ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Θεσσαλονίκη…στιγμές από την ιστορία της πόλης μας 1912-2012 Σχολείο: 1ο Γυμνάσιο Πυλαίας Τάξη: Γ΄ Ον/μα μαθητών/τριών που θα κάνουν εισήγηση:Μπακαλούδη Χριστίνα, Μπουλάκη Μαρία, Παπαδάφου Διαλεκτή, Πατσινακίδου Ανθία, Τζάστα Αναστασία. Ον/μα εκπαιδευτικών: Σπυροπούλου Σοφία

Βαλκανικοί Πόλεμοι  



Ο Α’ Βαλκανικός Πόλεμος, ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 1912. Το ελληνικό ναυτικό σημείωσε σημαντική επιτυχία στις 18 Οκτωβρίου 1912 έξω από το λιμάνι της Θεσσαλονίκης, όπου το θρυλικό τορπιλοβόλο «Τ11» με Κυβερνήτη τον Υποπλοίαρχο Νικόλαο Βότση βύθισε το τουρκικό θωρηκτό «Feth-I-Bulend» (Φετίχ-Μπουλέντ). Ο ελληνικός στρατός προέλασε ανενόχλητος ως τη Θεσσαλονίκη, την οποία ο Ταξίν Πασάς, ο Τούρκος στρατιωτικός διοικητής, παρέδωσε την ημέρα εορτής του πολιούχου της, Αγίου Δημητρίου, στις 26 Οκτωβρίου 1912.

Δεύτερος Βαλκανικός Πόλεμος      

Η δυσαρέσκεια των Βουλγάρων για τις διεκδικήσεις τους που δεν ικανοποιήθηκαν οδήγησε στο Β’ Βαλκανικό πόλεμο. Η ένοπλη σύγκρουση άρχισε στις 29 Ιουνίου 1913. Οι συμπλοκές στην Θεσσαλονίκη έληξαν με την παράδοση των Βουλγάρων.

1.300 στρατιώτες και περισσότεροι από 500 κομιτατζήδες μεταφέρθηκαν με ατμόπλοιο στις φυλακές της παλιάς Ελλάδας. Η Μακεδονία, όπως και η Ήπειρος, η Κρήτη, τα νησιά του Αιγαίου ενσωματώνεται στο ελληνικό κράτος. Ο νέος πολιτικός διοικητής, Κ. Ρακτιβάν οργάνωσε τη διοίκηση με βάση την αρχή της ισονομίας των πολιτών και διέταξε απογραφή του πληθυσμού της πόλης.

Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος-Εθνικός Διχασμός     

Ο Κωνσταντίνος ο Α’ ήθελε να παραμείνει η Ελλάδα ουδέτερη. Ο Βενιζέλος υποστήριζε την είσοδο στον πόλεμο στο πλευρό των Αγγλογάλλων. Το Μάιο του 1916 εκδηλώθηκε στη Θεσσαλονίκη το στρατιωτικό κίνημα της Εθνικής Άμυνας. Ο Βενιζέλος αναλαμβάνει την ηγεσία του κινήματος και σχηματίζει δική του προσωρινή κυβέρνηση. στα τέλη του 1916 η Ελλάδα είχε δύο κυβερνήσεις και δύο στρατούς.

Στρατιά της Ανατολής Μεγάλη πυρκαγιά

  



Κατά τη διάρκεια του πολέμου (1914-1918) οι σύμμαχοι αποβίβασαν εδώ στη Θεσσαλονίκη τη Στρατιά της Ανατολής. Το πιο δραματικό γεγονός την περίοδο αυτή στάθηκε η πυρκαγιά, που εκδηλώθηκε στις 18 Αυγούστου 1917. Ο δυνατός άνεμος, οι στενοί δρόμοι, η έλλειψη νερού, όλα είχαν συμβάλει στην κλίμακα του ολέθρου.

9.500 κτίρια καταστράφηκαν και πάνω από 70.000 άνθρωποι έχασαν τα σπίτια τους.

Οι πρόσφυγες 







Η μικρασιατική καταστροφή οδήγησε σε μια αναγκαστική μετακίνηση πληθυσμών χωρίς προηγούμενο στην ιστορία. Πάνω από τριάντα χιλιάδες Μουσουλμάνοι υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν τη Θεσσαλονίκη.

92.000 χιλιάδες βίαια ξεριζωμένοι πρόσφυγες από τον Πόντο, τη Μικρά Ασία και την Ανατολική Θράκη εγκαταστάθηκαν σε αυτήν. ακραία η δοκιμασία για την πόλη.

Μεσοπόλεμος  





Το 1926 ιδρύεται η Διεθνής Έκθεση και το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Στα χρόνια του μεσοπολέμου, η Θεσσαλονίκη, φέρει έντονα τα χαρακτηριστικά της φτώχειας, και της κοινωνικής ανισότητας. Το Μάη του 1936 αποκτά πρωταγωνιστικό ρόλο στις πολιτικές εξελίξεις με απεργίες και αιματηρές διαδηλώσεις. Ο Γιάννης Ρίτσος γράφει τον "Επιτάφιο".

Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος 



 

Η Θεσσαλονίκη και η περιοχή της, ζωτικής στρατηγικής σημασίας, βρίσκονται υπό τον έλεγχο του γερμανικού στρατού. Μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα η πείνα απλώνεται στους δρόμους. Ορισμένοι μετακόμισαν στην ύπαιθρο. πάνω από 5.000 άνθρωποι πέθαναν από την πείνα.

Η εξόντωση των Εβραίων 



Λιγότερο από το 5% του εβραϊκού πληθυσμού της Θεσσαλονίκης γλίτωσε τους εξευτελισμούς, τα βασανιστήρια, τις εκτοπίσεις. Από τη Θεσσαλονίκη εστάλησαν στο Άουσβιτς περίπου σαράντα πέντε χιλιάδες άνθρωποι.

Εθνική Αντίσταση 

  

Από την πρώτη στιγμή της γερμανικής κατοχής ο ελληνικός λαός ατομικά και συλλογικά προέβη σε αυθόρμητες πράξεις αντίστασης. Από το φθινόπωρο του 1941 ιδρύονται αντιστασιακές οργανώσεις. και στη Θεσσαλονίκη, οργανώθηκαν απεργίες και άλλες δυναμικές μαζικές εκδηλώσεις. Το Μάιο του 1941 ιδρύθηκε στη Θεσσαλονίκη η εθνικοαπελευθερωτική οργάνωση «Ελευθερία», η οποία τον Ιούνιο του 1941 εξέδωσε την ομώνυμη εφημερίδα, την πρώτη παράνομη εφημερίδα της κατοχής.









Οι Γερμανοί κατακτητές και οι ντόπιοι συνεργάτες τους, προκειμένου να αναχαιτίσουν το διαρκώς ογκούμενο ρεύμα της αντίστασης κατέφυγαν στην κτηνώδη μέθοδο των αντιποίνων σε βάρος αθώων πολιτών. Κάθε υποψία αντιστασιακής συμμετοχής αντιμετωπιζόταν με καταδίκη σε θάνατο και κάθε θάνατος Γερμανού στρατιώτη τιμωρούνταν με εκτέλεση αρκετών πατριωτών, οι οποίοι επιλέγονταν από τους εκατοντάδες φυλακισμένους του στρατοπέδου «Παύλος Μελάς». τόποι εκτελέσεων ήταν το Γεντί-Κουλέ, τα Σφαγεία, η κοίτη του Γαλλικού, η τούμπα των Διαβατών. Βαρύ τίμημα για την αντιστασιακή τους δράση πλήρωσαν αρκετά χωριά του κάμπου της Θεσσαλονίκης (Κουφάλια, Καλοχώρι, Χαλκηδόνα) και ο μαρτυρικός Χορτιάτης στις 2 Σεπτεμβρίου 1944.

Απελευθέρωση 

Ανήμερα του Αγίου Δημητρίου το 1944 ο απελευθερωτικός στρατός εισέρχεται στη Θεσσαλονίκη.



η λαϊκή οργή αναζητά τους απανταχού δοσίλογους και συνεργάτες των κατακτητών.

Σύγχρονη Ιστορία  

 

Στα χρόνια του Εμφυλίου η Θεσσαλονίκη έγινε η πρωτεύουσα των «ανταρτόπληκτων». άνθρωποι που φοβήθηκαν το Δημοκρατικό Στρατό ή τον εθνικό στρατό κατέφυγαν εδώ και άρχισαν να ζουν υπό σκοτεινές συνθήκες στην πόλη κάνοντας δουλειές του ποδαριού. Στο Επταπύργιο έγιναν κατά την περίοδο αυτή εκατοντάδες εκτελέσεις, έπειτα από αποφάσεις των στρατοδικείων. Τον Μάιο του 1948 δολοφονείται ο αμερικανός δημοσιογράφος του CBS, Τζώρτζ Πολκ, ο οποίος είχε έρθει στη Θεσσαλονίκη για να καλύψει τον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο.

Αστικοποίηση 

 



δομικές αλλαγές αποτυπώνονται κυρίως στην εργασία, στην κατανάλωση και στα κυβερνητικά μέτρα για τη σταθεροποίηση και την ανάπτυξη της οικονομίας. Το 1951 επαναλειτουργεί η Διεθνής Έκθεση. Το 1957 ξεκινά τη λειτουργία της η Ανωτάτη Βιομηχανική Σχολή και εγκαινιάζεται το Νέο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης. Το 1960 εγκαινιάζεται το Καυταντζόγλειο Στάδιο και διοργανώνεται το πρώτο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.

Πολιτική πόλωση κατάλυση της δημοκρατίας



   

Στις 22 Μαΐου του 1963, στη γωνία των οδών Βενιζέλου και Σπανδωνή πέφτει θανάσιμα τραυματισμένος ο βουλευτής της ΕΔΑ και υπέρμαχος της Ειρήνης, Γρηγόρης Λαμπράκης. Το κοινοβουλευτικό πολίτευμα καταλύθηκε με την εκδήλωση του στρατιωτικού πραξικοπήματος στις 21 Απριλίου του 1967. Η εξέγερση του Πολυτεχνείου το 1973 ήταν μια μαζική διαδήλωση λαϊκής αντίθεσης στο καθεστώς της Χούντας των Συνταγματαρχών. Η αντιδικτατορική εξέγερση και στο Πολυτεχνείο της μακεδονικής πρωτεύουσας, αποτέλεσε ένα σπουδαίο αντιφασιστικό γεγονός. Το 1974 η Θεσσαλονίκη γιορτάζει μαζί με την υπόλοιπη Ελλάδα την αποκατάσταση της Δημοκρατίας.



  





Η σύγχρονη Θεσσαλονίκη

Το 1978 μεγάλος καταστρεπτικός σεισμός 6,5 βαθμών ρίχτερ προκαλεί μεγάλες καταστροφές στην πόλη και το θάνατο 49 ανθρώπων. Το 1979 ιδρύεται το Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. Το 1982 εγκαινιάζεται το Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα για τη διαφύλαξη της ιστορικής μνήμης.

Tο 1983 ιδρύεται από το Δήμο Θεσσαλονίκης το Κέντρο Ιστορίας Θεσσαλονίκης για τη διάσωση ιστορικών αρχείων της πόλης και την ανάπτυξη των ιστορικών σπουδών για τη Θεσσαλονίκη. Παράλληλα ξεκινάει τη λειτουργία του το Βαφοπούλειο Πνευματικό Κέντρο μετά από δωρεά του ζεύγους Αναστασίας και Γεωργίου Βαφόπουλου. το 1985 η Θεσσαλονίκη γιορτάζει την επέτειο των 2.300 ετών από την ίδρυσή της με πλήθος καλλιτεχνικών και πολιτιστικών εκδηλώσεων. Από το 1988 έως το 1999 με τις αλλαγές που επέρχονται στο γεωπολιτικό χάρτη της Ευρώπης η Θεσσαλονίκη αποκτάει εκ νέου τη στρατηγική της θέση στο χάρτη της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και διεκδικεί το ρόλο του πρωταγωνιστή στην ανάπτυξη των σχέσεων της Ελλάδας με τις γειτονικές χώρες και του οικονομικού και πολιτιστικού κέντρου της Ευρύτερης περιοχής των Βαλκανίων.