Propaganda Searching for
the truth
Institut du Livre A. Kardamitsa
The propaganda which produces the desired results is good, and all other propaganda is bad.... Therefore it is meaningless to say your propaganda is too crude,
too cruel, too brutal, or too unfair for none of those terms matter... Propaganda is always a means to an end. It is an artwhich can be taught to the average person
like playing the violin. But there comes a point when you say, ‘You’re on your own now. What remains to be learned can only be accomplished by a genius.
Goebbels, Mastermind of the Third Reich David Irving
CONTENTS
1 Introduction 2 Propaganda - Antipropaganda 3 Other Psycological Operations 4 Information & Analysis of Propaganda 5 War Propaganda of National Socialism
6 War Propaganda of the Soviet Union 7 War Propaganda of the British Empire 8 War Propaganda of the United States 9 Propaganda of other Nations 10 Postwar image from 1945 to 2015
8
12 15
6
Concepts and Techniques of Propaganda - Typology and Characteristics of Propaganda - Scientific Organization of Propaganda General basic concepts Role of psycological operations
Introduction
1
Introduction Propaganda today consists of concept that is intense and of negative importance. It is usually connected with totalitarian systems, so phrases like “communist”, “facist” or “national socialism propaganda” can be represented as self-evident descriptions of a political reality. While phrases like “Demecratic Propaganda” or “Peace Propaganda” are usual primalities. However, propaganda well known from Ancient times was clarified for the first time from democracies and specificly from the United States in the 20th Century. As a method, the view of certain fundamental concepts are a concern yet necessary reaching the goals of one state and prevent future attacks during an internal warfare.
Propaganda firstly formed a field of systematic research and implementation in the United States so they could justify the entry of the upcoming American superpower into World War I. At the same time in the Russian Empire, the revolution of the Bolshevics marked the starting period of the totalitarian system,which was filled with Italian facism in 1922 and the German national socialism in 1933. The totalitarian system recognised propaganda as a basic parameter of their internal and external policy, highlighting it into a scientific method and basic ideological element of their system. The cival democracies reacted with aggravation from the start of the production process and from the controlled information. But until their entry into war, they were defending against the revised totalitarian system with
the beginning of the war and the expansion at a world level. In 1941 Propaganda of the democracies was instigated, whilst allied with communism. The final defeat of Axis Powers was a result of the allied propaganda achievments, while ever more crucial was the contribution of the latter, in the image which was formed postwar, for the events during 1939-1945. It is interesting to note that both impacts of the outcome of World War II and the success of the allied propaganda reflects even today with the same use of the terminology from the general public and from the historic community. For example. it is always refered to as “Nazism” and even “German Facism”, instead of the correct historic term “National Socialism”. The first terms reveal enough for the way were facing the National Socialism in Germany and its citizens of the civil democratic countries and communist USSR, but particulary for the image the Germans themselves and the motives of their action. From this perspective they arranged a set of false categories which operates among their real action motives of one community and to the supposed aspirations of this state. After the dim acceptance of such ideals, which originated from the enemy propagandist headquarters. It is normal to conveniently simplify the process of the origins of wat to casual steretypes like “Hitler who wanted to conquer the world” or “ the re-equipment of Germany who caused the war”, formalities so specific for the perplexity of the causes and results, methods and goals. Therefore there is no “Nazism” but National Socialism, there is on “Jewish Bolshevism” but communism and “Bolshevism”, there are no “Plutocracies” but “Democracies”. The conditions that are disarded here as perversive and improper for history are used only when applicable into a wide themed framework or as part of specific reports not into standard and fluid navigation. Applying a sober, cold typological approach according to which will be used as established terms and names, and won’t be expressed, preferably to some side of the warring parties. The historiography will have the opportunity to formulate a fuller image for the most memorable war in human history without individual demonstrations and idealizations.
7
Concepts and Techniques of Propaganda
8
Introduction
-Typology and characteristics of Propaganda The term propaganda has a Romanic origin and relates to the dissemination of catholic christian belief. As a term was first used from the Catholic Church during the Counter-Reforation, the ideological fight against Protentantism. In subsequent times, especially from the 19th century, the term was used to describe respectively phenomena in the politic field. With the form that is known and studied, propaganda was formed during the first quarter of 20th century.
Propaganda reccoends an affiliation method, formation and control pratise on public opinion. A technique to defience the desired human reflexes with the use of proper verbal and visual signals. Finally, a scientific technique to proliferate ideas or an intentional arranged presentation of situation, with purpose to influence public opinion and to converse the views of the sender.
-Scientific organization of propaganda The techniques of propaganda were standarized for the first time and applyed with technical, scientific way way from the Americans during World War I. Particulary, responsible to organise and apply propaganda were, the journalist Walter Lippman and the psychologist Edward Bernays, nephew of psychologist Sigmund Freud. The two men, with their staff were posed as head from Woodrow Wilson (President of the United States) for the Comittee on Public Informationthat was responsible for the anti-german propaganda during 1914-1918. That particular comittee, promote the idea of America to enter the war, which was a model to develop the respective services during World War II. This service was extremely efficient and rised an anti-german hysteria, which later allowed the disdain of the German state with the Treaty of Versailles.
Bernays directed the scientic technique of formation and operations of public opinion, which he named “engineering of consent”. In his main work, “Propaganda” (1928) states: “The consious and skillful manipulation of organised habits and opinions of masses, suggests an importand element of the democratic society. Those who manipulate this invisible mechanism of society, constitute an invisible governance, which is the real ruling power of our country. We are ryled. Our thought is developed, our ideas are submited to a large degree by people that we have never heard. This situtation os the reasonable consquence of the way it is organised our democratic society. Numerous people must cooperate with this way, if they are going to live together as a society which operates normally.” One total examination of propaganda for the warring parties durring World War II, contributes to understand the
specificity of propaganda nature among the various states and their goals of which their uses were served. The totalitarian systems (facism, national socialism and communism) had an obvious advantage against civil democracies in use and proccess of directing information. And that because as closed type societies in any degree had increased possibilities to enforce their policies, including economy in their political programming options, enforce censorship and resupply propaganda. The nature of their institutions, along the control of the party on the state, allowed qualification of their ideological options against the typical utilitarians, so that will accomplish the extention of the scheme existance. For those reasons the two main totalitarian systems, the German National Socialism and the Soviet Communism proved to be extremely durable in crisis periods preventing by far the collapse of the political system. Particulary, Soviet Communism was intensely tested in 1941, with the invasion of Germans, but the total control of communism system on society, the determination of war commitment against the invasion, the coordinated political conscription and the political violence on the soviet population, were the factors that allowed to rescue the state in the beggining of the german-soviet conflict and the successful counter-attack during the next years. National Socialism on the other hand, to a lesser extent tatalitarian insted of communism. The independency of elite military, non competion control of party on society and the inactive economic use of the occupied areas in Europe, in a long term undermined the Germanwar effort. In point of fact any reaction in national socialist state came from the conservative military elite, which undermined the war effort in the Western Front in 1944, preparing thet ransition from national socialist state to western civil parliamentarism. 9
“
10 10
Museums are managers of consciousness. They give us an interpretation of history, of how to view the world and locate ourselves in it. They are if you want to put it in positive terms, great educational institutiona. If you want to put it in negative terms, they are propaganda machines. Hans Haacke
�
Introduction National Socialism did not make it into total war despite the last months of 1945, when the battle had moved into German territory. Despite the efforts of Goebbels and Bormann, the war effort did not take a totalitarian nature, while society only in part entered the war logic. This ommision was one of the basic reasons of the military defeat. Also, the flexible compare to communism, but the point of view of the German occupying forces against the European statesdid not help to exploit human and wealth resources of an entire continent, Europe. This of course is interpete from the fact that still in 1941, Germany was not seeking a world war and her ecomonic policy did not dericted to the war logic, in constrast with USSR. For the next years the intestication of war effort brought increase production althought the stragetic reserves of european states to stay in regard wasted. In general USSR won the contest with Germany because they were more determinated as a state to succeed. Civil democracies on the other way, as states it is easy to collapse than the totatalitarian states. The case of France in 1940 proves that observation, but it calculated that in case of a successful landing of Germans on Britain in 1940, the resistance would lasted for three weeks before the capitalation of British people. Democracies as states are more vulnerable to enemy propaganda as long they allow an unimpeded flow of informationa and the development of undermind minorities and political policies. In 1940 France was deafeted mainly because communists declaired political defeatism, on the other the far Right encourage the Franco-German perspective and cooperation.
importance of organised propaganda. Paul Virillo, a thinker, observes: “From the first space-based weapons of World War II until the flare of Hiroshima, the theater weapon has replaced the theater of operations and despite its outdated character, this term which is used by military, enlights the situtation: the history of battles is primarly the transformation of their perceptua; fields.� Propaganda is becoming an upper scale from a constructed state attemp of ideological influence, is converted into the expression of the essence of the own systems and the way to transform reality into a new united or even consensually aceptable perception. The overt diversifications of post-war world from the previous periods demostrates the particular importance of World War II to the evolution of History, as well as the factors that shaped the image and conception of war. From this aspect, 1945 was a basic milestone for history of all humanity, more essential from the delayed world prevalence of capitalism in 1991. And that because that formulated the courseof post-war world of which in a greater degree is valid and today.
Along with propaganda, the broader sense of strategic deception os connected. During war, for example, the British and Americans achieved to convice National Socialist Germany that they were more powerful that they actual were between 1940 and 1941, while Soviets were a lot more weak than indeed. Propaganda also uses image, while visual impression recomments the main influence in human subconscious. In this frame is inserted and the inspection of image function as a main propaganda technique. So, if we assume that the battlefield was from the beggining a specific perceptual field, where the own acts of war are propaganda statements, clever signals against enemy but also in friendly forces, we can understand the enormous 11
General Basic Concepts
12
Introduction 1. Psycological Operations Designed psycological activities during peace and war directed to enemy, friendly or neutral social groups, in purpose to create such attitude and behavior in order to favor the achievement of political and military objectives.
2. Mental Warfare Use of means of communications and other psycological instruments during peacetime or warfare, which aims to push psycological pressure to the enemy and kind influence the attitude and behavior of enemy groups in areas which are under the eney control. The main objective purpose is to support all efforts against enemy, which aim to decline their will to involve in warfare or to carry on, and to reduce the ability to carry out war.
a.Tactical Mental Warfare Actions that aim to a long term success and mainly political objectives, of which are carrying out in tension periods of relations of two countries or in wartime and aim to undermine the willing of opponent for war or to contine the possibilities to carry out war.
3. Target or Audience Target A person or a group that has been chosen to be influenced or infested by psycological operetions.
4. Basic Symbol It is a simple and expressive visual or accoustic signal of which is possible to be used with fluency in repeat. This brings direct action on target and creates a favorable climate to accept the psycological subject.
13
Introduction 5. Propaganda The transmission of news, ideas, doctrines or special appeals with purpose to influence the spirit, emotion, behavior and the point of view of a specific group, in order to benefit direct or indirect the person who brings action. Depending on the source, propagandais distinguished in three types:
a. White Propaganda
When the source that is displayed is real.
b. Grey Propaganda
When it is not possible to determined the source
c. Black Propaganda
When the displayed source is different than the actual.
6. General action idea of Psycological Operations The transaction of psycological operations is based on: a. In the use of plenty psycological ways to communicate with selected target. b. The attemp to influence target.
14
Role of Psycological Operations
15
General
Introduction
a. Psycological Operations form one of the instruments, that are available for the Commander to achieve his mission. b. Psycological Operations aim to convice the audience to behave as desired and in particular aim to:
- Drop subversion of enemy moral and bring development in army, - Maintain cooperation with friendly to them parts, the population in operation area, either in friendly or enemy terretory, and broadcast in that of conviction, that the final victory is with us, - Attract residents who try to stay neutral.
RestrictionsInabilities of Psycological Operations a. The results of psycological operations are restricted, if the opponent is in a position to enforce effective countermeasures b. The personnel of psycological operations do not always have available all necessary informationto exploit the vulnerability of enemy. c. The assessments of psycological operations obtain difficulties because of the measures of the opponent, which limit obtaiting information. d. In case of no coordination of politic and military psycological operations, gives to enemy the opportunity of antipropaganda, to restrict the results. e. Shortcomings in qualified people, to know the language etc, information for the enemy. f. Restrictions from International Conventions.
16
2
18 21 23 28 33 37
17
Propaganda Antipropaganda
Definitions Psycological elements of propaganda Dinstinction of propaganda Rules - Restrictions of propaganda Methods of propaganda Antipropaganda
Definitions 1.Προπαγάνδα α. Είναι η επιστημονική τεχνική της διαδόσεως οποιασδήποτε πληροφορίας ή ιδέας, οποιουδήποτε δόγματος ή ειδικής παροτρύνσεως, που τίθεται εσκεμμένα, άμεσα ή έμμεσα σε κυκλοφορία για να επηρεάσει ευμενώς τη σκέψη, τα αισθήματα, τη στάση και τη συμπεριφορά, οποιασδήποτε συγκεκριμένης ομάδας-στόχου, προς όφελος αυτού που θέτει αυτά σε κυκλοφορία. Η λέξη προπαγάνδα προέρχεται από τη γαλλική λέξη Propagande, η οποία προέρχεται από τη Λατινική λέξη propaganda, που είναι παθητική μετοχή του ρήματος Propago και σημαίνει, διαδίδω. β. Για να είναι η προπαγάνδα αποτελεσματική πρέπει, τόσο αυτός που τη θέτει σε κυκλοφορία, όσο και το περιεχόμενό της, να χαίρουν αξιοπιστίας από το ακροατήριο-στόχο. Το περιεχόμενό της είναι αληθινό, όχι γιατί περιέχει αληθινά γεγονότα και ιδέες, αλλά γιατί αυτά γίνονται αποδεκτά από το ακροατήριο-στόχο, με βάση τα δικά του κριτήρια. γ. Εξάλλου, όσοι ασχολούνται με την προπαγάνδα πρέπει να ενεργούν σε συντονισμό και στενή συνεργασία με το επιτελείο, διαφορετικά μπορεί οι δραστηριότητες τους να εμποδίσουν την εκπλήρωση της αποστολής. Η προπαγάνδα πρέπει να είναι επιθετική και πειστική.
2. Αντιπροπαγάνδα Είναι η προπαγάνδα που κατευθύνεται προς τον εχθρό ή προς ξένες (αλλοδαπές) ομάδες και έχει σκοπό να αντικρούσει ή να ανατρέψει και να επικρατήσει της ξένης προπαγάνδας. Είναι δηλαδή τα αντίμετρα που λαμβάνονται, ώστε να περιορίζονται ή εξουδετερώνονται οι εχθρικές προπαγανδιστικές προσπάθειες.
3. Ειδικότερα για την Προπαγάνδα παρατηρούνται τα παρακάτω: α. Αποτελεί, υπό ευρεία έννοια, μέθοδο επηρεασμού των ανθρωπίνων σκέψεων με μηνύματα. β. Διαφέρει από την παιδεία και τις πληροφορίες, αν και αυτή μεταδίδει γνώσεις. Η παιδεία μεταδίδει πλήθος γνώσεων και δεν επιμένει στη δράση. Ενώ οι πληροφορίες είναι αντικειμενική συλλογή και παρουσίαση γεγονότων και όχι γεγονότα αλλοιωμένα «κατά το δοκούν».
18
γ. Έχει σκοπό να επηρεάσει το Ακροατήριο-Στόχο, που μπορεί να είναι στρατιώτες, αντάρτες, ή πολίτες του εχθρού, φιλικοί (σύμμαχοι), ή ουδέτεροι. Λαμβάνει υπόψη της το πνευματικό επίπεδο του ακροατηρίου της και προσαρμόζεται σ΄ αυτό, αποφεύγοντας να έλθει σε φανερή αντίθεση με τις πεποιθήσεις και τις παραδόσεις του. δ. Μεταχειρίζεται ψυχολογική βία πάνω στο στόχο της, εφόσον κρίνεται σκόπιμο, για να δημιουργήσει ευνοϊκές συνθήκες για τον επηρεασμό του. ε. Προσφέρει έντιμη λύση κατά τη μάχη, όταν απευθύνεται σε τμήματα, που δε δείχνουν διάθεση να παραδοθούν, αλλά να βρίσκονται σε πολύ ή εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση. στ. Προσπαθεί να δημιουργήσει και να διατηρήσει καλή φήμη για τον εαυτό της, με την αλήθεια και την αξιοπιστία. Παρουσιάζει τις πραγματικές αδυναμίες του αντιπάλου και προσπαθεί να κερδίσει το ακροατήριο, ή τουλάχιστο να αποτρέψει αυτό να συνδεθεί με τον αντίπαλο. ζ. Έχει σαν ευρύτερη αποστολή, να δημιουργήσει στάση και συμπεριφορά που ευνοεί τους σκοπούς της και να μεταβάλει τη στάση και συμπεριφορά του ακροατηρίου-στόχου, αν αυτές δεν ικανοποιούν τις απαιτήσεις των ΨΕ. η. Στηρίζει την επιτυχία της στην παρουσίαση της αλήθειας, που πρέπει να γίνεται αποδεκτή με αξιοπιστία από τους ακροατές της και να μην χαρακτηρίζεται απ’ αυτούς σαν προπαγάνδα. θ. Εκμεταλλεύεται τις αδυναμίες του αντιπάλου (κυβερνητική διαφθορά, αστυνομικά μέτρα, φυλετικές-θρησκευτικές διακρίσεις, φτώχεια, ανεπαρκής πολεμική ηγεσία κ.α.)
19
“
I think most things i read on the Internet and in newspapers are propaganda. Everyone from the “New York Times” to Rupert Murdoch has a point of view and is putting forth their own propaganda, They are stuck with the facts as they are, but the way they interpret and framw them is widly different. Frank Miller
” 20
Psychological elements of propaganda 1.Συμπεριφορά ατόμου (α) Για την αποτελεσματική διεξαγωγή της προπαγάνδας είναι αναγκαία η γνώση του ατόμου και των παραγόντων, που επηρεάζουν τη συμπεριφορά του. Το άτομο πρέπει να εξετάζεται από πλευράς κινητοποιήσεως, αντιλήψεως των γεγονότων, αποκτήσεως των επιδιωκομένων, όπως επίσης και υπό το πρίσμα της σωματικής διαπλάσεως, κληρονομικότητας και του περιβάλλοντος του, που περιλαμβάνει, ειδικά για τις ΨΕ, τον εξωτερικό και τον εσωτερικό κόσμο του ατόμου, τα ερεθίσματα και τις αισθήσεις.
2. Μορφές Κοινωνικών Αντιδράσεων (Υπάρχουν δύο μορφές κοινωνικών αντιδράσεων, που έχουν ανάγκη να διερευνηθούν με ιδιαίτερη προσοχή. Είναι οι Μαζικές Εκδηλώσεις και οι Κοινωνικές Αναταραχές. Και οι δύο παρουσιάζουν αδυναμίες, που είναι δυνατόν να τις εκμεταλλευθούν οι ΨΕ. (α) Αποτελεσματικότητα των ψυχολογικών Επιχειρήσεων Οι ψυχολογικές επιχειρήσεις είναι δυνατόν να αποδειχθούν αποτελεσματικές σε οποιοδήποτε στάδιο των κοινωνικών αναταραχών. Οι χειριστές των ψυχολογικών επιχειρήσεων μπορούν να συγκεντρώσουν την προσοχή τους στα προβαλλόμενα προβλήματα κατά το στάδιο της εκκολάψεως και να παροτρύνουν τον πληθυσμό να προβεί σε διάφορες ενέργειες κατά το στάδιο της εμφανίσεως. Δυνατόν επίσης να υποστηρίξουν με ψυχολογική επίδραση τη συγκρότηση οργανώσεως, ευνοϊκής για το σκοπό τους, κατά το στάδιο της οργανώσεως και εφαρμογής των επιδιώξεων. Κατά το στάδιο της παρακμής δυνατόν να υποδείξουν τους σπόρους για μια νέα κοινωνική αναταραχή.
21
“
The orchestration of press, radio and television to create a continuous, lasting and total envriroment renders the influence of propaganda virtually unnoticed precisely because it creates a constant enviroment. Jacques Ellul
� 22
Distinction of Propaganda Η Προπαγάνδα ανάλογα με την πηγή, από την οποία προέρχεται, διακρίνεται σε ΛΕΥΚΗ, ΦΑΙΑ και ΜΑΥΡΗ προπαγάνδα.
1.Λευκή Προπαγάνδα Λευκή λέγεται η προπαγάνδα, που η πηγή της είναι φανερή, αναγνωρισμένη και παρουσιάζεται επίσημα στα μηνύματά της.
α. Πλεονεκτήματα Λευκής Προπαγάνδας (1) Προσδίδει κύρος στα μηνύματα της και εμπνέει εμπιστοσύνη, γιατί προέρχεται από επίσημη πηγή. (2) Δεν προσκρούει σε θέματα ασφαλείας, γιατί δεν προσπαθεί να αποκρύψει την ταυτότητα της. (3) Έχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιεί όλα τα μέσα ΨΕ, για την ενημέρωση του ακροατηρίου-στόχου.
β. Μειονεκτήματα Λευκής Προπαγάνδας (1) Αποκρούεται από το ακροατήριο-στόχο, γιατί αποτελεί τη «Φωνή του Εχθρού». (2) Υπόκειται στους περιορισμούς της πολιτικής, εφόσον διεξάγεται από το επίσημο κράτος. (3) Περιορίζεται η αποτελεσματικότητα περιοριστικά μέτρα από τον αντίπαλο.
της,
επειδή
λαμβάνονται
γ. Οι Αμερικάνοι χρησιμοποιήσαν πολύ τη Λευκή Προπαγάνδα, κατά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, για να προκαλέσουν πτώση του ηθικού των στρατιωτών και πολιτών του αντιπάλου κράτους. Στις Ιαπωνικές στρατιωτικές Μονάδες έστελναν πένθιμα ποιητικά φυλλάδια, που είχαν σκοπό να τονίσουν στους στρατιώτες την καταστροφή των σπιτιών τους.
23
2. Φαιά Προπαγάνδα Η Φαιά Προπαγάνδα δεν φαίνεται, ότι προέρχεται από ορισμένη πηγή. Παρουσιάζει τις παρακάτω δυνατότητες και περιορισμούς.
α. Δυνατότητες Χρησιμοποιούμενη με επιδεξιότητα μπορεί: (1)Να γίνει αποδεκτή , γιατί αποφεύγει να στιγματισθεί ως «εχθρική προπαγάνδα» (2)Να χρησιμοποιήσει θέματα συναισθηματισμού, που δεν επηρεάζουν το κύρος της πηγής από την οποία προέρχεται. (3)Να παρουσιάσει νέα θέματα, χωρίς να αποκαλύψει από πού προέρχονται.
β. Περιορισμοί (1)Η αξιοπιστία της Φαιάς προπαγάνδας περιορίζεται εξαιτίας του μυστηριώδους της πηγής της. (2)Χάνει την αξιοπιστία της και γίνεται πολύ ευπρόσβλητη από την αντιπροπαγάνδα.
γ. Ραδιοσταθμός κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ακουγόταν καθαρά στη Γερμανία και μάλιστα στην περιοχή της Βαυαρίας. Κανένα στοιχείο δεν έδωσε ποτέ την αναγνώρισή του. Καταφερόταν τόσο εναντίον των Αγγλοσαξόνων, όσο και εναντίον του Χίτλερ, αποκαλύπτοντας με μεθοδικότητα και μαεστρία τα ελαττώματα της πολιτικής ηγεσίας της Γερμανίας, φέρνοντας στην επιφάνεια πράξεις των κυβερνώντων, «επονείδιστες και ακατονόμαστες». Ο σταθμός αυτός έγινε προσφιλέστατος στο Γερμανικό κοινό και κατέκτησε την εμπιστοσύνη και την αγάπη των ακροατών του.
24
3. Μαύρη προπαγάνδα Η μαύρη προπαγάνδα, όταν φαίνεται ότι προέρχεται από το εσωτερικό της χώρας του εχθρού, δημιουργεί την εντύπωση, ότι δρουν ανατρεπτικές οργανώσεις ή δυνάμεις μέσα στην περιοχή του. Βασίζεται κυρίως στις ακριβείς επεξεργασμένες πληροφορίες. Η χρησιμοποίηση της κρίνεται σκόπιμη κατά τις Στρατηγικές Ψυχολογικές Επιχειρήσεις. Οι δυνατότητες και οι περιορισμοί της μαύρης προπαγάνδας είναι:
α. Δυνατότητες Η μαύρη προπαγάνδα υποστηρίζει τη διεξαγωγή καλυμμένων επιχειρήσεων αφού δύναται: (1)Να καταστρώνεται και τίθεται σε κυκλοφορία μέσα στην εχθρική χώρα. (2)Να βοηθά στην πτώση του ηθικού του εχθρού, υποστηρίζοντας, ότι υπάρχουν διαφωνίες και απειθαρχίες στις τάξεις του. (3)Να συντάξει και να θέσει σε κυκλοφορία μηνύματα, που θα δημιουργήσουν στον εχθρό την εντύπωση, ότι αυτός φάσκει και αντιφάσκει. (4)Να είναι λιγότερο αποτελεσματική πάνω σ΄ αυτή η εχθρική προπαγάνδα, επειδή κυκλοφορεί κατά τρόπο μυστικό. (5) Να εκμεταλλευτεί θέματα, που δεν μπορούν να παρουσιασθούν με τη λευκή προπαγάνδα.
25
β. Περιορισμοί Η Μαύρη Προπαγάνδα παρουσιάζει τα παρακάτω μειονεκτήματα: (1)Χάνει την αξιοπιστία της εφόσον αποκαλυφθεί η πηγή. (2)Υπάρχουν αυστηροί περιορισμοί κατά τη διεξαγωγή της για λόγους ασφαλείας, που περιορίζουν την ευελιξία της. (3)Διατρέχει πάρα πολύ μεγάλους κινδύνους να αποκαλυφθεί και να εξουδετερωθεί, όταν διεξάγεται από προσωπικό, που δρα μέσα στην εχθρική περιοχή.
γ. Κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι Γερμανοί για να ρίξουν το ηθικό των Γάλλων, μεταχειρίστηκαν πολλά τεχνάσματα της Μαύρης προπαγάνδας, π.χ. έστελναν επιστολές στους Γάλλους στρατιώτες, που προέρχονταν δήθεν από συγγενείς τους, με τις οποίες τους πληροφορούσαν, ότι οι γυναίκες τους εκδίδονταν ως κοινές πόρνες, ή ότι είχαν προσβληθεί από αφροδίσια νοσήματα. Επίσης έστελναν δέματα στις γυναίκες ή τις θυγατέρες των στρατιωτικών ή και στις μητέρες τους, που περιείχαν πένθιμα φορέματα προερχόμενα δήθεν από φιλανθρωπικές οργανώσεις. Τούτο σήμαινε ότι σκοτώθηκε συγγενής τους στρατιώτης.
26
“
27
Most campaigns rely on photographs because the moment you do something that is a graphic interpretation where any artistic license has been taken, i think a lot of people are scared that it’s going to be perceived as propaganda. Shepard Fairey
�
Rules Restrictions of Propaganda
28
Η προπαγάνδα, για να έχει ικανοποιητικά αποτελέσματα, πρέπει να ακολουθεί τους παρακάτω κανόνες.
1.Δημιουργία Ακροατηρίου-Στόχου α. Βασικό και στοιχειώδες στοιχείο για την επιτυχία της προπαγάνδας είναι, όταν πραγματοποιείται αυτή να μη δίδει στο ακροατήριο-στόχο την εντύπωση, ότι αποτελεί στόχο προπαγάνδας, γιατί απωθεί και δημιουργεί εκ προοιμίου την τάση της αντιστάσεως και της απορρίψεως του προπαγανδιστικού θέματος. β. Ο προπαγανδιστής αντιμετωπίζει πολυάριθμα εμπόδια στην προσπάθεια του να προσελκύσει την προσοχή του ακροατηρίου-στόχου. Τα προβλήματα αυτά γίνονται ακόμη οξύτερα για τον στρατιωτικό προπαγανδιστή, που επιχειρεί να επικοινωνήσει με απρόσιτο ή εχθρικό ακροατήριο-στόχο και προέρχονται κυρίως από την εχθρική αντίδραση. i. Εχθρική Αντίδραση Ο εχθρός ελέγχει κατά κανόνα το Ακροατήριο και εκμεταλλευόμενος αυτό θα προσπαθήσει να εξουδετερώσει τα αποτελέσματα της προπαγάνδας. ii. Υπερπήδηση Προβαλλόμενης Αντιδράσεως Ο σημαντικότερος παράγοντας για την υπερπήδηση της εχθρικής αντιδράσεως είναι η πλήρης γνώση του ακροατηρίου-στόχου, χωρίς την οποία δεν είναι δυνατό να αποκτηθεί καμία επαφή μ’ αυτό. Η πλήρης γνώση του ακροατηρίου αποκτάται με εξαντλητική μελέτη της ιστορίας του και με τη συνεχή παρακολούθηση της παρούσας καταστάσεως του ακροατηρίου-στόχου.
2.Διατήρηση του Ακροατηρίου-Στόχου Ο προπαγανδιστής, όταν επιτύχει επαφή με το ακροατήριο-στόχο του, πρέπει να έρχεται συνέχεια σε επαφή με αυτό προκειμένου να το διατηρήσει. Επιζητεί, βασικά να του αποβάλλει τη δυσπιστία και για να επιτύχει αυτό η προπαγάνδα, πρέπει να πείσει το στόχο για την αλήθεια όσων λέει.
3.Επηρεασμός Ακροατηρίου-Στόχου Ο προπαγανδιστής στην προσπάθεια του να εξασθενήσει τη μαχητική ισχύ του εχθρού, επιδιώκει να τον διαιρέσει εκμεταλλευόμενος τις διάφορες αδυναμίες του, π.χ. δυσαρέσκεια μεταξύ πληθυσμού και στρατού ή αντιθέσεις μεταξύ ομάδων. Τα αδύνατα αυτά σημεία προβάλλονται αμέσως ή με υπαινιγμούς.
29
4.Αποφυγή Ανταγωνισμού προς το Ακροατήριο-Στόχο Πρέπει να αποφεύγεται οτιδήποτε, μπορεί να προκαλέσει την αντίδραση του στόχου. Αν π.χ. θίξουμε τη φιλοτιμία του αντιπάλου μας, αποκαλώντας τον δειλό, τότε είναι φυσικό να επιτύχουμε αντίθετα τη φιλοτιμία του αντιπάλου μας, αποκαλώντας τον δειλό, τότε είναι φυσικό να επιτύχουμε αντίθετα αποτελέσματα απ΄ αυτά που επιδιώκουμε.
5.Πειστικότητα Οι δογματισμοί και η προσπάθεια αυθαίρετης επιβολής των απόψεων μας, πρέπει να αποφεύγονται. Θα πετύχουμε μόνο, αν επιβάλλουμε τις απόψεις μας με την πειθώ
6.Ορθή Σχεδίαση του Μηνύματος της Προπαγάνδας α. Το μήνυμα πρέπει να αποτελεί μία ή περισσότερες ιδέες, πληροφορίες, προτάσεις, συμβουλές ή παροτρύνσεις που διαμορφώνονται και ελέγχονται από την πηγή που προέρχονται. Για να έχει το επιθυμητό αποτέλεσμα πρέπει να γίνει αντιληπτό, κατανοητό και πιστευτό από το Ακροατήριο-Στόχο. Για να είναι πλήρες πρέπει: 1. Να προσελκύει την προσοχή του στόχου. 2. Να είναι κατανοητό από το στόχο. 3. Να διεγείρει ανάγκες και να υποδεικνύει λύσεις 4. Να μην έρχεται σε αντίθεση με τη θρησκεία και τον πολιτισμό του στόχου. β. Οι άνθρωποι κρίνουν τα γεγονότα και τις ιδέες με βάση την πείρα, τις ανάγκες και τις διαθέσεις τους. Διάφοροι άνθρωποι βλέπουν κατά διαφορετικό τρόπο το ίδιο γεγονός και οι λέξεις έχουν διαφορετική σημασία σε διάφορα άτομα. γ. Η στάση του ακροατηρίου-στόχου αποτελεί σοβαρό παράγοντα για τον υπολογισμό των αποτελεσμάτων ενός μηνύματος και το προσωπικό των ΨΕ πρέπει να δημιουργεί ευνοϊκή στάση στο στόχο, για την αποδοχή των μηνυμάτων που του απευθύνει.
30
“ 31
Fashion pictures show people looking glamorous. Travel pictures shows a place looking at its best, nothing to do with reality. In the cookery pages, the food always looks amazing, right? Most of the pictures we consume are propaganda. Martin Parr
�
Restrictions of Propaganda Η προπαγάνδα επηρεάζεται από τους παρακάτω παράγοντες, που έχουν ανάλογες επιπτώσεις στις ΨΕ.
1. Εξαρτάται από την Πολιτική Η πολιτική επιβάλλει στην προπαγάνδα περιορισμούς, που συχνά δεν μπορούν να διαφοροποιηθούν. Η προπαγάνδα εξαρτάται από την πολιτική ακόμη και στον καθορισμό του «ποιος είναι ο εχθρός».
2. Επηρεάζεται από τα Μέτρα Ασφαλείας Τα λαμβανόμενα μέτρα ασφαλείας μπορούν να επηρεάσουν τον προγραμματισμό και την παρουσίαση των προπαγανδιστικών θεμάτων και μηνυμάτων.
3. Έχει Ανάγκες Πολλαπλών Μέσων για τη Διεξαγωγή Τα ψυχολογικά μέσα παρουσιάζουν πολλές δυνατότητες και περιορισμούς και για να επιτύχουμε καλύτερα αποτελέσματα κατά τη διεξαγωγή της προπαγάνδας πρέπει να κάνουμε συνδυασμό των μέσων.
4. Προδιάθεση του Ακροατηρίου-Στόχου Τα ξένα ακροατήρια σπάνια θα πιστέψουν, ότι τα κηρύγματα της δικής μας προπαγάνδας εξυπηρετούν τις επιδιώξεις τους, ιδιαίτερα όταν είναι εχθρικά. Ο εχθρός έχει τα μέσα να παρεμποδίσει τη δική μας προπαγάνδα, να επηρεάσει στόχους της περιοχής του, χρησιμοποιώντας στην ανάγκη τα Σώματα Ασφαλείας και κομματικές οργανώσεις.
5. Ελλείψεις σε Ειδικευμένο Προσωπικό Η προπαγάνδα, όπως όλες οι Επιχειρήσεις, έχει ανάγκη ειδικευμένου προσωπικού, στο οποίο πιθανόν να παρατηρούνται ελλείψεις.
32
Methods of Propaganda
33
Οι Μέθοδοι που χρησιμοποιούνται για τη διεξαγωγή της προπαγάνδας είναι:
1. Μέθοδος Ελκυστικών Λέξεων και Φράσεων Η προπαγάνδα χρησιμοποιεί ελκυστικές λέξεις και φράσεις, που έχουν συνδεθεί με κοινά παραδεκτές ιδέες ή πεποιθήσεις που γίνονται πιστευτές χωρίς ερωτήσεις ή αιτιολογίες. Επικαλείται ευγενή αισθήματα, όπως η αγάπη προς την πατρίδα, η τιμή, η γενναιοφροσύνη, η αγάπη προς την ελευθερία κλπ. Χρησιμοποιεί επίσης λέξεις που εκφράζουν αρετή, όπως π.χ. ειρήνη, τιμή, δίκαιο, ελευθερία και επιζητεί να γίνουν αποδεκτές χωρίς αιτιολογία. Με τις λέξεις και φράσεις αυτές ο προπαγανδιστής παρεμβάλλει στο θέμα του τα παραπάνω αισθήματα. Οι φράσεις που χρησιμοποιούνται πρέπει να εναρμονίζονται με την κατάσταση της στιγμής, γιατί οι ίδιες φράσεις που δημιουργούν ευνοϊκά συναισθήματα σε μία δεδομένη στιγμή, μπορεί να προκαλέσουν ανεπιθύμητα σε κάποια άλλη.
2. Μέθοδος Προσωπικοτήτων Σύμφωνα με τη μέθοδο αυτή εξασφαλίζεται η επικύρωση του μηνύματος της προπαγάνδας, από ευυπόληπτες προσωπικότητες, με κύρος και εκτίμηση μεταξύ του ακροατηρίου-στόχου. Έτσι αναγκάζει το ακροατήριο να ταυτισθεί με την υπόψη προσωπικότητα και να αποδεχθεί τις ιδέες και πεποιθήσεις σαν δικές του. Η μέθοδος βρίσκει εφαρμογή συχνά στις διαφημίσεις, όπου μια προσωπικότητα πιστοποιεί επίσημα τις ιδιότητες του προϊόντος που διαφημίζεται. Για να είναι αποτελεσματική η μέθοδος, πρέπει η προσωπικότητα στην οποία γίνεται αναφορά, να έχει πραγματικά πει ή γράψει εκείνο που της αποδίδεται και να χαίρει εκτιμήσεως από το ακροατήριο-στόχο. Πρέπει να αποφεύγεται ψευδής αναφορά, δηλαδή ότι κάποια προσωπικότητα είπε κάτι, που στην πραγματικότητα δεν έχει πει.
3. Μέθοδος της απλοποιήσεως Η προπαγάνδα απλοποιεί τα πολύπλοκα θέματα και τα μετατρέπει σε απλές προτάσεις κατανοητές και πιστευτές από το ακροατήριο-στόχο. Τα πολύπλοκα γεγονότα και ιδέες μετατρέπονται σε απλές και κατανοητές «αλήθειες». Οι προτάσεις της πρέπει να είναι κατηγορηματικές και θετικές.
4. Μέθοδος της Καθομιλουμένης Γλώσσας (Απλών Ανθρώπων) Η προπαγάνδα χρησιμοποιεί τη γλώσσα του ακροατηρίου-στόχου για να αποκτήσει την εμπιστοσύνη του. Επιχειρεί ακόμη να ταυτίσει τις απόψεις της, με αυτές του μέσου ανθρώπου, με την καθομιλουμένη γλώσσα. Μ΄ αυτήν αποκτά την εμπιστοσύνη των ατόμων που αντιπαθούν τις ξενόηχες, ή υψηλού διανοητικού περιεχομένου λέξεις.
34
5. Μέθοδος της Επιλογής των Γεγονότων Κατά τη μέθοδο αυτή επιλέγονται και παρουσιάζονται τα γεγονότα, που υποστηρίζουν και δικαιολογούν κατά τον καλύτερο τρόπο ορισμένες απόψεις. Για την επιλογή τους συγκεντρώνονται και μελετιούνται όλες οι διατιθέμενες πληροφορίες, περιγραφές και λεπτομέρειες στο προς παρουσίαση θέμα και στη συνέχεια επιλέγονται εκείνες που εξυπηρετούν καλύτερα την προπαγάνδα. Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται για να παρουσιασθεί ως παράδειγμα ότι οι σύμμαχοι βρίσκονται σε πλεονεκτική κατάσταση ενώ ο εχθρός σε μειονεκτική. Συχνά αναφέρεται ως «μέθοδος της μισής αλήθειας» ή «μέθοδος της αποσιωπήσεως γεγονότων».
6. Μέθοδος της Αναπόφευκτης Νίκης Σύμφωνα μ΄ αυτή τη μέθοδο επιζητείται η εκμετάλλευση της επιθυμίας των ανθρώπων να βρίσκονται με το μέρος του νικητή. Οι προπαγανδιστές χρησιμοποιούν αυτήν κατά τη διάρκεια αλληλοσυγκρουόμενων καταστάσεων, για να πείσουν τους ακροατές ή τους αναγνώστες τους, ότι όσα λένε σ’ αυτούς στηρίζονται στην ακαταμάχητη κινητοποίηση της μάζας. Με τον τρόπο αυτό προσπαθούν να διεγείρουν την τάση των ατόμων να ακολουθήσουν την κοινή γνώμη. Κατά την προσπάθεια τους να πείσουν το ακροατήριο τους να ακολουθήσει κοινή γραμμή, οι προπαγανδιστές μπορεί να το διαιρέσουν σε ομάδες εύκολα ελεγχόμενες.
7. Μέθοδος των Υπαινιγμών Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται για να δημιουργήσει ή να υποθάλψει υποψίες του στόχου προς ορισμένες ιδέες, ομάδες ή πρόσωπα, προκειμένου να διχάσει τον εχθρό. Οι προπαγανδιστές επιχειρούν να διεγείρουν τα μίση στο εχθρικό στρατόπεδο τονίζοντας, ότι η αιτία των προβλημάτων του βρίσκεται στους ηγήτορές του. Υποδεικνύουν προς τούτο, υπαινίσσονται και επισημαίνουν ορισμένα πράγματα, αλλά αφήνουν αυτό να βγάλει μόνο του τα συμπεράσματα γι’ αυτό. Αποκαλύπτουν καλυμμένες υποψίες στο εχθρικό στρατόπεδο και προσπαθούν να μεταβάλουν αυτές σε φανερές διχόνοιες, που θα εξασθενήσουν την πολεμική του προσπάθεια.
35
“
Women’s propaganda must touch upon all those quenstions which are of great importance to the general proletarian movement. The main tack is, indeed, to awake the women’s class consciousness and to incorporate them into the class struggle. Clara Zetkin
”
36
Antipropaganda
37
1. Γενικά α. Για την αντίκρουση της εχθρικής προπαγάνδας και για την αποφυγή επικρατήσεως των ψυχολογικών θεμάτων της, εφαρμόζονται αντίμετρα και μέθοδοι που στο σύνολο τους υλοποιούν την έννοια της αντιπροπαγάνδας. β. Η αντιπροπαγάνδα λοιπόν είναι προπαγάνδα, που κατευθύνεται προς τον εχθρό ή προς ξένες (αλλοδαπές) ομάδες και έχει ως σκοπό να αντικρούσει ή να ανατρέψει και να επικρατήσει της ξένης προπαγάνδας. γ. Η αντιπροπαγάνδα αποτελεί βασικά αμυντικό μέτρο, που λαμβάνεται για τον περιορισμό της αποτελεσματικότητας της εχθρικής προπαγάνδας, δεν είναι όμως αμυντικό μέτρο με την αρνητική έννοια, αλλά είναι δυνατόν, ανάλογα με τις δυνατότητες να εφαρμοσθεί καλά σχεδιασμένη επιθετική προπαγάνδα.
2. Χρησιμοποίηση της Αντιποροπαγάνδας Για να καθορισθεί αν και πότε θα χρησιμοποιηθεί αντιπροπαγάνδα, κριτήριο θα είναι πάντα το τελικό αποτέλεσμα πάνω στο ακροατήριο-στόχο και η συνεισφορά της στην όλη εκστρατεία των ΨΕ. Η απόφαση διεξαγωγής πρέπει να βασίζεται σε πληροφορίες για την υποστήριξη των ΨΕ και στην ανάλυση της προπαγάνδας και η οποία πρέπει να λαμβάνεται μόνο, ύστερα από πλήρη εξέταση των πραγματικών ή δυνατών επιπτώσεων της εχθρικής προπαγάνδας και της πιθανότητας επιτυχίας της αντιπροπαγάνδας. Πρέπει πάντοτε να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη ο κίνδυνος εμπλοκής σε συνεχή αμυντική τακτική, που έχει σαν αποτέλεσμα την απώλεια της πρωτοβουλίας. Αν η επιχείρηση της αντιπροπαγάνδας είναι παρακινδυνευμένη ή το αποτέλεσμα της αβέβαιο, τότε καλύτερη λύση μπορεί να είναι, να αγνοηθεί η εχθρική προπαγάνδα.
38
3. Μέθοδοι Αντιπροπαγάνδας Μπορεί να χρησιμοποιηθούν διάφοροι μέθοδοι για την αντιμετώπιση της εχθρικής προπαγάνδας. Η μέθοδος που θα επιλέξει εξαρτάται από την υφιστάμενη κατάσταση και το επιθυμητό τελικό αποτέλεσμα. Παρακάτω αναπτύσσονται οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται από την αντιπροπαγάνδα.
α. Προληπτική Αντιπροπαγάνδα
Με τη μέθοδο αυτή επιδιώκεται η εκμετάλλευση θέματος το οποίο θα επιζητήσει να εκμεταλλευθεί η εχθρική προπαγάνδα για δικό της όφελος, πριν ακόμη ασχοληθεί μ’ αυτό. Για να είναι αποτελεσματική μέθοδος θα πρέπει: (1) Να είναι γνωστό, πως θα αντιδράσει ο εχθρός, όταν αντιληφθεί ότι υπάρχει κατάσταση προς εκμετάλλευση. (2) Να εξασφαλισθεί, ότι η αντίδραση (αντιπροπαγάνδα) θα είναι έγκαιρη. (3) Να μεταδοθεί το μήνυμα της αντιπροπαγάνδας σε τέτοιο χρόνο, ώστε να φθάσει στο ακροατήριο-στόχο, πριν η εχθρική προπαγάνδα εκμεταλλευθεί την κατάσταση.
4. Άμεση Αντιπροπαγάνδα (Αντίκρουση) Αυτή η αντιπροπαγάνδα είναι μια απάντηση λέξη προς λέξη, σημείο προς σημείο, για την αντίκρουση των κατηγοριών της προπαγάνδας. Η αντίκρουση πρέπει να είναι πλήρης, διαφορετικά ενισχύεται η δημοσιότητα και η αξιοπιστία της εχθρικής προπαγάνδας με την επανάληψη. Ο τρόπος αυτός έχει το μειονέκτημα ότι μπορεί με την επανάληψη να δώσει μεγαλύτερη δημοσιότητα, αξιοπιστία και να ενισχύσει ενδεχομένως την εχθρική προπαγάνδα. Για να είναι επιτυχής η μέθοδος, απαιτούνται πρόσθετες πληροφορίες για το αντικείμενο, ώστε να αποδεικνύει καθαρά, ότι το μήνυμα του εχθρού είναι εσφαλμένο. Η αντίκρουση πρέπει να έχει ευρεία κυκλοφορία και να γίνει όσο το δυνατό συντομότερα ώστε η αλήθεια να φθάσει στο ακροατήριο-στόχο πριν αυτό δεχθεί σαν αλήθεια την εχθρική προπαγάνδα. Ένα παράδειγμα από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και τη Γερμανική Αντιπροπαγάνδα είναι το εξής:
Λένε οι Άγγλοι
(1) Συμμαχικά Τμήματα αποβιβάστηκαν κοντά στη Ρώμη. (2) Γερμανικές παράκτιες θέσεις διασπάστηκαν. (3) Υπερφαλαγγίσθηκε η κύρια γραμμή της μάχης. (4) Άρχισε μεγάλη κυκλωτική κίνηση.
39
Απαντούν οι Γερμανοί
(1) Πολλοί δρόμοι οδηγούν προς τη Ρώμη αλλά για σας κανένας (2) Έχετε την ίδια γνώμη και σήμερα; (3) Δεν εννοείτε τις δικές μας γραμμές. Πολλές μονάδες σας αποκόπηκαν και αιχμαλωτίστηκαν. (4) Ποιος είναι αυτός που μάχεται με τα νώτα προς τη θάλασσα περικυκλωμένος από παντού από ισχυρότατο αντίπαλο;
5. Έμμεση Αντιπροπαγανδα Περιλαμβάνει την παρουσίαση μιας νέας σειράς θεμάτων συναφών με θέματα της εχθρικής προπαγάνδας με τα οποία αντικρούονται αυτά συμπερασματικά ή με υπαινιγμούς. Με τον τρόπο αυτό είναι πιθανό, ότι δεν θα ενισχυθεί ή εξαπλωθεί η εχθρική προπαγάνδα, όπως μπορεί να γίνει με την άμεση προπαγάνδα.
40