Ανακύκλωση και κομποστοποίηση με μπούσουλα την Ευρώπη Η μεγάλη αντίσταση της Κερατέας πυροδότησε πολλές συζητήσεις. Άλλες γύρω απ' την κρατική αυθαιρεσία και καταστολή, άλλες για κοινωνική συνοχή και αυτοοργάνωση και άλλες για το ζήτημα της διαχείρισης των απορριμμάτων. Είναι αλήθεια ότι δυστυχώς με την κοροϊδία των πολιτικάντηδων, η Ελλάδα έμεινε πολλά χρόνια πίσω στο μείζων αυτό ζήτημα. Τώρα που μέσω της Κερατέας το εν λόγω ζήτημα έρχεται στο προσκήνιο, μας δίνεται η ευκαιρία να το μελετήσουμε καλύτερα. Η κυβέρνηση λοιπόν, αποφάσισε να φτιάξει σε δύο περιοχές της Αττικής νέους ΧΥΤΑ. Δύο ΧΥΤΑ που θα χρησιμοποιούσε για άγνωστο διάστημα μέχρι να δημοπρατήσει και να κατασκευάσει κάποια εργοστάσια και να αναβαπτίσει με εκλεπτυσμένο τρόπο τα ΧΥΤΑ ως ΧΥΤΥ. Έτσι η προωθήθηκε η μέθοδος της βιολογικής ξήρανσης. Μια μέθοδος πανάκριβή, αναξιόπιστη και αδόκιμη (Ημερίδα ΤΕΕ Μάιος 2007) που το παράγωγό της (SRF) ή θάβεται ή καίγεται. Θα ήταν αστείο, αν δεν ήταν εμφανέστατα αντιοικονομικό, να ξηραίνονται τα απορρίμματα όταν μπορείς να τα κάψεις ή να τα θάψεις απευθείας. Είναι εξοργιστικό να επιλέγονται απομακρυσμένες περιοχές (και δη αρχαιολογικοί χώροι) για άχρηστα εργοστάσια και ΧΥΤΑ όταν υπάρχουν αλλού εφαρμοσμένες και δόκιμες λύσεις εντός των πόλεων. Με μια γρήγορη λοιπόν ματιά καταλήγουμε ότι η άμεση και καλύτερη λύση ενάντια στην ταφή είναι η ανακύκλωση και η κομποστοποίηση. Η Ελευσίνα ανταποκρινόμενη σε αυτό το κάλεσμα, προσπαθεί από το 2004 να εφαρμόσει τις εναλλακτικές μεθόδους διαχείρισης στα απορρίμματα του Δήμου της και μέχρι σήμερα έχει κατορθώσει να ανακυκλώσει ή κομποστοποίησει το 30% του βάρους των απορριμμάτων της, αρκετά κοντά στο μέσο όρο της Ευρώπης των 27, αλλά πολύ μακρυά από χώρες όπως η Γερμανία, η Ολανδία, το Βέλγιο, η Ελβετία και άλλες.
(Ο
πίνακας
προέρχεται
από
παρουσίαση
του
δήμου
της
Ελευσίνας)
Ένας πολύ καλός τρόπος λοιπόν για να αυξήσουμε την ανακύκλωση και την κομποστοποίηση και να μειώσουμε την ταφή είναι να μιμηθούμε τις χώρες που έχουν κατορθώσει αυτό το στόχο. Η μελέτη της Eurostat του 2007 είναι επεξηγηματικότατη:
Όπως λοιπόν φαίνεται παραπάνω το μεγαλύτερο ποσοστό ανακύκλωσης και κομποστοποίησης (με τη χαμηλότερη ταφή) το έχει η Γερμανία. Με ταφή γύρω στο 1% (χακί) ανακύκλωση (γαλάζιο) και κομποστοποίηση (κίτρινο) μαζί περίπου 64% και ενεργειακή αξιοποίηση (κόκκινο) 35%. Βλέπουμε λοιπόν στην πράξη ότι ο έξυπνος σχεδιασμός και ο συνδυασμός και των 3 μεθόδων μας οδηγεί στην εξάλειψη της ταφής και στην ανάδειξη της ανακύκλωσης και της κομποστοποίησης, όπως είναι ο στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Βλέπουμε από τα γεγονότα όμως ότι o ταυτόχρονος στόχος «ελαχιστοποίηση ταφής μεγιστοποίηση ανακύκλωσηςκομποστοποίησης» περνάει και μέσα απ’ την ενεργειακή αξιοποίηση.
Το επιχείρημα ότι τα κράτη αυτά περιορίζουν την ανακύκλωση με στόχο την βιωσιμότητα των εργοστασίων ενεργειακής αξιοποίησης, μόνο γέλιο μπορεί να προκαλέσει διότι και τα εργοστάσια αυτά λειτουργούν δεκαετίες (και έχουν ήδη αποσβεστεί), αλλά και συνεχώς κατασκευάζονται νέα (120 νέα εργοστάσια μέχρι το 2012). Η ενεργειακή αξιοποίηση αναφέρεται σε τεχνολογίες οι οποίες εφαρμόζονται εντός των πόλεων και προσφέρουν στους Δημότες, εκτός από Ηλεκτρική Ενέργεια και δωρεάν θερμότητα ή Ψύξη. Επιπλέον μειώνει σημαντικά την ποσότητα προς ταφή. Επίσης ως μέθοδος υψηλότερου κόστους δίνει κίνητρο για στροφή προς την ανακύκλωση και την κομποστοποίηση. Ας το πάρουμε απόφαση και ας προσγειωθούμε τώρα, όλοι αυτοί που δεν δεχόμαστε την αυθαιρεσία των Κυβερνόντων και την λεηλασία των Μεγαλοεργολάβων, ας καταλάβουμε ότι:
Η εξίσωση της διαχείρισης των απορριμμάτων χωρίς τον συντελεστή της ενεργειακής αξιοποίησης (θερμική επεξεργασία) δεν έχει λύση.
Ο μηχανολόγος-ηλεκτρολόγος του ΕΜΠ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ ΡΩΣΣΗΣ από το Γραμματικό, άτομο με μεγάλη εμπειρία σε θέματα περιβάλλοντος μας παραθέτει πολύ σημαντικά στοιχεία για την κρατική αυθαιρεσία ενώ παράλληλα προβαίνει στο λόγο και στον αντίλογο για τις μεθόδους διαχείρισης των απορριμμάτων. Το κείμενό του που ακολουθεί γράφτηκε μετά την εισβολή των ΜΑΤ στο Γραμματικό και έχει τις απαραίτητες αναφορές στο υποσέλιδό του.
ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΧΥΤΑ ΜΕ… ΥΠΕΡΓΟΛΑΒΟ ΤΑ ΜΑΤ ΜΕΡΟΣ Α’: ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ Του ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΥ ΡΩΣΣΗ1 Στις 7 Ιουλίου 2009 τα ΜΑΤ διέσπασαν τα μπλόκα των κατοίκων του Γραμματικού μετά από αιματηρή συμπλοκή, για να εγκατασταθεί ο εργολάβος στη θέση «Μαύρο Βουνό».
Για την πληρέστερη κατανόηση του παραπάνω συμβάντος, πρέπει να ληφθούν υπόψη τα εξής:
1.
1
Αγνοώντας κάθε αρχή διαβούλευσης με τους κατοίκους (συνθήκη AARHUS, επαγγελία Προεκλογικού Προγράμματος ΝΔ Φεβ. 2004, σελ. 253), η Ελληνική Διοίκηση, πρώτα επί ΠΑΣΟΚ (Ν. 3146/03, Υπουργός ΥΠΕΧΩΔΕ κα. Βάσω Παπανδρέου) και τώρα επί ΝΔ (Υπουργός ΥΠΕΧΩΔΕ κ. Γ. Σουφλιάς), επιβάλλει
Ο κ. Χ. Ρώσσης είναι Μηχ/γος-Ηλ/γος ΕΜΠ, ΕΔΕ με τεράστια εμπειρία σε έργα Προστασίας Περιβάλλοντος
με τη βία την υλοποίηση των «θνησιγενών ΧΥΤΑ» που η ΕΕ έχει απαξιώσει και σύντομα (2010) θα απαγορεύσει. 2.
Στην παραπάνω εμμονή της, η Ελληνική Διοίκηση προβάλλει τις τεχνικοοικονομικά αστήρικτες θέσεις ότι οι εφαρμοζόμενες από τους λοιπούς εταίρους μας στην ΕΕ τεχνολογίες «θερμικής αξιοποίησης» (Καύση-σε-Ενέργεια, Αεριοποίηση-Εξαέρωση κ.λπ.) είναι ακριβές και ρυπογόνες. Όσον αφορά τη βέλτιστη μορφή διαχείρισης, που είναι η Διαλογή στην Πηγή – Ανακύκλωση – Οικιακή Κομποστοποίηση, οι μεγάλοι Δήμοι (Αθήνα, Πειραιάς κ.λπ.) εμφανίζονται απρόθυμοι έως ανίκανοι να την προωθήσουν, πέραν μίας αμφιλεγόμενης τυπικής εφαρμογής, ή/και την απαξιώνουν (βλ. δημοσιεύματα).
3.
Προκειμένου να πιεσθεί η Πολιτεία να ενδώσει στη δια της βίας εφαρμογή του προβληματικού Περιφερειακού Σχεδιασμού, «κλείνουν» το ΧΥΤΑ της Φυλής και προωθούν το ψευτοδίλημμα, «αν δε γίνουν οι ΧΥΤΑ και οι ΟΕΔΑ σε Κερατέα και Γραμματικό, σε 2 χρόνια η Αθήνα θα γίνει Νάπολη.» «Δεν υπάρχει χρόνος για καμία άλλη λύση», ισχυρίζονται συνήθως.
Στα παραπάνω αντιπροτείνουμε: i.
Οι ΧΥΤΑ είναι πράγματι καταστροφική λύση, εχθρική προς το περιβάλλον, επικίνδυνη για την υγεία των κατοίκων, απαξιωμένη από την ΕΕ με ορίζοντα ανοχής από την ΕΕ το 2010 (ήδη απαγορεύεται η χρηματοδότηση νέων ΧΥΤΑ).
ii.
Ως προς το Κόστος: • Κόστος Καύσης-σε-Ενέργεια: Εργοστάσιο Μαγιόρκα: € 131/τόνο • Κόστος Αεριοποίησης-Εξαέρωσης: Πρόταση ECET Group Γερμανίας, εργοστάσιο μέσα στο Αμβούργο: € 40/τόνο • Κόστος Διαλογής στην Πηγή και Ανακύκλωσης: Ελληνική εμπειρία: € 60-70/τόνο • Κόστος ΕΜΑΚ1 Λιοσσίων – Καύση σε Τσιμέντα ΤΙΤΑΝ: € 250/τόνο • Κόστος «λύσης Οικονομόπουλου»: € 73/τόνο
iii.
Ως προς τη χωροθέτηση (διεθνής πρακτική): • Εργοστάσια Καύση-σε-Ενέργεια, Αεριοποίηση-Εξαέρωση: Εντός ή στα περίχωρα μεγάλων πόλεων (Βιέννη, Αμβούργο, Παρίσι, Μαγιόρκα κ.λπ.) • Διαλογή-στην-Πηγή και Ανακύκλωση ή Μηχανική Ανακύκλωση: Σε βιοτεχνικά πάρκα (π.χ. Μαγιόρκα), σε εργοστασιακές περιοχές κ.λπ. (ακόμα και εντός πόλεως, π.χ. ΚΔΑΥ Αμαρουσίου). Απαίτηση: όσο το δυνατόν πλησιέστερα στους Δήμους παραγωγής. • ΧΥΤΑ: Σε μεγάλης έκτασης περιοχές, απομακρυσμένες, με τα γνωστά μειονεκτήματα.
iv.
Ως προς την παραγωγή ρύπων: • Εργοστάσιο Μαγιόρκας: Το 10% ή και (κατά είδος ρύπου) μικρότερο ακόμα από τα όρια της ΕΕ
• • •
v.
Εργοστάσιο Αμβούργου: Σημαντικά κάτω από τα όρια της ΕΕ Διαλογή-στην-Πηγή – Ανακύκλωση: Μηδενικές (έως και αρνητικές, σχετικά με τα αέρια θερμοκηπίου) ΧΥΤΑ: Σημαντικότατες εκπομπές αερίων θερμοκηπίου, αλλά και καρκινογόνων ρύπων. Μειωμένες – αλλά και πάλι ιδιαίτερα αυξημένες – αν γίνει καύση του βιοαερίου για παραγωγή ενέργειας.
Ως προς τη χρονική επάρκεια για την εφαρμογή εναλλακτικών λύσεων: • Για τη Διαλογή-στην-Πηγή - Ανακύκλωση: απαιτούνται χρονικά περιθώρια 2-3 ετών (εμπειρία Δήμων Ελευσίνας, Παιανίας κ.λπ.) • Για την Καύση-σε-Ενέργεια κ.λπ.: περίπου 2 έτη για την εκπόνηση μελετών, δημοπράτησης κ.λπ., και άλλα 2 έτη για την κατασκευή. • Ο χρόνος επάρκειας του ΧΥΤΑ Φυλής χωρίς Κερατέα και Γραμματικό υπερκαλύπτει τους παραπάνω χρόνους, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν στη Βουλή.
4.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Είναι καιρός οι μεγάλοι Δήμοι να αναλάβουν την ευθύνη της διαχείρισης των σκουπιδιών τους, στα όρια των περιοχών τους, και όχι να πιέζουν να τα κάνουν εξαγωγή στην αυλή του γείτονα (Φυλή, Γραμματικό, Κερατέα), εφαρμόζοντας πρώτοι αυτοί το σύνδρομο ΝΙΜΒΥ (not in my back yard) για το οποίο κατηγορούν τους αδύναμους – από πλευράς ψήφων – γείτονές τους. ΜΕΘΟΔΟΙ, ΤΡΟΠΟΙ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΕΙΣ ΥΠΑΡΧΟΥΝ. ΖΗΤΕΙΤΑΙ Η ΘΕΛΗΣΗ.
5.
ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΗ – ΑΡΣΗ ΑΝΤΙΚΙΝΗΤΡΩΝ: Για να επιτευχθεί ο παραπάνω στόχος, απαιτείται η άρση δύο κυρίως αντικινήτρων: i.
ii.
Να σταματήσει η «κατ’αποκοπή» χρέωση με ποσοστό επί των Δημοτικών εσόδων των Δήμων και Κοινοτήτων από τον ΕΣΔΚΝΑ (6% για την Αττική). Αυτή ήταν και η υπόσχεση του Προέδρου του ΕΣΔΚΝΑ στη διημερίδα της ΤΕΔΚΝΑ στις αρχές του 2008, που ακόμα να υλοποιηθεί! Η επιβολή «τέλους απόρριψης» στους ΧΥΤΑ ανά τόνο απορριμμάτων που οδηγούνται προς ταφή (πρόταση κ. Χιωτάκη, REAL NEWS/Real Planet, 5-709). Έτσι, οι μεγάλοι Δήμοι που παράγουν το μέγιστο όγκο των σκουπιδιών θα έχουν επιτέλους το κίνητρο για μια σωστή διαχείριση των απορριμμάτων τους!
ΜΕΡΟΣ Β’: ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ • • •
2 3 4
«Πόλεμος» για τα σκουπίδια. Αιματηρά επεισόδια στο Γραμματικό για την εγκατάσταση ΧΥΤΑ. «Ο κλεφτοπόλεμος μόλις ξεκινάει», λένε οι κάτοικοι, δίνοντας με αυτό τον τρόπο το στίγμα των επόμενων κινήσεών τους. 2 «Με εργοδηγό…εισαγγελέα. Φωτιές, πετροπόλεμος και συλλήψεις στο Γραμματικό για το νέο ΧΥΤΑ»3 «ΜΑΤωσαν για το ΧΥΤΑ. Άγριο ξύλο στους κατοίκους του Γραμματικού για να περάσουν οι μπουλντόζες»4
Καθημερινή, 8-7-09 Τα Νέα, 8-7-09 Ελευθεροτυπία, 8-7-09
•
«Οι μεγάλοι Δήμοι Αθήνας και Πειραιά ασχολήθηκαν με παρκάκια, παγκάκια, Χριστουγεννιάτικα δέντρα αντί να ασχοληθούν με το σοβαρό πρόβλημα της διαχείρισης των απορριμμάτων τους, λόγω του πολιτικού κόστους» 5
Τα παραπάνω δείχνουν επιγραμματικά την όξυνση του προβλήματος της διαχείρισης των Στερεών Αποβλήτων (Σ.Α.), δηλαδή των σκουπιδιών, στη χώρα μας. Και αυτό επειδή, αντί να ακολουθήσουμε σαν χώρα τις Οδηγίες της ΕΕ και την Ευρωπαϊκή ιεράρχηση της «πυραμίδας διαχείρισης ΣΑ», αν και χώρα-μέλος της ΕΕ, επιμένουμε ακόμα και τώρα, ακόμα και το 2009, να εφαρμόσουμε το χειρότερο δυνατόν, ξεπερασμένο και ατελέσφορο μοντέλο της Υγειονομικής Ταφής (ΧΥΤΑ).
Και αυτό ενώ είναι γνωστό ότι: •
Η ΕΕ από το 2008 σταμάτησε τη χρηματοδότηση κατασκευής νέων ΧΥΤΑ.
•
Η ΕΕ από το 2010 απαιτεί την παύση λειτουργίας των ΧΥΤΑ, διαφορετικά επιβάλλει τέλη απόρριψης, που ήδη σε άλλα Ευρωπαϊκά κράτη (π.χ. Ηνωμένο Βασίλειο) ανέρχεται από € 80-100/τόνο. Επιτρέπεται μόνο η λειτουργία ΧΥΤΥ (Χώρων Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων), με την προϋπόθεση να έχει προηγηθεί προεπεξεργασία (διαλογή, ανακύκλωση κ.λπ.)
•
Σύμφωνα με τους Ειδικούς Όρους των Πρωτοκόλλων Χρηματοδότησης, η χρηματοδότηση των προς κατασκευή – αν και ήδη ξεπερασμένων – ΧΥΤΑ από την ΕΕ προϋποθέτει ότι θα έχει προηγηθεί «προεπεξεργασία (διαλογή στην πηγή, ανακύκλωση)…αλλιώς θα επανεξετασθεί η χρηματοδότηση…»
•
Στο Προεκλογικό Πρόγραμμα της ΝΔ, Φεβ. 2004, σελ. 253, γράφονται τα εξής: «Οι θνησιγενείς λύσεις των χώρων ταφής απορριμμάτων (ΧΥΤΑ) όξυναν αντί να λύσουν το πρόβλημα… Πρώτη βασική αρχή της περιβαλλοντικής μας πολιτικής είναι η διασφάλιση της συμμετοχής του πολίτη στη διαμόρφωση και εφαρμογή στην πράξη των περιβαλλοντικών μέτρων». Ας σημειωθεί εδώ ότι η ΝΔ, ως αντιπολίτευση, καταψήφισε τον Ιούλιο 2003 το Ν. 3164/03 της κας. Βάσως Παπανδρέου για τη χωροθέτηση των ΧΥΤΑ Αττικής.
ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΕ ΒΑΣΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, έρχονται κάποια βασικά ερωτήματα: 1.
ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΑΛΛΕΣ ΛΥΣΕΙΣ; •
5
Βεβαίως και υπάρχουν άλλες λύσεις, με βέλτιστη λύση τη Διαλογή στην Πηγή, Ανάκτηση, Ανακύκλωση και Αξιοποίηση. Αυτή η λύση είναι η κορωνίς στην ιεράρχηση της «πυραμίδας διαχείρισης Σ.Α.» της ΕΕ. Εφαρμόζεται ευρέως σε όλη την ΕΕ. Εάν η μεγάλοι Δήμοι της Αττικής (Αθήνα, Πειραιάς, Περιστέρι, Ν. Ιωνία κ.λπ.) εφαρμόσουν το μοντέλο αυτό
Γιάννης Μίχας, Νομάρχης Πειραιά, στην Ημερίδα της Νομ. Αν. Αττικής 2006 για την ανάπτυξη της Αν. Αττικής με το νέο ΕΣΠΑ
εντός των ορίων τους, όπως έχουν ήδη κάνει οι Δήμοι Ελευσίνας, Παιανίας κ.λπ., το πρόβλημα θα λυθεί στην πηγή του. •
Εάν οι παραπάνω μεγάλοι Δήμοι δεν αισθάνονται την ανάγκη ή αποδεικνύονται ανίκανοι να ακολουθήσουν το παράδειγμα της Ελευσίνας και της Παιανίας και επιμένουν στη διαχείριση των απορριμμάτων τους ως «συμμείκτων», τότε ας εφαρμόσουν την επόμενη αποδεκτή από την ΕΕ λύση της ενεργειακής αξιοποίησης (καύσης, αεριοποίησης, ακόμα και της προτιμούμενης από τον ΕΣΔΚΝΑ λύση της βιολογικής ξήρανσης). Και αυτό με χωροθέτηση εντός των ορίων τους, όπως γίνεται και στα υπόλοιπα κράτη-μέλη της ΕΕ, όπως για παράδειγμα: i. Το εργοστάσιο Καύσης-σε-Ενέργεια του Hundertuvasser, στο Κέντρο της Βιέννης, που το 2006 θαύμασε ο Δήμαρχος της Αθήνας κ. Νικήτας Κακλαμάνης6. ii. Το μοντέλο διαχείρισης των Σ.Α. που ακολουθεί η Μαγιόρκα, που περιλαμβάνει και Καύση-σε-Ενέργεια, στα περίχωρα της Palma7. iii. Το εργοστάσιο Αεριοποίησης-Εξαέρωσης στο Αμβούργο. iv. Οι περίπου 140 λοιπές εγκαταστάσεις καύσης στην ΕΕ.
2.
•
Όλες οι εγκαταστάσεις Καύσης-σε-Ενέργεια χωροθετούνται στα όρια (εντός ή στα περίχωρα) των μεγάλων Δήμων-παραγωγών απορριμμάτων. Έτσι, το ζεστό νερό που προκύπτει ως υποπαράγωγο της διαδικασίας, διατίθεται – συχνά δωρεάν – σε χιλιάδες νοικοκυριά με τηλεθέρμανση. Καλύπτονται έτσι οι ανάγκες θέρμανσης το Χειμώνα και ψύξης το Καλοκαίρι (με αναστροφή του κύκλου), εξοικονομώντας χιλιάδες τόνους πετρελαίου θέρμανσης και κιλοβατώρες ψύξης.
•
Εάν ούτε για αυτό υπάρχει θέληση, ας εφαρμοστεί η «λύση Οικονομόπουλου» σε πανελλήνια κλίμακα, με την κατασκευή 7-10 κεντρικών θέσεων ολοκληρωμένης διαχείρισης απορριμμάτων.
ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ - ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ;
Οι συνήθεις προβαλλόμενες ενστάσεις στα παραπάνω είναι οι εξής:
2.1 Η Διαλογή στην Πηγή και η Καύση-σε-Ενέργεια έχουν μεγαλύτερο κόστος από τους ΧΥΤΑ. Για να εξετασθεί η παραπάνω ένσταση, πρέπει να ληφθούν υπόψη τα εξής: Κόστος ΧΥΤΑ: Αν απομονωθεί τα άμεσο κόστος της ταφής (€ 40/τόνο), η παραπάνω ένσταση ηχεί αληθινή. Για να ολοκληρωθεί, όμως, η αποτίμηση του κόστους πρέπει στο ποσό αυτό να προστεθούν: 6 7
Βλ. δημοσιεύματα στην Καθημερινή, Νοέμβριος-Δεκέμβριος 2006 Επίσκεψη κλιμακίου ΤΕΔΚΝΑ, Ιούνιος 2009
• • • •
Η αξία της γης που καταλαμβάνει ο ΧΥΤΑ, η οποία θα μπορούσε αλλιώς να αξιοποιηθεί για καλλιέργειες, κατοικίες κ.λπ. Το κόστος αποκατάστασης, που είναι ιδιαίτερα υψηλό. Το κόστος απαξίωσης των περιουσιακών στοιχείων και της αποδυνάμωσης αναπτυξιακών δυνατοτήτων της περιοχής. Το κόστος της καταστροφής του ευρύτερου περιβάλλοντος και των βλαπτικών επιπτώσεων στην υγεία και την ασφάλεια των πολιτών. Πόσο κοστίζει και πώς αποτιμάται ο πρόωρος θάνατος ενός πολίτη ή ενός παιδιού εξαιτίας της διύλισης καρκινογόνων σταγονιδίων στον υδροφόρο ορίζοντα της πόλης;
Αν στα παραπάνω συνυπολογιστεί και το γεγονός ότι οι ΧΥΤΑ δεν αποτελούν βιώσιμη λύση, διαπιστώνεται ότι το συνολικό κόστος των ΧΥΤΑ ανέρχεται σε τουλάχιστον € 70100/τόνο. Όταν σύντομα προστεθεί στο ποσό αυτό και το κόστος των προστίμων της ΕΕ, το ποσό αυτό φτάνει τα € 150-200/τόνο. Όταν δε προστεθεί και το κόστος επιβάρυνσης λόγω αερίων θερμοκηπίου, που επίσης επιφέρει πρόστιμα, το κόστος της καύσης δείχνει εξαιρετικά δελεαστικό – πόσο μάλλον αν συνυπολογιστεί και το κόστος στην υγεία των πολιτών. Συγκριτικά με το κόστος αυτό: •
Η Διαλογή στην Πηγή και Ανακύκλωση έχει – μαζί με το κόστος αύξησης συλλογής, επενδύσεων και λειτουργίας του ΚΔΑΥ ένα συνολικό κόστος της τάξης των € 6070/τόνο.
•
Το κόστος Αεριοποίησης – Εξαέρωσης σύμμεικτων απορριμμάτων, σύμφωνα με την προσφορά της Γερμανικής εταιρίας ECET Group, ανέρχεται στα € 40/τόνο για μία μονάδα 1.000.000 τόνων/έτος. Το κόστος εγκατάστασης είναι € 280 εκατ., το 50% του οποίου θα καλυφθεί από την ΕΕ. Ο δε χώρος εγκατάστασης είναι μόλις 40 στρέμματα, ενώ τα όρια εκπομπών ρύπων είναι μικρότερα των ορίων που θέτει η ΕΕ.
•
Το κόστος Αεριοποίησης – Εξαέρωσης του εργοστασίου του Αμβούργου ανέρχεται στα € 40/τόνο.
•
Το κόστος Καύσης-σε-Ενέργεια του εργοστασίου της Μαγιόρκας ανέρχεται στα € 131/τόνο.
•
Το κόστος Μηχανικής Ανακύκλωσης (ΕΜΑΚ) / Βιολογικής Ξήρανσης-Καύσης, όπως εφαρμόζεται π.χ. στο Εργοστάσιο Μηχανικής Ανακύκλωσης των Λιοσσίων για παραγωγή καυσίμου RDF ανέρχεται σε: o Κόστος παραγωγής RDF: € 120/τόνο o Κόστος μελλοντικής διάθεσης στα τσιμέντα ΤΙΤΑΝ στο Αλιβέρι: € 130/τόνο o Συνολικό κόστος: € 250/τόνο o Σημείωση: Σε μία ακόμα ελληνική πρωτοτυπία, αντί να προηγηθεί η έρευνα αγοράς ή να ληφθούν υπόψη τα διεθνή δεδομένα για τη διάθεση των προϊόντων του ΕΜΑΚ, προηγήθηκε η κατασκευή του εργοστασίου, και τώρα αναζητείται πιθανός αγοραστής. Μέχρι τώρα: o Το παραγόμενο RDF δεν μπορεί να διατεθεί επειδή, όπως πληροφορηθήκαμε, είναι εκτός Ευρωπαϊκών προδιαγραφών. Ταυτόχρονα, επειδή δεν έχει προηγηθεί διαλογή στην πηγή/ΚΔΑΥ περιέχει πλαστικά (PVC κ.λπ.) με τοξίνες, βαρέα μέταλλα, χλωριούχες και φθοριούχες ενώσεις κ.λπ. που, με την καύση, εκλύουν δηλητηριώδεις διοξίνες και φουράνια.
o o
o o
•
Επομένως, ο τελικός χρήστης (τσιμεντοβιομηχανίες, ΔΕΗ κ.λπ.) υποχρεούται να προβεί σε πρόσθετες επενδύσεις για τα αντίστοιχα ειδικά φίλτρα. Για τον ίδιο λόγο, το παραγόμενο «κόμποστ» είναι ακατάλληλο για αγροτική χρήση, επειδή περιέχει γυαλί, χαρτί, πλαστικό, αλουμίνιο κ.λπ. Έτσι μέχρι τώρα (Ιούλιος 2009), το μεν RDF θάβεται στο ΧΥΤΑ Φυλής επιβαρύνοντας το χρόνο ζωής του ΧΥΤΑ, το δε «κόμποστ», όπως πληροφορούμαστε, χρησιμοποιείται ως υλικό κάλυψης (αντί για χώμα ή μπάζα) στον ίδιο ΧΥΤΑ. Έχει, όμως, προηγηθεί ένα επιπλέον κόστος €120 / τόνο «τζάμπα» σε βάρος του Έλληνα φορολογούμενου. Το ίδιο ακριβώς θα συμβεί με το παραγόμενο «καύσιμο SRF» στα δρομολογούμενα εργοστάσια «βιολογικής ξήρανσης» (ένα 700.000 τόνων/έτος στη Φυλή, ένα 125.000 τόνων/έτος στο Γραμματικό και ένα 125.000 τόνων/έτος στην Κερατέα).
Το κόστος της «λύσης Οικονομόπουλου», που προβλέπει πανελλαδική διαχείριση σε 7-10 σταθμούς ανέρχεται στα € 73/τόνο.
2.2 Οι εγκαταστάσεις Καύσης-σε-Ενέργεια εκλύουν επικίνδυνους (καρκινογόνους) ρύπους. Αυτό πράγματι ίσχυε στο παρελθόν. Ήδη, όμως, από τα τέλη της δεκαετίας του 1990, οι Οδηγίες της ΕΕ έθεσαν σαφή όρια ρύπων. Σήμερα, με την εφαρμογή νέων τεχνολογιών κατακράτησης και φίλτρων, δεν ισχύει αυτό. Από αυτό προκύπτει και η εγκατάσταση 410 περίπου εγκαταστάσεων εντός του αστικού ιστού ή στα περίχωρα των μεγάλων πόλεων. Έτσι, στο εργοστάσιο καύσης π.χ. της Μαγιόρκας, οι εκλυόμενοι ρύποι είναι κάτω του 10% των ανωτάτων ορίων της ΕΕ. Από την άλλη πλευρά, οι θεωρούμενοι ως «καθαρή λύση» ΧΥΤΑ εκπέμπουν κατά πολύ υψηλότερες ποσότητες αερίων του θερμοκηπίου. Συγκριτικά, οι πιθανές λύσεις παράγουν: Μέθοδος διαχείρισης Διαλογή στην Πηγή – Ανακύκλωση Στοιχειομετρική Καύση Βιολογική Ξήρανση (μόνο προεπεξεργασία) Βιολογική Ξήρανση και Καύση ΧΥΤΑ (με παραγωγή ενέργειας από βιοαέριο) ΧΥΤΑ (χωρίς αξιοποίηση του βιοαερίου)
MTCE8/τόνο Σ.Α. -0,760 1,30 2,0 3,30 18,0 70,0
Υπενθυμίζουμε τις προσπάθειες μείωσης των αερίων θερμοκηπίου, που σύντομα θα επιβάλλουν πρόστιμα στις χώρες που δε μειώνουν τα εκλυόμενα αέρια. 2.3
Δεν επαρκεί ο χρόνος για κάποια από τις παραπάνω λύσεις.
Εκτενέστερα παραπέμπουμε στο κείμενο της ιστοσελίδας μας (www.oxistoxyta.gr), «Συμπεράσματα από τη συζήτηση στη Βουλή της Μόνιμης Επιτροπής Προστασίας Περιβάλλοντος», όπου αποδεικνύεται με στοιχεία το αναληθές του ψευδοδιλήμματος, «αν δεν προχωρήσουν τα έργα στο Γραμματικό και την Κερατέα, η Αθήνα θα γίνει Νάπολη».
Υπάρχει πράγματι επαρκής χρόνος. Ζητείται θέληση! 8
MTCE = Metric Tons Carbon Equivalent, δηλ. Μετρικοί Τόνοι Ισοδύναμου Άνθρακα (CO2)