Орал Өнiрi №27 by Жайык Пресс

Орал өңірі ОБЛЫСТЫҚ Қоғамдық-саяси газет

-3 С - 11 С 0

Бейсенбі, 6 наурыз 2014 жыл №27 (19946)

www.zhaikpress.kz

Газет 1918 жылғы 17 қарашадан шығып келеді. 1968 жылы "Құрмет Белгісі" орденімен марапатталған

Ананың ақ пейілі

oral_oniri@inbox.ru

сұхбат

әлемді нұрландырады "Дәрігердің қағазбастылықтан құтылуына біз де мүдделіміз" әдебиет әлемі

5 Суретті түсірген Александр КУПРИЕНКО

106-шы көктем Биыл өз өмірінің 106-шы көктемін қарсылап отырған Сағитова Қибат Аяпбергенқызы 1908 жылы қазіргі Жаңақала ауданы аумағындағы «Кеңарал» деген жерде жарық дүниеге көрінген. Ол ата-анасы Аяпберген мен Ажардың 7 перзентінің тұңғышы екен.

ибат Аяпбергенқызының отбасы 1931 жылы қазіргі Мәстексай ауылдық округіндегі Мұқыр елді мекеніне қоныс аударады. Кейуана кейіпкеріміз болашақ жары Нұғыман Сағитовты осы жерде жолықтырып, тұрмыс құрады. Көп кешікпей жұбайы соғысқа алынып, жа ралы болып оралады. Біраз ем-дом алып, әл жиып, азаматы қайтадан майданға аттанғанда, зайыбы құрсақтағы сәбиімен

қалады. Отағасынан көп ұзамай қаралы хабар жетеді. Жастай жесір қалған Қибат Аяпберген қызы үйдің де, түздің де тірлігін өз қолына алады. Бұрынғы аудан орталығы – Жаңа қазаннан Мұқырға ат-арбамен пошта тасиды, сауыншы болып еңбек етеді, мал ба ғады, егін орады, әйтеуір қолынан келген жұмысты жасай жүріп, енесін бағып, ұлы Медхатты жетілдіреді. Қибат әже қазір осы

жалғыз ұлының қолында, Мұқыр ауылында тұрады. Жалғызынан көрген 5 немере мен 7 шөберенің сүйікті әжесі. Келіні Жаңылсын енесін алақанына салып бағып отыр. Дегенмен кейуананың денсаулығы қазір сыр бере бастапты. Біз барғанда ауырып отыр екен. Оның үстіне көзі көрмейді, құлағы да нашар естиді. Үлкен кісінің сөзі түзу, жады жақсы болғанымен, жүріптұруы қиындаған. - Қибат апаны көптен танимын. Ол кісі аға сауыншы болғанда, қарамағында жұмыс жасаған едім. Жастайынан жесір қалып, көп бейнет көрді ғой. Жалғыз ұлын жеткізу үшін кейбір ер-азаматтың қолынан келмейтін ауыр жұмыстарды атқарды. Ұзақ жасауының сыры осы еңбектің ар қасы шығар. Қазір туған бауырларынан көзі тірісі жалғыз осы кісі, - дейді құдағайы Зейнеп Құлманова.

Меңтай Бектұрсынова, Жаңақала ауданы

Сезінемін үп еткен самал желді

АҚПАРАТ Бейсенбі, 6 наурыз 2014 жыл

oral_oniri@inbox.ru Облыс әкімі Нұрлан Ноғаев «ҚазАгроҚаржы» АҚ басқармасының төраға сы Ғұмар Рақымжановты қабылдады. Кездесуде өңір басшысы іссапармен

Облыстық ІІД баспасөз қызметінің мәліметіне қарағанда, наурыздың жетісінен бастап осы айдың әр жұмасы сайын Орал қаласы мен барша аудан орталықтарында жаяу жүргіншілердің амандығын көздейтін «Жаяулардың қауіпсіздік күні» атты алдын алу шарасы өтіп тұрмақ. Сонымен қатар ағымдағы айдың соңғы күні, яғни 31 наурызда облыс орталығында көлікжол қозғалысына қатысушылар мен полиция арасындағы өзара түсіністікті нығайту мақсатында «Түсіністік күні» өткізілмек. Бұл бастама болашақта ай сайын жүзеге асатын болады. Шыңғырлауда «Нұр Отан» партиясы ғимаратында партияның жаңа билеттерін тапсыру рәсімі өтті. Жиынды «Нұр Отан» партиясы аудандық филиалы төрағасының орынбасары Тілеген Қалиев ашты. Партияның жаңа билеттері аудан орталығынан шалғайда жатқан Алмаз округінен келген бір топ партия мүшелеріне табысталды. Аққұмның жағасынан келген жастарға бұл құрмет жаңа міндеттер жүктейтіні сөзсіз.

Тасқынға тосқын Ақжайық ауданында көктемгі су тасқынына қатысты қамданысқа шаруа қожалықтары белсене қатысуда. Айталық, мысалы, Алғабас ауылдық округінде қолда бар тракторлардың 27-сі қар ери бастағаннан арнайы кезекшілікке қосылады. Алғабастықтар оралдық «Нұржолинвест» ЖШС-ның ұжымына дән риза. Осы мекеменің басшылары бұл ауылдық округке өздерінің 1 «ДТ-75», 1 «К-150» тракторларын қыс басынан бекітіп қойды. Соның арқасында барлық 6 елді мекен мен 38 қыстаққа жол сайрап жатыр. Су тасқыны кезінде де бұл «темір тұлпарлар» зор күш болғалы тұр. Алғабаста қардың мөлшері жылдағы орташа деңгейде. Бірақ «Сақтансаң – сақтармын» деген бар ғой... Шаруа қожалықтарының денінде сиырлар, саулықтар сәуірден бастап төлдейді. Жемшөп қоры мал жайылысқа шыққанша жеткілікті деп есептеліп отыр.

Батыс Қазақстан облысы әкімдігінің қаулысы 2014 жылғы 14 қаңтар

№10

Орал қаласы

Батыс Қазақстан облысының агроөнеркәсіптік кешен саласында инновациялық жобаларды іріктеуді ұйымдастыру қағидасын бекіту туралы «Қазақстан Республикасында ғы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы» 2001 жылғы 23 қаңтардағы, «Агроөнеркәсіптік кешенді және ауыл дық аумақтарды дамытуды мемлекеттік реттеу туралы» 2005 жыл ғы 8 шілдедегі, «Индустриялық-ин новациялық қызметті мемлекеттік қолдау туралы» 2012 жылғы 9 қаңтардағы Қазақстан Республи касының Заңдарын басшылыққа ала отырып Батыс Қазақстан облысының әкімдігі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

1. Қоса беріліп отырған Батыс Қазақстан облысының агроөнеркәсіптік кешен саласында иннова циялық жобаларды іріктеуді ұйым дастыру қағидасы бекітілсін. 2. Осы қаулының орындалуын бақылау облыс әкімінің орынбасары С.К.Сүлейменге жүктелсін. 3. Осы қаулы алғаш ресми жа рияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Облыс әкімі Н.Ноғаев (Жалғасы 23-бетте)

Ардақты аналар! Қымбатты ханымдар! Аяулы арулар! Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы Әйелдер істері және отбасылық-демографиялық саясат жөніндегі ұлттық комиссияның атынан баршаңызды көктеммен бірге келетін шуақты мереке 8 наурыз – халықаралық әйелдер күнімен құттықтаймын! Сіздер тарихта өткен ұлы аналарымыздың арманын орындап, бой дағы білім, өнер, қабілеттеріңізбен дербес елдің дара тұлғаларына айналдыңыздар. Бүгінде Сіздер – нәзік жанды, кең мінезді, кемел ойлы әйелдер қауымы, қоғамның өрге басуы үшін ер-азаматтармен бірге, иық түйістіре еңбек ете жүріп, ұрпақ өсіріп отырсыздар. Олар Қазақстанның 30 озық елдің қатарында болуы үшін аянбай еңбек ететініне сеніміміз мол. Отбасын мейірімге бөлеп, өмірді нұрландырып жүрген аяулы жандар, Сіздерге зор денсаулық, ұзақ та қуанышты ғұмыр, жетістіктер мен табыстар тілеймін. Еліміздің болашағы жарқын, ұрпағымыз бақытты болсын!

М.Бекбосынова, Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы Әйелдер істері және отбасылық-демографиялық саясат жөніндегі ұлттық комиссияның төрайымы 2014 жылғы 28 ақпан, Астана қаласы

келген қонақпен облысымызда биыл және алда ғы жылдарда жүзеге асатын инвестициялық жоба лардың жай-жапсары ту ралы кеңінен талқылады.

Төрағаны қабылдады «ҚазАгроҚаржы» басшысы айтқ андай, облысымызда агроөнер кәсіп саласы даму үстінде. Мемлекеттік бағдарламалардың арқасында, қаржыландыру орта лықтарының көмегімен аймақтағы кәсіпкерлердің шаруашылы ғы дамып, нығайып келеді. Ком пания жыл сайын ауыл шаруашылығы техникасын лизингке алуға, шет елдерден асыл тұ

Ресей әртістерін қабылдады Кеше облыс әкімінің орынбасары Бақтияр Мәкен өңірімізге гастроль дік сапармен келген Самара қаласының П.Мило славлов атындағы мемле кеттік Волжск орыс халықтық хорының жетекшілері мен әртістерін қабылдады. Қабылдауда Бақтияр Мәкен ұлы хордың көркемдік жетекші сі, Ресейдің еңбек сіңірген өнер қайраткері Владимир Пахомов, директор Виталий Назаров, хор әншісі Наталья Спиряевамен Са мара облысы мен біздің облыс тың мәдени байланыстары жайлы пікірлесті. Өнер ұжымының көркемдік жетекшісі облысымызға гастрольдік сапарлары кезінде алған әсерімен, хор ұжымының өнер саласында атқарып жүрген оң істерімен, жастарды өнерге тарту бағытындағы ой-пікірлерімен бөлісті.

Нұрлыбек НҰРЛАНҰЛЫ, «Орал өңірі»

қымды мал әкелуге несие береді. – Өңірдегі ауыл шаруашылығы кәсіпорындарына 2012 жылы 1 млрд., 2013 жылы 3 млрд.-тан астам теңге несие берілді. Соған орай «ҚазАгроҚаржы» көмегі мен өңірдің агроөнеркәсіп саласында қарқынды даму бар. Алдағы уақытта 2000-ға жуық асыл тұқымды ірі қара, 600-ден

астам техниканы сатып алу көз деліп отыр. Шаруаларын жүргізіп жатқан кәсіпкерлерге қолдау қажет. Біз де осы бағытта жұмыс жасай бермекпіз, – деді «ҚазАгроҚаржы» АҚ басқармасының төрағасы Ғұмар Рақымжанов кездесуден кейін БАҚ өкіл деріне.

Темірболат ТОҚМАМБЕТОВ

Кеше Халықаралық әйелдер мерекесіне орай облыстық қазақ драма театрында «Көктем шуағы» атты концерт өтті. Оған облыс әкімі қатысып, нәзік жандыларды көктем мерекесімен құттықтады.

«Көктем шуағы» – Өмірдің бастауы да, жалғастырушысы да – ана! Қазақ та «Қыз тілегі қабыл болады» деген қанатты сөз бар. Біздің елдігімізді нығайтып, мәдениетімізді гүлдендіріп, дәстүріміз бен тарихымызды жаңғыртып, «ұшса құстың қанаты, шапса тұлпардың тұяғы талатын» ен даламызды сақтап қалған – аналарымыздың аманаты, қолдауы, тілегі. Аналарымыз қиын-қыстау кезеңде ер-аза маттардың да қатарынан та былған. Бүгінгі таңда да қоғамдағы өміршең де жасампаз құ былыстардың бел ортасында аналар, әйелдер қауымы жүр. Отбасында ұрпаққа тәрбие бе ре отырып, қоғамда ел-жұртты ынтымаққа үйіріп отыратын – сіздерсіздер! Мерекемен құттықтай отырып, дендеріңізге саулық тілеймін. Көрер қызықтарыңыз көп болсын. Мә уелі бәйтеректей жайқала бе-

ріңіздер, – деді Нұрлан Асқар ұлы. Кеш өңірімізге танымал өнерпаздардың ән-биімен жалғасты. Елімізге танымал Қанатқали Қожақов, Марат Сарбөпеев, Жаскелең Ғайсағалиев сынды әншілер аналарға деген ыстық ықыласқа толы әндерін шырқады. Ал «Назерке» би ансамблі мерекелік шараны бимен өрнектесе, домбырашылар күмбірлете күй төкті. Құрман ғазы атындағы саз колледжі студенттері мен «Step-up» би то бының өнерлері де қалың көп шілікті тәнті етті.

Ақмоншақ МАҚСОТҚЫЗЫ

Батыс Қазақстан облыстық сайлау комиссиясының хабарламасы Батыс Қазақстан облыстық сайлау комиссиясының 27.01.2014 жылғы «2014 жылдың 30 наурызына шығып кеткендердің орнына мәслихат депутаттарын сайлау өткізуді белгілеу туралы» №1 қаулысына және «Қазақстан Республикасындағы сайлау туралы» ҚР Конституциялық Заңының 104-бабы 6-тармағына сәйкес, Батыс Қазақстан облыстық сайлау комиссиясы келесі депутаттық қа үміткерлерді №19 облыстық

сайлау округіне тіркеу туралы ха барлайды: 1. Мадияр Жеңісұлы Байжанов – 13.05.1973 жылы туылған, ұлты – қазақ, «Нұр Отан» пар тиясының мүшесі, «Альсейт сервис» ЖШС директорының орынбасары, тұрғылықты мекенжайы: Шыңғырлау ауылы, Қазақстан кө шесі, 54/2. 2. Қуаныш Игильманұлы Есенов – 16.07.1971 жылы туылған,

қазақ, партия қатарында жоқ, балалармен мектептен тыс жұмыс орталығының директоры, тұрғы лықты мекенжайы: Шыңғырлау ауылы, Өтемісов көшесі, №2. 3. Сағын Самиғоллаұлы Қа зиев – 17.06.1975 жылы туылған, қазақ, партия қатарында жоқ, Шыңғырлау жер қатынастары бөлімінің басшысы, тұрғылықты мекенжайы: Шыңғырлау ауылы, Рабочая көшесі, №45.

Облыстық сайлау комиссиясының төрағасы А.ХАМЗИН

ҚОҒАМ oral_oniri@inbox.ru

Бейсенбі, 6 наурыз 2014 жыл

«Жаңақалаға көшіп келушілер көп...» Сейсенбі күні Жаңақала ауданының әкімі Лавр Хайретдинов жергілікті БАҚ өкілдерінің қатысуымен «Қазақстан-Орал» телеарна сында тікелей эфирде баспасөз брифингін өткізді.

Нұрлыбек РАХМАНОВ, «Орал өңірі»

аңақала ауданының ә л еум ет ті к - э к о н о микалық көрсеткіш терімен таныстыру барысында Лавр Рашидұлы өңірдің жетістіктерін де, кем-кетік тұстарын да жасырмай, тілшілердің сұрақтарына еркін жауап берді. Аудан әкімінің келтірген деректерінше, аудан халқының демо графиялық дамуында, аудан бюд жетіне салық түсімінде өткен

Алмагүл ЖАМПЕЙІСОВА, “Қазақстан-Орал» телеарнасы: – Ауыл шаруашылығы өнімде рін өңдеу бағытында атқарылған жұмыстарға тоқталсаңыз. – «Қазагроқаржы» АҚ-мен келі сімге сай ет комбинатын биыл модернизацияламақпыз. Цехтар ашқысы келетін жеке кәсіпкер лер бар. Атырау қаласында дүкен құрылысын аяқтаймыз. Онда ауданның өнімдері саттыққа шыға рылатын болады. Ерденбек ЖЫЛҚАЙДАРҰЛЫ, “Қазақстан-Орал» телеарнасы: – Төрт түліктің көбеюіне байланысты өріс тапшылығы туындауда. Осыған байланысты бір кездері полигонға берілген жерлерді қайтаруда жергілікті ат қарушы билік қандай жұмыстар атқаруда. Ауданда ТҮКШ-ны жаң ғыртуға берілген несиелердің қайтарылмауы қаржы институт тарының қырын қарауына әкел мей ме? – Біздің аудандағы шаруа қожалықтары 65 пайыз жерді игеріп отыр. Қалған жерлер судың тапшылығына байланысты шар уаға жайсыз. Көптен бері Қара

жылдармен салыстырғанда өрлеу бар. Былтыр ауданда рес публикалық және об лыстық бюджеттен қаржыландыру ар қылы бірқатар жұ мыстар атқарылған. Ауданның ауыл шаруашылығында ауыз толтырып айтарлықтай көрсеткіштері бар. Мәселен, былтыр

өзен, Сарыөзенге су келмеді. Бұл мәселемен жұмыстанып жатырмыз. Полигон жерлері толық тай қайтарылады. Мұнымен облыс басшылығы айналысуда. Ал қаржы мәселесіне келсек, аталған мәселемен ел болып жұмыс танудамыз. Тұрар ТӨЛЕГЕНОВ, «Орал апталығы» газеті: – Оқырмандарымыз аудан ор талығындағы «Достық» көшесі қашан ашылады деген сауалдарын жолдады. Ауыл ішіндегі жолдар қашан жөнделеді? Апатты үйде тұрып жатқан жанұялар бар. Олардың мәселесі қалай шешілмек? – Аудан орталығында биыл 4 шақырым жол салынады. Бұл көше аталған Достық көшесіне параллель. Сондықтан ол көшені ашудың аса қажеттілігі жоқ. Орталық көшенің жабылғанына 5-6 жыл болды. Ол жер үлкен саябаққа айналдырылмақ. Оның айналасына жаңа ғимараттар салынды. Бизнес орталығы бой кө термек. Саябақтың ішіне тас жолдар төсеп, жарықтандыру, абаттандыру жұмыстары жоспарда бар. Жаңадан салынатын көше-

дың өзінде ауыл шаруашылығы құрылымдарының саны 358-ден 394-ке жеткен. Ірі қара 37 мың нан 42 мыңға, ұсақ мал 135 мыңнан 149 мыңға өссе, жылқы 1294 басқа артқан. Асыл тұқымды мал басы ірі қараның 4 пайызын, қойдың 13 пайызын, жылқының 8 пайызын құраған. Бұл – облыстық деңгейден жоғары көрсет кіштер. Облысқа келген жаңа ауылшаруашылығы техникаларының 22 пайызын жаңақалалықтар ал ған. «ҚазАгроҚаржы» АҚ несие сінен бөлек шаруа қожалықта ры өз қаржыларына 19 техника алған. Ауданда бүгінде 943 шағын кәсіпкерлік субъектісі жұмыс іс теуде. 2013 жылы жаңадан 125 жеке кәсіпкерлік субъектісі тіркелгенін айта кеткен жөн. Былтыр кәсіпкерлер 1,5 млрд.теңге нің өнімін өндірген. 2012-2013 нің бойына жаңа мектеп салынады. Ал апатты үйде тұрған отбасылар бар. Себебі аудан орталы ғына басқа жақтан адамдар көптеп көшіп келуде. Жаңақала ауы лында тұтас жаңа шағынаудан бой көтерді. Сол жаңа үй салып көшкендер ескі үйлерін арзан бағаға болса да сатып кетуде. Ескі үйлерін құлатып тастай алмаймыз. Жаңа үйлер салуға да йын кәсіпкерлер бар. Тек үйге зәру адамдар ол жаңа үйлердің қарызын өтеуге жағдайлары келе бермейді. Мемлекет бәрін бірден үймен қамти алмайды. Бұл әлем бойынша бар мәселе. Тұр ғын үй мәселесі мемлекеттік бағ дарламалар арқылы да біртіндеп шешілетін болады. Марина ГОРБУК, «ТДК-42» телеарнасы: – Ауданның облысты ет өнім дерімен қаншалықты қамтып отыр. Экспортқа қанша пайыз өнім шығарасыздар? – Дәл қазір нақты көрсеткішті тап басып айту, қанша ет өнді рілгенін білгенімізбен, қай жаққа қанша жөнелтіліп жатқанын есептеу қиындау. Шамамен айт сақ, еттің 80 пайызы Атырау, Ақ тау қалаларына жіберілуде. Ол

жылдары «Жұмыспен қамту – 2020 жол картасы» бағдарламасының ІІ бағыты бойынша 243 адам 469 млн. теңге көлемінде несие алып, 504 адам жаңа жұмыс орнымен қамтылды. Ауданда тұрғын үй құрылысы қарқынды. Бұл жағынан Жаңақала аудандар ішінен алда келеді. Былтыр жеке адамдардың күші мен 5164 шаршы метр үй салын ған. Соның өзінде ауданда 200-дей адам тұрғын үй кезегінде тұр. – Чапаев-Жаңақала арасындағы қатқыл табанды жол құрылысы аяқталады деп отырмыз. 4 шақырым ауыл ішіндегі жол салынады. Инфрақұрылым жаңартылады. «Қолжетімді тұрғын үй – 2020» бағдарламасымен жаңа үйлер салынады деп күтілуде. «Ақбұлақ» бағдарламасымен кейбір ауылдарымызға су келеді, – деп әкім алда атқарылар істерге тоқталып өтті. Білім саласына тоқталған Лавр Рашидұлы ҰБТ көрсеткіші бойын ша ауданның бірнеше жыл қата рынан облыстық көрсеткіштен төмен екенін жасырмады. Қылмыс артқан. Былтыр 264 қылмыс тіркеліп, оның 110-ы ғана ашыл ған. Ал 2013 жылды «Мәдениет жылы» деп жариялаған аудан ның мәдениет саласы бойынша жетістіктер баршылық. Атап өтсек, мұражай бөлмесі, театр, жазғы кинотеатр ашылып, кесенелер тұрғызылып, түрлі байқау лар, республикалық, облыстық деңгейдегі шаралар, ақындар айтысы, т.б. ұйымдастырылған. Аудан әкімі брифинг соңында тілшілердің сауалдарына жауап берді. Суреттерді түсірген автор

жақта сұраныс жоғары. Ал Орал қаласын оған жақын аудандар қамтуда. Нұрлыбек РАХМАНОВ, «Орал өңірі» газеті: – Қамыс-Самар өлкесінің экологиялық ахуалы жайлы айтса ңыз. Жаңақала өңірі облысымызға өзінің балығымен жақсы таныс. Ауданда балық шаруашылы ғымен нақты айналысатын шаруа қожалықтары, сондай-ақ балық өсірумен айналысқысы келетін кәсіпкерлер бар ма? – Экологиялық жағдай тұрақты. Аудан жерімен газ магистральдары өтеді. Мамандар ауадан, судан, топырақтан сынама алып, жағдайды бақылауда ұстайды. Ал қазіргі кезде балықтың азайғаны құпия емес. Оны аулау шылар көп болғанмен, ауданда бір балық инспекторы да жоқ. Балық шаруашылығымен арна йы айналысатын бірде-бір шаруа қожалығы жоқ. «Альтаир» фирмасына тоғанда балық өсір деп өтінішімізді айттық. Бұл баста малардың болашағына сенеміз. Сондай-ақ аудандағы «Қамыс-Самар» серіктестігіне де бұл жұмыстарды тапсырамыз.

Виталий – мұсылман «Наурыздың төртінші жұлдызында Орал қалалық мешітінде Зеленов ауданына қарасты Үлкен Шаған ауылының тұрғыны Валитов Виталий Шамилұлы есімді орыс азаматы Ислам дінін қабыл дады» деп хабарлады редак цияға ҚМДБ-ның БҚО бойынша баспасөз хатшысы Нұрлан Саматұлы. Мұсылмандыққа өту шарасы барысында үш баланың әкесі Виталий Ислам дініне көптен ден қойып, бұл ұйғарымды бүкіл жан-жүрегімен қабылдап жатқандығын және де алдағы уа қытта мұсылманға сай ғұмыр кешсем деген тілегін алға тартты. Орал қалалық мешітінің бас имамы Әлімхан Тұрлыбеков Виталий Валитовке ҚМДБ-ның төрағасы, бас мүфти Ержан қажы Малғажыұлының «Сокровенное познание» және найбмүфти Қайрат Жолдыбайұлы ның «Ответы на актуальные Исламские вопросы» атты кітабын сыйға тартты.

Ел чемпионы атанды Шымкент қаласында 19971999 жылғы жасөспірімдер арасында грек-рим күресінен мәреге жеткен ел чемпионатында батысқазақстандық Әлішер Төлегенов жеңімпаз атанды. Облыстық дене шынықтыру және спорт басқармасынан түскен мәліметке қарағанда, Оралдағы №4 БЖСМ түлегі, 1997 жылдың төлі Ә.Төлегенов 50 келі салмақ дәрежесінде үздік шықты. Оның жеке бапкері – Нариман Қайырманов. Ә.Төлегенов олимпиадалық даярлық орталығында Сағи долла Әбішевтен де дәріс алып жүр. Мақсұт Төлегенов баптайтын 1997 жылғы Темірлан Отаров 60 келіде қола жүлдені иеленді. Аталмыш біріншілік қорытындысына сәйкес биылғы 25-28 тамызда Қытайдың Нанджинг қаласында өтетін жасөспірімдер олимпиадалық ойындарына баратын ел құрамасы жасақталмақ.

Ауылдағы қуыршақ театры Қазталов ауданындағы Жалпақтал мәдениет үйі жанынан құрылған қуыршақ театры алғашқы қойылымын сахналады. Жаңа театрдың тәй-тәй қадамы «Алдар көсе» ертегісінің қойылымынан бастау алды. Қойылымға М.Ғұмаров атындағы Жалпақтал халық театрының ре жиссері Шалқыма Меркулова жетекшілік етіп, басты рөлді де өзі сомдады. Ал қойылымдағы қуыршақтар театр қызметкері Т.Неғметуллиннің қолынан шық қан дүниелер. Бүгінде мәдениет үйі жанынан ашылған қуыршақ театры репертуарын кеңейтіп, ауыл балаларын қуанта беруді мақсат етіп отыр.

Өз тілшілеріміз

ЕЛ-ЖҰРТ Бейсенбі, 6 наурыз 2014 жыл

oral_oniri@inbox.ru

Өңірімізге іссапармен келген

н а т х и р Та рік тәбә

Мәдениет және ақпарат ми нистрі Мұхтар Құл-Мұхаммед өткен аптада М.Өтемісов атын дағы БҚМУ-да зиялы қауым мен, студент жастармен кез десті.

Дина НҰРПЕЙІСОВА

Нұрлыбек РАХМАНОВ, «Орал өңірі»

Министрдің танымдық дәрісі

иынды ашқан облыс әкімі Нұрлан Ноғаев министрге облысымызда 167 мың жас барын, 86 жастар ұйымы жұмыс істеп жатқанын, түрлі бағдарлама лардың сәтті жүзеге асқанын, жас тар саясаты мен білім саласындағы атқарылған жұмыстардан қысқаша мағлұмат берді. – Университет – менің екінші үйім. Мен де университет бітірдім, саясатқа келгенге дейін универси тетте оқытушы, доцент, профессор болдым. БҚМУ – ең байырғы оқу орындарының бірі. Қазақстандағы аға университетке келіп, сіздерге дәріс оқу мен үшін бақыт, – деп сөзін бастаған министр Елбасы жанында ұзақ жыл қызмет істеген азамат ретінде, Жолдаудың алғашқысынан бүгінгісіне дейінгінің қалай жазыл ғанының куәгері ретінде, оны әлем тарихымен байланыстыра танымдық дәріс оқыды. Тарихтағы алғаш жолдауды 1790 жылы Американың тұңғыш президенті Дж.Вашингтон халқына арнағанынан бастаған Мұхтар Абрарұлы мықты елдердің стратегиялық жоспармен ғана нығайғанына баса тоқ талды. Еліміздің даму бағыт-бағда рын айқындаған Елбасының 1997 жылғы «Қазақстан – 2030» Жолдауынан бастап бүгінгі Жолдауына дейінгі аралықты жан-жақты тарқатып айтты. Әлемдік саясатпен, бо лып жатқан түрлі оқиғалармен бай ланыстыра түсіндірді. Әр Жолдаудың бір-бірімен сабақтастығын, олар дың орындалу барысын баяндады. Тыңдаушыларын шебер сөз қолда

ныстары, орайлы салыстыру, орынды мысал келтірулері арқылы стра тегиялық жоспарлардың мәнісіне терең бойлата білді. – Алаш арыстарының арманы бүгінде орындалды ма? – деген БҚМУ-дың аға оқытушысы, тарих ғылымдарының кандидаты Жаңа бек Жақсығалиевтің сауалына: «Өте күрделі сұрақ, бұған жауап беру үшін бірнеше лекция арнауға бо лады. Бір кездері Алаш тарихын зерттегендер қуғынға ұшырады. Заң ғалымдарының ішінен бұл тақы рыпқа жалғыз қалам сермеген менің ұстазым Салық Зиманов, ал әдебиетші ғалымдар ішінен қалам сермеген менің ұстазым Рымғали Нұр ғалиев болатын. Қазір зерттеушілер көп. Алашордашылар дегенде бірнеше ұғымның басын ашып алу ке рек. Алашорда деген 30 адамнан құралған үкімет. Алаш деген – партия. Ол кісілердің Қазақ елін тәуелсіздікке жеткізу арманы толық орындалды. Олар Алаш автономия сын Ресей құрамында көрсе, біз тә уелсіз мемлекет құрдық. Қазақ халқын еуропалық деңгейге жеткізуді ойлап еді, бұл да орындалды. Солардың ішінде Батыс Қазақстаннан қаншама адам шықты. Қазақтың ең алғашқы ғалымдары, инженерлері, дәрігерлері, әскерилері осы өлкеден шыққан. Ұлтқа ірі интеллек туалдық күшті жеткізген осы өлке болатын. Жас буын осыны ұмытпай, үнемі алда болуға, бәсекелестікке төтеп беретін мықты білім алуға ұмтылуы тиіс», – деді министр Мұх тар Құл-Мұхаммед.

БҚМУ магистранты Самал Де месінова: «Елбасы 2025 жылға қа рай латын әліпбиіне көшуді айтқан болатын. Осы бағыттағы мемлекеттік комиссия жұмысын айта кетсеңіз» деп сауал қойды. Бұған министр: «Кез келген қоғамда белгілі бір мәселеге қатысты 100% келісім болмайды. Сондықтан қоғамда оған қарсы адамдар да, қолдайтындар да бар. Мен бұл мәселені өткен ғасырдың аяғында-ақ қолдағанмын. Әлі де қолдаймын, бірақ нақты қай кезде көшетінімізді тап басып айтып бере алмаймын. Ағылшын әліпбиін де 26 қаріп бар. Оған көшкен түріктер қосымша 5 әріп, әзірбайжан дар 8 әріп енгізді. Бізде қазір әріп көп, ал әріптің көптігі әліпбидің кем шілігі. Бұл теру үрдісін баяулатады. Бүгінде түрлі нұсқалар ұсыны луда. Олармен арнайы құрылған жұ мыс тобы айналысуда. Қай кезде көшетініміз нақты белгіленген жоқ», – деп жауап берді. «Мәдени мұра» мемлекеттік бағдарламасы жалғаса ма?» деген студенттердің сауалына аталмыш бағдарлама бойынша қоғамдық ке ңес төрағасы болған Мұхтар ҚұлМұхаммед: «Бұрын тарихымыз тек қана орыстілді жазбалар арқылы жазылған болатын. Парсы, түрік деректеріне қол жетпеді. Елбасы бастамасымен «Мәдени мұра» арқы лы орыстілді, араб, парсы, моңғол, қытай тілді дереккөздер, Батыс Еуропа деректері бойынша әрқайсы сы 20 томнан Қазақстан тарихы жазылды. Бағдарлама тоқтап қалған мен, оны жалғастыратын сіздер сияқты ұрпақ бар. Себебі түрлі тіл меңгерген жастар көбеюде. Мәселен, енді латын, итальян тілдерін терең меңгеріп, солардың тарихынан біздің тарихты іздеген жастар шықса да таңғалмаймыз. Шын ізденген мамандар болса, арнайы бағ дарлама жасаудың да қажеті жоқ», – деп жауап берді. Ақын Ақұштап Бақтыгереева мен студент Ольга Рапацкая тартымдытағылымды дәрісі үшін алғыс айт ты. ҰОС ардагері, ғалым Павел Букаткин Мұхтар Құл-Мұхаммедке өз кітаптарын сыйлады.

Суреттерді түсірген Александр КУПРИЕНКО

Әйгілі күйші 1861 жылы Жаңақала ауданына қарасты Бекетай құмында туған. Жасынан Дәулеткерей, Мүсірәлі, Әлікей, Түркеш, Ұзақ, Есжан, Байжұма, Баламайсаң сияқты күйшілердің күйін нәшіне келтіре тартып, «домбырашы қыз» атанған. Оның даңқын естіп, әйгілі Құрманғазы арнайы іздеп келіп, домбыра тартысына сүйсініп, батасын берген. Дина халық өнерпаздарының 1937 жылы өткен республикалық байқауына қатысып, 75 жасында халық аспаптарын тартатын өнерпаздардың Мәс кеуде өткен Бүкілодақтық бірінші байқауында, одан кейін 1944 жылы 83 жасында Орта Азияның бес республикасынан өнерпаздар қатысқан Ташкенттегі он күндікте жүлделі орындарды жеңіп алды. Қазақстан ның халық әртісі. Оның «Қарақасқа ат», «Бұлбұл», «Жігер», «Байжұма», «Кербез», «Он алтыншы жыл» («Набор»), «Қосалқа», «Әсем қоңыр», т.б. көптеген күйлері қалды. 1955 жылы Алматы қаласында қайтыс болды. Жаңақала ауылы мен Орал қаласында Дина әжемізге мүсін орнатылған, Орал қаласындағы №1 саз мектебі Дина Нұрпейісова атында. Мәдина БЕГАЛИЕВА Қазақ әйелдері арасынан шыққан тұңғыш инженер Мәдина Қожбанқызы 1899 жылы 19 наурызда қазіргі Жәнібек ауданында дүниеге келген. Хан ордасындағы (қазіргі Орда ауылы) 3 жылдық педагогикалық курсты 1916 жылы бітірген. Мәдина 1916-1920 жылдары мұғалім болды. 1922 жылы Ордадағы партиясовет мектебін бітірген соң Бөкей, Орал губерниялары мен Сырдария округтік партия комитеттерінде әйелдер арасындағы жұмыс бөлімінің меңгерушісі, Қазақстан өлкелік өнеркәсіп одағы төрағасы ның орынбасары қызметтерін атқарды. 1935 жылы Бүкілодақтық өнеркәсіп академиясын тәмамдаған соң Балқаш мыс қорыту зауытында ауысым инженері және инженер-металлург болды. 1943-48 жылдары Гурьев (қазіргі Атырау) облысы партия комитетінің бөлім меңгерушісі, Қазақстан КП ОК-ның нұс қаушысы. ҚазССР Мемлекеттік бақылау органында істеген. 1974 жылы Алматы қаласында дүниеден өтті. Шахзада ШОНАНОВА Шахзада Аронқызы 1903 жылы қазіргі Сырым ауданы аумағында дүниеге келген. Педагог-әдіс кер, ХХ ғасырдың 30-жылдарындағы қазақ интелли генциясының көрнекті өкілі, сталиндік репрессия жылдарында «халық жауы» ретінде атылған бірденбір қазақ қызы. Шонанованың әкесі Арон – белгілі қоғам қайраткері, заңгер, Б.Қаратаевтың туған інісі, оқыған адам болған. Шахзада Орта Азия мемлекеттік университетінің (Ташкент) медициналық факультетіне (1920), кейіннен Алматы медициналық институтына (1931) түскен Шонановаға «тап жауының қызы» деген айып тағылып, екеуінде де оқудан шығарылады. Алғашқы оқуынан шығып қалғаннан кейін ол 1922-26 жылдары Орал губерниясы атқару комитетінде нұсқаушы болып қызмет істеді. 1928 жылы Қызылордаға ауысып, халық ағарту комиссариатының мектепке дейінгі балалар тәрбиесінің нұсқаушысы болды. 1931 жылы Алматы медициналық институтына түскенімен, үздіксіз аңду мен қудалауға ұшыраған Ш.Шонанова 1933 жылы ақыры оқуды тастады. Белгілі ғалым, қоғам қайраткері, саяси қуғын-сүргін құрбаны Телжан Шонановқа тұрмысқа шыққан ол пе дагогикалық ғылыми-зерттеу институтында жауапты хатшы, ұлттық мәдениет ғылыми-зерттеу институтында кіші ғылыми қызметкер, халық ағарту комиссариатында ғылыми қызметкер, бастауыш және орта мектеп бөлімінің ғалым-хатшысы, кейіннен әдіскеркеңесші болып қызмет атқарды. 1936 жылы қызметтен еріксіз босаған Шонанова ҚазМУ-дың биология факультетіне оқуға түсті. Бірақ 1937 жылы «халық жауы» атанып, саяси қуғын-сүргін құрбаны болды.

ДАЛА-ҚАЛА oral_oniri@inbox.ru

Бейсенбі, 6 наурыз 2014 жыл

Ананың ақ пейілі әлемді НҰРЛАНДЫРАДЫ Кеше облыс әкімі Нұрлан Ноғаев Орал қаласындағы Салтанат сарайында 8 наурыз мере кесіне орай батыр аналар мен қоғамның әр сала сында жемісті еңбек етіп жүрген нәзік жандарды қабылдады. – Сіздерді көктемнің шуақты күнінде келетін төл мереке леріңізбен шын жүректен құттықтаймын. Әйелдердің қоғамда алатын орны ерекше. Кешегі Тұ мар ханым, Домалақ ана секілді батыр, еліне қорған болған жан дардың ізін жалғаушылар бүгінде арамызда бар. Облысымыз дың әлеуметтік-экономикалық жағынан алға жылжуына әйелдер дің сіңіріп келе жатқан еңбегі елеулі. Ананың ақ сүті мен ақ пейілді тәлім-тәрбиесі арқылы әлем нұрланып, қоғам ізгіленіп, мейірімді жандар қалыптасады. Бүгінгі шараға жиналғандардың

бәрі өз істерінің майталманы, бірегейі екенін білемін. Бәріңізге де денсаулық, отбасыларыңызға амандық пен баянды бақыт, ең бекте табыс тілеймін, – деді облыс басшысы. Кезінде облысымыздың түрлі саласында жемісті еңбек еткен, бүгінде құрметті зейнетте жүрген Роза Көжекова, Ғалинұр Шам шаева Елбасы, Үкімет тапсырма лары өңірімізде ойдағыдай жүзеге асып жатқанын, соның нәтижесінде облысымыз республи ка көлемінде алдыңғы қатардан

орын алғанын тілге тиек етті. Ал М.Өтемісов атындағы БҚМУ-да қызмет атқаратын, өткен жылы «Үздік көшбасшы» жастар сыйлығын алған Альфия Жақсыға лиева облыс басшысының бұл ша раға шақыруын үлкен қуанышпен қабылдағанын айтты. Сондай-ақ Елбасымыздың биылғы Жолда уында айтылған «Мәңгілік ел» ұлт тық идеясын жүзеге асыру бағы тында аталмыш университетте іс-шаралар жоспары дайындалып жатқанын да жеткізді. Жиын соңында облыс әкімі ақын Ақұштап Бақтыгерееваға, «Әже сәлемі» қоғамдық бірлесті гінің төрайымы Мәдина Есқалиева ға және Тасқала аудандық ішкі саясат бөлімінің басшысы Айгүл Дүйсеноваға ҚР Президентінің Ал ғысхаттарын табыс етті.

Ақмоншақ МАҚСОТҚЫЗЫ Cуретті түсірген Александр КУПРИЕНКО

Бөрлі ауданының Облавка ауылы тұсында Жайық өзені өзінің асау мінезімен көп жылдардан бері жер гілікті жұртшылықты үрей құшағында ұстап отыр. Ресей жағынан келетін тасқын судан жаға шайылып, тұтас елді мекеннен айырылып қалу қаупі туындағаны туралы облыс басшылығы бірнеше мәрте Үкімет ал дына мәселе қойған еді. Таяуда ол өз шешімін тапты. Жайық жағалауын бекітуге қажетті алғашқы транш - 50 млн. теңге республикалық бюджеттен түсті. Наурыздың 4-і күні іс барысымен жете танысу үшін облыс әкімі Нұрлан Ноғаев Облавка ауылына арнайы барды.

Облавкадағы Ж

Жайық жағалауы бекітілуде

ұмысты атқарушы мердігер «Уральск водстрой» ЖШС-ның вице-президенті Тенгиз Тедеев өңір басшысына жағдайды баяндады. «Күні бүгін жалпы ұзын дығы 2,1 шақырым болатын Жайықтың жағалауын бекіту жұ мыстарын бастап кеттік. Әуелі біз көктемгі су тасқынына де йін жарқабақты борпылдақ то пырақтан тазартып, болашақта бетон плиталарды бекітуге қа жетті қадаларды қағып бітіруіміз керек. Он шақты күнде оны бі тіреміз. Күні-түні 120 адам екі ауысымда еңбек етуде. Сосын су тасқыны аяқталғасын күзде жұмыстың қалған бөлігіне кірі семіз. Қажетті материалдар

жеткілікті. Жалпы құрылыс аяқталғанда бұл жерде ішіне қиыршық тас толтырылған қос қабатты берік темір тор түріндегі габиондар жүйесі орнаты лады. Габиондардың қызмет ету мерзімі өте ұзақ және судың эрозиясына төзімді, барабара жергілікті табиғи ланд шафтпен сіңісіп кету мүмкіндігі қарастырылған» деді Т.Тедеев. Облыстық төтенше жағдай лар департаментінің басшысы Қадыр Бисембаевтың айтуын ша, Облавка ауылы тұсындағы күрделі ахуал 2007 жылдан бе рі белгілі. «Көп жылдар бойы Жайық өзені жағалауды шайып келгендіктен, ауылдың шеткі үй лері суға кету қаупі туындады.

Оған қоса Орынборға баратын күрежолға 20-30 метр қалды. Биылғы жұмыс ауқымы өте үлкен. Мыңдаған тонна топырақ шығарылып, бетон қадалар қа ғылуда. Қазіргі жағалауды бекіту жұмыстары аяқталғасын қауіп бұлты сейіледі деп үмітте неміз» деді Қ.Бисембаев. Құрылыс қарқынымен мұқият танысып шыққан өңір бас шысы алдымен сапаға және құрылысты бітіру мерзімін қатаң сақтауға көңіл аударуды тапсырды. Осы жұмыстар аяқтал ғанда Облавка ауылы, оның жанынан өтетін Орал-Орынбор күрежолы аман қалуы тиіс. Со нымен қатар орман қоры және Жайық өзенінің қақ ортасы

мен өтетін Қазақстан мен Ре сейдің мемлекеттік шекарасы сақталатын болады. – Бұл жұмысты атқарып жа тырған «Уральскводстрой» - тә жірибесі мол, осындай күрделі шаруаларды атқара алатын кәсіпорын. Облавка ауылының тұ сындағы Жайықтың жағалауын бекіту – көптен айтылып келе жатқан мәселе. Себебі жыл өткен сайын тасыған су жағалауды жеп, ауылдың шетіне келіп қалды. Тіпті мазарларды шайып кету қаупі бар. Қала берді республикалық маңызы бар ОралОрынбор күрежолына тіреліп тұр. Жағдайдың кезек күттірмейтіндігін біз Үкіметтің алдына қойдық. Қажет қаржы мөлше

рі шамамен 1 млрд. 200 млн. теңге. Қазір ол қолдау тауып, жұмысты бастауға қажетті қар жының алғашқы бөлігі 50 млн. теңге бөлінді. Күні бүгін жұмыс жоспарға сай кідіріссіз жүру де. Жобаның ерекшелігі – бұл жұмысты Жайық қатқан кезде атқару керек. Амандық болса, Жайықтың жағалауын бекіту жобасы 2015 жылы аяқталуы тиіс. Дәл осыған ұқсас жағдай Владимировка ауылы тұсында да болған еді. Бірақ онда бас қа технология, яғни толқынның екпінін басып, ағысты басқа арнаға бұратын тәсіл қолда нылды, – деді Нұрлан Асқар ұлы журналистерге берген сұх батында.

Тоқтар КЕНЖЕҒАЛИЕВ, Бөрлі ауданы Суретті түсірген Александр КУПРИЕНКО

оқырман Бейсенбі, 6 наурыз 2014 жыл

oral_oniri@inbox.ru

Жетімнің жазығы Бала отбасында әке-ана, ата-әже тәрбиесін көреді. Тағдыр талқысына түсіп, ата-анасынан айырылған балалар тәрбиені кімнен алады? Әрине, қоғамнан алады. Қоғам – балалар үйі, мектеп, балабақша, үлкенді-кішілі оқу орны. Әрқайсысының басты мақсаты – білім мен тәрбие бе ру. Балалар үйінде басшысынан бастап, аула сыпырушыға дейін мейірімін, ақылын, тәр биесін, кеңесін, ескертуін беруге тырысады. Себебі олар баланың тағдырына жауапты. Кейде осы қоғамның өзі баланы қабылдамай, кеудесінен итеріп, жетім екенін бетіне басып жатады. Осыған қатысты бір мысал. Бірде балалар үйінің тәрбие шісі тамыз айының аяғында тобына жаңадан келген балалар дың құжаттарын мектепке тапсыруға келді. Қабылдау бөлмесінің алдында танысын кездес тіріп, екеуі тілдесіп қалды. Әңгіме барысында жаңағы танысы 1-сынып оқушысының ата-анасы болып шықты. Баласының сыныбына жетімдер үйінен оқушы қосылған екен. «Соны басқа сыныпқа ауыстырсын, біздің балалармен оқымасын» деп нара зылық білдіріп, мектеп дирек-

бар ма?

торына бір топ ата-ана келіп тұрғанын айтты. Бұл сұмдықты естіген тәрбиеші пікірін айтып, қарсылық білдірді: «Ол да сәби емес пе? Оның да білім алуға құқығы бар. Сіз өз балаңызға қандай ата-ана болсаңыз, біз де солай оларды қорғай аламыз? Неге шеттетесіңдер?» Ақырында балалар үйінің баласы сол сыныпта қалды. Сонда өзі ата-анасынан айыры лып, өмірден сәби болса да, теперіш көрген баланы қоғам кеудесінен итеріп тұрса, қолдауды, қамқорлықты қайдан табады? Әр баланың да зорлық-зомбылықтан қорғануға, білім, дәрігерлік қызмет алуға, бақытты балалық шақты өткізуге құқығы бар. Егер біз оларды түсіністікпен қарамай, үнемі кеудесінен итерсек, әрине, бала ызақор, кекшіл болып, қылмысқа барады. Себебі олар мейірім-қайырым-

Дұрыс қанаттанған

түзу ұшар

Жақында облыстық оқу-әдістемелік кабинетінің ұйымдастыруымен дарынды балаларға арналған мамандандырылған С.Сейфуллин атындағы №11 облыстық мектеп-интернат кешенінде «Мектеп жанындағы интернаттың қызметін ұйымдастыру» тақырыбындағы облыстық семинар-кеңес өтті. Облыстық мектеп-интернат меңгерушілері мен тәрбиешілері және қалалық мектеп-интернат меңгерушілері мен тәрбиешілері қатысқан шарада «Мектеп-интернат кешенінің тынысы»

атты бейнефильм көрсетіліп, интернат базасына саяхат жасалды. «Интернат өмірінен» тақырыбын да оқушылардың өз қолдарымен жасалған қолөнер бұйымдары көрмесі ұйымдастырылды.

Тіршіліктің мазмұны - даналығы, Естелік боп қалады балалығы. Қазағын сүйіп өткен ана ғұмыр, Ұрпағына мұра боп қалады үні. Көкіректі кернеген өлеңменен, Жыр қуып Сіз секілді келемін мен. Өлеңнің мөлдір, тұмса жанарынан, Қызыңмын Жарық Күнді көрем деген. ды көрмей өседі. Ал баланың жазығы не? Ата-анасынан ерте айырылғаны ма әлде шырыл даған дауысына қарамастан, шарана кезінде тастап кеткені ме? «Жетім көрсең, жебей жүр» деп қазақ халқы бекер айтпа ған. Сондықтан жетімдерден мейірімді аямайық. Дүние ал ма-кезек, жасаған жақсылығың өзіңе екі есе болып қай тады.

Динара Қасанова, облыстық балалар үйінің тәрбиешісі

«Дұрыс қанаттанған түзу ұшар» демекші, семинардың басты мақ саты жас буынға дұрыс жол сіл теуге мектеп-интернаттағы тәр бие жұмысын заман талабына сай ұйымдастыруға ықпал ету болатын. Практикалық бөлімде мектеп жанындағы интернат тәр биешілерінің жұмыс жоспары құрылып, жобалар қорғалды. Семинар соңында іс-шараға қатысушылар сол күнгі кеңестен көкейге түйген ойларымен бө лісті.

Жаңыл ДӘУЛЕТОВА, С. Сейфуллин атындағы №11 облыстық қазақ мектеп-интернат кешенінің тәрбиешісі

Алғысымыз шексіз Мектебімізде жыл сайын дәстүрге айналған қайырымдылық шарасы ұйымдастырылды. Акция мақсаты - жағдайлары төмен отбасыларға көмек көрсету. Акция барысында мектеп ұжымы қаржылай көмек берді. Сонымен қатар ауылымыздың азаматтары да тыс қалған жоқ. Солардың бірі – жас та болса, бас болып өзінің қамқорлығын көрсеткен Рамиль Рахымбердин. Ол – Тасқала ауданы Мерей ауылында дүниеге келген, мектебіміздің түлегі. Рамиль қазіргі таңда «Оралагрореммаш» АҚ-да қызмет жасайды. Біздің оған алғысымыз шексіз. «Ұяда не көр-

Ұрпағына мұра боп қалады үні

сең, ұшқанда соны ілерсің» демекші, Рамильді осындай мейірбан азамат етіп тәрбиелеген атаанасына зор алғыс айтамыз.

Ақбота ҚАНАТОВА, Шипов орта мектебінің машықкері, Тасқала ауданы

Жүректесіз, Сіз барсыз ғой қайда да, Дүние тоқтап, қопарылса да айнала, Фариза қыз, Фариза апа, Ана асыл, Есімің тұрар көктегі Жұлдыз, Айда да. Жоқтайды сізді Қазақтың мынау даласы, Еңкейген қарты, жүгірген қара баласы. Жұмақта нұрың шалқысын енді, не дейін Хош енді, апа, қазақтың ардақ анасы!

Мәлика ҚОНЫСБАЕВА, Орал гуманитарлық колледжінің студенті

Ауылына жанашыр мұғалім Қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі, Тінәлі негізгі жалпы білім беретін мектебінің директоры Әдемі Тілекқабылова – үнемі ізденісте жүретін жан. Әдемі Нысашқызының білім берген шәкірттері биіктерден көрініп жүр. Ол тек өз шәкірттерін білім нәрімен сусындатып қана қоймай, ауыл, ел өміріне белсене араласып жүрген іскер басшы ретінде де аудан жұртшылығына жақсы таныс. Ол ауыл тұрғындарымен тіл табысып, бірлесе қызмет атқаруда. Өткен жылдары ауылымызда төрт түлік мал арасында аусыл ауруы шыққаны баршаға мәлім. Сол қиынқыстау уақыттарда ауыл адам дарын бірлікке шақырып, жан-жақтан келген матери алдық көмекті ер-азаматтарша күннің қолайсыздығына қарамай бөліп беру сияқты жұмыстарда өзінің қажырлылығын көрсетті. Биылғы оқу жылында мектебімізде бала саны азайып, жабылудың ал дында аз-ақ тұрған еді.

Көршілес Ілбішін ауылынан төрт балалы отбасын ауы лымызға көшіріп әкеліп, отанасына жұмыс беріп, қамқорлық танытты. Бос тұрған баспананы үй қылуға жағдай жасады. Мектеп жасындағы балаларды мектепке оқуға тартты. Сөйтіп, ауылымыздағы жалғыз әлеуметтік-мә дени орын – білім ошағын сақтап қалды. Әдемі Нысаш қызы бастаған ұстаздар қауымы оқушыларға білім мен тәрбие беруде аянып жүрген жоқ. Өзі басқаратын ұжымға қоса, ауыл-аймағына сыйлы басшы отағасы Талап екеуі бір ұл, екі қыз тәрбиелеуде.

Жұмагүл ДӘУЛЕТИЯРОВА, Тінәлі ауылы, Ақжол ауылдық округі, Ақжайық ауданы

ел және әлем oral_oniri@inbox.ru

Бейсенбі, 6 наурыз 2014 жыл

Өңірімізде бизнес кең өріс алмақ

Еламан ӘЙПІШЕВ, «Орал өңірі»

Өткен сенбіде Астанадағы Қазақстанның орталық ком муникациялар қызметінде еліміздегі кәсіпкерлікті дамыту жөнінде брифинг өтті.

Мемлекеттің

шынайы көмегі

Өткен сейсенбіде Пре

Айша ӨТЕБӘЛІ, «Орал өңірі»

мьер-министр Серік Ахметовтің төрағалығымен өткен Үкімет отырысында «Бизнестің жол карта сы-2020» бағдарламасын жүзеге асыру барысы талқыланды. - 2010 жылдан 2013 жылға дейінгі аралықта бағдарламаны жүзеге асыру үшін республика лық бюджеттен 132,1 млрд. теңге, оның ішінде өткен жылы 53,3 млрд. теңге бөлінді. Бүгінгі күні бағдарлама аясында барлық қол дау шараларымен 77763 кәсіпкер қамтылды. Шараларды жүзе ге асыру нәтижесінде 229 мыңнан астам жұмыс орындары ашылды. Бүгінгі күні экономика дағы әрбір жаңа 5 жұмыс орны бағдарлама аясында құрылды, - деді өз баяндамасында ҚР Өңірлік даму министрі Болат Жәмішев. Оның атап өтуінше, бағдарла ма бойынша берілген несиелер дің үлесі шағын және орта бизнес ке берілген барлық несиелердің 11,5 пайызын құрайды. Сонымен бірге осы бағдарлама аясында Индустрияландыру картасына кіретін жобалар да қолдауға ие болып отыр. Нақты айтқанда, аталған картаның әрбір 4 жобасы бағдарлама арқасында қар жылай қолдау алды. Сонымен қатар министр бағ дарламаға енгізілетін кезекті өз гертулердің жобасы әзірленіп, мемлекеттік органдарға жолдан ғанын атап өтті. Оның айтуынша, аталған өзгертулер аясында қа зіргі уақытта бірнеше бағдарлама төңірегінде шоғырланған кәсіп керлікті қолдаудың барлық те тіктерін ықпалдастыру қарасты рылады. Үкімет отырысын қорытынды лаған Серік Неғметұлы аталған қаулы жобасын ағымдағы аптаның соңына дейін Премьер-министр кеңсесіне енгізу жөнінде ҚР Өңір лік даму министрлігіне тапсырма берді. Бұл жобаға Үдемелі ин-

дустриалды-инновациялық даму мемлекеттік бағдарламасының 2-бесжылдығындағы ескертулер мен бағдарламаны одан әрі өзектендіру бойынша ұсыныстар енгізу қажеттігін баса айтты. Селекторлық режимде өткен Үкімет отырысында Елбасы ерекше көңіл бөліп отырған бұл мәселе бойынша Маңғыстау, Қызылорда, Батыс Қазақстан облысы және Алматы қаласының әкімдері сөз сөйледі. - Шағын және орта кәсіпкер лікті дамытуда біздің облыста да көлемді жұмыстар атқарылуда. Үстіміздегі жылдың басынан бері 2,6 млрд. теңге тұратын 25 жоба мақұлданды. Оның ішінде өндірістік инфрақұрылымды жақсар туды көздейтін 8 жоба бойынша 3 млрд. теңге субсидияланды. Кә сіпкерлікті өрістету үшін инфра құрылымды дамытуға басты көңіл бөлу қажет. Бұл сала бойын ша облыста құны 2,7 млрд. теңге 39 жобаға тапсырыс түсті. Жо балардың барлығын дерлік жү зеге асыруға мүмкіндік бар. Өткен жылы инфрақұрылымды жақсартуға 1 млрд. теңгеден астам қаржы бөлінді, оны толық игердік. Ал 2014 жылға бар болғаны 500 миллион теңге қарастырыл ған. Бізде инфрақұрылымды дамыту үшін кәсіпкерлер өз қара жаттарына жобалау-сметалық құжаттарын даярлады. Бизнесті дамытуға тілек білдірген кәсіп керлердің қатары жыл санап артып отыр. Сондықтан, құрмет ті Серік Неғметұлы, ҚР Өңірлік даму министрлігіне осы саланы

дамытуға бөлінетін қаржыны кө бейту жөнінде ұсыныс жасауы ңызды сұраймын, - деді Нұрлан Асқарұлы. Облыс басшысының ұсыны сын қолдаған Үкімет басшысы бұл мәселені ҚР Өңірлік даму министрлігіне шешуді тапсырды. Үкімет отырысы аяқталған соң облыс әкімі талқыланған мә селе бойынша басқарма басшы ларымен қысқа кеңес өткізді. Елбасы өткен жылы өңірімізге жұмыс сапары кезінде бес ауданда кәсіпкерлікті дамытудың тетіктері толық пайдаланылмай келе жатқандығын айтқан-ды. Қазір бұл бағытта «Бизнестің жол картасы – 2020» бағдарламасы туралы түсіндіру жұмыстары жолға қойылып, іс оңға басты. - Деген мен әлі де болса, жергілікті жер лерде бағдарламаның мүмкіндік терін барынша толық пайдалана білуіміз қажет, осы жұмыстарды жандандыруды сұраймын, - деді облыс әкімі. Кеңес соңында Нұрлан Асқарұлы көктемгі су тасқынына әзір ліктің барысына көңіл бөлуді, облыстық штабқа күн сайын жағдайды қадағалап, назарда ұстауды тапсырды. Әсіресе, тұр ғындар өз үйлерінің айналасын дағы қарды шығаруын қамтама сыз етуді, сол сияқты мекеме, кәсіпорындар өз аумақтарын қардан тазалауды ыждағаттау қажет. БАҚ-тар арқылы көктемгі су тасқынын алдын алу жөнінде тұрғындарды хабардар етіп отыруды басқарма басшыларына жүктеді.

Жаһан жаңалықтары

Атышулы немістің «Скорпионс» рок-тобы Украинадағы Майдан белсенділеріне қолдау білдірді. Олардың айтуынша, украиндардың шынайы демократия жолындағы күресі қашанда қолдауға лайық. Сондай-ақ әртістер биыл осы елге концеттік бағдарламамен келуі мүмкіндігін де айтты.

Ливия үкіметі елді 1969 жылдың 1 қыркүйегіне дейін басқарған бұрынғы мәлік (король) Идрис Мухаммед ас-Санусиды ақтап, оның кезінде тәркіленген дүние-мүлкін ұрпағына қайтаратынын мәлімдеді. Идрис аталмыш араб мемлекетін 1951-1969 жылдары басқарған. Билікке Муамар Каддафи келісімен Отанынан қуылған ол 1983 жылы Мысырда 94 жасында қайтыс болыпты. Таяуда Лондон қаласындағы бір ауруханада 110 жасында Алиса Херц-Зоммер қайтыс болды. Ол – Холокост қасіретін басынан кешірген ең кәрі жебірей кейуана. Соғыс жылдарында Алисаның бүкіл тумасы нацистік өлім орындарында көз жұмған екен. Жебірей кейуана соңғы демі біткенше, адамдар мен өмірді сүйіп өтіпті.

Ғаламтор деректері бойынша дайындаған Серік ИХСАНҒАЛИ

Бұған ҚР Өңірлік даму министр лігінің кәсіпкерлікті дамыту саясаты департаментінің директоры Бауыржан Бекешев, кәсіпкерлікті дамыту комитетінің төрайымы Ғалия Жолдыбаева қатысты. Олар мемлекеттік органдар дың шағын және орта бизнес субъектілерін тексеру барысында жіберген қателіктері мен Мемлекет басшысының ШОБ тексеруге жариялаған мораторийінің бизнеске ықпалы жөнінде әңгімеледі. Кәсіпкерлікті дамыту комите тінің төрайымы Ғалия Жолдыбаева өз сөзінде Елбасының мұндай қадамға неліктен барғанын айтты. Оның сөзінше, шағын және орта бизнес субъектілері – бизнес құрылымындағы ең аз қорғалған топ. Оларға мемлекеттік және қадағалау органдары тарапынан тексеріс жиі жүргізіледі. Барлық тексерулердің 90%-ы ШОБ-ның үлесінде және олар барлық айып пұлды жоспарсыз тексеріс барысында төлеген. Ғалия Жолдыбаева мемлекеттік органдардың өткен жылдың қорытындысы бойынша шағын және орта бизнесті тексеру барысында жіберген қателіктері жайлы айта келіп, өткен жылы

оларға 89% әкімшілік айыппұл салынғанын жеткізді. Тексеріс ба рысында оған қатысы жоқ нәр селер де тексерілген. Мысалы, егер кәсіпкерлік нысанның көр шілері қатты шуға шағым жасаса, санэпидстанса қызметкерлері келіп, көрсетілген шағымға қоса, қызмет көрсету сапасын да тексеріп кететін болған. Жиында осы жағдайларды баяндаған Ғалия Жолдыбаева Елбасының 2014 жыл дың 3 сәуірі мен 2015 жылдың 1 қаңтары аралығында жариялаған мораторийін дұрыс шешім деп санайтынын жеткізді. Брифинг барысында кәсіпкер лікті дамыту саясаты департамен тінің директоры Бауыржан Бекешев шағын және орта бизнес субъектілеріне мораторий енгі зудің бұрынғы тәжірибелері жайлы әңгімеледі. Оның айтуынша, ШОБ субъектілеріне бұдан бұрын енгізілген мораторийлер кәсіпкер лердің көп жағдайда заңдылық тарды бұзбайтынын дәлелдеген. Жиын соңында олар кезекті мораторийдің бизнеспен айналысатын әрбір қазақстандыққа көрсетілген шынайы көмек еке нін айтып, Елбасының бұл Жар лығы Қазақстандағы кәсіпкерлік қызметтің дамуын бұрынғыдан да жақсарта түсетінін жеткізді.

«Болашаққа»

арналған жиын

Гүлжамал ЖОЛДЫҒАЛИ, «Орал өңірі» ҚР Білім және ғылым министрлігі «Болашақ» бағдарламасына ірік теу жүргізу мақсатында өңірлерде ақпараттық жұмыстарды бастап кет ті. Сейсенбі күні облыстық мәслихаттың үлкен залын да облыс әкімінің орын басары Бақтияр Мәкен, қала әкімі Алтай Көлгінов және «Халықаралық бағдарламалар орталығы» АҚ-ның вице президенті Ғалия Досмұхамбетованың қатысуымен жиын өтті. Жалпы алғанда, бағдарлама аясында 10346 стипендия таға йындалды. Қазіргі уақытта 2366 стипендиат әлемнің 33 еліндегі 200 үздік университетте білім алуда. «Болашақ» стипендиясын тағайындау байқауына қатысуға қолжетімділікті кеңейту мақсатында электронды қызмет енгізілген. Қазақстан азаматтары байқауға қатысу үшін құжаттарын Қазақ станның кез келген жерінен электронды үкімет порталы арқылы тапсыра алады. Бұл шаралар ауыл

тұрғындары үшін қолжетімділікті айтарлықтай кеңейтуге мүмкіндік береді. «Болашақ» бағдарламасы түлектердің мансаптық тұрғыдан сәтті жоғарылауы үшін нақты әлеуметтік жеделсаты болды. 2014 жылдан бастап магистр дәрежесін алуға БАҚ мәдениет және шығармашылық қызмет керлер санаттары қосылды. Байқауға өз бетімен түскендер, мем лекеттік қызметшілер, ғылымипедагог қызметкерлер, жоғары оқу орындарының түлектері, БАҚ мәдениет және шығармашылық қызметкерлер, тағылымдамаға үміткерлер сияқты 7 санат қатыса алады. Құжаттар қабылдау магистрату ра, резидентура, докторантура, ғылыми, педагогикалық, медициналық және инженерлік-техникалық тағылымдамадан өту бағдар ламалары бойынша ағымдағы жылдың 3 наурызынан бастап, 1 қазанға дейінгі аралықта жү зеге асырылады. Сонымен қатар стипендия алуға барлық үміткерлер үшін жас шектеулері алынып тасталған. Оларды ірік- теу шет және мемлекеттік тілдерді білу, психологиялық даярлық, интеллектуалдық және кәсіби даярлығы деңгейін анықтау арқы лы байқау негізінде жүргізілетін болады.

сұхбат Бейсенбі, 6 наурыз 2014 жыл

oral_oniri@inbox.ru

Облыс аудандарында 16, қалада 6 емхана бар. Осы 24 бастапқы медициналық-санитарлық мекеме облыстағы 41 медициналық мекемемен өзара қосалқы мердігерлік келісімшартқа отырды. - Келісімшарт туралы толы ғырақ айтсаңыз?

Облыстық денсаулық сақтау басқармасы басшысының орынбасары, Мәншүк АЙМЫРЗИЕВА:

- Басты мақсат - халыққа тегін медициналық көмек көрсету. Егер келісімшарт болған жағдайда пациент емхана ішінде де, басқа емханаға барғанда да медициналық көмекті тегін алады. Оның электрондық жолдамасы өзі қалаған емханаға жолданып, барғанда алдында әзір тұрады.

медбикелердің білім-білігі жете ме? - Құжат толтыруда кез келген адам емес, тәжірибесі мол, білімі дәрігерден кем емес медбикелер істейтін болады. Кәсіби деңгейі жоғары медбикелерді жинап, оқытып жатырмыз. Олар өз деңгейінде осы жұмысты атқаруы керек. Жалпы, Елбасы тапсырмасының арғы жағында көзделген бір мәселе бар. Ол әр азаматқа электрондық паспорт жинақтау. Жеке бас куәлігіне чип қойылады. Бұл паспорт әр азаматтың денсаулығынан хабар беретін құнды ақпаратты бір жерге жинақтайды. Мысалы, поезда

- Емхана емделушіні кеңес тік-диагностикалық орталыққа жолдады делік. Ол жерде ап таға, айға созылар кезек бар. Бұл жағы қалай болады? - Ол орталық кезек мәселесін шешуі керек. Пациенттің ден саулығы жедел көмекті, уақыт күттірмей тексеруді қажет етсе, кезек күтпейді. Егер жұқпалы ауру болса, сақтық шаралары сақталып, ол да кезектен тыс жедел қаралады. Ал егер жоспарлы түрдегі тексерулер, скрининг әлде адамның өзі денсаулығын тексеріп көргісі келсе орталық тың белгілеген кезек тізімі сақта лады. Жалпы электронды жүйе

«Дәрігердің қағазбастылықтан Елбасы Н.Назарбаев Қазақстан халқына биылғы Жолдауында бастапқы медициналық-санитарлық көмекті дамытуға, денсаулық саласының құжаттарын электронды жүйеге көшіруге тапсырма берген болатын. Бүгіндері 2017 жылы электронды денсаулық паспортына ел халқының 60 пайызы қол жеткізеді деген болжам айтылуда. «Осы бағыттағы тапсырмалар облыс көлемінде қалай орында луда?» деген сұрақтармен біз Батыс Қазақстан облыстық денсаулық сақтау басқармасы басшысының орынбасары Мәншүк Ай мырзиеваны сөзге тартқан едік.

- Мәншүк Құдайбергенқызы, дәрігерлерді қағазбастылық тан құтқаратын электронды құжат жүйесін қалыптастыру жұмыстары қалай жүруде? - Биылғы қаңтар айынан бастап облыстағы амбулаторлық ем ханалық ұйымдар электронды құжат айналымына көшті. Бастап қы медициналық-санитарлық кө мек көрсететін мекемелер басқа ұйымдармен қарым-қатынас орнатып жатыр. Қаңтар-ақпан айларында көрсетілген медициналық қызмет, дәрігердің қабылдауын да болған пациенттердің жағ дайлары, зертханалық тексеру, талдау қорытындылары электрон ды жүйеге түсті. Бұл, әсіресе, па циенттердің ем-дом қабылдау маршрутын көрсетіп отырады. Учаскелік дәрігерлер мен фельд шерлер, жалпы тәжірибедегі медбикелер қабылдаған пациенттер осы мекемеге тіркелген бе, жоқ па, оған бастапқы медицина лық-санитарлық көмекті тегін көр сетуге бола ма деген сұрақтарға жауап береді. Жалпы, дәрігер атаулының қағазбастылықтан құ

құтылуына біз де мүдделіміз» тылуына біз де мүдделіміз. Сол себепті осы бағытта нақты істер қолға алынуда. Қаржыландыру биылдан бастап учаскелік қыз метке түседі. Егер пациент сол ме кемеге тіркелген болса, ол тегін медициналық көмек алады. Әр азамат еркін таңдаумен, тұрған жеріне жақын немесе өзіне қолай лы емханаға тіркелуі керек. Тір кеусіз азаматтарға тегін медици налық көмек көрсетілмейді. - Емделуші өзіне ұнайтын жерден ем алғысы келеді. Ондай жағдайда тегін емделу үшін не істеу керек? - Пациент өзі есепте тұрған емхананың жолдамасымен баратын жеріне тіркелсе ғана тегін көмек ала алады. Емханалар өзара науқасқа қызмет көрсету жағдайына келіседі. Бастапқы медициналық-санитарлық көмек көрсету мекемесінен басқа ем ханаға жолдамамен барсаңыз, егілу, тексерілу, скрининг, тағы басқа да қызметтер тегін. Бірақ бұл емханадан үйге дәрігер ша қырта алмайсыз. Әрине, шұғыл үйге шақырту қажет болса, қа сыңызда тұрған, өзіңіз түпкілікті тіркеуде тұрған емханаға жүгіне аласыз. Облыс бойынша шұғыл шақыртулар заң бойынша кепілденген тізім бойынша ақысыз тегін болуы керек. Басқа емхана ға жолданған пациенттердің тір келуі, дәрігерге қаралғаны, зерт ханалық, диагностикалық тексеру қорытындысы дәрігерге электрон дық қор негізінде келіп тұрады. Жалпы тәжірибелік дәрігер өз деңгейінде қарап, емдей алмаса, дерттің, ауру-сырқаудың түріне қарай басқа маманға жібереді. Мамандар қосымша талдау жасауға, тексеруге құқылы. Пациент бар ған жерінде емделіп біткен соң өзі тұрған бастапқы медицина лық-санитарлық көмек мекемесі не қайтадан жіберіледі. Ал учаскелік дәрігер науқасты штаттан тыс дәрігерге жібере ме әлде ау руханаға сала ма, әлде әрі қарай терең зерттеуге ала ма, өзі шешеді.

Наурыз айынан бастап бұл жұмыс жанданады деп отырмыз. Кепілденген тегін медициналық көмек көрсетудегі тағы бір жаңалық науқасты қабылдау мен кеңес беруге учаскелік фельдшер, акушергинеколог, жалпы тәжірибелік медбикелер құқылы болды. Олардың жаңаша жұмыс істеуіне бар жағдай жасалуда. Бұлар дәрігерге дейін қабылдайды, отбасылық жағдай бойынша кеңес береді, медициналық тексерулер, скринингтер, вакцинация, оңалту мектептері, телефонмен кеңес беруде қызмет көрсететін болады. - Телефонмен кеңес беруге қандай қызмет түрі кіреді? - Бұл – медициналық қамтудың қолжетімділігіндегі жаңалық. Әсір есе, көп жылдан бері ауыратын созылмалы науқастар үйде отырып, телефонмен кеңес ала алады. Телефон кеңесі арқылы науқас өзін мазалаған, мысалы, қандай тамақ ішу, қандай спорт түрімен айналысу, дәрі ішкеннен соң қолайлы немесе қолайсыз жағдай пайда болды ма немесе басқа да сұрақтарына қажетті жауапты алады. Бұл науқастың психологиясына оң әсер етеді деп ойлаймын. - Бұл телефонда кімдер отырады? - Телефонда медбикелер оты рады. Бұрын телефонмен кеңес беруге болмайтын. Себебі «Тұт қаның арғы жағында отырған адам кім, ол өз ісінің шын маманы ма?» деген сұрақтар туындайтын. Бұл мәселе енді сенімге байланысты. Қаладағы барлық емхана басшылығын жинап ақылдасып, оларға кабинет қарастырудамыз. - Наурыз айынан бастап электронды құжат айналымын жүргізуге медбикелер де қатысады екен. Республикалық құжатқорда (базада) сақталатын әрі әр адамның денсаулығынан толық мағлұмат беретін бұл электронды құжатты толтыруға

келе жатып немесе басқа қалада жүріп науқастанып қалсаңыз, тіпті ессіз қалған жағдайда паспортты компьютерге салғанда диагноздары мен алған емдері туралы толық ақпарат науқасты аман алып қалуда немесе емдеуде оң нәтиже берері сөзсіз. - Қазақстан азаматтарының құқығы қалай сақталады? Нау қастың электронды құжаты кез келген кісіге қолжетімді болып жүрмей ме? - Құжат құпия сақталады. Базаны ашуға іріктелген дәрігерлер мен медбикелер ғана құқылы. Олар жасырын логин, пароль арқылы ашады. Басқа жан баласы науқастың жағдайы туралы ақпарат ала алмайды. Науқас басқа емханаға жолданған жағдайда да ол жерде ашатын адамдар бар. Мониторинг нәтижесі электронды құжат жүйесін жасайтындар компьютерді 100%, ал интернетпен жұмыс, басқа да функцияларды білетін мамандар 80 пайызды құрап отырғанын көрсетті. Республикалық электронды денсаулық сақтау орта лығының облыстық бөлімшесі қызметкерлерді компьютерді же тік меңгеруге оқытып жатыр. Облыс деңгейінде жинақталған электронды ақпарат осы бөлімшеден республикалық құжатқорда (ба заға) түседі. - Қағаз толтырудан түпкілікті бас тарту пациент үшін қауіпті емес пе? - Әзірге қағаз толтыру бар. Бұл іс жаңадан қолға алынып жатқандықтан, компьютерде отырған, үйрену үстіндегі маман науқастың құжатын байқамай жойып алуы мүмкін деген қауіптің бары рас. Екіншіден, электронды құжат толтырмайтын басқа жүйелермен жұмыс істеп отырмыз. Сондықтан қағаз толтыру әлі де бірнеше жылға созылатыны анық.

жұмыстың ашықтығын көрсетеді. Құжатқорға (базаға) пациентті қабылдауға жолдама келісімен дәрігер оны қабылдауға міндетті. Егер пациенттің өзі 3-4 күн кешігіп қалса, кеңестік-диагностикалық орталықтар жіберген мекемеге сұрау салуы керек. Сосын бастапқы медициналық-санитарлық көмек мекемесі ол науқасты іздей бастайды. Науқастың тексерілуі ұзаққа созылып кеткен жоқ па, пациенттің мүддесін қорғайтын басқа да жағдайлар компьютерде көз алдымызда тұратын болады. - Мәншүк Құдайбергенқызы, денсаулық сақтау саласын жақсартуда тағы қандай жаңа лықтар бар? - Әр емхананың қабылдау бөлмесі, анықтама, диспетчер, әкімші қызметі таңғы сегізден кешкі сегізге дейін жұмыс істейтін болады. Бұрын тіркеу бөлімінде медициналық білімі жоқ адамдар отырды, оларға біз науқастың амбулаторлық картасын жылдам тауып, дәрігерге апарып берсе болды деп қарадық. Бүгінде тіркеу бөлімінде арнайы орта медициналық білімді мамандар, соның ішінде тәжірибесі бар орта жастағы мамандар отыр. Олар кімді қандай дәрігерге жіберу керектігін, бастысы науқасқа жедел көмек керек пе, соны білуі керек. Әрі қарай қадағалап, дәрігермен тікелей жұмыс істейтін болады. Тіркеу бөлімі 8 адамға көбейіп, компьютерлер қойылып жатыр. Облыс бойынша 3 мыңнан астам компьютер бар. Жетпегені болса, толығады. Халыққа сапалы медициналық көмек көрсету мен денсаулық саласын дамытуда қолымыздан келгенше тырысып бағудамыз.

Сұхбаттасқан Ұлдай ҚАБОШҚЫЗЫ, «Орал өңірі»

әлеумет oral_oniri@inbox.ru

Бейсенбі, 6 наурыз 2014 жыл

Жоба жан-жақты

пысықталды 1 наурыз күні «Нұр Отан» партия сы төрағасының бірінші орынбасары Бауыржан Байбектің төрағалығымен «Кедергісіз келешек» жобасы жөнінде кеңес өтті.

Нұрлыбек РАХМАНОВ, «Орал өңірі»

ған селекторлық ре жимде «Нұр Отан» партиясы облыстық бөлімшесі төрағасының бірінші орынбасары Серік Сүлеймен, облыс әкімінің орынбасарла ры Марат Кәрімов пен Бақтияр Мәкен, облыстық жұмыспен қамтуды үйлестіру және әлеуметтік бағдарламалар басқар масының басшысы Кемел Сәд беков, облыстық мүгедектер ерікті қоғамының төрағасы Жұмажан Қожжанов, «Арба» қо ғамдық бірлестігінің жетекшісі Гүлмира Батпақұлова, өңі ріміздің осы саласына жауапты өзге де мамандары қатысты. Партияның 15 жылдығы күні өткен бұл жиында «Нұр Отан» партиясы төрағасының бірінші орынбасары Бауыржан Байбек: «Елбасы «Нұр Отан» партиясының осы айтулы мерекесімен бұқаралық ақпарат құралдары арқылы баршаңыз ды құттықтады. «Нұр Отан» халықпен бірге осы 15 жыл ішінде сан асудан өтіп, Қазақ станда үлкен саяси күшке ие партияға айналды. Соңғы жылдары біздің қабылдау бөліміне 800

мың қазақстандық келді. Өткен сайлауларда партия 81 пайыз дауыс жинады, Мәжілістегі 98 орынның 83-ін партия мүшелері иеленіп отыр», - деп атап өтті. Кеңесте Б.Байбек партияның жыл соңына дейін 5 мың мүге дек жанды жұмысқа орналасты руға мүмкіндік жасайтынын айтты. Бұл үшін биыл ел аумағында мүгедектерге арналған 440 бос орындар жәрмеңкесі өтпек. Жалпы, бүгінде республикамыз да 620 мың мүмкіндігі шектеулі азамат бар. Соның ішіндегі ең бекке қабілетті жастағы 405 мың мүгедектің 20 пайыздан астамы қазір түрлі салада еңбек етеді. Тағы 117 мыңы жұмыс істеуге ниетті. Бауыржан Қыдырғали ұлы бұл азаматтардың мәселесі үнемі партияның қатаң бақы лауында болатынын айтты. «Бүгінде біз жоба аясында бірнеше бағытты қарастырудамыз. Бұл: жұмыспен қамту, жайлы орта құру, инклюзивті оқыту ды жүзеге асыру», - деді Б.Бай бек. Оның айтуынша, тек бір айдың ішінде ғана партияның қоғамдық қабылдауына 10 мың дай мүмкіндігі шектеулі жан келген. «Қоғамдық қабылдауда айтылған өтініштердің екі мыңы қазір бақылауға алынып, шаралар атқарылуда. Сараптамаға сүйенсек, мүгедектердің 55%-ы

жұмысқа орналасу мәселесін көтерді. Демек, мүмкіндігі шектеулі жандар қатардан қал май, қоғам мен мемлекетке өз үлестерін қосқылары келеді. Осы тұрғыда партиямыз аталмыш бағыттағы жұмыстарды жандандыра түспек», – деді Б.Байбек. Жиынға қатысқан ҚР Премьер-министрінің орынбаса ры – Индустрия және жаңа технологиялар министрі Әсет Исекешев, бірқатар мемлекеттік органдар мен үкіметтік емес ұйымдардың басшылары айтылған мәселелерге қатысты ойларын ортаға салды. Мүмкіндігі шектеулі жандар дың өмір сапасын арттыруға ба ғытталған «Кедергісіз келешек» жобасын төрт бағыт бойынша жүзеге асыру жоспарланған: мүгедектерді тұрақты жұмысқа орналастыру; мүмкіндігі шектеулі адамдарға кедергісіз жағ дай жасау; қоғам мен бизнестің назарын мүгедектердің мәсе лесіне аудару бағытында ақпа раттандыру жұмысын күшейту; мүгедектердің құқығын тиімді жүзеге асыратын құқықтық алаң құру. Айта кетсек, біздің облыста жыл басынан бері 74 мүмкіндігі шектеулі жан жұмысқа орналасты.

Орталық жұмысын

Елбасы Жолдауын өңір халқына насихаттауға келген республикалық үгіт-насихат тобының мүшесі, ҚР Индус трия және жаңа технологиялар министрлігі Техникалық реттеу және метрология комитетінің төрағасы Біржан Қанешев облыстық мәслихаттың кіші залында техреттеу және метрология саласы мамандарымен, мемлекеттік органдардың, ЖОО-лардың, кәсіпкерлік саласының, бизнес қауымдастықтардың өкілдерімен және өндіріс орындарының басшыларымен кездесіп, техреттеу және метрология жүйесін жетілдірудің кешенді жоспары жайын талқылады.

Жаңа стандарттар енгізіледі Гүлбаршын ӘЖІГЕРЕЕВА, "Орал өңірі"

асқосуды ашқан облыс әкі мінің орынбасары Марат Кәрімов Мемлекет басшысының 2050 жылға қарай еліміздің өзінің өндірістік активтерін ең жаңа технологиялық стандарттарға сәйкес толықтай жаңартуды тапсыр ғанын және соған орай тиісті жұмыстар қолға алынғанын атап өтті. Техникалық реттеу саласын жаңарту бойынша арнайы бағдарламаны жасақтау басталды, ол алдыңғы қатардағы стандарттау қағидаттарына негізделген. Үкімет басшысының тапсырмасы бойынша 14 облыста және Астана, Алматы қалаларында әкім орын басарларының басшылығымен кеден одағы техникалық регламенттері жобаларын әзірлеу бойынша аймақтық штабтар құрылған. Мұндай штаб облысымызда да облыс әкімінің орынбасары Марат Кәрімовтің басшылығымен құрылып, жұмыстануда. Аталмыш штаб техреттеу, нормативтік құ жаттарға қатысты түйінді мәсе лелерді қарап, талқылап, оларды жетілдіру бағытындағы ұсыныспікірлерді жоғарыға жолдайтын болады. Бұл кездесу бір жағынан ай мақтық штабтың кеңейтілген отырысы ретінде өткізілді. Жиын да Кедендік одақ пен Бірыңғай экономикалық кеңістік шеңберін

кеңейту қажет

дегі интеграциялық үдерістерді тереңдету жағдайында Қазақстан ның техникалық реттеу мен метрология жүйесін дамыту мәселелері, отандық өнімдер сапасын және қазақстандық мазмұн үлесін арттыру жолдары талданды. Комитет төрағасы қатысушылардың бірқатар сұрақтарына жауап қай тарды. - Экономика, өндіріс салаларына жаңа талаптар мен еуропалық стандарттарды енгізуіміз қажет. Қазақстанда жүзеге асырылады деп жоспарланған жобалардың барлығында қажетті нормативті база болады, - деді кездесуде Техникалық реттеу және метрология комитетінің төрағасы Біржан Қанешев. Айта кетерлігі, Техникалық реттеу және метрология комитетінің өкілдері облысымыздың бірқатар кәсіпорындарында болып, ондағы қолданыстағы стандарттар, өнімді сыртқа шығарудағы кейбір түйінді мәселелерге қанықты. Жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлық-техникалық университетінде болып, ондағы аккредиттелген зертхана жұмысымен танысты. Сондай-ақ университет пен аталмыш комитет арасындағы өзара әріптестік жөніндегі мемо рандумға қол қойылды. Онда ақпараттық қамтамасыз ету, техреттеу және метрология саласына оқып жатқан студенттерді өндірістік тәжірибелерден өткізу жайы қарастырылған.

Мүмкіндігі шектеулілер

ұма күні Елбасы Жолдауын насихаттаушы рес публикалық топ мүшелерінің бірі, ҚР Президент Әкімшілігі Іш кі саясат бөлімінің инспекторы Салтанат Тұрлыбекқызы Орал қалалық әйелдерге арналған әлеуметтік оңалту және бейімдеу орталығының қызметімен танысты. Ашылғанына бір жылдай болған орталық өткен жылы 90-ға жуық әйел адамға, ағымдағы жыл басынан бері 20-дан астам нәзік жандыға көмектесіп, түрлі мәселесін шешуге қолұшын берді. - Мұнда көбінесе отбасында зорлық-зомбылық көрген әйелдер балаларымен келеді. Біз учаскелік инспекторлармен тығыз жұмыс жасаймыз. Осы орталық ашылғалы олар да жұмыстары жеңілдегенін айтады. Себебі түрлі жағдайларға тап болған әйелдерді көп бей-

шет қалмасын

Елбасының биылғы Жолдауын насихаттау мақсатында келген арнайы үкіметтік топтың мүшесі, ҚР Спорт және дене шынықтыру істері агенттігінің жауапты хатшы сы Қарлығаш Кәкен облысымыздағы спорт саласының қызметкерлері және ардагерлерімен кездесті.

неттенбей, бізге орналастыра ды, - деді орталық басшысы Ган ди Ізтұрғанқызы. Мәртебелі мейман облысы мызда Елбасы тапсырмалары ның жақсы орындалып жатқа нын айтып, аталмыш орталық жұмысына қанағаттанғанын білдірді. «Болашақта орталық жұ мысын кеңейту қажет, - деді ол.

- Яғни тек қаланың ғана емес, аудандардың да әйелдеріне көмек көрсету керек. Орталық ты облыстық бюджет есебінен қаржыландыру мәселесін қарастыру қажет. Аудандарда да орталық бөлімшелерін ашқан жөн».

Ақмоншақ Мақсотқызы

блыстық дене шынықтыру және спорт басқармасының басшысы Азамат Бекеттің төраға лығымен өткен жиында Қарлығаш Ғазизқызы Жолдауда айтылған мәселелерді жүзеге асыруда алда тұрған негізгі міндеттерге нақты тоқталды. Мәселен, өңіріміз үшін балалар спорт мектептерін ашу және олардың жұмысын жандандыру, сондай-ақ мүмкіндігі шектеулі жандардың спортпен

шұғылдануына қолайлы жағдай туғызудың қажеттілігін баса айтты. Кездесу барысында аталмыш агенттіктің жауапты хатшысы аудандардан келген спорт саласының қызметкерлеріне жекелеген сұрақтар қойып, салауатты өмір салтын ұстанушылардың үлес салмағын арттыру бағытында тапсырмалар берді. Өз тілшіміз

әдебиет әлемі Бейсенбі, 6 наурыз 2014 жыл

oral_oniri@inbox.ru

Сезінемін үп еткен самал желді Іздеу

Өмір. Жол ұзақ. Кең дегенмен дүние, Өлшемін біліп тұратын бар ғой бір Ие. Ұлылар тез-тез аттанып жатыр. Өкініш. Жырына енді кім ие?

Дариға Мұштанова

Фариза апама (Атырау жолында) Апатай, қайда барасың? Ақша бұлттардан астың ба? Бақидан мынау Фәниге Шапағатыңды шаштың ба? Арқырап асау жырларың, Алдыңнан қайрат берді ме, Арқалы қарсы ап қыздарын, Ата-бабалар келді ме? Астынан шығып арайдың, Пейішке кіріп бардың ба? Мұқағали жүрген сарайдың Төрінен орын алдың ба? Жеті күн өтті жаһаннан, Бейнеңді сенің іздеген. Қаншада жасы болса да, Нәзік келеді қыз деген. Арнасы – барлық тілектің, Таптың ба мәңгі бір мекен. Дауылдай соққан жүректің Дауасы сонда жүр ме екен. Бірегей ірі сойы едің, Көрсетпей өттің майдалық Ақыры кеттің еліңнің Махаббатына айналып.

Қайтарып алдың. Бәрін де бәрін. Барлығын. Жаратқан ием! Жақсымды неге аңдыдың? Әр жерде қалған Жұлдыздың іздеп қалдығын, Көзімнен жас боп тамды күн. Жуасып дала. Жылаулы бір ән салғандай. Ұлиды боран. Ұлудан өшін алғандай. Фариза.Қайрат,Тұманбай.Қадыр... армандай. Құлазып кеттім жапанда жалғыз қалғандай. ...Құла бір түзге маңғандай.

Көкшетау. Хан тағы. Абылай! Сен отырған тақ па мынау, Дамылдап қанша ойландың таста мынау. Жеріңе жүріп өткен келіп едім, Леп беріп жүрегіме тастадың-ау. Абылай! Сен отырған тақ па мынау, Болашақ. Сен болжаған бақ та мынау. Ұрпағың қырғи-қабақ соғыста жүр, Қырқып жеп бірін-бірі. Баққаны – дау. Қайтейін жан жарасын тым ысқылап, Алтынға түсті бүгін күміс құрақ. Қорқамын сен қорыққан қорқынышпен, Жүргенді көріп қалсам жымысқылап.

«60»

Келмейді дейді дүние екі айналып, Орныңа тізе бүктім жеке ойланып. Бұл жерде үрдіс болған ырымменен, Тілейін мен де тілек жеті айналып.

Тыраштану салтым да, қалпым да емес, Жарқыл да емес өмірім, жалпыл да емес. Аяқ бастым аяңдап алтыншы асу, Болармысың сен маған алтын белес.

Бір тілек тілейінші шыныменен, Сан құлап,сан тұрғанның бірі – мен ем. Түсіңде көрген бақа-шаяндарың, Дүниеде сыймай жүр бір-біріменен. ...Не болар екен мына түріменен?..

Өткен жолды дей алман тартымды емес, Оқ бойы озу өзгеден шартым да емес. Өз жолыммен, өзімше келіп тұрмын, Балаң көңіл баяғы қалпымды кеш.

Астана. 2005 жыл Астана. Қарап саған қызықтаймын. Елітіп көп нәрсеге қызықпаймын. Келем де кідіре алмай кете берем, Қыс – тоңып, жаз – тоңазып, күз – ұқпаймын. Мінекей,келдім тағы. Қара маған, Жан емен арзан бақты аралаған. Сен менен көп кішісің. Көп биіксің, Кел,ойды бөліселік қамалаған.

Аз деп, көп деп қайтейін шамаңды енді, Сезінемін үп еткен самал желді. Сол баяғы секемшіл,үркек көңіл, Алтыншы асу,өзіңе таман келді. Сәл-сәл ғана дірілдеп парақтары, Дөңгелейді дүние алаптары. Шашбауыңды, Алтеке,көтерем деп, Бауырларым шауып жүр таң атқалы... *** Кешір Әнге лайықталған Бәрі-бәрі өтті деп ем, Оралмасқа кетті деп ем. Қоштасар кез жетті деп ем, Жаным-ау, неге?

«Білемін болатынын ғажап бәрі, Деймісің, - уақыт бер аз-ақ тағы». Аң-таң боп көз тігеді алыс-жақын, Ақ көңіл алып дала қазақтары. ...Елітіп көп нәрсеге қызықпаймын, Қыс - тоңып, жаз - тоңазып, күз - ұқпаймын. Әзірше көктеміңді көргенім жоқ, Кім білсін,келерімді жүзіп қай күн.

Есіміңді қайталадым, Оны кімге айта аламын. Теңіз болып шайқаламын, Қазір күнде мен.

Астана. 2014 жыл Көк бұлтты жарып қонуға келе жатырмын, Ойнайды шапақ күмбезінде Хан Шатырдың. Ерке баладай бұртиып қарсы алушы ең, Астанам, аппақ шуақ боп бүгін шашылдың.

Кеттім деп ем - жібермедің, Сезіміңмен шідерледің, Әттең, соны білер ме едің, сен. Жүрегімнің ішіндесің, Өмір бойы түсімдесің, Мойындадым түсінгесін мен.

- Астана... - дедім. «Астанам» деймін сыбырлап, Ән салғым келді.Ән салдым ептеп ыңылдап. Күз түгіл, тіпті көктемде күле қоймайтын, Албырай қарап қалыпты маған бүгін бақ.

Сол бір балғын кезімізде, Қарамаппыз көзімізге, Барлық кінә өзімізде. Кешірші, жаным.

Аралап келем. Көп сәтті еске түсірдім. Самайға түскен селеуді кейін ысырдым. Арқаны жастық жігеріменен жылытқан, Махаббат тұнған қала екенсің ғой, пішіндім.

Сені, сені ұмытпадым. Осы менің шын ұққаным. Сезімімнің біліп халін, Кешірші, жаным.

«Құйғытып құба жонға шыға келдің...» ақын Дариға Мұштановаға Айта алман қыздар жоқ деп күші берен, Болса да жаның нәзік, ісің ерен, ...Жал бітіп жыл шыққанда кезеңді асып Сен бе едің қыр астынан кісінеген!

Ашылып көмейіңнің сыңғыры ерен, Шырқадың көкейіңе тұнды да өлең. Жұртыңды жұбататын тал бойыңда толып тұр қасиетің мөлдіреген.

Табиғат беріп талант, мәрт еткен шын Жасындай талай жерде жалт еткенсің! Айналып намысына туған жердің, Жалпақтал жантайғанда жарқ еткенсің!

Сыбырлап құлағыңа нұр көктем сыр, Құлпырып жауқазындай қылт еткенсің. Сапырып Сарыөзеннің сағынышын, Асырып өнер баптап, жыр төккенсің!

Жұмсартып жібек үнің айқайыңды, Айтыста тамылжыттың «пай-пайыңды». Еліңді, дос-туысты ойлағанда, Елжіреп көкірегің қарс айырылды.

Боздағын ауылыңның жоқтағанда, Қоздадың қоламтадай шоқта жанған... Қасыңа досыңды ертіп тартып кеттің Еліңді жұбатам деп жұртта қалған!

Қалар із бастауындай ұлы істердің Мазасыз ұстаздықты тыныш көрдің, ...Сірә де ұмытылар ма газеттегі басында отырған кез бір үстелдің! «Үмітін» болашақтың жандырғансың, Талайды жігеріңмен таң қылғансың, ...Құйғытып құба жонға шыға келдің, Шаң жұқпас шашасына Дариға ақын! Аманкелді ШАХИН

үзіліс oral_oniri@inbox.ru

Бейсенбі, 6 наурыз 2014 жыл

Білім беру жүйесіндегі

оң өзгерістер

Арман АХМАДИЕВ, дарынды балаларға арналған мамандандырылған С.Сейфуллин атындағы №11 облыстық қазақ мектеп-интернат кешені мектеп директорының бейімдік оқыту жөніндегі орынбасары «Назарбаев зияткерлік мектептері» дербес білім беру ұйым дарының іс-тәжірибесін насихаттау және тарату мақсатында республикамызда 35 тірек мектеп бекітілген болатын. Осы мектептердің қатарында Орал қаласындағы дарынды балалар ға арналған мамандандырыл ған С.Сейфуллин атындағы №11 облыстық қазақ мектеп-интернат кешені де бар. Тоқсан жылдық тарихы бар мектеп үшін «Назарбаев зияткерлік мектептерімен» өзара тәжірибе алмаса жұмыс жасау – үлкен құрмет, әрі жауапкершілігі мол міндет. Мектебімізде 2012-2013 оқу жылының бірінші оқу тоқсаны нан бастап критериалды бағалау жүйесін енгізу қолға алынған болатын. Осы орайда «Назарбаев зияткерлік мектептері» дербес білім беру ұйымында апробациядан өтіп жатқан бағалаудың жаңаша тәсілі критериалды бағалауды іс-тәжірибеге енгізу мақсатында шығармашылық топ құрылып, құрамы бекітілді. Шығармашылық топтың мүшеле рі өз сабақтарында критериал ды бағалау жүйесін эксперимент жүзінде қолдануға кірісті. Бағалаудың бұл тәсілі оқушы лар мен ата-аналар тарапынан қолдау тапты, өйткені оқушы лардың оқудағы жетістіктерін объективті бағалау, әр оқушы ның қабілетін ескере отырып, да му траекториясын анықтау, оқы тудағы күтілетін нәтижеге қол жеткізу үшін оқушылардың білік дағдыларын дамытуға ынталандыру, оқыту сапасын жақсарту, оқу үдерісін ұйымдастырудағы ерекшеліктер мен оқу материалын сапалы меңгеруін анықтау және оқушының өзін-өзі бағалау мүмкіндіктері артты. Тәжірибе алмасу мақсатында көптеген семинарлар мен тренингтер ұйымдастырылды. Мектеп ұстаздары Астана, Орал, Талдықорған, Семей, Көкшетау қалаларындағы «Назарбаев зияткерлік мектептерінде» болып

қайтты. «Білім беру жүйесін жаңғырту – адами капиталдың сапалы өсуінің басты бағыты», «Мектептегі көшбасшылық және басқару», «Мектептегі кітапхана», «Критериалды бағалау жү йесі», «Білім беруде ақпараттыкоммуникациялық технологияларды қолдану» атты семинарлар мазмұны бай әрі тәжірибелік маңызы мол іс-шаралар болды. Сонымен қатар мектеп ұжы мы жүйелі түрде өтетін онлайн режіміндегі семинарлар мен ашық сабақтарға белсенді түрде қатысып жүр. 2012-213 оқу жылынан бастап «Білімді бейсенбі» шарасы оқу-тәрбие жұмысына жоспарлы түрде енгізілді. Әр бейсенбі күні сыныптарға ғалымдар, ең бек ардагерлері, өнер қайраткерлері және басқа да өлкеміз дің танымал тұлғалары кездесуге шақырылады. Мақсаты – мектеп оқушыларына аға ұрпақ өкілдерінің өмірін, еңбек жолдарын үлгі-өнеге ете отырып,

мектеп оқушыларының интеллек туалды жетілуіне, логикалық ой лау қабілеттерінің дамуына бағытталған шахмат сабағы енгізілді. Шахмат сабағына арнайы кабинет жабдықталып, шахмат тақталары мен демонстрация лық тақта орнатылды. Елбасымыз Нұрсұлтан Назарбаев ойөрісті арттыратын шахмат ойы нын мектеп оқушыларына жаппай үйрету қажеттігін 2012 жыл дың 27 қыркүйегіндегі жастарға арналған интерактивті дәрісінде айтқан болатын. Мектептің жетістігі ұстаздар еңбегімен тікелей байланысты. Қазіргі заман талабына сай білім мен тәрбие беруде педагогтар ға шығармашылықпен жұмыс жасау, жаңа технологияларды тиімді қолдану, ақпараттық-коммуникациялық техникалық құрал дарды жетік меңгеру шарттары қойылып отыр. Сондықтан мұғалімдерге әдістемелік қолдау жасау бағытында «Назарбаев зияткерлік мектептері» ДББҰ пе-

Базаршоландағы боз кілем сайысы Жақында Ақжайық ауданына қарасты Базар шолан ауылында Кеңес әскерінің Ауғанстаннан шығарылғанына 25 жыл толуына орай қазақша күрестен оқушылар арасын да мектепаралық турнир ұйымдастырылды. – Бұл жарысқа ұйытқы болған – Құбайдолла, Ерлан Биғазиевтар және Дәурен Молдашев. Ауыл дың жастар жетекшісі әрі жаттық тырушы Ерлан Биғазиев осыдан бірнеше ай бұрын күрес үйірмесін ашқан болатын. Міне, бұл сол жұмыстың алғашқы нәтижесі деу ге болады. Ауыл азаматтары да бір кісідей қолдау көрсетіп, осы жарысты өткізуге қаржылай кө мектесті. Нәтижесінде 2000-2005 жылдар аралығында туған балалар арасында өткен ауылдық турнирге Көнеккеткен, Қарауылтөбе, Сарытоғай, Тайпақ ауылдарынан жас палуандар қатысты, – дейді Базаршолан ауылдық мәдениет

болашақ жастарымыздың бо йына азаматтық, патриоттық, ең бексүйгіштік қасиеттерді дарыту. Үлкенге құрмет көрсете оты рып, аға ұрпақ өмірлерін өнеге тұту, алдыңғы буын ағалардың жарқын істерін жалғастыру. Интернаттағы тәрбиеленуші лердің бірлесе басқару жүйесі нің жоғары органы – «Шаңырақ» қоғамдастығы құрылды. Қазіргі заманғы әдістемелер мен технологияларды енгізу бағытында Батыс Қазақстан облысы білім басқармасының 2013 жылғы 8 қарашадағы №04-04-2/1464 бұйрығымен 4 кураторлық бірлік мектепке енгізілді. Сынып жетекшісі қызметін куратор ат қаратын болады. Мақсаты – сынып жетекшінің жұмысын то лықтай ауыстыру. Олар сабақ мезгілінде оқушылардың сабаққа қатысуын, үлгерімін қадағалап, сабақтан кейін қосымша сабақтар, тәрбие мәселелерімен айналысады. Мектебімізде енгізілген тағы бір жаңа бастамалардың бірі – бастауыш сыныптардан бастап

дагогикалық шеберлік орталығы және «Өрлеу» біліктілікті арттыру ұлттық орталығы» акцио нерлік қоғамының ұйымдас тыруымен жаңа форматта білім беруді жүзеге асыру мақсатында деңгейлік курстар өткізіле бастады. Деңгейлік білім жетілдіру курстарынан қазіргі таңда мектебіміздің 22 мұғалімі өтті. Олар өз сабақтарында сабақ берудің жаңа формаларын енгізумен қатар, мектеп ұжымы на тәжірибе алмасу мақсатында мастер кластар, коучингтер өткізуде. Бірінші деңгейлік курс ты меңгерген ұстаздардың бас шылығымен «Ұстаздардың же лілік қоғамдастығы» құрылды. Мектеп ұжымы еліміздің өр кендеуі үшін, әлемдегі дамыған елдердің алыңғы қатарында болу үшін ұлттық білім беру жү йесінің елеулі орын алатынын сезіне отырып, қажырлы еңбек етуде. Оған дәлел – шәкіртте ріміздің әр түрлі білім додала рынан жеңімпаз-жүлдегер атанып, мектебіміздің республика көлемінде танымал болуы.

үйінің бөлім жетекшісі Жанболат Серікқалиев. Спорттық шараға осы сала ардагері Жұмажан Ескендіров, самбо күресінен әлем біріншілігінің күміс жүлдегері, халықаралық дәрежедегі спорт шебері Марат Табылдиев, ауған соғысының ардагері Бауыржан Ізімов, ауған соғысы ардагерлерінің жесірі Талапты Бисенова мен Жеміс Құс панова құрметті қонақ ретінде шақырылды. Ауғандықтардың отбасына сый-сияпат көрсетілді. Сонымен, аса тартысты өткен сайыста әр түрлі салмақ дәрежесі бойынша Мирлан Борис (Тайпақ), Ерасыл Құттымұрат (Базаршолан), Алтынбек Зинуллин (Тайпақ), Мерей Мақсотов (Тайпақ), Аслан Қадырғалиев (Тайпақ), Құралбек Бақтыгерей (Базаршолан), Айбын Қосымбаев (Тайпақ), Дамир Жақсы (Тайпақ) жеңімпаз атанды.

Мұрат МҮТИЕВ, Базаршолан ауылы, Ақжайық ауданы

Үйлесім тапқан үштік Әр отбасы үшін бала – қуаныш, бала – бақыт. Әрбір ата-ана баласының кішкентай күнінен-ақ саналы, тәрбиелі болып өскенін қалайды. Бала тәрбиесі атаанаға ғана емес, баршаға ортақ.

«Жұмыла көтерген жүк жеңіл» демекші, ата-аналармен бала бақшаның байланысын нығайту мақсатында №38 «Жазира» бала бақшасының тәрбиешілері біраз игі шараларды қолға алып жүр. Әр өткізілген «Ашық есік» күні, мерекелік ертеңгіліктер, түрлі спорт тық ойындарға ата-аналардың белсене қатысып, қызығушылық танытуы өзара ынтымақтаса жүр гізілген жұмыстың нәтижесі деп білемін. «Балдырған» ортаңғы то бының тәрбиешілері Мейрамгүл Кеңесқызы мен Ләззат Павелқызы біздермен үнемі тығыз байланыста. Ертеңгіліктер мен сайыстарға балаларымызбен бірге біздерді де қатыстырып бірлесе жұмыста

нады. Олар бізге бала тәрбиесі не қатысты жеке тапсырмалар, кеңестер беруден еш жалыққан емес. Балабақша қабырғасында өткен әр түрлі тақырыптағы шаралар, сурет көрмесінің бәрі атаана, бала, тәрбиеші арасындағы ынтымақты нығайта түсуге арналады. Тәрбиешілеріміздің қиын да қызықты жұмыстарына табыс пен төзімділік тілеймін. Әрдайым осы үш одақтың, яғни бала, тәрбиеші, ата-ана арасындағы сабақтастық пен ұйымшылдық өз жалғасын таба береріне бек сенімдімін.

Әлия ЖҰБАНОВА, Орал қаласы

ры

Бейсенбі, 6 наурыз 2014 жыл

нау

мейрам oral_oniri@inbox.ru

Есімдегі кездесулер

Мейрамыңмен, апа! Келді көктем күні, Дайын қызыл гүлім! Өйткені, асыл анамның, Мерекесі ғой бүгін! Нұртөре БАУЫРЖАН, №41 орта мектептің 3-сынып оқушысы

Соңымнан

қуып жетті...

Таяуда отбасым, бала-шағам, туған-туысқандарым және жеке өз басым болып үлкен қуанышқа кенелдік – әділет органдарында ұзақ жыл атқарған жемісті еңбегім үшін Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің салалық наградасы – «Әділет органдары жүйесін дамытуға қосқан үлесі үшін» медалімен марапатталдым. Зейнетке шығып, отбасы жағдайыма байланысты басқа қалаға қоныс аударып кетсем де, лайықты марапат талай жылғы атқарған қалтқысыз еңбегімнің қайтарымындай болып, соңымнан қуып жеткені тіптен сүйінішті болды.

Роза Бағланова мен Бибігүл Төлегенова. Біреуі бүгінде өмірде жоқ болса, екіншісі аман-сау ортамызда. Бүгінгі әңгімеміз қазақтың сол бір атақты әнші қыздарымен Жәнібек жерінде сонау жылдары кездесуіміз жайында болмақ.

Серік ИХСАНҒАЛИ, «Орал өңірі»

1982 жылдың наурыз айы. Жазатайым бассаң, аяқ киіміңді алып қалатын Жәнібектің кәдім гі саз топырағы мидай езіліп жатқан шақ. Жұмыс аптасының соңында сол кездегі редактор шақырып алып: - Серік, егер қателеспесем, ертең ауданға пойызбен Кеңес одағының ха лық әртісі Роза Бағланова келуі тиіс. Ертең таңнан бастап қонақүйді қарауылда. Түске дейін келмесе, мүмкін түстен кейін болып қалар. Апаңнан бір беттік сұхбат аласың, - деді. «Құп» дедім сөзге келместен. Ертеңіне қонақүйге барсам, аяулы өнер иесі түнде пойыздан түсіп, ұйқысын қандырып, таңғы асына кіріскелі жатыр. «Ұлық болсаң, кішік бол» деген, сәл жүрексіне барған мені сан атақтың иесі жылы күлімсіреп қарсы алды. Көп ұзамай әңгіме сұхбатқа кірістік. Ол өзінің өсіпөнген жері Қызылорда өңірі екенін, Ташкентте де болғанын айтты. Көрген қиыншылықта рын әңгімелегенде, әлсін-әлі көзіне жас үйіріледі. Өнер жолдары туралы жарты сағаттай көсіле әңгімеледі де: - Ау, мен сенің тілші екеніңді ұмытып кетіппін ғой. Ал әзірлеп келген сұрақтарың болса, айта бер, - деді. Сонымен, екі сағаттай сұхбаттастық. Байқағаным,

бойынан да, ойынан да жасан дылық байқалмайды. Күлсе, шын күледі. Бар болмысынан қарапайымдылық, қажырлылық пен адамға шынайы ілтипаттың лебі сезіледі. Қазіргі жасанды «жұлдыздар» сияқты менменсу деген атымен жоқ. Әңгіме аяқталғасын, Роза Бағланова: - Тілші бала, рай комың осы арадан қашық па? - деді. – Жоқ, онша қашық емес, - дедім. - Онда мен сені қолтық тайын, сонда алып бар, - деді. – Ойбай, апай, мына батпақта ма? Одан да оларға телефон соғайын. Сізге көлік жібереді ғой, - Ой, шырағым, мен баспаған балшық, кешпеген су бар ма? Жүр, кеттік, - деді әнші апамыз. Амал жоқ, көшеге шығып, танымал әнші батпақты сәнді етігімен кешіп өтіп, аупарткомға да жеттік. Ондағылар хабардар екен, тік тұрып, қарсы алды. Қоштасарда маған шақыру билетін табыс етіп, концертіне ша қырды. Концерт өте қызу өтті. Жәнібектің көнетоз мәдениет үйінде болған ән кешін «Ах, Самара городокпен» бастаған Роза Бағланова әрі қарай оны Шәмшінің «Ақмаңдайлым», «Ақсұңқарыммен» жалғастыр ды. Өнер иесімен кездесудің өне бойына халық әлсін-әлі ор нынан тұрып, ду қол шапалақ тап тұрды. Концерттен соң, кө рермендердің қалың ортасына еніп, емен-жарқын әңгімелесті. Біреулерге қолтаңба бергенін де көзім шалды...

Ал Бибігүл апамыз Жәнібек ауданына 1985 жылдың жай раңдаған жазында келді. Оның әуелгі өнер сапары сол кездегі «Қайрат» кеңшарынан басталды. Оған да барып, Бибігүл апаймен концерт алдында әңгімелестік. Сүйікті әншімен әңгімелесу де бір ғанибет екен. Ең бастысы, сені мұқият тыңдап, сұрағыңа толық және нақты жауап береді. Әңгіменің өне бойына апайдың бойынан бір жылылық пен ықы ласты сезіндім. Түрлі жоғары атақтың иесі болса да, оның бір сөзінен немесе қимылынан паңдануды байқамадым, тек ба йыптылық пен биязылық қана бар. Қасына ерген қызы, бүгінде марқұм Мәриямгүл де ілтипатты екен. Онымен де 15 минуттай сөйлестім. Кейін концерт тамашалағанда байқағаным, қы зының даусының қуаты анасынан кем болмай шықты. Анасы мен қызы, кейін тағы бір танымал опера әншісі Ғафиз Есімов әуелете ән салғанда, маған Тау ауылының ескі клубының қабырғалары теңселіп кеткендей көрінді. Концерт соңында Бибігүл Төлегенова да Роза апамыз сияқты көрермендермен емен жарқын жүздесіп, ашық сырласты. Сұрақтарына да іркілмей жауап берді. Екеуі де концерт барысында көрермендердің жолдаған жазбаша сұрақтарына жауап бергендері күні бүгінге дейін есімде. Нағыз «Халық әртісі» деп, соларды айтыңыз!

ұл күндері туған жерден, өзім жұмыс атқарған қала дан шалғай жүргеніме қарамай, менің есімімді елеп, еңбегімді ескеріп, осындай жоғары марапатқа ұсынған, сол арқылы азды-көпті сіңірген еңбегімді лайықты баға лаған өзімнің туған ұжымым – Батыс Қазақстан облыстық әділет департаментінің ұйымшыл ұжы мына және бір кезде қатарлас еңбек еткен әділет саласының ардагерлері Мәриям Мәшімбаеваға, Сара Әшімбаеваға, сол сияқты бүгінде аянбай еңбек етіп жүрген Света Батырханова, Күнсәуле

Айсағалиева және басқаларына шын жүрегімнен алғыс сезімімді білдіремін. Шынайы алғысыма қоса, әріптестерімнің барлығына олардың дендері сау, рухтары әр дайым сергек, отбасылары бақуат ты болуына, алдағы уақытта да жұмыстарын жемісті атқарып, талай-талай кәсіптік биіктерді ба ғындыра берулеріне тілек жолдаймын. Алматы қаласында тұратын бұрынғы әріптестеріңіз Айымжамал ҚАЙНОЛЛАҚЫЗЫ

Құрметті «№1 жолаушылар тасымалдау автокөлік» ЖШС-ның ханымдары! Сіздерді шұғылалы көктемнің алғашқы мерекесі – 8 наурыз Халықаралық әйелдер күні мейрамымен шын жүректен құттықтаймын! Егемен еліміздің ырысы артып, жарқын болашаққа қарышты қадам басуына, өркениеті өрге озған елге айналуына үлес қосатын әр шаңырақтың шаттығы сіздерсіздер, аяулы әріптестер! Осынау жарқын мереке күні дендеріңізге саулық, отбасыларыңызға бақ-береке, қызметте өрлеу, мәңгілік жастық алауын, шынайы сүйіспеншілік шуағын тілеймін. Құрметпен, «№1 жолаушылар тасымалдау автокөлік» ЖШС басшысы Әзербай ҮМБЕТАЛИЕВ

Студент Бейсенбі, 6 наурыз 2014 жыл

oral_oniri@inbox.ru

Айнамкөз БАУЫРЖАНҚЫЗЫ, Әбу-Насыр әл-Фараби атындағы Қазақтың ұлттық университеті филология факультетінің студенті

жасағысы келген студенттердің басым көпшілігі сыннан өтпей, оларға АҚШ-тың аумағына кіруге рұқсат берілмеді. Үш сатылы сынақтан сүрінбей өтсем де, алда күтпеген қиындықтар бар болып шықты. Соның ең бастысы, өткен көктемдегі АҚШ-тың Бостон қаласында болған террористік оқиғаны ұйымдастырғандардың заттай айғақтарын жоюға қазақ стандық бір-екі студенттің қатысы бар деген күдіктің қылаң беруі болды. Америкалық құқық қор ғау құрылымдарының әлгіндей күдік-күмәні болғандықтан, қазақ стандық біраз студентке виза өз уақытынан бір айға кешігіп берілді. Тіпті «Енді виза берілмейді екен» деген сыбысты да құлағымыз шал-

жұрттың қалған бөлігін афроаме рикалықтар мен латынамерика лықтар құрайды. Сондай-ақ берті ніректе қоныстанған азын-шоғын азиялықтар да баршылық. Жаз мезгілінде бұл қаладағы халық саны туристер есебінен күрт кө бейеді. Табиғаты әсем, өзі әдемі әрі туристік қала болғандықтан, адамның тұрмыс-тіршілігіне ең алдымен керек инфрақұрылым жүйесі Миртл Бичте керемет да мыған. Климат жағынан Миртл Бич субтропикалық ылғалды белдеуде орналасқандықтан, алға шында ол жақтың дымқыл қапырық ыстығына үйрену қиынға соқты. Оның үстіне біз Амери каға келісілген мерзімнен бір ай кешігіп келгендіктен, келісім

жыл бұрын Өзбекстаннан АҚШ-қа қоныс аударған тәжік отбасының үйінде тұрдық. Бұл жанұяның мүшелері өте мейірімді екен, әсіресе, отанасы Рано апа бізге көп көмектесті, ылғи ақылын айтып отырды, небір тіл үйірер дәмді тағамдар пісіріп берді. Осылайша пәтер тауып, жұмысқа орналасқаннан кейін күндер зымырап өте берді. Күн сайын әр түрлі ұлт өкілдерін көріп, тіпті кейбіреулерімен достасып кеттік. Айтпақшы, Миртл Бичте қырғыз бауырларды жиі жолықтырдық. Біз Отанымызға қалтқысыз қызмет ету үшін білім-білігімізді көтеріп, ата-анамыздың арқасында ел танып, жер көріп жүрсек, қырғыз ағайындардың ол жақта болар-

санама біржола түйгенім, маған америкалық көрікті табиғаттан да, зәулім-зәулім ғимараттары көк пен таласқан Нью-Йорктей алып шаһардан да өзімнің туған елімнің жусанды даласы қымбат! Әрине, жасырып қайтеміз, біз дің еліміз экономикалық дамуды айтпағанда, тіпті кәдімгі тұрмыс тық деңгей бойынша әлемнің іргелі мемлекеттерінен әлдеқайда кейін қалған. Дегенмен, менің ойымша, бұл егер үлкен-кішіміз болып жасампаз еңбекке жаппай жұмылсақ, орны толар олқылық. Қазақ елін әлемдік көш-керуеннің алдыңғы легіне шығару, Елбасы айтқандай, жас толқынның, яғни менің замандастарымның өмірлік мұрат-мақсаты болуы тиіс.

болмас тиын-тебен үшін тамақ асыраудың қамымен жүргендігіне біздің жанымыз ашыды. Атлант мұхитының арғы жаға лауында, тым алыста жүрсек те, қасиетті Рамазан айында бәріміз Ораза ұстадық. Арада бір жарым ай өтіп, тамыз айы келгенде Нью-Йоркке барып, онда екі күн болып, дүние жүзіне әйгілі алып шаһарды біраз араладық. Осы қысқа уақыттың ішінде бай қағаным, Нью-Йорк суреттеуге сөзің жетпейтіндей сұлу қала екен. Американың табиғаты да ерекше көркем. Мұхиттың жағасында өмір сүрудің өзі қандай тамаша! Бұған қоса АҚШ-та ғылым мен техниканың бүкіл жетістігі адам баласының игілігіне жегілген. Алайда туған елден түу алыста, Атлант мұхитының арғы жағында жүріп,

Өткен күзде Алматыда бокстан әлем чемпионаты өтке ні мәлім. Осы дүбірлі доданың сәтті өтуі үшін мен АҚШ-қа барып келген құрбыларыммен бірге ерікті (волонтер) ретінде атсалыстым. Біздің міндетіміз тіркеу (аккредитация) орталығы арқылы шетелдік бапкерлер мен боксшылардың, журналистердің құжа тын сауатты рәсімдеу, сондай-ақ қажет жағдайда тілмәштік қызмет атқару болды. Чемпионат барысында біздің көмегімізге АҚШ, Куба, Ұлыбритания, Үндістан, Германия, Франция, Нигерия секілді елдердің өкілдері жиі жүгінді. Сондай сәттерде ағылшын тілін тереңірек меңгеру үшін Америка ға босқа барып келмегенімізді біз айқын сезіндік.

Арғы жағы мұхиттың, бергі жағы... Студенттік жылдар қалай тез өтеді?! Міне, үшінші курсты да тәмамдауға таяумыз. Менің болашақ мамандығым – екі шет тілі, дәлірек айтсам, ағылшын және неміс тілінің маманымын. Ағылшын тілінің келешек маманы ретінде мен бірінші курстан-ақ бүгіндері әлемдегі ең әлеуетті ел саналатын Америка құрама штаттарына барып, жергілікті халықпен тікелей қарым-қатынас жасап, өзімнің ағылшын тілін меңгеру деңгейімді дамытуды мұрат тұттым. Осы мақсатымның өткен жазда орайы келіп, «Work and Travel» бағдарламасымен АҚШ-тың Оңтүстік Каролина штатындағы Миртл Бич қаласына барып қайтқан болатынмын. «Work and Travel» (жұмыс істе және саяхатта) – жоғары оқу орнының студенттеріне арналған жазғы бағдарлама. Бұл бағдарлама арқылы студенттер жазғы демалыс кезінде Америкаға барып, жұмыс жасап, табыс тауып әрі атышулы мемлекетте саяхат жасап, қыдырып, АҚШ-ты барынша танып-білуге мүмкіндік алады.

ен Америкаға курстас 3-4 құрбыммен бірге бардым. Әуелі біз Алматы қаласындағы бірнеше туристік агенттікті аралап жүріп, өзіміз ең сенімді деп тапқан «KCET» компаниясына тоқтадық. Қажетті құжаттарды өткізіп, өзімді іштей үлкен саяхатқа дайындай бастадым. Бір жағынан, «Бөтен ел, Атлант мұхитының арғы жағалауындағы тым шалғай жер, қалай болады екен?» деп аз-маз қобалжысам, бір жағынан, арманымның жүзе ге асатындығына қуанып жүрдім. Құжаттарын тапсырып, «Work and Travel» бағдарламасына қатысуға жазбаша өтініш бергеннен кейін әр үміткер ағылшын тілін меңге ру деңгейін тексеретін үш кезең сынақтан өтеді екен. Бірінші ке зеңде жұмыс берушімен скайп арқылы сынақтан өтсек, екінші кезеңде Американың Лос-Анджелес қаласынан біздің тілдік дең гейімізді тексеру үшін арнайы келген өкілмен жүзбе-жүз ағылшын тілінде сұхбаттастық. Ал үшінші, ең маңызды, ең күрделі кезең, Америка құрама штаттарының Қазақстан Республикасындағы елшілігінің Алматыдағы консу лі алған сынақ болды. Дәл осы үшінші кезеңде Америкаға саяхат

ды. Визаны күте-күте Америкаға баратындығыма өзім де күмәнда на бастадым. Әйтеуір, асыға күткен виза 2013 жылдың 14 маусымында қолымызға тиді-ау. Осылайша біздер 18 маусым күні әуелі Мәскеу қаласына ұштық, сосын Мәскеуде гі Внукова әуежайынан басқа ұшақ қа отырып, Нью-Йоркке аттандық. Америка уақыты Қазақстанның уақытынан бір күнге, яки жарты тәулікке артта болғандықтан, біздің лайнер Америка уақыты бойынша 18 маусым күні түс әле тінде Нью-Йоркке келіп қонды. Негізі біздің басты бағытымыз Миртл Бич қаласы болатын. Сол себепті Нью-Йорктағы Дж. Кеннеди атындағы халықаралық әуежайдан автобуспен Лагвардиа әуежайына жетіп, ішкі рейспен Миртл Бичқа ұшып, екі сағаттан соң аталмыш елді мекеннің әуежайына табан тіредік. Миртл Бич – Атлант мұхитының жағасындағы туристік шағын ша һар. 30 мыңға жуық тұрғыны бар бұл кішігірім қала аумақтық бөлі ніс жағынан АҚШ-тың Оңтүстік Каролина штатына қарайды. Тұр ғылықты халқының 80 пайыздан астамы - ақ нәсілділер. Жергілікті

шартқа қол қойған жұмыс беруші уәдесін амалсыз бұзып, біздің орнымызға жаздың басында бас қа қызметкерлерді қабылдап қо йыпты. Міне, осы сәттен шалғай шетелдегі небір шытырман оқи ғалар басталды. Қыз баламыз ғой, сондай сәттерде ата-анамыз бен бауырларымыздың мейірі мін аңсап, туған елді сағынып, жа нарымызға жас үйірілген кездер де болды. Баспана және жұмыс іздеп, Миртл Бичты біраз шарла дық. Алғашында таксимен жүрдік, алайда такси өте қымбатқа түсті. Миртл Бичте біздегідей қалаішілік автобустар жүрмейтіндіктен, велосипед сатып алуға тура келді. Осылайша жазды велосипедпен жүріп өткіздік. Бірде баспана іздеп жүріп қара нәсілділер тұратын ауданға кіріп кетіппіз. Ол аумақтан бізді Генри атты жасы 40-45-тер шамасындағы қара нәсілді ағай алып шықты. Генри адамгершілігі мол, жақсы кісі екен. Ол бізге басқа нәсілділердің зәңгілер (негрлер) тұратын ауданға кіруі өте қауіпті екендігін ескертті. Сол сәт менің ойыма қазақтың «Жақсы кісі қайда да бар» деген даналығы оралды. Осылайша, жұмыс пен баспана іздеп жүріп, Хүсейн Баджа деген пәкістандыққа жолықтық. Ол бізге супермаркеттік жүйе бойынша жұмыс табуға көмектесті. Ал баспанаға келер болсам, қа сымдағы төрт қызбен осыдан үш

P.S.

тарих Бейсенбі, 6 наурыз 2014 жыл

oral_oniri@inbox.ru

Кіші жүздің қос ханымы Асыл қасиеттің бәрі адамның санасына ананың ақ сүтімен даритындығын атам қазақ бағзы заман да-ақ білген. Алаш бала сы «Алып – анадан» деп мақалдап, ана есімін асқақ ұстайтыны да содан болса керек. Тарихымызда өзінің даналығымен, ерекше батырлығымен ел билеу ісіне араласқан аналары мыз да жетерлік. Солардың ішінен ХVІІІ ғасырда Кіші жүзде елеулі ісімен, ер лігімен ел есінде қалған Әбілқайыр ханның Бо пай ханшасы мен Нұралы ханның Орыны (фоль клор деректерінде Ақбота, Ақлима) жөнінде сөз қозғамақпыз. Бопай – Әбілқайыр ханның екінші зайыбы. Бірінші әйелі өл ген соң барып, Бопайға үйленген. Қазақта мұндай әйел «бара бәй біше» делінеді. Бопай - қазақ та рихында өзіндік орны бар тұлға, ел басқару ісіне араласқан қайрат кер, мәмілегер. Оның шын есімі – Бәтима (кей зерттеушілер Бо пайша деп те жүр). Ол шамамен 1690-1780 жылдары өмір сүрген. Кейбір деректерде, Т.Ахтанов тың «Ант» драмасында Бопайды әлімнің дүмді байы әрі батыры Достанның отыз ұлының ішіндегі ай маңдайлы жалғыз қызы еді дейді. Ал жазушы Ә.Кекілбаев тың шығармасында Бопай ханым адай Сүйіндік батырдың қызы делінген. Біз де осы пікірді қол даймыз. Себебі Ә.Кекілбаев орыс ғалымдарының зерттеулеріне, мұрағат деректеріне, ел ішіндегі Бопай өміріне қатысты айтылатын аңыздарға, шежіреге сүйене отырып, тарихи тұлғаның арғы түбін ашуға тырысты. Әбілқайыр хан опат болар алдында, 1748 жылғы маусымның аяғына таман бригадалық генерал Мәмет Тәуекелов арнайы жіберген Сақмар казагы Көбек Ордадан Ор бекінісіне қайта оралады. Ханға Нұралы, Ералы, Қожахмет, Айшуақ, Әділ сияқты ба қандай бес ұл тауып берген абыройы асқақ Бопай ханымға патша ұлықтарының өзі де баса көктеп кіру былай тұрсын, батып тіл де қата алмаған тәрізді. Әбілқайыр ханның өлімі жа йында Орынбор губернаторы Иван Неплюевтің Сыртқы істер ал қасына жазған хабарламасында: «Хан мен Барақ арасында жанжал шықты, жігіттері басымдау Барақ сұлтан ханды сойылға жығып, Әбіл қайыр опат болды. Алайда оны Бопай ханымға естірте алмай отырмыз» деп жазғанынан да ха нымға тікелей бата алмай отыр ғанын аңғаруға болады. Қазаны алдымен ханның үлкен ұлдары Нұралы мен Ералыға білдіріп, кейін Бопай ханымға естірткенде, ол қайғыдан қайрат шыңдап, мәрттік танытқан. Әбілқайыр хан көзі тірісінде-ақ өз орнына тақ иесі болар баласы – тұла бойы тұңғышы Нұралы екенін губернаторға талай айт қан көрінеді. Бірақ халық қалаға нымен, патша бекітпесе, ол заңды хан болып табылмайды. Осы ара-

Әбілқайыр ханның жұбайы Бопай ханым кіші ұлы Әділмен, Дж.Кэстльдің суреті 1736 ж. Литография 1784 ж. да Бопай ханымның абырой-беделі кәдеге асады. Ол 1748 жылғы қазанның 5-ші жұлдызында Елизавета патшайымға мынадай хат жазады: «Қырғыз-қазақ Кіші ордасының ханы Әбілқайырдың ханымы Бопай ханша сіздің назарыңызға мынадай өтініш-тілегін салғысы келеді. Біріншіден, ...менің ерім Әбіл қайыр хан бұл жарық дүниеден баз кешті. Мен – жесір, шиеттей балашағасы жетім қалды. ...Әбілқайыр ханның орнына ...мұрагер ретінде менің үлкен ұлым Нұралыны хан сайлады. Халқымыз Нұралыны хан сайлағанымен, биік мәртебе лі патша ағзам, өзіңіздің ұлы жарлығыңызбен оның басты хан боларлық жағдайы жоқ. Сол үшін де биік мәртебелі алдияр патша, ұлым Нұралы сұлтанның әкесі Әбілқайыр ханның орнына нағыз басты хан болуына жарлық етіп, оның хандылығын жоғары құзырыңызбен алтын мөрі бар сенім хатпен марапаттауыңызды сұраймын. 1748 жылғы 5-ші жұл дызы. Осынау өтініш мәлімдемеге Әбілқайыр ханның Бопай ханша сының мөрі басылды». Дәл осы секілді өтініш хатты патшайымға сол күні Кіші және Орта жүздің бір топ билері мен батырлары да жіберген. Ал Бопай ханым бұнымен де тынбай, келесі күні бригадалық генерал А.Тәуе келов пен Орынбор губернаторы И.Неплюевке де хат жолдайды. Ол хаттарда ұлы Нұралыны әкесінің орнына хан етіп отырғызуға байланысты қарсылық танытпауын сұраған өтініш болатын. Осы хаттан кейін патшайым ізін суытпай, Орынбор губернаторы Иван Неплюевке жарлық береді. Онда губернаторға Нұралыны Орынборға шақыртып алып, хан ның таққа отыру рәсімін жасауды тапсырады. Адалдыққа ант берген соң ханға семсер сыйлап, торқа тон мен алтындаған бөрік кигі зіп, той-томалақ жасап, жұрттың ризашылығын алуды жүктейді. Ел арасындағы деректерде Бопайдың өнер, ғылым жанашыры екендігі туралы мәлімет те сақталған. Орыс патшасы аштыр ған бұрынғы мұражайға олардың сұратуы бойынша Бопайдың әр түрлі қолдан соғылған зергерлік бұйымдарды, құнды дүниелерді жіберіп отырған. Сонымен қатар ел аузындағы әңгімелерде оған

аруақ, сынықшылық қасиет ерте дарыпты. Ж.Дүйсембаева «Бопай ханым» мақаласында: «Бопай ха ным жауынгер адай ішіндегі тұқы мынан батыр болып келетін көк найзалы табынайдың ер Сүйін дігінің қызы еді. Әбілқайыр хан жігіт кезінде аң аулап жүріп аттан жығылып, мертігеді. Сол кезде Сүйіндіктің ауылына тап болып, туғаннан сынықшы 16 жасар Бопай екі бөлініп сынған ұнжыр ғаны орнына салып, жиырма бір күнде жазып, атына өз қолтығы нан демеп, мінгізіп жіберген екен. Әбілқайыр еліне барысымен құда аттандырып, қалың малын беріп алған екен», - деген мәлімет келтіреді. Бопай – қара басын хан, хан басын тәңірісіндей қадірлейтін кемел ақыл иесі. Әрине, ханға серік болу екінің бірінің қолынан келмейді. Бопай өмір сүрген кезең дүр белеңі, жаугершілігі, тыныштығы жоқ кез еді. ХVІІІ ғасыр құжат тарында Әбілқайыр хаттарымен қоса, Бопайдың да жазған хаттары сақталған. Аннаға, Елиза ветаға, канцлер-граф Бестужев Рюмин генерал-губернатормен тең адамдай сөйлесіп, ой-пікіріне оларды сендіре білген. Бопай – ел анасы, оның қай ұлы да осал болмаған. Ұлдарының тарихта қалуына тағылымды тәр бие беріп, тікелей ықпал еткен – Бопай ханым. Басы ашық бір жәй – Бопай үнемі орыс жақтан қауіп күтумен болған. Оның ата жауы екенін білген. Ұлы патша ағзам орыстың әйел патшасына жазған хаттары, Орынбор басшылығымен хат байланысын үзбеуі – соның дәлелі. Ол хаттың көбі Әбілқайыр қазасынан соң, яғни хан тағына балала рының бірін қалдырғысы келген белсенді әрекетінің айғақты құжаттары болатын. Күйеуінің көзі тірісінде ордаішілік, ағайын арасындағы іс тердің тауқыметін көтерумен бірге, хандықтың сыртқы саясатын да қалт жібермей, қажет жерінде ханға ақылшы, кеңесші бола кететін Бопай Әбілқайыр хан Барақ сұлтан қолынан қаза болған соң тізгінді өз қолына алады. ...Бопай ханшаның зираты – қазіргі Ресей Федерациясы Орынбор облысындағы Елек өзеніне құятын Жосалы өзенінің жоғарғы жағындағы қорымда деседі. Әбіл қайыр мен Бопай – жұбайлық

ғұмыры аңызға айналған қосақ тар. Тарих қойнауында патшалық Ресейдің құйтырқы саясаты ке зінде саясатқа араласқан қызда рымыздың тағы бірі – Нұралы хан ның жары Орын ханым. Орын ханым жөнінде белгілі тарихшы Әбілсейіт Мұхтардың ең бегінде: «Мұрағат деректерінде де, фольклорлық мұраларымызда да Нұралы ханның Сырымның қарындасына 1770 жылдардың соңында үйленгенін айғақтайды. Фольклор деректерінде Сырым ның қарындасы Ақбота немесе Ақлима аталады. Бірақ Орынбор мемлекеттік мұрағатында сақ талған Орынбор генерал-губер наторлығына жазылған хаттардан «Марқұм Нұралы ханның әйелі Орын ханым» деген жолдарды кездестіреміз. Жалпы Орын ханымның саяси аренада көріне бастауы негізінен күйеуі Нұралы ханның өлімі нен кейін басталса керек. Яғни патша үкіметінің Кіші жүздегі хандық билікті жоюға арналған саясатына және кейінгі кезеңде таласқа түскен билікті Нұралы хан балаларының қолында қалды ру жөніндегі ойды жүзеге асыру мақсатына бағытталған болатын. 1796 жылы қыркүйектің 16-сы күні Орынбор әскери губерна торы С.Вязметиновтың император ІІ Екатеринаға жазған хатында былай дейді: «Сырым батыр Есім ханмен табысқысы кеп жүр генін айтқан. Оны жүзеге асыруда Сырым қазіргі ханмен табысуда қазақтар арасында аса мол құрметке ие Нұралы ханның жары, Есім ханның өгей анасы Орын ханымға арқа сүйеді». Орыс деректері 1795-1796 жылдың қысы мен көктем айлары қазақтар үшін өте ауыр кезең болды деп суреттейді. Мұндай қиыншылық бұрын дала бетте жиі қайталанса, осы жылы Еділ-Жа йық аралығында да көзге түседі. Есім ханның іс жүргізушісі Г.Фет кулин: «Қазақ даласы ұлы қырғын ға ұшырады. Осындай жағдайда өрши түсетін барымтадан сақта ну үшін хан шекара бойын жай лауға шешім қабылдады» деп жеткізеді. Жұтқа ұшыраған қазақ ауылдарының әлеуметтік-эконо микалық жағдайы Сырым бастаған қозғалысқа ықпалын тигізді. Орын ханым елдегі ауыр жағ дайды бір кісідей түсіне білген. Оны 1795 жылы 20 шілдеде Орынбор шекаралық істер экспедиция сына жолдаған хаты айқындай түседі: «Малға берер азықтың жоқтығынан жанымыз күйзелді, көп шығынға ұшырадық. Алдағы уақытта ішкі бетке мал жаюға рұқсат беруіңізді, сонымен қатар елдегі түрлі аурулардың таралуына байланысты өткен жылы маған император қазынасына бөлінген қаржыға ұлым Жалтыр сұлтан арқылы көптеп, әр түрінен дәрі-дәрмек алып бе ріп жіберуіңізді сұраймын. Алаша, шекті руында тұрып жатқан Нұралы ханның Орын ханшасы өз мөрімді бастым». М.Вяткин Сырым мен Есім хан арасында 1796 жылы жазда қайтадан өзара келісуге ұмтылу шылықтың басталуын осы жұт әсерімен байланыстырады. Ал

А.Сабырханов «Бұл әрекет патша үкіметі орындарының келісімінсіз болмағанға ұқсайды» дей оты рып, С.Вязмитиновтың араласқа нын алға тартады. Кіші жүздегі Есім ханмен Сырымды келістіру үшін басталған іс-әрекетті қараған М.Вяткин мен А.Сабырханов Нұралы хан жесірі Орын ханымның қаты сын көрсеткенімен, оған басты рөлді бермеген. Біздіңше, өзара қатынасты реттеуге бас ұйым дастырушы Орын ханым. Орын ханымның екі жаққа өзіндік жа қындығы болды. Ол Есім ханға өгей шеше болса, Сырымға туған қарындас. Ордадағы талас-тартысты, оның зардабын Орын ханымнан артық ешкім түсінбеді. Міне, сондықтан да ханым өз балала ры Жалтыр, Қоңырау, Есенғали ды Есім хан мен батыр арасын жақындастыруға жұмсады. Орын ханымның өзі үш баласының атын атайды. Соның ішінде «Өз балам Қоңырау сұлтан орыс адамдарын ұрлаушы емес» деп анықтап жазады. Екіншіден, Нұралы хан ұрпа ғы Бақытжан Қаратаев: «Жалтыр, Қоңырау сұлтандар Сырымның қарындасынан дүниеге келген», деп түйіндейді. – Үшіншіден, орыс деректерінде Қоңырау сұлтан Сырымның күйеу баласы делінген. Міне, осындай қайтадан бай бақты руымен, оның ішінде Сырыммен құдандалы болуы Орын ханымның қадамы болуы тиіс. Олай болмаса, Әбілқайырдың өзге ұрпақтары Нұралының тақтан тайдырылып, беделінің ел ішінде төмендеуін Сырымнан көріп жүрген тұста, жаңа құдандалы бо лудың жүзеге асуы екіталай еді. Төртіншіден, Есенғали мен Қоңы рау сұлтандар Жантөре Айшуақ ұлына келіп, Сырым мен Есім кездесуіне делдал келістіруші болуын сұраған. Бірақ кездесу Орын ханым ауылында, Қобда өзенінде өтетіндігі ескертілген. Осы дәлелдерге назар аудар сақ, келісімге келуге қазақ шаруа шылығы күйзеліске ұшыраған уақытта қазақтардың өздері мүд делі болғандығы байқалады. А.Сабырханов еңбектерінде де Есім мен Сырымды келістіруге Нұралының әйелі Орын ханша жүрді деп нақтылайды. Қорыта келгенде, өткен тари хымызға көз салып, ой таразысына тартар болсақ, беделді хан дардың көбінің ханымы ел ісіне араласып, алдағыны болжайтын қайраткер болғанына көзің жетеді. Қазақтың бағына біткен ханымдар да ұлы аналарының ұлағатты үлгісін еншілеп, ерге ердей, серіге серідей серік бола білген. Нұралыны хандыққа отыр ғызуға Бопай ханым үлкен рөл атқарды. «Келін қайын ененің то пырағынан жаратылады» деген дей, Нұралының әйелі Орын ханша да игілікті істі жалғастырды. Нұралы тақтан аластатылған сәтте ел тыныштығын сақтауда, Сырым батыр мен Есім Нұралыұлы арасында болған текетіресті терең түсініп, араша түсіп, табыстыруға біраз әрекет еткен жан осы Орын болатын. Қазіргі төл тарихымызда Бопай ханым да, Орын ханым да өз орнын толық алған жоқ. Оларды хандарымызбен қатар қойып, тарихи рөлін сомдау өз тарихы нан сыр шерткісі келетін ұлқыздарымыздың міндеті болмақ.

Даниял ТАНЗЕНОВ, әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-дың докторанты, Алматы қаласы

көкейкесті oral_oniri@inbox.ru

Бейсенбі, 6 наурыз 2014 жыл

Полигон зардабы

«Адамдар ядролық жарылыстар туралы барлық шындықты білуге құқылы...» Н.Ә.Назарбаев, Алматы қаласы, Халықаралық конгресс, 1995 жыл

бәсеңдейді деген үміттеміз Қасиетті Нарын өңірінің ядролық сынақ алаңына айналып, қасірет шегіп келе жатқанына жарты ғасырдан астам уақыт өтті. Біз Капус тин Яр және Азғыр полигондарының қазіргі экологиялық жағдайы мен қоршаған ортаға келтірген залалын азайту барысында қолға алынып жатқан жұмыстардың барысы туралы «Нарын» қозғалысы» қоғамдық бірлестігінің жетекшісі Көбейсінов Кәкен ағамен әңгімелескен едік. менің қолымда. Оған тоқталып, уақыт алудың қажеті болмас.

- Кәкен Көбейсінұлы, сіздің Батыс Қазақстан және Атырау облыстары аумағындағы ядро лық сынақ полигондарының зардабын жеңілдетуге сіңірген еңбегіңіз зор екенін жақсы білеміз. Міне, ширек ғасырға жуық уақыт бойы бұл мәселені Үкімет деңгейіне дейін көтеріп, жұмыстанып келесіз. Әңгімені полигон туралы дәйекті деректерден бастасаңыз.

- Кәкен аға, ресейлік атомшылар одан кейінгі жасалған тағы да 5 жойқын сынақ-жары лыстың зияны жөнінде мәлі мет бермей қойған деп естідік. Азғыр ауылы маңындағы це зийдің мөлшері рұқсат етілгеннен 220 есе, плутонийдің деңгейі 240 есе жоғары. БҰҰның даму бағдарламасының көмегімен жасалған ғылыми зерттеулер Батыс Қазақстан облысы аумағының химиялық улануға ұшырағанын дәлелдеп берді емес пе? Бұл өңірдегі тұр ғындардың денсаулығына қан шалықты әсер етуде?

- Ресейдің бүгінге дейін сынаққа қатысты деректерді құпия сақтап келгені баршаға аян. Ресейдің Капустин Яр және Азғыр полигоны біздің облыстың Бөкей ордасы және Жаңақала аудандарының 6,5 млн. гектар жерін алып жатыр. Өткен мерзім ішінде бізге белгілі болған деректер бойынша Капустин Яр полигонында ашық ауада (шын мәнінде бұл цифр одан көп те болуы әбден мүмкін) 11 рет ядролық жарылыс болып, 25 мың зымыран, соның ішінде жүздеген аса қауіпті гептил отынын жағатын зымыран, соғыс техникасының 180 түрі сынақтан өткен. Осы әу едегі ашық жарылыстардың қуаты 1945 жылы Жапонияның Хиро сима қаласына тасталған атом бомбасынан 65 есе зор болған. Ал Азғыр полигонының ар наулы аумағы да болмаған. Сы нақ елді мекендер аумағында жүргізілген. Мұнда 17 рет жер ас ты ядролық сынағы өткізілді. Ең сорақысы алғашқы жарылыс Аз ғыр ауылынан 1,5 шақырым жерде 160 метр тереңдікте жасалған. Осы жарылыстан кейін 20 күн бойы ауаға радиоктивті газ тарап, өңірде аса қауіпті экологиялық жағдай қалыптасқан. Қысқасы, осынау тәжірибелерден кейін әр жерде шашылып қалған 700 тонна әскери-техника қалдықтары соң ғы жылдарға дейін далада ашықшашық жатты. Соның салдарынан су мен топыраққа қорғасын, мыс, мырыш, кадмий сияқты зиянды металдардың қоспасы жайылды. Бұл туралы ғалымдардың бірнеше пайымдаулары бар. Олардың бәрі

- Полигонның зардабы жөнінде тиісті орындарға талмай айтып келемін. Ресей осы кезге дейін 1966-1979 жылдары жасалған яд ролық сынақтың Батыс Қазақстан облысы тұрғындары саулығына тигізген әсеріне жүргізілген медико-биологиялық зерттеудің қо рытындысын бермеді. Қазіргі қолымда бар деректер бойынша полигон орналасқан аймақта бала жасынан 1600 мүгедек, әр түрлі жастағы 2700 мүгедек, 20 мыңнан астам науқас есепте тұр. Олардың басым бөлігі Бөкей ордасы, Жаңақала, Қаратөбе, Қазталов аудандарында. Мамандардың пайымдауынша, аймақтағы қоршаған ортаның бұзылуы балалардың өлім-жітімі не, қатерлі ісік ауруларының өсуі не, демографиялық көрсеткіштің төмендеуіне соқтырып отыр. Соңғы 10 жыл ішінде осы ау дандар тұрғындары арасында санитарлық-демографиялық көр сеткіш нашарлап кетті. Оны мына цифрлардан көруге болады. Бала туу Ордада - 37,1 пайыз, Қазталовта - 50, Жаңақалада - 29,5, Жәнібекте - 70,5 пайыз. Сонымен қа тар осы мерзімде кісі өлімі де өсті. Бөкей ордасында - 49,3, Қаз таловта - 48,7, Жаңақалада - 47,8, Жәнібекте - 70,5 пайыз. Осыған орай тұрғындардың өсімі де азайды. Бұл көрсеткіш Жаңақалада -1,8, Жәнібекте - 2 есе, Қазталов, Бөкей ордасы аудандарында 2 есе төмендеді. Керісінше мүгедектер саны артып, әр түрлі ауру түрлері көбейді. Сәбилердің де әр қилы дертке

шалдығуы жиілей түсті. Жастардың 46-50 пайызы әр түрлі ауруларға байланысты әскерге алын бады. Балалар психикалық ауыт қуларға тап болды. - Сіз осы мәселемен ҚР Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың қабылдауында үш рет болғаныңызды білеміз. Осы кездесулерден кейін полигон зардабын жою мақсатында қандай шаралар алынды? - Турасын айту керек, Елбасы өз халқының тағдырына ерекше ден қойып келеді. Үлкен айтыстартыспен Семей ядролық сынақ полигонын жапты. Азғыр полигоны да жабылды. Бірақ оның зардабы әлі жойылған жоқ. 2000 жылы Президент мені қабылдағаннан кейін менің өтінішім бойынша Үкіметке және тиісті министрліктерге тапсырма берді. Арнайы сарапшы комиссия құрылып, полигон аймағына 10 рет ғылымизертханалық зерттеулер жүргі зілді. ҚР Үкіметі жанынан алты ведомствоаралық жұмыс тобы мен комиссия құрылды. Соның нәтижесінде 2004 жылдан бастап жергілікті бюджет қаржысы есебінен полигон зардабын шеккендерді әлеуметтік қолдау жүзеге аса бастады. Менің ұсынысым бойынша 2005 жылдан бастап әскери-сынақ полигоны зардабын шеккен Батыс Қазақстан облысы тұрғындарын оңалту жө ніндегі 2005-2007 жылдарға ар налған аймақтық бағдарлама қа былданды. Бұл бағдарлама кейін 2008-2010 жылдарға да жасалып, бекітілді. Мұны үлкен жетістік, көп жылғы жұмысымыздың нәтижесі деп есептеймін. Қазір облыстағы бала жастан мүгедек 867, 18 жасқа дейінгі 689 бала, 1 топтағы 325 адам, II топтағы 1052, III топтағы 1136 адам, барлығы 4069 адам үш айлық есепті көрсеткіш көле мінде әлеуметтік жәрдемақы алады. Жаңақала ауылында полигон зардабын шеккендерді оңалтуға арналған ауданаралық аурухана ашылды. Капустин Яр және Азғыр полигоны зардабын шеккендерді әлеуметтік қорғау және оңалту жөніндегі республикалық бағдарлама қабылдау қажет. Қа зір бұл мәселе Үкімет жанынан құрылған комиссияда қаралып жа тыр.

- Комиссия демекші, өткен жылы осы комиссияның бір топ мүшесі біздің облыста және Атырау облысында болып кетті. Оң қабағымыз тартатындай жа ңалық бар ма? - Иә, Орал қаласында, Капустин Яр және Азғыр полигондары ның экологиялық жағдайы мен экологиялық залалын анықтай тын республикалық комиссияның көшпелі отырысы өткізіліп, онда әскери полигондардың әсер ету аймағындағы экологиялық мәсе лелер қаралды. Комиссияның мақсаты - аймақ тұрғындарымен кездесіп, зерттеу қорытындыларымен бюджеттік бағдарламаларға енгізуге қажет қаржының мөлшерін анықтап,

Үкіметтің алдына мәселе қою. Комиссия отырысына қатысу шылар бұл аймақтың тұрғында рына ауыз судың жетіспейтінін, зерттеу кезінде судың сапасы нашарлығын, құрамында ауыр металдардың көптігі анықталға нын, соның нәтижесінде осы аймақтарда халықтың, жануарлар мен құстардың өмір сүру жағдайларының нашарлауы, жер дің шөлге айналу қаупі артуда екенін айтты. Облыс басшылығы бағдарламаларды іске асыру ба рысында әскери полигоннан зар дап шеккен аймақтарға қатысты жобаларды бірінші кезекте қа рауды ұсынды.

Жалпы полигондарға жақын орналасқан аудандарға 1994 жылдан 2005 жылға дейін 13 ғылымизерттеу жұмыстары жүргізілді. Соңғы рет 2005 жылы біздің 6 аудандағы экологиялық жағдай ды анықтау үшін ғылыми-зерттеу жұмыстары атқарылды. Алайда мәселе түпкілікті шешімін тапқан жоқ. Мен сынақ зардаптарын анықтау бағытында жүргізілген зерт теулердің қорытынды материал дарын республикалық комиссия төрағасына табыс етіп, қосымша зерттеу жүргізудің қажеті жоқ еке нін мәлімдедім. Алайда комиссия бұл аумақтардағы адамдардың аурулығы, мүгедектер саны мен балалар өлімінің көрсеткіш тері республикалық деңгеймен салыстырғанда жоғары болса да, қолда бар материалдар Капустин Яр, Азғыр ядролық сынақ поли гондарының зиянды әсерінің кө лемін нақты анықтау үшін жеткіліксіз деген пікірде қалды. Комиссия отырысын қорытындылаған ҚР Қоршаған ортаны қорғау вицеминистрі, комиссия төрағасы Бектас Мұхамеджанов басқосуда айтылған ұсыныс-пікірлердің ескерілетінін, ұлттық ғылыми-зерттеу

институттарымен полигондардың аймақтарға, адамдардың денсаулығына әсерін зерттеуге бағытталған үш бағдарлама дайындалып, тиісті зерттеу жұмыстары басталғанын және зерттеу жұмыс тарының қорытындысына орай нақты шешім қабылданатынын жеткізді. Енді комиссияның түпкі лікті шешімін күтеміз.

Сұхбаттасқан Еламан ӘЙПІШЕВ, «Орал өңірі»

ауыл-аймақ Бейсенбі, 6 наурыз 2014 жыл

oral_oniri@inbox.ru

Көктем есік қаққанда Көктемнің алғашқы айы да келіп жетті. Наурыз жарықтықпен бірге табиғат шіркіннің бусанатын, қайта түлейтін шағы бұл. Күн өткен сайын жылқы жылы қысының қаһары сынғандай ма, қалай... Күншуақ жақ жіпсіп, ауада көктемнің, наурыз көктің иісі болар-болмас сезілетіндей. Бұл бір ауылдағы мал баққан ағайынның арқасынан ауыр жүк түсіп келе жатқандай әлдебір жеңілдіктің қанатына отырғандай, тілмен айтып жеткізе алмас шағы. Алтайы қысқа татырлықтай боранды, аязды күндер артта қалып барады. Келіп қалған көктемнің хабаршысындай қора жақта да көңілді шу... Биылғы төлдің үні. Малшы-шопанның «қызыл қырманы» басталды дей беріңіз. Кешегі қаңтарда қолға тұрған 415,6 мың бас ірі қараға, 101,6 мың жылқыға, 2,9 мың түйеге, 774,0 мың бас қойға, 172,6 мың ешкінің аналықтарына төл ілесер шақ бұл. Айтпақшы, 25,9 мың талпақ танау мен 931,9 мың құс та бұл қыстан аман-есен шығып келеді. Өткен жылы облыс малшылары осыншама малдың қора-қопсысын қымтап, жем-суын алдын ала дайындап, бұл қысқа тас-түйін кірісіп еді ғой. Сөйтіп, облыс бойынша барлық санаттағы малға жоспардағы 1036 мың тоннаның орнына 1047,9 мың тонна мал азығы шабылып, үйіліп алынған еді. Қазір сол азық ірілі-ұсақты жандықтарға молынан жетіп жатыр дейді мамандар. Аяқтала келген қыстақтың барысы, мал төлдетудің бастамасы жайлы газетіміздің аудандардағы тілшілері былай деп хабарлайды.

Қора айнала бейнекамера... Ақжайық ауданында қазір 61899 ірі қара, 18068 жылқы, 131442 қой, 47324 ешкі қыстатылуда. Өткен жазда дайын далған пішеннің 40 пайызы, яғни бүгінге 70000 тоннасы бар. Бұл түліктердің ашықпа уына кепіл болып отыр. Әрине, қыс маусымы тек малды алты ай қыстан аман шығару ды ғана емес, жылдың бүкіл қам-қарекетіне жоспарды пы сықтаудың да кезеңі. Ауданнан осындай ахуал жақсы сезіледі. Мерген ауылдық округіндегі Саралжын қыстағының тынысы, міне, төл үнімен жаң ғырады. Мал шаруашылығында тәжірибесі бай Талғат Ғұбашевтың осындағы шаруа қожалығы қыс маусымына 69 ірі қара, 479 қой, 60 жылқымен кірсе, бүгінге 10 бұзау, 80 қозы, 5 құлын қабылданды. Мұнда ауылдан екі адам әлеуметтік жұмыс орнында еңбекте нуде. Төлханалар жылы, пішен жеткілікті. Өз қаржысына сатып алған «МТЗ – 80» тракторы, басқа да «темір-терсегі» жеткілікті. Ауыл тұрғындары осыннан тайланған шөп сатып алуда. Талғаттың әріптесі Қайрат Жоламановтың Мәдіғали қыстағындағы шаруашы лығынан да қайнаған еңбекті көрдік. Ол 86 бас қазақтың ақ бас тұқымды сиыры мен 307 бас еділбайдың төлі берекеге береке қосарына се німді. Алғашқы бұзау мен қо шақандар тез ширауда. – Биыл, - дейді Мерген әкімі Нұртаза Нәбиденов, - бір қуанышымыз – «Тайыр» және «Мақсат» шаруа қожалықтары «Сыбаға» бағдарламасына ілігіп, әрқайсысы 10 млн. теңгеге қол жеткізетін болды. Демек, мал шаруашылығында серпі ліс үстелері сөзсіз. Іске мығым шаруалардың еңбегін ке ңінен насихаттаудамыз. «Шаруа күндерін» жүйелі түрде өткізіп, озық тәжірибені тарата түсеміз. Айтқандай, ауданда озат тә жірибеден оқып-үйрену басты назардағы істің бірі. «Ша-

руа күндері» Алғабас, Алмалы, Жаңабұлақ және басқа бір сыпыра ауылдық округтерде мәнді өткізіліп келеді. Мысалы, будариндік «Аманер» шаруа қожалығының иесі Қанат Досқалиевтың тұрқы жақсы түліктер өсіруге талпынысы, былтыр күзде Ресейдің Орынбор облысынан әкелін ген 100 бас қазақтың ақбас қашарының да ерекше бағымы, көмекші бақташыларға жаңа тұрғын үйге дейін сайлануы, маңайға бейнекамералардың орнатылуы да үйре нерлік керемет үрдіс емес пе. Алғабаста соңғы 2 жылдың өзінде жаңадан 7 қора-қопсы салынды. Осындай оңды өзге рістерден жұрт жиындарда көрсетілетін бейнефильмдер арқылы да толық хабардар болып отыр. Қыстың қам-қарекеті Құрайлысай ауылдық округінде де ойдағыдай. «Ғасыр» шаруа қожалығының жетекшісі Арман Сариевті көмекшілері Мұрат Сұлтанкөбеев, Ерлан Төлепбергеновпен бірге жыл төлдерін бағып-күту үстінде жүздестірдік. 60 сиырдан бүгінге 25 бұзау, 40 саулықтан 20 қозы алынған. Қазірге де йін осыншама төл «Құсайын» шаруа қожалығында да қабылданған. Мұнда Талғат Құсайы нов інілері Нұрлан және Нұр тастың жәрдемімен 80 аналық сиыр мен 180 саулығын

қыраулы кезеңнен «сүріндірмей» алып келеді. Сайқұдық елді мекеніндегі «Медет» шаруа қожалығында Нұрлыбек Тажмұханбетов те ұлы Медет бек екеуі биылғы алғашқы төлдер үшін төлхананы мұқият қамдаған. Міне, қыр тірлігі осындай. Ауданда осы күнге дейін 986 бұзау, 4542 қозы-лақ, 21 құлын қабылданды. Яғни мал басы биыл әлде де артады. Жылдың төлі аман сақталуы үшін шаруалармен тиісті сала мамандары қоян-қолтық жұмыс жасауда. Мал кеселіне жол бермеуде қыруар міндеттер бар. Сиырларды жасанды ша ғылыстан өткізетін мезгіл де таяды. Мамандардың айтуын ша, егер өткен жылы аудан бойынша 352 бас асыл тұқымды мал сатып алынса, бұл биыл одан да көбейеді. Қазірдің өзінде Мергендегі «Көктоғай» шаруа қожалығы Зеленев ауданынан 30 бас қазақтың ақбас қашарын, Қа рауылтөбедегі «Сұлтан» шаруа қожалығы ауданның өзінен, яғни Алғабастағы «Сәбит» шаруа қожалығынан 86 бас ақбас пен оның 2 аталығын әкеліп отыр. «Сәбит» қазақтың ақбасы мен көшім жылқысын өсіруден асыл тұқымды шар уашылық болып табылады.

Болат ҚОСЖАНҰЛЫ, Ақжайық ауданы

Биылғы қыс тойға барғандай... Биыл Жәнібек өңіріндегі мал қыстағының көңілдегідей өтуіне ауа райының өзі көмектескендей. Қайсыбір жылдары қарашаның ортасында-ақ қыстаққа тұратын мал осы жолы желтоқсанның ортасына қарай ауладағы шөпке қарады. Мал қыстағының жайы жөнінде ауылдық округ әкімдерімен ха барласқанымызда, олар бірауыз дан мал қыстағының ойдағыдай өтіп жатқанын, шөптің жеткілікті екендігін айтады. Мәселен, Күй генкөл ауылдық округінің әкімі Роберт Биғалиевтің айтуынша, осы ауылдың елді мекендеріндегі мал қыстақта тек бір ай ғана тұрыпты. - Қар биыл оншалықты қалың түспеді. Түскен қардың өзі ақпан айының алғашқы онкүндігінде ери бастап, малдың далаға жайылысқа шығуына мүмкіндік жасады. Қазір Күйгенкөл ауылы орталығының тұрғындары да там-тұмдап малын өріске шығара бастады, дейді ауыл әкімі. Осы ауылмен көршілес Ақоба ауылдық округінде де жағдай тап осылай болып шықты. Ал аудан орталығынан шалғай орналасқан Жақсыбай ауылының әкімі Нұркен Закаринге де телефон соғып, мал қыстағының жай-күйін сұрағаны мызда, ол бұл тұрғыда ешқандай өзекті мәселенің туындамағанын мәлім етті. - Мал қыстағының биылғы өту барысы 2010-2012 жылдар аралы-

ғындағы қытымыр қыспен салыстырғанда әлдеқайда қолайлы болып тұр, - дейді аудандық кәсіпкерлік, ауыл шаруашылығы және ветеринария бөлімінің басшысы Абзал Қаратаев бізбен әңгімесінде, - Енді, міне, түске дейін мүйіз, түстен кейін киіз болатын шаққа жеттік. Қыс қаһарынан қайта бастады. Бұған қарап, арқаны кеңге салуға әлі ерте. Сондықтан қыс тақтың жай-күйін бақылауда ұстап отырмыз. Аталған бөлім басшысының бізге берген мәліметіне сүйенсек, аудан көлемінде 103 қыстақ бар. Былтыр аудан бойынша мал қыстағына 76 мың тонна шөп дайындалса, соның күні бүгін 35 тоннасы қалған. Ауданда үстіміздегі жылы 1 наурызға 25250 ірі қара, 46544 қой, 6950 жылқы, 97 түйе қыстатылуда. Бөлім басшысы өз сөзінде малдың қазір төлдеп жатқандығын, бұл жөнінде ке йінірек толық мағлұмат беретінін жеткізді. - Бір сөзбен айтқанда, қыс тақтан төрт түлік малды шығын шығармай алып шығуға зор мүмкіндік бар. Таяу күндері малдан қан алу, сырғалау, құжаттау сияқты малдәрігерлік шаралар баста лады, - дейді ол.

Нұрымбек ЖАПАҚОВ, Жәнібек ауданы

Кейбір жекелеген тұрғындар болмаса, қыстақ қалыпты өтуде Жарықтық, биылғы қыс малға да, жанға да жәйлі болып тұр. Содан да болар, Қазталов ауданында басталған жылқы жылының мал қыстағы ойдағыдай өтуде деуге негіз бар. Ол ойымызды аудандық ауыл шаруашылығы бөлімінің бас маманы Қайрат Салауатов та беркіндіре түсті. - Өтіп жатқан қыстаққа 53158 ірі қара, 154430 қой-ешкі, 13972 жылқы, 204 түйе малымен кірген едік, - дейді ол. Бұл малдар 649 орында қыстатылуда. Аудан бо йынша өткен жылы осы малдарды қыстақтан алып шығу үшін 1 млн.

261 мың центнер мал азығы да йындалды. Қазіргі күнде содан 400 мың центнер шөп қалып отыр. Жалпы барлық округтерде мал қыстату қалыпты өтуде. Шөптері бітіп, тасымал болып жатқан жер жоқ. Тек аудан орталығындағы шөптері азайған кейбір жекелеген тұрғындарға шаруа қожалықтары арзан бағамен мал азығын үлестіруде. Аудан бойынша малдар төлдей бастады. 2848 бұзау, 13654 қозы – лақ, 148 құлын алынып отыр.

Жұлдыз АСҚАРҚЫЗЫ, Қазталов ауданы

ауыл-аймақ Бейсенбі, 6 наурыз 2014 жыл

oral_oniri@inbox.ru

Бос лауазымдарға орналасуға байқау өткізу туралы хабарландыру Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрлігі Батыс Қазақстан облысының ішкі істер департаменті, 090000, Орал қаласы, Пугачев көшесі, 45, анықтама телефондары 8(711-2) 98-41-42, 98-41-99, 98-42-83, 98-42-86, 98-42-87, 92-10-33 бос ла уазымдарға байқау жариялайды:

Шығын жоқ, шөп жетеді Жаңақалада өткен жылы ал дымен аудан бойынша 20132014 жылдың мал қыстағына қалатын малдың нақты есебі тиянақталды. Оған қажетті 119000 тонна табиғи мал азығы әзірленді. Малшы үйлері мен мал орындары жөнделіп, құрама жем алынып, басқа да дайындық шаралары істелінді. Аудан бойынша биылғы мал қыстату науқанына 42226 бас ірі қара, 149020 қой мен ешкі, 12769 жылқы, 947 түйе малымен кірілді. Барлық шартты мал басы 62398-ді құрайды. Қолда бар осы төрт түлік 365 орында қыстатылуда. Оның 145-і электр қуатымен қамтылған. - Қыстақ жақсы өтіп келеді. Күні бүгінге дейін орынсыз мал шығын болған жоқ. Барлық қыстақтар мал азығымен жеткілікті мөлшерде қамтыл ды. Биылғы 1 наурызға аудан бойынша 29951 тонна мал азығы қалып отыр. Есебіміз бойынша биылғы қысқа толық жетеді. Әзірге алаңдарлық ештеңе жоқ, - дейді аудандық ауыл шаруашылығы және жер қатынастары бөлімінің бас шысы Жанболат Семенов. Біз түлік саны басымырақ Бірлік ауылдық округімен де

байланыс жасадық. 4315 бас сиыры, 31014 бас қой мен ешкісі, 1971 бас жылқы мен 46 түйесі бар округте де қыстақ қалыпты өтуде екен. Мұны округ әкімі Е.Еслямғалиев мәлім етті. - Біздің «Бірлік мал зауыты» ЖШС-ы қарамағында 12000 еділбай қойы, 650 жылқы, 150 бас сиыр малы бар. Қысқа әзірлік барысында алдыңғы жылдан қалған шөптің үстіне 34 мың центнер шөп дайындап, 100 тонна құрама жем сатып алып, қыстаққа толық дайын дықпен кірдік. 21 орында мал қыстатылуда. Оның 18 орнында қой, екі жерде жылқы, бір орында сиыр бар. Әзірге шығын жоқ. Жемшөп жетеді, - дейді серіктестік директоры Қ.Ешимов. Директор мал қыстату үлгілі өтіп жатқан қыстақтар қатарына Жолқызылдағы 600 бас сау лық бағып отырған Мерғали Қуановты, Сейітқызылдағы саулық отарының шопаны Қуан дық Мамаевты, Қоңырқұдық қыстағындағы 750 бас ұрғашы тоқты отарын бағушы Темірхан Мамаевты атады.

Өмірзақ АҚБАСОВ, Жаңақала ауданы

Азықтан тарықпайды

Аудандық кәсіпкерлік, ауыл шаруашылығы және ветеринария бөлімінің мәліметіне сүйенсек, өткен жылдардан сабақ алып, қолдағы бар малға қажетті мал азығын дайындап алған аудандағы шаруа қожалықтарының қыстақтағы жағдайы жаман емес. Аудан бойынша қысқа қа жетті 62000 тонна мал азығы дайындалған болса, 2014 жыл ғы 3 наурыздағы мәліметке сай бүгінгі таңда оның 34475 тоннасы жұмсалып, 27525 тоннасы қалған. 96 тонна жем азығы тағы бар. «Қазіргі таңда аудан бо йынша есепте 25136 ірі қара, 61212 қой-ешкі, 3948 жылқы, 37 бас түйе бар. Бір рулон шөптің бағасы салмағына қа рай 4-6 мың теңге аралығында. Аудандағы сауда орында

рында мал азығы арпа, қара бидай, тартылған жем үздіксіз сауда-саттықта. Аудан округтеріндегі біраз шаруа қожалықтары қажетті мал азығынан артық қо сымша шөп қо рын дайындап алған болатын. Ата л м ы ш төрт түлікті қыстан аман алып шығуға мүмкіндік бар» дейді бөлім басшысы Кенжебек Аймашев.

Ерболат РАЙСОВ, Қаратөбе ауданы

1. ІІД жанындағы жылдам қимыл дайтын арнайы жасағының инспекторы (С-SN-8 санатты, 1 бірлік) Функциялық міндеттері: қоғамдық тәртіп пен қоғамдық қауіпсіздік ті қамтамасыз етуге, қылмысқа қарсы күресуге қатысады. Байқауға қатысушыларға қойы латын талаптар: жоғары білім, арнау лы орта біліммен де жіберіледі (юриспруденция, алғашқы әскери даярлық, дене шынықтыру және спорт), Қазақ стан Республикасының Заңдарын, мемлекеттік тілді білу, Қарулы күштері қа тарында қызмет өткеруі, жасы 30-дан аспауы, бойы 175 см кем болмауы тиіс, күрес және атыс түрлерінен спорттық, біліктілік разряды болуы қажет. 2. ІІД ӘПБ жанындағы жол-патрульдік полициясы батальонының полицейі (С-SV-12 санатты, 15 бірлік) Функциялық міндеттері: қоғамдық тәртіп пен қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге, қылмысқа қарсы кү ресуге қатысады. Байқауға қатысушыларға қойы латын талаптар: орта білім, Қазақстан Республикасының Заңдарын, мемлекеттік тілді, жол қозғалысы ережесін білуі, «А, В, С» санатты жүргізуші куә лігінің болуы және автокөлік жүргізе білуі қажет, Қарулы күштері қатарында қызмет өткеруі, жасы 25-тен аспауы, бойы 175 см кем болмауы тиіс. 3. Орал қаласы ІІБ жанындағы жол-патрульдік полициясы батальо нының полицейі (С-SV-12 санатты, 15 бірлік) Функциялық міндеттері: қоғам дық тәртіп пен қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге, қылмысқа қарсы күресуге қатысады. Байқауға қатысушыларға қойы латын талаптар: орта білім, Қазақстан Республикасының Заңдарын, мемлекеттік тілді, жол қозғалысы ереже сін білуі, «А, В, С» санатты жүргізуші куәлігінің болуы және автокөлік жүргізе білуі қажет, Қарулы күштері қата рында қызмет өткеруі, жасы 25-тен аспауы, бойы 175 см кем болмауы тиіс. 4. Орал қаласы ІІБ жанындағы жол-патрульдік полициясы батальо нының полицей-кинологі (С-SV-12 санатты, 1 бірлік) Функциялық міндеттері: қызмет тік иттермен жұмыстанады, қоғамдық тәртіп пен қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге, қылмысқа қарсы күресуге қатысады. Байқауға қатысушыларға қойы латын талаптар: орта білім, Қазақстан Республикасының Заңдарын, мемле кеттік тілді, жол қозғалысы ережесін білуі, «А, В, С» санатты жүргізуші куә лігінің болуы және автокөлік жүргізе білуі қажет, Қарулы күштері қатарында қызмет өткеруі, жасы 25-тен аспауы, бойы 175 см кем болмауы тиіс. 5. Қаратөбе, Тасқала ауданының ішкі істер бөлімдерінің криминал дық полициясының жедел уәкілі (С-SVR-8 санатты, 1 бірліктен) Функциялық міндеттері: қоғамдық тәртіп пен қоғамдық қауіпсіздік ті қамтамасыз етуге, қылмысқа қарсы күресуге қатысады. Байқауға қатысушыларға қойы латын талаптар: жоғары білім (юриспруденция, құқық қорғау қызметі), Қа зақстан Республикасының Заңдарын, мемлекеттік тілді білу, Қарулы күштері қатарында қызмет өткеруі, жасы 35тен аспауы, бойы 175 см кем болмауы тиіс. 6. Тасқала ауданының ішкі істер бөлімінің анықтаушысы (С-SVR-8 санатты, 1 бірлік) Функциялық міндеттері: сотқа дейінгі материалдарды қарайды, қыл мыстық істерді тергейді. Байқауға қатысушыларға қойы

латын талаптар: жоғары білім (юриспруденция, құқық қорғау қызметі), Қа зақстан Республикасының Заңдарын, мемлекеттік тілді білу, Қарулы күштері қатарында қызмет өткеруі, жасы 35-тен аспауы, бойы 170 см кем болмауы тиіс. 7. Приурал полиция бөлімі көшіқон полициясы тобының инспекторы (С-SVR-8 санатты, 1 бірлік) Функциялық міндеттері: қоғам дық тәртіп пен қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге, көші-қон саласында қылмысқа қарсы күресуге қатысады. Байқауға қатысушыларға қойы латын талаптар: жоғары білім (юриспруденция, құқық қорғау қызметі, халықаралық құқық, халықаралық қатынастар, шетел филологиясы), Қазақ стан Республикасының Заңдарын, мемлекеттік тілді білу, Қарулы күштері қа тарында қызмет өткеруі, жасы 35-тен аспауы, бойы 170 см кем болмауы тиіс. 8. Сырым ауданының ішкі істер бөлімі әкімшілік практика тобының инспекторы (С- SVR-8 санатты, 1 бірлік) Функциялық міндеттері: қоғам дық тәртіп пен қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге, қылмысқа қарсы күресуге қатысады. Байқауға қатысушыларға қойы латын талаптар: жоғары білім (юриспруденция, құқық қорғау қызметі, жол қозғалысын ұйымдастыру), Қазақстан Республикасының Заңдарын, мемлекеттік тілді, жол қозғалысы ережесін білуі, «А, В, С» санатты жүргізуші куә лігінің болуы және автокөлік жүргізе білуі қажет, Қарулы күштері қатарында қызмет өткеруі, жасы 35-тен аспауы, бойы 170 см кем болмауы тиіс. 9. Ақжайық, Бөкей ордасы, Бөр лі, Зеленов, Жаңақала, Жәнібек, Сырым, Теректі ауданының ішкі істер бөлімдерінің және Ақжайық, Жал пақтал, Приурал, Тайпақ полиция бөлімінің учаскелік полиция инспек торының көмекшісі (С-SVR-8 санатты, 1 бірліктен) Функциялық міндеттері: қоғам дық тәртіп пен қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге, қылмысқа қарсы күресуге қатысады. Байқауға қатысушыларға қойы латын талаптар: жоғары білім, арнау лы орта біліммен де жіберіледі (юриспруденция, құқық қорғау қызметі), Қазақстан Республикасының Заңдарын, мемлекеттік тілді білу, Қарулы күштері қатарында қызмет өткеруі, жасы 35-тен аспауы, бойы 170 см кем болмауы тиіс. 10. Бөрлі ауданының ішкі істер бөлімінің тергеушісі (С-SVR-8 санатты, 1 бірліктен) Функциялық міндеттері: сотқа дейінгі материалдарды қарайды, қыл мыстық істерді тергейді. Байқауға қатысушыларға қойы латын талаптар: жоғары білім (юриспруденция, құқық қорғау қызметі), Қа зақстан Республикасының Заңдарын, мемлекеттік тілді білу, Қарулы күштері қатарында қызмет өткеруі, жасы 35тен аспауы, бойы 170 см кем болмауы тиіс. 11. Бөрлі ауданының ішкі істер бөлімі кадр жұмысы тобының инспектор-психологі (С-SVR-8 санатты, 1 бірлік) Функциялық міндеттері: ішкі істер органдарының қызметкерлеріне психологиялық кеңес беруді жүзеге асырады. Байқауға қатысушыларға қойылатын талаптар: жоғары психология лық білімі, 3 жылдан кем емес қызмет өтілі, Қазақстан Республикасының Заң дарын, мемлекеттік тілді білуі қажет, жасы 35-тен аспауы, бойы 170 см кем болмауы тиіс. 12. Бөрлі ауданының ішкі істер бөлімінің кәмелетке толмағандар ісі жөніндегі учаскелік полиция инспекторы (С-SVR-8 санатты, 1 бірлік) Функциялық міндеттері: қоғам дық тәртіп пен қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге, қылмысқа қарсы күресуге, жасөспірімдер арасындағы құқықбұзушылықтың алдын алуға қа тысады. Байқауға қатысушыларға қойы

латын талаптар: жоғары білім (юриспруденция, құқық қорғау қызметі, қазақ тілі және әдебиеті, шетел фило логиясы), Қазақстан Республикасының Заңдарын, мемлекеттік тілді білу, Қарулы күштері қатарында қызмет өт керуі, жасы 35-тен аспауы, бойы 170 см кем болмауы тиіс. 13. Бөрлі ауданының ішкі істер бөлімінің жол-патрульдік полициясы взводының полицейі (С-SV-12 санатты, 1 бірлік) Функциялық міндеттері: қоғам дық тәртіп пен қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге, қылмысқа қарсы күресуге қатысады. Байқауға қатысушыларға қойы латын талаптар: орта білім, Қазақстан Республикасының Заңдарын, мемле кеттік тілді, жол қозғалысы ережесін білуі, «А, В, С» санатты жүргізуші куә лігінің болуы және автокөлік жүргізе білуі қажет, Қарулы күштері қатарында қызмет өткеруі, жасы 25-тен аспауы, бойы 175 см кем болмауы тиіс. 14. Теректі, Шыңғырлау ауданы ның ішкі істер бөлімдерінің және Шаған қалалық полиция бөлімше сінің полицей-жүргізушісі (С-SV-12 санатты, 1 бірліктен) Функциялық міндеттері: қоғам дық тәртіп пен қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге, қылмысқа қарсы күресуге қатысады. Байқауға қатысушыларға қойы латын талаптар: орта білім, Қазақстан Республикасының Заңдарын, мемле кеттік тілді, жол қозғалысы ережесін білуі, «А, В, С» санатты жүргізуші куә лігінің болуы және автокөлік жүргізе білуі қажет, Қарулы күштері қатарында қызмет өткеруі, жасы 25-тен аспауы, бойы 170 см кем болмауы тиіс. 15. ІІД автошаруашылығының полицей-жүргізушісі (С-SV-12 санатты, 1 бірлік) Функциялық міндеттері: қоғам дық тәртіп пен қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге, қылмысқа қарсы күресуге қатысады. Байқауға қатысушыларға қойы латын талаптар: орта білім, Қазақстан Республикасының Заңдарын, мемле кеттік тілді, жол қозғалысы ережесін білуі, «А, В, С» санатты жүргізуші куә лігінің болуы және автокөлік жүргізе білуі қажет, Қарулы күштері қатарында қызмет өткеруі, жасы 25-тен аспауы, бойы 170 см кем болмауы тиіс. Үміткерлер Батыс Қазақстан облысы ІІД-де Қазақстан Республикасы Конституциясы, Қазақстан Республи касының «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы», «Құқық қорғау қызметі туралы», «Ішкі істер органдары туралы» Заңдары, Қазақстан Республикасы ІІО қызметкерлерінің ар-намыс Кодексі бойынша тестілеуден өте ді және Қазақстан Республикасы ІІМ бұйрығына сәйкес дене шынықтыру дайындығы бойынша нормативтер тапсырады. Конкурсқа қатысуға үміткерлер хабарландыру шыққан күннен бастап 15 жұмыс күн ішінде ІІД кадр жұмысы басқармасына келіп төмендегі құжаттарды тапсырулары қажет: 1) білімі туралы құжаттардың кө шірмесі, (нотариалдық тәртіппен куә ландырылған); 2) еңбек кітапшасының көшірмесі, (нотариалдық тәртіппен куәланды рылған); 3) әскери билет немесе шақыру учаскесіне тіркелгені туралы куәлігі (нотариалдық тәртіппен куәланды рылған); 4) соңғы жұмыс орнынан (оқудан) және әскери бөлімнен мінездемесі; 5) өлшемі 3х4 төрт фотосурет; 6) Қазақстан Республикасының азаматы жеке куәлігінің көшірмесі, (нотариалдық тәртіппен куәланды рылған); 7) Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасы құқықтық статистика және арнайы есеп жөніндегі комитетінің анықтамасы, сотталмағандығы жөнін де; 8) құжат тігілетін мұқаба – 1 дана.

бұқара Бейсенбі, 6 наурыз 2014 жыл

oral_oniri@inbox.ru

Округте оңды істер де, Теректі ауданының Ново павлов ауылында төрт түлік атаулы жыл санап көбейіп келеді. Мұндағы 189 үйдің 154-і мал ұстайды. Облыс орталығына қатынап, мал өнімдерімен күнелтісін айырып отырған еңбекқор отбасылар баршылық.

түйткіл де бар

Гүлбаршын ӘЖІГЕРЕЕВА, «Орал өңірі» Олар негізінен сүт өнімдерінің сұранысқа ие екенін айтады. Алайда ауылдағылар бейнетпен өсірген ірі қара мен қой етінің нарықтағы бағасының төмендеуі не алаңдаулы. Қазір бір өзі бір округті құрайтын ауылда мал қыстағы қалыпты өтуде. Тұрғын дар шөптің тіркеме арбасын 25-30 мың теңгеден сатып алып, қысқы маусымға толық дайындықпен кірген. Жергілікті шаруа қожа лықтары өз жұмысшыларына пішенді 20 мың теңгеден арзандатып берген. Округте «Құмақсай» шаруа қожалығы 49 ірі қара, «С.А.Мадиев» шаруашылығы 156 ірі қара, ал тұрғындар 770 ірі қара өсіруде. Бұдан басқа үй құстарын өсіруге де бетбұрыс бар. Тұрмыс қа қолайлы, қалаға жақын, даму келешегі жарқын ауылда бос тұр ған үй жоқ, байырғы тұрғындар қалаға қарай қозғала қоймаған. Өкініштісі, жастардың басым көп шілігі қалаға оқуға кетеді, содан кейін ауылға қайтып келетіндері аз. Жазға салым науқандық жұ мыстар қызған кезде, техниканы жүргізетін жұмыс қолы тапшы бо-

Жексенбілік күндердің бірі еді. Әдетімше азықтүлік алмақ болып базарға бардым. Кісі көп екен.

Кәсіпкер Виктор Нагурный өзінің жылыжайында луы да сондықтан деседі ауылдағы кәсіпкерлер. «Жұмыспен қамту - 2020» бағ дарламасы шеңберінде ауыл тұрғыны Виктор Нагурный туматуыстарының басын қосып, «Фер мер-Новопавловка» несие се ріктестігін құрған. Олар жылқы, қой және құс өсіру, жылыжай салу бағытындағы 6 жобаны іске асыруға жеңілдікпен несие алды. Виктор Нагурныйдың өзі алған 2 млн. теңгесіне үйі жанынан аума ғы 175 шаршы метр болатын ша ғын жылыжай салып алды. Өткен жылы көктемде іске қосылған жылыжайдың өніміне Оралда сұ раныс жоғары көрінеді. Қазіргі уақытта жылыжайда тамшылата суару қондырғысы орнатылуда. Кәсіпкер биыл да өнім өнікті болса, екінші жылыжайды тұрғызу ды жоспарлап отырғанын айтты.

В.Нагурныйдың серіктестері несиелік қаржыға мал сатып алып, өсіруде. Ауыл тұрғындарын негізінен жұмыспен қамтып отырған жеке шаруашылықтың басшысы Сәлім бай Мәдиев өз қаржысына асыл тұқымды 3 бұқа, 10 қашар сатып алып, етті мал өсіруге ден қойған. Шаруасы күйлі кәсіпкер түрлі деңгейдегі басылымдардың ауыл ға бір аптаға немесе 10 күнге ке шігіп келетініне ренішін білдірді. - Мемлекеттік саясатты халыққа жеткізетін басылымдарды тарату мәселесіне мемлекет тарапынан жіті көңіл бөлініп, әр ауылда пош ташы болғанын қалаймыз. Бүгінде отандық өндірісшілерді қолдау мақсатында қазақстандық және ресейлік ауыл шаруашылығы техникасы құнының белгілі бір пайызын өтеу жайы қарастырылуда.

Техникаға да демеуқаржы берілгенде, мемлекеттік саясатты насихаттайтын газеттердің таралымына да демеуқаржы бөлу керек деп есептеймін. Әйтпесе, кешігіп жететін, ақпараты ескірген басылымдарды кім оқиды? – деді Теректі аудандық мәслихатының депутаты, кәсіпкер С.Мәдиев. Бұл мәселеге қатысты Новопавлов пошта бөлімшесінің пошта қызметкері Мәрзия Тікешевадан сұрағанымызда, ол қазір пошташыларды қысқарту жүріп жат қанын, басылымдардың кешігуін тікелей тасымалдың болмауымен байланыстырды. Новопавловтықтар көгілдір отынның қызығын көріп отыр. Тек ауыз су жоқ, ауыз суға құдық суы пайдаланылады. Құдықтардың 60%-ы тұщы. Шамасы барлар суды қаладан тасып ішеді.

«Мейірім жәшігі» (болған оқиға)

Сапырылысқан адамдардың

Жұрттың ендігі үміті «Ақбұлақ» бағдарламасында. Округте өткен жылы ветпункт салынып, іске қосылды. Жылу өткізілген пунктте ветстанса арқылы екі маман жұмыс істейді. Эпизоотиялық жағдай тұрақты. 2013 жылы округ әкімдігі, ауылдық кітапхана орналасқан ғимарат және клуб үйі күрделі жөндеуден өтіп, жарқырап тұр. ФАП ғимараты ағымдағы жөндеуден өткен. Ста дион салынып, жаңа жыл қарса ңында пайдалануға берілгенде, ауылдағылар қуанып қалысты. Алайда ауылдың 11 жылдық аралас тілді мектеп ғимараты күрделі жөндеуді қажет етеді. Оған биыл қаражат қарастырылады деп кү тілуде. Мектеп жанынан шағын орталық ашылған. Ауылдағыларды қинайтыны – жолдың нашарлығы. Күре жолға жетудің азабы мол. Новопавлов ауылдық округ әкімдігі аппаратының бас маманы Сафа Есемәлиевтің айтуынша, Новопавлов түбінде газтурбиналық станса салынатын болса, жоспар бойынша жол жөндеуден өтуі тиіс. Станса құрылысы биыл бас талады деп күтілуде. Сонда ауылдың тірлігі ажарлана түсері кәміл.

салдым. Мен сияқты қанша адам сол жәшікке ақшаны айтпағанда, пейілін, ниетін, жүрегін салды. Қас қағым сәтте әлгінде ғана өзім риза болған “Мейірім жәшігі” “Сасық қулық жәшігіне” айналып, жан дүниемді құлазытып жіберді.

арасынан “Помогите боль ному ребенку” деп қолына жазып алған жәшік ұстаған егде әйел көзіме шалынды. Жүзі жабырқау, қабағы салыңқы әйел “Маған біреу көмектесер ме екен?” - дегендей айналасына жаутаңдай қарайды.

Гүлжамал ЖОЛДЫҒАЛИ, «Орал өңірі»

Ол кісі тұрған жерге қарамақарсы орналасқан банкоматқа барып ақша алмақ болдым. Төртбес кісі кезекте тұр екен. Мен де жақындап кезек алдым. Екі көзім әлгі әйелде. Әлдеқайда асығып, ағылып жатқан адамдардың бірен-

сараны ғана ақша салуда. Өтіп бара жатқан адамдардың арасынан сұр пальто киген өзі құралпы әйел келіп, құшақтап бетінен сүйіп жатыр. Ақша сұрап тұрған әйел әлгі танысын көптен көрмеген шығар, айналасындағыларға ес тірте айғайлап сөйлеп, жылап, бар мұңын айтып жатыр. Қайғысы қабырғасына қатты батқан болса керек, күрсінгенде көкірегі қарс айырылады. Осы сәтте ақша сұрап, жылап тұрған әйелді аяп кетті ме, әрлі-берлі ағылған адамдар бірінен соң бірі жәшікке ақша сала бастады. Тіпті шағын төрт-бес адамнан тұратын кезек те жиналып қалды. Адамдар келіп бірінен соң бірі ақша салып жатқан сол жәшік “Мейірім жәшігіндей”. Жап-жас өзіміздің қаракөз бір-екі жігіт: “Не плачьте, все будет хорошо” - деп арқасынан қағып, ақшаларын салды. Алғысын жаудырған әлгі әйел танысына да әңгімесін айтып, жылап, арасында күліп үлгеріп

жатыр. Көптің бірі болып мен де “Мейірім жәшігіне” барымды салдым. Алғысын жаудырған егде әйел қолын жүрегіне қойып, маған денсаулық, бақыт тіледі. «Сенің де балаларың бар шығар, олар ауырмасын, дені сау болсын» деп ағынан жарылды... Базарда жұмыстарыммен ай налып, біраз жүріп қалдым. Аял дамаға келіп, өз автобусымды күтіп тұрғанмын. Алдағы авто бустардың біріне адамдар таласып мініп жатыр. Менің назарымды сылқылдап күлген күлкі аударды. Күліп тұрған ертеңгілік ақша сұрап, жылап тұрған әйел екен. “Ты молодец!” деп сұр пальтолы құрбысының арқасынан қағып қояды. Жағасы жайлауда, тым бақытты. Манағы көгеріп тұрған ернін қып-қызыл қылып бояп алыпты. Адамдардың соңын ала бере екеуі артынып-тартынып, заттарын әрең көтеріп, автобусқа мініп барады.

Жарты күннің ішінде көз ал дымда өткен әлгіндей көрініс тердің куәсі болған мен не жыларымды, не күлерімді білмедім. Бар білерім, шын жүрегіммен әлгі жәшікке мейірімімді

Ме жә йірім шіг і

хат-хабар oral_oniri@inbox.ru

Бейсенбі, 6 наурыз 2014 жыл

Тұрғындардың су тасқыны кезіндегі іс-әрекеті бойынша жаднама Су басу қаупі туралы алдын ала хабарланғанда:

Теледидар, радионы қосып, хабарламаны тыңдаңыз

Су, газ, Герметикалық электрді өшіріңіз, ыдысқа пешті сөндіріңіз азық-түлік пен су қорын әзірлеңіз

Төменгі қабаттардың терезелерін, есіктерін бекітіңіз (қағып қойыңыз)

ӨЗ-ӨЗІН КӨШІРУ УАҚЫТЫНДА:

Су деңгейі сіз орналасқан жерге дейін келсе, көшіңіз

Қолда бар құралдардан сал құрыңыз

Тез арада жақын маңдағы жоғары жерге шығыңыз

ҚАЙЫҚ НЕМЕСЕ ТАҒЫ ДА БАСҚА ЖҮЗУ ҚҰРАЛЫ БОЛСА:

Суда қалған адамдарға жедел көмек көрсетіңіз

Балалар, әйелдер, қариялар мен ауру адамдарды шығарыңыз

СУДА ҚАЛҒАН ЖАҒДАЙДА:

Көшіру үшін жүзу құралыңызды беріңіз

СУ КЕТКЕННЕН КЕЙІН Су деңгейі түскеннен кейін:

Жеке құжаттарыңызды, алғашқы қажет заттарыңызды өзіңізбен бірге алыңыз

Құнды заттарды жоғарғы қабаттарға шығарыңыз

КЕНЕТ СУ ТАСҚЫНЫНДА:

Ұшты, өткір заттарды өзіңізден әрі итеріңіз

0 10 15 20 25 30 Ең жақын қауіпсіз жерге көшіңіз

Су қайтқанша сол жерде болыңыз

Дабыл беріп тұрыңыз: күндіз – ақ немесе түрлі-түсті орамалмен, түнде – қол шамымен;

Жүзіп жүрген заттардан сал жасауға және соған шығуға тырысыңыз

СУДА ҚАЛҒАН КЕЗДЕ АДАМ АҒЗАСЫНЫҢ ФИЗИОЛОГИЯЛЫҚ ӨЗГЕРІСІ Судың температурасы, град.С

Көмек келгенге дейін:

Су бетінде қалқып жүрген құралдарға жабысыңыз

Қиын-қыстау кезең уақыты, сағ. Есінен тану 0,25 0,5-1,0 2,0-4,0 3,0-7,0 12,0 70,0

Өлімнің басталуы 0,25-7,0 1,0-2,0 6,0-8,0 72,0-75,0

Шұғыл әрекет ету телефоны - 112

Суда қалған азық-түлікті пайдаланбаңыз

Үзілген немесе салбырап тұрған электр сымдарынан сақ болыңыз

Санитарлық тексеруден өткізілмеген суды пайдаланбаңыз

Тұрғын үйге кіргенде:

Желдету үшін есік-терезені ашыңыз

Түгел желдеткенше ашық отынды пайдаланбаңыз

Электр желісін тексермес бұрын жарық пен электр құралдарын қоспаңыз

Орал қалалық төтенше жағдайлар басқармасы, азаматтық қорғаныс және төтенше жағдайлар бөлімі

«Б» корпусындағы бос әкімшілік мемлекеттік лауазымдарға орналасуға конкурс жарияланады Орал қаласының құрылыс бөлімі: 090000, Орал қала сы Достық даңғылы, 182/1-үй, 1-қабат, 11-бөлме, анықтама үшін телефондар: 8-(7112) 504254, факс: 8-(7112) 503459, электрондық мекенжайы: oks.uralsk00@mail. ru бос мемлекеттік әкімшілік лауазымдарға орналасуға конкурс жариялайды. 1. Орал қаласының құрылыс бөлімінің өндірістік-техникалық секторының бас маманы, E-R-4 санаты, лауазымдық жалақысы қызмет өткерген жылдарына байланысты 56 375 теңгеден 76 235 теңгеге дейін. Функционалдық міндеттері: Ұзақ мерзімді, орта мерзімді жобаларды және ағым дағы күрделі құрылыстың жоспарларын дайындау, күрделі құрылыс және өндірістік нысандарды қайта құра лымдау жоспарларын орындау, орындалған жұмыстар дың сапасы мен мерзіміне техникалық қадағалауды жү зеге асыру, күрделі құрылыс нысандарының жұмысын мерзімінде іске қосуды бақылау, жобалау ұйымдармен, бас мердігерлермен шарттарды жасауға қатысу. Тапсырысшы тарапынан құрылыс-монтаждау жұмыстарының өндірісіне техникалық қадағалауды орындау. Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: Мамандық бойынша жоғары білім, мемлекеттік қызмет өтілі бір жылдан кем емес немесе осы санаттағы нақты лауазымның функционалдық бағытына сәйкес облыстарда екі жылдан кем емес жұмыс өтілі бар болған жағдайда ортадан кейінгі білімі барларға рұқсат етіледі: техникалық ғылымдар және технологиялар (мұнай-газ ісі, жылу энергетикасы, электр энергетикасы, құрылыс, құрылыс материалдарын, бұйымдарын және конструк-

цияларын өндіру, көлік құрылысы), ауыл шаруашылығы ғылымдары (су ресурстары және суды қолдану). Қазақстан Республикасы заңнамасын тестілеу бағдарламасына сәй кес нормативтік-құқықтық актілерді білу, мемлекеттік тілді білу, компьютерде жұмыс істей білу. Осы санаттағы лауазымдар бойынша функционалдық міндеттерді орындау үшін қажетті басқа да міндетті білімдер. 2. Орал қаласының құрылыс бөлімінің есеп-қаржы секторының бас маманы, (негізгі қызметкердің бала күту демалысы уақытына), E-R-4 санаты, лауа зымдық жалақысы қызмет өткерген жылдарына байланысты 56 375 теңгеден 76 235 теңгеге дейін. Функционалдық міндеттері: Тиісті кезеңге төлемдер мен міндеттемелер бойынша қаржыландыру жоспарларын жасау. Бөлімнің төлем дері мен міндеттемелері бойынша қаржыландыру жоспарларын өзгертуге өтінімдерді дайындау. Төленуге арналған есепшоттарды тіркеу журналын жүргізу. Есепқаржы секторының қаржылық және өзге де құжаттары бойынша іс жүргізумен айналысу. Активтер, құндылығы аз және тез тозатын заттар мен басқа да материалдық құндылықтар сақталатын және пайдаланылатын жерлерде олардың бүтін сақталуына түгендеу жүргізу барысында көмек көрсету. Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар: Мамандық бойынша жоғары білім, мемлекеттік қыз мет өтілі бір жылдан кем емес немесе осы санаттағы нақты лауазымның функционалдық бағытына сәйкес облыстарда екі жылдан кем емес жұмыс өтілі бар болған жағдайда ортадан кейінгі білімі барларға рұқсат

етіледі: әлеуметтік ғылымдар және бизнес (экономика, менеджмент, есеп және аудит, қаржы, мемлекеттік және жергілікті басқару, маркетинг). Қазақстан Республикасы заңнамасын тестілеу бағдарламасына сәйкес нормативтік-құқықтық актілерді білу, мемлекеттік тілді білу, компьютерде жұмыс істей білу. Осы санаттағы лауазымдар бойынша функционалдық міндеттерді орындау үшін қажетті басқа да міндетті білімдер. Конкурсқа қатысу үшін қажетті құжаттар: - өкілетті орган белгілеген нысандағы өтiніш; - 3х4 үлгідегі суретпен өкілетті орган белгілеген ны сандағы толтырылған сауалнама; - бiлiмi туралы құжаттардың нотариалдық куәлан дырылған көшiрмелерi немесе өзге де заңдарда белгіленген тәртіппен куәландырылған көшірмелері/мемлекеттік қызметшілер тапсыратын құжаттарды олар жұмыс істейтін мемлекеттік органдардың кадр қызметі куәландыра алады/, шетелдік оқу орындарын бітірген білімі туралы құжаттарды нострификациялау қажет; - еңбек қызметiн растайтын құжаттың нотариалдық куәландырылған көшiрмесі немесе өзге де заңдарда белгіленген тәртіппен куәландырылған көшірмелері/ мемлекеттік қызметшілер тапсыратын құжаттарды олар жұмыс істейтін мемлекеттік органдардың кадр қызметі куәландыра алады/; - Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министр лiгiнiң 2010 жылғы 23 қарашадағы №907 бұйрығымен бекiтiлген (Қазақстан Республикасының Нормативтiк-құқық тық актiлердiң тiзiлiмiнде 2010 жылы 21 желтоқсанда №6697 болып тiркелген) нысандағы денсаулығы туралы анықтама;

- Қазақстан Республикасы азаматының жеке куәлiгiнiң көшiрмесi; - құжаттарды тапсыру сәтiнде уәкiлеттi органмен белгiленген шектi мәннен төмен емес нәтижемен тестiлеуден өткенi туралы қолданыстағы сертификат. Құжаттарды қабылдау мерзімі конкурс өткізу туралы хабарландыру соңғы жарияланған күнінен бастап 10 жұмыс күнінің ішінде көрсетілген мекенжай бойынша сәйкесті мемлекеттік органға тапсырылуы тиіс. Конкурс комиссиясының қарауына құжаттарды қабылдау мерзімінде азаматтардың өздері әкеліп берген, поштамен немесе элек трондық мекенжайына жіберілген (қоса тіркелген құ жаттардың тізбесі көрсетілген құжат тігілетін папкада орналастырылған) құжаттары қабылданады. Құжаттардың толық емес пакетін ұсыну конкурс ко миссиясының оларды қараудан бас тартуы үшін негіз болып табылады. Конкурсқа қатысу үшін құжаттарды элек трондық пошта арқылы берген азаматтар құжаттардың түпнұсқасын әңгімелесу басталғанға дейін бір жұмыс күн бұрын кешіктірілмей береді. Осы құжаттардың түпнұсқасы берілмеген жағдайда тұлға әңгімелесуден өтуге жіберілмейді. Әңгімелесуге жіберілген кандидаттар оны кандидаттарды әңгімелесуге жіберу туралы хабардар ету күнінен бастап бес күн ішінде конкурс жариялаған «Орал қаласының құрылыс бөлімі» ММ-да өтеді. Аталмыш лауазымдарға орналасатын үміткерлер үшін көтермеақы шығындары, тұрғын үй және жеңілдіктер берілмейді. Конкурстық комиссия отырысына байқаушылар мен сарапшылар қатыса алады.

ТЕЛЕЖОСЫҚ Бейсенбі, 6 наурыз 2014 жыл

oral_oniri@inbox.ru

ДҮЙСЕНБІ, 10 наурыз ҚАЗАҚСТАН

6.00 «ТАҢШОЛПАН». 8.30 «Апта. Kz» 9.35 «Айтуға оңай...» 10.20 «Арнайы репортаж» 10.40 «Аналар - асыл жандар». Мерекелік бағдарлама 12.15 «Дауа» 12.50 «Ақсауыт». 13.25 Мультфильм. 13.35 «Зерде» 14.05 «ӘЙЕЛ БАҚЫТЫ». Ток-шоу. Тікелей эфир 15.10 «КЕЛІН». 16.00 «Менің Қазақстаным» 16.30, 19.30, 22.40, 1.30 ЖАҢАЛЫҚТАР 16.50 «Экономикалық интеграция - бәсекелестіктен ортақ мүддеге!». Арнайы репортаж. 1-бөлім 17.05 Қазақстан эстрада жұлдыздарының қатысуымен концерт 18.00 «ЗАҢ ЖӘНЕ БІЗ». Тікелей эфир 18.30 «Олимп шыңы». 20.05 «АЙТУҒА ОҢАЙ...» 20.50 «СЫРҒАЛЫМ». 21.40 «Экономикалық интеграция бәсекелестіктен ортақ мүддеге!». Арнайы репортаж. 2-бөлім

22.10 «ТҮНГІ СТУДИЯДА Нұрлан Қоянбаев» 23.10 «SPORT.KZ» 23.30 «Келін». 808, 809-бөлімдері 0.15 «Түнгі студияда Нұрлан Қоянбаев» 0.45 «Көкпар» Ұлттық ойын 2.05 «Дауа»

Қазақстан-Орал

06.55 Аңдатпа 07.00 «АРАЙЛЫ АҚЖАЙЫҚ» таңғы сазды ақпараттық бағдарлама. 07.25 «Телемаркет», жарнама 07.30 “Шырқайды Жайық” 08.00 «АРАЙЛЫ АҚЖАЙЫҚ» таңғы сазды ақпараттық бағдарлама. 08.30 “Болашақ”. Телехикая. 09.15 «Свое дело» 09.35 “Сыр толғау” 10.00 “Темірқазық” 10.20 “Балапаннан” базарлық 11.20 “БАЛА КҮТУШІ”. Телехикая. 11.50 “Женские мечты о дальних странах”. Телехикая. 12.40 “Сағындырған әндер-ай” 13.55 «Телемаркет», жарнама, аңдатпа 14.00 17.55 Үзіліс 17.55 Аңдатпа 18.00 “Мен сыйға тартқан орамал”. Р.Әлқожаның шығармашылық кеші

19.25 «Телемаркет», жарнама 19.30 “МӘЛІМ ДЕ БЕЙМӘЛІМ ҚАЗАҚСТАН”. Батыс Қазақстан облысы 20.00 “ЖАЙЫҚ ЖАУҺАРЛАРЫ” 20.30 “ТОПЖАРҒАН” 20.50 «Телемаркет», жарнама 21.00 “ЖЫЛ ӘНІ 2013”. Қазақ эстрадасы жұлдыздарының концерті 22.30 «Телемаркет», жарнама 22.35 “Болашақ”. Телехикая. 27-бөлім 23.20 “ЖЕНСКИЕ МЕЧТЫ О ДАЛЬНИХ СТРАНАХ”. Телехикая. 5-бөлім 00.05 “Ежелгі ғылыми жаңалықтар”. Деректі сериал. 4-бөлім 01.00 Аңдатпа

ХАБАР

06.00 «Жаңа күн». 08.00 Ақпарат арнасы – Жетi күн. Сараптау бағдарламасы. 9.00 Информационный канал - аналитическая программа Жетi күн 10.00 Кино. Изабель Карре «Ұялшақ ғашықтар» комедиясында. 11.15 «Анашым». Теленовелла 12.00, 16.00, 19.00, 23.20 Жаңалықтар 12.15 «Есть только миг» Александр Зацепин» Д/фильм. 12.40 «Анашым». Теленовелла 14.00, 17.00, 20.00, 23.50 Новости

14.10 Кино. Кира Найтли, Стив Карелл в комедии «Ищу друга на конец света» 16.15 Бармысың, бауырым? 17.15 «Оралу». Телехикая. 18.10 «Біз». Ток-шоу. 19.30 «Бюро расследований». 20.30 Премьера! «Сулейман Великолепный». 4 сезон. 21.10 Кино.Дженифер Энистон «Достанда да қымбат» мелодрамасында. 22.50 Тотальный футбол 00.20-02.10 Кино. Джерард Батлер в триллере «Законопослушный гражданин»

ЕЛ АРНА

7.30 “Оян.KZ”. 8.25 “Гарфилд шоуы”. 9.25 “Ең қауіпті алпыс жыртқыш”. 10.00 Кино. Ванесса Уильямс, Чайянне “Кел билейік!” 12.00 “Астыртын әрекет: Қылмыс пен тергеу”. 12.30 “Жар@йсың”. 13.00 “Бажалар”. 14.20 “Білгенге маржан”. 15.00 Марат Башаров в драме “Индус”. 15.50 “Бакуган: Жанкешті жауынгерлер”. 16.50 “Денсаулық А-дан Я-ға дейін”. 17.00 “Ән арна”. 18.00 “Жар@йсың”.

18.30 “Шіркін-Life” реалити-шоуы. 19.20 “Әйелдер әлемі”. Арулар жайлы бір үзік сыр. 20.00 “Аймақтар аламаны” 1 республикалық телебайқауы. 21.20 Кино. “Почему мужчины никогда не слушают, а женщины не умеют парковаться”. 23.05 “Ұзақ жол”.

ЕУРАЗИЯ

5.00 Фильм «ТРЕВОЖНЫЙ ОТПУСК АДВОКАТА ЛАРИНОЙ» (каз.) 6.35 «КОНТРОЛЬНАЯ ЗАКУПКА» (каз.) 7.10 «П@УТINA+» 8.00 Новости 8.10 Александр Михайлов, Людмила Гурченко в комедии «ЛЮБОВЬ И ГОЛУБИ» 10.05 «СВАДЕБНЫЙ ПЕРЕПОЛОХ» 11.00 «В НАШЕ ВРЕМЯ» (каз.) 11.55 «ИГРЫ РАЗУМА». (каз.) 12.55 «КОМПЛЕКС ЛЮБОВНИЦЫ» (каз.) 13.50 Премьера. «БОЛЬШАЯ РАЗНИЦА ТВ» 15.45 Карина Андоленко, Владимир Жеребцов, Артём Семакин, Мирослава Карпович в фильме «МОЙ ЛЮБИМЫЙ ГЕНИЙ» 20.00 «НОВОСТИ В 21:00» 20.28 ЖАҢАЛЫҚТАР 21.00 «П@УТINA+» 22.00 «ДУ ҚОЛ ШОКОЛАД» 23.00 Кино. Николь Кидман, Эван Мак Грегор в фильме «МУЛЕН РУЖ» 1.30 Комедия «КИТАЙСКАЯ БАБУШКА» (каз.)

СЕЙСЕНБІ, 11 наурыз ҚАЗАҚСТАН

6.00 «ТАҢШОЛПАН». 7.00, 8.30, 11.30, 16.30, 19.30, 22.40, 1.20 ЖАҢАЛЫҚТАР 8.45, 20.50 «Сырғалым». 9.40, 20.05 «Айтуға оңай...» 10.25 «Данышпан қарға». Мультхикая. 10.45 «Өнер шежіресі». 11.05 «Тіл - тәуелсіздік тірегі». Арнайы тележоба. 11.45 «Sport.kz» 12.10 «Алаң» ток-шоуы 13.00 «Еңбек түбі - береке» 13.05 «Зигби». Мультхикая. 13.30 «Білгіштер бекеті». 14.05 «ӘЙЕЛ БАҚЫТЫ». Ток-шоу. Тікелей эфир 15.10 «КЕЛІН». 16.00 «Ұлттық өнім». 16.25 «Еңбек түбі -береке» 16.50 «Еңселі Елорда» 17.05 «Ас мәзірі». 17.35 «Сыр-сұхбат» 18.10 «EXPO ЖОЛЫ» 18.30 «Олимп шыңы». 21.40 «Шетелдегі қазақ балалары». 22.10 «ТҮНГІ СТУДИЯДА Нұрлан Қоянбаев» 23.10 «EXPO жолы» 23.30 «Келін». 0.15 «Түнгі студияда Нұрлан Қоянбаев» 0.45 «Ұлттық өнім». 1.10 «Еңселі Елорда» 1.55 «Ас мәзірі».

ОРАЛ

16.50 «Топжарған» 17.15 “Темірқазық” 17.35 «Мәңгілік ел»

Қазақстан-Орал

06.55 Аңдатпа 07.00 “Арнада әсем әуен” 07.30 «АРАЙЛЫ АҚЖАЙЫҚ» таңғы сазды ақпараттық бағдарлама. 07.55 «Телемаркет», жарнама 08.00 “МӘЛІМ ДЕ БЕЙМӘЛІМ ҚАЗАҚСТАН”. Шығыс Қазақстан облысы 08.30 «АРАЙЛЫ АҚЖАЙЫҚ» таңғы сазды ақпараттық бағдарлама. 09.00 “Болашақ”. Телехикая. 09.45 “Бәрекелді” 10.05 «Арнайы репортаж» 10.25 “Замансөз” 11.00 “Әдемі Ай” 11.30 “БАЛА КҮТУШІ”. Телехикая. 12.00 Қазталов ауданының әкімі Нұрлан Бекқайырдың қатысуымен тікелей эфирдегі баспасөз мәслихаты 12.45 “Женские мечты о дальних странах”. Телехикая. 13.30 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары 13.45 Новости «АҚЖАЙЫҚ» 13.55 «Телемаркет», жарнама, аңдатпа 14.00 17.55 Үзіліс 17.55 Аңдатпа 18.00 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары . Тікелей эфир 18.15 «Телемаркет», жарнама 18.20 “Сүңгуірлер тобы”. Деректі сериал.

19.00 Новости «АҚЖАЙЫҚ» . Тікелей эфир 19.20 Қазталов ауданының әкімі Нұрлан Бекқайырдың қатысуымен баспасөз мәслихаты 20.05 “ЕХРО 2017” 20.20 “АТАМЕКЕН” 20.40 “БУДЬТЕ ЗДОРОВЫ” 21.00 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары 21.25 «Телемаркет», жарнама 21.30 Новости «АҚЖАЙЫҚ» 22.00 “Болашақ”. Телехикая. 22.45 «Телемаркет», жарнама 22.50 “ЖЕНСКИЕ МЕЧТЫ О ДАЛЬНИХ СТРАНАХ”. Телехикая. 6-бөлім 23.35 “Ғажайып мәдениет”. Деректі сериал. 00.00 «Ақжайық» жаңалықтары 00.30 Новости «Ақжайық» 01.00 Аңдатпа

ХАБАР

06.00 «Жаңа күн». 08.00, 10.00, 12.00, 16.00, 19.00, 23.20 Жаңалықтар 08.10 «Бюро расследований» 08.40 «Моя планета». Д/сериал 9.00, 14.00, 17.00, 20.00, 23.50 Новости 9.10, 18.10 «Біз». Ток-шоу. 10.10, 21.20 «След». 10.45, 20.30 Премьера! «Сулейман Великолепный». 4 сезон. 11.30 «Туған өлке». Танымал тұлғалардың туған жеріне саяхаты 12.15 Көзқарас 12.45 «Әр үйдің сыры басқа». Деректі драма. 13.15 «Айтұмар». Отбасылық бағдарлама.

14.10 Елена Радевич в мелодраме «На край света». 15.00 Премьера! «Семейные мелодрамы». Документальная драма. 15.50 «Подари детям жизнь». 16.15 «Морган Фриманмен бірге:кеңістік пен уақыт тылсымына бойлау». Д/с 17.15 «Оралу». Телехикая. 19.30 Арнайы хабар 22.00 Көзқарас. 22.30 «Жансарай». Әшірбек Сығай. 00.10 Журналы Бизнес Ауа райы Спорт Журналдар

ЕЛ АРНА

7.30 “Оян.KZ”. 8.25 “Гарфилд шоуы”. 9.25 “Ең қауіпті алпыс жыртқыш”. 10.00 “Ұзақ жол”. 11.00 Мультфильм. /каз./ 11.30 “Астыртын әрекет: Қылмыс пен тергеу”. 12.30 “Жар@йсың”. 13.00 “Бажалар”. 14.20 “Білгенге маржан”. 15.00 Марат Башаров в драме “Индус”. 15.50 “Бакуган: Жанкешті жауынгерлер”. 16.50 “Абайдың қара сөздері” 17.00 “Ән арна”. 18.00 “Жар@йсың”. 18.30 “Шіркін-Life” реалити-шоуы. 19.20 “Әйелдің бәрі әдемі”. Арулар жайлы бір үзік сыр. 20.00 “Аймақтар аламаны” 1 республикалық телебайқауы.

21.20 Кино. “Юнайтед. Мюнхенская трагедия”. 23.00 “Ұзақ жол”.

ЕУРАЗИЯ

5.00 «ҒАШЫК ЖҮРЕК» 5.50 ЖАҢАЛЫҚТАР 6.00 Телеканал «Доброе утро» 10.00 Новости 10.05 Анастасия Савосина, Екатерина Вуличенко, Алексей Кортнев в многосерийном фильме «БЫЛА ЛЮБОВЬ» 11.00 «ИСТИНА ГДЕ-ТО РЯДОМ» (каз.) 11.20 «КАРАОКЕ ТАКСИ» (каз.) 11.55 «ЖИТЬ ЗДОРОВО» (каз.) 13.00 «АЙНАЛАЙЫН» 13.35 «П@УТINA» 14.00 «НОВОСТИ ДНЕМ» 14.25 «ИСТИНА ГДЕ-ТО РЯДОМ» 14.45 «СУДЕБНЫЕ ИСТОРИИ» 15.45 «ДАВАЙ ПОЖЕНИМСЯ» 17.00 ЖАҢАЛЫҚТАР 17.30 «КАРАОКЕ ТАКСИ» (каз.) 18.05 «В НАШЕ ВРЕМЯ» (каз.) 19.00 ЖАҢАЛЫҚТАР 19.30 «П@УТINA» 20.00 «НОВОСТИ В 21:00» 20.30 «ПУСТЬ ГОВОРЯТ» 21.45 «ЛЕГАВЫЙ» 22.55 Премьера. «ДУРНАЯ КРОВЬ». 0.50 «НОВОСТИ» 1.20 «МАРУСЯ. ИСПЫТАНИЕ» (каз.) 2.10 «ЖИТЬ ЗДОРОВО» (каз.)

СәрСЕНБІ, 12 наурыз ҚАЗАҚСТАН

6.00 «ТАҢШОЛПАН». 7.00, 8.30, 11.30, 16.30, 19.30, 22.40, 1.35 ЖАҢАЛЫҚТАР 8.45, 20.50 «Сырғалым». 9.40, 20.05 «Айтуға оңай...» 10.25 «Данышпан қарға». Мультхикая. 10.45 «Өнер шежіресі». 11.05 «Орталық Азия. аймақтық және ұлттық қауіпсіздік». Арнайы тележоба. 11.45 «Ұлттық өнім» 12.05 «EXPO жолы» 12.25 «Заң және біз» 13.00 «Еңбек түбі - береке» 13.05 «Зигби». Мультхикая. 13.30 «Білгіштер бекеті». 14.05 «ӘЙЕЛ БАҚЫТЫ». Ток-шоу. Тікелей эфир 15.10 «КЕЛІН». 16.00 «Мың түрлі мамандық» 16.50 «ӨЗЕКЖАРДЫ» 17.10 «Еңбек түбі -береке» 17.15 «Толағай». Отбасылар сайысы. 18.05 «ҚЫЛМЫС ПЕН ЖАЗА». 18.30 «Әпке». 21.40 «Жаныңда жүр жақсы адам». Деректі фильм. 22.10 «ТҮНГІ СТУДИЯДА Нұрлан Қоянбаев» 23.15 «Өзекжарды» 23.30 «Келін». 0.15 «Түнгі студияда Нұрлан Қоянбаев» 0.45 «Сыр-сұхбат» 1.15 «Ұлттық өнім»

ОРАЛ

16.50 «Ақжайық» жаңалықтары 17.15 “Арнайы репортаж” 17.35 «Жандауа»

Қазақстан-Орал

06.55 Аңдатпа 07.00 «Ақжайық» жаңалықтары 07.30 «АРАЙЛЫ АҚЖАЙЫҚ» 07.55 «Телемаркет», жарнама 08.00 Новости «Акжайык» 08.30 «АРАЙЛЫ АҚЖАЙЫҚ» 09.00 “Болашақ”. Телехикая. 09.50 “Женские секреты” 10.25 “Жайық жауһарлары” 10.55 «Топжарған» 11.15 “Балапаннан” базарлық 12.15 “БАЛА КҮТУШІ”. Телехикая. 12.45 “Женские мечты о дальних странах”. Телехикая. 6-бөлім 13.30 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары 13.45 Новости «АҚЖАЙЫҚ» 14.00 17.55 Үзіліс 17.55 Аңдатпа 18.00 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары. Тікелей эфир 18.15 «Телемаркет», жарнама 18.30 “Сүңгуірлер тобы”. Деректі сериал. 19.00 Новости «АҚЖАЙЫҚ». Тікелей эфир 19.15 «Телемаркет», жарнама 19.20 “ВРЕМЯ ВАШЕГО ВОПРОСА”. Тікелей эфир 19.50 “Ежелгі ғылыми жаңалықтар”. Деректі сериал. 20.40 “ЖАСАМПАЗДЫҚ БЕЛЕСІ 2050” 21.00 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары 21.25 «Телемаркет», жарнама 21.30 Новости «АҚЖАЙЫҚ» 22.00 “Болашақ”. Телехикая. 22.50 “ЖЕНСКИЕ МЕЧТЫ О ДАЛЬНИХ СТРАНАХ”. Телехикая. 23.35 “Ғажайып мәдениет”. Деректі сериал. 00.00 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары 00.30 Новости «АҚЖАЙЫҚ» 01.00 Аңдатпа

ХАБАР

06.00 «Жаңа күн». 08.00, 10.00, 12.00, 16.00, 19.00, 23.10, 00.30 Жаңалықтар 08.10 Арнайы хабар 08.35 «Энергия будущего». 9.00, 14.00, 17.00, 20.00, 23.40 Новости 9.10, 18.10 «Біз». Ток-шоу. 10.10, 21.20 «След». 10.45, 20.30 Премьера! «Сулейман Великолепный». 4 сезон. 11.30 «Туған өлке». Танымал тұлғалардың туған жеріне саяхаты 12.15 Көзқарас 12.40 «Әр үйдің сыры басқа». Деректі драма. 13.15 «Айтұмар». Отбасылық бағдарлама. 14.10 Елена Радевич в мелодраме «На край света». 15.00 Премьера! «Семейные мелодрамы». Документальная драма. 15.50 «Подари детям жизнь». 16.15 «Морган Фриманмен бірге:кеңістік пен уақыт тылсымына бойлау». Д/с 17.15 «Оралу». Телехикая. 19.30 Жаңа қоғам 22.00 Көзқарас 22.30 Көзкөрген . 00.10 Журналдар

ЕЛ АРНА

15.00 Марат Башаров в драме “Индус”. 15.50 “Бакуган: Жанкешті жауынгерлер”. 16.50 “Денсаулық А-дан Я-ға дейін”. 17.00 “Ән арна”. 18.00 “Жар@йсың”. 18.30 “Шіркін-Life” реалити-шоуы. 19.20 “Ерлердің ісі бітер ме?” ток-шоуы. 20.00 “Аймақтар аламаны” 1 республикалық телебайқауы. 21.20 Кино. “Выходи за меня”. 22.50 “Ұзақ жол”.

ЕУРАЗИЯ

5.00 «ҒАШЫК ЖҮРЕК» 5.50 ЖАҢАЛЫҚТАР 6.00 Телеканал «Доброе утро» 10.00 Новости 10.05 «БЫЛА ЛЮБОВЬ» 11.00 «ИСТИНА ГДЕ-ТО РЯДОМ» (каз.)

11.20 «КАРАОКЕ ТАКСИ» (каз.) 11.55 «ЖИТЬ ЗДОРОВО» (каз.) 13.00 «АЙНАЛАЙЫН» 13.35 «П@УТINA» 14.00 «НОВОСТИ ДНЕМ» 14.25 «ИСТИНА ГДЕ-ТО РЯДОМ» 14.45 «СУДЕБНЫЕ ИСТОРИИ» 15.45 «ДАВАЙ ПОЖЕНИМСЯ» 17.00 ЖАҢАЛЫҚТАР 17.30 «В НАШЕ ВРЕМЯ» (каз.) 18.25 «КАРАОКЕ ТАКСИ» (каз.) 19.00 ЖАҢАЛЫҚТАР 19.30 «П@УТINA» 20.00 «НОВОСТИ В 21:00» 20.30 «ПУСТЬ ГОВОРЯТ» 21.45 «ЛЕГАВЫЙ» 22.55 Премьера. «ДУРНАЯ КРОВЬ». 0.50 «НОВОСТИ» 1.20 «МАРУСЯ. ИСПЫТАНИЕ» (каз.) 2.10 «ЖИТЬ ЗДОРОВО» (каз.)

Қазақстан Республикасы “Динамо” ДСҚ “Мамандандырылған оқу орталығы” ЖШС БҚО филиалы

Тележосық oral_oniri@inbox.ru

Бейсенбі, 6 наурыз 2014 жыл

бейСЕНБІ, 13 наурыз ҚАЗАҚСТАН

6.00 «ТАҢШОЛПАН». 7.00, 8.30, 11.30, 16.30, 19.30, 22.40, 1.35 ЖАҢАЛЫҚТАР 8.45, 20.50 «Сырғалым». 9.40, 20.05 «Айтуға оңай...» 10.25 «Данышпан қарға». Мультхикая. 10.45 «Өнер шежіресі». 11.05 «Менің Қазақстаным!». Арнайы тележоба. 11.45 «Агробизнес». 12.10 «Ұлттық өнім» 12.30 «Ұлт мақтанышы» Деректі фильм. 13.00 «Еңбек түбі - береке» 13.05 «Зигби». Мультхикая. 13.30 «Жүзден жүйрік» 14.05 «ӘЙЕЛ БАҚЫТЫ». Ток-шоу. Тікелей эфир 15.10 «КЕЛІН». 16.00 «Мың түрлі мамандық» 16.50 «Қылмыс пен жаза». 17.10 «EXPO жолы» 17.35 «Ұлт мақтанышы». Деректі фильм. 18.00 «ШЕТЕЛДЕГІ ҚАЗАҚ БАЛАЛАРЫ» 18.30 «Әпке». 21.40 «Жаныңда жүр жақсы адам». Деректі фильм. 22.10 «ТҮНГІ СТУДИЯДА Нұрлан Қоянбаев»

23.10 «Қылмыс пен жаза» 23.30 «Келін». 0.15 «Түнгі студияда Нұрлан Қоянбаев» 0.45 «Ұлттық өнім» 1.10 «EXPO жолы»

ОРАЛ

16.50 «Ақжайық» жаңалықтары 17.15 “Топжарған” 17.35 «Жайық жауһарлары»

Қазақстан-Орал

06.55 Аңдатпа 07.00 «Ақжайық» жаңалықтары 07.30 «АРАЙЛЫ АҚЖАЙЫҚ» таңғы сазды ақпараттық бағдарлама. 08.00 Новости «Акжайык» 08.30 «АРАЙЛЫ АҚЖАЙЫҚ» таңғы сазды ақпараттық бағдарлама. 09.00 “Болашақ”. Телехикая. 09.45 «Время вашего вопроса» 10.15 «Атамекен» 10.35 “Будьте здоровы” 11.00 “Балапаннан” базарлық 11.50 “Қазақ даласының құпиялары”. Деректі сериал 12.15 “БАЛА КҮТУШІ”. Телехикая.

12.45 “Женские мечты о дальних странах” 13.30 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары 13.45 Новости «АҚЖАЙЫҚ» 14.00 17.55 Үзіліс 18.00 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары. Тікелей эфир 18.15 «Телемаркет», жарнама 18.20 “Сүңгуірлер тобы”. Деректі сериал 19.00 Новости «АҚЖАЙЫҚ». Тікелей эфир 19.20 “ЕЛ АЛДЫНДА”. Тікелей эфир 20.00 “ЕХРО 2017” 20.20 “ЖЕРГІЛІКТІ УАҚЫТ” 20.40 “АЛТЫН БЕСІК” 21.00 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары 21.30 Новости «АҚЖАЙЫҚ» 22.00 “Болашақ”. Телехикая. 22.50 “ЖЕНСКИЕ МЕЧТЫ О ДАЛЬНИХ СТРАНАХ”. 23.35 “Ғажайып мәдениет”. Деректі сериал 00.00 «Ақжайық» жаңалықтары 00.30 Новости «Ақжайық» 01.00 Аңдатпа

ХАБАР

06.00 «Жаңа күн». 08.00, 10.00, 12.00, 16.00, 19.00, 23.15, 01.00 Жаңалықтар 08.10 Жаңа қоғам

08.20 «Моя планета». Д/сериал 9.00, 14.00, 17.00, 20.00, 00.00 Новости 9.10, 18.10 «Біз». Ток-шоу. 10.10, 21.20 «След». 10.45, 20.30 Премьера! «Сулейман Великолепный». 4 сезон. 11.30 «Туған өлке». Танымал тұлғалардың туған жеріне саяхаты 12.15 Көзқарас 12.45 «Әр үйдің сыры басқа». Деректі драма. 13.15 «Айтұмар». Отбасылық бағдарлама. 14.10 Елена Радевич в мелодраме «На край света». 15.00 «Семейные мелодрамы». Документальная драма. 15.50 «Подари детям жизнь». 16.15 «Морган Фриманмен бірге: кеңістік пен уақыт тылсымына бойлау». Д/с 17.15 «Ұшқыштар». Телехикая. 19.30 Арнайы хабар 22.00 Көзқарас 23.45 Журналдар 00.30 Журналдар

ЕЛ АРНА

ЕУРАЗИЯ

ЕЛ АРНА

ЕУРАЗИЯ

ЕЛ АРНА

ЕУРАЗИЯ

9.30 “Сенім.Білім.КЗ” 9.50 Анимациялық фильм. “ИмпиСуперстар”. 11.10 “Алтыбақан” дәстүрлі музыка думан ы. 11.40 “Ұят болмасын” музыкалықкөңілашар бағдарламасының үздік әзілдерінен топтама. 12.10 “Побочный эффект”. 12.30 Джулия Робертс “Қашқын қалындық “ комедиясында. 14.20 Концерт 16.20 “Что наша жизнь...”. История из жизни с Жаном Байжанбаевым. 16.50 “Абайдың қара сөздері” 17.00 “Әзіл Tube”. 17.30 “Безумный день или женитьба Фигаро”. 20.00 “Әзіл-кеш” 20.40 “Кто такой Кларк Рокфеллер?”. 22.10 Кино. Брюс Уиллис “Гудзон қырғиы” комедиясында.

ЕУРАЗИЯ

7.30 “Оян.KZ”. 8.25 “Гарфилд шоуы”. 9.25 “Ең қауіпті алпыс жыртқыш”. 10.00 “Ұзақ жол”. 11.30 “Астыртын әрекет: Қылмыс пен тергеу”. 12.30 “Жар@йсың”. 13.00 “Күләш”. 14.20 “Білгенге маржан”. 15.00 Марат Башаров в драме “Индус”. 15.50 “Бакуган: Жанкешті жауынгерлер”. 16.50 “Денсаулық А-дан Я-ға дейін”. 17.00 “Ән арна”. 18.00 “Жар@йсың”. 18.30 “Шіркін-Life” реалити-шоуы /1-сезон/ 19.20 “Ерлердің ісі бітер ме?” токшоуы. 20.00 “Аймақтар аламаны” 1 республикалық телебайқауы. 21.20 Кино. Джош Хартнетт в триллере “Счастливое число Слевина”. 23.00 “Ұзақ жол”.

5.00 «ҒАШЫК ЖҮРЕК» 5.50 ЖАҢАЛЫҚТАР 6.00 Телеканал «Доброе утро» 10.00 Новости 10.05 «БЫЛА ЛЮБОВЬ» 11.00 «ИСТИНА ГДЕ-ТО РЯДОМ» (каз.) 11.20 «КАРАОКЕ ТАКСИ» (каз.) 11.55 «ЖИТЬ ЗДОРОВО» (каз.) 13.00 «АЙНАЛАЙЫН» 13.35 «П@УТINA» 14.00 «НОВОСТИ ДНЕМ» 14.25 «ИСТИНА ГДЕ-ТО РЯДОМ» 14.45 «СУДЕБНЫЕ ИСТОРИИ» 15.45 «ДАВАЙ ПОЖЕНИМСЯ» 17.00 ЖАҢАЛЫҚТАР 17.30 «В НАШЕ ВРЕМЯ» (каз.) 18.25 «КАРАОКЕ ТАКСИ» (каз.) 19.00 ЖАҢАЛЫҚТАР 19.30 «П@УТINA» 20.00 «НОВОСТИ В 21:00» 20.30 «ПУСТЬ ГОВОРЯТ» 21.45 «ЛЕГАВЫЙ» 22.55 Премьера. «ДУРНАЯ КРОВЬ». 0.50 «НОВОСТИ» 1.20 «МАРУСЯ. ИСПЫТАНИЕ» (каз.) 2.10 «ЖИТЬ ЗДОРОВО» (каз.)

жұма, 14 наурыз ҚАЗАҚСТАН

6.00 «ТАҢШОЛПАН». 7.00, 8.30, 11.30, 16.30, 19.30, 0.20, 1.55 ЖАҢАЛЫҚТАР 8.45 «Сырғалым». 9.40, 20.05 «Айтуға оңай...» 10.25 «Данышпан қарға». 10.40 «EXPO жолы» 11.00 «Ана мен бала және отбасы саласындағы жаңа бағыттың мемлекеттік саясаты». Арнайы тележоба. 11.45 «МЕНІҢ ҚАЗАҚСТАНЫМ» 12.20 «Жарқын бейне» 12.45 «Ұлттық өнім». 13.05 «Зигби». Мультхикая. 13.30 «Жүзден жүйрік» 14.05 «ӘЙЕЛ БАҚЫТЫ».Ток-шоу. Тікелей эфир 15.10 «КЕЛІН». 16.00 «Жан жылуы» 16.25 «Еңбек түбі - береке» 16.50 «ӨЗЕКЖАРДЫ» 17.10 «ҚАЗАҚСТАН - 2050. МӘҢГІЛІК ЕЛ» 17.40 «ПАРЛАМЕНТ» 18.05 «ИМАН АЙНАСЫ» 18.30 «Әпке». 20.50 «ҰЛТТЫҚ ШОУ»

21.55 «Қош бол, Гүлсары!» драма 23.35 «Келін». 0.50 «Өзекжарды» 1.05 «Парламент» 1.30 «Иман айнасы»

Орал

16.50 «Ақжайық» жаңалықтары 17.15 «Атамекен» 17.35 “Алтын бесік”

Қазақстан-Орал

06.55 Аңдатпа 07.00 «Ақжайық» жаңалықтары 07.30 «АРАЙЛЫ АҚЖАЙЫҚ» таңғы сазды ақпараттық бағдарлама. 08.00 Новости «Акжайык» 08.30 «АРАЙЛЫ АҚЖАЙЫҚ» таңғы сазды ақпараттық бағдарлама. 09.00 “Болашақ”. Телехикая. 09.45 «Ел алдында» 10.20 “Жасампаздық белесі 2050” 10.40 “Балапаннан” базарлық 11.30 “БАЛА КҮТУШІ”. Телехикая. 12.00 “Аспан аруы”. Телехикая. 12.45 “Женские мечты о дальних странах”. Телехикая.

13.30 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары 13.45 Новости «АҚЖАЙЫҚ» 14.00 17.55 Үзіліс 18.00 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары. Тікелей эфир 18.20 “Сүңгуірлер тобы”. Деректі сериал 19.00 Новости «АҚЖАЙЫҚ». Тікелей эфир 19.20 “ВРЕМЯ ВАШЕГО ВОПРОСА”. Тікелей эфир 20.00 “Түлкі, кене және тасбақа”. Мультфильм 20.10 “МӘҢГІЛІК ЕЛ” 20.40 «ЖАНДАУА» 21.00 «АҚЖАЙЫҚ» жаңалықтары 21.30 Новости «АҚЖАЙЫҚ» 22.00 “Болашақ”. Телехикая. 22.50 “ЖЕНСКИЕ МЕЧТЫ О ДАЛЬНИХ СТРАНАХ”. Телехикая. 23.35 “Ғажайып мәдениет”. Деректі сериал. 00.00 «Ақжайық» жаңалықтары 00.30 Новости «Ақжайық» 01.00 Аңдатпа

ХАБАР

06.00 «Жаңа күн». 08.00, 10.00, 12.00, 16.00, 19.00, 23.00, 00.30 Жаңалықтар

08.10 Арнайы хабар 08.35 «Моя планета». Д/сериал. 9.00, 14.00, 17.00, 20.00, 23.30 Новости 9.10, 18.10 «Біз». Ток-шоу. 10.10, 21.20 «След». 10.45, 20.30 Премьера! «Сулейман Великолепный». 11.30 «Туған өлке». Танымал тұлғалардың туған жеріне саяхат 12.15 Көзқарас 12.45 «Әр үйдің сыры басқа». Деректі драма. 13.15 «Айтұмар». Отбасылық бағдарлама. 14.10 Елена Радевич в мелодраме «На край света». 5.00 Премьера! «Семейные мелодрамы». Документальная драма. 15.50 «Подари детям жизнь». 16.15 «Морган Фриманмен бірге: кеңістік пен уақыт тылсымына бойлау». Д/с 17.15 «Ұшқыштар». Телехикая 19.30 Вектор развития 20.30 «Сол бір кеш...» 22.30 Көзқарас 00.00 Журналдар Бизнес Ауа райы Спорт Журналдар

7.30 “Оян.KZ”. 8.25 “Гарфилд шоуы”. 9.25 “Ең қауіпті алпыс жыртқыш”. 10.00 “Ұзақ жол”. 11.35 “Астыртын әрекет: Қылмыс пен тергеу”. 12.30 “Жар@йсың”. 13.00 “Күләш”. 15.00 “Білгенге маржан”. 15.00 Марат Башаров в драме “Индус”. 15.50 “Бакуган: Жанкешті жауынгерлер”. 16.50 “Абайдың қара сөздері” 17.00 “Ән арна”. 18.00 “Жар@йсың”. 18.30 “Шіркін-Life” реалити-шоуы. 19.20 “Ерлердің ісі бітер ме?” токшоуы. 20.00 “Аймақтар аламаны” 1 республикалық телебайқауы. 21.20 Кино. Уоррен Дероса в боевике “Искусство войны 3: Возмездие”. 22.50 “Ұзақ жол”.

5.00 «ҒАШЫК ЖҮРЕК» 5.50 ЖАҢАЛЫҚТАР 6.00 Телеканал «Доброе утро» 10.00 Новости 10.05 «БЫЛА ЛЮБОВЬ» 11.00 «ЖҰМА УАҒЫЗЫ» 11.20 «КАРАОКЕ ТАКСИ» (каз.) 11.55 «ЖИТЬ ЗДОРОВО» (каз.) 13.00 «АЙНАЛАЙЫН» 13.35 «П@УТINA» 14.00 «НОВОСТИ ДНЕМ» 14.25 «ИСТИНА ГДЕ-ТО РЯДОМ» 14.45 Премьера. «ШУТКИ ШУТКАМИ, А ЖВАНЕЦКОМУ - 80» 15.50 «ЖДИ МЕНЯ» 17.00 ЖАҢАЛЫҚТАР 17.30 «В НАШЕ ВРЕМЯ» (каз.) 18.25 «КАРАОКЕ ТАКСИ» (каз.) 19.00 ЖАҢАЛЫҚТАР 19.30 «П@УТINA» 20.00 «НОВОСТИ В 21:00» 20.30 «ПОЛЕ ЧУДЕС» 21.45 ПРЕМЬЕРА. «ТОЧЬ-В-ТОЧЬ» 1.00 «НОВОСТИ» 1.30 «МАРУСЯ. ИСПЫТАНИЕ» 2.20 Фильм «СЛУЖИЛИ ДВА ТОВАРИЩА» (каз.)

СЕНБІ, 15 наурыз ҚАЗАҚСТАН

6.00 Қазақстан эстрада жұлдыздарының қатысуымен концерт 7.30 «СЕНБІЛІК ТАҢ». 8.35 «АГРОБИЗНЕС» 9.00 «ДАУА» 9.35 «Аc мәзірі» 10.10 «Әзіл әлемі» 11.50 «ТЕЛҚОҢЫР» 12.35 «Мың түрлі мамандық» 13.05 «Біз қазақша сөйлейміз». Реалити шоу 13.45 «Өнер шежіресі» 14.00 «Сұңқар». 15.35 «КЕЛБЕТ» 16.05 «ҚАЗАҚСТАН - 2050. МӘҢГІЛІК ЕЛ» 16.30, 19.30, 23.40, 1.50 ЖАҢАЛЫҚТАР 16.50 «Еңселі Елорда» 17.00 Дохдурбек Қыдыралиев, Нұрлан Санжар, Райхан Айтқожанова «Қош бол, Гүлсары!» драмасында 18.40 «ЖАН ЖЫЛУЫ» 19.05 «АРНАЙЫ РЕПОРТАЖ» 20.05 «Айгүл - күйге бар әлем тамсанады...». А.Үлкенбаеваның концерті

21.35 «СІЗ НЕ ДЕЙСІЗ?» 22.05 «Шерлок» детективінде. 0.15 «Арнайы репортаж» 0.40 «Ғасырлар үні». Этно-музыкалық фильм 1.25 «Келбет»

Қазақстан-Орал

08.55 Аңдатпа 09.00 «Ақжайық» жаңалықтары 09.30 «Алтын бесік» 09.50 «Телемаркет», жарнама 10.00 Новости «Ақжайық» 10.30 “Время вашего вопроса” 11.05 “Жергілікті уақыт” 11. 25 «Балапаннан» базарлық 12.25 “Санжар мен Қайсар”. Балалар телехикаясы. 5-бөлім 13.00 “Техникалық ғажайыптар”. Деректі сериал. 1-бөлім 13.50 “Телемаркет”, жарнама, аңдатпа 14.00 16.55 Үзіліс 16.55 Аңдатпа, «Телемаркет», жарнама 17.00 «Балапаннан» базарлық 18.00 “Бірінші Халықаралық

классикалық музыканың фестивалі және жас пианистер байқауы”. Ортаңғы топ. 2-бөлім 19.00 «АПТА» 19.40 “ТЕМІРҚАЗЫҚ” 20.00 «ПАНОРАМА НЕДЕЛИ» 20.40 «СВОЕ ДЕЛО» 21.00 «СЫР ТОЛҒАУ» 21.20 «Телемаркет», жарнама 21.30 “Бессонная ночь”. Көркем фильм 23.10 “Вопреки здравому смыслу”. Көркем фильм 01.00 Аңдатпа

ХАБАР

06.00 «Махаббат мерейі». 07.35 «Ким». Мультфильм 08.20 «Табиғаттың тартуы». Д/с. 08.55 Подари детям жизнь. 9.00, 14.00, 17.00, 20.00, 00.20 Новости 9.10 Балалар уақыты. «Фархат». 10.00, 12.00, 16.00, 19.00, 23.50 Жаңалықтар 10.10 «Дело вкуса с Татьяной Веденеевой» 10.30 ПРОД.ВОПРОС

11.00 Юмористическое кукольное шоу «Сноски». 11.30 «Әр үйдің сыры басқа». Деректі драма. 12.10 Любимое кино. Деннис Куэйд, Сара Джессика Паркер в комедии « Умники», 13.40 «Анашым». Теленовелла . 14.10 «Жансарай». Әшірбек Сығай. 14.50 «Анашым». Теленовелла 15.10 «Біз әлі кездесеміз». Қалдыбек Құрманәлінің әндерінен концерт 16.15 Бармысың, бауырым? 17.15 Кино. Франсуа Берлеан « Мазалағаның үшін рахмет» комедиясында 19.30 «Энергия будущего». 20.30 «Аймақтар аламаны-2» республикалық телебайқауы 21.30 Мегахит по выходным. Эштон Кутчер в драме «Джобс: империя соблазна». 00.50 Қазақтың мемлекеттік М.Әуезов атындағы академиялы драма театры. Дулат Исабеков “Кiшкентай ауыл” (драма)

7.30 Концерт “Әсем әуен “Ел арнада”. 8.00 “Архифакт” 8.20 “Оян.KZ”. 9.10 “Әзіл-кеш” 9.50 Отбасылық кино “Түлкішек пен қыз”. 11.25 Анимациялық фильм “Кунг-фу Қоян”. 12.50 “Ауылдың алты ауызы”. 13.20 Семейное кино. Фрэнсис МакДорманд в комедии “Мадлен”. 14.45 Документальный фильм “Жизнь”. 16.05 Үнді фильм. “Зита мен Гита”. 18.35 “Туған өлке” 19.00 “Что наша жизнь...”. История из жизни с Жаном Байжанбаевым. 19.30 Концерт “Әсем әуен “Ел арнада”. 20.00 “Әзіл-кеш” - әзіл-сықақ бағдарламасы 20.40 Джет Ли в драме “Легенда о Красном Драконе”. 22.05 Қазақфильм ұсынады! “Студент”.

5.00 «ЖИТЬ ЗДОРОВО» (каз.) 5.55 Фильм «СЛУЖИЛИ ДВА ТОВАРИЩА» (каз.) 7.30 «ТАНҒЫ ПОШТА» 8.00 Новости 8.10 «СМАК» 8.45 Виктория Толстоганова, Дмитрий Харатьян в фильме «ЛЕСНОЕ ОЗЕРО» 10.35 «ФАБРИКА ГРЕЗ» с Ольгой Артамоновой 11.05 «ИДЕАЛЬНЫЙ РЕМОНТ» (каз.) 12.00 «ИГРЫ РАЗУМА». (каз.) 13.00 «ДУ ҚОЛ ШОКОЛАД» 14.00 Премьера. «МАНЕКЕНЩИЦА». 19.00 Шоу «ЛУЧШИЙ ГОРОД.KZ» 20.00 «НОВОСТИ В СУББОТУ» 20.30 «СЕНБІЛІК ЖАҢАЛЫҚТАР» 20.45 «ТІЛШІ ТҮЙІНІ» ПРЯМОЙ 21.15 «СЕНБІЛІК ЖАҢАЛЫҚТАР» 21.35 Семейная комедия. «ЭЛВИН И БУРУНДУКИ 3» (каз.) 23.15 Мировое кино. Эдриан Броуди в фильме «ХИЩНИКИ» 1.30 Фильм «ОХОТА ЗА ТЕНЬЮ» (каз.) 3.15 «ИДЕАЛЬНЫЙ РЕМОНТ» (каз.)

жекСЕНБІ, 16 наурыз ҚАЗАҚСТАН

6.00 Қазақстан эстрада жұлдыздарының қатысуымен концерт 7.05 «Мәлім де беймәлім Қазақстан». 7.35 «Умизуми командасы». Мультхикая. 8.30 V маусым. «Айгөлек». Балалар байқауы 10.05 «СЫР-СҰХБАТ» 10.35 «АҚСАУЫТ» 11.10 «Сіз не дейсіз?» 11.40 «Ұлттық шоу» 12.45 «Шетелдегі қазақ балалары». 13.15 «ТОЛАҒАЙ». 14.05 «Сұңқар». 15.45 «Әли мен Айя». Мультхикая. 16.05 «Қазақ даласының құпиялары». Деректі фильм. 16.30 «Арнайы репортаж» 16.55 «ЕҢСЕЛІ ЕЛОРДА» 17.05 «Әзіл әлемі» 18.40 «Ғасырлар үні». Этномузыкалық фильм

19.30 «АПТА. КZ» 20.35 «ЖАЙДАРМАН» 22.10 «АЛАҢ» ток-шоуы 23.00 «КӨКПАР». 23.40 «Шерлок» детективінде. 1.15 «АПТА. КZ»

Қазақстан-Орал

08.55 Аңдатпа 09.00 «Апта» 09.40 «Жандауа» 10.00 «Панорама недели» 10.40 “Мәңгілік ел” 11.00 «Балапаннан» базарлық 12.00 “Санжар мен Қайсар”. Балалар телехикаясы. 6-бөлім 12.30 “Әдемі Ай” 13.00 “Техникалық ғажайыптар”. Деректі сериал. 14.00 16.55 Үзіліс 16.55 Аңдатпа 17.00 «Балапаннан» базарлық 18.30 “Томпақ”

18.30 “ЖЫЛ ӘНІ 2013”. Қазақ эстрадасы жұлдыздарының концерті 20.00 «АРНАЙЫ РЕПОРТАЖ» /орыс тілінде/ 20.20 «БӘРЕКЕЛДІ» 20.40 “ДРУГОЙ УРАЛЬСК” 21.00 “ЗАМАНСӨЗ” 21.40 “Насмотревшись детектив”. Көркем фильм 23.15 “Давид Ойстрах, народный артист?”. Деректі фильм 00.35 “Ғажайып мәдениет”. Деректі сериал. 8-бөлім

ХАБАР

06.00 «Махаббат мерейі» 07.30 Айбын. 08.10 Балалар уақыты. «Фархат». 9.00 Куб удачи. Лотерея. 9.10 «Ходячий замок». 11.20 Фильм детям «Три Ниндзя наносят ответный удар».

13.00 АС АРҚАУ 13.30 «Аймақтар аламаны-2» республикалық телебайқауы. 14.30 В прямом эфире – ТВ Бинго. 15.30 Кино. Джим Керри «Алаяқ Дик пен Джейн көңіл көтереді» комедиясында. 17.00 Көзкөрген. 17.45 «Сол бір кеш...» 19.00 Ақпарат арнасы – Жетi күн. Сараптау бағдарламасы. 20.00 Информационный канал аналитическая программа Жетi күн 21.00 «Посмотрим, обсудим» с Олегом Борецким. Кино. «Рики». 23.10 «Патриот». 01.50 «Помпеи - уақыт тоқтап қалған қала». Деректі фильм.

ЕЛ АРНА

7.30 “Гарфилд шоуы”. 8.20 “Оян.KZ”. 9.10 “Архифакт”

5.00 «КОНТРОЛЬНАЯ ЗАКУПКА» (каз.) 5.25 «ЭЛВИН И БУРУНДУКИ 3» (каз.) 6.50 «СЕНБІЛІК ЖАҢАЛЫҚТАР» 7.05 «ТІЛШІ ТҮЙІНІ» 7.30 «СЕНБІЛІК ЖАҢАЛЫҚТАР» 7.45 «ВОСКРЕСНЫЕ БЕСЕДЫ» 8.00 Новости 8.10 «ЗДОРОВЬЕ» 9.10 «КАЗЛОТО». Прямой эфир (каз/рус) 9.55 Шоу «ЛУЧШИЙ ГОРОД.KZ» 11.05 «ОНИ И МЫ» (каз.) 12.00 «ИГРЫ РАЗУМА». (каз.) 13.00 «ТЮРЕМНЫЕ РОМАНЫ» (каз.) 14.00 «угадай мелодию» 14.50 «ДОБРЫЙ ВЕЧЕР, КАЗАХСТАН!» 15.55 «ОДИН НА ВСЕХ» 20.00 «АНАЛИТИКА» 21.00 «П@УТINA+» 22.00 «ДУ ҚОЛ ШОКОЛАД» 23.00 «КВН». ВЫСШАЯ ЛИГА 1.30 Фильм «ПИРАТЫ ХХ ВЕКА» (каз.) 2.50 «ОНИ И МЫ» (каз.) 3.35 «КОНТРОЛЬНАЯ ЗАКУПКА» (каз.)

хабар-ошар Бейсенбі, 6 наурыз 2014 жыл

oral_oniri@inbox.ru

«Б» корпусы бойынша бос әкімшілік мемлекеттік лауазымға орналасуға конкурс туралы хабарландыру «Батыс Қазақстан облысының мәде ниет, мұрағаттар және құжаттама бас қармасы» мемлекеттік мекемесі: 090000, Орал қаласы, Достық даңғылы, 166/1-үй, 2-қабат, ұйымдастыру бөлімі, анықтама үшін телефондар: 8-/7112/ 50-44-99, факс: 8-/7112/ 50-45-89, электрондық мекенжайы: uprcultzko@mail.ru бос мемлекеттік әкімшілік лауазымға орналасуға конкурс жариялайды. Батыс Қазақстан облысының мәде ниет, мұрағаттар және құжаттама бас қармасы басшысының орынбасары, ДО-2 санаты (№01-1-1), қызмет өткерген жылдарына байланысты лауазымдық жала қысы 144142 теңгеден 169767 теңгеге дейін. Функционалдық міндеттері: мәдениет саласында мемлекеттік саясаты іске асыру. «Мәдениет туралы» Заңды және «Мәдени мұра» тұжырымдамасының орындалуын қамтамасыз ету. Мәдениет пен өнер саласының жұмысын жоспарлау. Мәдени сала бойынша іс-шаралар жоспарларын, мақсатты бағ дарламаларды жүзеге асыруды ұйымдасты ру. Мәдени-көпшілік шараларды облыстық, республикалық, халықаралық деңгейдегі байқаулар, фестивальдар, мейрамдарды өткізуді ұйымдастыру. Шаралардың дайындық жұ мыстары жөнінде комиссиялар қызметіне басшылық жасау. Сала бойынша іс жүргізу, кадрлармен жұмыс жүргізілуіне басшылық жасау. Мәдениет мекемелері ғимараттары на жүргізілетін жөндеу және жылыту жүйесі жұмыстарының заңнама талаптарына сәйкес жүргізілуін ұйымдастыру. Конкурсқа қатысушыларға қойыла тын талаптар: Жоғары кәсіптік білім. Білім, өнер, гума нитарлық білім (мәдениеттанушы), қызмет көрсету (мәдени-демалыс жұмыстары) ма мандықтары бойынша. Жұмыс тәжірибесі келесі талаптардың біріне сәйкес болуы тиіс: 1) мемлекеттік қызмет өтілі үш жылдан

кем емес; 2) жоғары оқу орындарынан кейінгі білім бағдарламалары бойынша Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы білім беру ұйымдарында мемлекеттік тапсырыс негізінде немесе шетелдің жоғары оқу орындарында шетелде кадрлар даярлау жөніндегі республикалық комиссия бекітетін басым мамандықтар бойынша оқуды аяқтаған жағдайда мемлекеттік қызмет өтілі бір жылдан кем емес немесе ғылыми дә режесінің болуы; 3) мемлекеттік органдарда басшылық немесе өзге лауазымдарда жұмыс өтілі бір жылдан кем емес; 4) осы санаттағы нақты лауазымның функ ционалдық бағыттарына сәйкес облыстар да жұмыс өтілі төрт жылдан кем емес, оның ішінде басшылық лауазымдарда бір жылдан кем емес; Қазақстан Республикасы заңнамасын тестілеу бағдарламасына сәйкес нормативтік-құқықтық актілерді білу, мемлекеттік тілді білу. Конкурсқа қатысу үшін қажетті құ жаттар: - өкілетті орган белгілеген нысандағы өтініш; - 3×4 үлгідегі суретпен өкілетті орган белгілеген нысандағы толтырылған сауалнама; - бiлiмi туралы құжаттардың нотариал дық куәландырылған көшiрмелерi немесе өзге де заңдарда белгіленген тәртіппен куәландырылған көшiрмелерi (мемлекеттік қызметшілер тапсыратын құжаттарды олар жұ мыс істейтін мемлекеттік органдардың кадр қызметі куәландыра алады); - шетелдік оқу орындарын бітіргендер білімі туралы құжаттарын нострификациялау қажет; - еңбек қызметін растайтын құжаттың нотариалдық куәландырылған көшiрмесi немесе өзге де заңдарда белгіленген тәр тіппен куәландырылған көшірмелері (мем-

БҚО бойынша МАЭС-тың 23.01.2014 ж. шешімімен «Rakhat Trans» ЖШС (СТН 270320179171) және БҚО бойынша МАЭС-тың 26.02.14 ж. шешімімен «Едильбай Орал» ЖШС (БИН 060340002364) банкрот деп танылды, өндірістік іс басталды. Талап-тілектер хабарландыру жарияланғаннан кейінгі 2 ай мерзім ішінде мына мекенжай бойынша қабылданады: Молдағұлова көшесі, 9, 18-пәтер, тел.: 8-702-638-50-16

Электр энергиясын беру және тарату бойынша қызметтер көрсететін “Батыс Қазақстан ЭЖТК” АҚ тұтынушылар назарына келесі мәліметтерді жеткізеді: 2014 жылғы 20 наурыз күні сағат 11.00-де компанияның 2013 жылы атқарған қызметі туралы тыңдау мына мекенжай бойынша өткізіледі: Орал қ., Еуразия даңғ., 181, “Батыс Қазақстан ЭЖТК” АҚ

Біздің газетіміздегі жарнамаңыз – сіздің табысыңыз. Тел: 51-51-09 «Медициналық орталық» ЖШС-да келесі бөлімдер бойынша ақылы түрде ем-шаралар жүргізіледі: • хирургиялық • гинекологиялық • көз аурулары

• құлақ, мұрын және тамақ аурулары • ішкі аурулар • жүйке аурулары

Қосымша ақпаратты мына телефон арқылы алуға болады: 53-72-59

лекеттік қызметшілер тапсыратын құжат тарды олар жұмыс істейтін мемлекеттік ор гандардың кадр қызметі куәландыра алады); - Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің 2010 жылғы 23 қара шадағы №907 бұйрығымен бекітілген (Қазақстан Республикасының нормативтік-құқық тық актілердің тізілімінде 2010 жылы 21 жел тоқсанда №6697 болып тіркелген) нысанда ғы денсаулығы туралы анықтама; - Қазақстан Республикасы азаматының жеке куәлігінің көшірмесі; - құжаттарды тапсыру сәтінде уәкілетті органмен белгіленген шекті мәннен төмен емес нәтижемен тестілеуден өткені туралы қолданыстағы сертификат; Құжаттарды қабылдау мерзімі конкурс өткізу туралы хабарландыру соңғы жария ланған күнінен бастап 10 жұмыс күнінің ішінде, көрсетілген мекенжай бойынша сәйкесті мемлекеттік органға тапсырылуы тиіс. Конкурс комиссиясының қарауына құжат тарды қабылдау мерзімінде азаматтардың қолма-қол тәртіпте берген, поштамен немесе электрондық мекенжайға жіберілген (қоса тіркелген құжаттардың тізбесі көрсетілген құжат тігілетін мұқабада орналастырыл ған) құжаттары қабылданады. Құжаттардың толық емес пакетін ұсыну конкурс комиссиясының оларды қараудан бас тартуы үшін негіз болып табылады. Кон курсқа қатысу үшін құжаттарды электрондық пошта арқылы берген азаматтар құжат тардың түпнұсқасын әңгімелесу басталған ға дейін бір жұмыс күн бұрын кешіктірмей береді. Осы құжаттардың түпнұсқасы берілмеген жағдайда тұлға әңгімелесуден өтуге жіберілмейді. Әңгімелесуге жіберілген кандидаттар оны кандидаттарды әңгімелесуге жіберу туралы хабардар ету күнінен бастап бес жұмыс күн ішінде конкурс жариялаған «Батыс Қазақстан облысының мәдениет, мұра ғаттар және құжаттама басқармасы» ММ-да өтеді.

“Жаикмунай” ЖШС “ЧМГКК орнында күкіртті сутектің баюшы лық қондырғысы қышқылды газ ортасында аминди регенерациялану КГДҚ-1/2 КГДҚ-3” жөніндегі жобаны қоршаған ортаға әсерін бағалау (ҚОӘБ) нәтижесі бойынша мүдделі қоғам өкілдеріне хабарлау үшін қоғамдық тыңдау өткізеді. Қоғамдық тыңдау өткізу уақы ты 2014 жылдың 27 наурызында, Зеленов ауданының Январцев ауы лының мектебінде сағат 11.00-де басталады. ҚОӘБ материалдарымен танысу үшін Орал қаласы, Ихсанова 44/4 мекенжайындағы 2-қабатын дағы 206-бөлме “Жаикмунай” ЖШС кеңсесіндегі КГДҚ-3 жоба тобына жолығуға болады. Мәліметтер үшін: 8 (7112) 93-92-77, 8 (7112) 93-92-79.

Жоғары қабілетті және сәулелік жүктемесі айтарлықтай төмен соңғы үлгідегі аппаратта компьютерлік томография (қабатталған рентгенология) өт кізіледі. Бағасы төмендетілді. Мекенжайымыз: Орал қаласы, Есенжанов көше сі, 19-үй (“Омега” зауыты ауданы) “Медициналық орталық” ЖШС. Анықтама алу үшін телефон: 53-72-59, 53-67-78

Сауда-саттық Орал қаласы 6-шағынауданынан 5 бөлмелі пәтер сатылады. 8 (9)-қабат, лифт жұмыс жасайды. Жақсы жөндеу жасалған, пластикалық терезелер, 3-балконы бар. Қасында мектеп, балабақша, «Жеңіс» базары бар. Сондай-ақ 3 бөл мелі пәтерге үстемақымен айырбастау нұсқаларын қарастырамыз. Құны – 78 000 $ Тел.: 8-705-156-25-10, 8-702-790-59-12, 26-41-56, assa.30@mail.ru Ағаш ұста шеберлігі, есік қондыру, балкон рамасын жасау. Тел.: 8-701-180-44-20, 8-777-390-97-16

Орталықтан салық инспекциясы ауданынан 12 сотық жер телімі сатыла ды. Барлық коммуникация бар, үй құ рылысын жүргізуге ыңғайлы. Тел.: 8-777-184-10-22, 8-702-547-16-02, 26-60-13 (18.00-ден кейін хабарласу) Үй салуға жер телімі сатылады. 12 сотық. Жаңақала ауылы, барлық құжат тары бар. 340 000 теңге. Тел.: 8-701-420-57-30, 8-777-734-51-37, 8-7172-37-00-37 Қосалқы жалгерлікке (субаренда) жиһазы бар үйлер, коттедждер ала-

мын. Тазалық пен тәртіпке кепілдік беремін! Тел.: 8-701-849-07-78, 8-705-328-60-54 Қызмет көрсету Құрылыс жұмыстары: сантехника, су құбыры, кәріз жүйесі, электрлік, ағаш ұстасының жұмыстары, кафельдік және ішкі жұмыстарды орындаймын. ГВЛ, ГКЛ орнату, іргетасын қалаудан төбесін жабуға дейінгі жұмыстарды жасаймын, “кілтін тапсыру”. Тас қалау. Дәнекерлеу жұмыстары. Сапалы! Қым бат емес! Тел.: 8-705-328-60-54, 8-701-849-07-78

Жаңақала ауданы Мұқыр ауылының тұр ғыны болған Арыстан Меңдіғалиұлының бақилық болғанына 18 ақпанда 30 жыл болды. Ұлағатты ұстаз, білімді математик, артында үш ұл, төрт қызын қалдырып ердің жасы 50-ге сәл тола алмай, өкінішін бізге қалдырып кете барды. Ортамызда тірі отырса, 80-ге келген мерейжасын тойлар едік. Артында қалған немере-жиендері аталарының арманын жалғас тырып «ғылымдар патшасының» мирасқорлары болып, жоғары білім алып, адал қызметтерін атқаруда. Артында қалған ұрпақтары ел сыйлаған, ағайын-туыс құрмет тұтқан абзал әкені зор құрметпен, мақтанышпен еске аламыз. Тура сөйлеп, таза ғұмыр кешкен, білімін шәкірттеріне аманат еткен марқұмның жаны жәннатта, иманы жолдас, жатқан жері жарық болсын.

Еске алушылар: зайыбы Хиуа, ұлдары мен келіндері, қыз-күйеулері, немере-жиендері Жәнібек ауданы Ағоба ауылының тұр ғыны болған бірімізге адал жар, бірімізге сүйікті ана Нағима Боранбайқызы тірі болғанда, 8 наурызда 75 жасқа толар еді. Немере-жиендерің, алтындарың, Аймалап отырар ең жинап бәрін. Тағдырың жеткізбеді бұл күндерге Жәннатта болсын әр кез ғазиз жаның.

Сағына еске алушылар: жұбайы Ефрем, қыз-күйеуі Маргарита-Өтеген, жиендері Динара, Елдос-Анара Қаратөбе ауданы Темір ауылының тұр ғыны болған анамыз Мәрия Зейнешқызы Хайрлиева ортамызда болса, 8 наурызда 70 жасқа толар еді. Өтсе де қанша уақыт, қаншама жыл, Анашым, біз біргеміз мәңгі сізбен! Бүгін, міне, жиналып еске алмақпыз, Сырласып іштей ғана өзіңізбен.

Сағына еске алушылар: жұбайы Амангелді, ұл-қыздары Жасұлан, Нұргүл, Қарашаш, Қаламқас-Қуаныш, Серік-Қарлығаш, жиендері Әсел, Ахмет, Айгүл, Шұғыла Жәнібек ауданы Қамысты ауылының тұрғыны болған біріміздің жұбайымыз, бі ріміздің әкеміз Мұрат Ықыласқалиұлы Әбілхалықовты дүниеден өткеніне 1 жыл болуына орай сағына еске аламыз. Жыл өтті жан әкеден айырылғалы, Әулеттің қуанышын қайғы ұрлады. Ас беріп, ұрпақтары еске аламыз, Парыз ғой аруақтың алдындағы. Бұлына жетпесе де бүкіл ғалам, Өлім – хақ, ешкім одан құтылмаған. Еске алып, дұға арнайық бар ағайын – Өлмейді дейді есімі мұтылмаған! Еске алу дастарқаны 10 наурыз күні сағат 12.00-де Зеленов ауданының Достық ауылындағы РТС дәмханасында жайылады

Еске алушылар: зайыбы, балалары, немере-жиендері Жаңақала ауданы Қырқопа ауылының тұрғыны болған бірімізге сүйікті қыз, бірі мізге адал жар, бірімізге асыл ана, ақ әже Өтеғаликеліні Үміт Бақтығалиқызының өмірден өткеніне 1 жыл болып отыр. Анамызды сағынышпен еске аламыз. Жаны жәннатта болсын. Асыл ана, сөнбейді шырағыңыз, Өмірде биік тұрар Құраныңыз. Алдың жарық, ал артың пейіш болып, Жәннатта болсын орын, тұрағыңыз. 13 наурыз күні сағат 12.00-де болатын бір жылдық асына шақырамыз

Еске алушылар: анасы Сәлима, жұбайы Жағыпар, бала-келіндері, қыз-күйеулері, немере-жиендері

хат-хабар oral_oniri@inbox.ru

Бейсенбі, 6 наурыз 2014 жыл

Ағылшын тіліне арналған апталық

Жалғасы. (Басы 2-бетте) 2014 жылғы 14 қаңтардағы №10 Батыс Қазақстан облысы әкімдігінің қаулысымен бекітілген

Жуырда Л.Қылышев атындағы Шилі орта мектебінде ағылшын тілі пән апталығы өткізілді. Оқушылардың шет тіліне деген қызығушылығын арт тыру мақсатында өткізілген апталық мектебіміздің оқу-тәрбие үрдісінде негізгі бөлім болып қалыптасты.

Батыс Қазақстан облысының агроөнеркәсіптік кешен саласында инновациялық жобаларды іріктеуді ұйымдастыру қағидасы 1. Жалпы ережелер 1. Осы Батыс Қазақстан облысының агроөнеркәсіптік кешен саласында инновациялық жобаларды іріктеуді ұйымдастыру қағидасы (бұдан әрі – Қағида) облыстық бюджет есебінен Батыс Қазақстан облысының агроөнеркәсіптік кешен саласында инновациялық жобаларды енгізу мен тарату үшін іріктеуді ұйымдастыру және иннова циялық жобаны енгізу мен тарату бо йынша қабылданған шаралар туралы есептерді ұсыну тәртібін айқындайды. 2. Қағида Қазақстан Республикасы ның 2008 жылғы 4 желтоқсандағы Бюджет кодексінің 54-бабы 1-тармағының 8) тармақшасына, «Агроөнеркәсіптік кешенді және ауылдық аумақтарды дамытуды мемлекеттік реттеу туралы» 2005 жылғы 8 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңының 7-бабы 2-тармағының 10-1) тармақшасына, «Қазақ стан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы» 2001 жылғы 23 қаң тардағы Қазақстан Республикасы Заңы ның 27-бабы 1-тармағының 4) және 5) тармақшаларына, «Индустриялықинновациялық қызметті мемлекеттік қолдау туралы» 2012 жылғы 9 қаңтар дағы Қазақстан Республикасы Заңы ның 8-бабының 1), 3) тармақшаларына сәйкес әзірленді. 3. Осы Қағидада келесі терминдер мен анықтамалар қолданылады: 1) агроөнеркәсіптік кешен – ауыл шаруашылығы, балық шаруашылығы өнімдерін өндіруді, дайындауды, сақ тауды, тасымалдауды, қайта өңдеуді және өткізуді, сондай-ақ тамақ өнер кәсібін, оларды қазіргі заманғы техникамен, технологиялық жабдықпен, ақшамен, ақпараттық және басқа да ресурстармен қамтамасыз ететін ілеспе өндірістер мен қызмет салаларын, ветеринариялық-санитариялық және фитосанитариялық қауіпсіздікті, ғылы ми қамтамасыз ету мен кадрлар даярлауды қамтитын экономика салалары ның жиынтығы; 2) агроөнеркәсіптік кешен субъек тілері – агроөнеркәсіптік кешенде (бұдан әрі – АӨК) қызметін жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалар; 3) бағдарлама – «Инновациялық тәжірибені тарату және енгізу жөніндегі қызметтер» 019 бюджеттік бағдарла масы; 4) бюджеттік бағдарлама әкімшісі – Қазақстан Республикасының белгіленген заңнамаларымен облыстың АӨК инновациялық тәжірибені тарату және енгізу бойынша бюджеттік бағдар ламаны басқару қызметі жүктелген АӨК саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру мәселелері бойынша жергілікті атқарушы органның уәкілет ті органы (бұдан әрі – Бағдарлама әкім шісі); 5) инновация – экономикалық тиімділікті арттыру мақсатында, экология лық қауіпсіздікті ескере отырып, жаңа немесе жетілдірілген өндірістер, технологиялар, тауарлар, жұмыстар мен қызметтер, техникалық, өндірістік, әкімшілік, коммерциялық сипаттағы ұйымдастырушылық шешімдер, сондай-ақ өзге де қоғамдық пайдасы бар нәтиже түрінде іс жүзіне асырылған жеке және (немесе) заңды тұлғалар қызметінің нәтижесі; 6) инновациялық жобаны іске асы-

ру бойынша іс-шара – жергілікті бюджет қаражаты есебінен Батыс Қазақ стан облысының АӨК инновациялық жобаларды енгізу бойынша іс-шаралар кешені (бұдан әрі – іс-шара); 7) өтінім – осы Қағиданың талаптарына сәйкес қажетті құжаттар қоса берілген белгіленген үлгідегі өтініш; 8) өтінім беруші – Бағдарлама әкімшісіне өтінімді берген, осы Қағи даның талаптарына сәйкес келетін жеке немесе заңды тұлға. 4. Инновациялық жобаларды іріктеу АӨК мына салалық бағыттары бо йынша іске асырылады: 1) өсімдік шаруашылығы (оның ішінде өсімдіктерді қорғау және карантин); 2) мал шаруашылығы және вете ринария; 3) ауыл шаруашылығын механикаландыру; 4) ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеу. Аймақтың АӨК саласының қажет тіліктеріне орай іс-шараларды сәй кестендіру мақсатында әр саланың ішкі бағыттарынан басым бағыттар анықталып, солардың аясында іріктеу лер жүргізіледі.

2. Инновациялық жобаларды іріктеу тәртібі 5. Бағдарлама әкімшісі конкурс өткізу басталғанға дейін он жұмыс күні ішінде бұқаралық ақпарат құрал дарында және ресми сайтында ісшараларының өтінім берушілер арасында іріктеу жүргізілетіндегі туралы хабарландыру жариялайды. Хабарландыруда өтінімдерді тапсыру мерзіміне қосымша ақпараттар алу үшін Бағдарлама әкімшісінің байланыс ақпараты көрсетіледі. 6. Инновациялық жобаларды іріктеуге қатысу үшін Бағдарлама әкім шісіне өтінім берушілер мынадай құ жаттарды ұсынады: 1) осы Қағиданың 1-қосымшасына сәйкес нысан бойынша өтінім; 2) осы Қағиданың 2-қосымшасына сәйкес инновациялық жобаның іс-шараларына түсініктеме жазба; 3) осы Қағиданың 3-қосымшасына сәйкес инновациялық жобаның іс-шараларын іске асыру жоспары; 4) осы Қағиданың 4-қосымшасына сәйкес инновациялық жобаның іс-шараларын іске асыру шығындарының сметасы; 5) инновациялық жобаларды іске асыруға қатысатын өтінім берушілер дің мамандарының түйіндемесі; 6) өтінім берушінің аграрлық ба ғытта ғылыми, ғылыми-техникалық және инновациялық жұмыстарды орындауға біліктілігін растайтын лицензия лардың, патенттердің, куәліктердің, сертификаттардың, дипломдардың және басқа да құжаттардың нотариалды куәландырылған көшірмесі немесе салыстыру үшін міндетті түрде құжаттардың түпнұсқасы; 7) заңды тұлғалар үшін: заңды тұлғаның нотариалды куә ландырылған құрылтай құжаттарының (жарғының және құрылтай шар тының) көшірмелері немесе салыстыру үшін міндетті түрде құжаттардың түпнұсқасы; заңды тұлғаның мемлекеттік тіркелгені (қайта тіркелгені) жөнінде, бел-

гілеген нысан бойынша тіркеуші орган беретін анықтаманың немесе куә ліктің түпнұсқасы; салық берешегінің, міндетті зейнет ақы жарналары және әлеуметтік ау дарымдар бойынша берешектің жоқ екендігі туралы тиісті салық органы ның белгіленген үлгідегі түпнұсқа анықтамасы (Қазақстан Республикасы заңнамасына сәйкес төлем төлеу мерзімі кейінге қалдырылған реттерді қоспағанда); өтінім берушінің банктің немесе банк филиалының, соның ішінде шетелдік банктердің алдындағы міндет темелерінің барлық түрлері бойынша анықтама берілген күннің алдындағы үш айдан астам созылып келе жатқан мерзімі өткен берешегінің болмауы туралы өтінім берушіге қызмет көр сетілетін банктердің немесе банк фи лиалдарының қолы мен мөртаңбасы бар анықтаманың түпнұсқасы. Анық тама өтінім берілген сәтке бір айдан асырылмай берілген болуға тиіс; ғылыми-зерттеу ұйымын аккредитациялау туралы куәліктің нотариалды куәландырылған көшірмесі немесе салыстыру үшін міндетті түрде құжат тың түпнұсқасы; 8) жеке тұлғалар үшін: Қазақстан Республикасы азаматы ның жеке куәлігінің, дара кәсіпкерді мемлекеттік тіркеу туралы куәлігінің нотариалды куәландырылған көшір месі немесе салыстыру үшін міндетті түрде құжаттардың түпнұсқасы; салық төлеушінің салықтық қары зының жоқтығы немесе барлығы туралы салық органының белгіленген нысандағы анықтамасының түпнұсқасы. 7. Осы Қағиданың талаптарына сәйкес рәсімделген, іріктеуге қатысу ға арналған құжаттарды өтінім беруші бірыңғай папкаға жинақтап, парақ тарын нөмірлеп, мөр басылған конвертте ұсынады. 8. Өтінім беруші өзі берген құжаттардың, бастапқы деректердің, есеп тесулердің, негіздемелердің толықтығы мен нақтылығын қамтамасыз етеді. 9. Өтінімдерді қабылдау мерзімі өткен соң, бес жұмыс күні ішінде Бағ дарлама әкімшісімен өтініштерді алдын ала іріктеу жүргізіледі. Алдын ала іріктеу мынадай критерийлер бойынша жүргізіледі: 1) ұсынылған ақпараттардың толық тығы, оның осы Қағиданың талаптарына сай болуы; 2) іс-шаралардың өңірдегі АӨК да мытудың басым бағыттарына сай келуі. 10. Өтінім мына жағдайда бас тар тылады, егер: 1) өтінім беруші ақпараттарды толық емес, дәйексіз ұсынса немесе өті нім құжаттары осы Қағиданың талап тарына сәйкес рәсімделмесе; 2) инновациялық жоба іске асы рылатын орын облыс аумағынан тыс жерде орналасқан болса; 3) өтінілген іс-шара облыстың АӨК дамуының басым бағытына жатпаса; 4) өтінім беруші – АӨК субъектісі бұрын инновациялық жоба шеңберінде қаржы алған, бірақ іс-шараларын іске асыру барысы қанағаттанарлық емес деп танылған болса. 11. Өтінім қабылданбаған жағдай да тапсырылған құжаттар өтінім берушіге негіздемесі көрсетіле отырып қайтарылады.

Пән апталығы оқушылардың са бақта алған білімдерін белгілі тапсырмаларда, ойындарда қолдана алуына көмектеседі. Мұндай шараның тәрбиелік, білімділік, дамыту шылық маңызы зор. Пән апталығы оқушылардың алған білімдерін кеңейтіп қана қоймай, олардың шығармашылық белсенділігін артып, мәдениетаралық дүниетанымын дамытып, шет тілді үйренуге және өзге елдің мәдениетін тануға мүмкіндік береді. Мұғалімдер апталық жоспарын дайындағанда оқушылардың жас ерекшеліктеріне баса назар аударып, өткізілетін іс-шара тақырыптарын оқушыларға көрсетіп, олардың ұсыныс-пікірлерін ескере отырып, содан кейін ғана өткізілетін сабақ тақырыптарын белгілейді. Ағылшын тілі пән апталығының негізгі мақсаттары – сабақта алған білімдерін жетілдіру, оқушылардың дүниетанымын кеңейту, шығарма шылық икемділіктерін дамыту, туған жерін және үйреніп жатқан тілдің елін құрметтеуге тәрбиелеу, ұжымда жұмыс жасауға үйрету. Аптаның бірінші күні ағылшын тілі пән апталығының ашылуы 8-сы-

нып оқушыларының қатысуымен флеш-моб түрінде өтті. Шара барысында ұйымдастырылған іс-шараларға оқушылар белсенді қатыс ты. Бастауыш сыныптарда «ABC Party», «Let’s sing songs», «Welcome to the Fairytale» атты шаралар, ал орта буындағы сыныптарда «En glish-Speaking Countries», ал 8-сынып оқушыларының қатысуымен «The Leader of the XXI Century» шаралар өтті. Жоғары сынып оқу шыларының қатысуымен өткен «In the World of English» ғылымипрактикалық конференция ерекше танымдық әсер қалдырды. Оқушылар «The Role of English in My Life», және «The Royal Family» атты тақы рыбында баяндамалар мен презентациялар дайындады. Қабырға газеттері арқылы ертегі кейіпкерлері суреттеріне көрме да йындаған оқушылардың апталыққа қатысу белсенділігі өте жоғары болды. Ж

Анар ТҰРМАҒАМБЕТОВА, Л.Қылышев атындағы ОЖББ мектебі ағылшын тілі пәні мұғалімдерінің ӘБ жетекшісі, Шыңғырлау ауданы

ҰЙЫМ АВТОКӨЛІКТЕР САТАДЫ: КамАЗ 55111-016-02 самосвал 13-тонналық, 2006 ж.ш. КамАЗ 55111-016-02 самосвал, 2006 ж.ш. КамАЗ 55111-016-02 самосвал, 2006 ж.ш. МАЗ 64300 8-060-020 сидельный тягач двухосный, 2007 ж.ш. КамАЗ 5410, сидельный тягач, 1991 ж.ш. КамАЗ 53212 L-887 BF, контейнер-термобудка, 1982 ж.ш. ЗИЛ ММЗ-4413 самосвал, 1988 ж.ш. ЗИЛ 450301 цементтасушы, 1993 ж.ш. Дөңгелекті трактор Беларусь-1221, 2-У1, 2010 ж.ш. Дөңгелекті трактор ЮМЗ-6Л, (Южный зауытында жасалған), 1976 ж.ш. Экскаватор ЭО-4321, (Киев зауытында жасалған), 1990 ж.ш. Комбайн СК-5 Нива, Ростсельмаш, 1992 ж.ш. УАЗ-3962, газ жабдығы (газ құрылғысы), 1998 ж.ш. УАЗ-3741, газ жабдығы (газ құрылғысы), 1992 ж.ш. Анықтама телефоны: 8 (7112) 50-50-23.

(Жалғасы бар)

«ОРАЛ ӨҢІРІ» Батыс Қазақстан облыстық қоғамдық-саяси газеті. 090000, Орал қаласы, Мұхит көшесі, 57/1. Е-mаіl: оral_oniri@inbox.ru Меншік иесі: «Жайық Пресс» ЖШС Бас директор

Жантас Набиоллаұлы САФУЛЛИН

Бас редактор Бауыржан ҒҰБАЙДУЛЛИН Редакция алқасы: Есенжол Қыстаубаев, Сырымбек Тұяқов (бас редактордың орынбасарлары), Жаннат ЕСПОЛАЕВА (жауапты хатшы), Тоқтар КЕНЖЕҒАЛИЕВ (қоғамдық-саяси бөлім), Қазбек ҚАБЖАНОВ (арнайы тілші), Сәкен ӘБІЛХАЛЫҚОВ (экономика бөлімі), Нұрлыбек РАХМАНОВ (гуманитарлық бөлім). Меншікті тілшілер: Тілес ЖАЗЫҚБАЙ (Ақжайық ауданы) Нұрымбек Жапақов (Жәнібек ауданы) Өмірзақ Ақбасов (Жаңақала ауданы) Серік Жұмағалиев (Қазталов ауданы) Мүсірбек Айташев (Сырым ауданы)

8-711-42-21-720, 8-711-35-21-770, 8-711-41-21-755, 8-711-44-31-468, 8-711-34-31-126

Телефондар: Бас редактор 51-25-80, Бас редактордың орынбасарлары 24-17-08, 51-18-08,

Жауапты хатшы 50-83-99. Жарнама қабылдау тел/факс: 51-51-09; Бухгалтерия 50-63-99.

Газет ҚР Мәдениет және ақпарат министрлігінде 2006 жылғы 4 мамырда тіркеліп, №7201-г куәлігі берілген

Е-mail: zhaikpress@inbox.ru Қолжазбаларға пiкiр айтылмайды және пайдаланылмаған хат авторларына жауап қайтарылмайды. Деректердің дәлдiгi үшiн автор жауапты. Жарияланым авторларының пiкiрлерi редакция көзқарасын бiлдiрмейдi. Редакция тапсырысымен жазылмаған материалдар үшін қаламақы төленбейді. «Орал өңірінде» жарияланған материалдарды сілтемесіз көшіріп ба суға болмайды. Мақалалар электрондық нұсқада қабылдана ды. Ж белгісімен жарияланған материалдар ақылы болып есептеледі.

Газет облыстық «Орал өңірі» газетi редакциясының компьютерлiк орталығында терiлiп, беттелдi. "Жайық Пресс" ЖШС баспаханасында басылды Индексі: 65428 Таралымы: 16645, 6 баспа табақ. Газет аптасына үш рет шығады. Корректорлар: Н.СҰЛТАНОВА, Д.шанкишева, ж.жайлауова Кезекшi редакторлар: г.кенжеғалиева, н.рахманов

керуен сарай Бейсенбі, 6 наурыз 2014 жыл

Құттықтаймыз!

Белгілі әнші, республикалық және халықаралық байқаулардың бірнеше мәрте лауреаты Марат Сарбөпеев жақында 40 жастың қырқасына шықты. Сол себепті ел-жұрттың алдында есеп бермек ниетпен әнші наурыз айының 12 жұлдызында мерейтойлық концерт өткізбек.

Құрметті Дариға Ғазезқызы!

Мараттың мерейтойлық концерті Теректі ауданының тумасы Марат алдағы есеп беру концертінің ерекшелігі жөнінде былай дейді: «Бұл концертте көптеген жаңа әндер шырқалады. Біреулер басқа атақты ақын-сазгерлермен жұмыс танып, олардың әнін қыруар қара жатқа сатып алып жатса, мен жергілікті ақын-сазгерлермен жұмыс істегенді жөн көремін. Сондықтан менің әніме сөз жазған Ұлдай Сариева, Мұнайдар Балмолда, Ерік Ахметов, Сағынтай Бисенғалиев секілді жерлес ақындар мен өлеңге ән шығарған Жаскелең Ғайсаға лиев, Ғұбайдолла Хибашев, Гүлбар шын Қасиетова сынды өнер иеле-

рі бұл кештің құрметті қонағы болады». Әнші қазір продюсерлікпен де айналысып жүр. Соңынан ерген жастарға қолдау көрсетіп, оларға бар білгенін айтудан жалыққан емес. - Жеке шығармашылыққа қоса, Дәуренбек Мерғалиев деген жас әншіге продюсерлік жасап жүрмін. Өткен жылы Дәуренбекті Болгарияда өткен халықаралық фестивальге апарып келдім. Болашағы нан көп үміт күттіретін талантты жігіт, - дейді әнші төл шәкірті туралы.

Гүлжамал ЖОЛДЫҒАЛИ

Қола жүлдегер Жуырда Байқоңыр қаласында самбодан республикалық турнир өтті. Жарысқа 1997-1998 жылы туған жасөспірімдер және 2000-2001 жылы туған кіші жасөспірімдер қатысты. Республикамыздың әр аймағы нан 15 команда 9 салмақ дәрежесі бойынша бақтарын сынады. Боз кілемде белдескен 250-ге жуық спортшылардың арасында облыс намысын Ақсай, Сырым және Орал қаласынан барған палуан-

oral_oniri@inbox.ru

дар қорғады. Аса тартысты өткен бұл жарыста жерлесіміз Ш.Қаржау 55 келі бойынша қола жүлдеге ие болды.

Темірболат ТОҚМАМБЕТОВ

www.zhaikpress.kz Құрметті оқырман! Ғасырға жуық тарихы бар облыстық «Орал өңірі» мен «Приуралье» газеттерінің, сондай-ақ аудандық газеттердің электрондық нұсқасын www.zhaikpress.kz сайтынан оқи аласыздар. Сонымен қатар күн сайынғы жаңалықтармен танысуға да мүмкіндік бар.

Сізді мерейлі 60 жа сыңызбен құттықтаймыз! Кез келген шәкіртіңізге ғана емес, әріптестеріңізге де үлкен мейірбандықпен қарап, салиқалы ана ретінде әрқашан қолдау көр сетіп, ақылшы ұстаз ретінде кемелді кеңестер беруге қажымағаныңыз үшін, бойыңыздағы барлық бағалы қасиеттерді ұрпаққа аманат етуге тырысқан тағылымды тәрбиеші ретінде ұлттық құнды лықтарды насихаттап келе жатқандығыңыз үшін сізге зор ілтипат пен ықыласымызды білдіреміз. Деніңіз сау болып, еңбегіңіз жанып, мерейіңіз үс тем болсын! Жанұяңызға амандық, жаныңызға ты ныштық, зор бақыт тілейміз.

Ақжайық ауданы Қарауылтөбе ауылының тұрғыны, аяулы жар, асқар тау дай әкеміз, сүйікті атамыз Сағынтай Базарұлы БАЗАРОВТЫ мерейлі 60 жасымен шын жүректен құт тықтаймыз! Құтты болсын қуанышты күніңіз, Бақытты боп шаттық өмір сүріңіз. Алпыстың да асқарына жеттіңіз, Енді жүзге құлаш сермеп шығыңыз. Мереке күн нұрға толсын жүзіңіз, Қуаныңыз, шаттаныңыз, күліңіз. Бала-шаға қызығына кенеліп, Ортамызда аман-есен жүріңіз!

Ізгі тілекпен: Теректі аудандық «Үміт» лингвистикалық гимназиясының ұжымы

Игі тілекпен: зайыбыңыз Нұрлыгүл, ініңіз Сағитжан, қызыңыз Жанар, балакелініңіз Асхат-Жазира, ұлдарыңыз Самат, Талғат, немере-жиендеріңіз Назбек, Ерасыл, Аида, Саида

Ақжайық ауданы Қара уылтөбе ауылы Тайпақ орта мектебінің ардагер ұстазы, бауырымыз Сағын тай БАЗАРОВТЫ 8 наурызда толатын 60 жасымен құттықтаймыз! Бауырым, құтты болсын 60 жасың, Басыңнан бақ, қуаныш арылмасын. Жанұяңмен қай кезде де аман болып, Отбасыңа бабалардың бағы қонсын!

Ақ тілекпен: бауырларыңыз СағынбайЖұпар, Ақош, Күлән, Мағытай-Бәтима, Жеміс, Сағитжан Қазталов ауданы Қарасу ауылының тұрғыны, ауған соғысының ардагері, аяу лы әкеміз Қобланды Қажиекұлы ЕШМҰХАНОВ ТЫ 12 наурыз күні толатын 50 жасымен барлығымыз қуана құттықтаймыз! Панамыз, асқар тауымыз, қамқорымыз болып ортамызда ұзақ жүруге жазсын, Жаратқан ие.

Бөкей ордасы ауданы Ұялы ауылының тұрғы ны, адал жар, мейірімді ата, ақылшы әке Тұрақ Ермұратұлы ИМАНҒАЛИЕВТЫ 53 жасқа толған туған күнімен құттықтаймыз, сондай-ақ сол кісінің зайыбы, аяулы әже, ардақты ана, үлгілі ене Айгүл Ізмұханқызы БАЙҚУАТОВАНЫ да мерейлі 53 жасқа толып, зейнетке шығуымен құттықтап, ұлқыздарыңыздың, туған-туыс, дос-жарандарыңыз дың ортасында сыйлы болып, өміріңіз мәнді, шаңырағыңыз сәнді болғай, дастарқаныңыздың дәмтұзы үзілмей, барыңыз берекеге, берекеңіз мерекеге ұлассын дейміз. Өзеннің ағысындай, тұлпардың шабысындай, толқынның жарысындай өтіп жатқан әр жылыңыз жақсылыққа толсын. Туған күніңмен шын жүректен құттықтаймыз бәріміз, Жүзге-дағы толсаң мейлі, таймасыншы әріңіз. Шөбере мен шөпшек сүйер ұзақ өмір тілейміз, Шаңыраққа ұйытқы болған бетке ұстар арымыз.

Құтты болсын 50 деген жасыңыз, Қуаныштың кемерінен тасыңыз. Әрқашанда мықты болып денсаулық, Қажымастан 100-ден әрі асыңыз.

Қызды қияға, ұлды ұяға қондырдыңыз бүгінде, Бірлесе жүріп көтердіңдер қиындықтың жүгін де. Бесік тербеп, ертегі айтар ата-әже болдыңдар, Біз тілейміз ендігі күні үлкен бақыт өмірде.

Туған күні нұрға толсын жүзіңіз, Қуаныштан шаттаныңыз, күліңіз. Бала-шаға қызығына кенеліп, Арамызда аман-есен жүріңіз!

Тілекшілеріңіз: зайыбыңыз Өзипа, бала-келініңіз Эдуард-Дамира, қыздарыңыз Жадыра, Жанар, ұлыңыз Сырым және Жас ауылындағы құдақұдағиыңыз Сағидолла-Гүлнәр, құда балаңыз Мейрам

Игі тілекпен: бала-келініңіз Медет-Назгүл, қыз-күйеу балаларыңыз Азония-Асылбек, Гүлфариза-Болатбек, Бақыт-Ринат, Сая, немерелері Артур, Дәулет, жиендері Аяжан, Милана, Нұрасыл, Бекзат, Жанел, Нұрберген

Облыстық кезеңге жолдама алды Таяуда Теректіде дойбы мен тоғызқұмалақтан аудандық жарыс өтті. Бұл жолы да “Үміт” гимназиясының бәйгеге қосқан спортшылары жүлдемен оралды. Атап айтсақ, 8-сынып оқушысы Темірлан Исмағұлов дойбыдан 2-орын, ал, 9-сынып оқу шысы Аружан Мұхтарова тоғызқұмалақтан қарсылас шақ келтірмей, 1-орынды иеленді. Ең мықтылар сайысқан до дада “Үміттің” мерейін асқақтатқан қос спортшы енді Теректі ауданы атынан сайыстың облыстық кезеңіне қатыспақ.

Берік ИСҚАҚОВ, «Үміт» гимназиясындағы дене шынықтыру пәнінің мұғалімі