізге жақын қалаларынан алды­ рамыз» – дейді анасы Самиға. Ал Баян болса, үй шаруасында. Аға­сы екеуі мал өсіріп, етікшілікті кәсіп

Конкурсқа қатысуға заңды тұлғаларға және Қазақстан Рес­ публикасының кез келген жас­ тағы азаматына рұқсат етіледі; 18 жасқа толмаған тұлғалар үшін конкурсқа өтінімді заңды өкілде­ рі ұсынады. Жұмыстар 10 нау­рыз­ ға дейін конкурсқа ұсынылады. Көрмеге А-4 үлгідегі қағазда (А-4 формат конвертке салу керек), сонымен қатар элект­ ронды тасығыштарда (шағындиск, СD-диск, флэш-тасығышта) орындалған жобалық жұмыстар ұсынылады. Батыс Қазақстан облысының нышанында облыстың тарихы мен ерекшеліктері ашылуы тиіс. Жұмыстар конкурс тақыры­ бының талабына сай болуы қажет. Конкурстық жұмыстарды ресімдеуге қойылатын талаптар

барлық жұмыстардың зат белгісі болуы қажет (зат белгі 7 3 см, ал­дыңғы беттің төменгі оң жақ бұ­ рышына бекітіледі). Зат белгіде: а) автордың (қосалқы автор­ дың) есімі, тегі, заңды тұл­ға­ лардың атауы; б) қала, елді мекен; в) байланыс телефондары көрсетіледі. Облыс нышанының жоба­сы www.dvp_party@mail.ru элек­ трондық мекенжайы бо­йын­ша немесе ұйымдастыру ко­ми­теті­ нің пошталық мекенжайы бо­ йынша жіберіледі немесе қол­ма-қол әкелінеді: БҚО, Орал қаласы, Ж.Молдағалиев көш.,19, «Ба­тыс Қазақстан облысының ішкі сая­сат басқармасы» ММ, 207-бөлме, телефон: 8 (7112) 51-39-75.

Ғарышқа ұмтылған өрендер Жуырда облыстық балалар техникалық шығармашылығы орталығында «Ғылым әлемін ашамыз» атты облыстық көрме-байқауы өтті.

Амантай БОРАНҚҰЛ, Орал қаласы

Еңсесі биік Ерлан Анасы Самиғамен ақылдасып аяқ киім жөндеу шеберханасын ашты. 2012 жылы ағасымен бір­ лесіп мемлекеттен 1 млн. теңге несие алды. Оған сиыр, қой, ше­ берхана жабдықтарын сатып алды. Ауыл басшылары қолдау көрсетіп, бұрынғы дәріхана үйін жекешелендіріп берді. Соның бір бөлмесін өз кәсібіне сай жаб­ дықтады. Өзі сияқты мүгедек жан Баянға үйленді. Қыз сүйді. Бір әттең-айы, бүлдіршін де өмір есі­ гін мүгедек болып ашты. Қиын-ақ. Бірақ Ерлан оны да мойымай кө­ теріп алды. Тайпақ, Базаршолан, Алмалы, Сарытоғай ауылдарының тұрғындары шебер жігітті әдейі із­

Батыс Қазақстан облысының әкімдігі облыстың үздік нышаны жобасына конкурстың жалғасатындығын хабарлайды

етіп, өзгеге өнеге болуда. «Жұмыс жоқ» деп «ас ішіп, аяқ босатып» жүр­ген жандар Ерланнан үлгі алса дейміз.

Тілес ЖАЗЫҚБАЙ, Ақжайық ауданы Суреттерді түсірген автор

Суретті түсірген Темірболат ТОҚМАМБЕТОВ

ҚР Білім және ғылым ми­ нистрлігінің «Дарын» респуб­ ли­калық ғылыми-практикалық орталығының қолдауымен өткен көрме-байқау ғарыштық зерт­ теулер бойынша халықаралық ғылыми жарысқа іріктеу, оқу­ шылардың ғылыми ізденіске қызығушылығын арттыру, отан­ дық және әлемдік ғарыш сала­ сындағы жетістіктерді насихат­ тауды мақсат тұтқан. Көрменің ашылу салтана­ тын облыстық балалар шығар­ машылығы орталығының ди­ рек­торы, байқаудың төрағасы Шай­­­мардан Шоңы­раев ашып, қатысушыларға сәт­тілік тіледі. Көрмеге облыс аудандары мен Орал қаласындағы бірқатар мектептердің оқушылары және облыстық балалар техникалық

шығармашылығы орталығынан қатысқан ұзын-саны 98 оқушы­ ның 77 ғылыми жобалық жұмы­ сы 9 секцияда сараланды. Аудандық, қалалық бай­қау­ лардың жеңімпаздары ғарыш тақырыбында ғылыми жобала­ рын қорғады және үлгілер көр­месіне қатысты. Байқау оқу­ шылардың көрмеге алып келген үлгілерінің сапасы артып, жо­ балық жұмыстарының ғылыми негізділігі, олардың жазбаша си­ паттамасы, талапқа сай орында­ луы жыл өткен сайын жақсарып келе жатқанын байқатты. Осы байқаудың жеңімпаздары сәуір айында Байқоңыр қаласында өтетін Х халықаралық ғылыми жарысқа жолдама алды.

Динара ИҒАЛИҚЫЗЫ

Көкейкесті oral_oniri@inbox.ru

Бейсенбі, 27 ақпан 2014 жыл

Биылғы жыл қазақ үшін қасиетті түлік - жылқы жылы. Осыған байланысты ықылым заманнан қазақпен бірге жасап келе жатқан жануардан алынатын өнім, соның ішінде қы­мыз туралы өз ойымды сүйікті газетім «Орал өңірі» арқылы оның оқырмандарымен бөліскім келді.

«Қымыз» десе,

тамсанбайтын қазақ жоқ...

Ж

елден жүйрік жануар­ дың пайдасы, ең ал­ дымен, адам баласына тән сан дертке дауа қымыз туралы сөз бола қалса, тамсанбайтын қазақ жоқ. Ата-бабамыз биенің әр түрлі дәрежеде ашытылған сүтін (саумал қымыз, тай қымыз, құнан қымыз, дөнен қымыз, бесті қымыз және бал қы­мыз, қаймақ қымыз т.б.) 72 дертке дауа деп, оның осы қасиетін өте ерте заманнан қадірлеген. Дә­ рі­гер ғалымдар мен диетологтар­­дың дәрежелеуі бойынша қымыз­да «В» 1, «В» 2 дәрумендері, амин қышқылдары өте мол кездеседі. Бабымен ашытылған қымыз адам ағзасына өте жұғымды әрі пайда­ лы, ми, жүйке жұмыстарын шира­ тып, сергітіп, ал ер адамның қа­жыр-қайратын, қуаттылығын есе­­леп арттырып жібереді екен. Бая­ ғыда алпыстан асып, 70-ті желкеле­ ген қариялардың екі бетінен қаны тамып, көздерінің шырадай жа­ нып жүретіні, өмірге жас жігіттей құштарлығы артып тұратындығы осы жарықтық қымыз деген ке­ реметтің арқасында мүмкін бол­ са керек. Талантымен талай елді таңғалдырған Толстой да бір кезде қымыздың қасиетіне тәнті болып, тамсана ішкені, жылқы шаруашылығын құрғаны белгілі. Ата-бабамыз өзі ішіп қана қоймай, ұрпақтарының болашағын әріден ойлап, балаларына жас күнінен қымыз ішуге бейімдеген. Ендеше, «Бие сүтін ішіп қатайған, жал-жая жеп тісеген кешегі ата-бабамыз­ дың бүгінгі ұрпағы не ішіп жүр?»

деген сұраққа келсек, еріксіз жер шұқимыз. Қазір дүкен сөрелері түрлі сусындардан қайысып тұр. Олардың арасында «Энергия», «Кока-кола» дегендері бүгінде үл­ кендермен бірге жастардың да қолынан түспейді. Мен бұл жер­ де олардың құрамындағы химия­ лық қоспаларды сөз етіп отырған жоқпын. Тіпті кейде ол қоспалар­ дың адам ағзасына күлдей зиян кел­ тіретіндігі жөніндегі әңгімелерді жиі естіп қаламыз. «Кефир», «Ай­ ран» деп аталатын сусындардың да пайдалылығына күмән же­ терлік. Қымызға келетін болсақ, оны сататын қалада жалғыз ғана қымызхана бар. Халық "баклаш­ ка" атап кеткен ыдысқа құйылған олардың қалай, қандай әдіспен нендей ыдыста ашылатындығы, қанша тәулік сақталатындығы да белгісіз. Кейде ісініп, жарылардай болып тырсиып тұрған олардың ішіндегісін ішкенде, асқазанға, ағзаға зиян келмей ме, оны еш­ кім білмейді. Сондықтан мен анау қаладағы жалғыз қымызханадан сатылатын қымыздың сапасына тап басып ештеңе айта алмаймын және ол менің құзырыма кірмей­ ді, өйткені оның маманы емеспін. Бірақ бәлки ортақ іске сәл пайдасы тиіп жатса деген ниетпен өз ойым­ ды білдіре кеткім келеді. Қымызды ашыту, сақтау тәсілдері бастан-аяқ жатқан күрделі технология екен­ дігінде дау жоқ. Оны енді атадан балаға мирас болып келе жатқан ұлттық дәстүріміз деген дұрыс. Осы арада сонау бір жылдары

қызмет бабымен Жәнібек жерінде жұмыс істеуге тура келді. Сонда көршілес жатқан Волгоградтың Палассовка ауданының Торғын өзенінің жағасында тұратын Қуаныш есімді азаматпен жиі кез­ десіп тұрдым. Оның «Кумыска» ат­ ты шаруа қожалығы болды. Сонда оның қымыз дайындау тәсілі­мен жақынырақ таныстым. Шыны ке­ рек, қымызының дәмі бөлек-тұ­ ғын. Оны мен ғана емес, сол кезде «Эльтон» шипажайына еліміздің түкпір-түкпірінен демалуға келе­ т­індер де бағалап жататын. Он­ дай қымызды кейін кездестірген жоқпын десем, артық айтпағаным. Әрине, бұл жерде биелердің өзін айтпағанда, жер жағдайы, шөп, ауа, су (жайылыс) ерекшеліктерін де естен шығаруға болмайды. Сонда Қуаныштың қымыз дайын­ дап, ашыту тәсілі сонау Жәңгір хан заманынан келе жатқан көрінедімыс деп айтатын. Атадан балаға берілетін бұл дәстүрді олар өздері біліп, басқаларға айта бермей­ ді екен. Дәмі бөлектеу болса да, бабына келіп, дәмі тіл үйіретін қымызды «Бурабай» шипажайы­ нан да ішкенім бар. Бұл жақта бір кәсіпкер қымыз ғана емес, демалушыларға жылқының етінен дайындалатын сан түрлі тағамды ұсынатын үлкен дәмхана ашып қойыпты. Мен мұны неге айтып отырмын? Біздің облыста жылқы жарықтықтың саны соңғы кезде көбейіп келе жатқан көрінеді. Ин­ шалла, солай бола бергей. Бірақ Қамбар ата түлігінен қымыз өндіру

Ақпандағы

бал қымыз

Әңгімелегелі отырған осы бір орта бойлы, пайғамбар жасынан асқан ағаны аудан орталығынан жиі көремін. Кей уақыттарда редакцияға ат басын бұрып тұрады. Ауыл жаңалығын айтып, елдің көркеюі бағытындағы ойларын да ортаға салады. Әсіресе, жаз айларында тұрғындар оның дайындаған қымызына көп сұраныс жасайтынын көріп жүрміз. Қолмен дайындалған қымыздың сапасына тұрғындар әрқашанда риза. Бұл – Қошанкөл ауылында тұратын Меңдіхан Халықұлы ағамыз.

Ж

ақында сәті түсіп, Қо­шанкөл ауылында бол­дық. Сонда Меңді­

хан ағамыздың дастарқа­ны­нан дәм таттық. Ағамыз да, үйдегі Тойған апамыз да қонақжай бо­

лып шықты. Олар біздерге қымыз ұсынды. «Ақырған ақпан айында бұл қайдағы қымыз?» деп қайран

дұрыс жолға қойылды деп айтуға әлі ертерек. Қымыз аз да бол­са, саттыққа шығарылады. Алайда оны дайындау технологиясы сын көтермейтін сияқты. Жергілікті жерде қымыз өндірушілерді қол­ дап-қолпаштап, қаржы жағынан сүйемелдеу әлі мардымсыз. Тіпті жоқтың қасы деуге болады. Осы жерде жылқы маманы, атбегіғалым Алтай Зейнуллин деген аза­ мат отыз жылдан астам уақыттан бері жылқының бағын ашсам, одан өндірілетін өнімді жолға қойып, әуелі ұлтымыздың, сосын Ақ Жайығымыздың мақтанышы­ на айналдырсам деп тынымсыз еңбектеніп келеді. Ол азаматтың мақсат-арманы көп, әзірге көзбен көріп, қолмен ұстайтын нәтиже болмай тұр. Өйткені бәрі қаржыға тіреліп, әзірге шешілген жоқ. Жетпістен асса да, аттан түс­ пеген, шаруадан қол үзбеген тағы бір ағамыз бар. Нәсіпқали Қайырқомов ақсақал. Қымыз, шұ­ бат өндіріп, өзгелерге керемет­ тей үлгі болуда. Сол ақсақал бие мен түйеден өндірген өнімдерін аудандық ауруханаға, облыстың «Аламын» деген емдеу мекемелері­ не өзі тасымалдап, әлі күнге бей­ неттеніп келеді. Нәсіпқали ақсақал апай екеуі бала-келіндерімен бір­ лесіп, қателеспесем, жыл сайын он тоннадай қымыз бен шұбат өн­ діретін көрінеді. Бұрынғыдан бү­ гінге жеткен ескі көздей Нәса­қаң - көрген-білгені, түйгені мол тұй­ ғын жан. Төрі қонақтан арылмай­ тын, сабасы қымыз бен шұбаттан

қалдық. Алайда арнайы құтылар­ ға құйылған қымыз ешқандай қа­ сиетін жоймаған, бал татып тұр. Қымыздан дәм тата отырып, ағамызды әңгімеге тарттық.

- Отбасымыз бие сауумен ши­ рек ғасырдан бері айналысып келеді. Біреу білер, біреу білмес, еліміздегі сонау экономикалық қиын-қыстау уақытта сол кезде­ гі аудан әкімі болған Нәсіпқали Иманғалиұлының өтінішімен ау­ дандық өкпе аурулары аурухана­ сына қымыз дайындадым. Бұл аз­ дап та болса, елге тигізген көмегім еді. Аты жаман ауруға қарсы тұрған әрекетім десе де болады. Жаз айында 4 биені желіге байлаймын. Жаз бойы отбасы­ мыз дәрумен сусынды пайдалан­ са, мына кішкентай екі немерем

11

сарқылмайтын қонақжай. Сары қымызын ұсынып, арғы-бергіден әңгіме қозғағанда тыңдар құлақ, ортақ әңгімеге орайымен тамызық тастап отыратын жан керек. Бәлки, ел арасында осындай Алтай Зей­ нуллин, Нәсіпқали Қайырқомов сынды жылқы десе, жанын беруге бар азаматтар көп болар. Менің айтайын дегенім, сондай жандар­ дың шаруасына барынша қолдау көрсетіп, қымыз өндіруді жолға қою керек. Орал қаласынан өз алдына қымыз-шұбат, жылқы­ның қазы-қарта, жал-жаясын, құртірім­шік, қаймақ-майын жыл он екі ай бойы келушілерге ұсынатын арнайы қымызхана-мейрамхана ашу керек. Оны Нәсіпқали ағамыз сынды шаруақорларды қаржылай қолдаса, өніммен қарық қылар еді. Бір сәт көзімізге елестетейікші, қымызхана-мейрамханаға қария­ ларымыз барып, қымызын сіміріп, арғы-бергіден әңгіме көрігін қыз­ дырып отырса, шіркін... «Жыл он екі ай дейсіз... Қыста қайдағы қымыз?..» дер біреу. Оған айта­ рым, Германия сияқты ел биенің сүтін кептіріп, оның ұнтағынан жыл бойы өнім дайындайтын тех­ нологияға баяғыда қол жеткізген. Оны айтасыз, өткен ғасырдың басында Әміре әнші Парижге барып ән салып, француздарды таңғалдырғанда, қазақтар биенің сүтін кептіріп апарып, сусын ретінде ұсынып, париждіктерді тамсандырғанын қайда қоямыз? Міне, осы технологиямен өнім өндірейік деп жоғарыда айтқан Алтай Зейнуллин отыз жылдан бері жүгіріп жүр. Бірақ бәрі қаржыға тіреледі де, қолы байланады. Сонымен «қымыз» десе, қы­ зық­пайтын, тамсанбайтын қазақ жоқ... Өйткені бұл сусынның арғы жа­ғында атадан келе жатқан дәстүріміз, ұлт саулығы, адамдар­ дың денсаулы­ғы сияқты өмірлік маңызды мәселе тұр. Бұл бағытта Елбасымыз Нұрсұлтан Назарба­ ев өзінің кешегі Жолдауында да саламатты өмір сүруге, ұрпақ денсаулығына басты назар ауда­ руды басты міндеттеріміздің бірі ретінде ал­дымызға қойды ғой. Ен­ деше, не тұрыс, ағайын?..

Мұрат ТҰЙҒЫНБЕТОВ, прокуратура органының ардагері

әжесіне еріп, биелер сауылғанда, алғашқы сүтін ішіп, өсіп келеді. Ал артығын сұраныс берген тұр­ ғындарға арзан бағамен сатамын. Мына сіздер дәмін татып отыр­ған қымыз жаз айында да­ йындалған. Арнайы құтыда сақ­ талған, - дейді Меңдіхан аға. Ағамыз бен апамыз дайындаған бал қымыздан ақпан айында дәм тата отырып, ауылымызда осындай шаруаның тетігін білетін адамдар көп болса, Елбасымыздың Жолдауында айтылған шағын кәсіпкер­ лікті дамытумен қатар адамдардың ден­саулығын жақсартуға да әбден болар еді-ау деп ой түйдік.

Жұлдыз АСҚАРҚЫЗЫ, Қазталов ауданы

12

отағасы Бейсенбі, 27 ақпан 2014 жыл

oral_oniri@inbox.ru

«Тоғыз балам – бір төбе» Ол өзін бай адам санайды. Себебі тоғыз баласы бар. Оның бесеуі өзінікі де, қалғаны – бажасының перзенттері. Яғни денсаулықтарына байланысты ерте дүние салған бажасы мен қайын апасының балаларын ол өз тәрбиесіне алды. Өсіріп-өндіріп, оқытып-тоқытты. Қазір ұлдары ұяда, қыздары қияда.

Сәкен МҰРАТҰЛЫ, «Орал өңірі»

Б

із әңгіме етіп отырған жан - Нәсиболла Тү­ менов. Бұрынғы Фур­ манов ауданының ту­­масы. Батыс Қазақстан ауыл ша­ руа­шылығы институтын бітірген. Еңбек жолын бөлімше механигі­ нен бастаған Нәсиболла аға МТМ меңгерушісі, бас инженер, шаруашылық жетекшісі, аудан­ дық агроөнеркәсіп кешені төраға­ сының орынбасары, атқару ко­ митеті төрағасының орынбасары, аудаңдық халық депутаттары ке­

са, туысқандардың кішкентайла­ рын шақырып алатын. Міне, сол тәрбиені бойымызға сіңіріп өстік. Жолдасым Дәмеш те балажан адам. Бір ауылда тұрғасын әрі үйле­­ріміз жақын орналасқасын, бажамның балалары екі күннің бірінде бізде болатын. Содан болса керек, ба­ лаларды асырап алғаннан соң көп қиындық туындаған емес. Тоғыз баланы тәрбиелеп өсіргені­міз­ бен, біз ресми түрде көп ­ ба­лалы деп танылған жоқпыз. Себебі ба­ жамның балалары өз ата-бабасы­ нан алыстамасын деп олардың тегін ауыстырған жоқпын, - дей­ ді Жалпақтал өңірінің дамуына айтарлықтай үлесін қосқан азамат.

ша баптады. Мәселен, тұңғышы Сейфолла ауыр атлетикамен айна­ лысса, қалған бес ұлы самбоның қыр-сырын меңгерді. Бұл күрес­пен жүйелі түрде айналысқан Нұф­­тол­­­ла 19 жасында Ресейде өткен жастар арасындағы әлем чем­пио­­натының күміс жүлдегері атанып, спорт ше­ бері дә­­ре­жесін алды. Өңіріміздегі спорт­­сүйер қауымға есімі жете та­ ныс Нұфтолла Нәсиболлаұлы – қа­ зір спортқа дарынды балаларға арналған мамандандырылған об­лыстық мектеп-интернат дирек­­ торының орынбасары, халық­ара­ лық дәрежедегі төреші.

– Ота­ғасы, әсіресе, ұлдары­ ның тәр­биесіне жете мән бе­

Кіші қызы Айжангүлдің "ұядан ұшу" тойына жиналған бала-келін, қыз-күйеу балалары, немере-жиендері ңесінің төрағасы, аудан әкімінің орынба­сары секілді лауазымды қызметтерді атқарды. Осыдан он жыл бұ­рын Оралға қоныс ауда­ рып, Қазақ­станның аграрлар пар­ тиясының облыстық филиалы төрағасының орынбасары қызме­ тін атқарып, ұлттық ғылыми-тех­ никалық ақпа­рат орталығы БҚО филиалы директоры қызметінен зейнетке шықты.

- Көп балалы отбасында өске­ сін, үйімде балдырғандар үндері­ нің жиі естілгенін қалаймын. Оның үстіне анам Дәметкеннің бала атаулыға жан-жүрегі елжіреп тұра­ тын. Балалар оқуға, қонаққа кетіп, шаңырақта тыныштық орнай қал­

«Малым – жанымның садағасы, жаным – арымның садағасы» де­ ген қағиданы берік ұстанған кейіп­ керіміз бен зайыбы ұл-қыздарын арлы әрі намысқой етіп өсіруге тырысты. Өзгенің ала жібін аттамау­ ды сөзбен ғана емес, іспен де көр­ сетті. Әр адамның Отан, халық, атаана алдында борышы бар екенін әрқашан айтып жүретін. Міне, осындай тәрбие көрген ұл-қыздар бір отбасының ғана емес, ауылаймақтың мақтанышына айналды. Жоғары білім алған тоғыз бала­ ның бесеуі бүгінде білім саласын­ да қызмет етеді. Өзі жастайынан спортқа әуес болған соң, ұлдарын да салауатты өмір салты бойын­

руі керек, - дейді Нәсиболла аға­мыз. - Кеңес заманында Лат­­вияға жолым түсіп еді. Сон­да бір байқағаным, латыштар ба­ ланы бұғанасы қатпай жатып бас­ сейнге түсіреді. Ана құрсағында шарана сұйықтықтың ішінде жат­ қасын, ол сәби кезінде судан шо­ шымайды. Ал біз ес білгесін барып апарамыз, ол кезде бала судан қорқып қалады. Атпен серуендеу – мың бір ауруға ем. Сол себепті ба­ ланы жылқыға жақын өсіру керек. Мектептерде, балалардың ойын алаңдарында жылқының қимы­ лын келтіретін арнайы ойын ста­ ногын көптеп қойса деймін. Мем­ лекет тарапынан ана мен баланы

Нәсиболла аға мен Дәмеш жеңгей жиені Бауыржанмен бірге

Сымбат ТҮМЕНОВА, Асан орта мектебінің мұғалімі: - Әкем жан-жақты адам. Кез келген жанмен кез келген тақырыпта еркін сөйлесе алады. Маған оның адамгершілік қасиеттері ұнайды. Бұрын ауылда тұр­ғанымызда, еліміз жаңадан тәуелсіздік алған тұстағы қиындық кезде астық не отын сұрап келген адамдар­ға жаны ашып, үйдегіні беріп жібе­ ретін еді.

Әсет ЖҰМАҒАЛИЕВ, Орал қалалық өрт сөндіру бөлімінің қызметкері: - Ол кісі әкеміздің орнында әке болды. Ешкімнен кем қылған жоқ. Қазір төрт балам ата-әжесінің үйіне баруға асығып жүреді. Ол – мінезге бай адам. Ренжіп, түңіліп отырғанын көрген жоқпыз. Біреуді жамандағанды ұнатпайды, «Әуелі өздеріңді тәрбиелеп алыңдар» дейді. Дүниенің байлығына қызықпауды үйретті. «Денсаулық, ынтымақ, отба­ сы амандығы – ең басты байлық осылар» дейтін.

қорғауға мән беріліп келеді, оны одан әрі жетілдіре түссе, еліміздегі демографиялық ахуал оңалар еді. Мамандығы инженер болған соң Нәсиболла аға мал азығын дайындау ісін механизациялауға өз үлесін қос­ты. Ұзындығы 10 метр­ лік шөп шабатын орақ пен малдың қиын шығаратын құрылғы жасап, қол еңбегін жеңілдеткені де бар. Қыр баласы ауылының тағды­ рына атүсті қарамайтыны белгілі. Ағамыздың бүкіл саналы ғұмыры ауылда өткесін, туған жерінің бір кәдесіне жарасам дейді. Соған орай Қазталов ауданындағы мал шаруашылығын дамыту үшін Қараөзендегі жалпақталдық гид­ рожелі құрылысын жуық арада қолға алғанды жөн санайды. Бұл кісіні қаламыздың тазалы­ ғы да толғандырады. Күл-қоқыс жинау жүйесіне көңілі әсте тол­ майды. Нәсиболла ағамыздың ойынша, күл-қоқыс жәшіктерінің орнында ішінде нығыздау (прес­ теу) құрылғысы бар күркешік (вагончик) тұруы тиіс. Оның бір терезесіне қағаз өнімде­рі, екін­ шісіне пластмасса кұты сияқты қалдықтар салынуы керек. Сонда престелген қалдықтардың құн­­дылығы болады. Мәселен, ма­ку­­­ латура әжетхана қағазын жа­сау­­­ ға жараса, тығыздалып-нығыз­ далған пластмас­са бұйым­дары коммуникациялық же­лілерге ар­налған люктерді дайындауға ши­кізат бола алады. «Күл-қоқыс жә­ шіктерінің айналасында азықтүлік, әсіресе, нан өнімдерінің ша­шылып, тапталып жатқаны жа­ныма батады, - дейді ол. - Сол

себепті күркешікте тамақ­ты за­ лалсыздандыратын құрылғы ор­ натып, оларды қала маңындағы тауық, шошқа фермаларына, ит питомниктеріне жөнелтсе, сауап болар еді». Бүгінде Орал қаласы маңын­ дағы Асан ауылында тұратын Нәсиболла ағамыздың жасы жет­ піске таяса да тың. Заман көшінен қалғысы жоқ. Таяуда ауыл мек­ тебі жанындағы «Ақ ниет» қоры арқылы үш ай оқып, компьютерлік сауаттылығын арттырды. Соның арқасында балаларымен, немережиендерімен, тума-туыс, дос-жа­ рандарымен электронды түрде хат жазысып отыр. Ғаламтор арқылы елдегі, әлемдегі жаңалықтарды қалт жібермейді. Слайдтар жасай­ ды. Енді халыққа қызмет көрсету орталығынан электронды кілт пен сандық қолтаңба алып, мемле­ кеттік құрылымдарға түрлі сауал­ дар жолдағысы келеді. «Компью­ терлік курс ұйымдастырған қор басшылығына алдағы уақытта мү­гедектерді де оқыту туралы ұсы­ ныс жасадым, - дейді Нәсибол­ла Қайырұлы. - Егер мүмкіндігі шектеу­ лі жан­дар компьютерді меңгер­се, оның пай­далы тұсы көп бол­мақ. Яғни олар тиісті мекемені іздеп, оған жете алмай сабылып жүрмей­ ді. Қажет сауалдарын электронды нұсқада жолдайды. Бұл мемле­ кеттік қызметкерлерге де тиімді. Адамдарды қабылдап, уақытын өткізбейді, жауапты ға­ламтормен жібере салады. Сөйтіп, Елбасымыз Жолдауында айтқандай, мүмкін­ дігі шектеулі отандастарымызды қолдауға өз үлесімізді қосамыз».

Отандастар Бейсенбі, 27 ақпан 2014 жыл

oral_oniri@inbox.ru

Елбасының биылғы Жолдауында да біздің ортақ үйіміз – Қазақстанда ұлтаралық татулықты сақтаудың маңыздылығына ерекше көңіл бөлінді. Мемлекет басшысының бұл сарабдал саясаты ислам мен православиенің, Еуропа мен Азия, Шығыс пен Батыстың тоғысындағы еуроазиялық қиылыста орналасқан Батыс Қазақстан облысы үшін аса маңызды. Облысымызда тоқсаннан астам ұлт-ұлыс өкілдері тұрады. Солардың ішінде ең көбі қазақ және орыс ұлты екені баршаға аян. Бүгін «Отандастар» айдары аясында БҚ облыстық орыс мәдениеті орталығының жетекшісі Сергей Погодинмен сұхбатты беріп отырмыз.

13

мәдениетін насихаттаумен шек­ тел­мейміз. Біздің өңір Мұхит пен Дәулеткерейдің, Құрманғазы мен Динаның, Сейтек пен Ғари­фол­ ланың, Сәкен Ғұмаров пен Қа­дыр Мырзалиевтің Отаны. Бұл то­пы­ рақта Пушкиннің, Жуковский­дің, Дальдің, Тоқайдың ізі қалған. Біздің ұрпақтар Абайды, Пушкин­ ді, Брусиловский мен Төлебаев­ ты, Молдағалиев пен Тоқайды, Шев­­ченко мен Шәкәрімді біліп, олардың әдеби-мәдени мұра­ ларын жан дүниесіне сіңіріп өсуі тиіс. Сондықтан да біз басқа ұлттық-мәдени орталықтармен тұ­ рақты байланыстамыз. Мәдениет ошақтарында өтетін Абай, Пушкин оқуларына, Құрманғазы мен Мұ­ хит шығармашылығына арналған кештерге қатысып, өз үлесімізді қосып келеміз. Еврей мәдени ор­талығына Рош-а-Шана, Песах жә­не Йом-Кипур ұлттық мереке­

«Мәңгілік ел» –

халықтың ғасырлар бойғы арманы

- Сергей Михайлович, сонау Кеңес одағы ыдыраған кезде тәуелсіздік алған әрбір мемлекет өз отандастарын еліне шақырды, осындай үрдіс көр­ шілес Ресей мемлекетінде де болды. Біздің облыстан қоныс аударған орыс ұлты өкілдері көп болды ма?

- Бірден айта кетейін, бүгінде Қазақстандағы орыс ұлтының өкіл­дері өздерін еркін және жай­ лы сезінеді. Жоғарыда өзіңіз айт­қандай, алғашқыда Ресейге

қоныс аударушылар болды. Бірақ олардың саны басқа аймақтарға қарағанда өте аз. Сонымен қатар көшіп кеткен оралдық орыстар­ дың қайтадан оралып жатқаны байқалады. Жүргізілген әлеумет­ тік сауалдар көрсеткендей, орыс ұлты өкілдері еліміздің көпұлтты халықтарымен бірге Қазақстанды өз Отаны санап, оны өркендетуге үлес қосуда және өздерін, ба­ лаларын, немерелерін бақытты санайды. Қазақстандық орыс­ тар Ұлт көшбасшысы Нұрсұлтан Назарбаевтың салиқалы саясатын толық қолдайды.

Біздің Нұрсұлтан Әбішұлы Ре­сей президенті Владимир Пу­ тин Орал қаласында болғанда «Қазақ­стан мен Ресей арасында­ ғы стра­тегиялық әріптестік және бір-біріне деген сенім жоғары деңгейде. Екі ел арасында шешіл­ мейтін проблема жоқ» деген бо­ латын. Оны В.Путин де қолдап, екі ел арасындағы саяси және экономикалық ынтымақтастықтың маңыздылығын атап айтты.

- Енді қысқаша өзіңіз же-

текшілік жасайтын орыс ұлты мәдениеті бірлестігінің жұмы­ сына тоқталып өтсеңіз?

- Облыста мекендейтін орыс ұлты өкілдерін Елбасы саяса­ тын жүзеге асыруға жұмылдыру үшін Орал қаласында 2004 жыл­­дың қыркүйегінде орыс мәдениеті орталығы қоғамдық бірлестігі құ­ рылды. Бірлестіктің жарғылық мін­ деті орыс халқы­ның салт-дәс­түрін, мәдениетін, ана тілін сақтау және жетілдіру болып табылады. Бір ерекшелігі, орталықтың мүшелері тек орыс ұлтынан емес, олардың қа­тарын­да татар, еврей, украин,

белорус және басқа ұлт өкілдері бар. Қысқасы, орталыққа орыстың өне­рі мен әдебиетін, әнін сүйетін, Елбасының еуроазия идеясы­ на жақын адамдар келеді. Орта­ лық басқармасының құрамында бес ғылым кандидаты және бір ғылым докторы бар. Жұмысымыз орыс руханиятының басты екі ділі – православие және орыс хал­қы­ның салт-дәстүрін, өнері мен мәдениетін өркендетуден басталды. Сондықтан орталыққа славян­дардың күнтізбелік барлық

мерекелерін атап өтуге правосла­ виелік ғұрыптарды құрмет тұ­татын қа­риялар мен жас адамдарды тар­ туға көңіл бөлдік. Біз салауатты өмір салтын нығайтуға ерекше көңіл бөлеміз. Бұл орайда бізге Владимир Салов жетекшілік жасайтын Сара На­ зарбаева атындағы «ОЦИСАНА» орталығы үлкен көмек беруде. Облыстық денсаулық сақтау бас­ қармасы ұйымдастырған бар­лық акцияларға қатысамыз. Мә­селен, денсаулық олимпиадасына, футбол және шахматтан өткен жа­рыстар­ ға белсенді атсалысып келеміз.

Біздің орталықтың «Скоморохи» балалар фольклорлық ан­самблі оралдықтарға жақсы та­ныс. Оған №1 саз мектебінің ұстазы Свет­ лана Абрамова жетекшілік етеді. Ансамбль жыл сайын халықтар достығы фестиваліне қатысады. Тек өткен жылы бұл ұжым қалада 20-дан астам кон­церт берді. Орталық жанында бұдан бас­ қа «Надежда» атты ардагерлердің вокалды ансамблі жұмыс жасай­ ды. Жыл сайын «Қырық бесін­ ші жылдың көктемі» атты кеш өткіземіз. Біздер Мәскеу және Ленинград қалаларын қорғауға қатысқан оралдықтардың тізімін жасақтап, оларды Жеңіс күні ме­ рекесінде марапаттау жөнінде облыстағы РФ консулына табыс еттік. Осының нәтижесінде әйгілі «Нормандия-Неман» француз эс­ кадрильясының механигі болған Орал қаласының тұрғыны, соғыс ардагері Н.Ветровқа ІІ дәрежелі Александр Невский ордені табыс етілді.

- Ресейдің көршілес губернияларымен мәдени байланыс және өзіміздің облыстағы басқа ұлттық-мәдени бірлестіктермен қарым-қатынас қалай?

- Біздің орталық жоғарыда айтып кеткенімдей, Елбасының еуроазиялық идеясын дамытуда Ресейдің көршілес облыстары­ мен тығыз байланыста жұмыс істеп келеді. Әсіресе, біздің облыс делегациясының Орынбор же­ рінде, соның ішінде Елек қаласын­ да өткізген «Наурыз» мерекесінен алған әсеріміз күні бүгінге дейін есімізде. Сонымен қатар бірнеше рет Дондағы Ростовта «Шолохов көк­ темі», туысқан Татарстандағы «Са­ бантой» мерекелеріне қатыстық. Орталық мүшелерінің жұмысы тек ұлттық мерекелерге ғана қатысумен шектелмейді. ТМД ел­ дері институтымен, Самара орыс қауымдастығы, Саратов, Орынбор облыстарының ұлтаралық қаты­ настар жөніндегі комитеттерімен үнемі байланыста болып келеді. Өлкеміз байырғы салт-дәстүр­ лерге бай. Сондықтан тек орыс

сін өткізуге тұрақты көмектесіп жүр­міз. Сондай-ақ Қазақстандағы кәріс ассоциациясының құрыл­ ға­нына 10 жыл және кәрістердің Қазақ­стан­ға қоныс аударғанына 80 жыл толуына арналған концерт­ ке біздің орталық мүшелері де қатысты.

- Сергей Михайлович, біз сізді облыстың қоғамдық-саяси өміріне қатысты шараларда жиі көреміз. Және оған көптің бірі болып қатысып қана қоймай, талқыланған мәселе бойынша әркімге үлкен ой тастайтын құнды пікірлер айтасыз. Тек бір ғана мысал келтірейін. Жақында Елбасының Жолда­ уын талқылауға арналған Орал қаласы активі жиналысында сіз Елбасының «Мәңгілік ел» идеясы жөнінде көптің көңіліне ұялар жақсы ой тастадыңыз. Осыған орай биылғы Жолдау туралы бірер сөз айта кетсеңіз?

- Бүгінде орталықтың белсен­ ділері Елбасының Жолдауда алға қойған міндеттерді әрбір ба­тыс­ қазақстандықтарға жеткізуге ат­ салысуда. Облыстық ассам­б­лея­ ның кеңесінде өңірдің барлық тұр­ғындарына арнап үндеу қабыл­ дадық. Оны өзімізде өткен отырыс­ та да кеңінен талқыла­дық. Жол­ дауда Елбасы алдымызға қойған басты міндеттің бірі - «Мәңгілік ел» патриоттық актісін даяр­ лау. Мәңгілік ел болу - халықтың ғасырлар бойғы арманы. Олай болса, алдымызға таяудағы жыл­ дары әлемдегі дамыған 30 елдің қатарына қосылсақ, ата-бабала­рымыз армандаған Қазақ елі – Мәңгілік ел болатыны сөзсіз. Сондықтан біз басқа да ұлттықмәдени бірлестіктермен бірге Ел­басымыз айтқандай, «қазақстан­ дық­тардың алтын жетістігі» - бей­ бітшілік, келісім мен бірлікті одан әрі дамыта отырып, Мәңгілік ел орнатамыз деп нық сеніммен айта аламыз.

Сұхбаттасқан Еламан ӘЙПІШЕВ, «Орал өңірі»

14

дәулет Бейсенбі, 27 ақпан 2014 жыл

oral_oniri@inbox.ru

Оралдан екі өндіріс ашып,

өркендетті

Гүлбаршын ӘЖІГЕРЕЕВА, «Орал өңірі»

Б

ұдан 20 жыл бұрын түрік жігіті Өзгүр Деми­ рал Ақтөбедегі А.Жұ­банов атындағы мем­ лекеттік университетінде шет ті­ лінің маманы мамандығын алып, тәуелсіз қазақ елінде қалып қойды. Бастапқыда Түркиядан Ал­ матыға, Ақтөбеге шаруашылық тауарларын тасыды. Кейін Орал шаһарына тұрақтады. Ақ Жайық өңіріне күйеу бала атанды. Қайын ағасымен бірге «Каризма» компа­ ниясын құрып, пластикалық есік, терезе шығаруды бастады. Ол кезде Оралда бұлардан басқа бірақ цех болатын. Бүгінде олардың саны 150-ге жетті және солардың 90%-ының басы-қасында кілең қазақ жігіттері жүр. «Оралдағы алғашқы пластикалық өнімдер цехында еңбек еткен 80 жігіттен тек бір шебер компанияда қал­ ды, өзгелері жинаған тәжірибесін кәдеге асырып, өз алдарына плас­ тикалық өнім шығаратын нысан ашты. Әрқайсысында кем деген­ де 5-6 адам жұмыс істейді. 150 цехта 750 адам еңбек етсе, олар­

дың отбасыларында орта есеп­ пен 5 адам болатын болса, онда 4 мыңға тарта адам осы саланың арқасында нанын тауып отыр. Кәсібімнің арқасында тек отба­ сымды қамтамасыз етіп қой­май, кәсіпкерлігімнің өркендеуіне жағдай жасаған қазақ елінің аза­ маттарына да жұмыс орнын беріп отырғаныма қуанамын», - дейді ол ағынан жарылып. Әдетте бизнесті бастаған кей адам ақша молырақ түсіп жатса, ашкөзденіп, Құдайын ұмытып ке­тіп жатады. Өзгүр бизнесте бір­ден мол табысқа жетпейтінін түсінді. Сондықтан өнім бағасын нарық­та­ ғыдан 50%-ға төмен­дет­­ті. Соның арқасында облыс на­рығының 8090 пайызын «Каризма» компани­ ясы қамтыды. Өнім­нің өтімділігі тұ­ты­ну­шының қалтасына да тіке­ лей қатысты деген қағидат на­ рық­тағы үстемдігін бұл жолы да көр­сетті. Кейін Атырауда, Орал­ да, Ақтөбеде сауда үйін ашып, Түркиядан үйге арналған дайын жиһаз тасып сатты. 2012 жылы ол жиһазды және профильді алыс­ тан тасымалдағанша, екі өндірісті Оралда жолға қоюға бел буды. Кә­ сіпкер жиһаз өндірісіне қажетті құрал-жабдық алуға «АТФ банк­тен»,

профиль-ПВХ шығаратын жаб­дық алуға «БТА банктен» несие ал­ды. «Бизнестің жол картасы – 2020» бағ­дарламасы бойынша банктер­ ден алған несиелерінің пайыздық мөлшерлемелерін мемлекет тара­ пынан субсидиялауға қол жет­кізді. Айтқандай, бірінші «АТФ» банктегі несие пайызының 7%-ын мем­ лекет өтесе, одан қалған 4%-ын өзі, ал «БТА»-дан алған несиесінің 7%-ын мемлекет, қалған 1%-ын кәсіпкердің өзі өтейтін болды.

- Мұндай мемлекеттік қолдауды өзге елдерден естімеппін. Бұл Ел­ басының, мемлекеттің кәсіп­кер­ ліктің дамуына жасап отырған шы­ найы қамқорлығы деп түсінемін. Мемлекеттік қолдау бизнестің өр­ кендеуіне тың күш берді, - дейді Өз­гүр Демирал. Іскер азамат өт­кен жылдың басында екі өндірісті іс­ке қосып, өнім шығаруды бастады. Бүгінде «Каризма» компаниялар тобының Оралдағы филиалында 165 адам, ал жалпы компания­ лар тобында 255 адам тұрақ­ты жұмыспен қамтылған. Еліміз бо­ йынша компанияның 13 қалада филиалы бар. Жиһаз фабрикасы­ на кәсіпкер Оралдағы жекеле­ ген шағын цехтардан мамандар тартты. «Оралдықтарға профиль­ мен жұмыс істеуді үйретсек, олар бізге жиһаз жасауды меңгертті», - деп күледі Өзгүр. Жиһаз фабри­ касында және профиль материал­ дарын шығаратын екі өндіріс орнында жұмыс жасайтын қызжігіттер қолдарына 65-70 мың теңге жалақы алады. Оларға ең­ бекке жарамсыз күндеріне ақы төленеді, ақылы еңбек демалысы беріледі, зейнетақы қорына са­ лымдар аударылады. Компания 2012 жылы 18 млн. теңге, 2013

жылы 25 млн. теңге табыс салығын төлеген.

- Жиһаздың, профильдің 8090%-ы Қазақстанға сырттан тасы­ малданады. Биыл 55 мың тоннадай профильге сұраныс болғанымен, соның 30%-ы елімізде өндіріледі, өзге 70%-ы сырттан кіреді. Міне, ал­ дымен өзімізді толықтай қамтуды көздеп отырмыз және Кедендік одақ аясында көрші елдерге өнім шығаруды жоспарлаудамыз. Жыл санап жұмысшылар санын 50-100 адамға дейін көбейтуіміз керек.

2013 жылы 2 мың тоннадай про­ филь өнімін шығарсақ, биыл оны 3,5 мың тоннаға жеткізуді, яғни өндірісті 140%-ға өсірмекпіз.

Жиһаз өндірісі де солай, өткен жылы 2 мың жиынтық жиһаз шығарсақ, биыл оны 25-30%-ға өсірмекпіз», - деді алдағы жоспа­ рымен бөліскен кәсіпкер. Ол Түркиядан пластикалық өнім шығаратын станоктар әкеп сатуды бастағанында, бәсекелесті көбейтесің ғой деп кейбіреулер­ дің таңғалысқанын айтады. «Мен әкелмесем, басқа біреу әкелер еді. Өйткені Оралдың барлық есік, терезесін мен ауыстыра алмай­ мын ғой. Қайта өзгелерге жұмыс беріп, менің өнімімді профильді пайдаланатын кәсіпкерліктерді кө­бейттім. Қашан да келешек­ ті, дамуды ойлау керек. Сатып алғысы келетін жігіттерге әлі күнге қарызға беріп, көмектесудемін. Алматы, Астана қалаларына ба­ тыстың бренді ретінде Bioplast жү­ йесінің өнімдерін шығарудамыз. Мұнайдың ортасында отырып, шикі­ затты Қытайдан, Германиядан, Ресейден, Кореядан тасудамыз. Аты­ рауда ПВХ өндірісі басталса, оны сырттан тасымаймыз. Ақша елден тысқары шықпайды, елдің дамуы­ на қызмет етеді», - дейді қазақ елін екінші Отаны санайтын кәсіпкер.

Мүслім МҰСТАХЫМОВ, жиһаз құрастырушы: - Бұрын «Нұржанар» сыра за­ уытында жұмыс істегенмін. Жи­ һаз фабри­касы ашылған­нан бері осындамын. Ленталы ара­мен ұсақ бөлшектер­ді кесіп, дайындаймын. От­ба­сым бар. Осындай жақсы жұ­ мыс орны ашылып, жұмысқа тұр­ ғаныма қу­аныштымыз.

Мария ЖАУХАРОВА, тігінші: - Фабрикаға жұмысқа тұр­ғаныма үш айдай болды. Тігін­ге тәлімгерім үй­рет­ ті. Жұмыс­қа төселіп қал­дым, күніне 20 шақты жиһаз қап­тамасын шы­ғаруда­ мын. Жалақымыз жаман емес, жұмыс істеуге барлық жағ­дай жасалған. Жаңа өндіріс орнының ашылып, жұмысқа тұрғаныма шүкіршілік етемін.

Бақытқа бөленген Даму қарқыны баяу деп танылған ауылдардағы жұртты өз еркімен үлкен елді мекендерге көшіруге арналған «Жұмыспен қамту – 2020 жол картасы» бағдарламасының үшінші бағыты бойынша былтыр ауданға 56 млн. теңге бөлініп, мақсатты игерілгендігін бұдан бұрын да жазғанбыз. Переметный, Белес ауылда­ рынан бой түзеген 8 тұрғын үйдің жаңа иелері қоныстойын тойлады. Ол отбасыларды көшіруге мемлекеттік бюджеттен 513 мың теңге демеуқаржы тағы бөлінді.

Б

ағдарлама бағын ашқан от­басылардың бірі - Ха­­бошов­тар жанұясы (су­рет­те). Олар енді Переметный ауылының тұрғындары. Бөкей ордасы ау­­даны Жиекқұм елді ме­ кенінде туып-өскен Ізбасар мен Нұргүлдің отау құрып, шаңырақ көтергелі өз алдына баспана­ сы болмаған. Әуелі ата-ананың

қолында тұрып келген жас отбасы үйдегі кейінгі балалар отау тіккен соң пәтер жалдап, бөлек шыққан.

– Баспанамыз болмаса да, білім алып, еңбек етуге тырыстық. Күн көрудің жөні осы екен деп қалаға жүгірмей, ауылда тұрдық, мал бақ­тық. Мемлекеттік бағдарлама­ лар­дың бізге де бір пайдасы тиер деген үмітіміз алдамады, – дейді

жанұя

Нұргүл Сәрсенова. Ол ұл-қызда­ ры Бекзат пен Жаннаны жетілдіре жүріп, музыка саласына қатысты мамандықты меңгеріп алған. Енді жуық арада мамандығы бойынша жұмысқа орналаспақ.

– Тұрғын үйге өтініш беріп үш жылдай күттік. Бұл ауылға бұ­рын­соңды жолым түспесе де, ұсы­­ ныс­ты бірден қабыл алдым. Өйт­кені еңбек еткен жанның қай ор­ таға да тез үйреніп кететіндігін ата-анамыздың тәрбиесінен ұғып өстік. Халқымызда таудай талап бер­генше, бармақтай бақ бер дей­ тін керемет сөз бар. Отбасымды осын­дай бақытқа бөлегендері үшін

алдымен Елбасына алғысым шек­ сіз. «Жұмыспен қамту – 2020 жол картасы» – бірегей бағдарлама. Мен бұл бағдарламаның сәтті жалғасын тауып, біз секілді мыңдаған жас отбасыларды бақытқа бөлейтініне сенемін, – дейді Ізбасар Хабошов. Көшіп келісімен үйінің іргесінде­ гі аудандық ауруханаға күзетші болып жұмысқа кіріскен Ізбасар алдағы уақытта өзге мамандықты игерсем деген ниетте.

Заманауи жабдықталып, сапа­ лы білім беретін Қ.Аманжолов атындағы мектепте оқып жүрген Бекзат пен Жаннаның қуанышта­ рында шек жоқ.

- Сабақтан бос уақытта өзімізге ұнайтын үйірмелерге қатысамыз, – деген балғындардың көздерінде қуаныш оты ойнайды.

Нұржан ДҮЗБАТЫР, Зеленов ауданы

ЕЛ ЖӘНЕ ӘЛЕМ oral_oniri@inbox.ru

Бейсенбі, 27 ақпан 2014 жыл

Бюджет түсімінің көлемін арттырады

«2013 жылдың қорытындысында халықаралық рейтингтің 6 инди­ каторы бойынша еліміздің көрсеткіштері жақсарды. Оның ішінде 5 көрсеткіш Бүкіләлемдік экономикалық форумның жаһандық бәсекеге қабілеттілік индексі және 1-еуі Бүкіләлемдік банктің Doing business рейтин­ гісі бойынша» дейді ҚР Әділет министрі Берік Имашев.

Халықаралық рейтингте жоғарыладық Жаһандық бәсекеге қабілетті­

лік рейтингісінде азаматтық дау­ ларды реттеу бойынша құқық­тық талаптардың тиімділігі 13орын­ға, меншік құқығы бойын­­ша 8-орынға және мемлекеттік ор­ ган­дар қабылдаған шешім­дердің ашықтығы жөнінен 1 сатыға жо­­ ға­рылаған. Сонымен бірге Doing

business рейтингісі бойынша мен­­шікті тіркеу жөніндегі қазақ­стан­ дық көрсеткіштер 9 саты іл­ геріледі.

Дайындаған Нұрлыбек РАХМАНОВ

Прокуратура дүрбелеңге түрткі болғандарды әшкереледі Бірнеше күн бұрын түрлі коммуникация құралдары арқылы (әлеуметтік желілер, СМС) еліміздің кейбір банктерінің банкротқа ұшырау ықтималдығы туралы ақпараттар тарады. Мұндай ақпараттар салымшылар арасында дүрбелең туғызып, олардың банк шоттарындағы ақшаларын жаппай ала бастауына соқтырды. Соның нәтижесінде жоғарыдағы ақпараттар еліміздің жүйе құрушы банктеріне айтарлықтай зиян келтіріп, банк­ тер құқық қорғау құрылымдарына осы жағдайға кінәлі тұлғаларды анықтау және оларды жауапқа тарту туралы арыз түсірді. Прокурорлық тексерудің және ұлттық қауіпсіздік органдары­ мен жүргізген іс-шаралардың нәтижесінде «БанкЦентрКредит» АҚ-ның күрделі қаржылық жағ­ дайы туралы жалған элек­трондық хабарларды таратуға қатысы бар «Signum» заңгерлік фирмасы» ЖШС-ның меншік иесі Әбілқайыр Маратбекұлы Нақыпов, осы ком­ панияның қызметкерлері Вик­ тория Владимировна Трофимо­ вич және Әйгерім Нұртай­қызы Адасбаева анықталды. Олар жал­ған мәліметті бұрын «Банк­ Центр­Кредит» АҚ-ның несие­ лерді басқару орталығының Ал­ маты өңірлік атқарушы өндіріс секторының маманы болып жұ­ мыс істеген Дархан Артурзинұлы Сәбденовтен (12.02.84 ж.т.) ал­ған екен. Д.Сәбденовтің және жо­ға­ рыда аталған тұлғалардың осы әрекеттерінің салдарынан «Банк­ ЦентрКредит» АҚ-ға едәуір зиян келіп отыр. Осы фактілердің негізінде Ал­маты қаласының прокурату­ ра­сы 2014 жылғы 21 ақпанда Д.Сәб­деновтің үстінен ҚР Әкім­ші­ лік құқықбұзушылықтар туралы кодексінің 136-1-бабы бойынша (алдау жолымен мүліктік шы­ғын келтіргені үшін жауапкершілік)

іс қозғады. Сот үкімімен Д.Сәб­ денов жоғарыда аталған құ­қықбұзушылық үшін кінәлі деп таны­ лып, 20 тәулікке қамауға алынды. Одан басқа аталмыш банк келті­ рілген зиянды өтеу жөнінде сотқа талап арыз беріп отыр. Тағы бір айта кететін жайт, Д.Сәбденовке қатысты бұған дейін ҚР Қылмыстық кодексінің 251-бабы 2-бөлімі бойынша қыл­ мыстық іс қозғалғаны анық­тал­ ды. Атыс қаруын, оқ-дәрі және жарылғыш заттар сақтау, тарату және дайындау үшін жауапкер­ шілік қарастырылған бұл бап бойынша қылмыстық іс қозғалып, кейіннен ол іс заңсыз тоқтатыл­ ған болып шықты. Қазір қала про­ куратурасының бұл шешімінің күші тоқтатылып, іс қайта тексеру үшін қылмыстық тексеру органда­ рына жолданды. Ал банктерге қатысты жалған ақпарат таратуға қатысты басқа тұлғаларды әшкерелеу және жа­ уапқа тарту жұмыстары жал­ға­суда. Прокуратура аза­мат­тар мен БАҚ өкілдерін бұл мәселе бойынша барынша жауапты бо­луға, шын­ дыққа сәйкес келмей­тін ақпарат­ты таратпауға шақы­рады.

Өз тілшіміз

Ұлттық валюта курсы­ ның өзгеруі бюджет тү­сі­мі­нің көлемін арттыра­ ды. Бұл жөнінде ҚР Қар­ жы министр­лігінің Кеден­­дік бақылау комитеті төр­аға­сының орынбасары Аманияз Ержанов мәлім­ деді.

– Біздің ойымызша, Ұлттық валюта курсының өзгеруі бюд­ жет түсімі көлемінің артуына ық­пал етпек. Себебі салық пен ке­дендік төлемнің 43 пайызы минералдық ресурстар есебі­ нен түзіледі. Им­портқа ҚҚС жә­не экспорттық кедендік баж са­ лығы бойынша қосымша түсім күтілуде. Ұлттық валюта кур­сы­ ның өзгеруі салық пен кеден­ дік төлемнің күнделікті орташа түсіміне әсер еткен жоқ, - деді ол тағы да. Оның сөзінше, импортты операциялар бойынша салық түсімінің артуы бизнес пен тұты­ нушылардың сырттан әкелі­не­тін тауарлардың жаңа баға­сы­на икемделу деңгейі­не байла­ нысты.

Оң ықпалын тигізбек Қазақстанның ДСҰ-ға кіруі ел экономикасының дамуына оң ықпалын ти­гі­зе­ді. Соның ішінде им­порт­тық баж салығын тө­мен­де­тіп, басқа да шетелдік се­рік­тес­тер­мен сауда-саттық еркіндігін қамтамасыз етпек. Қазіргі таңда осы үдерімнің бә­рін ДСҰ аясында қабылдан­ған кон­венциялармен сәйкес­тен­ді­ ру ба­ғытында жұмыс жүргі­зілу­ де. Тауар айналысы Қа­зақ­­стан­ да оң­тайлы жүруде. ҚР Қар­жы министрлі­гінің Ке­ден­дік ба­қы­ лау комитеті төрағасының орын­ ба­са­ры Аманияз Ержанов­­тың мә­лі­ме­ті­не қарағанда, экс­­порт­­ қа бағытталған кәсіп­орын­­дар өз тауарларын кө­бі­­рек сырт­қа шы­ғарып, со­ның нә­ти­же­сін­де кедендік тө­­лем­­дер түсімі 4,5 пайызға кө­бейе­ді деп күтілуде.

Дайындаған А.ӨТЕБӘЛІ

15

Жаһан жаңалықтары АҚШ-тың Ішкі қа­ уіпсіздік министрлігі елдің әуе компанияларына лаңкестер аяқ киімге жасырыл­ған жарылғыш заттар арқылы азаматтық әуе сапарларына шабуыл жасауы мүмкін деген ескерту жариялады. Бұл жөнінде Эн-Би-Си американ телеарнасы мәлімдеді. Мәселе АҚШ аумағына енетін әуе сапарлары жөнінде болып отыр.

Жақында Жапониядағы атышулы «Фукусима» АЭСында ра­диобелсенді судың 100 тон­на­сының сырт­қа ақ­қа­ ны анық­тал­ды. TEPCO ком­па­ ния­сы стан­са­сы­ның қыз­мет­ кері хабар­ла­ға­нын­дай, 100 тон­надан астам радиобел­ сенділігі жоғары өнім су сақ­ тала­тын қоймалардың бі­рі­­нің су­ағары арқылы өтіпті. Ол су «Фукусима-1» АЭС-ындағы за­қымдалған реакторларды салқын­дату үшін қолданыл­ ған екен. Мұн­дай жағдай атал­­мыш стансада өткен жыл­дың тамызынан бері байқалу­да.

Грекияның бүкіл фермер­лері ел астанасы - Афины қаласында қарсылық іс-әре­ кетіне жиналды. Шеруге шы­ ғушылар ресми биліктің фермерлік шаруа­шы­лықтарға са­лықты өсіру және шаруалар­ ды бухгалтерлік есеп жүргізуге

міндеттеу тура­лы ниеттері­ не ашу-ызасын біл­ді­ру­де. Ел пар­ламенті жанында өт­кен бас­қосуға фермер­лер қа­­­уым­дас­тығының, оп­по­зи­ция­лық пар­тиялар мен кәсіп­одақ­тар­ дың өкілдері қатысуда.

Ғаламтор деректері бойынша дайындаған Серік ИХСАНҒАЛИ

Алғашқы медициналық көмек дамиды ҚР Денсаулық сақтау министрлігі облыс әкімдерімен бірлесе отырып, 2020 жылға дейінгі халыққа алғашқы медициналық көмек көрсетудің аймақтық жоспарын жасақтауда. Бұл ту­ ралы ҚР Денсаулық сақтау министрі Салидат Қайырбекова хабарла­ ды.

- Мемлекет басшысының Жол­ дауын іске асыру мақсатында әр аймақтың өзіндік ерекшелігін есепке ала отырып, 2020 жылға дейінгі алғашқы медициналық көмекті дамытудың жоспары

жасалуда. Ем-шара тиімді бо­ луы үшін дәрігер басқа жұ­мысқа алаңдамай, тек қана нау­қаспен жұмыстануы қажет. Сон­дықтан тағы 2-3 мед­бике қосымша шта­ты қосылды. Бү­гінгі таңда қолға алынып отыр­ған барлық медициналық ша­ра­лар ел тұр­ ғындарының талабына жауап бере алады және ал­ғаш­қы ме­ дициналық көмек көр­се­ту­дің сапасын 80 пайызға жақсар­та­ды, - дейді С.Қайырбекова.

2013 жылы пилоттық жоба бойынша созылмалы аурулар­ ды басқару бағдарламасы ен­гі­ зілді. Бұл әр адамның өз денсау­ лығына деген жауапкершілігін арт­тыратын болады.

Дайындаған Ұ.САРИЕВА

16

әділет Бейсенбі, 27 ақпан 2014 жыл

oral_oniri@inbox.ru

Қырағылық негізі – тәртіпте Шойын жол бойындағы қозғалыс қауіпсіздігін қамтамасыз ету әскерилендірілген теміржол күзетінің міндеті. Бұл күзет қызметі өз мін­ деттерін абыроймен атқарып келеді.

Жұмыс көлемі артуда 1921 жылы құрылған бұл құ­ры­лым алғашында жүк, жолау­шы тасымалдары қауіпсіздігін қам­ та­масыз етіп, пойыздарды қару­лы бандалардан қорғады. Ұлы Отан соғысы жылдары оның на­ғыз шыңдалу кезеңі болды. Теміржол бойы тынымсыз қозғалыс. Әрлі-берлі жүйткіген пойыз құрамына жол бойында ұшырасар қиындық пен қауіпқатер жоқ емес. Мұны осы сала­ ның қызметкерлері болмаса, жал­ пы жұртшылық біле бермейді. Сол қауіптен әскерилендірілген теміржол күзеті қорғайды. Бүгінде теміржол қызметіне жү­-

гінбейтін мекеме-кәсіпорын не­месе жеке тұлға кемде-кем. Елі­ міздің экономикасы жақсарып, халықтың әл-ауқаты көтерілген соң бұл қызметті пайдаланушы­лар қатары жыл санап артып келе­ді. Жүктердің қолды болмай, ді­т­теген жеріне жетуін әскерилен­ дірілген күзет қамтамасыз етеді. Соған орай облысымыздағы әске­ рилендірілген теміржол күзеті мекемесінің жұмыс көлемі биыл өткен жылдың осы кезеңімен са­ лыстырғанда 20%-ға өскендігін байқауға болады.

27 ұры құрықталды Облысымыз тоғыз жолдың то­

рабында орналасқан соң теміржол бойында түрлі қылмыстық оқиғалар орын алатыны белгі­лі. Мәселен, әскери құрама қызмет­ керлерінің күшімен облыс аума­ ғында теміржол көлік нысанда­ рына қатысты үш тонау оқиғасы анықталды. Жалпы, қылмыстың басым бөлігін пойыз құрамасынан, вагондар мен локомотивтерден қара металл қалдықтарын ұрлау құрауда. Осындай әрекеттер үс­ тінде қолға түскен жиырма жеті адам ішкі істер органдарына тап­ сырылып, әкімшілік жазаға тар­ тылды. Теміржол бойында тұрақты ты­ ныштықты қалыптастыруда жо­ лаушыларды алдын ала ескерту

мен өзге де нақты шаралар өз нәтижелерін беруде. Соған орай бір кездері стансаларда жапппай етек алған бұзақылық, вагон те­ резелеріне тас ату, ұрлық-қарлық оқиғалары азайды.

Экономикаға қосылған үлес Пойыз әлемдегі ең қауіпсіз та­ сымалдау көлік түрі болып сана­ лады. Сондықтан пойызбен жолға шығатын жолаушылар саны да, жүк тасымалының ауқымы да ар­ тып келеді. Оның үстіне Батыс Қазақстан аймағындағы қатты және сұйық отындар, металдар мен автокөліктер теміржолмен та­

сымалданады. Бұл әскериленген күзеттен жауапкершілік пен еп­ тілікті талап етеді. Осыдан-ақ әскерилендірілген теміржол кү­зетінің ел экономикасының өріс­ теуіне қаншалықты үлес қосып отырғанын бағамдауға болады. Жылдың қай мезгіліне де, ауа райының келеңсіздігіне қара­ мастан, уақытпен санаспай еңбек етіп жүрген әскерилендірілген күзет сарбаздары қандай мақтау­ға да лайық. Осы салада жиыр­ма жылдан астам уақыт еңбек етіп келе жатқан И.Загидуллин, С.Майданов, Е.Қосмурзиев, Б.Жол­ мұқанов, С.Зайнуллин сияқты аза­ маттардан жастардың үйренері көп. Әскерилендірілген күзеттің ал­дында үлкен әрі маңызды міндет­ тер тұр. Бұл жеке құрамның жа­ уапкершілігін, тәртібін бұрынғы­дан да күшейтуді талап етеді. Бо­ лат жолдың бойындағы тәртіпті қадағалайтын қызметкерлер бар­ лық тапсырманы да ойдағыдай орындайтындарына сенім мол.

Замир ИБРАШЕВ, «Әскерилендірілген теміржол күзеті» АҚ Орал аймақтық филиалы директорының орынбасары

Ішкі әскер – тыныштық тірегі ҚР ІІМ Ішкі әскердің Бас қолбасшысы генерал-майор Р.Жақсылықовтың бұйрығы бойынша биылғы жыл әскери қызметшілердің кәсіби біліктілігін көтеру жылы болып белгіленді.

- Бұл қоғамның тыныштығын нығайтуға жауапты, азаматтар­дың құқығы мен бос­тандығын қор­ғайтын ішкі әс­керге үлкен жауап­ кершілік жүк­тейтіні анық. «Кәсіби сардар», «Кәсіби сержант», «Кәсіби жауынгер» деген атақтарға лайық болу үшін әрбір әскери қызметші өзі­нің кәсіби біліктілігі мен ше­ берлігін көтерумен айналысуы ке­рек. Өзіне берілген тапсырманы үлгілі орындап, өз қызметін же­тіл­дірудің жаңа формасы мен әдісте­ месін іздену бағытында талмай айналысуы қажет. Әскери бөлім­ дер мен бөлімшелердің жауын­ герлік дайындығын сапалы түр­де көтеруге, әскери-жауынгерлік қызметті ұтымды ұйымдастыруға жете мән берген жөн. Ол бірінші кезекте ҚР Президенті – Қарулы Күштерінің Бас қолбасшысы мен ҚР Ішкі істер министрінің алды­ мызға қойған міндеттерін, тап­ сырмаларын уақтылы әрі сапалы орындауға және жауынгерлік да­йындықты, әскердің бәсекеге қа­ білеттілігін арттыруға мүмкіндік берері сөзсіз. Соған орай ағым­-

дағы жылы өткен ішкі әскердің әскери кеңесінде Ақтөбе қала­ сындағы №6655 әскери бөлімінің командирі, подполковник Ерлан Чокушев «Патриотизм және кәсі­билік – үздік қызмет негізі» қағи­ дасы бойынша әскери жарыс

Мәселен, таяуда қатардағы сержант Нұрлан Жауменов, Аңсарбек Аманжолов, қатардағы жа­ уынгерлер Марлен Қанапин, Виктор Шестопа­ лов, Александр Линкевич, Асқар Оспанов, Ерғали Тұрсынғалиев, Қуаныш Жалмағанбетов, курсант Мұқат Апсатов сынды ішкі әскердің патрульдік жасағы адам өліміне күдіктілерді ұстап, ішкі істер органдарына тапсырды.

ұйымдастырып бастама көтерді. Оны кеңес мүшелерінің бәрі бір­ ауыздан қолдады. Жалпы, мұн­ дай сайыстар әскери бөлімдер­де жыл сайын ұйымдастырып ке­ леді. Ол әскери қызметкердің, ко­мандирдің, штабтың, әскери ұжым­ ды мобилизациялау бойынша

тәрбиелік құрылымдардардың әс­кери-жауынгерлік тапсырмалар­ ды орындауда жоғары нәтижеге қол жеткізуге, жауынгерлік да­йындықты ұштауға, әскери тәр­ тіпті күшейтуге мүмкіндік береді, - дейді ҚР ІІМ ішкі әскердің «Ба­ тыс» өңірілік қолбасшысының

орынбасары, полковник Исатай Жәрдемов. Міне, осындай дайындықтың арқасында ішкі әскер жауынгер­ лері қаламыздағы тәртіп пен ты­ ныштықтың сақталуына өз үлес­терін қосуда. Мәселен, таяуда ­ қатардағы сержант Нұрлан Жау­менов, Аңсарбек Аманжолов, жа­уынгерлер Марлен Қанапин, Вик­тор Шестопалов, Александр Лин­кевич, Асқар Ос­панов, Ерғали Тұрсынғалиев, Қуаныш Жалма­ ғанбетов, курсант Мұқат Апса­тов сынды ішкі әскердің патрульдік жасағы адам өліміне күдікті­лер­­ді ұстап, ішкі істер органдарына тапсырды. Ал капитан М.Айва­зов, сержант Р.Ғабдулин эфрей­ тор А.Алтынбе­ков, қатардағы

жауынгер Р.Қасы­мов, Э.Кубилюс «Багира» ныспылы иттің көме­ гімен әйел адамды тонаған қа­ рақшыны құрықтады. Жасақ жа­уынгерлері баласын жо­ғалтқан ата-аналарға да көп кө­­мек­те­рін тигізуде. Айта берсе, мұн­­дай мысал аз емес. Жігіттер­дің осындай батылдығы, кәсіби бі­ліктілігі, жедел шешім қа­был­ дауы, қырағылығының арқасын­да талай қылмыс жедел ашылу­ да. Егеменді еліміздің игілігі мен тыныштығы үшін өздерінің жа­ уынгерлік міндеттерін абырой­мен атқарып жүрген жігіттермен ел мақтанады.

Мәди ЫҚЫЛАС, Орал қаласы

БҰҚАРА oral_oniri@inbox.ru

Бейсенбі, 27 ақпан 2014 жыл

Мәслихат депутаты Өткен ғасырдың сексенінші жылдарының бел ортасында дипломмен ауылға келіп, Қисық­қамыс ауылдық кеңесіне депутат­тық­қа сай­ланып, ауданның қоғамдық-саяси өміріне белсене араласып, іскерлік қабіле­тімен дүйім жұрт­шы­лық­ қа танылған жас маман­ның бірі Оразкүл Көбесова бола­ тын.

О

л Талас ауданы (Жам­был облысы), «Тамды» кеңшарында қарапа­ йым ең­бек адамының отбасында дүние есігін ашыпты. Жанұядағы үш ұл, екі қыз ұлттық дәстүрдің ру­хымен тамырлы тәрбие алып өсіпті. Ауылдастарының айтуын­ ша, Көбесовтер әулеті ұлағатты, әсіресе, бала тәрбиесі жөнінде үл­гі тұтарлық алтын ұя атанған деседі. Әулеттің сүт кенжесі Ораз­күл мектеп қабырғасында-ақ кі­сіге жанасымдылығымен, қарымқа­тынаста албырт-пысықай­лығы­ мен, оқуда зеректігімен танылады. Бала кезінен үлкен ағалары сияқ­ты дәрігер болуды армандап, Ал­маты қаласындағы медицина инс­титутын балалар дәрігері ма­ман­дығы бойынша тәмамдайды.

Жас маман 1985 жылы жолда­ мамен Жаңақала ауданына келіп, аудандық орталық ауруханада ба­ лалар дәрігері болып еңбек жо­ лын бастады. Кейін аурухананың жұқпалы аурулар бөлімінде дәрі­ гер, клиника-диагностикалық ем­­ха­­наның директоры, балалар бас дәрігері болып қызметі бір­тін­деп жоғарылай береді. Әрда­йым кішіпейілді­ліктен аттамай, білік­ ті маман екендігін таныта білді. Бұдан соң Оразкүл аудан ор­та­ лығындағы 50 орындық тубер­кулез ауруханасында бас дә­рігер болып төрт жыл басшылық етіп, талай науқастың сырқа­тынан айы­ғуына көмегін тигізді. Ол – жо­ға­ры санатты, білікті дәрі­гер. Қазіргі таңда аудандық орталық ауру­ хана директорының орын­басары,

оған қоса фтизопедиатр мама­ны қызметін қатар атқарып жүр. Кейіпкеріміздің жаңақалалық ға­лым-агроном Талғат есімді жі­гітпен көңіл жарастырып отау­лас­қанына да отыз жылға жуық­тап қалыпты. Шаңырақ­тарында екі ұл мен бір қыз тәрбиелеп, олар­дың жоғары мамандық иелері бо­ луына көп еңбек сіңірді. Әңгіме төркіні балаларға ау­ған кезде Оразкүл: «Талғат екеу­міз балаларымызға адал өмір сү­руді, кісінің ала жібін аттамау­ ды, өсек-аяңнан, бөгде сөз­ден аулақ жүруді, кісіге бет жыртып, қиянат жасамауды, қолыңнан келсе, адамға жақсылық жасауға әзір болыңдар деп әрдайым ай­-

тып аманаттап отырамыз» дейді. Ұрпақ алдындағы ата-аналық па­ рызын осылайша атқарып келе жатқан Талғат пен Оразкүл бұл күнде немере-жиен сүйген атаәже атанып отыр. Денсаулық саласында тілге тиек боларлық іс тындырумен, қоғам­дық жұмыстағы белсенділігімен танымал болған Оразкүл Үсіпбек­ қызы өткен Президент сайлауын­ да Нұрсұлтан Әбішұлының се­німді өкілі болып жұмыс атқар­ды. 2012 жылы мәслихат депутат­ та­рының кезекті сайлауында Жа­ ңақала аудандық мәслихатының депутаты болып сайланып, «Нұр Отан» партиясы депутаттық фрак­ циясын басқару тапсырылды. Оразкүлді депутаттың қабыл­ дауына келген сайлаушылар мен ауыл тұрғындарының өтініштерін орындауға жаралған жан деп атасақ, артық болмас. Сөзіміз дә­ лелді болу үшін, мысал келтірейік. Ау­данымыздың «Құрметті доно­ ры» Ж.Сүндетова, екінші топта­ғы мүгедек Н.Ахметов депутаттың қа­былдауына келіп, өздерін ши­ пажайға баруға көмектесуін сұ­ рапты. Келгендердің өтінішін мұ­­қият тыңдаған депутат олар­ды ау­­­данаралық сауықтыру және

Баланы 1 минут жоғары көтеру

. . . т у н и м қ а р Бі Бала тәрбиесі – мәң­ гілік таусылмайтын тақырыптың бірі. Кей атаана тұрмыс-тіршіліктің қарбаластығынан ба­ ла тәрбиесіне атүсті қарайтындығы жасырын емес. Ұл-қызыңыздың са­ насына шуақ сеуіп, жақсы адам болып қалыптасуы үшін бірер минут уақыт та үлкен рөл ойнайды. Баға жетпес уақытыңыздың бір минутын бауыр еті балаңыз үшін қалай пайдалануға болады? Ен­ дігі әңгіме осы жөнінде.

Әр күні балбөбегіңізді бір ми­ нут биік көтеріңіз. Сонда балаңыз өзінің бұл үйдегі, өмірдегі орны­ның қаншама жоғары екенін тү­ сінеді. Балаңыздың басынан си­ пап, барша мейіріңізбен иіскеп, қолдарын қысып ұстап қойыңыз. Бұл арқы­лы перзентіңізге ата-ана мейірін жеткізе аласыз.

Баланы 1 минут мадақтаңыз Әр баланың өзіндік ерекшелігі болады. Бұл артықшылық бала үшін жеңіске жеткенмен бірдей. Оның осы қасиеттерін тани біліп, мадақ айтыңыз. Ол осыдан жігерленіп, ша­ быт алады. Бірақ мадақтаудың жөні осы екен деп асыра мақтауға жол бермеңіз. Сонымен қатар балаңыз­ ды басқа балалармен салыстырып, «жұрттың баласынан» артық не кем деп бағаламаңыз. Бұндай қадам ке­ лешекте балаңыздың психикасына айтарлықтай із қалдырып, ол өмір бойы өзін өзгелермен салыстыру­ мен болады. Өзі басып озғандар­ды мысқылдап, өзінен озғандарға қыз­ға­нышпен қарап, іштарлық таны­ тады.

Бір минут балаға әңгіме айтыңыз Сәл ғана уақыт бөліп өз басыңыз­ дан өткен жайларды балаңызға баян­дап беріңіз. Осы арқылы баланың ойы жетіледі, оның өмірге, бола­шаққа деген көзқарасы қалыптаса­ды. Сіз оған жұмбақ болып, балаңыз сізді түсінбесе, ол да сізге ашылып сыр айтпай, орталарыңызда тү­сі­ніспеушілік орын алуы әбден мүм­ кін.

17

оңал­ту орталығына орналастыру­ ға жағдай жасаған. Ұлы Отан со­ ғысының ардагері А.Қойысов өзі тұрған үйінің көшесінде түнгі мез­ гілде электр жарығының жоқты­ғын айтып, көмек сұрапты. Депу­тат сол бойда ауылдық округ әкі­ мімен байланысқа шығып, сол кеште көшеге электр жарығы бе­ рілген. «Депутат – халық қызметшісі» деген құрметті атақ өз ісіне мы­ғым, уәдеге берік, халқына қол­ дан келген жақсылығын жа­сау­ға әзір тұратын, ары таза Ораз­күл сияқты адал адамдарға бағытта­ лып айтылған болса керек. Оның халық үшін атқарып жүрген қыз­меті, тындырған істері елеу­сіз қалған жоқ, ҚР тұңғыш Прези­ денті Н.Назарбаевтың Алғысха­ты, «Қазақстан Республикасының Тәуелсіздігіне 20 жыл» медалі­­ мен, облыстық ден­сау­­лық басқар­ма­сының құрмет грамотасы, ау­ дан әкімінің алғыс­хатымен мара­ патталған жан.

Мәжит ЖАДАНОВ, Қазақстанның құрметті журналисі, Жаңақала ауданы

Бір минут балаңыздың сөзіне құлақ асыңыз Әр күні бір минут уақыт бөліп, балаңыздың сізге қандай жүрекжарды сөздер айтатыны­ на құлақ түріңіз. Балаңыздың ішкі дү­ниесіне зер салыңыз, осы­ лай істегенде сіз балаңыздың көңіліндегі әң­гімені түсіне ала­ сыз. Өз ойының ата-анасы үшін қашан да зор маңызға ие екен­ дігін сезінген бала ашық жарқын, қоғамдық ортада белсенді әрі сіз­ден ешқашан сыр жасырмайтын болады.

Балаңызға 1 минуттан артық ұрыспаңыз Ұл-қызыңыз ағаттық жасаса, оған бір минуттан артық ұры­су­дың қажеті жоқ. Балаға сөгіс айт­ қанда сөйлеген сөзіңіз дұрыс, орнықты болсын. Ұрысудың жөні осы екен деп көп ортасында, көшеде айғайлай бермеңіз. Бұл балаға берген тәрбие емес, қайта баланы кемсіту болып саналады. Балаға сөйлеген­де әдепті сөздер айтқан жөн, себебі балаңыз сөз­ді сізден үйренеді. Сондай-ақ үнемі жекіп, жер-же­біріне жетер болсаңыз, сіздің қаһарыңыздан қорыққан бала қандай да бір қиындыққа душар болса немесе абайсызда аяғын шалыс басқан жағдайда өті­рік айтуға мәжбүр болады.

Әзірлеген Аяужан КЕРЕЕВА

18

ЕСТЕЛІК Бейсенбі, 27 ақпан 2014 жыл

oral_oniri@inbox.ru

Кеңес дәуірі кезінде Одақ көлеміне кеңінен танымал болған әйгілі палуан, қазақша күрестен тұңғыш абсолют­ тік чемпион Еңсеп Досқалиев 1905 жылы Қаратөбе ауданы Егіндікөл ауылында дүниеге келген.

Ә

кесі Досқали оны 4 жасынан бастап ауылда өткен жиынтойлардан қалдырмай, қасына ілестіріп жүр­ген. Жас бала бәйгелерді та­ машалап, белдескен палуандарды көріп, күрес өнеріне еліктеген болса керек.

Теректі ау­дан­дық балалар-жас­ өспі­рімдер туризмі және экология ор­та­ лығы Елбасы Жолдауын қолдау әрі Ұлы Жеңістің 70 жылды­ ғына орай мектеп оқу­шылары ара­сын­­­­ да патриоттық акция ұйым­дастыр­мақ.

заманында белді спортшы болыпты. Мықты шахматшылығымен қоса үздік во­лейболшы ретінде де көзге түскен. Кү­респен де айналысқан. Кезінде ау­дан­ ның ауыл шаруашылығын дамытуға өзін­ дік үлесін қосқан білікті маман болды.

Тұңғыш

Патриоттық акция ұйымдастырылмақ

«түйе палуан» Дене бітімі мығым, шымыр жігіт жас­ тайынан ауылдағы жиын-тойларда кү­ ресіп, жеңіс тұғырынан жиі көрініп жүр­ген. 1937 жылы мамыр мерекесінде Қара­төбе ауданындағы «Сталин жолы» кол­ хозының жауырыны жерге тимеген мық­ ты палуаны Сүйесін «Еңсеп – болашағы бар палуан, алдағы сайыстарда жолы бол­сын» деп жас палуанға жеңісті қолдан берген. Содан Еңсеп «түйе палуан» ата­ нып, белдесудегі шеберлігімен, айла­керлігімен таныла бастаған.

1939 жылы Семей қаласында қазақ­ша күрестен өткен республика бірін­­шілігіне қатысқан орта салмақ дәреже­ сіндегі қаратөбелік Еңсеп Досқалиев барша салмақ дәрежелері бойынша қар­ сыластарын тізе бүктіріп, респуб­лика­ның абсолюттік чемпионы атанады.

1940 жылы 21 шілде күні Мәскеудегі Бүкілодақтық физкультурашылар шеруі­ не, 1941 жылы ақпан айында Қырғыз КСР-ның 15 жылдық мерекесіне арнал­ған дүбірлі додаға қатысып, шаршы алаң­ да қарсыластарының бәрін жеңіп шық­қан. Соғыс басталған шақта Еңсеп Дос­ қалиұлы жергілікті тұтынушылар ода­ ғында қызмет жасапты. Кейіннен «Сәу­ле» колхозының төрағасы қызметін атқа­ рып жүрген кезінде 1942 жылы өз ер­кімен майданға сұранып, Ұлы Отан со­ ғысына аттанады. 8-атқыштар диви­зия­ сының 310-полкінің құрамында ерлік­пен шайқасқан есіл ер бауырлас Украина жерінде қаза болған. Еңсеп ағаның соғыс кезінде зайыбы Жақұт Райысқызына, інісі Батталға, бал­дызы Мырзағұлға, қарындасы Сара Дос­ қалиеваға, үлкен ұлы Саясатқа (Сәкен) майданнан жазған хаттары Қаратөбе ау­­дандық музейінде сақтаулы. Ауданда 1994 жылдан бастап қазақша күрестен Еңсеп палуан атындағы облыстық, рес­ публикалық турнирлер оздырылып кел­ді. Турнир соңғы рет 2004 жылы болды. Содан бері атақты палуанның есімі тағы да ұмытыла бастады. Сұм соғыс болмағанда күрес өнері­нің шебері, күш атасы Еңсеп палуан бір­ неше сайыстарға қатысып, елімізді, ту­ған жері Қаратөбені әлемге паш етіп, ата­ғын аспандатқан болар еді. Отанын зұ­лым жаудан қорғауды мақсат еткен есіл ер кескілескен қан майданда қаза тапты. 1944 жылы Украинаның ИвановоФран­ковск облысы Коломийск ауданы Печенижин ауылындағы туысқандар зи­ ратында жерленді. Ұлы Саясат пен немересі Бақыт Сая­ сатқызы Украинада болып, Еңсеп аға­ның зиратына топырақ салып келген еді. Әке жолын ұстанған ұлы Саясат та

«Аққозы», «Шөптікөл» кеңшарларында бас экономист болып қызмет жасап, «Қазақ ССР-іне еңбегі сіңген экономист» атағының иегері атанды. Ауданның ден­саулық сақтау саласында медбике болып ұзақ жылдар қызмет жасаған за­ йыбы Зейнеп Шаутенова екеуі ұл-қызда­рын қатардан кем қылмай, аялап ала­ қандарына салып өсірді. Қазір Еңсептің ұлы Сәкен ағадан тараған ұрпақтары бар. Қызы Дина Досқалиева Қаратөбеде тұрады. Сал Мұхит атындағы іргелі мек­ тепте қызмет жасайды. Саясаттың жал­ғыз ұлы Айдар, қыздары Света, Гүл­нәр, Бақыт, Зумрад, Изольда еліміздің әр түк­пірлерінде мамандықтарына сай ең­бек етіп жүр. Кенже ұлы Жоламан әкесі Еңсеп соғысқа аттанған жылы дүниеге келген. Жоламан ағаның қызы Тараз қаласында тұрып жатыр. арындасы марқұм Сара Дос­қа­­лиева – ауданның білім беру саласында ұзақ жылдар елеулі ең­бек еткен зейнеткер ұстаз. Қызы Зада Еңсепқызы Алматы медициналық инсти­ тутын бітіріп, Жамбыл қаласында бала­лар дәрігері қызметін атқарды. Зейнет­ кер, Тараз қаласында тұрады.

2008 жылы қыркүйек айында «Егемен Қазақстан» газетіне жолданған Еңсеп палуан туралы мақалам газет архивінен алынған бірнеше суреттермен басы­ лып шықты. Көзі тірісінде Еңсеп ағаның қарындасы Сара апамыздан «Егемен Қа­зақстан» газетінің редакциясына ол кі­сінің суреттерін кім берген екен?» деп сұрадым. Апамыз «1939 жыл болса ке­рек, Алматыдан орталықтағы газеттен журналистер келіп, Еңсеп ағаны фото­ға түсіріп, сұхбат алғаны есімде. Ағам­ның майдандас бір досы ол кісі тура­ лы тебірене әңгімелеп, республика­лық газеттердің біріне мақала жазған. Сол мақаласында ол кісі Еңсептің бо­ йындағы адамгершілік, ержүректігі мен ақ жарқын асыл қасиеттері туралы ай­ тыпты. Қаза болған кезде оның қал­та­ сынан табылған медальонының ішіне өзінің ұлы Саясаттың (Сәкеннің) суретін салып жүргенін айтыпты. Қорқуды біл­ меген ержүрек жігіт сәл ғана тынығу сәттерінде майдандас әріптестері ара­ сында күрес ұйымдастырып жүріпті. Ол кісі өзі қарсыластарын ылғи жығып жүр­се керек. Ағамның командирі бол­ған, қайың қаптал майдандас бір жігіт ылғи жығыла бергесін Еңсепке өкпелеп, ті­ сін қайрап жүріпті. Қанша күрессе де, Еңсепті ақыры жыға алмаған ол, палуан қаза болғанда көзіне жас алып, «Қайран Еңсеп, тірі болсаң әлі талай мықтылар­ ды тізе бүктірер ең» деп Еңсептің кү­-

Қ

рес өнеріндегі шеберлігін, оның аза­ маттық асыл қасиеттерін мойындап қат­ты қайғырыпты» дегені бар еді. Еңсеп аға өте қайырымды адам болып­ ты. Талай жан ол кісінің қайырымдылығы жөнінде өз заманында көп әңгімелеп жүріпті. Қазір Қаратөбеде, Оралда Еңсеп Дос­қалиевтің бірнеше ізбасарлары бар. Жарқын Тәжіғалиев, Талғат Қазмаған­бетов, Ибат Ерешов, Берік Жұмағалиев, Талғат Қазиев, Мереке Жұмағалиев, Орал­бек Бекмағанбетов, Абзал Бірәлиев, Дулат Қоламанов, Ринат Мырзагереев, Талғат Мұхтаров, Әбілхан Қуатов, Жақсат Қажымов, Болатбек Боранбаев, Ержан Омаров, Аман Әбділхалықов, Роман Сы­ дықов, Сержан Ерланов сынды ізбасар­лары әр кезеңдерде көптеген сайыс­тарда жеңіс тұғырынан көрінді. Еңсеп палуанның күрес өнеріндегі ата­ғының қайта жаңғыруына белгілі қа­ ламгер, өлкетанушы, Қазақстанның құр­­метті журналисі Қайыржан Хасанов­тың шығармашылық ізденісінің үлкен ықпалы болды. Қайыржан Хасановтың «Түйе палуан Еңсеп Досқалиев» ат­ты кі­ табында Еңсеп Досқалиевтың пал­уан­дығы, соғысқа дейінгі еңбек жолы, май­ дандағы ерлігі және оның ұрпақтары, ағайындарының баянды бірлікте кешкен өмірлері туралы толық жазылған. Аза­маттың тәртібіне берік болған отбасы­ ның тірлігі өзгелерге үлгі болыпты. Бір шаңырақтың астында 6-7 жанұя бірге тұрған. Еңсеп ағаның енесі, менің әжем Мәмила Құтқожа келінінің, балдызы Ма­ ғия шешенің, жеңгелері және іні-келінінің отбасылары бір үйде жарасымды өмір сүрген. Қиын-қыстау кезеңдегі осындай бір­лігі жарасқан отбасылардың тыныс-тір­ шілігі өзгелерге үлгі болмақ. ңсеп палуанды еске алу турнирі ауданда соңғы рет 2004 жылы аталып өтті. Қаратөбе аудандық жасөспірімдер, балалар спорт мекте­­біне Еңсеп Досқалиевтің есімін беру сұ­ ра­нып тұрғандай. Бір кезде аталмыш мектепте Еңсеп палуанның үлкен порт­реті ілінген еді. Қазір ол да алынып қал­ ған. Қаратөбе ауданының ғана емес, тұ­тас қазақ елінің мақтанышына лайық тұлғаны дәріптеу жерлестері тарапы­нан өз деңгейінде қолға алынса, келер ұрпақ­тың тәрбиесіне оң ықпалын ти­гізе­рі сөзсіз.

Е

Ерболат РАЙСОВ, Қазақстан Журналистер одағының мүшесі, Қаратөбе ауданы

Акция барысында «Батырлық қанымызда!», «Жеңіс туын желбіреткендер», «Жеңісті жа­қын­ датқандар», «Менің Отаным – Қазақстан», «Со­ғыстың үшбу хаттары», «Батырлық мектебі» тақырыбында ел қорғаған батырлар, хабар­ сыз кеткен боздақтар жөнінде деректер жинақтау, майданда қаза тапқандардан кел­ ген «қарақағаз», тағы да басқа жәдігерлерді із­ дестіру жұмыстары қолға алынбақ. Сондай-ақ шара кезінде кездесу кештерін, дөңгелек үс­тел өткізу, ескерткіштерді күту, абаттандыру, мек­теп мұражайларында көрме ұйымдастыру, мұражай қорын толықтыру, бейнебаян түсіру жұмыстары да жүргізіледі деп күтілуде.

Айшабибі МӘМЕТ, Теректі ауданы

Райхан десе, Райхан еді...

1960 жылдары өңірімізде комсомолжастар бригадалары құрыла бастады. Жігіттермен қатар бойжеткендер де icкe құлшына кiрiстi. Солардың қата­ рында Тайпақ ауданы «Есенсай» кең­ ша­рының тұрғыны 18 жасар Райхан да болатын.

О

лар «Беларусь» тракторының құ­ла­ ғында ойнап, шөп шабу, мал азығын тасу секілді шаруаға қызу кіріскен еді. Райхан өзінің салмақты мінезімен, тура сөзі­мен басқа қыздарды тарта біл­ді. Күндер өте тракторшы қыздар бригадасы­ның атағы алыс­қа ұзады.

1969 жылы 20 жасар Райхан Бүкілодақтық жас механизаторлар жарысына қатысып, ауыл шаруашылығындағы жетістіктері үшін қола медальмен марапатталды. Минск трактор за­ уытынан өзіне арналып шығарылған, маңдайы­на «Қазақ қызы Мамаева Райханға арналған» деген жазуы бар трактор келген-ді. Сол кездегі балалар әлгі трактордың төңірегінде үй­ мелей, айнала бepiп, қызыға қарайтынбыз. «Біз де сондай болсақ» деп армандайтынбыз. 1971 жылы Райхан Мамаева Қазақ ССР Жоғарғы кеңесіне Тайпақ сайлау округінен депутат болып сайланды. Жайық өңіріндегі көп icкe қолының ұшы тиді. Тайпақ ауданы сол кезде ауыл шаруашылығының жетістіктерін жиілет­ті, суландыру, eгiн егу, мал өсіруден алға шықты. Райхан жанұясының да ұйытқысы бола біл­ ді. Отағасы Сапар eкeyi 4 ұл, 3 қыз тәрбиелеп өсірді. Райхан батыр ана атанып, «Алтын ал­ қамен» марапатталды. Міне, таяуда дүйім ел Райханды қинала-қинала жер қойнауына берді. Бүкіл өмірін адал еңбекке арнаған аяулы жанды бақилыққа қию қандай қиын. Жатқан жеріңіз жарық болсын, қадірлі Райхан апа! Сіз Райхан десе, Райхан едіңіз...

Болат СҮЛЕЙМЕНОВ, Орал қаласы

тылсым oral_oniri@inbox.ru

Бейсенбі, 27 ақпан 2014 жыл

19

Рух суретке түсе ме? «Рухты суретке түсіруге болады, кейбір суреттер­ де қайтыс болған адамның сұлбасы немесе әр түрлі кейіп­ тегі бейнелер бірге түседі» дегенді оқып, естіп жүрсем де, мән бермеп едім. Өткен жылы Маңғыстаудағы Оғыландыға барып, Бекет атаға зиярат еткенімде, бір қызық 1-сурет

жайға тап болдым.

Ұлдай ҚАБОШҚЫЗЫ, «Орал өңірі»

А

таның басынан оралып, тау басындағы қонақүй кешеніне кірер қақпа алдын су­ ретке түсіріп алдым. Жалма-жан кәсіби әдетпен «қалай түсті екен?» деп тексердім. Қарасам, кадрда үлбіреген ақ шарлар толып тұр (1-сурет). Күн ашық болатын, ол кезде алғашқы қар да жаумаған. Таңғалғаным сонша, жанымдағы серігіме «Гүлнәр, бері жүгір, ай­ наламыз толған аруақтар» деп айқайладым. Сөйттім де, асығыс тағы бір кадр түсірдім. Қарасам, жаңағы үп-үлкен, аппақ шарлар әп-сәтте биікке көтеріліп, алыс­тап кетіпті (2-сурет). Бейнебір ме­нің айқайымнан үркіп кеткендей... Неге «аруақтар» деп айқайладым? «Бұл не сонда?» деп таңғалып, қонақүйге жеткенше төңіректі су­ ретке түсіре бердім, бір ғажабы, сол шарлар үйге кіргенше жаны­ мыз­да болды. Сол сәтте сонау жыл­да­ры суретші Сәкен Ғұма­ ров­қа арналған жыр-циклімдегі «Сіз­ді қоршап жүретін аруақтай, тереземнен таң алды қараған кім?» деген өлең жолдарым есі­ ме түсті. Оралға келе сала әде­ биеттерді ақтардым... Рухты суретке түсіру 1861 жы­ лы АҚШ-та басталыпты. Бостон қаласының тұрғыны, құрылысшы Уильям Мумлер досын суретке түсіреді. Ол негативте досынан басқа да беймәлім бейнелер ба­ рын көріпті. Сондай-ақ өзі түсір­ ген Мэри Линкольнның артын­ да қайтыс болған күйеуі Авраам Линкольн түсіп қалған. Бұл сурет­ тің Мумлердің атағын аспанға бір-ақ шығарғанына қарағанда, А.Лин­кольн 1861 жылы билікке келген АҚШ-тың Президенті бо­луы керек (?) Кейін Мамлерге жұрт­ты алдады деген айып бірнеше рет тағылған, бірақ бәрінде де оның түсірген суретіндегі бейнелер­ дің шынында рух екені ғылыми тұрғыда дәлелденген. Сонымен

Мумлердің ашқан жаңалығы, яғни рухты суретке түсіру адамдардың қатты қызығушылығын ту­ды­ рады. Олар суретке түсе отырып, қайтыс болған қымбат жандарын негативтен көруге үміттенеді. Уи­ льям Хоуп атты бір фотограф XX ғасыр­дың алғашқы жиырма жы­ лында өзі түсірген 2500 суретте қосалқы бейнелердің болға­нын айтқан. Бірақ сурет әлемін­де У.Мумлер рух суретінің пионе­рі болып қалды. Уильям Хоуп 1863 жылы Ан­ глияның Кру қаласында ту­ған.

1905 жылы ол досы екеуі бір-бі­ рін су­ретке түсіреді. Сол су­рет­те Хоуп­­тың қайтыс болған қа­­рын­да­ сы­ның сұлбасы бірге тү­се­ді. Одан ке­йін Хоуп «Кру үйірмесін» ашып, бұл іспен түп­кілікті шұғылдан­ ған. Ре­сейлік психиатр дәрігер Г.Крохалев, француз Эдуард Бюге жә­не тағы басқа да адамдар рух­ ты және адамның есірік сәтіндегі (галлюцинация) көрген елестерін түсірген. Солардың бірі француз фотографы Пьер Буш 1880 жылы өзінің есірік сәтін суретке түсір­ген. Ол бірнеше күн бойы ішім­дік­ке сылқия тояды. Ең соңында ұйық­ тай алмай, көзіне әр нәрсе елес­ теп, есінен адаса бастайды. Сол сәтте оның кәсіби түйсігі оянып ке­тіп, елестерді суретке түсіре бастапты. Ертесіне суретті шығар­ са, негативте өзін қуып ұйықтат­пай жүрген «қолдарында айы­ ры бар мүйізді малғұндар» түсіп қалған. Ол суретті Француз ғы­ лым академиясына апарады. Бір­ ақ ғалымдар маскүнемнің есірігі суретке түсуі мүмкін емес деп жауып тастайды. Никола Тесла деген адам да «көрінетін жұмбақ бейнелер» туралы ізденген. Ол суретке түсірмесе де, «галлюци­ нация кезінде адам миындағы картина суретке түсуі мүмкін» – деп жазады. 1967 жылы АҚШ пси­ хиатры Д.Айзенбард пен мәскеу­ лік В.Скурлатов адам көзінің қа­рашығы арқылы галлюцина­ цияны суретке түсуге болады деген қорытындыға келеді. Пси­хиатр Г.Крохалев та: «Адам миын­­да пайда болған бейне немесе

лымы – жындармен ұзақ жыл байланыста болуы себеп болды деген болжам айтылады. Күні бү­ гінге дейін түсірілген мыңдаған суреттің бірінде жол апаты бей­ неленген (3-сурет). Көліктің сау тамтығы қалмаған, ал адамдар дін аман. Байқасаңыз, көліктің арт жағында адам сұлбасы (әйел) су­ ретке түсіп қалған. Оның туыста­ рына кө­мектескен аруақ екеніне дау жоқ. «Рухтың фотосуретін түсіру – тылсым дүниені тану. Рухпен бір­ ге суретке түскен де, түсірген адам да тылсым әлемді ұғатын қабілетке ие» – депті Рух ілімінің философиясымен шұғылданған Том Паттерсон. Ол «Жүз жыл бойы рухтың суретін түсірумен шұғылдану» атты кітабында бізге таңсық біраз жайды баяндайды.

2-сурет

деген қорытындыға келдік» – дей­ ді. Аталмыш кітапта Паттерсон англиялық бір әскери адам туралы айтады. Әлгі адам ас үйін жаңадан жабдықтап, осыған орай қуанып, кешке қарай бөлмені суретке тү­ сіреді. Ертесіне шығарған суретте әлдекімнің сұлбасы байқалыпты. Анықтап қараса, қайтыс болған әйелі орындықта отырып, ұлы­­ның кішкентайында түскен су­ ретін қолына алып қарап отыр екен... Рухтың суреті адам бейнесі ғана емес, әр түрлі бейнелерде, мысалы, шар, сәуле, сызықтар болып та көрінеді екен. «Бұл бір емес, мыңдаған адамның тікелей басынан өткерген оқиғаларымен расталды. Бұл суреттер табиғатта адамдарға ұқсас метафизикалық болмыстардың бар екенін растай­ ды және оған бұлтартпас дәлел бола алады. Рухты суретке түсіру туралы қолымызда мыңнан астам құжаттар бар және олар таңдай қақтырмай қоймайды» – дейді Паттерсон. Жалпы, осы мақаланы жа­зу үстінде біраз әдебиетті оқып, көп­те­ген суретті қарадым. Ұққаным, бұл мәселемен әуесте­ ну, әсіресе, бет-жүзі анық сурет­ терге қарау аса қа­уіпті екенін айтқым келеді. Егер иманыңыз мен ерік-күшіңіз мықты болмаса, өзіңізді қара күштерден қорғай алатын қасиетіңіз болмаса, бұл жайды жылы жауып қойыңыз. Ал, жалпы, біз өмір сү­ріп жатқан мына әлемнің жұмбақ сырла­ ры өлімнен соң да өмір барын көрсетіп тұр. Ғылыми және діни әдебиеттерде айтылғандай, таза рух және «азғын аруақтар» бо­ла­ ды екен. Өлгеннен соң жа­са­ған

3-сурет кө­рініс­ті көз кеңістікке шы­ғара­ды» – деп, 1974-1996 жылдар ара­ лығында ауруханадағы 300-ден ас­­там маскүнем-науқасты суретке түсірген. Ең соңында, 1998 жылы ойламаған жерден өзіне-өзі қол салған психиатрдың өліміне нә­ зік әлемнің сол ең төменгі құ­ры­

Ол: «Біз рухтың өлгеннен кейін де өмір сүретініне сенеміз. Ұзақ уа­ қыт зерттеулер нәтижесінде рух­тан шығатын радиациялық сәу­ лелер фотосуреттің бетінде Күн сәулесі мен басқа да сәулелердің түрлі пішіндер болып көрінгені тәрізді өзінше із қалдыра алады

жа­мандығы кешірілмейтіндер соң­­ғысының тізіміне ілігеді екен де, жер бетіндегі адамдарға кесірін тигізетін көрінеді... Бұл жайлар бізді Алланың құдіреті, жараты­лыс, өмірге келу мен кету, иман, адамшылық асыл қасиеттер ту­ра­ лы терең ойларға бастаса, қане?!

20

ТЕЛЕЖОСЫҚ Бейсенбі, 27 ақпан 2014 жыл

oral_oniri@inbox.ru

ДҮЙСЕНБІ, 3 наурыз ҚАЗАҚСТАН

6.00 «ТАҢШОЛПАН» 8.30, 11.30, 16.30, 19.30, 22.40, 01.30 ЖАҢАЛЫҚТАР 8.40 “Апта.kz” 9.45, 20.05 “Айтуға оңай...”

10.30 “Арнайы репортаж” 10.50 “ЕХРО - 2016. Болашақтың энергиясы” 11.05 «Ұлттық өнім».

11.45 “Қазақтың қолөнері” 11.55 “Дауа” 12.30 “Ақсауыт” 13.05 “Еңбек түбі - береке” 13.10 “Зигби”.

13.30 “Зерде” Танымдық бағдарлама.

14.05 “ӘЙЕЛ БАҚЫТЫ”. Ток-шоу. Тікелей эфир 15.10 “КЕЛІН”.

16.00 “Менің Қазақстаным” 16.50 “ӨЗЕКЖАРДЫ” 17.10 “Білгірлер отауы” Зияткерлік сайыс.

18.00 «ЗАҢ ЖӘНЕ БІЗ». Тікелей эфир 18.30 “Олимп шыңы”.

20.50 “СЫРҒАЛЫМ”.

21.40 “Шетелдегі қазақ балалары” (с субтитрами) 22.10 “ТҮНГІ СТУДИЯДА Нұрлан Қоянбаев” 23.10 “SPORT.KZ” 23.30 “Келін”.

00.15 “Түнгі студияда Нұрлан Қоянбаев” 00.45 “Көкпар” Ұлттық ойын 02.05 “Дауа”

ОРАЛ

16.50 «Апта» 17.30 “Сыр толғау”

Қазақстан-Орал 06.55 Аңдатпа 07.00 «АРАЙЛЫ АҚЖАЙЫҚ» 07.30 “Шырқайды Жайық”

08.00 «АРАЙЛЫ АҚЖАЙЫҚ» 08.30 “Болашақ”. Телехикая.

09.15 «Свое дело» 09.35 “Сыр толғау” 10.00 “Темірқазық” 10.20 “Балапаннан” базарлық 11.20 “БАЛА КҮТУШІ”. Телехикая.

12.20 “Әдемі Ай” 12.50 “Аспан аруы”. Телехикая.

13.30 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары 13.45 Новости «АҚЖАЙЫҚ» 18.00 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары. Тікелей эфир 18.20 “Сүңгуірлер тобы”. Деректі сериал.

19.00 Новости «АҚЖАЙЫҚ». Тікелей эфир 19.20 “ОПИРАЯСЬ НА ЗАКОН” 20.00 “ЖАЙЫҚ ЖАУҺАРЛАРЫ” 20.30 “ТОПЖАРҒАН” 21.00 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары 21.30 Новости «АҚЖАЙЫҚ» 22.00 “Болашақ”. Телехикая.

22.50 “Против течения”. Телехикая.

00.00 «Ақжайық» жаңалықтары 00.30 Новости «Ақжайық»

ХАБАР

06.00 «Жаңа күн».

08.00 Ақпарат арнасы – Жетi күн.

9.00 Информационный канал - Жетi күн 10.00 Кино. «Соңғы кейіпкер» фильмінде.

12.00, 16.00, 19.00, 00.00 Жаңалықтар 12.15 Көзқарас 12.45 «Әр үйдің сыры басқа». Деректі драма.

13.15 «Айтұмар».

14.00, 17.00, 20.00, 00.30 Новости 14.10 Детектив «Схватка».

15.00 «Семейные мелодрамы».

15.50 «Подари детям жизнь».

16.15 «Морган Фриманмен бірге:кеңістік пен уақыт тылсымына бойлау». Д/с

17.15 «Оралу». Телехикая.

18.10 «Біз». Ток-шоу.

19.30 «Бюро расследований».

20.30 «Сулейман Великолепный». 4 сезон.

21.30 86-я церемония вручения премий Американ­ ской киноакадемии «Оскар». Прямая трансляция 23.30 «Тотальный футбол!

01.00-03.00 86-я церемония вручения премий «Оскар» Прямая трансляция/продолжение/

ЕЛ АРНА

7.30 “Ән арна”.

8.25 “Алдар Көсе”.

9.25 “Ең қауіпті алпыс жыртқыш”.

10.00 Кино. “Балалық шаққа саяхат”.

11.30 “Астыртын әрекет: Қылмыс пен тергеу”.

12.30 “Жар@йсың”.

13.00 “25 шақырым”.

14.20 “Әйелдер әлемі”. Арулар жайлы бір үзік сыр.

15.00 “Я рядом”.

15.50 “Бакуган: Жанкешті жауынгерлер”.

16.50 “Денсаулық А-дан Я-ға дейін”.

17.00 “Ән арна”.

18.00 “Жар@йсың”.

18.30 “Шіркін-Life” реалити-шоуы.

19.20 “Әйелдер әлемі”. Арулар жайлы бір үзік сыр.

20.00 “Астыртын әрекет: Қылмыс пен тергеу”.

21.00 “Тракторшының махаббаты”.

22.25 Кино. “Параграф 77. Бірінші фильм”.

ЕУРАЗИЯ

5.00 «ДӘРІГЕР АХМЕТОВА» 5.50 ЖАҢАЛЫҚТАР 6.00 Телеканал «ДОБРОЕ утро» 10.00 Новости 10.05 «ВСЕГДА ГОВОРИ «ВСЕГДА» - 9 11.00 «ИСТИНА ГДЕ-ТО РЯДОМ» (каз.)

11.20 «КАРАОКЕ ТАКСИ» (каз.)

11.55 «ЖИТЬ ЗДОРОВО» (каз.)

13.00 «АЙНАЛАЙЫН» 13.35 «П@УТINA» 14.00 «НОВОСТИ ДНЕМ» 14.25 «ИСТИНА ГДЕ-ТО РЯДОМ» 14.45 «СУДЕБНЫЕ ИСТОРИИ» 15.45 «ДАВАЙ ПОЖЕНИМСЯ» 17.00 ЖАҢАЛЫҚТАР 17.30 «В НАШЕ ВРЕМЯ» (каз.)

18.25 «КАРАОКЕ ТАКСИ» (каз.)

19.00 ЖАҢАЛЫҚТАР 19.30 «П@УТINA» 20.00 «НОВОСТИ В 21:00» 20.30 «ПУСТЬ ГОВОРЯТ» 21.40 Детектив «ЛЕГАВЫЙ» 22.40 «ПОВОРОТЫ СУДЬБЫ» 0.30 «НОВОСТИ» 0.55 «МАРУСЯ. ИСПЫТАНИЕ» (каз.)

1.40 «ЖИТЬ ЗДОРОВО» (каз.)

2.35 «КОНТРОЛЬНАЯ ЗАКУПКА» (каз.)

Батыс Қазақстан облысы сәулет және қала құрылысы басқармасы «Қазақстан Республикасының Қоршаған орта және су ресурстары министрлігі Экологиялық реттеу және бақылау комитетінің Батыс Қазақстан облысы бойынша экология департаментіне» «Зеленов ауданы Переметный ауылының бас жоспары» жобасын экологиялық сараптама­ға ұсынылғанын хабарлайды. Қазақстан Республикасы Табиғи монополияларды реттеу агенттігінің Батыс Қазақстан облысы бойынша департаменті «Ақсайжылуқуат» МКК-ның суды таратушы желілер арқылы беру қызметтері бойынша тарифін және тарифтік сметасын бекітуге ұсынылған өтініміне байланысты жария тыңдау өткізеді. Жария тыңдау 2014 жылдың 11 наурызында: сағ. 11.00-де Бөрлі ауданы Пугачев селосы, селолық мәдениет сарайының ғимаратында; сағ. 14.00-де Бөрлі ауданы Березов селосы, селолық мәдениет сарайының ғимаратында өтеді. Келемін деушілерге есік ашық.

СЕЙСЕНБІ, 4 наурыз ҚАЗАҚСТАН

6.00 «ТАҢШОЛПАН» 8.30, 11.30, 16.30, 19.30, 22.40, 01.20 ЖАҢАЛЫҚТАР 8.45, 20.50 “Сырғалым”.

9.40, 20.05 “Айтуға оңай...”

10.25 “Данышпан қарға” 10.35 “Өнер шежіресі”.

10.50 «EXPO және Шанхай». Арнайы тележоба 11.10 «Ұлттық өнім» 11.45 “Sport.kz” 12.10 «Алаң» ток-шоуы 13.00 “Еңбек түбі - береке” 13.05 “Зигби”.

13.30 “Білгіштер бекеті” 14.05 “ӘЙЕЛ БАҚЫТЫ”. Ток-шоу. Тікелей эфир.

15.10 “КЕЛІН”.

16.00 «Ұлттық өнім».

16.25 “Еңбек түбі - береке” 16.50 “Еңселі Елорда” 17.05 «Ас мәзірі».

17.35 «Сыр-сұхбат» 18.10 “EXPO ЖОЛЫ” 18.30 “Олимп шыңы”.

21.40 “Шетелдегі қазақ балалары” (с субтитрами) 22.10 “ТҮНГІ СТУДИЯДА Нұрлан Қоянбаев” 23.15 “EXPO жолы” 23.30 “Келін”.

00.15 “Түнгі студияда Нұрлан Қоянбаев” 00.45 «Ұлттық өнім».

01.10 “Еңселі Елорда” 01.55 «Ас мәзірі»

ОРАЛ

16.50 «Ақжайық» жаңалықтары 17.15 “Темірқазық” 17.35 «Бәрекелді»

Қазақстан-Орал

07.00 «Ақжайық» жаңалықтары 07.30 «АРАЙЛЫ АҚЖАЙЫҚ» таңғы сазды ақпараттық бағдарлама.

08.00 Новости «Акжайык» 08.30 «АРАЙЛЫ АҚЖАЙЫҚ» таңғы сазды ақпараттық бағдарлама.

09.00 “Болашақ”. Телехикая.

09.45 “Опираясь на закон” 10.20 “Бәрекелді” 10.40 «Арнайы репортаж» 11.00 “Замансөз” 11.30 “БАЛА КҮТУШІ”. Телехикая.

12.00 Жаңақала ауданының әкімі Л. Р. Хайрет­ диновтың қатысуымен тікелей эфирдегі баспасөз мәслихаты 12.45 “Аспан аруы”. Телехикая. 6-бөлім 13.30 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары 13.45 Новости «АҚЖАЙЫҚ» 14.00 17.55 Үзіліс 17.55 Аңдатпа 18.00 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары . Тікелей эфир 18.20 “Сүңгуірлер тобы”. Деректі сериал.

19.00 Новости «АҚЖАЙЫҚ» . Тікелей эфир 19.20 Жаңақала ауданының әкімі Л. Р. Хайрет­ диновтың қатысуымен баспасөз маслихаты 20.05 “ЕХРО 2017” 20.20 “АТАМЕКЕН” 20.40 “БУДЬТЕ ЗДОРОВЫ” 21.00 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары 21.30 Новости «АҚЖАЙЫҚ» 22.00 “Болашақ”. Телехикая. 24-бөлім 22.50 “Против течения”. Телехикая. 7-бөлім 00.00 «Ақжайық» жаңалықтары 00.30 Новости «Ақжайық» 01.00 Аңдатпа

ХАБАР

06.00 «Жаңа күн».

08.00, 10.00, 12.00, 16.00, 19.00, 23.10, 00.30 Жаңалықтар 08.10 «Бюро расследований» 08.40 «Моя планета». Д/сериал 9.00, 14.00, 17.00, 20.00, 23.40 Новости 9.10, 18.10 «Біз». Ток-шоу.

10.10, 21.20 «След».

10.45, 20.30 Премьера! «Сулейман Велико­ лепный». 4 сезон.

11.30 «Туған өлке». Танымал тұлғалардың туған жеріне саяхат 12.15 Көзқарас 12.45 «Әр үйдің сыры басқа». Деректі драма.

13.15 «Айтұмар».

14.10 Х/ф «Схватка».

15.00 Премьера! «Семейные мелодрамы».

15.50 «Подари детям жизнь».

16.15 «Морган Фриманмен бірге: кеңістік пен уақыт тылсымына бойлау». Д/с 17.15 «Оралу». Телехикая.

19.30 Арнайы хабар 22.00 Көзқарас.

22.30 «Жансарай». Әшірбек Сығай.

00.10 Журналы

ЕЛ АРНА

7.30 “Ән арна”.

8.25 “Алдар Көсе”.

9.25 “Ең қауіпті алпыс жыртқыш”.

10.00 Кино. Максим Акбаров в фильме “Обратная сторона”.

11.15 Мультфильм.

11.30 “Астыртын әрекет: Қылмыс пен тергеу”.

12.30 “Жар@йсың”.

13.00 “25 шақырым”.

14.20 “Әйелдер әлемі”.

15.00 “Я рядом”.

15.50 “Бакуган: Жанкешті жауынгерлер”.

16.50 “Абайдың қара сөздері” 17.00 “Ән арна”.

18.00 “Жар@йсың”.

18.30 “Шіркін-Life” реалити-шоуы.

19.20 “Әйелдер әлемі”.

20.00 “Астыртын әрекет: Қылмыс пен тергеу”.

21.00 “Тракторшының махаббаты”.

22.25 Кино. Гоша Куценко, Владимир Вдовиченков “Параграф 77. Екінші фильм” атыс-шабыс фильмінде.

ЕУРАЗИЯ

5.00 «ҒАШЫК ЖҮРЕК» 5.50 ЖАҢАЛЫҚТАР 6.00 Телеканал «ДОБРОЕ утро» 10.00 Новости 10.05 «ВСЕГДА ГОВОРИ «ВСЕГДА» - 9 11.00 «ИСТИНА ГДЕ-ТО РЯДОМ» (каз.)

11.20 «КАРАОКЕ ТАКСИ» (каз.)

11.55 «ЖИТЬ ЗДОРОВО» (каз.)

13.00 «АЙНАЛАЙЫН» 13.35 «П@УТINA» 14.00 «НОВОСТИ ДНЕМ» 14.25 «ИСТИНА ГДЕ-ТО РЯДОМ» 14.45 «СУДЕБНЫЕ ИСТОРИИ» 15.45 «ДАВАЙ ПОЖЕНИМСЯ» 17.00 ЖАҢАЛЫҚТАР 17.30 «В НАШЕ ВРЕМЯ» (каз.)

18.25 «КАРАОКЕ ТАКСИ» (каз.)

19.00 ЖАҢАЛЫҚТАР 19.30 «П@УТINA» 20.00 «НОВОСТИ В 21:00» 20.30 «ПУСТЬ ГОВОРЯТ» 21.40 Премьера многосерийного детектива «ЛЕГАВЫЙ» 22.40 «ПОВОРОТЫ СУДЬБЫ» 0.30 «НОВОСТИ» 0.55 «МАРУСЯ. ИСПЫТАНИЕ» (каз.)

1.40 «ЖИТЬ ЗДОРОВО» (каз.)

2.35 «КОНТРОЛЬНАЯ ЗАКУПКА» (каз.)

БҚО ауыл шаруашылығы басқармасы облыс шаруашылықтарына 2014 жылдың көктемгі далалық жұмыстарын жүргізу үшін Атырау МӨЗ-дан облысымызға 12 мың тонна дизель отынын жеткізу жөнін­дегі жұмыстарды мұнай өнімдерін тасымалдаушыларға, басқа да қар­ жылай тұрақты құрылымдарға ұсынады. Мына мекенжай бойынша ағымдағы жылдың наурыз айының 6-сына дейін хабарласуыңыз сұралады: Орал қаласы, Қ. Аманжолов көшесі, 75, 208-бөлме, тел.: 51-18-20.

СәрСЕНБІ, 5 наурыз ҚАЗАҚСТАН

6.00 «ТАҢШОЛПАН» 8.30, 11.30, 16.30, 19.30, 22.40, 01.35 ЖАҢАЛЫҚТАР 8.45, 20.50 “Сырғалым”.

9.40, 20.05 “Айтуға оңай...”

10.25 “Данышпан қарға” 10.50 “Өнер шежіресі”.

11.10 “Еңселі Елорда” 11.25 “Еңбек түбі - береке” 11.45 “Ұлттық өнім” 12.05 “EXPO жолы” 12.25 «Заң және біз».

13.00 «Жұлдыз-ай» мүмкіндіктері шектеулі да­ рында балаларға арналған VIII республикалық фестивалінің гала-концерті (2013 ж.)

14.05 “ӘЙЕЛ БАҚЫТЫ”. Ток-шоу. Тікелей эфир.

15.10 “КЕЛІН”.

16.00 “Мың түрлі мамандық” 16.50 “ӨЗЕКЖАРДЫ” 17.10 “Еңбек түбі - береке” 17.15 “ТОЛАҒАЙ”.

18.05 “ҚЫЛМЫС ПЕН ЖАЗА”. Деректі фильм.

18.30 “Жоғалмайсың жоқтаушы халқың бар­ да...” Фариза Оңғарсынованы еске алу хабары 21.40 “Шетелдегі қазақ балалары” (с субтит­ рами) 22.10 “ТҮНГІ СТУДИЯДА Нұрлан Қоянбаев” 23.15 “Өзекжарды” 23.30 “Келін”.

00.15 “Түнгі студияда Нұрлан Қоянбаев” 00.45 «Сыр-сұхбат» 01.15 «Ұлттық өнім» 02.10 “Мың түрлі мамандық”

ОРАЛ

16.50 «Ақжайық» жаңалықтары 17.15 “Арнайы репортаж” 17.35 «Жандауа»

Қазақстан-Орал

06.55 Аңдатпа 07.00 «Ақжайық» жаңалықтары 07.30 «АРАЙЛЫ АҚЖАЙЫҚ» таңғы сазды ақпараттық бағдарлама.

07.55 «Телемаркет», жарнама 08.00 Новости «Акжайык» 08.30 «АРАЙЛЫ АҚЖАЙЫҚ» таңғы сазды ақпараттық бағдарлама.

09.00 “Болашақ”. Телехикая. 24-бөлім 09.50 “Женские секреты” 10.25 “Жайық жауһарлары” 10.55 «Топжарған» 11.15 “Балапаннан” базарлық 12.15 “БАЛА КҮТУШІ”. Телехикая. 95-бөлім 12.45 “Аспан аруы”. Телехикая. 7-бөлім 13.30 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары 13.45 Новости «АҚЖАЙЫҚ» 14.00 17.55 Үзіліс 17.55 Аңдатпа 18.00 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары. Тікелей эфир 18.15 «Телемаркет», жарнама 18.30 “Сүңгуірлер тобы”. Деректі сериал.

19.00 Новости «АҚЖАЙЫҚ». Тікелей эфир 19.15 «Телемаркет», жарнама 19.20 “ЕЛ АЛДЫНДА”. Тікелей эфир 19.50 “Ежелгі ғылыми жаңалықтар”. Деректі сериал.

20.40 “ЖАСАМПАЗДЫҚ БЕЛЕСІ 2050” 21.00 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары 21.25 «Телемаркет», жарнама 21.30 Новости «АҚЖАЙЫҚ» 22.00 “Болашақ”. Телехикая. 25-бөлім 22.50 “Против течения”. Телехикая. 8-бөлім 00.00 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары 00.30 Новости «АҚЖАЙЫҚ» 01.00 Аңдатпа

ХАБАР

06.00 «Жаңа күн».

08.00, 10.00, 12.00, 16.00, 19.00, 23.10, 00.30 Жаңалықтар 08.10 Арнайы хабар 08.35 «Энергия будущего».

9.00, 14.00, 17.00, 20.00, 23.40 Новости 9.10, 18.10 «Біз». Ток-шоу.

10.10, 21.10 «След».

10.45, 20.30 Премьера! «Сулейман Велико­ лепный». 4 сезон.

11.30 «Туған өлке».

12.15 Көзқарас 12.45 «Әр үйдің сыры басқа». Деректі драма.

13.15 «Айтұмар».

14.10 Х/ф «На край света».

15.00 Премьера! «Семейные мелодрамы». Документальная драма.

15.50 «Подари детям жизнь».

16.15 «Морган Фриманмен бірге: кеңістік пен уақыт тылсымына бойлау». Д/с 17.15 «Оралу». Телехикая.

19.30 Жаңа қоғам 22.00 Көзқарас 22.30 Көзкөрген .

00.10 Журналдар Бизнес Ауа райы Спорт Журналдар

ЕЛ АРНА

7.30 “Ән арна”.

8.25 “Алдар Көсе”.

9.25 “Ең қауіпті алпыс жыртқыш”.

10.00 Кино. Евгений Жуманов в драме “Город А”.

11.30 “Астыртын әрекет: Қылмыс пен тергеу”.

12.30 “Жар@йсың”.

13.00 “25 шақырым”.

14.20 “Әйелдер әлемі”.

15.00 “Я рядом”.

15.50 “Бакуган: Жанкешті жауынгерлер”.

16.50 “Денсаулық А-дан Я-ға дейін”.

17.00 “Ән арна”.

18.00 “Жар@йсың”.

18.30 “Шіркін-Life” реалити-шоуы.

19.20 “Ерлердің ісі бітер ме?” ток-шоуы.

20.00 “Астыртын әрекет: Қылмыс пен тергеу”.

21.00 “Тракторшының махаббаты”.

22.25 Кино. “Біздің эрамызға дейін миллион жыл бұрын” драмасында.

ЕУРАЗИЯ

5.00 «ҒАШЫК ЖҮРЕК» 5.50 ЖАҢАЛЫҚТАР 6.00 Телеканал «ДОБРОЕ утро» 10.00 Новости 10.05 «ВСЕГДА ГОВОРИ «ВСЕГДА» - 9 11.00 «ИСТИНА ГДЕ-ТО РЯДОМ» (каз.)

11.20 «КАРАОКЕ ТАКСИ» (каз.)

11.55 «ЖИТЬ ЗДОРОВО» (каз.)

13.00 «АЙНАЛАЙЫН» 13.35 «П@УТINA» 14.00 «НОВОСТИ ДНЕМ» 14.25 «ИСТИНА ГДЕ-ТО РЯДОМ» 14.45 «СУДЕБНЫЕ ИСТОРИИ» 15.45 «ДАВАЙ ПОЖЕНИМСЯ» 17.00 ЖАҢАЛЫҚТАР 17.30 «В НАШЕ ВРЕМЯ» (каз.)

18.25 «КАРАОКЕ ТАКСИ» (каз.)

19.00 ЖАҢАЛЫҚТАР 19.30 «П@УТINA» 20.00 «НОВОСТИ В 21:00» 20.30 «ПУСТЬ ГОВОРЯТ» 21.40 Премьера многосерийного детектива «ЛЕГАВЫЙ» 22.40 Евгения Добровольская, Владимир Симонов в многосерийном фильме «ПОВОРОТЫ СУДЬБЫ» 0.30 «НОВОСТИ» 0.55 «МАРУСЯ. ИСПЫТАНИЕ» (каз.)

1.40 «ЖИТЬ ЗДОРОВО» (каз.)

2.35 «КОНТРОЛЬНАЯ ЗАКУПКА» (каз.)

2014 жылдың 3 наурызында «Нұр Отан» партиясы БҚО фи­ лиалымен бірлесе отырып, Батыс Қазақстан облысы бойынша экология департаментінің басшысы Қ.Қапановтың қаты­суы­ мен «Қоғамның экологиялық мәселелері туралы» тақырыбын­ да қоғамдық қабылдау өтетіндігін хабарлайды. Қоғамдық қа­былдауға жазылу үшін 8 (7112) 50-79-04 телефонына хабар­ла­ суларыңыз сұралады. Өтетін орны: «Нұр Отан» партиясының ғимараты, 1-қабат, қоғамдық қабылдау бөлмесі, сағат 16.00-ден 17.00-ге дейін.

Тележосық oral_oniri@inbox.ru

Бейсенбі, 27 ақпан 2014 жыл

21

бейСЕНБІ, 6 наурыз ҚАЗАҚСТАН

6.00 «ТАҢШОЛПАН» 8.30, 11.30, 16.30, 19.30, 22.40, 01.35 ЖАҢАЛЫҚТАР 8.45, 20.50 “Сырғалым”.

9.40, 20.05 “Айтуға оңай...”

10.25 “Данышпан қарға” 10.35 “Өнер шежіресі”.

10.55 «EXPO - 2017 - прогресс қозғалтқышы».

11.45 “Агробизнес” 12.10 “Жоғалмайсың жоқтаушы халқың барда...” Фариза Оңғарсынованы еске алу хабары 13.10 “Зигби”.

13.30 “Жүзден жүйрік” 14.05 “ӘЙЕЛ БАҚЫТЫ”. Ток-шоу. Тікелей эфир 15.10 “КЕЛІН”.

16.00 “Мың түрлі мамандық” 16.50 “Қылмыс пен жаза”. Деректі фильм.

17.10 “EXPO” жолы 17.30 «Ұлт мақтанышы» Деректі фильм.

18.00 «ШЕТЕЛДЕГІ ҚАЗАҚ БАЛАЛАРЫ» 18.30 “Олимп шыңы”.

21.40 “Шетелдегі қазақ балалары” (с субтитрами) 22.10 “ТҮНГІ СТУДИЯДА Нұрлан Қоянбаев” 23.15 “Қылмыс пен жаза”. Деректі фильм.

23.30 “Келін”.

00.15 “Түнгі студияда Нұрлан Қоянбаев” 00.45 “Ұлттық өнім” 01.10 “EXPO жолы” 02.10 “Мың түрлі мамандық”

ОРАЛ

16.50 «Ақжайық» жаңалықтары 17.15 “Топжарған” 17.35 «Жайық жауһарлары»

Қазақстан-Орал

06.55 Аңдатпа 07.00 «Ақжайық» жаңалықтары 07.30 «АРАЙЛЫ АҚЖАЙЫҚ» таңғы сазды ақпараттық бағдарлама.

08.00 Новости «Акжайык» 08.30 «АРАЙЛЫ АҚЖАЙЫҚ» таңғы сазды ақпараттық бағдарлама.

09.00 “Болашақ”. Телехикая.

09.45 «Ел алдында» 10.15 «Атамекен» 10.35 “Будьте здоровы” 11.00 “Балапаннан” базарлық 11.50 “Қазақ даласының құпиялары”. Деректі сериал 12.15 “БАЛА КҮТУШІ”. Телехикая.

12.45 “Аспан аруы”. Телехикая.

13.30 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары 13.45 Новости «АҚЖАЙЫҚ» 14.00 17.55 Үзіліс 18.00 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары. Тікелей эфир 18.20 “Сүңгуірлер тобы”. Деректі сериал.

19.00 Новости «АҚЖАЙЫҚ». Тікелей эфир 19.15 «Телемаркет», жарнама 19.20 “ВРЕМЯ ВАШЕГО ВОПРОСА”. Тікелей эфир 20.00 “ЕХРО 2017” 20.20 “ЖЕРГІЛІКТІ УАҚЫТ” 20.40 “АЛТЫН БЕСІК” 21.00 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары 21.25 «Телемаркет», жарнама 21.30 Новости «АҚЖАЙЫҚ» 22.00 “Болашақ”. Телехикая.

22.50 “ЖЕНСКИЕ МЕЧТЫ О ДАЛЬНИХ СТРАНАХ”. Телехикая.

00.00 «Ақжайық» жаңалықтары 00.30 Новости «Ақжайық»

ХАБАР

06.00 «Жаңа күн».

08.00, 10.00, 12.00, 16.00, 19.00, 22.30, 00.30 Жаңалықтар

08.10 Жаңа қоғам 08.20 «Моя планета». Д/сериал 9.00, 14.00, 17.00, 20.00, 00.45 Новости 9.10, 18.15 «Біз». Ток-шоу.

10.10, 21.10 «След».

10.50, 20.30 «Сулейман Великолепный».

11.30 «Туған өлке».

12.15 Көзқарас 12.45 «Әр үйдің сыры басқа».

13.45 «Айтұмар».

14.10 Х/ф «На край света» 15.00 Премьера! «Семейные мелодрамы».

15.50 «Подари детям жизнь».

16.15 «Морган Фриманмен бірге:кеңістік пен уақыт тылсымына бойлау». Д/с 17.15 «Оралу». Телехикая.

19.30 Арнайы хабар 22.00 Көзқарас 23.00 Журналдар

пен тергеу”.

12.30 “Жар@йсың”.

13.00 “25 шақырым”.

14.20 “Ерлердің ісі бітер ме?” токшоуы.

15.00 “Я рядом”.

15.50 “Бакуган: Жанкешті жауынгерлер”.

16.50 “Денсаулық А-дан Я-ға дейін”.

17.00 “Ән арна”.

18.00 “Жар@йсың”.

18.30 “Шіркін-Life” реалити-шоуы.

19.20 “Ерлердің ісі бітер ме?” токшоуы.

20.00 “Астыртын әрекет: Қылмыс пен тергеу”.

21.00 “Тракторшының махаббаты”.

22.25 Кино. Микки Рурк, Роберт Де Ниро “Періште жүрегі”.

ЕЛ АРНА

5.00 «ҒАШЫК ЖҮРЕК» 5.50 ЖАҢАЛЫҚТАР 6.00 Телеканал «ДОБРОЕ утро» 10.00 Новости 10.05 «ВСЕГДА ГОВОРИ «ВСЕГДА» - 9

7.30 “Ән арна”.

8.25 “Алдар Көсе”.

9.25 “Ең қауіпті алпыс жыртқыш”.

10.00 Кино. “Менің елім”.

11.30 “Астыртын әрекет: Қылмыс

ЕУРАЗИЯ

11.00 «ИСТИНА ГДЕ-ТО РЯДОМ» (каз.)

11.20 «КАРАОКЕ ТАКСИ» (каз.)

11.55 «ЖИТЬ ЗДОРОВО» (каз.)

13.00 «АЙНАЛАЙЫН» 13.35 «П@УТINA» 14.00 «НОВОСТИ ДНЕМ» 14.25 «ИСТИНА ГДЕ-ТО РЯДОМ» 14.45 «СУДЕБНЫЕ ИСТОРИИ» 15.45 «ДАВАЙ ПОЖЕНИМСЯ» 17.00 ЖАҢАЛЫҚТАР 17.30 «В НАШЕ ВРЕМЯ» (каз.)

18.25 «КАРАОКЕ ТАКСИ» (каз.)

19.00 ЖАҢАЛЫҚТАР 19.30 «П@УТINA» 20.00 «НОВОСТИ В 21:00» 20.30 «ПУСТЬ ГОВОРЯТ» 21.40 Премьера многосерийного детектива «ЛЕГАВЫЙ» 22.40 Евгения Добровольская, Владимир Симонов в многосерийном фильме «ПОВОРОТЫ СУДЬБЫ» 0.30 «НОВОСТИ» 0.55 «МАРУСЯ. ИСПЫТАНИЕ» (каз.)

1.40 «ЖИТЬ ЗДОРОВО» (каз.)

2.35 «КОНТРОЛЬНАЯ ЗАКУПКА» (каз.)

жұма, 7 наурыз ҚАЗАҚСТАН

6.00 «ТАҢШОЛПАН» 8.30, 11.30, 16.30, 19.30, 23.00, 01.45 ЖАҢАЛЫҚТАР 8.45 “Сырғалым”.

9.40, 20.05 “Айтуға оңай...”

10.25 “Данышпан қарға” 10.35 “Өнер шежіресі”.

10.55 «EXPO - 2017. Жаңа қозғаушы күш». Арнайы тележоба.

11.45 “МЕНІҢ ҚАЗАҚСТАНЫМ” 12.20 “Келбет” 12.45 «Ұлттық өнім».

13.05 “Зигби”.

13.30 “Жүзден жүйрік” 14.05 “ӘЙЕЛ БАҚЫТЫ”. Ток-шоу. Тікелей эфир.

15.10 “КЕЛІН”.

16.00 «Жан жылуы» 16.25 “Еңбек түбі - береке” 16.50 “ӨЗЕКЖАРДЫ” 17.10 “ҚАЗАҚСТАН-2050. МӘҢГІЛІК ЕЛ” 17.40 “ПАРЛАМЕНТ” 18.05 “ИМАН АЙНАСЫ” 18.30 “Олимп шыңы”.

20.55 «Шын жүректен!»

21.00 “КӨКТЕМ ШУАҒЫ”. Қазақстан Республикасының Президенті Н.Назарбаевтың Қазақстанның Әйелдер қауымдастығының өкілдерімен кездесуі. Арнайы хабар

22.00 “ҰЛТТЫҚ ШОУ”.

23.30 “Келін”.

00.15 “Жайдарман” Үздік әзілдер.

00.35 “Өзекжарды” 00.55 “Парламент” 01.20 “Иман айнасы” 02.15 “Келбет” 02.40 Әнұран

ОРАЛ

16.50 «Ақжайық» жаңалықтары 17.15 «Атамекен» 17.35 “Алтын бесік”

Қазақстан-Орал

06.55 Аңдатпа 07.00 «Ақжайық» жаңалықтары 07.30 «АРАЙЛЫ АҚЖАЙЫҚ» таңғы сазды ақпараттық бағдарлама.

08.00 Новости «Акжайык» 08.30 «АРАЙЛЫ АҚЖАЙЫҚ» таңғы сазды ақпараттық бағдарлама.

09.00 “Болашақ”. Телехикая.

09.45 «Время вашего вопроса» 10.20 “Жасампаздық белесі 2050” 10.40 “Балапаннан” базарлық 11.30 “БАЛА КҮТУШІ”. Телехикая.

12.00 “Аспан аруы”. Телехикая.

12.45 “Женские мечты о дальних странах”. Телехикая.

13.30 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары 13.45 Новости «АҚЖАЙЫҚ» 14.00 17.55 Үзіліс 17.55 Аңдатпа 18.00 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары. Тікелей эфир 18.15 «Телемаркет», жарнама 18.20 “Сүңгуірлер тобы”. Деректі сериал.

19.00 Новости «АҚЖАЙЫҚ». Тікелей эфир 19.20 “ЕЛ АЛДЫНДА”. Тікелей эфир 19.50 «Телемаркет», жарнама 20.00 “МӘҢГІЛІК ЕЛ” 20.30 «ЖАНДАУА» 21.00 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары 21.25 «Телемаркет», жарнама 21.30 Новости «АҚЖАЙЫҚ» 22.00 “Болашақ”. Телехикая.

22.50 “ЖЕНСКИЕ МЕЧТЫ О ДАЛЬНИХ СТРАНАХ”. Телехикая. 2-бөлім 00.00 «Ақжайық» жаңалықтары 00.30 Новости «Ақжайық»

ХАБАР

06.00 «Жаңа күн».

08.00, 10.00, 12.00, 16.00, 19.00, 23.15, 00.30 Жаңалықтар

08.10 Арнайы хабар 08.35 «Моя планета». Д/сериал.

9.00, 14.00, 17.00, 20.00, 23.45 Новости 9.10, 18.15 «Біз». Ток-шоу.

10.10, 21.10 «След».

10.50, 20.30 «Сулейман Великолепный». 4 сезон.

11.30 «Туған өлке».

12.15 Көзқарас 12.45 «Әр үйдің сыры басқа». Деректі драма.

13.45 «Айтұмар».

14.10 Х/ф «На край света».15.00 «Семейные мелодрамы». Документальная драма.

15.50 «Подари детям жизнь».

16.15 «Морган Фриманмен бірге: кеңістік пен уақыт тылсымына бойлау». Д/с 17.15 «Оралу». Телехикая.

18.10 «Біз». Ток-шоу.

19.30 Вектор развития 20.30 «Көктем шуағы». Елбасының Қазақстан аруларымен кездесуі.

21.30 «Сол бір кеш...» .

22.45 Көзқарас 00.15 Журналдар

ЕЛ АРНА

7.30 “Ән арна”.

8.25 “Алдар Көсе”.

9.25 “Ең қауіпті алпыс жыртқыш”.

10.00 Кино. “Көпір үстінде”.

11.35 “Астыртын әрекет: Қылмыс пен тергеу”.

12.30 “Жар@йсың”.

13.00 “25 шақырым”.

14.20 “Ерлердің ісі бітер ме?” токшоуы.

15.00 “Денсаулық А-дан Я-ға дейін”.

15.50 “Бакуган: Жанкешті жауынгерлер”.

16.50 “Абайдың қара сөздері” 17.00 “Ән арна”.

18.00 “Жар@йсың”.

18.30 “Шіркін-Life” реалити-шоуы.

19.20 “Ерлердің ісі бітер ме?” токшоуы.

20.00 “Астыртын әрекет: Қылмыс пен тергеу”.

21.00 “Тракторшының махаббаты”.

23.05 “Жар@йсың”.

ЕУРАЗИЯ

5.00 «ҒАШЫК ЖҮРЕК» 5.50 ЖАҢАЛЫҚТАР 6.00 Телеканал «ДОБРОЕ утро»

10.00 Новости 10.05 «ВСЕГДА ГОВОРИ «ВСЕГДА» - 9 11.00 «ЖҰМА УАҒЫЗЫ» 11.20 «КАРАОКЕ ТАКСИ» (каз.)

11.55 «ЖИТЬ ЗДОРОВО» (каз.)

13.00 «АЙНАЛАЙЫН» 13.35 «П@УТINA» 14.00 «НОВОСТИ ДНЕМ» 14.25 «ИСТИНА ГДЕ-ТО РЯДОМ» 14.45 Премьера. «ЛАРИСА ЛУЖИНА. «ОНА БЫЛА В ПАРИЖЕ» 15.50 «ЖДИ МЕНЯ» 17.00 ЖАҢАЛЫҚТАР 17.30 «В НАШЕ ВРЕМЯ» (каз.)

18.25 «КАРАОКЕ ТАКСИ» (каз.)

19.00 ЖАҢАЛЫҚТАР 19.30 «П@УТINA» 20.00 «НОВОСТИ В 21:00» 20.30 «ПОЛЕ ЧУДЕС». ПРАЗДНИЧНЫЙ ВЫПУСК 21.55 ПРЕМЬЕРА СЕЗОНА. «ТОЧЬ-В-ТОЧЬ» 1.15 «МАРУСЯ. ИСПЫТАНИЕ» 2.00 Фильм «Женская работа с риском для жизни» (каз.)

СЕНБІ, 8 наурыз ҚАЗАҚСТАН

6.00 “Жан анам”. Қазақстан эстрада жұлдыздарының қатысуымен концерт.

7.30 “СЕНБІЛІК ТАҢ” 8.35 “АГРОБИЗНЕС” 8.55 «Шын жүректен!»

9.00 «ДАУА».

9.35 “Жан тербеткен әуендер”. Лирикалық-музыкалық фильм. (2012 ж.)

10.05 «Шын жүректен!»

10.10 “Әзіл әлемі” 11.50 «Шын жүректен!»

11.55 “Телқоңыр” 12.35 «Шын жүректен!»

12.40 «Өжет қыз» комедиясы 14.10 “Сұңқар” 15.45 «ЖАРҚЫН БЕЙНЕ» 16.10 “АРНАЙЫ РЕПОРТАЖ” 16.30, 19.30, 23.25, 02.00 ЖАҢАЛЫҚТАР 16.50 «Шын жүректен!»

16.55 “ЖАН ЖЫЛУЫ” 17.20 «Шын жүректен!»

17.25 ҚР Халық әртісі Ескендір Хасанғалиевтің шығармашылық кеші.

19.25 «Шын жүректен!»

20.05 «Шын жүректен!»

20.10 «АНАЛАР - АСЫЛ ЖАНДАР». Мерекелік бағдарлама.

21.45 «СІЗ НЕ ДЕЙСІЗ?»

22.15 «Шын жүректен!»

22.20 «АНА ЖҮРЕГІ» отбасылық мелодрамасында 1-бөлімі.

00.00 «АНА ЖҮРЕГІ» отбасылық мелодрама. 2-бөлімі.

01.10 “Арнайы рапортаж” 01.35 «Жарқын бейне»

Қазақстан-Орал

08.55 Аңдатпа 09.00 «Ақжайық» жаңалықтары 09.30 «Алтын бесік» 09.50 «Телемаркет», жарнама 10.00 Новости «Ақжайық» 10.30 “Ел алдында” 11.05 “Жергілікті уақыт” 11. 25 “Женские мечты о дальних странах”. Телехикая. 2-бөлім 12.15 “Сен менің шаттығымсың...”

13.30 «Балапаннан» базарлық 14.00 16.55 Үзіліс 16.55 Аңдатпа, «Телемаркет», жарнама 17.00 «Балапаннан» базарлық

18.15 “Сағындырған әндер-ай”. Ретро концерт. 1-бөлім 19.00 «АПТА» 19.40 “ТЕМІРҚАЗЫҚ” 20.00 «ПАНОРАМА НЕДЕЛИ» 20.40 «СВОЕ ДЕЛО» 21.00 «СЫР ТОЛҒАУ» 21.20 «Телемаркет», жарнама 21.30 “ӘЙЕЛ ТІРШІЛІКТІҢ БӘЙТЕРЕГІ”.

8 наурыз Халықаралық әйелдер күніне арналған мерекелік концерт 22.50 “ЖЕНСКИЕ МЕЧТЫ О ДАЛЬНИХ СТРАНАХ”. Телехикая. 3-бөлім 23.40 “Великие женщины изобретательницы”. Деректі фильм 00.30 “Музыкант”. Деректі сериал.

01.00 Аңдатпа

ХАБАР

06.00 «Ару көктем». Концерт 06.20 Кино.Эдвард Нортон, Дрю Беримор «Сені сүйетінімді бәрі біледі» комедиясында 08.00 «Көктем шуағы». Елбасының Қазақстан аруларымен кездесуі.

9.00, 14.00, 17.00, 20.00, 23.50 Новости

9.10 ПРОД.ВОПРОС.

9.30 «Анашым». Теленовелла.

10.00, 12.00, 16.00, 19.00, 23.20 Жаңалықтар 10.10 «Анашым». Теленовелла.

10.40 «Сырымды айтсам деп едім...». КСРО халық артисі Бибігүл Төлегенова.

12.10 Любимое кино. Светлана Иванова в мелодраме «Женский день».

13.40 «Жан Анам». Концерт.

14.10 «Жан Анам». Концерт.

16.15 «Махаббат әуендері ».

17.15 Кино. Жерар Депардье,Талғат Теменов, Аша Матай «Менің күнәлі періштем» мелодрамасында 19.30 Арнайы Хабар. Ана жүрегі.

20.30 «Аймақтар аламаны-2» республикалық телебайқауы. Жартылай финал.

21.50 Кино. «Сначала любовь, потом свадьба».

00.20 Кино. «Әзіл-оспақ».

ЕЛ АРНА

7.30 Концерт “Әсем әуен “Ел арнада”.

8.00 “Архифакт” 8.20 “Оян.KZ”.

9.10 “Суперпапа”. Реалити-шоу.

10.00 Кино “Тақиялы періште”.

11.30 Анимациялық фильм “Под покровом ночи”.

12.50 “Алтыбақан” дәстүрлі музыка думаны.

13.20 “Ауылдың алты ауызы”.

13.50 Отбасылық кино “Ғашықпын”.

14.55 “Гүл көктем” - мерекелік концерт!

16.05 “Қыз жібек”.

18.25 “Базар жоқ” 20.00 “Әзіл-кеш” 20.40 8 наурыз мерекесіне арналған “Айна мен Жайна” фильмі.

21.55 Х/ф “На крючке”.

23.20 “Әсем әуен “Ел арнада”.

ЕУРАЗИЯ

5.00 «КОНТРОЛЬНАЯ ЗАКУПКА» (каз.)

5.30 Фильм «Женская работа с риском для жизни» (каз.)

7.30 «ТАҢҒЫ ПОШТА» 8.00 Новости 8.10 «СМАК»

8.45 Олеся Фаттахова, Руслан Чернецкий в фильме «ОТЕЛЬ ДЛЯ Золушки» (каз.)

10.35 «ФАБРИКА ГРЕЗ» с Ольгой Артамоновой 11.00 ауа райы 11.05 «ИДЕАЛЬНЫЙ РЕМОНТ» (каз.)

12.00 «ИГРЫ РАЗУМА». Многосерийный фильм (каз.)

12.50 «ИСТИНА ГДЕ-ТО РЯДОМ» (каз.)

13.10 «ДУ ҚОЛ ШОКОЛАД» 14.00 «Угадай мелодию» 14.40 Премьера. Мария Машкова, Сергей Перегудов, Петр Красилов в многосерийном фильме «ИДЕАЛЬНЫЙ БРАК» 19.00 «ЛУЧШИЙ ГОРОД.KZ» 20.00 «НОВОСТИ В СУББОТУ» 20.30 «СЕНБІЛІК ЖАҢАЛЫҚТАР» 20.45 «ТІЛШІ ТҮЙІНІ» 21.15 «СЕНБІЛІК ЖАҢАЛЫҚТАР» 21.35 Семейная комедия. «ЭЛВИН И БУРУНДУКИ 2» (каз.)

23.10 Премьера. «ПЕСНИ О ЛЮБВИ» 1.30 Фильм «СТЕРВА» (каз.)

2.55 «ИСТИНА ГДЕ-ТО РЯДОМ» (каз.)

3.10 «ИДЕАЛЬНЫЙ РЕМОНТ» (каз.)

жекСЕНБІ, 9 наурыз ҚАЗАҚСТАН

6.00 «Бақытты әйел». Қазақстан эстрада жұлдыздарының қатысуымен концерт.

7.05 “Мәлім де беймәлім Қазақстан” 7.35 “Умизуми командасы”.

8.30 V маусым. “Айгөлек” республикалық балалар байқауы.

10.05 «СЫР-СҰХБАТ» 10.35 “АҚСАУЫТ”.

11.15 «Сіз не дейсіз?»

11.45 “Ұлттық шоу”.

12.50 ФУТБОЛ. ҚАЗАҚСТАН СУПЕРКУБОГЫ. «ШАХТЕР» «АҚТӨБЕ». Тікелей эфир 15.15 “ТОЛАҒАЙ”.

16.05 “Қазақ даласының құпиялары”.

16.30 “Арнайы репортаж” 16.55 “ЕҢСЕЛІ ЕЛОРДА” 17.05 “Әзіл әлемі” 18.40 «Ғасырлар үні». Этномузыкалық фильм.

19.30 «АПТА. КZ» 20.35 «ЖАЙДАРМАН».

22.10 «АЛАҢ» ток-шоуы.

23.00 “КӨКПАР” Ұлттық ойын 23.40 «Шерлок» 1-бөлім 01.15 “Телқоңыр” 01.55 “Апта.kz”

Қазақстан-Орал

08.55 Аңдатпа 09.00 «Апта» 09.40 «Жандауа» 10.00 «Панорама недели» 10.40 “Мәңгілік ел” 11.00 “Әйел тіршіліктің бәйтерегі”. 8 наурыз Халықаралық әйелдер күніне арналған мерекелік концерт 12.20 «Балапаннан» базарлық 13.00 “Женские мечты о дальних странах”. Телехикая.

14.00 16.55 Үзіліс 17.00 «Балапаннан» базарлық 18.00 “Ән махаббат”. Ж.Ғайсағалиевтің шығармашылық кеші 19.15 “Сағындырған әндер-ай”. Ретро концерт. 2-бөлім 20.00 «АРНАЙЫ РЕПОРТАЖ» 20.20 «БӘРЕКЕЛДІ»

20.40 “ЖЕНСКИЕ СЕКРЕТЫ” 21.00 “ЗАМАНСӨЗ” 21.30 “МОЛОДЕЖНЫЙ ПРОСПЕКТ” 22.00 “ЖЕНСКИЕ МЕЧТЫ О ДАЛЬНИХ СТРАНАХ”. Телехикая. 4-бөлім 22.50 “Пәк жанды ханшайым”. Көркем фильм

ХАБАР

06.00 «Махаббат мерейі». Телехикая.

07.30 Айбын.

08.10 Балалар уақыты. «Фархат». Мультсериал.

9.00 Куб удачи. Лотерея.

9.10 Семейное кино. «Пират Пит и морское чудовище».

10.35 «Веселая карусель».

11.50 «Волшебное приключение».

12.50 АС АРҚАУ 13.10 «Аймақтар аламаны-2» республикалық телебайқауы.

14.30 В прямом эфире –ТВ Бинго.

15.30 Кино. Изабель Карре «Ұялшақ ғашықтар» комедиясында.

17.00 Көзкөрген.

17.45 «Сол бір кеш...»

19.00 Ақпарат арнасы – Жетi күн. Сараптау бағдарламасы.

20.00 Информационный канал аналитическая программа Жетi күн 21.00 «Посмотрим, обсудим» с Олегом Борецким. Кино. «Тайная жизнь слов».

23.40 Мегахит по выходным. Джуд Лоу в мелодраме «Калейдоскоп любви».

01.25-03.10 Кино. «Өзен жағасында»

ЕЛ АРНА

7.30 Мультсериал “Гарфилд шоуы”.

8.20 “Оян.KZ”.

9.10 “Побочный эффект”. Все о качестве товаров и услуг.

9.40 Анимациялық фильм. “Кирику және жабайы аңдар”.

11.10 “Алтыбақан” дәстүрлі музыка думаны.

11.40 “Ұят болмасын” музыкалықкөңілашар бағдарламасының үздік әзілдерінен топтама.

12.10 “Суперпапа”. Реалити-шоу.

12.50 “Маша и медведь” 13.30 “Гүл көктем” - мерекелік концерт!

14.40 “Ертең тұрмысқа шығамын” комедиясында.

16.20 “Что наша жизнь...”.

16.50 “Абайдың қара сөздері”.

17.05 “Туған өлке” 17.30 “Әзіл Tube” бағдарламасы.

18.00 “Селин: Мир ее глазами” - музыкальный фильм.

20.00 “Әзіл-кеш” 20.40 Кино. “Кел билейік!” музыкалық мелодрамасында.

22.45 “Саз әлемі-2013”

ЕУРАЗИЯ

5.00 «КОНТРОЛЬНАЯ ЗАКУПКА» (каз.)

5.25 «ЭЛВИН И БУРУНДУКИ 2» (каз.)

6.50 «СЕНБІЛІК ЖАҢАЛЫҚТАР» 7.05 «ТІЛШІ ТҮЙІНІ» 7.30 «СЕНБІЛІК ЖАҢАЛЫҚТАР» 7.45 «ВОСКРЕСНЫЕ БЕСЕДЫ» 8.00 Новости 8.10 «ЗДОРОВЬЕ»

9.10 «КАЗЛОТО». Прямой эфир (каз/рус) 9.55 Шоу «ЛУЧШИЙ ГОРОД.KZ» 11.05 «В НАШЕ ВРЕМЯ» (каз.)

12.00 «ИГРЫ РАЗУМА». Многосерийный фильм (каз.)

12.55 «КАЗАНОВА. ВЕЧНЫЙ ЛЮБОВНИК» (каз.)

14.00 «сколько стоит бросить пить» 14.55 «ДОБРЫЙ ВЕЧЕР,

КАЗАХСТАН!»

16.00 «МЕДОВАЯ ЛЮБОВЬ» 20.00 «АНАЛИТИКА» 21.00 «П@УТINA+» 22.00 «ДУ ҚОЛ ШОКОЛАД» 23.00 Кино. Киану Ривз, Сандра Баллок в остросюжетном фильме «СКОРОСТЬ» 1.15 Фильм «ТРЕВОЖНЫЙ ОТПУСК АДВОКАТА ЛАРИНОЙ» (каз.)

2.50 «В НАШЕ ВРЕМЯ» (каз.)

3.35 «КОНТРОЛЬНАЯ ЗАКУПКА» (каз.)

22

хабар-ошар Бейсенбі, 27 ақпан 2014 жыл

oral_oniri@inbox.ru

«Б» корпусы бойынша бос әкімшілік мемлекеттік лауазымдарға орналасуға конкурс туралы хабарландыру Орал қаласы әкімінің аппараты: 090000, Орал қаласы, Достық даңғылы, 182/1-үй, 2-қабат, 31-бөл­ме, анықтама үшін телефондар: 8-(7112) 512633, факс: 8-(7112) 510825, электрондық мекенжайы: uralsk@ westkaz.kz бос мемлекеттік әкімшілік лауазымдар­ға орналасуға конкурс жариялайды. Орал қаласы әкімі аппаратының әкімшілік-ау­ мақтық даму бөлiмiнiң бас маманы Е-4 санаты (00-1.10-3), лауазымдық жалақысы қызмет өткерген жылдарына байланысты 59578 теңгеден 80718 теңгеге дейін Функционалдық міндеттері: Желаев ауылдық ок­ ругі, Зачаганск, Круглоозерный кенттері мен Деркөл кентінің іргелес елді мекендерінде мемлекеттік бағ­дар­ ламаны жүзеге асыруға материалдар дайындау. Же­лаев ауылдық округі, Зачаганск, Круглоозерный кент­ тері мен Деркөл кентінің іргелес елді мекендерінде мемлекеттік қызмет көрсету мәселелеріне әдістемелік көмек көрсетуді қамтамасыз ету. Желаев ауылдық округі, Зачаганск, Круглоозерный кенттері мен Деркөл кенті­нің іргелес елді мекендері аумағында сайлау компа­ нияларды ұйымдастыру және жүргізу мәселелерін қарастыру. Қала әкімінің есеп беру кездесулеріне ма­ териалдар дайындау. Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: «Техникалық ғылымдар және технологиялар», немесе «Әлеуметтік ғылымдар мен бизнес» (экономика, мем­ лекеттік және жергілікті басқару, немесе есеп және ау­дит, қаржы, немесе маркетинг), немесе «Білім беру», немесе «Гуманитарлық ғылымдар», немесе «Құқық», не­ месе «Ауыл шаруашылығы ғылымдары» мамандықтары бойынша жоғары білім немесе ортадан кейінгі білімі. Мемлекеттік қызмет өтілі бір жылдан кем емес немесе осы санаттағы нақты лауазымның функционалдық ба­ ғытына сәйкес облыстарда екі жылдан кем емес жұмыс өтілі бар болған жағдайда ортадан кейінгі білімі бар­лар­ға рұқсат етіледі. Қазақстан Республикасы заңнама­сын тестілеу бағдарламасына сәйкес нормативтік-құ­ қықтық актілерді білу, мемлекеттік тілді білу, компью­ терде жұмыс істей білу. Осы санаттағы лауазымдар бо­йынша функционалдық міндеттерді орындау үшін қа­жет­ті басқа да міндетті білімдер. Конкурсқа қатысу үшін қажетті құжаттар: - өкілетті орган белгілеген нысандағы өтініш; - 3х4 үлгідегі суретпен өкілетті орган белгілеген ны­ сандағы толтырылған сауалнама; «Медициналық орталық» ЖШС-да келесі бөлімдер бойынша ақылы түрде ем-шаралар жүргізіледі: • хирургиялық • гинекологиялық • көз аурулары

• құлақ, мұрын және тамақ аурулары • ішкі аурулар • жүйке аурулары

Қосымша ақпаратты мына телефон арқылы алуға болады: 53-72-59

- бiлiмi туралы құжаттардың нотариалдық куәлан­ды­рылған көшiрмелерi немесе өзге де заңдарда белгілен­ ген тәртіппен куәландырылған көшірмелері /мемлекет­тік қызметшілер тапсыратын құжаттарды олар жұмыс істейтін мемлекеттік органдардың кадр қызметі куәлан­ дыра алады/; - Шетелдік оку орындары бітірген білімі туралы құжаттарын нострификациялау қажет; - еңбек қызметін растайтын құжаттың нотариалдық куәландырылған көшiрмесi немесе өзге де заңдарда белгіленген тәртіппен куәландырылған көшірмелері /мемлекеттік қызметшілер тапсыратын құжаттарды олар жұмыс істейтін мемлекеттік органдардың кадр қызметі куәландыра алады/; - Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министр­ лігінің 2010 жылғы 23 қарашадағы №907 бұйрығымен бекітілген (Қазақстан Республикасының нормативтік-құ­ қықтық актілердің тізілімінде 2010 жылы 21 желтоқсанда №6697 болып тіркелген) нысандағы денсаулығы ту­ралы анықтама; - Қазақстан Республикасы азаматының жеке куәлі­гінің көшірмесі; - құжаттарды тапсыру сәтінде уәкілетті органмен бел­ гіленген шекті мәннен төмен емес нәтижемен тестілеу­ден өткені туралы қолданыстағы сертификат қабылдау мерзімі конкурс өткізу туралы хабарландыру соңғы жа­рияланған күнінен бастап 10 жұмыс күнінің ішінде, көрсетілген мекенжай бойынша сәйкесті мемлекеттік органға тапсырылуы тиіс. Конкурс комиссиясының қа­ рауына құжаттарды қабылдау мерзімінде азаматтар­дың өздері әкеліп берген, поштамен немесе элек­трон­дық мекенжайға жіберілген (қоса тіркелген құжаттар­ дың тізбесі көрсетілген құжат тігілетін папкада орна­ ластырылған) құжаттары қабылданады. Құжаттардың толық емес пакетін ұсыну конкурс ко­миссиясының оларды қараудан бас тартуы үшін негіз болып табылады. Конкурсқа қатысу үшін құжаттарды электрондық пошта арқылы берген азаматтар құжат­ тардың түпнұсқасын әңгімелесу басталғанға дейін бір жұмыс күн бұрын кешіктірмей береді. Осы құжаттар­дың түпнұсқасы берілмеген жағдайда тұлға әңгімеле­ суден өтуге жіберілмейді. Әңгімелесуге жіберілген кандидаттар оны канди­даттарды әңгімелесуге жіберу туралы хабардар ету кү­ нінен бастап бес күн ішінде конкурс жариялаған Орал қаласы әкімі аппаратында өтеді. Аталмыш лауазымдарға орналасатын үміткерлер үшін көтермеақы шығындары, тұрғын үй және жеңіл­ діктер берілмейді.

Ақжайық ауданы Чапаев ауылының тұр­ғыны болған бірімізге ата, бірімізге құда, бірімізге асыл әке болған Болат Бисе­кеш­ұлы Сәрсеновтың өмірден өткеніне 27 ақ­пан күні 7 жыл болмақ.

Жоғары қабілетті және сәулелік жүктемесі ай­тар­лықтай төмен соңғы үлгідегі аппаратта компью­ терлік то­мография (қабатталған рент­генология) өт­ кізіледі. Бағасы төмендетілді. Мекенжайымыз: Орал қа­ласы, Есенжанов көше­ сі, 19-үй (“Омега” зауыты ауданы) “Ме­дициналық орталық” ЖШС. Анықтама алу үшін телефон: 53-72-59, 53-67-78

Жарамсыз деп танылсын

Сауда-саттық Орал қаласы 6-шағынауда­ны­нан 5 бөл­­мелі пә­тер сатылады. 8 (9)-қа­бат, лифт жұмыс жасайды. Жақсы жөн­деу жасал­­ған, пласти­калық те­ре­зе­лер, 3-балконы бар. Қасында мектеп, бала­бақша, «Же­­ңіс» базары бар. Сондай-ақ 3 бөл­мелі пәтерге үстемақымен айырбастау нұсқала­ рын қа­рас­ты­ра­мыз. Құны – 78 000 $ Тел.: 8-705-156-25-10, 8-702-790-59-12, 26-41-56, assa.30@mail.ru Электриктер бригадасы үйлер мен кеңселердің электрлік монтаждау жұ­мыстарының барлық түрін жасай­ ды. Тел.: 8-771-595-17-50, 8-775-409-79-49, 8-701-635-44-36, 8-777-075-75-25 Ағаш ұста шеберлігі, есік қонды­ру, балкон рамасын жасау. Тел.: 8-701-180-44-20, 8-777-390-97-16 Жаңақала ауылына фармацевт не­месе прави­зор қажет. Тұрмыс­қа

жайлы тұрғын үймен қам­та­масыз етеміз. Жалақысы – 60 000 теңге. Тел.: 8-705-389-87-68, 8-701-675-24-88 2 бөлмелі пәтер сатылады. «Гор­мол­завод» аялдамасы ауданы, кір­піш үй, 2-қабат (2). Су өл­шегіштері бар, пласти­ка­лық терезе, кабельді ТВ, тел., жөндеу жүргізілген, жағдайы жақсы, бал­­кон. Шұ­ғыл! Саудаласуға бола­ ды. Несиеге рә­сім­деу мүмкіндігі де қарастырылған. Тел.: 8-705-328-43-38, 8-775-896-39-34, 52-52-36 Орталықтан салық инспекциясы ауданынан 12 сотық жер телімі саты­ лады. Барлық коммуникация бар, үй құрылысын жүргізуге ыңғайлы. Тел.: 8-777-184-10-22, 8-702-547-16-02, 26-60-13 (18.00-ден кейін хабарласу) «Ескі», «темір», «кеңестік» үтіктер­ді (механикалық зауыт өнімдері) жөн­ деймін. Тел.: 8-747-436-18-74

Үлкен Шаған ауылынан, тас­жол­дың қасы, газ, су, электр жа­рығы жүріп жат­қан жерден мал жайылы­ мы ыңғайлы жер телімін сатамын (10 сотық). Тел.: 22-03-21, 8-701-161-92-14 Үй салуға жер телімі сатылады.

12 сот­­ық. Жаңақала ауылы, бар­лық құжат­та­ры бар. 340 000 теңге. Тел.: 8-701-420-57-30, 8-777-734-51-37, 8-7172-37-00-37 Қызмет көрсету Құрылыс жұмыстары: сан­­тех­ни­­­ су құ­бы­ры, кә­різ жүйе­сі, электр­ка, ­лік, ағаш ұс­та­сы­ның жұмыс­тары, ка­фель­дік жә­­не іш­кі жұмыс­тар­ды орын­дай­мын. ГВЛ, ГКЛ орнату, ір­ге­­­та­сын қа­лаудан тө­бе­­сін жабу­ға де­ йін­гі жұ­мыс­тарды жасай­мын, “кіл­тін тап­сыру”. Тас қалау. Дәне­кер­­леу жұ­ мыстары. Сапалы! Қым­бат емес! Тел.: 8-705-328-60-54, 8-701-849-07-78

Асыл әке, асқар таудай ардағым, Көтеріп ең бір әулеттің салмағын. Жанымызға аяздай боп батады, Арамыздан мәңгі кетіп қалғаның. Асыл әке, сөнбейді шырағыңыз, Өмірде биік тұрар Құраныңыз. Алдың жарық, ал артың пейіш болып, Жәннатта болсын орын-тұрағыңыз.

Еске алушылар: құда-құдағайы Мақсот-Қарлыға, қыз-күйеу баласы Алпамыс-Қамажай, жиені Нұрали Сырым ауданы Жетікөл ауылының тұр­ ғыны болған анамызға адал жар, балала­ рына сүйікті әке бола білген Кузьма Сахыбалыұлы Сахыбалиевтің өмірден озғанына 1 жыл да болып қалыпты. Асқар тау әкемізді сағына еске аламыз. Асқар таусың, орны бөлек өмірде, Сағынумен күндер жылжып өтуде. Алдымыздан шығар ма деп шырылдап, Ұл-қыздарың, немерелер күтуде.

Сағына еске алушылар: зайыбы Бақыт, ұл-қыздары Қаратөбе ауданы Соналы ауылының тұр­ғыны болған асқар таудай әкеміз Ғұбай­ долла Маханұлы Махановтың бақилық болғанына 1 наурыз күні 40 күн болуына орай сағынышпен еске аламыз. Асыл әке, ақылшы, қамқоршы едің, Елің үшін төгілген маңдай терің. Жүрек сыздап, сағына еске аламыз, Жаның жәннатта, жұмақта болсын төрің...

Еске алушылар: зайыбы Дариға, бала-келіндері Сайын-Света, Сәбит-Назгүл, Ғабит-Нұрғаным, ҚаныбекЛунара, Дидарбек-Мөлдір, қыз-күйеу балалары Жұпар, Асқар-Айнұр, Қанат-Индира, немере-жиендері Батыс Қазақстан облысының дене шынықтыру және спорт басқармасының «Ат спорты бойынша балалар-жасөспірімдер спорт мектебі» мемлекеттік ком­ муналдық қазыналық кәсіпорнының мемлекеттік және орыс тілде жарғысының жоғалуына байланысты жарамсыз деп танылсын.

«Облыстық психологиялық-дәрігерлік-педагогикалық кеңес беру» коммуналдық мемлекеттік мекемесі бос азаматтық қызметтік лауазымына орналасуға конкурс жариялайды Қызметкерлер: 1. Дефектолог-сурдопедагогі – (кохлеоимплантация мамандығы бойынша) – 1 бірлік 2. Тәрбиеші – 1 бірлік 3. Психиатр дәрігері (бала психиатр мамандығы бойынша) – 0,5 бірлік 4. Аудармашы – 1 бірлік Қызметтік лауазымы: - Дәрігерлер балаларды қабылдайды, тексеруімен қатар профилактикалық емдеу ұсыныстар береді, педагогтар түзеу-диагностикалық жұмыстар өткізеді. Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: - Мамандығы бойынша жоғары немесе арнаулы орта білімімен қатар арнау­лы білім беру мекемелерінде жұмыс өтілі болуы қажет - Мамандар мемлекеттік тілді білуі тиіс Құжаттар тізімі: - Конкурсқа қатысуға арыз; - Еңбек кітапшасының көшірмесі; - Жеке азамат куәлігі (көшірмесі); - Конкурсқа қатысатын мамандардың өз - Жеке іс-парағы; лауазымына байланысты жоспар жобасы - Білім құжаттарының көшірмелері; болуы тиіс. Ерекше жағдайлар: - Конкурсқа қатысатын мамандар алдын ала мамандығы бойынша жоспар жо­ баларын тапсырулары қажет және мүмкіндігі шектеулі балалармен жұмыс жасау негіздерінің тексеруіне орай тестілеуден өтетін болады. Конкурсқа қатысу үшін құжаттар хабарландыру жарияланған сәттен бастап 15 күнтізбелік күн ішінде мына мекенжайда қабылданады: БҚО Орал қаласы, Жамбыл көшесі, 38-үй, телефон/факс: 28-95-45, 28-95-60.

«ҚазИИТУ» ғылым-білім кешенінің ректораты, профессорлық-оқы­тушылар және ғылыми кеңес құрамы Қазталов ауылдық округі­нің әкімі Сәрсенбай Меңдіжанұлы Молдашевқа әкесі Меңдіжанның қайтыс болуына байланысты орны толмас ауыр қайғысына ор­тақ­та­сып, көңіл айтады.

хат-хабар oral_oniri@inbox.ru

Бейсенбі, 27 ақпан 2014 жыл

БҚО МАЭ сотының 21 ақпан 2014 жылғы шешімі бойынша Зеленов ауданындағы «Нурсултан» ШҚ-ға қайта қалпына келтіру рәсімін қол­ дану туралы азаматтық іс қозғалды.

ҰЙЫМ АВТОКӨЛІКТЕР САТАДЫ: КамАЗ 55111-016-02 самосвал 13-тонналық, 2006 ж.ш. КамАЗ 55111-016-02 самосвал, 2006 ж.ш. КамАЗ 55111-016-02 самосвал, 2006 ж.ш. МАЗ 64300 8-060-020 сидельный тягач двухосный, 2007 ж.ш. КамАЗ 5410, сидельный тягач, 1991 ж.ш. КамАЗ 53212 L-887 BF, контейнер-термобудка, 1982 ж.ш. ЗИЛ ММЗ-4413 самосвал, 1988 ж.ш. ЗИЛ 450301 цементтасушы, 1993 ж.ш. Дөңгелекті трактор Беларусь-1221, 2-У1, 2010 ж.ш.

23

Дөңгелекті трактор ЮМЗ-6Л, (Южный зауытында жасалған), 1976 ж.ш. Экскаватор ЭО-4321, (Киев зауытында жасалған), 1990 ж.ш. Комбайн СК-5 Нива, Ростсельмаш, 1992 ж.ш. УАЗ-3962, газ жабдығы (газ құрылғысы), 1998 ж.ш. УАЗ-3741, газ жабдығы (газ құрылғысы), 1992 ж.ш.

Қазақстан Республикасы Үкіметінің «Қазақстан Республикасы Қоршаған орта және су ресурстары министрлігінің кейбір мәселе­ лері туралы» 28.12.2013 жылғы №1413 қаулысына сәйкес, «Қазақстан Республикасы Қоршаған ортаны қорғау министрлігі Экологиялық реттеу және бақылау комитетінің Батыс Қазақстан облысы бойын­ша экология департаменті» мемлекеттік мекемесі «Қазақстан Рес­публикасы Қоршаған орта және су ресурстары министрлігі Эко­ логиялық реттеу және бақылау комитетінің Батыс Қазақстан облы­сы бойынша экология департаменті» республикалық мемлекеттік мекемесі болып атауы өзгертілді.

Анықтама телефоны: 8 (7112) 50-50-23.

«Б» корпусы бойынша бос әкімшілік мемлекеттік лауазымға орналасуға конкурс жариялау Бөрлі ауданы әкімінің аппараты: 090300, Ақсай қаласы, Совет көшесі, 99-үй, 2-қабат, 34-бөлме, анықтама үшін телефон: 8-(71133) 20-5-09, электрондық мекенжайы: burlinakimat@mail.ru, бос мемлекеттік лауазым­дарға орна­ласуға конкурс жариялайды: Барлық конкурсқа қатысушыларға қойы­ латын жалпы біліктілік талаптары E-R-1 санаты үшін: жоғары білім; Жұмыс тәжірибесі келесі талаптардың біріне сәйкес болуы тиіс: мемлекеттік қызмет өтілі үш жылдан кем емес; жоғары немесе жоғары оқу орындарынан ке­ йінгі білім бағдарламалары бойынша Қазақстан Республикасының Президенті жанындағы білім беру ұйымдарында мемлекеттік тапсырыс негі­зінде немесе шетелдің жоғары оқу орындарында шетелде кадрлар даярлау жөніндегі республика­ лық комиссия бекітетін басым мамандықтар бо­ йынша оқуды аяқтаған жағдайда мемлекеттік қызмет өтілі бір жылдан кем емес; ғылыми дәрежесінің болуы; мемлекеттік органдарда басшылық немесе өз­ге лауазымдарда жұмыс өтілі бір жылдан кем емес; осы санаттағы нақты лауазымның функционал­ дық бағыттарына сәйкес облыстарда жұмыс өті­лі төрт жылдан кем емес, оның ішінде басшылық лауазымдарда бір жылдан кем емес.

E-R-4, E-G-3 санаттары үшін: жоғары білім; Мемлекеттік қызмет өтілі бір жылдан кем емес немесе осы санаттағы нақты лауазымның функ­ ционалдық бағытына сәйкес облыстарда екі жыл­ дан кем емес жұмыс өтілі бар болған жағдайда ортадан кейінгі білімі барларға рұқсат етіледі.

E-G-4 санаты үшін: жоғары немесе ортадан кейінгі білім не орта техникалық немесе кәсіптік білім; Әкімшілік мемлекеттік қызметкерлердің лауазымдық жалақылары Санаты

Еңбек сіңірген жылдарына min max 109548 147986 56375 76235 53813 72391 48044 64704

E-R-1 E-R-4 E-G-3 E-G-4

1. Кәсіпкерлік бөлімінің басшысы - E-R-1 санаты Функционалдық міндеттері: Бөлімнің қызме­ тіне басшылық етеді және бөлімге жүктелген тапсырмалардың орындалуына жауапты; Бөлім қызметкерлерінің арасында функционалды мін­деттерін бөлуді жүзеге асырады; ағымдағы және перспективалық жоспарларды бекітеді; заңна­ма­­лармен белгіленген тәртіпте бөлімнің қызметкер­лерін көтермелеуді жүзеге асырады, заңна­ма­лар­ мен белгіленген тәртіпте бөлімнің қызметкерле­ ріне тәртіптік жаза қолданады; қызметтік нұсқау­лықтарды бекітеді, өзінің құзыреті шегінде бұй­­рықтар шығарады, нұсқаулар береді, қызметтік

құжатнамаларға қол қояды; жеке кәсіпкерлікті дамыту және қолдау тұжырымдамаларын, мемле­кеттік бағдарламаларды орындайды және ұсы­ныстар дайындайды; кәсіпкерлік субъектілерін шағын несиелендіру және несиелендіру мәселе­лері жөнінде банктік және қаржылық құрылым­ дармен қызметтес болады және өзара қарым-қа­тынас жасайды (банктермен, шағыннесие­ленді­ ретін мекемелермен, несиелендіру серіктестік­пен, қоғамдық қорлармен, лизингтік компания­ лармен және басқалары); жеке кәсіпкерлікті да­ мытуға ықпал етуге бағытталған мемлекеттік жә­не аймақтық саясатты жүргізеді. Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: әлеуметтік ғылымдар, экономика және бизнес немесе ауыл шаруашылығы мамандығы; 2. Сәулет және қала құрылысы бөлімінің бас маманы (негізгі қызметкердің оқуы кезі­не) – E-R-4 санаты. Функционалдық міндеттері: Ведомствоға ба­ғынысты аумақта мемлекеттік сәулет, қала құры­лысы саясатын жүргізеді. Салынып жатқан объек­тілер мен кешендердің мониторингін жүргізеді. Жеке және заңды тұлғаларға жобалық және құры­ лыс қызметінде ықпал етеді. Тапсырыс беруші­лерге, құрылыс салушыларға сәулет жоспарлау тапсырмаларын береді. Құрылыс аяқталған мер­ зімде аудандық статистика бөліміне қабылданған жеке тұрғын үйлердің саны туралы мәліметтер ұсынады. Аудан әкімдігінің рұқсат құжаттарын рә­сімдеу үшін өтініш берушілердің жеке меншік не­ месе жер пайдалану құқығындағы жер учаскеле­рін құрылыс салуға пайдалануға немесе қол­да­ ныстағы объектілерді өзгертуге (қайта жоспар­лау, қайта жабдықтау, қайта құрылымдау) бастап­қы деректемелерді әзірлейді. Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: Техникалық ғылымдар мамандығы бойынша.

3. Экономика және қаржы бөлімінің бас маманы, E-R-4 санаты. Функционалдық міндеттері: Ауданның ком­­му­налдық меншік басқару саласында мемлекет­ тік саясатты қалыптастыру мен іске асыруды қам­тамасыз етеді. Коммуналдық меншік басқару саласында салааралық үйлестіруде методология­лық басшылық етеді. Аудандағы шаруашылық жүргізу құқығындағы немесе мемлекеттік комму­ налдық жедел басқару кәсіпорындарындағы мү­ліктерді тиімді пайдалануды бақылайды. «Мем­лекеттік сатып алу туралы» Қазақстан Респуб­ли­ касының Заңына сәйкес аудандық коммуналдық мүлікті жекешелендіру бойынша сауда-саттық өткізу туралы, тендерлер өткізу туралы хабарла­ маны жариялау үшін мерзімді баспа басылымын айқындау жөнінде конкурс өткізеді. Ауданның коммуналдық мүлікті жекешелендіру жұмыста­ рын ұйымдастыруда, мемлекеттік органдардың тиісті мамандарын тарта отырып жекешеленді­ ру объектісінің бағасын қамтамасыз етеді, сатып

алу-сату шарттарының қорытындылары бойын­ша міндеттемелердің орындалуын бақылайды. Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: әлеуметтік ғылымдар, экономика және бизнес, экономика не қаржы не есеп және аудит мамандықтары.

4. Бөрлі ауылдық округі әкімі аппараты­ның бас маманы (негізгі қызметкердің бала күтімі бойынша демалысы кезіне). Функционалдық міндеттері: Ауылдық округ әкімі аппаратының іс-қағаздарын жүргізу. Азамат­ тардан түскен арыздармен, шағымдармен және өтініштермен жұмыс істеу, уақытында жауап беру. «ОЛ-1» бағдарламасы бойынша есеп жүргізіп, тапсыру. «Қызмет бабында пайдалану үшін» де­ ген белгісі бар құжаттармен іс жүргізуге жауапты. Жоғары тұрған мекемелерге айлық,тоқсандық есептер тапсыру және мәлімет беру. Нормативтікқұқықтық актілерді Қазақстан Республикасының заңдылықтарына сәйкес жүргізу. Көп балалы аналарды «Алтын алқа», «Күміс алқа» алқасына ұсынуға құжаттарды даярлау және тапсыру. Жеке және заңды тұлғаларға көрсетілетін мемлекеттік қызметтердің тізімімен бекітілген мемлекеттік қызмет көрсетудің стандарттары мен регламент­ терімен жұмыс жүргізу.

5. Александров, Қарақұдық, Пугачев се­ло­ лық округі әкімі аппараттарының жетекші мамандары 3 бірлік, Е-G-4 санаты. Функционалдық міндеттері: Округ әкімі ап­паратының бухгалтерлік есебін жүргізу, ақшалай қаржы мен мүліктердің тиімді әрі үнемді пайда­лануын қамтамасыз ету. Штаттық кесте және шы­ ғындар сметасын құрастыру, шағын кәсіпкерлік­ пен айналысатындардың есебін жүргізу, салық құжаттарын жүргізу. Селолық округінің шаруа­шылық кітабын жүргізу, бензин және қосалқы бөлшектер шығымы бойынша есеп беру. Функционалдық міндеттері: Селолық округ әкімі аппаратының іс-қағаздарын жүргізу. Жоға­ры тұрған мекемелерге уақтылы айлық, тоқсан­ дық, жылдық есеп беру. Селолық округтің жеке тұлғаларынан қозғалмайтын және жылжымалы мүлкінің салығын жинау. Мұрағаттың ісін жүргізу. Жұмыссыз жүрген азаматтарды есепке алу. Ауыл шаруашылығы жануарларының санағын жүргізу, шаруашылық кітабын жүргізу. ҰОС ардагерлері­мен және мүгедектермен жұмыс істеу. Жұмыс­пен қамту бөлімінде тұрған жұмыссыздармен жұ­ мыс істеу. Құжаттарды даярлау және аудандық мұрағатқа тапсыру. Білімі туралы құжаттарды шетелдік білім беру ұйымдарында алған азаматтар («Болашақ» бағ­дар­ламасының түлектерінен басқа) білімі туралы құ­жаттарын тану немесе нострификациялау рәсі­мі­ нен өтуі. Конкурсқа қатысу үшін қажетті құжаттар: - осы қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес нысан­ дағы өтініш; - 3х4 үлгідегі суретпен өкілетті орган белгіле­-

ген нысандағы толтырылған сауалнама; - білімі туралы құжаттардың нотариалдық куә­ландырылған көшірмелері немесе өзге де заң­ дарда белгіленген тәртіппен куәландырылған көшірмелері (мемлекеттік қызметшілер тапсыра­ тын құжаттарды олар жұмыс істейтін мемлекеттік органдардың кадр қызметі куәландыра алады); - еңбек қызметін растайтын құжаттың нота­ри­ алдық куәландырылған көшірмесі немесе өзге де заңдарда белгіленген тәртіппен куәландырыл­ған көшірмелері (мемлекеттік қызметшілер тап­сы­ ратын құжаттарды олар жұмыс істейтін мемлекеттік органдардың кадр қызметі куәландыра алады); - Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау ми­нистрлігінің 2010 жылғы 23 қарашадағы №907 бұйрығымен бекітілген (Қазақстан Республикасы­ ның Нормативтік-құқықтық актілердің тізілімінде 2010 жылғы 21 желтоқсанда №6697 болып тіркел­ ген) нысандағы денсаулығы туралы анықтама; - Қазақстан Республикасы азаматының жеке куәлігінің көшірмесі; - құжаттарды тапсыру сәтінде уәкілетті орган­мен белгіленген шекті мәннен төмен емес нәти­ жемен тестілеуден өткені туралы қолданыстағы сертификаттың нотариалдық куәландырылған кө­ шірмесі.

- азаматтар біліміне, жұмыс тәжірибесіне, кә­ сіби шеберлігіне және беделіне қатысты (білік­ тілігін арттыру, ғылыми дәрежелер мен атақтар берілуі туралы құжаттардың көшірмелері, мінез­ демелер, ұсынымдар, ғылыми жарияланымдар және өзге де олардың кәсіби қызметін, біліктілі­гін сипаттайтын мәліметтер) қосымша ақпарат­ тарды бере алады. Құжаттарды қабылдау мерзімі: Құжаттар конкурс өткізу туралы хабарланды­ ру соңғы жарияланған күнінен бастап 10 жұмыс күнінің ішінде, көрсетілген мекенжай бойынша сәйкесті мемлекеттік органға тапсырылуы тиіс. Конкурстық комиссиясының қарауына құжаттар­­ ды қабылдау мерзімінде азаматтардың өздері әке­ліп берген, поштамен немесе электрондық ме­­­кенжайына жіберілген (қоса тіркелген құжаттар­ дың тізбесі көрсетілген құжат тігілетін папкада орна­ластырылған) құжаттары қабылданады. Құжаттардың толық емес пакетін ұсыну кон­ курстық комиссиясының оларды қараудан бас тартуы үшін негіз болып табылады. Конкурсқа қатысу үшін құжаттарды электрондық пошта ар­ қылы берген азаматтар құжаттардың түпнұсқа­сын әңгімелесу басталғанға дейін бір жұмыс күн бұрын кешіктірілмей береді. Осы құжаттардың түпнұсқасы берілмеген жағдайда тұлға әңгі­ме­ лесуден өтуге жіберілмейді. Әңгімелесу жүргізу уақыты мен орны: Әңгімелесуге жіберілген үміткерлер оларды әңгімелесуге жіберу туралы хабардар ету күнінен бастап бес күн ішінде әңгімелесуді конкурс жариялаған аудан әкімі аппаратында өтеді. Аталмыш лауазымдарға орналасқан үміткер­ лер үшін көтермеақы шығындары, тұрғын үй және жеңілдіктер берілмейді.

«ОРАЛ ӨҢІРІ» Батыс Қазақстан облыстық қоғамдық-саяси газеті. 090000, Орал қаласы, Мұхит көшесі, 57/1. Е-mаіl: оral_oniri@inbox.ru Меншік иесі: «Жайық Пресс» ЖШС Бас директор

Жантас Набиоллаұлы САФУЛЛИН

Бас редактор Бауыржан ҒҰБАЙДУЛЛИН Редакция алқасы: Есенжол Қыстаубаев, Сырымбек Тұяқов (бас редактордың орын­ба­са­р­лары), Жаннат ЕСПОЛАЕВА (жауапты хатшы), Тоқтар КЕНЖЕҒАЛИЕВ (қоғамдық-саяси бөлім), Қазбек ҚАБЖАНОВ (арнайы тілші), Сәкен ӘБІЛХАЛЫҚОВ (экономика бөлімі), Нұрлыбек РАХМАНОВ (гуманитарлық бөлім). Меншікті тілшілер: Тілес ЖАЗЫҚБАЙ (Ақжайық ауданы) Нұрымбек Жапақов (Жәнібек ауданы) Өмірзақ Ақбасов (Жаңақала ауданы) Серік Жұмағалиев (Қазталов ауданы) Мүсірбек Айташев (Сырым ауданы)

8-711-42-21-720, 8-711-35-21-770, 8-711-41-21-755, 8-711-44-31-468, 8-711-34-31-126

Телефондар: Бас редактор 51-25-80, Бас редактордың орынбасарлары 24-17-08, 51-18-08,

Жауапты хатшы 50-83-99. Жарнама қабылдау тел/факс: 51-51-09; Бухгалтерия 50-63-99.

Газет ҚР Мәдениет және ақпарат министрлігінде 2006 жылғы 4 мамырда тіркеліп, №7201-г куәлігі берілген

Е-mail: zhaikpress@inbox.ru Қолжазбаларға пiкiр айтылмайды және пай­­да­ла­ныл­маған хат автор­ларына жауап қай­та­рыл­май­ды. Деректердің дәлдiгi үшiн автор жауап­ты. Жарияланым авторларының пiкiрлерi ре­дак­ция көз­­қара­сын бiл­дiр­мейдi. Редакция тап­­сы­ры­сы­мен ­жа­зыл­ма­ған мате­риал­дар үшін қаламақы тө­лен­бейді. «Орал өңірінде» жа­рия­­лан­ған материалдарды сілтемесіз көшіріп ба­ су­ға бол­­май­­ды. Мақалалар электрондық нұсқада қабыл­да­на­ ды. Ж белгісімен жарияланған материалдар ақылы болып есептеледі.

Газет облыстық «Орал өңірі» га­зе­тi редакциясының компью­тер­­лiк орталығында терiлiп, бет­­тел­­дi. "Жайық Пресс" ЖШС баспаханасында басылды Индексі: 65428 Таралымы: 16607, 6 баспа табақ. Газет аптасына үш рет шығады. Корректорлар: Н.СҰЛТАНОВА, Д.шанкишева, ж.жайлауова Кезекшi редакторлар: Е.Әйпішев, Т.КЕНЖЕҒАЛИЕВ

24

керуен сарай Бейсенбі, 27 ақпан 2014 жыл

oral_oniri@inbox.ru

Жарыстар жарқылы Осыдан бірер күн бұрын Ақтөбе қаласында каратэ-додан әлем чемпионы Әшім Қалидың жүлдесі үшін ХІІ халық­аралық жарыс мәреге жетті. салмай, жеңіс тұғыры­на көте­ріл­ді. Сондай-ақ жастардан Әсет Маға­лымов, Вадим Кон­ дратенко, Дмитрий Кузнецов, ал ересектерден Азамат Мы­ қиев, Ернат Құспанов және Естай Ма­нашев қола жүлдеге қол жеткізді.

Бұл додаға өз еліміздің об­лыстары­нан келген спортшы­ ларға Ресей мен Қырғызстан­ның құра­маларын қоса есеп­ тегенде ұзын-саны 17 команда қа­тысты. Осы додада 63 келі салмақта татамиге шыққан жерлесіміз Асылбек Өтегенов жастар арасынан алдына жан

* * * Таяуда Беларусь Республика­ сы пре­зидентінің жүлдесі үшін Минскіде самбодан әлем ку­бо­гы үшін сайыстың кезекті кезеңі аяқталды. 12 мемлекет­тің сайып­қыран самбошылары

бақ сына­ған байрақты бәсеке­ де 68 келіде батысқазақстан­­дық Нұр­бол Серіковке қола жүлде бұй­ырды.

Өз тілшіміз

Құттықтаймыз! Қазталов ауылының тұр­ ғыны, аяулы а н а­ м ы з М ү г і л с і н Кенжеғұл­қы­ зы Кенжеғұ­ ло­ваны 80 жас мерейтойымен шын жү­ректен құттықтаймыз! Тілек­ші бо­ лып отыр­­ған бәйтеректей анамыздың деніне сау­лық, басына аман­дық тілейміз. Ортақтасып шаттыққа далам ізгі, Қуанышқа толтырды арамызды, Сеңгіріне сексеннің келген бүгін, Құттықтаймыз аяулы анамызды.

Игі тілекпен: бала-келіндеріңіз, қыз-күйеу балаларыңыз, немерелеріңіз, жиендеріңіз

«Алтын доп» аяқталды

Үш күнге созылған жарыста Орал қаласындағы №1 орта мек­теп үш бірдей бірінші орынды қан­жығасына байласа, 9-11 сы­нып қыздары арасындағы ойын­да ға­на бөкейлік мектеп оқу­шы­лары оза шапты. Сонымен қа­тар шың­ғырлаулық, бөрлілік, тасқа­

қалған еді. Білікті маман Еркін Дүйсенбіұлына жанұямыз­дың аты­нан ризашылығымызды білдіріп, зор алғыс айтамыз. Соны­мен қа­ тар Нұргүл Хайбуллинаға, Майра Таңбайқызына, Болғанай, Әлия сынды мейірбикелерге де риза­ шылығымызды білдіреміз. Сіздердің ерен еңбектеріңізге,

Игі тілекпен: Ихсановтар әулеті

1 наурыз – Бүкіләлемдік азаматтық қорғаныс күні

лалық командалар да үздік ойын көр­сетіп, жүлделі орындарды бөлісті.

Нұрбек Ғұбайдуллин, «Өркен» орталығының әдіскері

Алғыс айтамыз Асыл әкеміз Кузьма Сахыба­ лиев қайғылы қазаға ұшыраған кезде анамыз Бақыт Таюкова қат­ты науқастанып, облыстық ауру­ха­наның хирургия бөліміне түс­кен болатын. Сол кезде бөлім меңгерушісі Еркін Дүйсенбіұлы Ахбалин көмек қолын созып, ана­мызды ажал аузынан аман алып

Ардақты нағашы: Мерейлі жасыңыз құтты болсын, Денсаулығың әрдайым мықты болсын. Шаңырақтың ұйытқысы, басы болып, Іші тек жиендерге тола берсін. Құтты болсын қуанышты күндеріңіз, Бақытты боп шаттық өмір сүріңіздер. Алпыстың да асқарына жеттіңіздер, Енді жүзге құлаш сермеп шығарсыздар.

Туар айдағы атаулы күндер

Таяуда «Өркен» қосымша білім беру орталығы ұйымдастырған баскетболдан «Алтын доп» мектеп лигасының облыстық турнирі өз мәресіне жетті.

Турнирге облыс аумағында­ғы мектептерден 22 команда қа­­тыс­ ты. Оның ішінде 12 ұлдар мен 10 қыздар командасы болды. Жа­ рыста 6-8 сынып ұлдары және қыздары, 9-11 сыныптар ұлдары және қыздары командалары төрт топқа бөлініп ойын көрсетті.

Орал қаласының тұрғыны, ардақты на­ғашымыз Болат Мусағалиевті мерейлі 60 жасымен, ал Ақжайық ауданы Тай­пақ ауы­лының тұрғында­ры, қадірлі ағамыз Самат ШектІбаев пен сүйікті жеңге­міз Аннаринаны 60 жас мерейтойла­ры­­мен шын жүректен құттықтаймыз!

шипалы алақандарыңызға, мейі­рім­ді жүректеріңізге біздің алғы­ сымыз шексіз. Сіздерге мықты денсаулық, жұмыстарыңызға жаңа табыстар тілейміз.

Сахыбалиевтер әулеті

www.zhaikpress.kz

3 наурыз – Жазушылардың дүниежүзілік күні. 1986 жылы Ха­ лықаралық Пенклуб бекіткен.

15 наурыз – Бүкіләлемдік тұтынушы құқы күні. 1961 жылдың осы күні АҚШ Конгресінде Джон Ф.Кеннеди сөз сөйлеп, тұтыну­шы­ның негізгі төрт құқын – қауіпсіздігін сақтау құқығы, ақпарат алу құқығы, таңдау құқығы және сөзін тыңдату құқығы сақталуы қа­жеттігін атап өткен.

21 наурыз – Көктемгі күн мен түннің теңесу күні. Жер күні. 1971 жылы БҰҰ Бас Ассамблеясының шешімімен жарияланған. Дүниежү­зі­нің 167 мемлекетінде атап өтіледі.

21 наурыз – Дүниежүзілік Поэзия күні. 1999 жылы ЮНЕСКО ше­ шімімен қабылданған.

22 наурыз – Дүниежүзілік су қорлары күні. БҰҰ шешімімен 1992 жылдан бері атап өтіледі.

23 наурыз – Дүниежүзілік метеорология күні. 1950 жылы осы күні Халықаралық метеорология ұйымы құрылған. Мейрам ретін­де 1961 жылдан атап өтіледі.

24 наурыз – Бүкіләлемдік туберкулезбен күрес күні. Дүниежүзі­ лік денсаулық сақтау ұйымы жариялаған. Неміс микробиологы Ро­ берт Кохтың туберкулез қоздырғышын ашқаны туралы жарияла­ған күні.

27 наурыз – Халықаралық театр күні. ЮНЕСКО шешімімен бекі­ тілген. 1962 жылдан атап өтіледі.

Қазақстан Республикасының мемлекеттік мейрамдары мен атаулы күндер 2 наурыз – Қазақстанда тың игеру науқанының басталғанына 60 жыл (1954).

8 наурыз – Халықаралық әйелдер күні (ҚР мемлекеттік мейрамы).

16 наурыз – Республикалық Ұланның құрылған күні (1992). ҚР Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың Жарлығымен құрылды.

21-23 наурыз – Наурыз мейрамы. Қазақстан Наурызды мемле­ кеттік мереке ретінде 1999 жылдан бастап атап өтеді. 2009 жыл­дан бастап 3 күн тойланады.

Батыс Қазақстан облысына қатысты елеулі күндер

Құрметті оқырман! Ғасырға жуық тарихы бар об­лыстық «Орал өңірі» мен «Приуралье» газеттерінің, сондай-ақ ау­дандық газеттердің электрондық нұсқасын www.zhaikpress.kz сайтынан оқи аласыздар. Сонымен қатар күн сайын­ғы жаңа­ лықтармен танысуға да мүм­кіндік бар.

13 наурыз – белгілі ақын, айтыскер Мұштанова Дариға Ғазез­ қызының туғанына 60 жыл (1954).

16 наурыз – ағартушы педагог, Батыс Алашорда қозғалысы­ның мүшесі Иманғазиев Төлегеннің туғанына 140 жыл, Қаратө­бе ауданының тумасы (1874-1938).

19 наурыз – мемлекет қайраткері, қазақ әйелдері арасынан шық­қан тұңғыш инженер Бегалиева Мәдинаның туғанына 115 жыл, Жәні­ бек ауданының тумасы (1899-1974).

19 наурыз – әнші, Қазақстанның еңбек сіңірген әртісі, К.Бай­сейі­ това атындағы республикалық әншілер байқауының лауреаты Рахи­ мова Жұмағанымның туғанына 60 жыл (1954).

20 наурыз – халық ақыны, Қазақстан Жазушылар одағының мү­ше­сі Өтеғалиева Халиманың туғанына 125 жыл, Жәнібек ауданы­ның тумасы (1889-1984).

25 сәуір – күйші, композитор Сүйінбеков Оразғалидың туғанына 125 жыл, Ақжайық ауданының тумасы (1889-1964).

Дайындаған Қазбек ҚҰТТЫМҰРАТҰЛЫ